áp dụng phương pháp mới để dạy tốt âm nhạc cho giáo viên và học sinh trường THCS Vĩnh Bình

I. LÝ DO CHỌN ĐỀN TÀI
1 Đặt vấn đề
11. Lý do khách quan
- Có thể nói, âm nhạc là một nhu cầu tất yếu của cuộc sống. Việc học âm
nhạc đã khó, việc dạy âm nhạc còn khó hơn. Ở trường THCS, học sinh được học
âm nhạc không phải để trở thành những người hát hay, đàn giỏi. Nhưng âm nhạc
sẽ giúp học sinh cân bằng nội dung học tập, tạo không khí hăng say trong học
tập
1.2 Lý do chủ quan
- Xuất phát từ mục tiêu giáo dục nhằm đào tạo con người mới có ý thức học
tập tự giác, có tri thức cơ bản vững chắc, biết tư duy khoa học và có óc thẩm mỹ
góp phần tích cực hoàn thiện con người mới, để hướng con người tới Chân –
Thiện – Mĩ. Bộ môn âm nhạc phải được coi như là một môn văn hóa bắt buộc, tất
cả học sinh đều cần được học và phải học để có một trình độ văn hóa âm nhạc
phổ thông trong nền học vấn chung của cấp THCS. Nắm vững tư tưởng chỉ đạo
để xây dựng môn âm nhạc trường THCS, coi trọng thực hành, nhất là ở phân môn
học hát; giảm nhẹ tính kinh viện, hàn lâm ở phân môn nhạc lí, tập đọc nhạc; chú ý
việc cho nghe nhạc ở phân môn âm nhạc thường thức để xây dựng và nâng cao
thẩm mĩ âm nhạc cho học sinh.
- Như đã nói ở trên, dạy âm nhạc ở trường phổ thông có những đặc điểm
khác với dạy âm nhạc ở trường chuyên môn. Đối tượng của giáo viên chính là
toàn bộ học sinh, bất kể có năng khiếu hay không có năng khiếu. Chính vì thế,
phương pháp dạy nhạc ở trường THCS sẽ có kiểu cách riêng. Nếu không biết phối
hợp bài học với trình độ của học sinh, cũng như sở thích học nhạc của học sinh,
với sự thích thú tìm tòi, với sự phối hợp giữa các em học yếu và các em học tốt,
tiết học âm nhạc có thể sẽ thất bại.
- Điều này đặt ra trong tôi nhiều câu hỏi: Làm sao có thể vừa kết hợp những
tinh hoa của phương pháp dạy học truyền thống vừa kết hợp với phương pháp dạy
học mới, để có thể luôn luôn dạy tốt môn âm nhạc? Không những thế, làm thế nào
1
để biết tận dụng tối đa những phương tiện dạy học đa dạng, các phương pháp dạy

và học để đạt được kết quả tối ưu trong dạy học? Và làm sao cho các học sinh đều
thực sự yêu thích môn âm nhạc để cho âm nhạc thực sự trở thành người bạn thân
thiết của các em, một nhu cầu thiết yếu, một món ăn tinh thần song hành với lứa
tuổi các em?
2 . Cơ sở lý luận và thực tiển
Như chúng ta đã biết âm nhạc là một môn nghệ thuật được ví như món ăn tinh
thần đem đến những khoái cảm thẩm mỹ cao, không thể thiếu trong cuộc sống của
mỗi con người.
Trong những năm qua khi tiếp thu nền âm nhạc phương tây, và gìn giữ văn hoá
vẻ đẹp âm nhạc cổ truyền Việt Nam thì sự nghiệp giáo dục đào tạo âm nhạc mới ở
nước ta mới có điều kiện phát triển ở những bước cao hơn. Cho đến ngày nay việc
đưa âm nhạc vào học đường đã được chú trọng vì những lợi ích quan trọng của nó
trong việc giáo dục hình thành nhân cách cho học sinh trở thành những con người
toàn diện.
Bởi vậy việc dạy âm nhạc ở trường trung học cơ sở nói chung và phân môn âm
nhạc thường thức nói riêng, mặc dù không nhằm đào tạo các em thành những con
người hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp mà chủ yếu là giáo dục văn hoá âm
nhạc, biết cảm thụ âm nhạc theo hướng tích cực, làm cho các em yêu thích nghệ
thuật âm nhạc, hình thành ở học sinh một tâm hồn trong sáng, một thị hiếu âm
nhạc lành mạnh, cách tư duy sắc sảo, lòng khát khao sáng tạo, giàu tình cảm,
nhanh nhẹn hoạt bát và sống vui tươi. âm nhạc phát triển tối đa những tố chất sinh
lý, những phẩm chất tâm lý của lứa tuổi, tạo điều kiện để các em hoàn chỉnh và cân
đối về tâm hồn, trí tuệ và thể chất, làm phong phú tình cảm của lứa tuổi học trò.
Qua đó phát triển bồi dưỡng những mầm non nghệ thuật cho tương lai đất nước.
Đây là một môn học còn rất mới mẻ và không giống những môn học khác, môn
học mang tính nghệ thuật cao, học sinh học theo phương châm “học để mà vui -
vui để mà học”. Vì vậy tạo cho các em sự say mê hứng thú học tập là rất cần thiết.
2
Môn học nào cũng có khả năng gây hứng thú cho học sinh. Nhưng riêng phân
môn tập đọc nhạc thì bản thân người giáo viên là nguồn cảm hứng, gây hứng thú

