đáng giá tiềm năng nguồn lợi cá nổi vùng biển vịnh bắc bộ

t



















I HC QUC GIA HÀ NI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN




Nguyễn Thị Hƣơng Thảo

ĐÁNH GIÁ TIỀM NĂNG NGUỒN LỢI CÁ NỔI
VÙNG BIỂN VỊNH BẮC BỘ




LUC






Hà Ni  2012

I HC QUC GIA HÀ NI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN



Nguyễn Thị Hƣơng Thảo



ĐÁNH GIÁ TIỀM NĂNG NGUỒN LỢI CÁ NỔI
VÙNG BIỂN VỊNH BẮC BỘ

Chuyên ngành: Hc
Mã s: 60 44 97

LUC

NG DN KHOA HC: 

Hà Ni  2012




Mục lục
Danh mục hình
Danh mục bảng
MỞ ĐẦU 1
CHƢƠNG 1-TỔNG QUAN NGUỒN LỢI CÁ NỔI VỊNH BẮC BỘ 3
1.1. Khái quát về nguồn lợi cá nổi vịnh Bắc Bộ 3
1.2. Một số phƣơng pháp đánh giá trữ lƣợng cá 6
u và bt li 7
m trng 7
 âm 7
a trên din tích ci kéo 8
 9
ng th 9
CHƢƠNG 2-PHẠM VI, PHƢƠNG PHÁP VÀ NGUỒN SỐ LIỆU SỬ DỤNG 11
2.1. Phạm vi vùng biển nghiên cứu 11
2.2. Phƣơng pháp chuyển hóa năng lƣợng 13
2.2.1. Mô hình hoá quá trình chuyng trong qun xã sinh vt ni bin 14
c trng quá trình sn xut vt cht hu c và các hiu sut sinh thái
trong qun xã sinh vt ni bin 19
2.2.3.  l












21
2.3. Các số liệu sử dụng trong nghiên cứu 22
2.3.1. Tr sâu 22
2.3.2. Trng nhi 23
2.3.3. Trng bc x t nhiên trung bình tháng trên mt bin và các tham s sinh thái ca
mô hình cnh tranh 27
CHƢƠNG 3-KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHUYỂN HÓA NĂNG LƢỢNG VÀ
ĐÁNH GIÁ TRỮ LƢỢNG NGUỒN LỢI CÁ NỔI NHỎ VỊNH BẮC BỘ 31
3.1. Đặc trƣng quá trình sản xuất sơ cấp của TVN trong vịnh Bắc Bộ 31
3.2. Đặc trƣng quá trình sản xuất thứ cấp của ĐVN trong vịnh Bắc Bộ 33
3.3. Đặc trƣng chuyển hóa năng lƣợng trong vịnh Bắc Bộ 36
3.4. Ƣớc tính trữ lƣợng và khả năng khai thác nguồn lợi cá nổi nhỏ vịnh Bắc
Bộ 37
3.4.1. Sinh khi cá ni nh 37
3.4t cá ni nh 40
3.4.3. c tính tr lng ngun li cá ni nh 43
KẾT LUẬN CHUNG 48
Tài liệu tham khảo 49
Các phụ lục 51
1

Danh mục hình

2.1:  12
Hình 2.2: ình chuyng qua các bng trong chui
th







 13
 khi lp trình gii mô hình cnh tranh 18
 ng qua bng i bt k 19
2.6: 


















c 20
 sâu vùng bin nghiên cu vi tính 0.25
o
23
Hình 2.8: Phân b nhi trung bình tháng 1 ti tng mt  vnh Bc B 24
Hình 2.9: Phân b nhi trung bình tháng 7 ti tng mt  vnh Bc B 24
Hình 2.10: Phân b nhi trung bình tháng 1 ti tng 10m  vnh Bc B 24
Hình 2.11: Phân b nhi trung bình tháng 7 ti tng 10m  vnh Bc B 24
Hình 2.12: Phân b nhi trung bình tháng 1 ti tng 20m  vnh Bc B 25
Hình 2.13: Phân b nhi trung bình tháng 7 ti tng 20m  vnh Bc B 25
Hình 2.14: Phân b nhi trung bình tháng 1 ti tng 30m  vnh Bc B 26
Hình 2.15: Phân b nhi trung bình tháng 7 ti tng 30m  vnh Bc B 26
Hình 2.16: Phân b nhi trung bình tháng 1 ti tng 50m  vnh Bc B 26
Hình 2.17: Phân b nhi trung bình tháng 7 ti tng 50m  vnh Bc B 26
Hình 3.1: 

c vt ni (mgC/m
3
/) t








1 32

Hình 3.2: 

c vt ni (mgC/m
3
/) 








