một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh cảu doanh nghiệp tư nhân thanh yên

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o




KHÓA LUN TT NGHIP



 TÀI:
MT S GII PHÁP NHM NÂNG CAO
HIU QU HOT NG SN XUT
KINH DOANH CA DOANH NGHIP
T NHÂN THANH YÊN





SINH VIÊN THC HIN : NGUYN HU C
MÃ SINH VIÊN : A17933
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH

HÀ NI – 2014



B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o




KHÓA LUN TT NGHIP



 TÀI:
MT S GII PHÁP NHM NÂNG CAO
HIU QU HOT NG SN XUT
KINH DOANH CA DOANH NGHIP
T NHÂN THANH YÊN





Giáo viên hng dn : Th.s V L Hng
Sinh viên thc hin : Nguyn Hu c
Mã sinh viên : A17933
Chuyên ngành : Tài chính

HÀ NI – 2014
Thang Long University Library


LI CM N
Trong quá trình thc tp và hoàn thành khóa lun tt nghip, em đã nhn đc s
giúp đ cng nh đng viên t nhiu phía.
Trc tiên, em xin chân thành cm n giáo viên hng dn – Th.S V L Hng,
cô tuy không phi là ngi đã trc tip ging dy em trong thi gian hc tp ti
trng, nhng cô là ngi tn tình ch bo, hng dn em trong sut thi gian nghiên
cu và thc hin khóa lun này.
Ngoài ra, em cng mong mun thông qua khóa lun này, gi li cám n sâu sc
đn các thy cô giáo đang ging dy ti trng i hc Thng Long, nhng ngi đã
trc tip truyn đt cho em nhng kin thc v kinh t t nhng môn hc c bn nht,
giúp em có đc nn tng v chuyên ngành hc cng nh nhng kin thc thc t đ
có th hoàn thành đ tài nghiên cu này.
Cui cùng, em xin cm n nhng thành viên trong gia đình và nhng ngi bn
đã luôn bên cnh, giúp đ và ng h em trong sut quá trình hc tp ti trng và cung
cp cho em nhng thông tin b ích đ em hoàn thành khóa lun này.
Mc dù em đã c gng hoàn thành khóa lun nhng do nng lc còn hn ch nên
khóa lun không tránh khi nhng sai sót. Em rt mong nhn đc s góp ý ca các
thy cô đ khóa lun ca em đc hoàn thiên hn.
Em xin chân thành cm n!
Hà Ni, ngày 28 tháng 2 nm 2014

Sinh viên
Nguyn Hu c












LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan Khóa lun tt nghip này là do t bn thân thc hin
có s h tr t giáo viên hng dn và không sao chép các công trình nghiên
cu ca ngi khác. Các d liu thông tin th cp s dng trong Khóa lun là có
ngun gc và đc trích dn rõ ràng.
Tôi xin chu hoàn toàn trách nhim v li cam đoan này!
Sinh viên
Nguyn Hu c



Thang Long University Library


MC LC

LI M U
CHNG 1. C S LÝ LUN V HIU QU HOT ÔNG SN XUT
KINH DOANH CA DOANH NGHIP T NHÂN THANH YÊN………………1

1.1. Hiu qu hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip t nhân Thanh
Yên…………………………………………………………………………………… 1

1.1.1 Khái nim v hiu qu kinh doanh ca doanh nghip…………………………1
1.1.2. Vai trò và s cn thit phi nâng cao hiu qu sn xut kinh doanh trong
doanh nghip t nhân Thanh Yên…………………………………………………….1

1.1.3 Phân loi hiu qu sn xut kinh doanh………………………………………3
1.2 Các ch tiêu đánh giá hiu qu sn xut kinh doanh……………………… 4
1.2.1. Các ch tiêu phn ánh kh nng thanh toán ca doanh nghip………………4
1.2.2. Các ch tiêu phn ánh kh nng sinh li ca doanh nghip………………… 5
1.2.3. Các tiêu ch đánh giá kh nng hot đng ca doanh nghip……………… 8
1.2.4. Các tiêu ch đánh giá s dng tài sn………………………………………….9
1.2.5. Các tiêu ch đánh giá hiu qu s dng vn………………………………….12

1.2.6. Các ch tiêu đánh giá hiu qu s dng chi phí…………………………… 13
1.3. Nhng nhân t nh hng đn hiu qu hot đng sn xut kinh doanh ca
doanh nghip t nhân Thanh Yên………………………………………………….15

1.3.1. Nhân t khách quan………………………………………………………… 15
1.3.2 Nhân t ch quan………………………………………………………………17
CHNG 2. THC TRNG HIU QU HOT NG SN XUT KINH
DOANH CA DOANH NGHIP T NHÂN THANH YÊN…………………….19

2.1 Vài nét gii thiu v doanh nghip t nhân Thanh Yên………………………19
2.1.1 Quá trình hình thành và phát trin ca doanh nghip…………………….19

2.1.2 C cu t chc ca doanh nghip………………………………………… 19
2.1.3. c đim hot đng sn xut kinh doanh………………………………… 22
2.1.4. Quy trình sn xut kinh doanh …………………………………………… 22
2.2. Kt qu hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip t nhân Thanh
Yên……………………………………………………………………………………22
2.2.1. Tình hình tài sn ngun vn ……………………………………………… 22
2.2.2. Kt qu hot dng sn xut kinh doanh ca doanh nghip t nhân Thanh
Yên trong gian đon 2010-2012 …………………………………………………… 29


2.3. Thc trng hiu qu hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip t
nhân Thanh Yên…………………………………………………………………… 35
2.3.1. Các ch tiêu đánh giá kh nng thanh toán ………………………………….35

2.3.2. Các ch tiêu đánh giá kh nng sinh li ca doanh nghip………………….37
2.3.3. Các ch tiêu đánh giá kh nng hot đng ca doanh nghip………………40
2.3.4. Các ch tiêu đánh giá hiu qu s dng tài sn………………………………41
2.3.5. Các ch tiêu đánh giá hiu qu s dng ngun vn………………………….50
2.3.6. Các ch tiêu đánh giá hiu qu s dng chi phí ………………………….….51
2.4. ánh giá chung v hiu qu hot đng ca doanh nghip……………… …51
2.4.1. Nhng thành tu đt đc ca doanh nghip trong thi gian qua…… … 51
2.4.2. Nhng tn ti ca doanh nghip t nhân Thanh Yên……………………….52
2.4.3. Nguyên nhân ca nhng hn ch và tn ti …………………………………52
CHNG 3: MT S BIN PHÁP NHM NÂNG CAO HIU QU HOT
NG SN XUT KINH DOANH CA DOANH NGHIP T NHÂN THANH
YÊN………………………………………………………………………………… 55

3.1. Xu hng phát trin ca ngành khai khoáng…………………………………55
3.2. Phng hng hot đng ca Doanh nghip t nhân Thanh Yên………… 56
3.3. Mt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu SXKD ca doanh nghip t nhân