trực tiếp cho học sinh bằng nhiều phương pháp như giọng đọc nhạc , phong cách,
bản lĩnh nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy .Đồng thời giúp các em vui tươi phấn
khởi thoải mái hơn về tinh thần trong giờ học. Là một giáo viên giảng dạy bộ môn
âm nhạc, bản thân tôi luôn cố gắng học hỏi và sáng tạo hơn nữa để thực hiện tốt
vai trò của mình trong công tác giảng dạy.
3. Mục đích đề tài
Đây là áp dụng mới đối với học sinh của trường, phần lớn các em đều là
con gia đình nông nghiệp, lực học của các em không đồng đều. Tôi đặc biệt chú ý
đến số học sinh có học lực khá, giỏi và có năng khiếu về âm nhạc , số học sinh còn
lại không có năng khiếu tôi áp dụng phương pháp này chỉ yêu cầu các em ở mức
hát đúng lời, đúng cao độ, cảm nhận được tính chất âm nhạc của bài.
4.Lịch sử đề tài .
Đề tài này đã được các anh (chị) đồng nghiệp nghiên cứu ở những năm học
trước nhưng tôi vẫn tiếp tục nghiên cứu và đi sâu những cái riêng của tôi để đúc
kết thành đề tài có hiệu quả cho trường cùa tôi đang giảng dạy, mong các anh chị
đồng nghiệp hổ trợ góp ý kiến cho để cho đề tài hoàn thành tốt hơn.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp tổ chức học theo nhóm.
- Phương pháp phát triển các kỹ năng âm nhạc.
- Phương pháp kỹ năng quan sát.
- Phương pháp kỹ năng nghe.
- Phương pháp kỹ năng gõ đệm.
6 . Đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu
Từ thực trạng trong việc dạy học âm nhạc trường THCS Vĩnh Bình huyện
Vĩnh Hưng – Tỉnh Long An . Trên cơ sở của kết quả nghiên cứu tơi đưa ra
3
áp dụng phương pháp mới để dạy tốt âm nhạc cho giáo viên và học sinh
trường THCS Vĩnh Bình .
II. NỘI DUNG CÔNG VIỆC ĐÃ LÀM
1. Thực trạng đối tượng

Chương trình dạy Nhạc ở THCS có 3 phân môn:
- Học hát
- Nhạc lý – Tập đọc nhạc
- Âm nhạc thường thức
Vì là một môn nghệ thuật nên phần đông học sinh rất có hứng thú học môn
âm nhạc. Nhưng không hẳn thế, cũng còn có một số học sinh lại xem môn âm
nhạc là “cực hình”, nhất là giờ học Tập đọc nhạc và nhạc lý. Tại sao học sinh lại
không thích học Tập đọc nhạc? Theo tôi, có rất nhiều lý do: Có thể do học sinh
không có năng khiếu, chưa biết cách học nhạc, không có sở thích học âm nhạc,
hoặc do giáo viên dạy không đúng phương pháp làm cho học sinh khó hiểu
Phân môn Tập đọc nhạc ở THCS là phân môn tổng hợp các kiến thức về
âm nhạc. Học sinh cần phải giải mã những ký hiệu âm nhạc đã được học trong
phần nhạc lý và ứng dụng chúng vào bài tập đọc nhạc. Để giải quyết dễ dàng các
bài tập đọc nhạc, học sinh cần phải đọc nhuần nhuyễn các tên nốt (cao độ). Tuy
nhiên, thực tế một số học sinh vẫn chưa đọc được tên nốt một cách nhanh và
chính xác. Điều này sẽ làm cho học sinh không hứng thú với việc đọc nhạc, các
em chỉ thích hát lời ca. Làm thế nào để học sinh có thể nhớ tên nốt nhanh và đọc
được chính xác nốt của một bản nhạc?
Qua hơn 5 năm giảng dạy môn âm nhạc, tôi có một số ý kiến về phương pháp giúp
học sinh nhớ nhanh và chính xác các tên nốt trong âm nhạc, cũng như một số
phương pháp của giáo viên sẽ làm cho học sinh hứng thú hơn khi học tập đọc nhạc.
4
2. Nội dung biện pháp giải quyết
Đối với phân môn học hát, học sinh đòi hỏi phải có chất giọng, có năng khiếu mới
thể hiện tốt các bài hát. Còn yêu cầu của phân môn tập đọc nhạc là: Học sinh chỉ
cần đọc đúng tên nốt, đúng giai điệu của bài tập đọc nhạc kết hợp với gõ đệm.
Công việc này dễ dàng đối với một học sinh trung bình. Tuy nhiên, điều cần thiết
đầu tiên cho việc đọc tập đọc nhạc đó chính là đọc tên nốt.
* CÁCH NHỚ TÊN NỐT:
Khi học một từ mới trong tiếng anh, học sinh phải ôn luyện, phải sử dụng

