Vai trò của quản lý thị trường trong công tác đấu tranh chống hàng giả

Lời nói đầu
Năm 1999, nhìn chung giá cả hàng hoá trên thị trờng cả nớc tơng đối
ổn định, không có biến động lớn. Mặc dù có lúc một số mặt hàng giá tăng
từ 3 đến 5%, có mặt hàng tăng từ 8 đến 10% so với năm 1998 nhng do có
sự chỉ đạo kịp thời của chính phủ, sự nỗ lực của chính phủ, sự nỗ lực của
các bộ, ngành liên quan và của các địa phơng nên đã sớm đợc khắc phục.
Năm 1999 cũng là những năm tiếp tục chịu ảnh hởng của cuộc
khủng hoảng kinh tế trong khu vực. Thị trờng Việt Nam bị sức ép về hàng
hoá của các nớc. Bọn buôn lậu bằng nhiều thủ đoạn đa hàng hoá d thừa của
các nớc vào thị trờng nớc ta tiêu thụ. Tình trạng buôn lậu trốn thuế vẫn tiếp
diễn. Trong lúc đó các xí nghiệp sản xuất, kinh doanh và ngời tiêu dùng bị
tác động tâm lý của hai luật thuế mới (thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập
doanh nghiệp ) đặc biệt là giá trị gia tăng.
Nạn hán hạn, lụt bão liên tiếp diễn ra đồng bào miền trung lại vừa
trải qua hai trận lũ lụt nặng nề ảnh hởng rất lớn đến đời sống kinh tế, trật tự
xã hội và lu thông hàng hóa trên thị trờng.
Tình trạng buôn lậu vẫn tiếp diễn bằng nhiều hình thức và thủ đoạn
tinh vi, xảo quyệt. Ngoài những mặt hàng nhập lậu thờng xuyên từ nhiều
năm nay nh thuốc lá, rợu, ti vi, đầu vi deo, gạch men ốp lát, vải. quần áo
may sẵn đồ sứ... Đã xuất hiện thêm một số mặt hàng nhập lậu mới nh
1
Đề tài: Vai trò của quản lý thị trờng trong công tác đấu tranh chống
hàng giả và bảo vệ tên gọi xuất xứ chỉ dẫn, địa lý
I Vai trò của lực lợng quản lý thị trờng trong công
tác đấu tranh chống sản xuất và buôn bán hàng giả.
1. Địa vị pháp lý của lực lợng quản lý thị trờng.
Lực lợng QLTT đợc xác lập trên cơ sở nghị định số 10/CHI PHí ngày
23/ O1/1995 của chính phủ về tổ chức, nhiệm vụ và quyền hạn của quản lý
thị trờng, các văn bản quy phạm pháp luật khác của chính phủ, của liên bộ
và bộ thơng mại? Mới đây chính phủ giao thêm chức năng thanh tra chuyên
ngành thơng mại theo luật thơng mại cho lực lợng quản lý thị trờng.

- Đối với công tác đấu tranh chống hàng giả, Bộ thơng mại là cơ
quan quản lý nhà nớc đợc chính phủ giao chủ chì trong công tác đấu tranh
chống sản xuất và buôn bán hàng giả trên thị trờng nội địa phối hợp cùng
các bộ ngành cùng hữu quan cũng nh tổ chức, kiểm tra, sử lý các tổ chức,
cá nhân sản xuất và buôn bán hàng giả, bao gồm hàng giả về chất lợng, về
lợng, về nhãn hiệu, về nguồn gốc xuất xứ ( vi phạm quyền sở hữu công
nghiệp )về bao bì nhãn mác hàng hoá.
- Cục quản lý thị trờng là cơ quan giúp Bộ trởng Bộ thơng mại thực
hiện chức năng quản lý nhà nớc về thơng mại. Theo đó, quản lý thị trờng là
lực lợng chuyên trách đợc tổ chức thành hệ thống từ trung ơng đến 61 tỉnh,
thành phố trực thuộc trung ơng gồm 500 đội với hơn 5000 nghìn kiểm soát
viên đóng tại địa bàn các quận, huyện, có chức năng kiểm tra, kiểm soát thị
trờng, đấu tranh chống các vi phạm pháp luật trong hoạt động thơng mại
nói chung và đấu tranh chống sản xuất và buôn bán hàng giả nói riêng.
2- Nhiệm vụ, quyền hạn tổ chức bộ máy của quản lý thị trờng.
2
Căn cứ nội dung quản lý nhà nớc của bộ thơng mại: Căn cứ chức
năng, nhiệm vụ và quyền hạn của quản lý thị trờng, lực lợng quản lý thị tr-
ờng trong công tác đấu tranh chống sản xuất và buôn bán hàng giả đã và
đang thực hiện các nhiệm vụ sau:
- Xây dựng các văn bản pháp luật có liên quan đến công tác đấu
tranh chống sản xuất và buôn bán hàng giả: Cục quản lý thị trờng là cơ
quan giúp Bộ trởng Bộ thơng mại soạn thảo trình thủ tớng chính phủ ký chỉ
thị 31/ 1999/ CT TTG ngày 27/10/1999 về đấu tranh chống sản xuất và
buốn bán hàng giả. Tiếp theo là thông t liên tịch số 10 giữa các bộ thơng
mại tài chính công an khoa học công nghệ và môi trờng hớng dẫn
thực hiện chỉ thị 31/ CT- TTG.
- Về tổ chức bộ máy; Thành lập ban chỉ đạo trung ơng chống hàng
giả, trong đó cục trởng cục quản lý thị trờng là uỷ viên đồng phụ trách bộ
phận thờng trực giúp việc ban chỉ đạo 31 T. Ư. Thành lập phòng nghiệp vụ