7 33
Hình 3.3:  c

ng vt ni (mgC/m
3
/) 








1 35
Hình 3.4:  c


ng vt ni (mgC/m
3
/) 








7 35
Hình 3.5: Phân b sinh khi cá ni nh vnh Bc B (ti) trong tháng 1 37
Hình 3.6: Phân b sinh khi cá ni nh vnh Bc B (ti) trong tháng 4 38
Hình 3.7: Phân b sinh khi cá ni nh vnh Bc B (ti) trong tháng 7 39
Hình 3.8: Phân b sinh khi cá ni nh vnh Bc B (ti) trong tháng 10 39
Hình 3.9: Phân b khu vc và kh n li cá ni nh vnh Bc B
(ti/tháng) trong tháng 1 40
Hình 3.10: Phân b khu vc và kh n li cá ni nh vnh Bc
B (ti/tháng) trong tháng 4 41
Hình 3.11: Phân b khu vc và kh n li cá ni nh vnh Bc
B (ti/tháng) trong tháng 7 42
Hình 3.12: Phân b khu vc và kh ngun li cá ni nh vnh Bc
B (ti/tháng) trong tháng 10 43
Hình 3.13: Phân b tr ng ngun li cá ni nh trên vùng bin nghiên cu (tn/ô
 44
2

Hình 3.14: Phân phi theo tháng ca tng sinh khi (nghìn tn) và kh 
thác (nghìn tn/tháng) ngun li cá ni nh trên toàn vùng bin nghiên cu 45

Hình 3.15: Phân phi kh  n l




(nghìn tn/tháng) trên tng khu vc 46
Hình P2.1: Phân b nhi trung bình tháng 4 ti tng mt  vnh Bc B 54
Hình P2.2: Phân b nhi trung bình tháng 10 ti tng mt  vnh Bc B 54
Hình P2.3: Phân b nhi trung bình tháng 4 ti tng10m  vnh Bc B 55
HìnhP2.4: Phân b nhi trung bình tháng 10 ti tng 10m  vnh Bc B 55
Hình P2.5: Phân b nhi trung bình tháng 4 ti tng 20m  vnh Bc B 55
Hình P2.6: Phân b nhi trung bình tháng 10 ti tng 20m  vnh Bc B 55
Hình P2.7: Phân b nhi trung bình tháng 4 ti tng 30m  vnh Bc B 56
Hình P2.8: Phân b nhi trung bình tháng 10 ti tng 30m  vnh Bc B 56
Hình P2.9: Phân b nhi trung bình tháng 4 ti tng 50m  vnh Bc B 56
Hình P2.10: Phân b nhi trung bình tháng 10 ti tng 50m  vnh Bc B 56
Hình P3.1: 

c vt ni (mgC/m
3
/) 








4 57

Hình P3.2: 

c vt ni (mgC/m
3
/) 








10 57
Hình P4.1:  c

ng vt phù du (mgC/m
3
/) trung
4 57
Hình P4.2:  c

ng vt phù du (mgC/m
3
/) trung
10 57
Hình P5.1: Sinh khi ngun li cá ni nh vnh Bc B phân b theo khu vc(tn/ô
i) trong tháng 2 58
Hình P5.2: Sinh khi ngun li cá ni nh vnh Bc B phân b theo khu vc(tn/ô
i) trong tháng 3 58

Hình P5.3: Sinh khi ngun li cá ni nh vnh Bc B phân b theo khu vc(tn/ô
i) trong tháng 5 58
Hình P5.4: Sinh khi ngun li cá ni nh vnh Bc B phân b theo khu vc(tn/ô
i) trong tháng 6 58
Hình P5.5: Sinh khi ngun li cá ni nh vnh Bc B phân b theo khu vc(tn/ô
i) trong tháng 8 59
Hình P5.6: Sinh khi ngun li cá ni nh vnh Bc B phân b theo khu vc(tn/ô
i) trong tháng 9 59
Hình P5.7: Sinh khi ngun li cá ni nh vnh Bc B phân b theo khu vc(tn/ô
i) trong tháng 11 59
Hình P5.8: Sinh khi ngun li cá ni nh vnh Bc B phân b theo khu vc(tn/ô
i) trong tháng 12 59
Hình P6.1: Phân b khu vc và kh n li cá ni nh vnh Bc
B (ti/tháng) trong tháng 2 60
Hình P6.2: Phân b khu vc và kh n li cá ni nh vnh Bc
B (ti/tháng) trong tháng 3 60
3