thường xuyên thì mới có thể nhớ lâu được. âm nhạc cũng chính là một ngôn ngữ,
học sinh cũng phải biết ôn luyện thì việc giải mã các ngôn ngữ âm nhạc sẽ không
còn khó khăn. Không những thế, với môn tiếng anh, học sinh có biết bao nhiêu từ
vựng học sinh phải nhớ. Còn âm nhạc, học sinh chỉ cần nhớ 7 tên nốt xoay quanh
các cao độ khác nhau:
Thực tế, không phải học sinh học một lúc tất cả các tên nốt trên, mà học
dần dần và đều được ôn luyện qua các bài TĐN tiếp theo.
 Lớp 6: Học sinh làm quen với 7 tên nốt chính ( TĐN số 1, 2, 3)
Học thêm vị trí nốt Sì (TĐN số 4)
Học thêm vị trí nốt Sòn ( TĐN số 10)
Vì thế, việc nhớ tên nốt không quá khó đối với học sinh. Vậy phải làm sao
để học sinh có thể nhớ được các tên nốt trên? Dưới đây tôi xin trình bày một số
giải pháp.
5
2.1. Sử dụng tập chép nhạc:
Tập chép nhạc phải là cuốn tập kẻ sẵn các khuông nhạc, học sinh chỉ cần
ghi nốt lên khuông nhạc mà thôi. Có tập chép nhạc, học sinh sẽ ghi tất cả các bài
tập đọc nhạc vào cuốn tập chép nhạc. Thói quen của học sinh là ghi tên nốt vào
Sách Giáo Khoa, để tránh trường hợp này, giáo viên sẽ nhắc nhở học sinh ghi tên
nốt của từng nốt nhạc ở phía dưới các nốt nhạc trong tập chép nhạc. Học sinh sẽ
chép trước 3 – 5 lần bài tập đọc nhạc sẽ được học trong tiết học tiếp theo.
Việc sử dụng tập chép nhạc sẽ giúp ích rất nhiều cho giáo viên và học sinh:
Đối với học sinh:
Giúp học sinh không phải kẻ khuông nhạc mỗi khi cần ghi nốt nhạc, rèn
luyện cách ghi nốt nhạc,dễ nhớ và nhớ lâu tên nốt vì ghi chép lại là cách nhớ
lâu nhất ,hình dung được cao độ của mỗi nốt nhạc nhờ vào vị trí cao thấp của
từng nốt trên khuông, biết và đọc trước tên nốt của bài TĐN sắp học.
Đối với giáo viên: Giúp giáo viên ít tốn thời gian trong việc cho học sinh đọc
tên nốt, dành thời gian cho việc gõ đệm và đọc tiết tấu, giai điệu.
Khi cho học sinh sử dụng tập chép nhạc, giáo viên phải kiểm tra việc thực