Thanh Yên……………………………………………………………………………56

3.3.1. Gii pháp v ngun nguyên vt liu đu vào…………………………………56
3.3.2 Gii pháp v đào to ngun nhân lc……………………………………… 56
3.3.3. Gii pháp v vn vay……………………………………………………… …57
3.3.4. Gii pháp v đu t đi mi công ngh và ci tin quy trình sn xut………57
3.3.5. Gii pháp v phát trin th trng…………………………………………….57
3.3.6. Gii pháp v bo v môi trng trong hot đng khai thác và ch bin đá….58
3.3.7. Gii pháp v t chc tt liên kt gia các DN…………………………… …58
3.3.8. Nâng cao hiu qu s dng vn c đnh……………………………… ……59
3.3.9. Nâng cao hiu qu s dng vn lu đng……………………………………60
3.3.10. Kin ngh vi Nhà nc………………………………………………… ….61
KT LUN



Thang Long University Library



DANH MC VIT TT

Ký hiu vit tt
BCKQKD
BT
CBNV
CNVC
CNVCL
CP
CTCP
DH

KD
SXKD
TB
TNHH
TSC
TSDH
TSNH
VCSH
GTGT
Tên đy đ
Báo cáo kt qu kinh doanh
Bit th
Cán b nhân viên
Công nhân viên chc
Công nhân viên chc lao đng
C phn
Công ty c phn
Dài hn
Kinh doanh
Sn xut kinh doanh
Trung bình
Trách nhim hu hn
Tài sn c đnh
Tài sn dài hn
Tài sn ngn hn
Vn ch s hu
Giá tr gia tng

DANH MC BIU 
Biu đ 2.1. Biu đ c cu tài sn
Biu đ 0.2. Biu đ c cu ngun vn
Biu đ 0.3. Biu đ bin đng doanh thu – li nhun
Biu đ 0.4. Biu đ chi phí kinh doanh ca doanh nghip t nhân Thanh Yên
Biu đ 0.5. Sut hao phí cu tài sn so vi doanh thu thun
Biu đ 2.6. Sut hao phí ca TS so vi li nhun sau thu
Biu đ 2.7. Sut hao phí ca TSNH so vi doanh thu thun
Biu đ 2.8. Sut hao phí ca TSNH so vi li nhun sau thu
Biu đ 2.9. Sut hao phí ca TSDH so vi doanh thu thun
Biu đ 2.10. Sut hao phí ca TSDH so vi li nhun sau thu

DANH MC S 
S đ 2.1. S đ c cu t chc
S đ 2.2. Quá trình sn xut kinh doanh

Thang Long University Library


DANH MC BNG
Bng 2.1. Tình hình ngun vn
Bng 0.2. Báo cáo kt qu kinh doanh ca doanh nghip
Bng 2.3. H s kh nng thanh toán ca doanh nghip
Bng 2.4. T sut sinh li trên doanh thu
Bng 2.5. T sut sinh li trên tng TS
Bng 2.6. Mc đ nh hng ca ROS và Hiu sut s dng TS lên ROA
Bng 2.7. Ch tiêu ROE theo phng pháp Dupont
Bng 2.8. Các ch tiêu phn ánh kh nng hot đng ca doanh nghip
Bng 2.9. Các ch tiêu đánh giá hiu qu s dng tài sn
Bng 2.10. Các ch tiêu đánh giá hiu qu s dng tài sn ngn hn

Bng 2.11. Thi gian 1 vòng quay tài sn ngn hn
Bng 2.12. T sut sinh li ca TSNH (ROCA)
Bng 2.13. Hiu qu s dng TSNH qua mô hình Dupont
Bng 2.14. Ch tiêu đánh giá hiu qu s dng TSDH
Bng 2.15. Thi gian 1 vòng quay TDNH
Bng 2.16. T sut sinh li ca TSDH
Bng 2.17. Ch tiêu đánh giá hiu qu s dng vn vay
Bng 2.18. Các ch tiêu đánh giá hiu qu s dng chi phí




LI M U
1. Lý do chn đ tài
 tn ti và phát trin, các doanh nghip phi tin hành hot đng sn xut
kinh doanh liên tc. Hot đng sn xut là hot đng t giác có ý thc nhm bin
nhng vt th t nhiên thành các vt phm có ích phc v cho hot đng kinh doanh.
Các doanh nghip khi tin hành bt c mt vic gì cng luôn mun đt đc li ích ti
đa nhng vi chi phí ti thiu. Do đó, hot đng sn xut kinh doanhh ca h phi
thc s hiu qu. Các doanh nghip phi thng xuyên nghiên cu th trng, phân
tích đánh giá toàn b quá trình hot đng sn xut kinh doanh đ đ xut ra nhng gii
pháp nhm nâng cao hiu qu ca hot đng này.
Nh rt nhiu ngi, đc bit là sinh viên chuyên ngành kinh t, cng hiu rõ,
hiu qu sn xut kinh doanh liên quan đn nhiu yu t trong quá trình hot đng ca
doanh nghip nh c s vt cht h tng, các yu t đu vào, các yu t ch - khách
quan, các yu t th trng v.v… Tt c nhng điu nêu ra  đây đu nh hng đn
toàn b công vic sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Nu chúng ta x lí tt,
nhng yu t này s to ra mt mi quan h hài hòa, khin doanh nghip phát trin bn
vng.
Mt doanh nghip k t ngày mi thành lp cho đn khi đã phát trin mnh m

đu luôn có các mc tiêu đ phn đu đ đt đc nhng kt qu tt nht. Do đó, đ có
th tn ti và tin xa hn thì nhng chin lc, k hoch c th là điu thit yu. 
làm đc điu đó, mi doanh nghip phi t đánh giá chính xác kh nng ca mình,
đim mnh cng nh đim yu. Và chúng ta có th làm đc nh th nu tình hình sn
xut kinh doanh ca mt đn v đc phân tích đúng đn thông qua các ch tiêu đánh
giá kt qu sn xut kinh doanh; t đó, nhng vng mc khó khn cn đc gii
quyt và nhng th mnh hin ti cùng tim lc cn phi phát huy. ây s là tin đ
cho vic tn ti vng chc trên th trng ca mt doanh nghip.
Nhìn rng hn, Vit Nam ta không nm ngoài xu th phát trin v kinh t nhanh
và mnh so vi các quc gia trong khu vc và trên th gii. Sau khi gia nhp T chc
thng mi th gii (WTO) và Khu vc mu dch t do ca ASEAN (AFTA), áp lc
cnh tranh ca nc ta ngày càng cao. Vì vy, nhng vn đ khó khn xoay quanh mt
doanh nghip là bc thit, cn gii quyt nhanh chóng hn bao gi ht. Chính vì lí do
đó, vic nâng cao hiu qu kinh t trong sn xut kinh doanh, ti u hóa chi phí đu
vào, và nâng cao vai trò qun lí, t chc là mt đ tài thú v mà em chn cho bài khóa
lun tt nghip này.
Sau mt thi gian thc tp và nghiên cu ti Doanh nghip Thanh Yên, em đã
xác đnh đ tài cho mình “Mt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu sn xut kinh
doanh ca Doanh nghip t nhân Thanh Yên”.
Thang Long University Library


2. Mc tiêu nghiên cu
- Làm rõ nhng vn đ lý lun v hiu qu hot đng sn xut kinh doanh ca
doanh nghip t nhân Thanh Yên.
- Phân tích và đánh giá hiu qu hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip
t nhân Thanh Yên.
-  xut mt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu hot đng sn xut kinh
doanh ca doanh nghip t nhân Thanh Yên.
3. i tng và phm vi nghiên cu

i tng nghiên cu ca khóa lun là hiu qu hot đng sn xut kinh doanh
trong doanh nghip t nhân Thanh Yên trong giai đon nm 2011 – 2012.
4. Phng pháp nghiên cu
Các phng pháp đi chiu so sánh, phng pháp t s và phng pháp phân
tích theo chiu ngang, phân tích theo chiu dc là nhng phng pháp đc s dng
trong khóa lun.
5. Kt cu khóa lun
Ni dung khóa lun chia làm 3 chng:
Chng 1: C s lý lun v hiu qu hot đng sn xut kinh doanh ca
doanh nghip t nhân Thanh Yên.
Chng 2: Thc trng hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip t
nhân Thanh Yên
Chng 3: Mt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu hot đng sn xut
kinh doanh ca doanh nghip t nhân Thanh Yên.











