giáo án bồi dưỡng thao giảng, thi giáo viên giỏi môn sinh học lớp 9 tiết 38 ưu thế lai (8)

Ki m tra b i c :
? Hiện tợng thoái hoá ở vật nuôi và cây
trồng là gì ?Giải thích nguyên nhân và cơ
chế của hiện tợng nói trên .


* Là hiện tợng con cháu sinh ra có sức
sống kém dần so với bố mẹ, biểu hiện ở
sinh trởng chậm, phát triển yếu, chống
chịu kém với các điều kiện của môi trờng.
* NN: Là do tự thụ phấn bắt buộc ở cây
giao phấn và giao phối cận huyết.
* Cơ chế: Tỷ lệ các cặp gen đồng hợp lặn
tăng lên làm xuất hiện các kiểu hình xấu.
Đáp án:

TiÕt 39

Bµi tËp1 : Ph©n biÖt th©n vµ b¾p ng« ë F1víi c©y bè mÑ
vµ c©y vµ b¾p ng« cña 2 dßng tù thô phÊn (bè, mÑ):
: C©y vµ b¾p ng« cña c¬ thÓ lai F1
a ab c b c
a
c
b


Bµi tËp 2: ¦u thÕ lai thÓ hiÖn khi thùc hiÖn nh÷ng phÐp lai nµo
Bµi tËp 2: ¦u thÕ lai thÓ hiÖn khi thùc hiÖn nh÷ng phÐp lai nµo
?

?
TiÕt 39: u thÕ lai
i. HiÖn tîng u thÕ lai

Đặc điểm Thân Bắp(trái) Hạt
C
ây lai F
1
so với cây
bố mẹ
Cao hơn,
khoẻ hơn
Dài hơn,
to hơn
Lớn hơn,
nhiều hơn
Đáp án: Bài tập 1:
Đáp án: Bài tập 2:
hiện tợng u thế lai thể hiện khi:
* Lai giữa các dòng thuần
* Lai các thứ cây trồng, các nòi vật nuôi thuộc cùng một
loài: (cà chua hồng Việt Nam x cà chua Ba Lan ),
(gà Đông Cảo x gà Ri )
* Lai giữa hai loài khác nhau: (vịt x ngan )
Tiết 39: u thế lai
i. Hiện tợng u thế lai

Giống cà chua lai số 9
Sinh trởng khoẻ, kháng bệnh
tốt đặc biệt là bệnh héo xanh

vi khuẩn. Giống có khối lợng
quả lớn (140g), năng suất rất
cao(65-78 tấn/ha, thích hợp
cho cả ăn tơi và chế biến.
Trâu lai F
1
Viện chăn nuôi Quốc gia đã
nghiên cứu đợc phơng pháp
lai tạo trâu nhà với trâu Murah
(ấn Độ) nhằm làm tăng tầm vóc
đàn trâu đang có xu hớng giảm
về khối lợng
Tiết 39: u thế lai
i. Hiện tợng u thế lai

Quan sát hình ảnh su tầm về u thế lai ở
cây trồng , vật nuôi
Cho ví dụ về hiện tợng u thế lai ở cây trồng ,
vật nuôi ?
u thế lai là gì ?
Tiết 39: u thế lai
i. Hiện tợng u thế lai

u thế lai là hiện tợng cơ thể lai f
1
có sức sống
cao hơn , sinh trởng nhanh hơn , phát triển
mạnh hơn , chống chịu tốt hơn , các tính trạng
năng suất cao hơn trung bình giữa hai bố mẹ hoặc
vợt trội cả hai bố mẹ

Tiết 39: u thế lai
i. Hiện tợng u thế lai
ii. Nguyên nhân của Hiện tợng u thế lai
1/ Ví dụ: một dòng thuần mang 2 gen trội lai với một dòng thuần
mang 1 gen trội sẽ cho cơ thể lai F1 mang 3 gen trội có lợi
p : AAbbCC x aaBBcc
F1 AaBbCc
2/ Sự biến đổi tỉ lệ thể dị hợp và thể đồng hợp do tự thụ phấn
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
F3
F4
F5
F6
F7
F8
F2
F
1
AA
aa
AA
AA
AA
AA

AA
AA
AA
1/ tại sao khi lai 2 dòng thuần, u thế lai biểu hiện rõ nhất ?
2/ tại sao u thế lai biểu hiện rõ nhất ở f
1
, sau đó giảm dần qua
các thế hệ ?

