bản chất của hệ thống kiểm soát quản lý trong doanh nghiệp

10/30/20 14
1
Management Control Systems (MCS)
Hue College of Economics
Faculty of Accounting and Finance
Huynh Anh Thuan
KIỂM SOÁT QUẢN LÝ
1HCE
H.A.T
Nội dung chương trình học
Chương
Nội
dung
Số
tiết
1
Bản
chất của hệ thống kiểm soát 02
2
Gắn
kết hành vi trong doanh nghiệp 02
3
Thiết
kế các trung tâm trách nhiệm 04
4
Kiểm
soát tính giá chuyển giao 04
5
Lập
kế hoạch thực hiện chiến lược trong kiểm soát
quản

lý
04
6
Lập
dự toán trong hoạt động kiểm soát quản lý 04
7
Phân
tích báo cáo hoạt động trong kiểm soát quản lý 05
8
Đo
lường và đánh giá hiệu quả hoạt động trong kiểm
soát
quản lý
05
2
HCE H.A.T
Tài liệu môn học
• Tài liệu bắt buộc
TS. Nguyễn Thị Phương Hoa. 2011. Giáo
trình Kiểm soát Quản lý (Tái bản lần thứ
nhất). NXB Đại học Kinh tế Quốc Dân
• Tài liệu tham khảo
- Giáo trình Kế toán Quản trị
- Giáo trình Quản lý tài chính công
- Giáo trình Quản trị học
- Giáo trình Quản trị chiến lược
HCE H.A.T 3
10/30/20 14
2
Cấu trúc Đánh giá học phần

• Điểm chuyên cần: 10%
• Bài tập cá nhân + nhóm : 40%
• Thi cuối kỳ: 50%
HCE H.A.T 4
BẢN CHẤT CỦA HỆ THỐNG KIỂM SOÁT
QUẢN LÝ
Hue College of Economics
Faculty of Accounting and Finance
Huynh Anh Thuan
CHƯƠNG 01
5H.A.THCE
Mục tiêu học tập
1. Hiểu rõ bản chất của hệ thống kiểm soát
quản lý
2. Phân biệt giữa “kiểm soát quản lý” với
“lập kế hoạch chiến lược”, với “kiểm soát
hoạt động”
3. Hiểu rõ trình tự chung kiểm soát quản lý
6HCE H.A.T
10/30/20 14
3
Kiểm soát và Quản lý
• Kiểm soát là gì?
– Theo Aplin & etc (1998) ; Jones & George
(2003)
• Kiểm soát là hoạt động đánh giá và chỉnh sửa
những lệch lạc từ tiêu chuẩn
• Kiểm soát là quá trình nhà quản lý giám sát và
điều tiết tính hiệu quả và hiệu lực của một tổ chức
và thành viên trong việc thực hiện các hoạt động

nhằm đạt được mục tiêu của tổ chức
– Theo Từ điển Tiếng Việt
• kiểm soát là sự xem xét để phát hiện, ngăn chặn
những gì trái với qui định.
7HCE
H.A.T
Kiểm soát và Quản lý (tt)
• Kiểm soát là gì? (tt)
– Kiểm soát trong tổ chức là một tiểu quá trình
(bao gồm đo lường, đánh giá, tác động) nhằm
đảm bảo các mục tiêu, kế hoạch của tổ chức
được thực hiện một cách hiệu quả.
• Tác dụng của kiểm soát?
– Giúp nhà quản lý đạt được các mục tiêu
8HCE H.A.T
Ví dụ về kiểm soát trong tổ chức
• Mục tiêu của mua hàng?
– Mua đúng, đủ, với chi phí thấp nhất (quan hệ
với chất lượng)
• Kiểm soát mua hàng như thế nào?
– Xác định yêu cầu kỹ thuật đối với NVL cần
mua và thực hiện kiểm soát vật liệu mua theo
tiêu chuẩn:
• Chi tiết trên Hợp đồng mua
• Nhận: Kiểm tra chất lượng theo tiêu chuẩn
9HCE H.A.T
10/30/20 14
4
Phân loại kiểm soát
*Tiêu chí phân loại:

• Theo mức độ ảnh hưởng
• Theo nội dung
• Theo thời điểm hoạt động
• Theo đối tượng
10HCE H.A.T
Phân loại kiểm soát (tt)
• Theo mức độ ảnh hưởng:
– Kiểm soát trực tiếp: xây dựng dựa trên cơ sở
đánh giá các yếu tố các bộ phận cấu thành hệ
thống quản lý.
• Bao gồm:
+ Kiểm soát hành vi:
Ngăn ngừa và phát hiện sai phạm
+ Kiểm soát xử lý:
Công nhân, phân loại, ghi chép tổng hợp và báo
cáo các giao dịch
+ Kiểm soát bảo vệ
Bảo đảm sự an toàn của tài sản và thông tin
11HCE
H.A.T
Phân loại kiểm soát (tt)
• Theo mức độ ảnh hưởng (tt):
– Kiểm soát tổng quát: là sự kiểm soát tổng thể
đối với nhiều hệ thống, nhiều công việc khác
nhau.
12HCE H.A.T
10/30/20 14
5
Phân loại kiểm soát (tt)
• Theo nội dung:

– Kiểm soát tổ chức
• Đảm bảo sự tuân thủ và hiệu quả hiệu lực của tổ
chức đối với các chính sách, các kế hoạch và các
qui định pháp luật hiện hành.
• Đảm bảo các hoạt động được diễn ra theo các
mục tiêu quản lý
• Đảm bảo sử dụng nguồn lực một cách tiết kiệm và
hiệu quả
 Kiểm soát tổ chức chủ yếu hướng đến các hoạt động
nhân sự, về tổ chức bộ máy, về chất lượng, về công nghệ
cũng như hoạt động nghiên cứu triển khai.
13HCE
H.A.T
Phân loại kiểm soát (tt)
• Theo nội dung (tt):
– Kiểm soát kế toán
• Đảm bảo độ tin cậy, xác thực và toàn vẹn của
thông tin tài chính và thông tin nghiệp vụ

Kiểm soát kế toán hướng tới các hoạt động
tài chính của đơn vị
14HCE H.A.T
Phân loại kiểm soát (tt)
• Theo thời điểm
– Kiểm soát trước
• Diễn ra trước khi đối tượng kiểm soát thực hiện
hoạt động (Ví dụ: Phê duyệt tạm ứng…)
• Đảm bảo ngăn ngừa sai phạm xảy ra.
– Kiểm soát trong
• Thực hiện khi đối tượng kiểm soát đang hoạt động

• Đảm bảo thu thập thông tin phản hồi nhằm có biện
pháp can thiệp kịp thời.
– Kiểm soát sau
• Sau kết thúc hoạt động
• Mục đích để xem xét, rút kinh nghiệm.
15HCE
H.A.T
10/30/20 14
6
Phân loại kiểm soát (tt)
• Theo đối tượng
– Kiểm soát đầu ra
• 03 tiêu chí đánh giá hoạt động đầu ra:
– Các thước đo tài chính đối với hoạt động
– Mục tiêu của tổ chức
– Dự toán hoạt động
– Kiểm soát hành vi
• Giám sát trực tiếp
• Quản lý theo mục tiêu
• Kiểm soát hành chính
H.A.T-HCE
16HCE H.A.T
Quản lý và Kiểm soát
• Quản lý là gì?
 Quản lý là sự tác động có tổ chức của chủ
thể quản lý lên đối tượng bị quản lý nhằm đạt
được các mục tiêu chung của tổ chức.
Quản lý được coi là một chuỗi các quá trình
có liên hệ chặt chẽ với nhau
17HCE H.A.T

Các giai đoạn của quản lý
• Lập kế hoạch
• Cung cấp nguồn lực – Gồm việc mua sắm
các yếu tố đầu vào, máy móc thiết bị, vật
tư, nhân sự
• Tổ chức
• Điều hành
18HCE H.A.T
10/30/20 14
7
Kiểm soát quản lý là gì?
• Kiểm soát quản lý
– Là quá trình theo đó các nhà quản lý đảm bảo
các nguồn tài nguyên được thu nhận và sử
dụng một cách hiệu năng và hiệu quả để
hoàn thành mục tiêu của tổ chức
19HCE H.A.T
Các yếu tố của hệ thống kiểm soát
quản lý
Cách thức
kiểm soát
Thực thể
được kiểm
soát
Yếu tố hiệu
ứng:
Sự điều chỉnh
hành vi
Đánh giá: So
sánh với tiêu

chuẩn
Chủ thể
kiểm soát:
Thông tin về
những gì
đang xảy ra
20HCE H.A.T
Đặc tính của Kiểm soát quản lý
– Dự đoán các điều kiện, sự kiện có thể phát sinh
trong tương lai
– Thông tin trong Hệ thống KSQL bao gồm: Dữ liệu
kế hoạch và Dữ liệu thực tế
– Hệ thống KSQL là một hệ thống toàn diện, phối hợp
thống nhất
– Hệ thống KSQL giúp BGĐ thực hiện Kế hoạch
– Hệ thống KSQL được xây dựng dựa trên một cấu
trúc tài chính
– Chỉ tiêu tài chính và phi tài chính được sử dụng
trong hệ thống KSQL
21HCE H.A.T
10/30/20 14
8
Phân định ranh giới trong kiểm soát
quản lý
• Kiểm soát hoạt động – Lập kế hoạch chiến lược:
– Phối hợp với nhau
– Lập kế hoạch chiến lược tập trung vào các hoạt động dài
hạn, kiểm soát hoạt động tập trung vào các hoạt động
trong ngắn hạn
• Kiểm soát quản lý– Lập kế hoạch chiến lược –