1

CHNG 1. C S LÝ LUN V HIU QU HOT ÔNG SN XUT
KINH DOANH CA DOANH NGHIP T NHÂN THANH YÊN
1.1. Hiu qu hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip t nhân Thanh

Yên
1.1.1 Khái nim v hiu qu kinh doanh ca doanh nghip
Ngày nay, các doanh nghip đu hng mc tiêu ca mình vào vic sn xut kinh
doanh sao cho có hiu qu và li nhun đt đc là ln nht. Môi trng kinh doanh
luôn bin đi, đc bit là trong giai đon nn kinh t gp nhiu khó khn nh hin nay
thì đòi hi mi doanh nghip phi có nhng chin lc thích hp đ có th tn ti và
phát trin. Bên cnh đó, doanh nghip cn phân b và qun tr có hiu qu ngun nhân
lc và luôn kim tra vic s dng chúng sao cho có hiu qu nht. Mun kim tra đc
tính hiu qu ca hot đng SXKD thì doanh nghip phi đánh giá đc hiu qu trên
tng phm vi cng nh  mi b phn.
Có rt nhiu quan đim khác nhau v hiu qu SXKD nhng ta có th hiu nó
theo mt cách khái quát nht là: Hiu qu hot đng SXKD là mt phm trù phn ánh
trình đ s dng các ngun lc (nhân lc, vt lc, đt đai,…) nhm đt đc mc tiêu
xác đnh. Trình đ s dng các ngun lc ch có th đánh giá trong mi quan h vi
kt qu to ra đ xem xét rng mi s hao phí ngun lc xác đnh có th to ra kt qu
 mc đ nào. Hiu qu kinh doanh còn th hin s vn dng khéo léo ca các nhà
qun tr doanh nghip gia lý lun và thc tin nhm khai thác ti đa các yu t ca
quá trình sn xut nh máy móc, thit b, nguyên vt liu, nhân công,… đ nâng cao
li nhun. Công thc chung đ tính hiu qu kinh doanh ca doanh nghip là:
H= K/C
Trong đó: H: Hiu qu sn xut kinh doanh
K: Kt qu đt đc
C: Hao phí ngun lc đ to ra kt qu đó
Nâng cao hiu qu kinh doanh đóng mt vai trò rt quan trng trong quá trình
hot đng ca doanh nghip. Bi l, đó là công c qun lý kinh t hiu qu mà các
doanh nghip s dng t trc đn nay. Nh đó, doanh nghip đánh giá đy đ sâu sc
mi hot đng kinh t trong trng thái thc ca nó, đng thi thúc đy nn kinh t tng
trng mt cách bn vng, đa doanh nghip đi lên và phát trin không ngng.
1.1.2. Vai trò và s cn thit phi nâng cao hiu qu sn xut kinh doanh trong
doanh nghip t nhân Thanh Yên

1.1.2.1. Vai trò ca vic nâng cao hiu qu sn xut kinh doanh trong doanh ngip t
nhân Thanh Yên
 tin hành bt k mt hot đng sn xut kinh doanh nào cng đu phi tp
hp các phng tin vt cht cng nh con ngi và thc hin s kt hp gia lao
Thang Long University Library


2

đng vi các yu t vt cht đ to ra kt qu phù hp vi ý đ ca doanh nghip và t
đó có th to ra li nhun. Nh vy, mc tiêu bao trùm lâu dài ca kinh doanh là to ra
li nhun, ti đa hóa li nhun trên c s nhng ngun lc sn xut sn có.  đt
đc mc tiêu này, qun tr doanh nghip phi s dng nhiu phng pháp khác nhau.
Hiu qu kinh doanh là mt trong các công c đ các nhà qun tr thc hin chc nng
qun tr ca mình. Vic xem xét và tính toán hiu qu kinh doanh không nhng cho
bit vic sn xut đt đc  trình đ nào mà còn cho phép các nhà qun tr phân tích,
tìm ra các nhân t đ đa ra các bin pháp thích hp trên c hai phng din tng kt
qu và gim chi phí kinh doanh, nhm nâng cao hiu qu. Bn cht ca phm trù hiu
qu đã ch rõ trình đ s dng các ngun lc sn xut: Trình đ s dng các ngun lc
sn xut càng cao, doanh nghip càng có kh nng to ra kt qu cao trong cùng mt
ngun lc đu vào hoc tc đ tng kt qu ln hn so vi tc đ tng vi฀c s dng
các ngun lc đu vào. ây là điu ki฀n tiên quyt đ doanh nghi฀p đt mc tiêu
li nhu฀n ti đa. Do đó xét trên phu฀o฀ng di฀n lý lu฀n và thc tin, phm trù
hi฀u qu sn xut kinh doanh đóng vai trò rt quan trng vi฀c đánh giá, so sánh,
phân tích kinh t nhm tìm ra m฀t gii pháp ti u฀u nht, đu฀a ra phu฀o฀ng pháp
đúng đn nht đ đt mc tiêu li nhu฀n ti đa. Vi tu฀ cách m฀t công c đánh giá
và phân tích kinh t, phm trù hi฀u qu không ch đu฀c s dng  giác đ tng
hp, đánh giá chung trình đ s dng tng hp các ngun lc đu vào trong phm vi
hot đng ca toàn doanh nghip, mà còn đu฀c s dng đ đánh giá trình đ s dng
tng yu t đu vào  phm vi toàn b hot đng sn xut kinh doanh ca doanh

nghip cng nhu฀  tng b phn cu thành ca doanh nghip. Và nhu฀ đã lu฀u ý,
do phm trù hiu qu có tm quan trng đc bit nên trong nhiu tru฀ng hp ngu฀i
ta coi nó không phi ch nhu฀ phu฀o฀ng tin đ đt kt qu cao mà còn nhu฀ chính
mc tiêu cn đt.
1.1.2.2. S cn thit ca vic nâng cao hiu qu sn xut kinh doanh
Nâng cao hi฀u qu kinh doanh tc là đã nâng cao kh na฀ng s dng các
ngun lc có hn trong sn xut, đt đu฀c s la chn ti u฀u. Trong điu ki฀n
khan him các ngun lc sn xut thì nâng cao hi฀u qu kinh doanh là điu ki฀n
không th không đ฀t ra đi vi bt k hot đ฀ng sn xut kinh doanh nào.
Tuy nhiên s la chn kinh t ca các doanh nghi฀p trong các co฀ ch kinh t
khác nhau là không ging nhau. Trong co฀ ch k hoch hóa t฀p trung, vi฀c la
chn kinh t thu฀ng không đ฀t ra cho cp doanh nghi฀p. Mi quyt đnh kinh t:
Sn xut cái gì? Sn xut nhu฀ th nào? Sn xut cho ai? đu đu฀c gii quyt t
m฀t trung tâm duy nht. Doanh nghi฀p tin hành các hot đ฀ng sn xut kinh
doanh ca mình theo s ch đo t trung tâm đó và vì th mc tiêu cao nht ca doanh
nghi฀p là hoàn thành k hoch nhà nu฀c giao. Do nhng hn ch nht đnh ca