Hình P6.3: Phân b khu vc và kh c ngun li cá ni nh vnh Bc
B (ti/tháng) trong tháng 5 60
Hình P6.4: Phân b khu vc và kh n li cá ni nh vnh Bc
B (ti/tháng) trong tháng 6 60
Hình P6.5: Phân b khu vc và kh n li cá ni nh vnh Bc
B (ti/tháng) trong tháng 8 61
Hình P6.6: Phân b khu vc và kh n li cá ni nh vnh Bc
B (ti/tháng) trong tháng 9 61
Hình P6.7: Phân b khu vc và kh n li cá ni nh vnh Bc
B (ti/tháng) trong tháng 11 61
Hình P6.8: Phân b khu vc và kh n li cá ni nh vnh Bc
B (ti/tháng) trong tháng 12 61

1

Danh mục bảng

Bng 2.1: Các thông s (hng s) ca mô hình cnh tranh áp dng ti vnh Bc B28
Bng 3.1: Thng kê giá tr sinh khi thc vt ni theo tháng ti mt s tng (mg-
 31
Bng 3.2: Thng kê giá tr sinh khng vt ni theo tháng ti mt s tng (mg-
 34
3.3: 












36
Bng 3.4:  44
ng khu vc 44
Bng 3.5: Kh n li cá ni nh trung bình tháng 46
(nghìn tn/tháng) tng khu vc 46

Bng 3.6: Tr ng và kh  các vùng bin Vit Nam 47






1

MỞ ĐẦU
Phát trin kinh t xã hi cho dù  hình thn
lin vi vic khai thác, s dng các ngu ng yêu
cu phát trin bn vng kinh t xã hc, nhng nghiên cn v tài
nguyên sinh vt bit tích cc nhm mhc v khai thác, s
dng hp lý tài nguyên bin Vit Nam - ngun tài nguyên thiên nhiên quý giá góp
phn to nên v a kinh ta chính tr vô cùng quan trng ca Bi c
bit, vin li sinh vt bin có giá tr kinh t, chú trn
ngun li vùng bin xa b  xây dng b t thy sn
theo mùa và quy hoch, qun lý tài nguyên bin theo vùng lãnh th [3].
 vùng bic ta, ngh khai thác cá ni nh n ti t rc khi
ngh kn. Bin Vit Nam li nm trong
khu vc nhii gió mùa và có khu h cá bin thuc khu h ng vt  - Tây
n Vit Nam không ch ng v thành
phc trn nhii v nhm sinh vt hc.
 c không ln [10]. Theo thng kê ca B Thy sn, các loài
c ch yu có chiu dài nh ng loài cá có
c nh m sng không nhy rng
vic nghiên c ng và kh n li cá ni nh là
quan trng và cn thit. La chn nghiên cu ca lui hn  ng là
cá ni nh  thành phn tha chúng ch yu là sinh vt ni.


 


, 











ng. 



 tính
t, sinh khi và tr ng cá ni d ng chuyn
hóa qua các bng trong h sinh thái bin, 


. 

































, 








 

(10-2012) 














(3S, 

28, 2012) [2].
2

Lum phn m u, ni dung, kt lun, danh mc tài liu tham kho
và các ph lc. Ni dung chính c b c

ng quan ngun li cá ni vnh Bc B
m vi,  và ngun s liu s dng
Kt qu nghiên c lng và kh  
ngun li cá ni nh vnh Bc B.