hiện của học sinh. Cũng có nhiều cách để giáo viên biết được học sinh có sử
dụng tập chép nhạc hay không:
- Dành ít phút vào đầu giờ để kiểm tra.
- Cho từng nhóm học sinh kiểm tra lẫn nhau.
- Trong lúc dạy bài TĐN, giáo viên gọi một số học sinh đọc tên nốt .
2.2.Tập làm quen cách nhìn nguyên văn bài tập đọc nhạc (cả lời lẫn nốt)
Trước khi học âm nhạc, học sinh chỉ thường quan tâm đến lời ca của một
bài hát. Nhưng khi đã được học âm nhạc, học sinh sẽ phải nhìn và hiểu được
6
nguyên văn một bài nhạc (có cả lời ca lẫn nốt nhạc). Việc này sẽ giúp học sinh
tiếp xúc nhiều với các nốt nhạc, quen dần với các nốt nhạc và cũng sẽ kích thích
việc đọc tên nốt nơi học sinh .
2.3 Đọc tên nốt bài tập đọc nhạc yêu thích hoặc các bài tập đọc nhạc trong
chương trình.
Một bài học trong chương trình âm nhạc bao gồm cả 3 phân môn và dạy
trong 3 tiết, mà chỉ có một tiết dạy tập đọc nhạc. Như thế, những tiết còn lại học
sinh không được đọc nốt. Việc không được luyện tập thường xuyên này sẽ làm
cho các em quên dần các tên nốt. Vì thế, khi tập hát, thay vì chỉ hát lời ca, giáo
viên nên cho học sinh đọc qua tên nốt của bài tập đọc nhạc từ 1 đến 2 lần.
*PHƯƠNG PHÁP DẠY CỦA GV:
Một trong những lý do làm cho học sinh ngán ngẫm và không còn hứng thú
trong giờ tập đọc nhạc, đó là do phương pháp giảng dạy của giáo viên. Giáo viên
đứng lớp cũng là cả một nghệ thuật. Tôi sẽ trình bày một số phương pháp giúp
học sinh hứng thú hơn với giờ học tập đọc nhạc.
2.4 Tổ chức học theo nhóm.
Trong giờ học nhạc, giáo viên nên tổ chức cho học sinh sinh hoạt theo từng
nhóm nhỏ (từ 4 – 6 em).
Thảo luận nhóm là một phương pháp mới trong kỹ thuật dạy học. Phương
pháp này sẽ làm cho từng thanh viên quen dần với sự phân công, hợp tác để hoàn
thành công việc. Riêng đối với giờ học nhạc, việc thảo luận nhóm cũng có những

lợi ích riêng.
Giúp những học sinh yếu, không có năng khiếu vẫn đọc được bài tập đọc nhạc.
Ví dụ: Với 1 bài tập đọc nhạc, sau khi đọc tên nốt, tới phần nghe giai điệu,
GV sẽ đàn giai điệu từng câu 3 lần.
7
- Lần 1: HS lắng nghe .
- Lần 2: HS đọc nhẩm theo giai điệu .
- Lần 3: Các bạn đọc tốt trong nhóm sẽ đọc mẫu cho cả nhóm và tập
cho các bạn học sinh yếu đọc.
Sau 1 phút, giáo viên sẽ gọi một nhóm trình bày cho cả lớp nghe câu
nhạc đó và cả lớp cùng đọc lại câu nhạc.
Rút ngắn thời gian trong công việc nhận xét bài TĐN
Ví dụ: Khi nhận xét bài TĐN, giáo viên đưa ra hệ thống câu hỏi, từng
nhóm học sinh thảo luận trong 2 phút và viết câu trả lời vào bảng thảo luận.
- Bài TĐN được viết ở nhịp mấy? Được chia làm mấy câu? Mỗi câu
có điểm nào giống hoặc khác nhau?
- Có những hình nốt nào trong bài? Có những hình tên nốt nào trong
bài?
- Tiết tấu chính trong bài là gì?
- Ngoài ra, bài TĐN còn có các ký hiệu âm nhạc nào khác?
Giáo viên cần phải linh động thay đổi nhiều cách thức thảo luận nhóm để tránh
nhàm chán nơi học sinh
Ví dụ:
- GV viết câu hỏi lên bảng, HS thảo luận theo nhóm, sau 2 – 3 phút,
ghi câu trả lời vào bảng thảo luận .
- GV viết câu hỏi lên bảng phụ , giao về cho mỗi nhóm một số câu trả
lời, các nhóm sẽ thảo luận, sau 2 – 3 phút, chọn câu trả lời đúng và
lên dán trên bảng phụ .
8
- Mỗi nhóm có thể đặt các câu hỏi để cho nhóm khác trả lời.