3

co฀ ch k hoch hóa t฀p trung mà không phi ch là vn đ các doanh nghi฀p ít
quan tâm ti hi฀u qu hot đ฀ng kinh t ca mình mà trong nhiu tru฀ng hp các
doanh nghi฀p hoàn thành k hoch bng mi giá.
Hot đ฀ng kinh doanh trong co฀ ch kinh t th tru฀ng, môi tru฀ng cnh
tranh gay gt, nâng cao hi฀u qu kinh doanh ca hot đ฀ng sn xut là điu ki฀n
tn ti và phát trin ca các doanh nghi฀p.
Trong co฀ ch kinh t th tru฀ng, vi฀c gii quyt ba vn đ kinh t co฀ bn:
Sn xut cái gì, sn xut nhu฀ th nào, sn xut cho ai da trên quan h฀ cung cu,
giá c th tru฀ng, cnh tranh và hp tác. Các doanh nghi฀p phi t ra các quyt
đnh kinh doanh ca mình, t hch toán l lãi, lãi nhiu hu฀ng nhiu, lãi ít hu฀ng

ít, không có li s đi đn phá sn. Lúc này, mc tiêu li nhu฀n tr thành m฀t trong
nhng mc tiêu quan trng nht, mang tính cht sng còn ca sn xut kinh doanh.
M฀t khác, trong nn kinh t th tru฀ng thì các doanh nghi฀p phi cnh tranh
đ tn ti và phát trin. Môi tru฀ng cnh tranh này ngày càng gay gt, trong cu฀c
cnh tranh đó có nhiu doanh nghi฀p tr vng, phát trin sn xut, nhu฀ng không ít
doanh nghi฀p đã thua l, gii th, phá sn.  có th tr li trong co฀ ch th
tru฀ng, các doanh nghi฀p luôn phi nâng cao cht lu฀ng hàng hóa, gim chi phí
sn xut, nâng cao uy tín nhm ti mc tiêu ti đa li nhu฀n. Các doanh nghi฀p
phi có đu฀c li nhu฀n và đt đu฀c li nhu฀n càng cao càng tt. Do v฀y, đt
hi฀u qu kinh doanh và nâng cao hi฀u qu kinh doanh luôn là vn đ đu฀c quan
tâm ca doanh nghi฀p và tr thành điu ki฀n sng còn đ doanh nghi฀p có th
tn ti và phát trin trong nn kinh t th tru฀ng.
1.1.3. Phân loi hiu qu sn xut kinh doanh
1.1.3.1. Hi฀u qu kinh doanh và hi฀u qu kinh t xã h฀i.
Hi฀u qu kinh doanh cá bi฀t là hi฀u qu kinh doanh thu đ฀c t hot
đ฀ng kinh doanh ca tng doanh nghi฀p. Biu hi฀n chung ca hi฀u qu kinh
doanh cá bi฀t là li nhu฀n mà mi doanh nghi฀p đt đc.Hi฀u qu kinh t xã
h฀i mà ngành tho฀ng mi - dch v đem li cho nn kinh t quc dân là nhng
đóng góp thông qua kt qu phc v sn xut, đi sng, chuyn dch co฀ cu kinh t,
thúc đy phát trin sn xut và ci thi฀n đi sng nhân dân
1.1.3.2. Hi฀u qu b฀ ph฀n và hiu qu tng hp
Mi nhà cung cp tin hành hot đ฀ng sn xut kinh doanh ca mình vi m฀t
chi phí cá bi฀t nht đnh và doanh nghi฀p nào cng mun tiêu th hàng hóa, dch
v ca mình vi giá cao nht. Tuy v฀y, khi hàng hóa dch v ca mình ra bán trên th
trng, h ch có th bán theo m฀t giá là giá c th trng, nu sn phm ca h
hoàn toàn ging nhau v m฀t cht lng.
Suy đn cùng, chi phí b ra là chi phí lao đ฀ng xã h฀i. Nhng ti mi doanh
Thang Long University Library

4

nghi฀p mà chúng ta cn đánh giá hi฀u qu, thì chi phí lao đ฀ng xã h฀i đó li
đc th hi฀n di các dng chi phí c th.
- Giá thành sn xut
- Chi phí ngoài sn xut.
Bn thân mi loi chi phí trên li có th đc phân chia chi tit t m ho฀n. ánh
giá hi฀u qu kinh doanh thng mi không th không đánh giá hi฀u qu tng hp
ca các loi chi phí trên đây và cng cn thit phi đánh giá hi฀u qu ca tng loi
chi phí.
1.1.3.3. Hi฀u qu tuy฀t đi và hi฀u qu so sánh.
Hi฀u qu tuy฀t đi là lng hi฀u qu đc tính toán cho tng pho฀ng án
c th bng cách xác đnh mc li ích thu đc vi lng chi phí b ra. Hi฀u qu so
sánh đc xác đnh bng cách so sánh các ch tiêu hi฀u qu tuy฀t đi ca các
pho฀ng án vi nhau. Nói cách khác, hi฀u qu so sánh chính là mc chênh l฀ch v
hi฀u qu tuy฀t đi ca các pho฀ng án. Mc đích ch yu ca vi฀c tính toán này
là so sánh mc đ฀ hi฀u qu ca các pho฀ng án, t đó cho phép la chn m฀t
cách làm có hi฀u qu cao nht.
1.2. Các ch tiêu đánh giá hiu qu sn xut kinh doanh
1.2.1. Các ch tiêu phn ánh kh nng thanh toán ca doanh nghip
H s thanh toán hin hành
H s thanh toán hin hành =
Tng TSNH
Tng n ngn hn
Ch s này đo lng kh nng thanh toán n ngn hn đn hn tr bng TSNH
ca doanh nghip nh tin mt, tin gi ngân hàng, các khon phi thu khách hàng,
hàng tôn kho, Nó còn cho bit doanh nghip có bao nhiêu đng TSNH và đu t
ngn hn đ đm bo cho mt đng n ngn hn.
T l này có giá tr càng cao thì kh nng thanh toán n ngn hn ca doanh
nghip càng tt và ngc li. Nu kh nng thanh toán hin hành nh hn 1 thì doanh

nghip không đ kh nng thanh toán n ngn hn. Tuy nhiên, nu con s này quá cao
thì có ngha là doanh nghip đã đu t quá nhiu vào TS lu đng so vi nhu cu.
Thông thng thì phn vt tri đó s không sinh thêm li nhun. Vì th mà vic đu
t đó s kém hiu qu. Vì vy, doanh nghip cn phi phân b vn hp lý.
H s thanh toán nhanh
H s thanh toán nhanh =
Tng TSNH – Hàng tn kho
Tng n ngn hn
H s thanh toán nhanh là mt h s kht khe hn nhiu so vi t l thanh toán
ngay (current ratio) bi vì nó đã loi tr hàng tn kho ra khi công thc tính toán vì