3

Chƣơng 1-TỔNG QUAN NGUỒN LỢI CÁ NỔI VỊNH BẮC BỘ

1.1. Khái quát về nguồn lợi cá nổi vịnh Bắc Bộ
Bin Vic chia thành 4 vùng ch yu: Bc B, Trung B
Nam B và Tây Nam B. Các hong khai thác hi sn trong các vùng này c
phân chia thành ngh cá ven b và ngh cá xa b, d ng  mi
vùng bin. Ranh ging sâu 50m  vùng bin
Trung B và 30m  các vùng bin còn li. Mùa v khai thác ch yu có 2 v: v cá
nam (tháng 5-10) và v cá bc (tháng 11-ng vi hai mùa gió: mùa gió tây
c (FICen  Trung tâm thông tin thy sn).
Da theo quan h vi nhi, khu h cá vnh Bc B c to thành bi
các nhóm loài  nhóm nhii rng nhit, nhóm nhii hp nhit, nhóm ôn
i và cn nhit i, t   phn nhi i chim s ng ch yu
có th coi khu h cá vnh Bc B là mt khu h cá nhii không
hoàn toàn vi hai nhóm chính là nhóm hp nhit và nhóm rng nhit. Thuc nhóm
th nht là nhng loài cá nhii (191 loài, chim 25,6% tng s loài ca khu h)
mà gii hn phân b phía bc ca chúng là tây bc Binh Bc B là
gii hn phân b phía nam ca chúng. Thuc nhóm th hai là nhng loài phân b
rt rng trong vùng bin nhii c i Tây
m 63,7% tng s loài trong vnh [7].
Du ki chia cá bin Vit Nam thành 4 nhóm chính:
cá tng trên (cá ni), cá tng trong rn san hô. Trong nhóm
cá ni có khong 260 loài, chim 15% tng s loài cá trong vùng bin. Chúng
ng sng  tng c bên trên, tp hng ngày nng m và
thi tit thun lng ni lên sát mi c mõm hoc vây
i m th hoc bt mi. Cùng vi s nh Bc B
trong thi gian mùa hè và ra khi va mt s loài cá ni
ng di chuyi ca phn ln cá t phía bc và tây
vnh      nh trong        ng
c lng thi vi s di chuyn theo chiu ngang, còn có
4

hing theo chiu thng t tng mt xung tc li
theo mùa.Ví d, v mùa lnh, nhi c bin 

 gim thp, nhng loài cá
ni vùng bin, nhng loài cá ni ven b 
hoc ln xung tc sâu. Các loài cá thu, cá ng c ln, phân b
ch yu  n ca vnh và di chuyn vào gn b trong mùa sinh sn.
c chia thành nhóm cá ni l, cá c, 
c nhóm cá nh m, cá chun, cá bc má, cá ch
c tính bt mt ni
cá khác hot vn h
Cá ni nhc bit là nhng loài thuc ging cá nc, cá trích, , 
 rng khp vùng bin ven b ng khai thác
chính c, cá ni nh 83% 






[11]  . 


1991 





t b

các khu bin ven b tây vnh Bc B ,  khong 390  tn 




kh  t ( 





 48,4
31,3) [6]. 


















 2006: tr ng
cá ni 433,1  tn, kh ,5  t [9].










, 
 (ch yu  











 , ) 
 , 

191,7 
2005 253,3  2010 268,2   [14]. 







trên 83%  2010-2011 
210-223 
 u tra, nghiên cu ngun li cá ni nh
 







vnh Bc B  là:
Trong nh    1972, Trm Nghiên cu Cá bin (nay là Vin
Nghiên cu Hi sn khai mt s ni dung nghiên cu cá ni  mt s tnh
trng Bình và ti
5

1973  1976, Vin Nghiên cu Hi sn t chu tra ngun li cá ni vùng bin
ven b phía tây vnh Bc B (cán b khoa hc c nh trm ven
bin t Qun Qung Bình thu thp s liu v tình hình ngun li và hin
trng khai thác).
  c Vit Nam hoàn toàn thng nh    n
Nghiên cu Hi sn tip nhn tàu nghiên cu Bin a Na Uy.
Tàu hic trang b i kéo tng gii vây và h thng