-khi lai 2 dòng thuần, u thế lai biểu hiện rõ
nhất vì hầu hết các cặp gen ở trạng thái dị hợp, chỉ có
gen trội có lợi mới đợc biểu hiện
-u thế lai biểu hiện rõ nhất ở f
1
sau đó giảm
dần qua các thế hệ do tỉ lệ dị hợp giảm dần, tỉ lệ đồng
hợp lặn tăng lên
nguyên nhân của hiện tợng u thế lai là gì ?
ĐáP áN
Tiết 39: u thế lai
i. Hiện tợng u thế lai
ii. Nguyên nhân của Hiện tợng u thế lai

nguyên nhân của hiện tợng u thế lai là do sự tập
trung các gen trội có lợi ở cơ thể lai f
1
muốn duy trì u thế lai thì phải dùng biện pháp
gì ?

Để duy trì u thế lai phải dùng PP nhân giống vô

tính (nh giâm, chiết, gép,vi nhân giống)

Đối tợng Phơng pháp Thành tựu
Cây trồng
Vật nuôi
tìm hiểu thông tin mục iii/103, mục 3/109, quan sát
hình ảnh, hoàn thành phiếu học tập
Tiết 39: u thế lai
i. Hiện tợng u thế lai
ii. Nguyên nhân của Hiện tợng u thế lai
iii. Các phơng pháp tạo u thể lai

u thế lai ở cây trồng

Giống lúa DT
17

(DT
10
X OM
80)
)

Ưu điểm : Có khả năng
cho năng suất cao của DT
10

và chất lợng cao của OM
80
hhjn

Giống ngô lai đơn LVN 10
(Lai giữa hai dòng thuần)
Ưu điểm : chịu hạn, chống
đổ, kháng sâu bệnh, năng
suất 8-12 tấn /ha

u thế lai ở vật nuôi


Lợn lai F
Lợn lai F
1
1
(Móng Cái X Đại
Bạch)
Ưu điểm: Sức sống cao, lợn con
mới đẻ đã nặng từ 0.7 - 0.8 kg,
tăng trọng nhanh ( 10 tháng tuổi
đạt 80- 100 kg), tỉ lệ thịt nạc cao
hơn lợn Móng Cái
Bò lai Sind
Bò lai Sind
( Thanh Hoá X Sind)
Ưu điểm: Khối lợng tăng (300-
450 Kg), sản lợng sữa cao (800-
1000 kg), thích nghi rộng ở mọi
miền nớc ta

các phơng pháp tạo u thế lai
Đối

tợng
Phơng pháp Thành tựu
Cây
trồng
Vật
nuôi
-Lai khác dòng
-Lai khác thứ
-Lai kinh tế



ở cây trồng, phơng pháp tạo u thế lai nào đợc
dùng phổ biến nhất ? Tại sao ?
Lợn lai F
1

(Móng Cái X Đại Bạch)
_Bò lai Sind
( Bò vàng Thanh Hoá X
Bò Sind
-Giống ngô lai LVN
10
-Giống lúa DT
17

(DT
10
X OM
80

)

1/ phơng pháp tạo u thế lai ở cây trồng
-Lai khác dòng
-Lai khác thứ
2/ phơng pháp tạo u thế lai ở vật nuôi
-Lai kinh tế
Lai kinh tế là gì ? Tại sao không dùng con lai kinh
tế để nhân giống ?
Tiết 39: u thế lai
i. Hiện tợng u thế lai
ii. Nguyên nhân của Hiện tợng u thế lai
iii. Các phơng pháp tạo u thể lai

i/ hiện tợng u thế lai
-u thế lai là hiện tợng cơ thể lai f
1
có sức sống cao
hơn , sinh trởng nhanh hơn , phát triển mạnh hơn , chống
chịu tốt hơn , các tính trạng năng suất cao hơn trung bình giữa
hai bố mẹ hoặc vợt trội cả hai bố mẹ
ii/ nguyên nhân của hiện tợng u thế lai
-nguyên nhân của hiện tợng u thế lai là do sự tập trung
các gen trội có lợi ở cơ thể lai f
1
iii/các phơng pháp tạo u thế lai
1/ phơng pháp tạo u thế lai ở cây trồng
-lai khác dòng
-lai khác thứ
2/ phơng pháp tạo u thế lai ở vật nuôi

-lai kinh tế
Tiết 39: u thế lai

Hớng dẫn học ở nhà

1/ Học bài cũ
-Nắm khái niệm, nguyên nhân, các phơng
pháp tạo u thế lai
-Giải thích tại sao không dùng cơ thể lai F
1
để
nhân giống
-Khái niệm, công thức lai kinh tế ở nớc ta
2/ Tìm hiểu bài 36: Các phơng pháp chọn lọc
P.pháp Tiến hành Ưu điểm Nhợc điểm Đối tợng