5

hàng tn kho khó có th chuyn đi ra tin mt ngay lp tc. H s này đánh giá kh
nng thanh toán ngay lp tc toàn b các khon n ngn hn và mt doanh nghip có
h s thanh toán nhanh ln hn 1 thì chng t doanh nghip đó có tình hình tài chính
lành mnh, các khon n có th đc thanh toán bt c lúc nào cn thit.
H s thanh toán bng tin (tc thi)
H s thanh toán tc thi =
Tin và các khon tng đng tin
Tng n ngn hn
H s thanh toán bng tin là phép tính gia TS quay vòng nhanh chia cho n
ngn hn. Tài sn quay vòng nhanh là nhng TS nhanh chóng chuyn đi thành tin và
các khong tng đng tin bao gm: tin, chng khoán, các khon phi thu. Do vy,
t l kh nng thanh toán tc thi cho bit kh nng hoàn tr các khon n ngn hn
bng tin và các khon tng đng tin.
T l này thng dao đng t 0,5 đn 1. Tuy nhiên, đ kt lun giá tr ca h s
thanh toán tc thi là tt hay xu, có nh hng gì đn hot đng ca doanh nghip
hay không thì cn xem xét đc đim và điu kin kinh doanh ca doanh nghip. Nu

h s này nh hn 0,5 thì doanh nghip s gp khó khn trong vic thanh toán n.
1.2.2. Các ch tiêu phn ánh kh nng sinh li ca doanh nghip
T sut sinh li trên tng doanh thu (ROS)
T sut sinh li trên tng doanh thu (ROS)

=
Li nhun sau thu
Doanh thu thun
Ch tiêu phn ánh mi đng doanh thu phát sinh trong k s có bao nhiêu đng
li nhun, hay nói cách khác t s này cho bit li nhun bng bao nhiêu phn trm
doanh thu trong quá trình hot đng SXKD. Ch tiêu này có th tng gim gia các k
tùy theo s thay đi ca doanh thu thun và chi phí. Ch tiêu này càng cao thì hiu qu
sn xut kinh doanh ca doanh nghip càng cao. Nhng không phi lúc nào cao cng
tt vì nu t sut này cao do doanh nghip tng giá bán khi chi phí không đi thì tính
cnh tranh ca doanh nghip s gim do tiêu th đc ít hàng hóa t đó làm cho doanh
thu và li nhuân cng gim theo. Vì vy, đ đánh giá ch tiêu này mt cách chính xác
thì doanh nghip phi thng xuyên tìm hiu th trng và nhu cu ca khách hàng đ
có đt ra nhng mc tiêu bán hàng hp lý vi ngành ngh ca mình và doanh nghip
cng phi so sánh ch tiêu này ca nm nay so vi nm trc và tiêu chun ca ngành
đ có đc s nhìn nhn khách quan hn.
T sut sinh li trên tng tài sn (ROA)
ây là mt ch s th hin s tng quan gia mc sinh li ca mt doanh
nghiêp so vi tài sn ca nó. Phn ánh hiu qu s dng tài sn trong hot đng SXKD
Thang Long University Library


6

ca doanh nghip và cng là thc đo đ đánh giá nng lc qun lý ca ban lãnh đo
doanh nghip.

ROA =
Li nhun ròng
Tng giá tr tài sn

H s này có ý ngha là vi 1 đng TS ca công ty thì s mang li bao nhiêu
đng li nhun. Mt công ty đu t TS ít nhng thu đc li nhun cao s là tt hn
so vi công ty đu t nhiu vào TS mà li nhun thu đc li thp. H s này càng cao
chng t hiu qu s dng tài sn tt, đó là nhân t giúp nhà qun tr đu t theo chiu
rng nh xây dng nhà xng, mua them máy móc thit b. H s ROA thng có s
chênh lch gia các ngành. Nhng ngành đòi hi phi có đu t TS ln vào dây
chuyn sn xut, máy móc thit b, công ngh nh các ngành vn ti, xây dng, sn
xut kim loi…, thng có ROA nh hn so vi các ngành không cn phi đu t
nhiu vào TS nh ngành dch v, qung cáo, phn mm…
Mt trong nhng khía cnh đc quan tâm nht ca thu nhp trên tng TS là
kh nng phi hp ca các ch s tài chính đ tính toán ROA. Mt ng dng thng
đc nhc ti nhiu nht là mô hình phân tích Dupont di đây.
Phân tích hiu qu s dng TS thông qua mô hình phân tích Dupont
Phân tích Dupont là k thut phân tích bng cách chia t s ROA thành nhng
b phn có liên quan ti nhau đ đánh giá tác đng ca tng b phn lên kt qu cui
cùng. Mô hình này thng đc s dng bi các nhà qun lý trong ni b công ty đ
có cái nhìn c th và ra quyt đnh xem nên ci thin tình hình tài chính ca công ty
bng cách nào. Mc đích ca mô hình phân tích Dupont là phc v cho vic s dng
VCSH sao cho hiu qu sinh li là nhiu nht.
Bn cht ca mô hình là tách mt t s tng hp phn ánh mc sinh li ca
doanh nghip nh: Thu nhp trên TS ROA thành tích s ca chui các t s có mi
quan h nhân qu vi nhau. iu đó cho phép phân tích nh hng ca các t s đó
vi các t s tng hp. Nh vy, s dng phng pháp này chúng ta có th nhn bit
đc các nguyên nhân dn đn các hin tng tt, xu trong hot đng ca doanh
nghip. H thng này nêu bt ý ngha ca vic th hin ROA thông qua biên li nhun
và doanh thu TS. Các cu phn c bn ca h thng đc trình bày nh sau

ROA =
Li nhun sau thu
Doanh thu thun
×
Doanh thu thun
Tài sn bình quân

ROA = T sut sinh li trên doanh thu × S vòng quay tài sn
T mô hình chi tit  trên có th thy đc các nhân t nh hng đn kh nng
sinh li ca TS nh sau:
Th nht là s vòng quay ca tng TS bình quân càng cao chng t sc sn
xut ca các TS càng nhanh, đó là nhân t tng sc sinh li ca TS, c th hn s vòng


7

quay ca tng TS bình quân li b nh hng bi hai nhân t là tng doanh thu thun
và tng TS bình quân. Nu doanh thu thun ln và tng TS bình quân nh thì s vòng
quay ln. Tuy nhiên trong thc t hai ch tiêu này thng có mi quan h cùng chiu,
khi tng TS bình quân tng thì doanh thu thun cng tng ví d nh khi doanh nghip
ni lng hn chính sách tín dng thng mi, dn đn khon phi thu khách hàng tng,
hàng tn kho tng và doanh thu thun cng tng lên,… Trên c s đó, nu doanh
nghip mun tng vòng quay ca tng TS bình quân thì cn phân tích các nhân t liên
quan, phát hin nhng mt tích cc và tiêu cc ca tng nhân t đ có bin pháp nâng
cao s vòng quay ca TS thích hp.
Th hai là, t sut sinh li trên doanh thu càng cao thì sc sinh li ca TS càng
tng. Tuy nhiên có th thy rng sc sinh li ca doanh thu nh hng bi hai nhân t
là doanh thu và chi phí, nu doanh thu cao và chi phí thp thì t sut sinh li trên
doanh thu tng và ngc li. Tuy nhiên, trong thc t khi doanh nghip tng doanh thu
thì kéo theo mc chi phí cng tng lên nh chi phí giá vn, chi phí qun lý, chi phí bán

