cái tôi trữ tình trong thơ tố hữu chặng đường hoà bình

PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU
I - LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Tè Hữu là nhà thơ xuất sắc và tiêu biểu cho nền văn học Việt Nam thế kỷ
XX. Thơ của ông gắn bó chặt chẽ với cuộc đấu tranh cách mạng của dân tộc ta suốt
bao năm dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, phản ánh những nét lớn trong đời
sống tinh thần của dân tộc ở một thời kỳ đã diễn ra nhiều biến cố trọng đại và đổi
thay to lớn của lịch sử Việt Nam trong thế kỷ XX. Là sản phẩm của cuộc đấu tranh
cách mạngđồng thời lại giữ vai trò người tuyên truyền, cổ động, người truyền lệnh
của cách mạng, thơ Tố Hữu đã có sức cảm hoá, chinh phục đông đảo quần chúng
nhân dân trong mọt thời kỳ dài suốt mấy mươi năm. Với vị trí và sức mạnh của
mình, thơ Tô Hữu đã có ảnh hưởng mạnh mẽ đến những đặc điểm và xu hướng vận
động của nền thơ ca cách mạng, nhất là trong giai đoạn 45 –75. Đặng Thai Mai
nhận xét: “Tố Hữu là nhà thơ chỉ viết để phục vụ cách mạng từ trước đến sau”. Đời
thơ Tố Hữu “Từ Êy” đến “Ta với ta” là một chặng đường thơ dài trên 6 thập kỷ
của một nhà thơ cách mạng tiêu biểu nhất Việt Nam. Nói như Piesre Em manuel là
“sự diễn đạt về số phận dân tộc của mình”. Nhìn vào đời thơ, ta thấy Tố Hữu xứng
đáng được coi là nhà thơ trữ tình chính trị số mét ở Việt Nam.
Những năm hoà bình là chặng đường mới của thơ Tố Hữu, hoàn thành
chọn vẹn con đường thơ của nhà thơ. Tìm hiểu cái tôi trữ tình trong thơ Tố Hữu
chặng đường hoà bình là góp phần tìm hiểu đặc điểm diện mạo và giá trị của thơ
Tố Hữu thời kỳ hoà bình. Mặt khắc nhằm giúp người đọc dễ dàng có cách nhìn,
cách đánh giá đầy đủ hơn về đời thơ Tố Hữu.
Việc thực hiện đề tài này còn giúp cho tác giả luận văn tập dượt nghiên
cứu khoa học về tác giả quan trọng trong chương trình nhà trường. Vì thế người
viết có cơ hội rèn luyện năng lực phân tích tác phẩm trữ tình và nghiên cứu về tác
giả quan trọng trong văn học đương đại trong chương trình phổ thông.
II - LỊCH SỬ VẤN ĐỀ.

Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị
Duyên NguyÔn ThÞ Duyªn
Tè Hữu là một nhà thơ lớn của nền thơ ca Việt Nam ông đã để lại cho đời

mét sự nghiệp văn chương cú giá trị cao. Đời thơ của ông được tập hợp trong 7 tập
thơ ra đời cùng với chiều dài của lịch sử dân tộc. Từ “Từ Êy” đến “Ta với ta” là cả
một cuộc hành trình dài đời thơ Tố Hữu.
Thơ Tố Hữu từ những chặng đầu đã thu hút giới phê bình, nghiên cứu một
cách động đảo. Mỗi tập thơ ra đời là một hiện tượng văn học lớn, và trở thành đối
tượng nghiên cứu của hàng chục công trình phê bình, nghiên cứu văn học. Đáng
chú ý hơn cả là những công trình của các nhà thơ nổi tiếng như Xuân Diệu, Tế
Hanh, Chế Lan Viên, Lưu Trọng Lư…và của các nhà nghiên cứu phê bình văn học
có tên tuổi như, Hoài Thanh, Đặng Thai Mai, Hà Minh Đức, Nguyễn Đăng Mạnh,
Trần Đình Sử, Nguyễn Văn Long…và còn mét sè bài viết của chính tác giả về đời
mình và thơ của mình. Các công trình nghiên cứu, các bài viết tập trung vào mét sè
vấn đề sau, trong đời và thơ Tố Hữu.
- Con đường của thơ Tố Hữu: Gồm các bài viết về các tập thơ của ông,
khuynh hướng vận động của thơ Tố Hữu.
- Phong cách nghệ thuật: Là các công trình nghiên cứu các bài viết tập
trung khai thác, khám phá những giá trị đặc sắc trong thơ Tố Hữu cả về nội dung
lẫn hình thức nghệ thuật.
- Luận đề về Tố Hữu: Tác phẩm tiếp nhận và thưởng thức là những bài
viết đi sâu vào tìm hiểu, phân tích thẩm bình mét sè bài thơ tiêu biểu của Tố Hữu
qua các chặng đường thơ của ông.
- Hồi ức và kỷ niệm: Gồm những kỷ niện về một đời người và đời thơ của
Tố Hữu được tập trung trong “Hồi ký” của Tố Hữu, các kỷ niệm đẹp về Tố Hữu
trong ký ức của bạn bè, đồng nghiệp, người thân.
Nhìn lại những chặng đường đã qua, những mốc lớn trong đời thơ Tố Hữu
ta dễ dàng nhận ra: giới phê bình, nghiên cứu dành nhiều trang viết về các chặng
đường thơ Tố Hữu trước 1975 và đều thống nhất khẳng định Tố Hữu là “Đỉnh cao
thơ trữ tình chính trị” Việt Nam thế kỷ XX. Các tập “Một tiếng đờn” và “Ta với
ta” ra đời trong những năm đất nước hoà bình nhưng đời sống văn học lại không hề
yên tĩnh.

Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị
Duyên NguyÔn ThÞ Duyªn
Phải thừa nhận một điều là thơ Tố Hữu chặng đường hoà bình không còn
giữ vị trí là đỉnh cao trong nền thơ ca Việt Nam như các chặng đường trước không
thu hút đông đảo giới phê bình, nghiên cứu như trước nữa.
Dù vậy, thơ Tố Hữu thời kỳ hoà bình vẫn trở thành đối tượng quan tâm
của mét sè công trình đã xuất bản. Là một nhà nghiên cứu đã từng dõi theo những
chặng đường thơ Tố Hữu, Giáo sư Hà Minh Đức đã quan sát quá trình vận động
của thơ Tố Hữu từ “Từ Êy” đến “Một tiếng đờn” đã nói về “Vui buồn trong thơ Tố
Hữu”. Theo giáo sư “Một tiếng đờn” là mét khóc riêng tư với nhiều ý thơ tiềm Èn,
không dễ tạo ngay được sự đồng cảm như mét khóc ca ở giữa đời. Trong tập thơ
này điệu thơ của Tố Hữu vẫn như xưa nhưng anh đến với đời chỉ với tư cách thi
nhân, cái tôi từng trải và nhiều chiêm nghiệm của thơ muốn tìm đến sù giao cảm.
Đọc “Một tiếng đờn” nhà phê bình Lê Quang nhận xét: Có thể nói
tình yêu đất nước, ca ngợi cuộc sống, lý tưởng là âm điệu chủ đạo trong “Một tiếng
đờn” đó là sự tiếc nuối nhất quán trong dòng chảy về cảm xúc, hình tượng thơ của
Tố Hữu trong giai đoạn lịch sử mới, khi đất nước đang trăn trở năng động vươn tới
hạnh phúc, dân giàu nước mạnh.
Dẫu chưa có những công trình chuyên biệc trực tiếp bàn về cái tôi trữ tình
trong thơ Tố Hữu thời kỳ hoà bình nhưng các ý kiến trên là những gợi ý quý báu
để chúng tôi thực hiện đề tài này.
III - GIỚI HẠN NGHIÊN CỨU:
Viết về đề tài “Cái tôi trữ tình trong thơ Tố Hữu chặng đường hoà bình”,
chúng tôi sẽ đi khảo xát hai tập thơ gồm các bài thơ của tác giả tõ sau hoà bình đến
cuối đời, đó là tập “Một tiếng đờn” và “Ta với ta”, dựa trên văn bản do chính tác
giả chọn lựa, sửa chữa và sắp xếp: Thơ Tố Hữu –Nhà xuất bản văn hoá - Thông
tin –Hà Nội 2002
Qua việc khảo sát hai tập thơ này, chúng tôi muốn dựng lại diện mạo của
thơ trữ tình Tố Hữu thờ kỳ hoà bình, chỉ ra sù vận động của nã so với các thời kỳ
trước nhằm khẳng định nỗ lực sáng tạo của nhà thơ trong chặng đường cuối đời.

Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị
Duyên NguyÔn ThÞ Duyªn
IV - Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện đề tài này chúng tôi sử dụng tổng hợp các biện pháp sau:
- Phương pháp phân tích tác phẩm trữ tình.
- Phương pháp nghiên cứu một tác giả văn học.
- Phương pháp so sánh.

PHẦN II - PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I: SÙ VẬN ĐỘNG CỦA CÁI TÔI TRỮ TÌNH TỐ HỮU QUA CÁC
CHẶNG ĐƯỜNG SÁNG TÁC.
1 - Cái tôi cá nhân cá thể với nhiệt tình cống hiến cho lý tưởng. Thơ
trữ tình thực chất là “Sự chiếm lĩnh bằng nghệ thuật các loại kinh nghiệm đời sống
qua cái tôi cá nhân”. Vậy nên, chúng ta hiểu cái tôi trữ tình trong thơ là sự bày tỏ
cảm xúc riêng của nhà thơ trước các vấn đề của xã hội, trước sự phát triển của lịch
sử dân tộc. Sẽ không có được thơ trữ tình chính trị Tố Hữu nếu thiếu đi cái tôi cá
nhân, nếu không có con người nhiệt huyết trong thơ ca cách mạng cận hiện đại.
Con người nhiệt huyết Êy tự cảm thấy mình trong con người vò trô, mặc dầu quen
thuộc với tâm tình truyền thống nhưng xa lạ với cảm quan hàng ngày của người
đương thời.
Đặc sắc chủ yếu của thơ Tố Hữu thời kỳ “Từ Êy” không phải là những
khám phá phong phó về thế giới mà là sự biểu hiện một cách chân thật cái tôi hết
sức trong sáng, hôn nhiên của mét thanh niên khát khao lý tưởng, tù ca hát niềm
vui lớn của mình khi bắt gặp lý tưởng cộng sản chủ nghĩa và được chiến đấu hy
sinh cho lý tưởng Êy.
Tè Hữu bày tỏ niềm vui khi bắt gặp lý tưởng cách mạng:
Tõ Êy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá

Rất đậm hương và rộn tiếng chim
(Tõ Êy)

Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị
Duyên NguyÔn ThÞ Duyªn
Đó là niềm vui, niềm hạnh phúc của mét thanh niên 17 tuổi đang bế tắc
chưa tìm được đường đi cho mình thì bắt gặp lý tưởng cách mạng. Chàng thanh
niên đó đã giác ngộ được lý tưởng cách mạng và đi theo con đường mà mình đã
tìm ra. Đó là con đường đấu tranh vì độc lập vì tự do của dân tộc.
Tè Hữu đã thể hiện một cái tôi cá nhân cảm tính, ở phương diện tích cực,
mạnh mẽ một mặt mà thơ mới lãng mạn chưa hề biết đến. Lần đầu tiên, trong thơ
Tố Hữu xuất hiện một lời tuyên bố dõng dạc:
Hãy đứng dậy! Ta có quyền vui sống
Cứ tan xương, cứ chảy tuỷ, cứ rơi đầu !
Mỗi thây rơi sẽ là một nhịp cầu
Cho ta bước đến cõi đời cao rộng
(Hãy đứng dậy)
Niềm “Vui sống” ở đây là niềm vui của cái tôi cứng cỏi, dám hy sinh. Vui
sống ở đây không phải là hưởng lạc, “Vui vẻ trẻ trung”, mà là chiến đấu, hy vọng,
sống với ý thức đầy đủ về nhân cách. Nếu thơ ca cách mạng thời trước đánh vào tự
ái dân tộc, nòi giống vốn có trong mỗi con người thì thơ Tố Hữu tác động vào tự ái
của nhân cách cá nhân mỗi người.
Thể hiện tính cá thể cái tôi Tố Hữu trong “Từ Êy” có những nét riêng rất
đáng yêu. Đó là dáng điệu vừa hiên ngang vừa non nớt của cậu học sinh trường
Quốc học Huế mới giác ngộ cách mạng:
Ta nện gót trên đường phố Huế
Dửng dưng không một cảm tình chi !
Không gian sặc sụa mùi ô uế
Mà nước dòng Hương mãi cuốn đi…
(Dửng dưng)