máy dò thng b. T 977-1981, Vin Nghiên cu Hi sn tin hành
24 chuyu tra nghiên cu tng hng, ngun li cá bin  vnh Bc
B và vùng bin Thun Hi  Minh Hi.
 -1988: Vit Nam hp tác vi Liên Xô ti   
kho sát ngun li hi sn bin Vit Nam.
 1997: D án kho sát ngun li bin Vit Nam do JICA (Nht
Bn) tài tr u tra ngun li cá n yu là cá ng, cá
 vùng bin xa b t ng Hi (Qun Cà Mau.
   1998: D  nh giá ngun li sinh vt bin Vit Nam
(ALMRV  n I) s dng tàu HL 408 nghiên cu ngun li hi sn  vùng
c xa b  sâu trên 50 m ti vnh Bc B  Nam B.
 1998: D n ngun li hi su kin
ng các vùng trm phc v mc tiêu phát trin lâu bn ngành hi sn
vùng bin gn b 
G u tr ng và kh i nh (ch
yu là cá nc, cá trích, cá b bin Vih KHCN
m cp B, mã s KC.CB.01-14 do th  n Vi  
nhim vi ni dung bao gm các v ch y âm và
ng dng trong nghiên cu ngun li cá ni nh; (ii) Kt qu n trng và
kh  thác ngun li cá ni nh  bin Vi-2005; (iii) Kt
qu  s phn hi âm ca mt s loài cá ni nh; (iv) Hin trng mt s
ngh khai thác cá ni nh  Vit Nam; (v) Hin trng phân b trng cá, cá bt ca
6

mt s loài cá ni nh  bin Vit Nam; và (vi) Các yu t hc và thu
sinh vt có liên quan  bin Vit Nam [9].
1.2. Một số phƣơng pháp đánh giá trữ lƣợng cá
Trong các CBin k t t s kt qu nghiên
c ng cá  


Vit Nam nói chung và vnh Bc B nói riêng ca




 , Phc, Nguyn Tin C(Vin
Nghiên cu Hi Sn). Nhng nghiên cu hi  u d    
truyn thn vi các d liu vào còn nhiu bt cp ng
kt qu khác nhau. 











 
toán s  ng tra vào quan h gia các
nhóm tui khác nhau trong s u,
  t cá trên m din
tích,  thng kê sng cá nhi
giá tr ng ca bt k u ph thuc vào các yu t ch quan và khách
m sinh vt hc, mi quan h gia các loài cá vu kin
ng sng cph thuc rt nhiu vào m khai thác.
Tr c xem là s ng cá th hay khng ca 
trong mt khu vc 


 nht nh  . Xác nh
tr ng là mt trong nhng ni dung ca vi ng qun th,


nh: (i) s ng (cá th) hoc khi ng (kg, tn) c
tính trên m din tích hoc th tích, và (ii) m khai thác t
s ng (



 ) t       c mà không làm nh
n qun th.
 Vit Nam hin nay, hai ph bin  nh tr ng
c tinh s ng hoc trng 
pp biu th sng cá thông qua các thông s ca vic khai
thác.


7

1.2.1. u và bt li
ng áp dng cho các thu vc kín hoc các loài ít di 
c thc hin bu mt s cá th và th tr li qun th
th c bt tr lnh tr ng.
T/N=R/C
: N - Tr ng tính theo s ng cá th
T - 

 cá th u

C - Tng s cá th  bt 


R - S cá th t li
1.2.2. m trng
 nh tr ng các qun th cá b m
tp trung tc thc hin bnh t l c và cái trong qun
th i mi xác nh toàn b tr ng qun th.
B=E/F*P
E - S ng trc tính ca 1 ngày, c tính bng cách s dng
i phiêu sinh cho m   th  c lc qua. T s ng cá th trong
100cc mc s ng cá th c.
F - Sc sn xut (hay s trng trung bình do 1 cá cái sinh sn)
P - T l cá cái sinh sn
B - Tr ng qun th cá b m
1.2.3.  âm
c áp dng cho các loài cá tng mt, s dng
trong các chuyn kho sát cá ni nh nh m và phân b ca cá theo
chiu rng và chim c dng  vùng
c nông ven b, phc h s phn hi âm cng nghiên cu,
khó phân bit gi    t gp và vì th ít kc s dng mc dù rt
nhanh chóng cho ra kt qu. Nguyên lý là dùng sóng phn x c xác
nh kích c và m ca 












 , 
 
8

 tng loài  nh trong phòng thí nghic tính tr ng
ngun li b   dng thit b th  ng dò c
nh. Tr c tính bng tng tr ng ca các khu bin [11]:
B=P
1
*A
1
+P
2
*A
2

n
*A
n
(1)
P= Sum(W
i
*10
(SAi - TSi)/10
) (2)
TS=20*Log(SL)+C (3) - công thc tính h s phn hi âm ca tng loài

 B - Tr ng cá
P
n
, A
n
- M cá và din tích ca khu bin th n
W
i
, SA
i
, TS
i
- Tng âm phn hi, h s phn hi âm, chiu dài ca loài th i
TS, SL - Âm phn hi ca cá th có chiu dài SL
C - H s 