hàng… Chính vì vy, đ có th tng đc t sut sinh li trên doanh thu, doanh nghip
cn nghiên cu nhng nhân t cu thành lên tng chi phí đ có các bin pháp điu
chnh phù hp, đng thi có các bin pháp đy nhanh tc đ bán hàng, tng doanh thu
và gim các khon gim tr doanh thu.
Tóm li, phân tích báo cáo tài chính bng mô hình Dupont có ý ngha ln đi vi
qun tr doanh nghip th hin  ch có th đánh giá đy đ và khách quan các nhân t
tác đng đn hiu qu SXKD t đó tin hành công tác ci tin t chc qun lý ca
doanh nghip.
T sut sinh li ca VCSH
T sut sinh li ca VCSH (ROE) =
Li nhun sau thu
Bình quân VCSH
Ch tiêu này cho bit c 100 đng VCSH đu t thì to ra bao nhiêu đng li
nhun sau thu. Ch tiêu này cao thng giúp cho các nhà qun tr có th huy đng vn
mi trên th trng tài chính đ tài tr cho s tng trng ca doanh nghip. Ngc
li, nu ch tiêu này nh và VCSH di mc vn điu l thì hiu qu kinh doanh thp,
doanh nghip s gp khó khn trong vic thu hút vn. Tuy nhiên, sc sinh li ca
VCSH cao không phi lúc nào cng thun li vì có th do nh hng ca đòn by tài
chính, khi đó mc đ mo him càng cao.
Phân tích hiu qu s dng vn trên mô hình Dupont
Di góc đ nhà đu t, mt trong nhng ch tiêu quan trng nht là t sut li
nhun trên VCSH (ROE). Do VCSH là mt phn ca tng ngun vn hình thành nên
TS, nên ROE s ph thuc vào h s li nhun trên tng TS. Mi quan h này đc
th hin bng mô hình Dupont nh sau:
Thang Long University Library


8

L


i nhu

n ròng


VCSH
=
L

i nhu

n ròng


Doanh thu
x

Doanh thu


Tng TS
x
T

ng TS


VCSH
Hay:

ROE = H s Li nhun ròng x Hiu sut s dng tng TS x òn by tài chính
Trên c s nhn bit ba nhân t trên, doanh nghip có th áp dng mt s bin
pháp làm tng ROE nh sau:
Tác đng ti c cu tài chính ca doanh nghip thông qua điu chnh t l n vay
và t l VCSH cho phù hp vi nng lc hot đng.
Tng hiu sut s dng TS, nâng cao s vòng quay ca TS, thông qua vic va tng
quy mô v doanh thu thun, va s dng tit kim và hp lý v c cu ca tng TS.
Tng doanh thu, gim chi phí, nâng cao cht lng ca sn phm. T đó tng li
nhun ca doanh nghip.
1.2.3. Các tiêu ch đánh giá kh nng hot đng ca doanh nghip
Các ch tiêu đánh giá hàng tn kho
Vòng quay hàng tn kho là s ln mà hàng hóa tn kho bình quân luân chuyn
trong k. H s vòng quay hàng tn kho đc xác đnh bng giá vn hàng bán chia
cho bình quân hàng tn kho.
S vòng quay hàng tn kho =
Giá vn hàng bán
Hàng hoá tn kho bình quân

H s vòng quay hàng tn kho thng đc so sánh qua các nm đ đánh giá
nng lc qun tr hàng tn kho là tt hay xu. H s này ln cho thy tc đ quay vòng
ca hàng hóa trong kho là nhanh và ngc li, h s này nh thì tc đ quay vòng
hàng tn kho thp. Nhng cng cn lu ý là hàng tn kho mang đm tính cht ngành
ngh kinh doanh nên không phi c mc tn kho thp là tt, mc tn kho cao là xu.
H s vòng quay hàng tn kho càng cao càng cho thy doanh nghip bán hàng
càng nhanh và hàng tn kho không b  đng nhiu, nu nhu cu th trng tng đt
ngt thì rt có kh nng doanh nghip b mt khách hàng và b đi th cnh tranh
giành th phn. Hn na, d tr nguyên vt liu đu vào cho các khâu sn xut không
đ có th khin dây chuyn sn xut b ngng tr. Vì vy, h s vòng quay hàng tn
kho cn phi đ ln đ đm bo mc đ sn xut và đáp ng đc nhu cu khách
hàng.

Thi gian quay vòng hàng tn kho
Ch tiêu này cho ta bit s ngày cn thit đ hàng tn kho quay đc mt vòng.
Ch tiêu vòng quay hàng tn kho và s ngày chu chuyn tn kho có quan h t l
nghch vi nhau. Vòng quay tng thì ngày chu chuyn gim và ngc li.
Th

i gian quay vòng hàng t

n
=

365



9

kho

S


vòng quay hàng t

n kho

Thi gian quay vòng các khon phi thu và k thu tin bình quân
Vòng quay các khon phi thu =
Doanh thu thun
Các khon phi thu

Vòng quay các khon phi thu dùng đ đo lng tính thanh khon ngn hn cng nh
hiu qu hot đng SXKD ca doanh nghip. T l này có th cho ngi phân tích và
s dng thông tin bit đc hiu qu và cht lng ca vic qun lý các khon phi
thu. Vòng quay các khon phi thu cao chng t kh nng thu hi n tt. Tuy nhiên,
điu này có th gây gim doanh thu do chính sách bán chu nghiêm ngt hn. Vòng
quay các khon phi thu thp s phn ánh chính sách bán chu ca doanh nghip không
có hiu qu và tim n nhiu ri ro.
K thu tin bình quân
K thu tin bình quân =
365
Vòng quay các khon phi thu
Ch tiêu này dùng đ đo lng kh nng thu hi vn trong thanh toán qua các
khon phi thu và doanh thu tiêu th. Nu k thu tin bình quân thp thì vn ca doanh
nghip b  đng trong khâu thanh toán và ngc li. K thu tin ph thuc vào rt
nhiu yu t: Tính cht doanh nghip chp nhn bán hàng chu hay không, tình trng
nn kinh t, chính sách tín dng và chi phí bán chu, Ngoài ra đ ln ca các khon
phi thu còn ph thuc và các khon tr trc ca doanh nghip.
Thi gian quay vòng ca các khon phi tr
S


vòng quay c

a các
khon phi tr
=
Gi
á v

n hàng bán

Ph

i thu khách hàng

Ch tiêu này cho bit trong k phân tích, khon phi tr quay đc bao nhiêu
vòng. Ch tiêu này càng nh chng t doanh nghip chim dng vn và kh nng
thanh toán chm. Ngc li, nu vòng quay ca các khon phi tr ln thì chng t
kh nng thanh toán ca doanh nghip là nhanh. Nu vòng quay các khon phi tr quá
nh (các khon phi tr ln) s tim n nhiu ri ro v kh nng thanh khon ca
doanh nghip.
1.2.4. Các ch tiêu đánh giá hiu qu s dng tài sn
1.2.4.1. Hiu qu s dng tng tài sn
Hiu sut s dng tng tài sn (s vòng quay tng tài sn)
S vòng quay tng tài sn =
Doanh thu thun
Giá tr tng tài sn
Trong hot đng SXKD, các doanh nghip luôn mong mun TS vn đng không
ngng đ đy mnh tng doanh thu, t đó là nhân t góp phn tng li nhun cho
Thang Long University Library