Lần đầu tiên trong thơ chính trị Việt Nam xuất hiện một cái tôi chân thành
cởi mở, sống xúc động với toàn bộ thể chất, tự thể hiện tất cả niềm vui, niềm say
mê, nỗi buồn, sự đấu tranh bản thân trong những phút yếu đuối. Đây là niềm say
mê chiến đấu chung của một cá nhân có xương thịt, có ý thức rất rõ

Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị
Duyên NguyÔn ThÞ Duyªn
cái phần riêng tư của mình, hiểu được cách mạng chính là con đường giải phóng cá
tính chân chính:
Tôi đã sống những ngày điên phẫn uất
Nhưng chưa hề một bữa như hôm nay
Tôi đã nghe da nóng máu hăng say
Rung cơ thể khắp đầu tay ngọn tóc
Nhưng chưa biết có bao giờ mọc lại
Ở trong tôi mét núi lửa hơi đầy
Thét vang trời, ghê ghớm như hôm nay…
(Tranh đấu)
Cái tôi cá nhân cá thể Tố Hữu trong “Từ Êy” còn là cái tôi chấp nhận hy
sinh, là nhiệt huyết khát khao được cống hiến đến cùng cho lý tưởng cách mạng.
Trước sự lựa chọn giữa sống – chết để cống hiến cho lý tưởng Tố Hữu sẵn
sàng chấp nhận sù hy sinh, chấp nhận chế để bảo tồn lý tưởng:
Dẫu phải chết một phần ta cứ chết
Không kêu ca, không hối tiếc, than phiền
Quyết không để cả đoàn tan nát hết
Bạn thuyềt ơi ! Nỗ lực bơi chèo lên!
(Giờ quyết định)
Bước chân vào con đường cách mạng, biết trước là con đường cách mạng
đầy chông gai, đầy khó khăn vất vả nhưng ông vẫn sẵn sàng chấp nhận, chấp nhận
cảnh tù đầy, cảnh tra tấn giã man của kẻ thù. Tố Hữu không chịu khuất phục trước
uy lực và sự tàn bạo của chóng.

Đời cách mạng từ khi tôi đã hiểu
Dấn thân vô là phải chịu tù đầy
Là gươm kề tận cổ súng kê tai
Là thân sống coi như còn một nửa.
(Trăng trối)

Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị
Duyên NguyÔn ThÞ Duyªn
Và đây, Sù hy sinh cao cả của những con người bất khuất kiên trung được
đền đáp bằng cờ đỏ sao vàng tung bay phấp phới, niềm vui ngập tràn trên từng
khuôn mặt. Tố Hữu vui niềm vui say cuồng nhiệt, niềm vui chiến thắng ngày khởi
nghĩa:
Chõ đây Huế ! Huế ơi ! Xiềng gông xưa đã gãy
Hãy bay lên ! sông núi của ta rồi!
Nước mắt ta trào, húp mí tràn môi
Cổ ta ré trăm trận cười trận khóc !
Ta ôm nhau, hôn nhau từng mái tóc.
Hả hê chưa, ai bịt được hồn ta ?
Ta hét huyên thuyêt, ta chạy khắp nhà
Ai dám cầm tay ta, say thần thánh?
(Huế tháng tám)
Mét năm sau ngày khởi nghĩa, cái dư âm của những ngày hạnh phúc vẫn
còn nguyên vẹn Tố Hữu hát mãi khóc ca vui giải phóng. Tâm hồn người chiến sĩ
cộng sản Tố Hữu hoà quyện vào không khi vui tươi của đất trời. Cái tôi ở đây là
cái tôi vui bất tận trước đất trời, cây cỏ:
Ta hát suốt đêm nay vui bất tuyệt
Trống dung tim ta đập nhịp bồn chồn
Đầu ta qua lớp lớp khải hoàn môn
Hồn ta chạy sáng ngời trên ngọn đuốc
Lòng ta múa lồng lên theo đám rước

Ta xông lên trời với pháo thăng thiên
Bay bay lên, hỡi đôi cánh thần tiên
Đôi cánh mở của đất trời giải phóng.
(Vui bất tuyệt)
Tõ Êy là tập thơ đầu tay của Tố Hữu – có vị trí đặc biệt trên con đường
thơ của ông. Tập thơ chứa đựng một cá tính mạnh mẽ, một khí chất say xưa, mét
quan niện cá nhân cởi mở giữa những người đồng chí đã làm cho cái tôi nhà thơ
được bộc lộ tự do, không hề bị trói buộc bởi bất kỳ công thức, chuẩn

Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị
Duyên NguyÔn ThÞ Duyªn
mực nào đó tạo nên những vẫn thơ đẹp, xúc động, đầy men say, bay bổng bậc nhất
trang thơ ca cách mạng Việt Nam .
2 - Cái tôi nhập vai quần chúng.
Nhập vai nghĩa là đặt mình vào vị trí người khác, hoặc là “mượn” mình để
nói về người nhằm mục đích ngợi ca, bày tỏ những cảm xúc của mình về mét ai đó.
Nhập vai là một cách tốt nhất để hoà mình vào với cộng đồng: “Ta với ta”
- Cái ta quần chúng, cái ta dân tộc, và nhập vai là xu thế chung của văn học Việt
Nam chặng đường 1946 – 1954 . Nhập vai là con đường gần nhất, giúp người ta dễ
dàng bộc lộ những tình cảm của mình về quê hương, đất nước.
Có hai dạng nhập vai: Nhập vai hoàn toàn, nghĩa là đặt hẳn mình vào vị trí
của người khác và nhập vai khung.
Trở lại với thơ Tố Hữu ta thấy, nếu như ở Tõ Êy là cái tôi cá nhân cá thể
với nhiệt tình cống hiến cho lý tưởng, thì sang tập Việt Bắc, cái tôi nhiệt huyết cảm
tính chuyển thành cái tôi tình nghĩa. ở đây, cái tôi cá nhân nhà thơ dường như thu
mình lại, tự biến thành cái khung để tôn lên nhân vật trung tâm của cuộc kháng
chiến. Có thể nói tập thơ Việt Bắc là hình ảnh, tâm tình. Tiếng nói của quần chúng
kháng chiến. Nhà thơ tập trung thể hiện hình ảnh những con người đại diện của
quần chúng kháng chiến với những tâm tình, ý nghĩa và tiếng nói của họ.
Cái tôi trữ tình của nhà thơ đã hoá thân vào các nhân vật quần chúng hoặc

có hiện diện thì cũng chỉ là một đường viền để làm nổi bật hình ảnh những con
người quần chúng, trực tiếp bày tỏ lòng yêu mến và niềm cảm phục với họ trong sù
gần gủi, thân thiết của tình đồng chí, đồng bào…
Tè Hữu đã hoá thân vào các nhân vật quần chúng để trực tiếp bày tỏ
những cảm xúc của mình trước lòng dũng cảm, sù hy sinh cao cả của họ.
Đọc thơ Tố Hữu ta thấy hiện lên hình ảnh chị nông dân con mọn vượt nên
những gian khổ, thiếu thốn, hăng hái tham gia công tác kháng chiến. Qua đó, Tố
Hữu bày tỏ trực tiếp lòng khâm phục trước những gì mà chị đã làm được:

Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị
Duyên NguyÔn ThÞ Duyªn
Em là con gái Bắc Giang
Rét thì mặc rét, nước làng em lo
Nhà em phơi lúa chưa khô
Ngô chưa vào bồ, sắn thái chưa song
Nhà em con bế con bồng
Em còng theo chồng đi phá đường quan
(Phá đường)
Đây là lời tâm sự, là lời kể về cuộc đời, gia cảnh của một người con gái có
những hoàn cảnh riêng tư khó khăn, Ðo le nhưng vẫn tham gia tích cực vào cuộc
kháng chiến. Đọc những câu thơ lên ta thấy nó rất tự nhiên, tự nhiên đến mức
tưởng như đây đích thị là người con gái đã nói, đã bộc lộ mình chứ không phải là
Tố Hữu nhập vai nữa. Đó là cái tài cuả Tố Hữu. Ông đã biết hoá thân vào chị để
trực tiếp bày tỏ lòng khâm phục những con người can đảm, dám chấp nhận, đối
đầu với những khó khắn để được cống hiến sức mình phục vụ cho kháng chiến.
Có những khi Tè Hữu hiện diện trên những trang thơ nhưng đó cũng chỉ là
đường viền để tôn vinh lên những nhân vật lịch sử. “Tôi” và “Anh” gặp gỡ nhau
trên con đường kháng chiến, tình cờ vậy mà sao thân quen biết bao.
Anh là vệ quốc quân
Tôi là người cán bộ

Hai đứa mỏi nhừ chân
Nghỉ ngơi ngồi một chỗ
(Cá nước)
Và để rồi, khi tiếp xúc với anh, trò chuyện cùng anh, được nghe anh trực
tiếp kể về những chiến công của mình Tố Hữu đã bày tỏ lòng cảm phục trước anh,
anh vệ quốc quân nông dân hiền lành đã làm lên chiến thắng Việt Bắc vang dội:
Giọt giọt mồ hôi dơi
Trên má anh vàng nghệ
Anh vệ quốc quân ơi

Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị
Duyên NguyÔn ThÞ Duyªn
Sao mà yêu anh thế
(Cá nước)
Tõ chuyện kể về mình và bạn cùng đi đánh giặc, đi vào trận tuyến mới, Tố
Hữu đã viết về hình ảnh anh bộ đội kháng chiến với những nét đẹp oai hùng của
mình:
Rất đẹp hình anh lóc nắng chiều
Bóng dài lên đỉnh dốc treo lên
Nói không đè nổi vai vươn tới
Là nguỵ trang reo với gió đèo…
(Lên Tây Bắc)
Tè Hữu đã bộc lộ niềm khâm phục đối với người chiến sĩ kiên cường, bất
khuất trước kẻ thù. Gợi ca vẻ đẹp của con người vượt lên trên cả vẻ đẹp của thiên
nhiên, Tố Hữu nhằm tôn vinh người anh hùng của kháng chiến.
Rồi tình cờ trên con đường cách mạng, gặp gỡ với chú bé liên lạc và sau
này biết tin em đã ngã xuống, Tố Hữu đã vô cùng xúc động và đã có những vẫn
thơ rất hay về chú bé liên lạc hồn nhiên, anh dũng ngã xuống trên cánh đồng quê
dưới làn đạn giặc mà linh hồn và hình ảnh của em vẫn còn mãi với quê hương đất
nước:

Cháu nằm trên lúa Ch¸u n»m trªn lóa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng…
(Lượm)
Cái chết của cháu, của chú bé liên lạc sẽ mãi còn là nỗi đau, là niềm sót
thương, nuối tiếc cho người đời. Sẽ mãi còn trong lòng người dân đất Việt hình
ảnh chú bé liên lạc nhanh nhẹn, dũng cảm. Viết về chó, Tè Hữu đã bày tỏ niền cảm
phục sót thương đối với những thiếu niên dũng cảm đã biết hy sinh mình cho sự
nghiệp giải phóng đất nước.
Đặc biệt hơn cả trong thơ Tố Hữu thời kỳ này là những vần thơ viết về
hình tượng những người mẹ Việt Nam anh hùng. Viết về những ân tình cách

Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị
Duyên NguyÔn ThÞ Duyªn
mạng. ở đây, cái tôi Tố Hữu là cái tôi đại diện cho dân tộc, cái tôi quần chúng để
nhằm gợi ca vẻ đẹp của người mẹ anh hùng, và từ đó bộc lộ, bày tỏ lòng biết ơn
sâu sắc, niềm kính yêu của những đứa con với người mẹ quê hương, người mẹ đất
nước.
Viết về Bủ về nỗi lo của mẹ trên những bước đường con đi. Tố Hữu nhằm
gợi ca hình ảnh người mẹ nông dân chất phác và từ đó ông bày tỏ lòng biết ơn sâu
sắc với những gì mà mẹ đã dành cho con, mẹ đã tiếp thêm sức mạnh cho con để
con vững bước trên chặng đường dài kháng chiến.
Bà Bủ không ngủ, bà nằm
Càng lo càng nghĩ, càng căm càng thù
Ngoài phiên giã nói ù ù
Mưa đêm mưa tự chiến khu mưa về.
(Bà Bủ)
Người mẹ Việt Nam –Mẹ của triệu triệu người con trên đất Việt, mẹ là mẹ
của con và cũng là mẹ của muôn đời. Mẹ thương con, nhí con, mẹ thương yêu,

đùm bọc, chở che cho đồng chí của con. Trên đất nước Việt Nam này con gặp biết
bao nhiêu bà mẹ, những người có trái tim bao la, rộng lớn như mẹ- mẹ là mẹ của
con- là mẹ của quê hương đất nước. Viết về người mẹ Việt Nam, Tè Hữu bày tỏ
lòng biết ơn sâu sắc, lòng cảm phục của những đứa con xưa đã được mẹ chở che
Ai về thăm mẹ quê ta
Chiều nay có đứa con xa nhí thầm…
Nhí về mẹ, về người mẹ vệ quốc quân với trái tim vàng:
Bầm của con. Mẹ vệ quốc quân.
Con đi xa cũng như gần
Anh em đồng chí quây quần là con
Bầm yêu con, yêu luôn đồng chí
Bầm quý con, bầm quý anh em.
(Bầm ơi).

Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị
Duyên NguyÔn ThÞ Duyªn
không khí Êy, Tè Hữu như reo vui trước sự khởi sắc của đất nước. Ông thấy rõ sự
đổi mới, sự khác xa giữa sưa và nay:
Xưa là rừng núi, là đêm
Giờ thêm sông biển, lại thêm ban ngày
Ta đi trên trái đất này
Dang tay bè bạn, vui vầy bốn phương.
(Xưa…nay)
Tè Hữu reo vui trước cuộc đời mới. Câu thơ giản dị nhưng lại có ý nghĩa
biết bao. Chuyện xưa và nay Êy, cái sự khác biệt Êy đã làm thay đổi cuộc sống của
biết bao người, thay đổi cuộc sống triệu triệu người dân đất Việt. Xưa là gì? là
rừng núi, là màn đêm- nghiã là âm u, tù túng, là chưa tìm ra con đường đi cho dân
tộc , là loài người vẫn mãi chìm trong bóng tối, bùn lầy. Còn nay là gì? là sông, là
biển bao la, là ánh sáng của lý tưởng cộng sản đã soi dọi mỗi bước đường của
chúng ta. Ta vui, mét niềm vui bất tận, hưởng cuộc sống hoà bình. Tố Hữu nhận ra:

Vui cứ đến, ngày mỗi ngày, nhá nhá
Như từng cây cờ đỏ mọc trên đồi
Vui cứ đến, tù bao giờ chẳng rõ
Như suối ngầm trong đất chảy trăm nơi…
(Mùa thu
mới).
Vâng ! Cuộc đời này, cuộc đời mới với niềm vui, niềm khát khao bao năm
giờ đã trở thành hiện thực làm cho lòng người thêm nở hoa. Tè Hữu như reo ca
trước cuộc sống mới. Niềm vui Êy, hạnh phúc bấy lâu mong ước Êy đã đến với ta
tự khi nào mà ta không hay biết. Tố Hữu vui, mét niềm vui bất tận, trong đó có cả
niềm tự hoà trước những gì mà con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam đã làm
được. Nhà thơ như muốn hát ca vang bài ca chiến thắng hào hùng của dân tộc.
Ôi tiếng của cha ông thủa trước
Xin hát mừng non nước hôm nay
Mét vùng trời đất trong tay

Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị
Duyên NguyÔn ThÞ Duyªn
Xuân ơi xuân, em đến mới dăm năm
Mà cuộc sống đã tưng bừng ngày hội.
(Bài ca Mùa xuân
1961).
Mét niền tin lạc quan trước những bước đầu xây dựng xã hội chủ nghĩa trên
miền Bắc, Tố Hữu nghe được cả sức chuyển mình vĩ đại của nhân dân, cái rạo rực
của mạch sống Tổ quốc dạt dào bất tận.
Đã nghe nước chảy lên non
Đã nghe đất chuyển thành con sông dài
Đã nghe giã ngày mai thổi lại
Đã nghe hồn thời đại bay cao
Đảng cho ta trái tim giàu

Thẳng lưng mà bước ngẩng đầu mà bay.
(Ba mươi năm đời ta có Đảng).
Tè Hữu đã đặt niềm tin, mét niềm tin tuyệt đối vào con đường cách mạng
vào sự lãnh đạo của Đảng. Ông lắng nghe, cảm nhận được sù thay đổi nhanh chóng
của đất nước. Điệp ngữ “đã nghe” được nhặc lại nhiều lần như được reo vui của
một cái tôi đang tràn trề sự sống. Niềm tin vào Đảng, tin vào con đường cách mạng
đã củng cố thêm, tiếp thêm sức mạnh để con người có thể “thẳng lưng”, “ngẩng
đầu” mà bước những bước vững chắc vào cuộc đời mới.
Vui với niền vui của cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc, vui với những
thành quả đạt được của bước đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội trên miền Bắc, Tố
Hữu không nguôi hướng tới miềm Nam ruột thịt với ý trí thống nhất đất nước.
Trong những năm tháng đất nước bị chia cắt, thơ Tố Hữu thể hiện những
tình cảm sâu sắc với miềm Nam yêu thương, một cái tôi dành chọn vẹn trái tim
mình cho miền Nam, hướng về một ngày mai thống nhất.
Đó là tiếng thét căm giận trước tội ác của kẻ thù đang dày xéo trên
đất Việt:
Đồng bào ơi, anh chị em ơi !
Hỡi lương tâm tất cả loài người

Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị
Duyên NguyÔn ThÞ Duyªn
này không còn là cái tôi cảm nhận riêng nữa mà là cả dân tộc. Từ đó, Tố Hữu thấy
được Việt Nam là đại diện của lương tri, của lẽ phải.
Lịch sử Việt Nam, lịch sử hào hùng của nhân loại, truyền thống bất khuất,
kiên cường của ông cha ta như luôn tiếp thêm sức mạnh, động viên ta trên mỗi
bước đường đi tới. chúng ta tìm gặp quá khứ để dành lấy tương lai. Cách mạng
đem lại cho dân tộc hôm nay chính hình bóng của mình đã tượng hình, trong quá
khứ vẻ vang, Tè Hữu đã từng nói lên thấm thía sự gắn bó đó:
Bèn ngàn năm ta lại là ta
Nhưng càng tích cực có ý nghĩa biết bao nhiêu khi truyền thống quật

cường của dân tộc không chỉ cổ vò chúng ta mà cũng tiến công, xung phong:
Thời đại lớn cho ta đôi cánh
Khụng gỡ hn c lp t do
bn mi th k cựng ra trn
Cú ng ta õy cú Bỏc H.
Chiu dc ca hng ngn nm lch s vt tr dy dang ngang tuyt u
chng M, to thnh mt trn trựng ip tin cụng k thự. Truyn thng v sc
mnh ca bn nghỡn nm lch s ang cú mt trong cuc chin u hụm nay, gúp
phn to lờn nhng giỏ tr ln lao cho dõn tc cho thi i
Sc mnh Vit Nam c khỏm phỏ trong chiu sõu lch s dõn tc lch
s ca bn nghỡn nm khỏng chin oai hựng ca dõn tc Vit Nam. Hỡnh nh ngi
anh hựng khỏng chin lm lit hiờn ngang nh trng Thch Sanh dng cm:
Ta ng dy , lm lit ng hong
Nh Thch Sanh, khớ phỏch hiờn ngang
Lng n, tay bỳa, tay ging nỏ
Chộm Móng X Vng, git i bng.
(Theo chõn Bỏc)
Tố Hu ó ch ra im giao kt gia quỏ kh v hin ti vi mt cm
hng lch s sõu sc:
ng mũn H Chớ Minh l con ng sỏng
to