- Giáo viên ghi câu hỏi lên bảng phụ, các nhóm thảo luận, sau 2 – 3
phút, mỗi nhóm cử 1 bạn lên bảng, trình bày và giải thích cụ thể .
Khi sử dụng phương pháp này, giáo viên cần phải chú ý một số vấn đề sau:
- Giáo viên phải quản lý lớp tốt khi học sinh thảo luận: quan sát,
hướng dẫn và tránh gây mất trật tự trong lớp học.
- Giáo viên phải là người chốt lại các câu trả lời sau khi các nhóm trình
bày .
- Không để thời gian thảo luận quá lâu hay quá nhanh.
- Khuyến khích những cá nhân hay nhóm có kết quả tốt.
- Để tránh trường hợp chỉ có một học sinh trong nhóm trình bày hoài,
Giáo viên hướng dẫn các nhóm phân công cho mỗi thành viên trả lời
một câu hỏi, nhóm trưởng là người tổng kết lại và truyền đạt cho tất
cả các thành viên trong nhóm hiểu vấn đề. Khi đó, giáo viên có thể
gọi bất kỳ học sinh nào trong nhóm trình bày cũng đều được.
2.5. Phát triển các kỹ năng âm nhạc:
Âm nhạc là một môn nghệ thuật, trong tiết học âm nhạc, học sinh được
rèn luyện một số kỹ năng như: Quan sát, tai nghe, các cách gõ đệm (mắt nhìn
bảng, tai nghe đàn, tay gõ đệm, miệng đọc nốt) Tất cả các giác quan đều được sử
dụng triệt để. Ở đây, tôi xin giới thiệu một số cách rèn luyện kỹ năng âm nhạc
trong phân môn tập đọc nhạc:
a. Kỹ năng quan sát:
Đa số học sinh khi đọc tập đọc nhạc, đều nhìn vào sách giáo khoa, vì các
em ghi sẵn tên nốt trong đó. Để tránh tình trạng này, giáo viên nên cho học sinh
9
đóng hết tập vở và chỉ tập trung nhìn lên bài tập đọc nhạc có sẵn trên bảng, và
trong suốt quá trình tập đọc nhạc, học sinh không được mở tập vở ra.
Để làm được điều này, giáo viên cần phải chuẩn bị bảng phụ viết sẵn bài
tập đọc nhạc.
Bài tập đọc nhạc phải to rõ, sao cho cả lớp đều có thể nhìn thấy. Giáo viên có thể
sử dụng máy chiếu để hỗ trợ hoặc in bài tập đọc nhạc trên giấy A

0
.
Phần quan sát sẽ rất có lợi khi học sinh nhận xét bài tập đọc nhạc, điều này
sẽ giúp học sinh:
- Biết cách đọc bài tập đọc nhạc theo thứ tự trong bài.
- Nhớ được các tên nốt bằng cách nhìn trực tiếp các nốt nhạc (không
phải tên nốt).
- Chú ý các ký hiệu trong bài tập đọc nhạc.
- Chú ý đến bài học, không lo ra làm chuyện riêng.
b. Kỹ năng nghe:
Đây là kỹ năng không thể thiếu trong âm nhạc. Không có tai nghe, học sinh
rất khó hát đúng được cao độ, trường độ của bài tập đọc nhạc. Tuy nhiên, kỹ năng
này cần phải được rèn luyện nhiều. Ở các lớp phổ thông, để rèn luyện kỹ năng
nghe cho học sinh, giáo viên sẽ phải luyện tập thường xuyên trong các giờ học hát
và tập đọc nhạc.
Đối với giờ tập đọc nhạc, giáo viên có thể thực hiện các cách sau:
Kết hợp đọc tên nốt và cao độ
- Giáo viên có thể cho học sinh đọc kết hợp đọc tên nốt và cao độ. Khi
học sinh đọc, giáo viên đàn cao độ để làm chỗ dựa cho học sinh.
10
- Nếu học sinh đọc sai (cao độ hay tên nốt), giáo viên phải dừng lại
sửa sai ngay cho học sinh, sau đó mới cho học sinh tiếp tục đọc các
câu còn lại .
- Có thể cho học sinh đọc lại toàn bộ bài tập đọc nhạc tùy theo trình độ
của học sinh.
Kết hợp tên nốt, cao độ và tiết tấu (hoàn chỉnh một câu nhạc)
- Đàn giai điệu từng câu từ 3 – 4 lần cho học sinh nghe.
 Lần 1: GV đàn đúng tốc độ, có thể hơi nhanh.
 Lần 2: GV đàn chậm rõ từng nốt theo đúng giai điệu.
 Lần 3: GV đàn giống lần 2 nhưng nhanh hơn một chút.