10

doanh nghip. Ch tiêu này phn ánh mt k phân tích các TS quay đc bao nhiêu
vòng, ch tiêu này càng cao, chng t các TS vn đng nhanh, góp phn tng doanh
thu, là điu kin nâng cao li nhun cho doanh nghip. Nu ch tiêu này thp, chng t
các TS vn đng chm, có hàng tn kho, sn phm d dang nhiu, làm cho doanh thu
ca doanh nghip gim.
Sut hao phí tài sn so vi doanh thu thun

Sut hao phí ca TS so vi
doanh thu thun
=
Bình quân TS
Doanh thu thun
Kh nng to ra doanh thu thun ca TS là mt ch tiêu kinh t c bn đ d kin
vn đu t khi doanh nghip mun mt mc doanh thu thun d kin. Ch tiêu này cho
bit trong k phân tích, doanh nghip thu đc 1 đng doanh thu thun thì cn bao
nhiêu đng TS đu t, ch tiêu này càng thp thì hiu qu s dng TS càng tt, góp
phn tit kim TS và nâng cao doanh thu thun trong k.
Sut hao phí ca tài sn so vi li nhun sau thu
Sut hao phí ca TS so vi
li nhun sau thu
=
Bình quân TS
Li nhun sau thu
Ch tiêu này phn ánh kh nng to ra li nhun sau thu ca các TS mà doanh
nghip đang s dng cho hot đng kinh doanh, đng thi cho bit doanh nghip đã
thu đc 1 đng li nhun sau thu thì cn bao nhiêu đng TS, ch tiêu này càng thp
thì hiu qu s dng các TS càng cao, hp dn các c đông đu t vào doanh nghip.
1.2.4.2. Phân tích hiu qu s dng tài sn ngn hn
Tài sn ngn hn là các tài sn có thi gian thu hi vn ngn, trong khong thi
gian 12 tháng hoc mt chu k sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Tài sn ngn
hn ca doanh nghip bao gm: Tin và các khon tng đng tin, các khon đu t
tài chính ngn hn, các khon phi thu ngn hn, hàng tn kho và mt s tài sn khác.
Hiu qu s dng tài sn ngn hn là mt phm trù kinh t, phn ánh tình hình s
dng tài sn ngn hn ca doanh nghip đ đt đc hiu qu cao nht trong kinh
doanh vi chi phí thp nht.
Các ch tiêu đánh giá chung v tài sn ngn hn
- Hiu sut s dng TSNH (S vòng quay ca TSNH)

S vòng quay tài sn ngn hn =
Doanh thu thun
Tng TSNH
Ch tiêu này cho bit mt đng vn b ra đu t cho TSNH trong mt k thì đem
li bao nhiêu đng doanh thu thun. Ch tiêu này th hin s vn đng ca TSNH
trong k và ch tiêu này càng cao thì hiu qu s dng TSNH càng tt.
- Sut hao phí ca TSNH so vi doanh thu thun


11

Sut hao phí ca tài sn ngn hn so vi
doanh thu
=
TSNH bình quân
Doanh thu thun
Ch tiêu này cho bit đ có 1 đng doanh thu thì doanh nghip phi b ra bao
nhiêu đng TSNH, đó chính là cn c đ đu t TSNH cho thích hp, ch tiêu này
càng thp chng t hiu qu s dng TSNH càng cao.
- Sut hao phí ca TSNH so vi li nhun sau thu
Sut hao phí ca tài sn ngn hn so vi
li nhun sau thu
=
TSNH bình quân
Li nhun sau thu
Ch tiêu này cho bit đ có 1 đng li nhun sau thu thì cn bao nhiêu đng
TSNH bình quân. Ch tiêu này càng thp thì chng t hiu qu s dng TSNH ca
doanh nghip càng cao. Ngoài ra ch tiêu này còn là cn c đ các doanh nghip xây
dng d toán v nhu cu TSNH khi mun có mc li nhun nh mong mun.
- Thi gian mt vòng quay ca tài sn ngn hn

Th

i gian quay vòng
tài sn ngn hn
=
365 ngày

S


vòng quay TSNH


Thi gian 1 vòng quay tài sn ngn hn =
TSNH bình quân × 365 ngày
Doanh thu thun

Ch tiêu này cho bit mi vòng quay ca TSNH bình quân mt bao nhiêu ngày.
Ch tiêu này càng thp, chng t TSNH vn đng nhanh, góp phn nâng cao doanh thu
và li nhun cho doanh nghip.

- T sut sinh li ca TSNH (ROCA – Return on Current Assets)
Ch tiêu này cho bit mi đn v TSNH có trong k đem li bao nhiêu đng li
nhun sau thu. Ch tiêu này càng cao hiu qu s dng TSNH tt, góp phn nâng cao
hiu qu SXKD cho doanh nghip.
T sut sinh li ca TSNH =
Li nhun sau thu
TSNH bình quân

1.2.4.3. Phân tích hiu qu s dng tài sn dài hn

Hiu qu s dng TSDH phn ánh mt đng giá tr TSDH làm ra đc bao nhiêu
đng giá tr sn lng hoc li nhun. Hiu qu s dng TSDH đc th hin qua ch
tiêu cht lng, ch tiêu này nêu lên các đc đim, tính cht, c cu, trình đ ph bin
và đc trng c bn ca đi tng nghiên cu. Trong quá trình SXKD, ch tiêu này là
quan h so sánh gia giá tr tài sn to ra vi giá tr tài sn c đnh đc s dng bình
quân trong k hoc là quan h so sánh gia li nhun thc hin vi giá tr TSDH đc
s dng bình quân.
Thang Long University Library


12

Sau đây là mt s ch tiêu mà các nhà qun lý doanh nghip quan tâm nht đ
nâng cao hiu qu s dng TSDH trong doanh nghip và t đó nâng cao hiu qu hot
đng sn xut kinh doanh.
T sut sinh li ca tài sn dài hn
T sut sinh li ca tài sn dài hn =
Li nhun sau thu
Bình quân TSDH
Ch tiêu này cho bit c 100 đng giá tr TSDH bình quân s dng trong k thì
to ra bao nhiêu đng li nhun. Ch tiêu này càng cao chng t hiu qu s dng
TSDH ca doanh nghip tt, đó là nhân t hp dn các nhà đu t.
Chuyn đi sang nn kinh t th trng vi các chính sách khuyn khích trong và
ngoài nc cng nh vic hình thành th trng chng khoán  Vit Nam đã to điu
kin cho các doanh nghip đu t vn kinh doanh có hiu qu, khi thông các ngun
vn d tha. Trong bi cnh đó, hot đng đu t tài chính có khuynh hng gia tng
trong hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Trong phn tài sn dài hn còn
có mt khon mc rt đc quan tâm là đu t tài chính dài hn gm: u t vào công
ty con, công ty liên doanh, liên kt, đu t dài hn khác và khon d phòng gim giá
đu t tài chính dài hn.