Lun vn tt nghip Nguyn Th
Duyờn Nguyễn Thị Duyên
ở đây Sống cho mình. Và sống cũng là cho Nghĩa là gì?
Phải khẳng định, một phần thuộc về bản năng của con ngời đó là sống,
cho mình. Điều này không có gì là xấu cả. Nhng điều đáng nói là Tố
Hữu đã sống cho mình nh thế nào? Sống cho mình của Tố Hữu nghĩa
là sống cho cái lý tởng mà mình đã đặt ra, đã giác ngộ đợc. Sống cho
mình là phục vụ, sống cho những nghĩ suy, mong muốn và mục đích

cao cả của cả đời mình. Cái đáng quý, đáng nói, đáng trân trọng của cái tôi
Tố Hữu ở đây là sống cũng là cho ?Một lý tởng đẹp đẽ biết bao, một cái
tôi cống hiến cả cuộc đời cho cách mạng, một nhân cách lớn của một tấm
lòng lớn.
Cỏi tụi khỏt khao cng hin cho lý tng cao p ca c i T Hu
khụng cú tui. ễng vn vng tin vo con ng m mỡnh ó la chn mc dự bit
rng mỡnh ch l mt, l riờng gúp phn nh bộ ca mỡnh Xõy dng t nc
ngy cng vng mnh:
M i ! Sng ó by lm nm
Con vn cũn i, chng chu nm
Khụng lm lờn nỳi, thỡ lờn ỏ
Lút dm ng xa, bi lm.
( Hu li huy hong).
Khỏt vng cng hin cho i, cho lý tng ca T Hu tht mónh lit bit
bao. Bit l cuc i ca con ngi l hu hn trong cỏi mờnh mụng vụ hn ca
t tri, bit rng n mt lỳc no ú con ngi ta phi tm dng, bit vy nhng
T Hu v c i m Chng chu nm. Du bit rng nhng vic mỡnh lm chng
th gi l chin cụng vang lng c nhng cỏi ý ngh khụng lm nờn nỳi, thỡ
nờn ỏ mi ỏng quý bit bao. Cú khi cỏi tụi T Hu trong khỏt vng cng hin
cho i mi gin d lm sao:
c lm cõy lỳa vng thm ht
Lm ting chim thanh hút sm chiu
Lm hng gch lỏt ng thụn mỏt
Tri k, tri õm, chng i nhiu.
( Ting cũi xa)

Lun vn tt nghip Nguyn Th
Duyờn Nguyễn Thị Duyên
sống hiện tại quả là mới mẻ trong đời thơ Tố Hữu mà các chặng đường trước
không có nói đến. Điều đó cho thấy Tố Hữu đã mở rộng cái tôi trữ tình của mình

trong khía cạnh mới. Không còn cái tôi reo vui với niền vui giác ngộ lý tưởng cộng
sản, không còn là cái tôi với nhiệt huyết kháng chiến và sẵn sàng hy sinh…như các
chặng đường thơ trước nữa. Đến chặng đường này, cái tôi Tố Hữu khám phá
những nét riêng, những khía cạnh cụ thể trong đời sống hiện tại. Từ những khám
phá, những cảm nhận riêng của mình, ông đã bộc lộ cái tôi buồn vui của mình
trước cuộc sống hiện tại.
2. 1. Ngỡ ngàng cảm nhận lẽ đời.
Đất nước chặng đường sau giải phóng thật hỗn lộn, rối ren biết bao. Có
biết bao việc, biết bao điều mà khiến người ta ngỡ ngàng không thể hiểu nổi tại sao
lại như vậy. Tố Hữu là mét trong số những người Êy.
Chứng kiến đất nước trên con đường đổi mới, nhìn vào xã hội, nhìn vào
những bước đi của con người, ông cứ bâng khuâng, day dứt bởi những bước đi lầm
lạc của con người. Từ chuyện bị lạc đường theo đúng nghĩa thực, ông đã nâng nó
lên thành vấn đề đi lạc đường, lầm đường của con người. Và ông có cách nhìn,
cách đánh giá rất bi quan trong vấn đề này:
Ôi ! Bâng khuâng sống giữa đời này
Biết mấy người đi lạc bước đây ?
Say tỉnh, tỉnh say, nào thấy hướng
Càng đi càng lún xuống đầm lầy !
(Lạc đường).
Mét câu hỏi lớn dành cho cuộc đời: “Biết mấy người đi lạc bước đường” ?
Câu hỏi như lời cảnh báo về cuộc đời này bây giờ nhiều người lầm lạc quá. Có cái
gì đau đớn, xót xa khi nhìn vào cuộc đời của một cái tôi đầy nhiệt huyết cống hiến
cho lý tưởng cao đẹp. Con người say rồi lại tỉnh nhưng tỉnh rồi lại say. Nã cứ như
một cái vòng luẩn quẩn làm cho người ta bế tắc, cùng quẫn không nhận được
hướng đi cho mình và càng đi thì dường như lại càng lún sâu xuống đầm lầy. Vấn
đề đặt ra ở đây là hướng nào là hướng đi cho cuộc đời ? cái tôi Tố Hữu đã có lần
khẳng định:

Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị

Duyên NguyÔn ThÞ Duyªn
xuôi, mặc cho dòng đời trôi chảy. Mặt khác, trong xã hội này, cái xã hội mà còn
biết bao hỗn lộn, thường thì con người ta nghĩ nhiều về mình hơn là nghĩ cho
người khác, nghĩ về người khác.
“Một tấm lòng son” của Tố Hữu ở đây là biểu hiện của cái tôi sục sôi
kháng chiến, cái tôi sẵn sàng cống hiến cả đời mình cho lý tưởng cộng sản, cho con
đường giải phóng dân tộc.
Mét điểm đáng nói trong thơ Tố Hữu chặng đường hoà bình là Tố Hữu
không bị ảnh hưởng bởi tuổi tác, bệnh tật cống hiến đến hơi thở cuối cùng cho lý
tưởng cộng sản. Trong khi đó, trên thi đàn thơ ca Việt Nam ta thấy, có nhà thơ cả
cuộc đời cứ mãi bị ám ảnh bởi bệnh tật, cái chết và quyết chiến với nó. Chế Lan
Viên là tiêu biểu cho hồn thơ luôn bị ám ảnh bởi bệnh tật và cái chết. Ông là đại
diện cho hồn thơ đau thương nhưng luôn cháy lên khát vọng sống, khát vọng cống
hiến cho cuộc đời.
Cái tôi Chế Lan Viên là cái tôi buồn đau. Ông nhận ta cuộc đời này nhỏ bé
biết bao. Ông yêu tha thiết cuộc sống, vậy mà lại phải đau xót chứng kiến bệnh tật
đang từng ngày, từng giờ gặm nhấm thân thể mình, sự sống dần dần rời bỏ mình
mà không làm gì được. Ông thấy sự sống thật mong manh. Bên này là cõi thực,
bên kia là cõi hư, giữa cuộc đời này và thế giới bên kia chỉ là một đường biên rất
máng:
Giã thổi là sen hồ lật lại phía bên kia
Phía Êy gọi anh về
Về đâu chưa biết nữa
Chỉ biết hồn anh lật lại cùng với giã.
Ở trong hồn ai đó ném thia lia.
(Giã lật là sen hồ)
Mặc dự bị ảnh hưởng bởi bệnh tật và cái chết, nhưng trong thơ của ông
vẫn cháy lên khát vọng sống, khát vọng sáng tạo không mệt mỏi. Ông luôn tin
tưởng, lạc quan:
Cuộc đời chẳng ba lơn như mét chó hề

Vui đến cùng sẽ dẹp tan tiếng khóc

Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị
Duyên NguyÔn ThÞ Duyªn
(Ý xuân).
Đó chính là hình ảnh của mùa xuân chiến thắng:
Đất nước ta ơi
Xin bắn 20 phát đại bác vang trời
Chào xuân 67
Xuân của chúng ta
Nam Bắc hai miền chiến công lừng lẫy
(Chào xuân 67)
Đó là hình ảnh của mùa xuân của lòng dũng cảm:
Anh chị em ơi
Hãy giương súng lên cao, chào xuân 68
Xuân Việt Nam
Xuân của lòng dũng cảm.
(Bài ca xuân 68).
Xuân còn là xuân sớm, xuân của những bất ngờ, ngỡ ngàng:
Xuân đến năm nay, sớm lạ thường
Trời đang rét ngọt, sáng chiều sương
Ong kêu ong dậy đường hoa vải
Rực lúa chiêm trăng, bướm bướm vàng.
(Xuân sớm).
Ở đây, mùa xuân mà Tố Hữu nhắc đi nhắc lại nhiều lần là xuân nhân loại,
xuân của những chiến công vang lừng, xuân của lòng dũng cảm, xuân chiến thắng.
Đó là xuân của niềm vui, của hạnh phúc trong cảm nhận của cái tôi trữ tình Tố
Hữu trước những cuộc đời cách mạng, trước mùa xuân đại thắng của dân tộc Việt
Nam. Tè Hữu theo dõi từng bước chuyển mình của thời gian và những bước tiến
lớn của lịch sử dân tộc. Có lẽ không một hình ảnh nào biểu trưng cho độc lập tự do

bằng hình ảnh mùa xuân mới với những nét đặc trưng riêng của nó phù hợp với
lịch sử cách mạng của dân tộc.

Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị
Duyên NguyÔn ThÞ Duyªn
Đang nụ cười tươi, bỗng lệ tuôn
Đời thường sớm nắng chiều mưa vậy
khuấy động lòng ta biết mấy buồn !
(Mét tiếng đờn).
Và như thế thì bình minh- hoàng hôn không còn là hiện tượng của thiên
nhiên, đất trời nữa mà nó có tính chất ước lệ cao. Cuộc đời này có những đổi thay,
xáo trộn lớn. Mới cười đấy nhưng rồi lại khóc đấy, cũng như đất trời đang nắng
đấy nhưng rồi bất chợt lại mưa đấy. Bởi rất hiểu quy luật Êy nên ta thấy Tố Hữu
rất buồn, một nỗi buồn bàng bạc trải mênh mông.
Sóng gió còn ở ngay trong bình yên, hạnh phúc, cuộc đời là vậy đấy. Tố
Hữu nhận ra giữa những cái tưởng chừng như là bình yên, cuộc đười bằng phẳng,
thậm chí là giữa mùa chín Êy đang ủ mầm đau thương, biết đâu ngày mai…ngày
mai lại sóng to giã lớn:
Mùa trái chín, cũng là mùa lá rông
Trong giá sương, đông ủ nụ mầm xuân
Ngày mai…Ai biết xa gần ?
Biển đời sóng gió, mấy thân nổi chìm !
(Xuân hành).
Có gì như bi quan trong cách nhìn đời của Tố Hữu ở đây, thì thiên nhiên
là vậy, biết là mùa xuân chín cũng là đồng nghĩa với lá rụng, rồi lại ủ mầm, rồi sinh
sôi nảy nở…cuộc đời này biết sao đây. Người ta không thể đoán biết trước được số
phận của cuộc đời mình như đoán biết được chu trình sinh sôi nảy nở của muôn
cây, muôn loài vật được. Trước cuộc đời này, trước những sóng to giã lớn Êy, con
người không cảm thấy tự tin vào mỗi bước đi của mình nữa. Hăm hở đấy, sục sôi
nhiệt huyết đấy nhưng trước mắt mình con đường mà mình đang bước tiếp không

biết trước được là tiến hay thụt lùi đây, khi mà bao quanh biết bao khó khăn, vất
vả, bao thử thách mới:
Ta lại đi, như tõ Êy ra đi
Lòng hăm hở, tưởng như mình trẻ lại
Đường đi tới, hay ngược dòng thời đại ?

Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị
Duyên NguyÔn ThÞ Duyªn





PHẦN THỨ 3: PHẦN KẾT LUẬN
1. “Kể từ tập “Từ Êy” cho đến Việt Bắc, Giã Léng, Ra trận, Máu và hoa và
gần đây là Một tiếng đờn, thơ Tố Hữu đã đi chọn một chặng đường dài từ riêng
đến chung và tõ chung trở thành riêng”.
Cùng với sự vận động của đời sống dân tộc, thơ Tố Hữu ở từng giai đoạn
cũng có những thay đổi. Từ cái tôi cá nhân với nhiệt tình cống hiến cho lý tưởng
cộng sản trước cách mạng tháng Tám trong “Từ Êy”, đến cái tôi nhập vai quần
chúng trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp ở “Việt Bắc”, đến cái tôi nhân danh
cách mạng, nhân danh dân tộc của những năm tháng kháng chiến chống Mỹ, thơ
Tố Hữu thời kỳ hoà bình trở nên đa dạng hơn.
Là một nhà thơ cách mạng , Tè Hữu vẫn tiếp tục cái tôi sử thi với những
phát hiện mới mẻ về đời sống xã hội , tiếp tục bày tỏ những cảm nhận riêng của
mình trước hiện thực cách mạng dân tộc trong thời đại mới. Nếu như trước đây Tố
Hữu đã hoàn toàn hoà nhập đời sống riêng tư trong đời sống của dân tộc thì đến
thời kỳ này Tố Hữu mạnh dạn bày tỏ những tâm sự riêng tư của mình trên trang
viết. Trước cuộc sống mới, trước những đổi thay to lớn của xã hội, trước những
biến đổi không lường của lòng người, Tố Hữu đã khẳng định được bản lĩnh cá

nhân của mình. Dù cuộc đời này còn có biết bao súng gió, bao khó khăn gian khổ
nhưng Tố Hữu vẫn hiên ngang đứng vững giữa cuộc đời. Bên cạnh đó đến chặng
đường này ông đã dành nhiều trang viết cho tình yêu đôi lứa, thơ viết về tình yêu
đôi lứa thời kỳ này có những đoạn viết rất tình tứ, rất hay. Bên cạnh đó, ông cũng
dành được nhiều tình cảm cho những người bạn nghệ sĩ, những người đứng trên
trận tuyến văn nghệ. Ông đã bày tỏ niềm trân trọng, tiếc thương những người bạn
nghệ sĩ.

Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị
Duyên NguyÔn ThÞ Duyªn
Cùng với những cảm nhận mới mẻ của cái tôi trữ tình, thơ Tố Hữu những
năm hoà bình cũng có những thay đổi trong việc sử dụng các phương thức biểu
hiện. Vốn sở trường tạo dựng hình ảnh trực quan và Xây dựng những hình tượng
biểu trưng cho ý nghĩa to lớn, kỳ vĩ cho cách mạng, đến thời kỳ hoà bình Tố Hữu
tiếp tục tô đậm những hình ảnh biểu tượng cũ và cấp thêm cho nã những nét ý
nghĩa mới. Nhưng nói chung các hình ảnh này đã trở thành ước lệ, Ýt cảm xúc.
Văn học Việt Nam 75 –90 có những bước nhảy vọt lớn về việc cách tân
thể loại thơ, các nhà thơ đều hướng tới việc tìm tòi đổi mới thơ ca. Trong xu thế
phát triển đó. Cái tôi Tố Hữu vẫn tìm đến với thể thơ truyền thống, thể thơ mà thế
hệ trẻ Ýt dùng. Ông vẫn tiếp tục sở trường trong việc sử dụng các thể thơ luật và
thể thơ lục bát. Phải thừa nhận rằng thể thơ luật không còn phù hợp với thị hiếu
của độc giả Việt Nam thời kỳ này, và thể thơ lục bát gắn với giọng ngọt ngào ân
tình cách mạng của Tố Hữu cũng không còn giữ vị trí cao như các chặng đường
trước. Tuy nhiên, tất cả những điểm đó đã làm lên một cái tôi nỗ lực, tìm tòi sáng
tạo, nỗ lực khẳng định bản lĩnh của mình và hình thành trọn vẹn một cái tôi thi sĩ –
chiến sĩ Tố Hữu.
2 - Trong những năm hoà bình, thơ ca Việt Nam có sự vận động và biến
đổi rất quan trọng. Trong đó, Tố Hữu dường như là một hiện tượng riêng giữa
dòng chung. Nếu như trước đây, Tố Hữu là đỉnh cao của thơ tình chính trị Việt
Nam , đỉnh cao của nền thơ ca hiện đại, thì đến chặng đường hoà bình, người ta Ýt

nhắc đến thơ ca Tè Hữu, nó không còn đứng vị trí hàng đầu nữa. Điều này cũng dễ
hiểu bởi lẽ, một mặt vì cái tôi không chuyển kịp nhu cầu đổi mới trong đời sống xã
hội, mặt khác Tố Hữu không bắt kịp nhu cầu đổi mới trong thơ ca Việt Nam sau
75.
Tuy vậy, Tố Hữu đã góp phần vào biến đổi thơ ca Việt Nam. Với một cái
tôi đa dạng, hướng về cuộc sống hiện tại ở nhiều phương diện, Tố Hữu góp phần là
cho thơ ca Việt Nam có mầu sắc mới. Điều này là minh chứng rõ nhất cho khát
vọng cống hiến cho cách mạng, cho dân tộc của một cái tôi đầy nhiệt huyết Tố
Hữu

Luận văn tốt nghiệp Nguyễn Thị
Duyên NguyÔn ThÞ Duyªn








TH MC THAM KHO
1 - Nguyn Th Bỡnh Vi suy ngh v sc mnh v gii hn ca th T Hu
- dy tt vn 12 - NXB GD-H-1996. -Để
dạy tốt văn 12-NXB GD-H-1996.
2 - Hng Diu : Th T Hu nhỡn t th gii vi mụ
- Tp chớ vn ngh quõn i , số 8 1998. -Tạp
chí văn nghệ quân đội ,số 8 1998.
3 - Nguyn ng ip Cuc tho lun v tp th Từ ấy
- Tp chớ vn ngh quõn i, số 8 1998
4 - Trnh Bỏ nh 60 nm cuc i sỏng to th ca.

- Tp chớ VH, số 10 1997
5 - H Minh c - Một số ti nng th ca thuc v nhõn dõn v dõn tc.
- Li gii thiu tp th T Hu Nxb GD-
1995
6 - H Minh c: Vui bun trong th T Hu
- Tp chớ vn ngh Quõn i, T8- 1998
7-Tố Hữu: Thơ Tố Hữu - (chọn lựa, sửa chữa và sắp xếp)Nxb VH-TT- Hà
Nội 2002
8 - Tố Hu: i vi tụi, lm th l lm cỏch mng bng th
- Nh vn núi v tỏc phm NxbVH 1998

Lun vn tt nghip Nguyn Th
Duyờn Nguyễn Thị Duyên
9 - Tố Hu: Nh li mt thi Hi ký