 Lần 4: Đây là lần đàn thêm nếu học sinh chưa đọc được câu
nhạc, GV nên đàn chậm lại.
- Sau khi nghe, học sinh đọc lại hoàn chỉnh câu nhạc.
Khi áp dụng các phương pháp này, Giáo viên sẽ có những lợi ích sau:
- Phát triển tai nghe nhạc của học sinh.
- Giúp học sinh lắng nghe và đọc lại những gì vừa được nghe kết hợp
với tên nốt đã tập ở nhà.
- Học sinh sẽ biết cách đọc bài tập đọc nhạc mà không cần giáo viên
phải đọc mẫu.
- Học sinh sẽ phải chú ý đến bài tập đọc nhạc, không làm chuyện
riêng. Vì nếu không chú ý hoặc làm chuyện riêng, học sinh sẽ
không đọc được bài .
11
Để giờ học hứng thú, giáo viên có thể kết hợp việc học theo nhóm vào phần này.
- Có thể thi đua theo từng nhóm, nhóm nào xung phong đọc chính
xác trước tiên sẽ được điểm cộng .
- Giáo viên phải kiểm tra khả năng đọc tên nốt của học sinh khi sử
dụng phương pháp này. Nếu không, học sinh sẽ không đọc được
mặc dù nghe rất tốt.
- Giáo viên cần có kỹ năng sử dụng đàn tốt, tránh đàn sai cao độ và
tiết tấu.
c .Kỹ năng gõ đệm:
- Đây cũng là một kỹ năng quan trọng trong âm nhạc. Đa số các giáo viên quên,
không cho học sinh thực hiện kỹ năng này. Giáo viên phải phân biệt cho.
học sinh biết có 3 cách gõ đệm và rèn luyện cho học sinh thường xuyên:
- Gõ đệm theo nhịp.
- Gõ đệm theo phách.
- Gõ đệm theo tiết tấu.
Đối với những bài tập đọc nhạc, việc gõ đệm theo phách là dùng thường
xuyên nhất, hai cách gõ đệm còn lại thường dùng trong phân môn học hát.

Việc luyện tập thường xuyên sẽ giúp học sinh:
- Giữ vững nhịp phách, khi đọc không cần đàn, học sinh vẫn không
bị cuốn nhịp hoặc lơi nhịp.
- Ý thức được tầm quan trọng của tiết tấu trong bài tập đọc nhạc.
- Có thể phân biệt các loại tiết tấu khác nhau.
12
Cách thực hiện:
- Khi giáo viên đàn giai điệu từng câu, giáo viên nên kết hợp thêm
phần gõ phách (tay phải đàn, tay trái gõ phách).
- Học sinh sẽ phải thể hiện câu nhạc bằng cách đọc tên nốt đúng cao
độ, tiết tấu kết hợp với gõ phách.
- Mỗi khi học sinh đọc bài tập đọc nhạc, giáo viên phải luôn nhắc
nhở học sinh gõ phách. Điều này sẽ giúp học sinh phát triển thành
thói quen gõ phách mỗi khi đọc nhạc.
Khi sử dụng phương pháp này, giáo viên cần phải chú ý một số vấn đề sau:
- Giáo viên phải quản lý lớp tốt khi học sinh thảo luận: quan sát,
hướng dẫn và tránh gây mất trật tự trong lớp học.
- Giáo viên phải là người chốt lại các câu trả lời sau khi các nhóm trình
bày .
- Không để thời gian thảo luận quá lâu hay quá nhanh.
- Khuyến khích những cá nhân hay nhóm có kết quả tốt.
- Để tránh trường hợp chỉ có một học sinh trong nhóm trình bày hoài,
Giáo viên hướng dẫn các nhóm phân công cho mỗi thành viên trả lời
một câu hỏi, nhóm trưởng là người tổng kết lại và truyền đạt cho tất
cả các thành viên trong nhóm hiểu vấn đề. Khi đó, giáo viên có thể
gọi bất kỳ học sinh nào trong nhóm trình bày cũng đều được.
Theo tôi, môn âm nhạc còn có thể liên kết với các môn học khác, ngay cả
phân môn tập đọc nhạc. Giáo viên nên giới thiệu cho học sinh:
- Về xuất xứ, tác giả bài hát (nếu bài tập đọc nhạc là trích đọan một
bài hát).