(3), 

 loài


 (2012), 





















(







) 








 
 ng tc thi ngun li cá ni nh  -




.
1.2.4. a trên din tích ci kéo
áp dng  cho các loài phân b  vùng 


ven b và sng tm nghiên cu pha hình b m i
bng phng. Nguyên lý ca plà da vào tr s trung bình ca sn
ng ti các v trí ly mu ca qun th.
- nh din tích quét ci:
a = W*TV*D
 W - Chiu rng ci
TV - T di
D - Thi gian di
a - Din tích quét ci
- c tính tr ng:
B = Cw/v* (A/a)
 B - Tr ng
9

Cw - Sng ca 1 m i kéo
V - H s xác suc
A - Tng din tích mà qun th phân b
1.2.5. 
Tc áp di vi các loài cá rn san hô. Kt qu 

   nhiên 

 i phi có trang
thit b hii (



, 



) sâu ca khu vc nghiên
cu không quá ln. Nguyên lý là s d quan sát trên mt mt ct
ngang hoc mt din tích nhnh. Hình c hin th trên màn hình hoc ghi
    . Di    ng là mt hình ch nht din tích
5m×50m.
1.2.6. ng th
S dng s liu sng tính trên m ng lc khai thác. S liu
cho loc thu thp qua thng kê ngh cá trong nhiu 
ng lc khai thác (d kin) vi sng trên m ng lc
khai thác thì ta s có giá tr c tính ca sng. ng ch yu hin nay
trong mô hình hoá ngh c da trên nguyên lý sng thi
ng) vng m rCác mô hình cu trúc tui; 2) Các mô hình
ng lc hc ngh cá; 3) 
hình không gian bing qun th. Các mô hình sng thu l
là tng sinh khi ca tng (tr ng) hot chun
hoá (tính trên m ng lng quát ca các loi mô hình
c th hi
Sinh khi mi = Sinh kh Khai thác
 à sinh khc

st có th có vu kin gi nguyên sinh kh
vy sng th thuc vào tr   c, môi
ng, m khai thác
10

Ngoài ra, trên th gii  ng nghiên c 
cp tài nguyên hi sn và sc ti cng bin da trên mt kênh thông tin
quan trng là quá trình chuyng trong h sinh thái bin. H 70 công
 n vic nghiên cu chuy ng và vt cht ca quá
trình sn xup trong h sinh thái bin nhii c công b trên th gii
trong nhng t qu nghiên cu phân tích các mi quan h
ging và các ngun li sinh vt thông qng trong bin;
các ng ca s bii xu th chuyng lên ngun li sinh vt
bin. Nghiên cu quá trình chuyng và vt cht, quá trình sn xut và
i ch sinh thái bin Vit Nam c
chú ý trin khai t nhu bng ving sc sn xu
cp và mô hình hoá chu trình vt cht trong h sinh thái bin [8]. Tip cn ng
nghiên cu tiên tin p theo ca lu trình bày c th 
pháp chuyng trong h sinh thái bi áp d ng
và kh n li cá ni nh .

11

Chƣơng 2-PHẠM VI, PHƢƠNG PHÁP VÀ NGUỒN SỐ LIỆU SỬ DỤNG
2.1. Phạm vi vùng biển nghiên cứu










 
16,5
o
,  110
o
 (hình 2.1), 









, 



 
















trong 
Nam - , 25-12-2000 











[15].
u 2 trong Hinh vnh Bc B m ni tun t
t ca sông Bc Luân n ca vnh chia vnh Bc B ra làm hai. Ca vnh ly
ng thng t o Cn C, tnh Qung Tr, Vio Hi
Nam, Trung Qunh hi phnn 21 chia
c quyn kinh t.
u 3, phn II ca Hinh Hp tác ngh cá Vit Nam - Trung Quc trong
vnh Bc B t nht trí thit lp
vc quyn kinh t ca mc, nm v phía bc
ca vnh Bc B, v phía nam ca tuyn 20
0
N và cng
nh trong Hinh vnh Bc B (gi tng
i lý v mi phía.
Vùng bin nghiên cu bao trùm toàn b vnh Bc B là mt trong nhng
vnh ln  ông Nam Á ca th gii, có din tích khong 126.250 km
2
(36.000
hi lý vuông), chiu ngang ni rng nht khong 310 km (176 hi lý), ni hp nht
 ca vnh rng khong 220 km (119 hi lý). Vnh có hai ca, eo bin Qunh Châu
nm gia bán o Lôi Châu và o Hi Nam vi b rng khong 19 hi lý và ca
chính ca vnh t o cn c (Vit Nam) ti mi Oanh Ca (o Hi Nam, Trung
Quc) rng khong 112 hi lý. Chiu dài b bin phía Vit Nam khong 763 km,
phía Trung Quc khong 695 km. Phn vnh phía Vit Nam có khong 2.300 hòn
o, á ven b, có o Bch Long V nm cách t lin Vit Nam khong 110 km,
cách o Hi Nam 130 km. Vnh Bc B có v trí chin lc quan trng i vi