Sut hao phí tài sn dài hn so vi doanh thu
Sut hao phí ca tài sn dài hn so vi
doanh thu
=
Bình quân TSDH
Doanh thu thun
Ch tiêu này cho bit đ có mt đng doanh thu thì doanh nghip phi b ra bao
nhiêu đng TSDH, đó chính là cn c đ đu t TSDH cho thích hp, ch tiêu này
càng thp chng t hiu qu s dng TSDH càng cao.
Sut hao phí tài sn dài hn so vi li nhun sau thu
Sut hao phí ca tài sn dài hn so vi
li nhun sau thu
=
Bình quân TSDH
Li nhun sau thu
Ch tiêu này cho bit đ có 1 đng li nhun sau thu thì cn bao nhiêu đng
TSDH bình quân, ch tiêu này càng thp càng tt, đó là cn c đ đu t TSDH cho
phù hp. Mt khác, ch tiêu này còn là cn c đ xác đnh nhu cu vn dài hn ca
doanh nghip khi mun có mc li nhun mong mun.
1.2.5. Các ch tiêu đánh giá hiu qu s dng vn
Khi tin hành hot đng sn xut kinh doanh, các doanh nghip luôn luôn theo
đui mc tiêu chính là làm th nào đ đt đc hiu qu kinh doanh là cao nht, đem
li li nhun là ln nht. Ta bit rng vn kinh doanh là mt trong ba yu t đu vào
quan trng nht phc v cho quá trình sn xut kinh doanh. Vn kinh doanh là ngun
hình thành lên tài sn giúp doanh nghip duy trì đc hot đng kinh doanh liên tc và


13

tn ti đc trên th trng. Vì vy, doanh nghip phi có mt lng vn kinh doanh

nht đnh và các ngun tài tr tng ng đ đm bo cho mi hot đng phát trin ca
doanh nghip đu đc đáp ng kp thi và đy đ nht. Có 2 ngun vn: Vn ch s
hu và vn vay. Làm th nào đ s dng 2 ngun vn này mt cách hiu qu nht
mang li ti đa li nhun là vn đ ht sc quan trng mà các nhà qun lý doanh
nghip quan tâm. Di đây, khóa lun tt nghip s trình bày các ch tiêu đánh giá
hiu qu s dng 2 loi vn này.
Các ch tiêu đánh giá hiu qu s dng vn vay
H s thanh toán lãi vay
H s thanh toán lãi vay =
Li nhun trc thu và lãi vay(EBIT)
Chi phí lãi vay
H s này phn ánh kh nng thanh toán lãi vay ca doanh nghip t li nhun
hot đng SXKD. H s th hin mi quan h chi phí lãi vay và li nhun doanh
nghip, qua đó đánh giá xem doanh nghip có kh nng thanh toán lãi vay không.
Do khon chi phí lãi vay ca doanh nghip tr vào li nhun trc thu và lãi
vay, sau đó mi phi np thu và phn còn li là li nhun sau thu. Vì th mà EBIT
ln hn lãi vay càng nhiu ln thì đm bo cho doanh nghip thanh toán lãi t li
nhun đc càng đm bo. Thông thng h s ln hn 2 thì kh nng thanh toán ca
doanh nghip là tích cc và ngc li.
T sut sinh li trên lãi vay
T sut sinh li trên lãi vay

=
L

i nhu

n tr

c thu



và lãi vay

S


ti

n vay

Ch tiêu này cho bit trong k phân tích khi doanh nghip s dng 100 đng tin
vay thì thu đc bao nhiêu đng li nhun. Ch tiêu này càng cao chng t hiu qu
kinh doanh tt, đó là nhân t hp dn các nhà qun tr đa ra quyt đnh vay tin đu
t vào hot đng sn xut kinh doanh, ch tiêu này cng th hin tc đ tng trng
ca doanh nghip.
1.2.6. Các ch tiêu đánh giá hiu qu s dng chi phí
Trong quá trình hot đng sn sut kinh doanh ca doanh nghip gm các quá
trình: D tr - sn xut – tiêu th. Trong quá trình đó, doanh nghip phi b ra rt
nhiu chi phí t nhng yu t khác nhau. Vì vy, doanh nghip luôn chú trng đn
công tác qun lý chi phí đ chi phí b ra là thp nht làm cho li nhun đt đc là cao
nht.
1.2.6.1. Tng chi phí
Chi phí là nhng khon tin b ra đ phc v cho hot đng SXKD. Chi phí là
mt phm trù kinh t quan trng, nó bao gm: Giá vn hàng bán, chi phí bán hàng, chi
Thang Long University Library


14

phí qun lý doanh nghip và các chi phí khác.  phân tích hiu qu s dng chi phí ta
cn phân tích hiu qu s dng chi phí và t sut li nhun chi phí.
Hiu sut s dng chi phí =
T

ng doanh thu

T

ng chi phí trong k


Ch tiêu này cho bit mt đng chi phí b ra trong k cho sn xut kinh doanh
thì thu đc bao nhiêu đng doanh thu. Ch tiêu này càng cang thì chng t doanh
nghip SXKD hiu qu.
T sut li nhun chi phí =
T

ng l

i nhu

n trong k


T

ng chi phí trong k


H s này có ý ngha là vi 1 đng chi phí b ra thì s mang li cho doanh nghip
bao nhiêu đng li nhun. Ch tiêu này s giúp doanh nghip bit đc hiu sut kinh
doanh ca doanh nghip có tt hay không. Ch tiêu này càng cao thì doanh nghip hot
đng càng hiu qu và công tác qun lý chi phí mt cách cht ch và khoa hc ca
doanh nghip đang phát huy ti đa công dng đ mang li kt qu tt.
1.2.6.2. Giá vn hàng bán
Giá vn hàng bán là giá thc t xut kho thành phm hoc là giá thành sn phm,
dch v hoàn thành đã đc xác đnh là tiêu th và các khon khác đc tính vào giá
vn đ xác đnh kt qu kinh doanh trong k. Giá vn hàng bán đc to thành t các
chi phí sn xut (chi phí nguyên vt liu trc tip, chi phí nhân công trc tip và chi
phí sn xut chung) kt tinh vào sn phm hoàn thành nhp kho.
Giá vn hàng bán là giá tr phn ánh lng hàng hóa đã bán ra trong mt k,
phn ánh mc đ tiêu th hàng hóa cng nh tham gia vào quá trình xác đnh kt qu
kinh doanh ca doanh nghip.
 có th hiu rõ hn giá vn hàng bán thay đi nh th nào, nó chim t trng
là bao nhiêu trong tng doanh thu bán hàng cng nh hiu qu qun lý doanh nghip
trong vic ct gim chi phí thì ta s xem xét s bin đng ca giá vn hàng bán trên
báo cáo kt qu kinh doanh qua các nm. Tuy nhiên có th thy mt hn ch v s liu
giá bán cng nh chi phí trên mi sn phm nên ta ch có th phân tích nhng xu
hng chung mà không th phân tích đc c th nhng bin đi trong thành phn cu
to giá vn hàng bán.
Giá vn hàng bán = Li nhun gp – Doanh thu thun
Vic phân tích giá vn hàng bán cng đng ngha vi vic phân tích li nhun
gp, s thay đi trong giá vn hàng bán nói chung hay s thay đi tng khon mc chi
phí nói riêng đu dn ti s thay đi trong li nhun gp.
1.2.6.3. Chi phí bán hàng và chi phí qun lý doanh nghip
Chi phí bán hàng: là chi phí biu hin bng tin ca toàn b hao phí lao đng
sng và lao đng vt hóa liên quan trc tip đn khâu bo qun tiêu th hàng hóa,