13
- Về tác giả bài tập đọc nhạc.
- Về xuất xứ bài hát (nếu bài tập đọc nhạc là nhạc nước ngoài).
Ngoài ra, giáo viên nên cho học sinh sáng tác lời mới cho bài tập đọc nhạc
(nếu tập đọc nhạc là nhạc nước ngoài).
MINH HỌA:
 Bài TĐN số 4 – lớp 6
Có rất nhiều phương pháp dạy bài tập đọc nhạc trên, tôi xin giới thiệu một
phương pháp minh họa cho những điều tôi vừa trình bày .
Chuẩn bị:
Học sinh:
- Viết 5 lần tập đọc nhạc số 4 vào tập chép nhạc (nốt và tên nốt).
- Viết 1 lần vào tập (nốt và lời ca).
- Tập đọc trước tên nốt bài tập đọc nhạc số 4.
Giáo viên:
14
2
4
- Viết sẵn các câu hỏi và câu trả lời lên những tờ giấy nhỏ, với
nhiều phương án trả lời khác nhau, để học sinh nhận xét bài tập
đọc nhạc (ép plastic để sử dụng được nhiều lần).
- Soạn bày dạy trên PowerPoint để phóng to bài tập đọc nhạc.
- Chuẩn bị một số bài hát của nhạc sĩ Phạm Tuyên.
- Đàn organ (để sẵn pin đề phòng cúp điện) hoặc kèn Melodion.
Các bước dạy bài TĐN:
TĐN SỐ 4 (Nhạc: MÔ – DA)
- GV cho HS quan sát bảng phụ và hỏi:
+ Bài TĐN viết ở nhịp mấy?Nhịp
+ Ý nghĩa của nhịp ? -> Có 2 phách trong mỗi ô nhịp, phách 1 mạnh, phách 2
nhẹ, mỗi phách bằng 1 hình nốt đen.

+ Trong bài đã sử dụng những hình nốt gì? -> Hình nốt đen , móc đơn
+ Kí hiệu âm nhạc? -> Dấu lặng đơn, lặng đen
+ Tên nốt? -> Đồ, Rê, Mi, Fa, Sol, La, Xi, Đố
+ Nốt thấp nhất, cao nhất? -> Đồ, Đố.
- GV cho HS luyện đọc thang âm Đô Trưởng, đọc đi lên và đi xuống nhiều lần.
- GV cho HS vỗ tay theo hình tiết tấu trong bài:
15
2
4
- GV cho HS tay vỗ, miệng đọc: Đơn đơn đơn đơn….đen đơn lặng - Đơn đơn đơn
đơn….đen lặng. Tập đọc nhiều lần trơi chảy nhằm giúp HS vỡ bài về trường độ.
- GV đánh đàn cho HS tập từng câu.
- Cho HS ráp cả bài, HS gõ phách theo nhịp.
- GV gọi vài HS khá đọc mẫu theo đàn. Khi HS đã đọc tốt, GV gợi ý cho HS đặt
lời ca, kết hợp đánh nhịp
Ví dụ: “Nào cùng nhau cầm tay ta vui múa và ta hát mn câu ca. chan chứa tình
mến thương chúng mình sát vai với lòng thiết tha”
3 KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
Năm học
Đạt
Số lượng %
Môn Âm nhạc
290 100
Phân môn Tập
đọc nhạc
290 100
Nhận xét kết quả
Sau khi áp dụng phương pháp trên, tơi nhận thấy học sinh hứng thú hơn với phân
mơn tập đọc nhạc, khơng còn xem giờ học tập đọc nhạc là một “cực hình” nữa.
Ngồi ra, học sinh đã cảm thấy tự tin hơn khi đọc tên nốt, khi gõ tiết tấu. Hơn