12

Vit Nam và Trung Quc c v kinh t ln quc phòng, an ninh. Vnh là ni cha
tài nguyên thiên nhiên bin, c bit là hi sn và du khí. V hi sn, i b phn
các ngtrng chính nm gn b bin Vit Nam và tây nam o Bch Long V.
Vnh Bc B là mt trong nhng ngtrng và ngun cung cp hi sn quan trng
cho hai nc Vit Nam và Trung Quc. Khu vc gia vnh và ca vnh có bn
trng Sông Hng có kh nng cha du khí. Vnh Bc B là ca ngõ giao lu ln và
lâu i ca Vit Nam ra th gii, trong ó có Trung Quc, có tm quan trng c
bit vi s phát trin kinh t, thng mi quc t cng nhbo v an ninh, quc
phòng ca nc ta [12].
105 106 107 108 109 110
105 106 107 108 109 110
17
18
19
20
21
22
17
18
19
20
21
22
Trung Quèc
Lµo
Hµ Néi
Qu¶ng Ninh
Tp.H¶i Phßng

Th¸i B×nh
Nam §Þnh
Thanh Hãa
NghÖ An
Hµ TÜnh
Qu¶ng Binh
Qu¶ng TrÞ
Thõa Thiªn HuÕ
§¶o H¶i Nam
§.B¹ch Long VÜ

2.1: 
Đường phân định VBB
Ranh giới Cửa Vịnh
Vùng đánh cá chung
VN - TQ
Chú giải
13







 , 
4 

(theo
 


 ): 





, 



 , 


.
2.2. Phƣơng pháp chuyển hóa năng lƣợng
Bên c







 , 
 gi thit v s ng nht sinh khi ca toàn b qun th cá khai








hc Vit Nam quan tâm nghiên c  n Tác An (Vin H  
 ni hc Khoa hc T nhiên Hà Ni), 




(







).
Theo  m c   n li cá ni có th
c tính t  tha cá có trong vùng bin th
th m bo cho mng () cá nhnh sinh sng  trong
vùng bin. Tng khng cá trong mc và trong mt thi khong nào
 c các nhà nghiên cu ngun li bin coi là tr ng  cá bin
trong thi kho,  c 








.
c chuyn hóa qua các bng ca chui thc
 sinh thái bin tuân theo mt chui quy lu (2.2):
- ng mt trc vt ni bin nh quang hp
- ng t thc vt nng vt ni nh ng vt nc vt
ni
- ng t ng vt ni lng vt bc cao nh ng vt
bng vt ni (nghiên cu này gii hng vt bc cao là cá ni
nh - ng v hay dng cá hic vng vt ni)



Hình 2.2: ng qua các bng
trong chui th









ng
t nhiên (1)
Thc vt ni
(2)
ng vt
ni (3)

Cá ni nh
(4)
14

2.2.1. Mô hình hoá quá trình chuyng trong qun xã sinh vt ni
bin
 ình PLAMOD3D da trên lý thuy   nh tranh trong
qun xã sinh vt ni bi    xây dng, phát tri c
qun lý bi ng Bing, Thu 
Hi hc Khoa hc T nhii hc Quc gia Hà Ni. Mô
hình vit bng ngôn ng lp trình PASCAL, tính toán sinh kht thc
vt nng vt ni  các trm (nhiu tng)  khu
v sâu nh nh Bc B. 

