bài giảng gdcd 10 bài 1 thế giới quan duy vật và pp luận biện chứng

1
Bài 1:
THẾ GIỚI QUAN DUY VẬT VÀ
PHƯƠNG PHÁP LUẬN BIỆN
CHỨNG
(Tiết 1)
2
Lời dẫn:

Trong cuộc sống xung quanh ta có nhiều hiện tượng lạ,
sinh động hấp dẫn đang chờ ta khám phá. Và con đường
khám phá của Triết Học đã đem lại cho ta rất nhiều chân lí
của cuộc sống mà khó có một môn khoa học nào có thể
mang lại được. Vậy Triết Học là gì? Nó hay ở chổ
nào? chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu.
3
Chuyện kể rằng, một nhà Vua có một chiếc nhẫn, trên đó có
khắc một câu danh ngôn: “Mọi thứ rồi cũng qua đi”. Vào
những thời điểm đau khổ và khó khăn, vị Vua thường nhìn vào
chiếc nhẫn để lấy lại sự bình tâm. Nhưng một hôm đã xảy ra
một điều bất hạnh và thay vì an ủi ông, câu nói trên đã làm cho
ông nổi giận. Ông giận dữ tháo chiếc nhẫn và quẳng nó xuống
sàn nhà. Khi nó lăn đi, vị Vua bỗng thấy ở mặt trong chiếc
nhẫn một dòng chữ. Ngạc nhiên, nhà Vua nhặt chiếc nhẫn lên
và đọc được câu sau: “Và điều này rồi cũng sẽ qua đi”. Tình
huống có cảm tưởng vô cùng bi đát đó đã được đạo lí ngàn đời
lường trước. Mỉm cười một cách cay đắng, vị Vua đeo lại
chiếc nhẫn và không bao giờ rồi nó nữa.
Giáo Dục Công Dân 10. 4
3. Qua đoạn kể trên, em hãy cho biết ngoài
triết học có bộ môn khoa học nào nghiên

cứu những quy luật chung nhất như vậy
hay không?
Giáo Dục Công Dân 10. 5
Các hiện tượng tự nhiên và xã hội như: mưa
bão, sóng thần, đấu tranh giai cấp…sẽ
không được biết đến nếu không có các
ngành và bộ môn khoa học thuộc các lĩnh
vực…
Tuesday, January 6, 2015 Giáo Dục Công Dân 10. 6
Giáo Dục Công Dân 10. 7
Câu hỏi: khoa học tự nhiên bao gồm những bộ
môn khoa học nào? Đối tượng nghiên cứu
của nó là gì?
Vd:
Toán đối tượng đại số, hình học
Giáo Dục Công Dân 10. 8
Vật lí đối tượng nghiên cứu vận động và
phát triển của
phân tử.
Tuesday, January 6, 2015 Giáo Dục Công Dân 10. 9

Câu hỏi: khoa học xã hội nhân văn bao
gồm những môn khoa học nào? Đối tượng
nghiên cứu của nó là gì?
Vd:
Văn học đối tượng ngôn ngữ ( câu từ, ngữ
pháp…)
Tuesday, January 6, 2015 Giáo Dục Công Dân 10. 10
Lịch sữ đối tượng lịch sử của một
dân tộc, quốc gia, của xã

hội loài người…
Giáo Dục Công Dân 10. 11
Để nhận thức và cải tạo thế giới, nhân loại
đã tạo nên nhiều môn khoa học: các bộ môn
của khoa học tự nhiên, khoa học xã hội
nghiên cứu những quy luật riêng quy luật cụ
thể. Còn Triết Học nghiên cứu những vấn đề,
quy luật chung nhất khái quát nhất .
Vd: Thế giới này là gì? Cuộc sống con người
như thế nào?
Vậy Triết Học là gì?
Giáo Dục Công Dân 10. 12
Nội dung chính:
1. Thế giới quan phương pháp luận:
a. Vai trò thế giới quan, phương pháp luận của
triết học:
Định nghĩa triết học:
-
Triết học là hệ thống các quan điểm lí luận
chung nhất về thế giới và vị trí của con người
trong thế giới đó.
-
Đối tượng nghiên cứu của triết học là: những
quy luật chung nhất, phổ biến nhất của tự
nhiên, xã hội và tư duy con người.
Giáo Dục Công Dân 10. 13
Với định nghĩa như vậy nên ta thấy triết học
có vai trò thế giới quan và phương pháp luận
Triết học
Vai