Kiểm soát hoạt động
– Lập kế hoạch chiến lược sử dụng những dự toán trong
tương lai
– Kiểm soát hoạt động dựa vào những dữ liệu chính xác
– Kiểm soát quản lý thể hiện mối liên hệ giữa hai quá trình
này
22HCE H.A.T
Kiểm soát quản lý và lập kế
hoạch chiến lược
Lập kế hoạch
chiến lược
Kiểm soát quản lý
Kiểm soát hoạt
động
Mục tiêu, chiến lược và
chính sách
Thực hiện chiến lược
Hiệu quả, hiệu năng gắn
với nhiệm vụ cụ thể
23HCE H.A.T
Phân biệt kiểm soát quản lý
và kiểm soát hoạt động
Chỉ
tiêu
Kiểm
soát quản lý
Kiểm
soát hoạt động
Trọng
tâm

hoạt
động
Toàn
bộ hoạt động
Nhiệm
vụ hoặc giao dịch
riêng
rẽ
Phán
đoán
Tương
đối nhiều; những
quyết
định chủ quan
Tương
đối ít; chủ yếu dựa
vào
quy định
Bản
chất
thông
tin
Hợp
nhất; dữ liệu tài chính
chiếm
phần lớn; những ước
tính
có thể chấp nhận; mang
tính
tương lai và quá khứ

Thiết
kế cụ thể cho từng hoạt
động
; thường phi tiền tệ;
chính
xác; thường xảy ra ở
thời
điểm hiện tại
Những
người
liên
quan
Quản
lý
Những
người giám sát
Hoạt
động
trí
óc
Quản
trị; mang tính chất
thuyết
phục
Tuân
theo chỉ dẫn
Loại
chi phí
Tùy
ý

Kỹ
thuật
24
HCE
H.A.T
10/30/20 14
9
Trình tự thực hiện kiểm soát quản lý
1. Triển khai các mục tiêu
2. Đo lường các kết quả
3. So sánh thực tế với các mục tiêu
4. Phân tích nguyên nhân chênh lệch
5. Xác định hành động quản lý thích hợp
6. Hành động
7. Tiếp tục đánh giá lại
25HCE H.A.T
Triển khai các mục tiêu
• Mục tiêu xác định cần:
– Cụ thể: dựa vào số liệu quá khứ, những nhân
tố mới trong tình hình hiện tại, phạm vi nhiệm
vụ
– Khả năng lượng hóa tối đa
– Định rõ những mốc thời gian
– Dự đoán giai đoạn đo lường
26HCE H.A.T
Đo lường các kết quả
• Sau khi mục tiêu đã xác định thì công việc
tiếp theo là đo lường
• Vấn đề đặt ra khi đo lường:
– Nhất quán với cơ cấu của mục tiêu

– Chính xác
– Định thời gian
– Sử dụng những cách tính toán sơ bộ
– Phân phối
27HCE H.A.T
10/30/20 14
10
So sánh thực tế với mục tiêu
• So sánh số liệu thực tế với những mục
tiêu đã xây dựng trước và xác định chênh
lệch
• Có thể vừa so sánh với kỳ hiện hành và
những kỳ trước cộng dồn
• Thường được kết hợp với báo cáo kết quả
hoạt động
– Lưu ý: Trình bày, điều chỉnh trong các chuẩn
mực, sử dụng các dự kiến trong tương lai
28HCE H.A.T
Phân tích nguyên nhân chênh lệch
• Xem xét để biết những nhân tố gây ra
chênh lệch và để tính toán mức độ ảnh
hưởng của mỗi nhân tố
• Công việc này có thể do nhà quản lý thực
hiện, kiểm toán viên nội bộ cũng thực hiện
• Vấn đề đặc biệt có liên quan:
– Phạm vi công việc phân tích
– Định thời gian phân tích
– Nhận biết những nguyên nhân có thể kiểm
soát
29HCE H.A.T

Xác định hành động quản lý thích hợp
• Phân tích các số chênh lệch có phần dẫn
đến việc xác định hành động thích hợp
của quản lý
• Trách nhiệm phân tích và quyết định hành
động quản lý phù hợp là của người quản
lý đương nhiệm và của các nhà quản lý
cấp cao hơn
30HCE H.A.T
10/30/20 14
11
Hành động
• Chỉ thị cần thiết được đưa ra ở một hình
thức có xem xét tới tính cấp bách, trình độ
của nhân viên thừa hành và tính phức tạp
của những hành động sẽ được đưa ra
• Kết quả của hành động có thể rất khác
nhau, có thể không đạt kết quả
31HCE H.A.T
Tiếp tục đánh giá lại
• Việc kiểm tra tiếp sự đúng đắn của việc
xác định hành động cần thiết trước đây và
cách thức tiến hành những hành động đó
• Thể hiện sự liên kết giữa chu kỳ kiểm soát
trước với chu kỳ sau.
• Vấn đề đặc biệt của giai đoạn:
– Yêu cầu về thái độ học tập
– Chuẩn bị thông tin phản hồi
32HCE H.A.T
Các nhân tố ảnh hưởng đến việc

thiết kế hệ thống kiểm soát quản lý
- Qui mô tổ chức
- Vị trí và mức độ trong tổ chức
- Sự phân quyền trong tổ chức
- Văn hóa doanh nghiệp
- Tầm quan trọng của hoạt động
33HCE H.A.T
10/30/20 14
12
Hue College of Economics
Faculty of Accounting and Finance
Huynh Anh Thuan (H.A.T)
KẾT THÚC CHƯƠNG 01
34HCE H.A.T