nữa, khi học xong chương trình THCS, học sinh đã có được một kiến thức nhất
định về âm nhạc cùng với việc phát triển các kỹ năng âm nhạc.
Riêng phân mơn tập đọc nhạc, tơi đã khảo sát tồn bộ học sinh năm học
2013- 2014, kết quả cũng rất khả quan. Tuy nhiên, cũng còn một vài trường hợp
học sinh đọc nhạc chưa tốt, do một lý do rất khách quan: Đó là do học sinh khơng
có năng khiếu thẩm âm. Mặc dù đọc tên nốt chính xác nhưng học sinh vẫn khơng
thể đọc đúng cao độ của bài được.
16
Ngoài ra, kết quả trên cũng là sự phối hợp của các giáo viên âm nhạc của
trường chúng tôi. Học sinh phải được rèn luyện các kỹ năng âm nhạc liên tục qua
các năm học. Vì thế, sự phối hợp giữa các giáo viên rất quan trọng, góp phần
không nhỏ đến kết quả học tập của học sinh. Thời gian đầu thực hiện phương
pháp này, tôi gặp một số khó khăn, nhưng cũng nhờ sự góp ý của các bạn đồng
nghiệp, tôi đã rút ra những kinh nghiệm để hình thành được một phương pháp
giúp học sinh học tốt phân môn tập đọc nhạc.
III .KẾT LUẬN
Chương trình âm nhạc ở trường THCS được chia làm 3 phân môn. Trong đó, tập
đọc nhạc được xem là quan trọng và là phân môn khó khăn nhất với giáo viên
lẫn học sinh. Giáo viên nên chú trọng đến việc sưu tầm các tư liệu để dạy học.
Không những thế, giáo viên phải có biện pháp liên môn và sử dụng phương pháp
tích hợp trong giảng dạy. Giờ học tập đọc phải chủ trương: “Học mà vui, vui mà
học”. Làm cho một tiết học trở nên sinh động, hấp dẫn, đạt hiệu quả cao, đòi hỏi
sự đầu tư công sức rất nhiều của giáo viên, từ khâu chuẩn bị cho đến khi kết thúc
giờ lên lớp.
Sau khi thực hiện, tôi nhận thấy:
 Về phía học sinh:
- Yêu thích môn âm nhạc hơn, không còn ngán ngẩm khi đọc nhạc.
- Phát huy tính hoạt động nhóm của học sinh.
- Học sinh được phát triển các kỹ năng âm nhạc.
 Về phía giáo viên:

- Đây là cách có thể áp dụng trên mọi đối tượng học sinh. Đặc biệt là
học sinh yếu kém, rất ngại hát hoặc đọc nhạc.
- Đây là cách dễ làm, thu hút được nhiều đối tượng học sinh của lớp
(từ khá giỏi đến yếu nhất).
- Đây cũng là cách khả thi, vì giáo viên có được sự giúp đỡ của các
học sinh khá giỏi của lớp. Giáo viên có thể đào tạo cho nhóm học
17
sinh này cách giúp bạn ngay từ đầu năm học, có trách nhiệm hơn
với bạn.
Trong khuôn khổ một sáng kiến kinh nghiệm này, tôi đã trình bày những
vấn đề mà tôi tâm đắc nhất về phương pháp giúp học sinh hứng thú và học tốt
phân môn tập đọc nhạc. Tuy nhiên, phương pháp nào cũng chỉ mang tính chất
tương đối mà thôi, việc áp dụng một phương pháp vào trong thực tế giảng dạy đòi
hỏi sự vận dụng sáng tạo cao mới mong gặt hái thành công. Giáo viên cần có lòng
mê say âm nhạc, tâm huyết với nghề, sẵn lòng yêu trẻ, lại nhiệt tình học hỏi, tự
rèn luyện để nâng cao về chuyên môn và nghiệp vụ giảng dạy. Đồng thời giáo
viên cũng cần chịu khó bồi dưỡng kỹ năng sinh hoạt tập thể để luôn biết khơi dậy
nơi các em sự hứng khởi, tích cực, chủ động và sáng tạo trong học tập theo
phương pháp dạy học mới. Những yếu tố trên sẽ là cơ sở quan trọng để giáo viên
đạt được thành công trên bục giảng.
Cuối cùng tôi cũng mong được sự đóng góp ý kiến của ban giám khảo để
cách làm của tôi đạt hiệu quả cao hơn nữa.
Kiến nghị :
Hiện tại các trang thiết bị phục vụ cho môn học đã được cấp phát . Song
một số thiết bị đã bị hư hỏng và lạc hậu so với hiện nay : như đàn ooc- gan
không đủ chức năng , băng đĩa đã hư hỏng và thất lạc nhiều không đầy đủ, tranh
ảnh đã cũ và rách không dùng được . Bản thân tôi đề nghị mua thêm một số
trang thiết bị phục vụ cho việc dạy bộ môn âm nhạc như : Đàn ooc-gan mới ,
băng đĩa và tranh ảnh âm nhạc để việc học đạt được kết qua cao hơn.
18

PHỤ LỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Sách giáo khoa âm nhạc 6
2.Sách giáo khoa âm nhạc 7
3.Sách giáo khoa âm nhạc 8
4.Sách giáo khoa âm nhạc 9
5.Sách giáo viên
6.Tài liệu chuẩn kĩ năng kiến thức môn âm nhạc
7.Tài liệu tập huấn đổi mới phương pháp môn âm nhạc

19