:









 


Th nhng vt ni s dng thc vt ni làm th này là
quan h theo kit d - vt mng vt nc coi là vt d, thc
vt nc coi là vt mi. Trong quan h này, sinh khi ca qun th ng vt ni

 dng thi thc vt ni gi tiêu th
mi quan h cnh tranh gia hai qun th khác loài.
Th hai, do sc ép ca s  ng cá th ca qun th, các cá th buc
phi c duy trì s ng  mc cân bng. Trong quan h này, mt phn
s ng cá th  loi ra khi qun th c cht) làm cho
sinh khi ca qun th suy gii quan h cnh tranh cùng loài.
Ngoài hai quá trình trên, nhi gây bing sinh khi
qun th ng, hô hp, cht t (hình 2.3).

Hình 2.3: Các quá trình ng ti s phát trin ca qun xã sinh vt ni bin
K
1


K
3


Thc vt ni
ng vt ni
K
0


K
4


K
5

K
2

15

Trong hình 2.3, K
0
, K
1
, K
4
 t riêng hô hp, quang hp và cht t nhiên
ca qun th thc vt ni; K
3
, K
2
, K
5
 t riêng hô hp, lc ly th
cht t nhiên ca qun th ng vt ni. T riêng ca mc hiu
là t bii ca m khng nghiên cu trong quá trình

Theo nguyên lý bo toàn, t toàn phn bii n hoc sinh khi
ca mt hp phi s t c
làm gim n hoc sinh khi ca hp ph mô hình cnh tranh gia
hai qun th khác loài ca Volterra kt hp vng
lc bing sinh kh




 ng thc vt ni ng vt ni
c din t  dF/dt = (K
1
 K
0
 K
4
  b
1
K
2
Z)F
dZ/dt = (b
1
b
2
K
2
F  K
3
 K
5
 (2.1)

3
) - sinh khi ca qun th thc vt ni ng vt
ni; b
1

- h s chn lc th nhiên cng vt ni i vi thc vt ni; b
2
-
h s ng hóa 

 ; - h s suy gim khng do cnh
tranh cùng loài ca các qun th thc vt ni ng vt ni.
Xét h u trong v ph nht biu din
t phát trin t nhiên ca qun th thc vt ni, ng th nht
(K
1
) biu din t ng thun túy (hay t ting th 
u din ng ca s ng (có th hinh tranh cùng
ng th 
1
K
2
Z) biu din s suy gim sinh khi vt mi thc vt
ni do vt d ng vt ni  hai ca h
c hi.
riêng (Ki, i=0 5- nêu trên 
 (







 ,

 , 



, 







) 
















 [17] 

  1):
- Mô hình v s phát trin t nhiên ca qun th thc vt ni
16

- Mô hình v s phát trin t nhiên ca qun th ng vt ni
- 














 Các điều kiện giải bi toán




 2.1  , 
 -
Kuta, Adamxo, 










 

 -
Kutta.














:
- 

2 



0
, Z
0
t
0
.
- 
























i
.
- 





 ()  
i





().
- : 













(











).
 Giải bi toán dng
Vi mu hin trng ca quá trình sn xut vt cht h
trong qun xã sinh vt ni  vùng bin ti mt thc trung bình
trong mt thi khoc giu kin dng.























 a quá






 , , 
.  (







) 


 .
 Kutta vc áp dng cho bài toán dng, song cn

phi kim tra tính hi t. C th, vu king (


i trong sut quá trình lp, nu tc tính th n
 ln mà nghic ch sai khác vi nghim  c th n-1 mt giá tr 
nh n ta dng:
Max (|F
n
 F
n-1
|  |Z
n
 Z
n-1
 (2.2)
17

Vi cách x lý này, nghiu có th cho tùy ý khác 0. 


































 . 



















.


























(F)  (Z) 
 




.
 Sơ đồ khối lp trình giải bi toán
-Kutta gii mô hình cc l
kh
18



 khi lp trình gii mô hình cnh tranh


Gán thông s sinh thái, thông s u khic s
ling ti tt c các tng ca các trm kho sát
 bc x và các t riêng ca các quá trình phát
trin qun th (K
0
,K
1

,K
4
,K
5
) ti tt c tng và các trm
Tính K
2
, K
3
và gii bài toán dng b
Kutta ti mt tc ca 1 trm (nghi0)
Kim tra hi t
Kim tra tính ht s tng
c
Kim tra tính ht s trm
t sinh hp, th cp ti các tng mi
trm; Tính các giá tr tích phân, hiu qu 
Xut kt qu
Kt thúc
S dng
nghim va
tính làm
u vào
i
tc
tính toán
i
trm tính
S


S

S

Bu