trò
Thế
Giới
quan
Phương
Pháp
Luận
Giáo Dục Công Dân 10. 14
THẢO LUẬN NHÓM.
Bảng so sánh:
Triết Học
Các môn
khoa học
cụ thể
Nghiên
cứu quy
luật
Ví dụ
Giáo Dục Công Dân 10. 15
Trong cuộc sống người ta luôn đặt ra
muôn vàn câu hỏi và tìm lời giải đáp
cho mình. Từ đó hình thành nên thế
giới quan. Vậy thế giới quan là gì?
Giáo Dục Công Dân 10. 16
Nội dung chính
b. Thế giới quan duy vật và thế giới quan duy
tâm:
•
Thế giới quan:
- Thế giới quan là toàn bộ những quan điểm

và niềm tin định hướng hoạt động của con
người trong cuộc sống.
- Có nhiều loại thế giới quan: thế giới quan
thần thoại, thế giới quan tôn giáo, thế giới
quan triết học…
Giáo Dục Công Dân 10. 17
THẾ
GIỚI
QUAN
THẦN
THOẠI
Giáo Dục Công Dân 10. 18
THẾ
GiỚI
QUAN
TÔN
GIÁO
Giáo Dục Công Dân 10. 19
THẾ
GIỚI
QUAN
TRIẾT
HỌC
2 NGUYÊN LÍ.
3 QUY LUẬT
6 CẶP PHẠM TRÙ.
Giáo Dục Công Dân 10. 20
2 NGUYÊN LÍ.
NGUYÊN
LÍ

VỀ
MỐI
LIÊN
HỆ
PHỔ
BIẾN
NGUYÊN
LÍ
VỀ
SỰ
PHÁT
TRIỂN
Tuesday, January 6, 2015 Giáo Dục Công Dân 10. 21
3 QUY LUẬT
QUY LUẬT
CHUYỂN
HOÁ TỪ
NHỮNG
SỰ THAY
ĐỔI VỀ
LƯỢNG
THÀNH
NHỮNG SỰ
THAY ĐỔI
VỀ CHẤT
VÀ
NGƯỢC LẠI
QUY
LUẬT
THỐNG

NHẤT
VÀ
ĐẤU
TRANH
CỦA CÁC
MẶT
ĐỐI
LẬP
QUY
LUẬT
PHỦ
ĐỊNH
CỦA
PHỦ
ĐỊNH.
Giáo Dục Công Dân 10. 22
6
CẶP
PHẠM
TRÙ
CÁI RIÊNG, CÁI CHUNG VÀ CÁI ĐƠN NHẤT.
TẤT NHIÊN VÀ NGẪU NHIÊN.
NỘI DUNG VÀ HÌNH THỨC.
BẢN CHẤT VÀ HIỆN TƯỢNG.
NGUYÊN NHÂN VÀ KẾT QUẢ
KHẢ NĂNG VÀ HIỆN THỰC.
Giáo Dục Công Dân 10. 23
*Bất kỳ một loại thế giới quan nào cũng đều
tập trung giải quyết các vấn đề sau đây: thế
giới này là gì? Thế giới này do đâu mà có? thế

giới này rồi sẽ đi về đâu? Con người có nguồn
gốc từ đâu? Con người rồi sẽ đi về đâu? …việc
giải quyết những câu hỏi này đã hình thành
nên vấn đề cơ bản của triết học.
Giáo Dục Công Dân 10. 24
Nội dung chính:
•
Vấn đề cơ bản của triết học: là giải quyết mối
quan hệ giữa vật chất và ý thức. Vấn đề cơ bản
của triết học có 2 mặt:
* Mặt thứ nhất: giữa vật chất và ý thức, cái nào
có trước cái nào có sau? Cái nào quyết định
cái nào?
* Mặt thứ hai: con người có thể nhận thức được
thế giới khách quan hay không?
Giáo Dục Công Dân 10. 25
* Mặt thứ nhất:

Vật
Chất
Ý
Thức