II chuyên về chống hàng giả ở cục quản lý thị trờng và hơn 500 đội quản lý
thị trờng đóng trên địa bàn vừa có trách nhiệm trong công tác đấu tranh
chống buôn lậu vừa chống hàng giả và các hành vi kinh doanh trái pháp
luật khác, ngoài ra còn có các đội chuyên chống hàng giả tại một số chi
cục: Hà Nội T. P Hồ chí Minh...
- Về tổ chức thực hiện:
+ Tiến hành kiểm tra, kiểm soát và sử lý những vi phạm về sản xuất
và buôn bán hàng giả.
+ Hớng dẫn nghiệp vụ về công tác đấu tranh chống sản xuất và buôn
bán hàng giả
+ Tổ chức các hội nghị, hội thảo chuyên đề về công tác đấu tranh
chống sản xuất và buôn bán hàng giả trong các năm 1999, 2000và 2001.
3
+ Tổ chức công tác tuyên truyền thông qua các triển lãm về hàng giả
ở Nghệ An, Hà Nội, T P Hồ chí Minh...
+ Cử cán bộ học tập nghiên cứu ở nớc ngoài về những vấn đề có liên
quan đến sở hữu công nghiệp.
+ Hợp tác quốc tế trong chơng trình hợp tác pháp- Việt về đấu tranh
chống hàng giả và bảo vệ tên gọi nguồn gốc xuất xứ trong nhiều năm qua.
II. Lực lợng quản lý thị trờng trong công tác đấu
tranh chống hàng giả và bảo vệ tên gọi xuất xứ, chỉ dẫn
địa lý.
1. Thực trạng công tác đấu tranh chống hàng giả và bảo vệ tên gọi
xuất xứ, chỉ dẫn địa lý.
Thực trạng sẳn xuất và buôn bán hàng giả ở Việt Nam diễn biến
phức tạp với nhiều thủ đoạn ngày càng tinh vi. Hàng giả xuất hiện ở mọi
nơi, từ những mặt hàng thông thờng đến những mặt hàng cao cấp, từ hàng
tiêu dùng đến t liệu sản xuất... Hàng giả đang là nguy cơ lớn đối với nhà
sản xuất trong nớc, ảnh hởng tiêu cực đến môi trờng đầu t sản xuất, nhiều
mặt hàng ảnh hởng xấu đến sức khoẻ của ngời tiêu dùng nh ý kiến kết luận

của Phó Thủ Tớng Nguyễn Tấn Dũng tại hội nghị ngày 14/2/2000 tại T. P
Hồ Chí Minh bàn các giải pháp tiếp tục đẩy mạnh chống buôn lậu, gian lận
thơng mại và chống hàng giả. Hàng giả chủ yếu là giả nhãn hiệu nh bột
ngọt, rợu, nớc khoáng, dầu gội đầu, bột mầu xây dựng, xi măng, các loại
bao bì, nhãn mác. Hàng kém chất lợng chủ yếu là hàng đã quá hạn sử dụng,
không đạt tiêu chuẩn quy định, sử dụng đờng hoá học trong pha, chế biến
nh nớc mắm, thuốc tân dợc, bánh kẹo, rợu, thịt cá hộp, sữa hộp, bột canh,
thuốc thú y... Ngoài ra, đáng chú ý là một số mặt hàng của Việt Nam bị nớc
4
ngoài làm giả vi phạm về tên gọi xuất xứ, chỉ dẫn địa lý để kinh doanh trục
lợi nh nớc mắm phú quốc, phồng tôm sa giang...
Trong những năm gần đây, chính phủ Việt Nam đã quan tâm và ban
hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến công tác đấu
tranh chống hàng giả. Tuy nhiên hệ thống các văn bản này đến nay vẫn cha
hoàn chỉnh, trong đó phải kể đến các điều ớc quốc tế đa phơng và song ph-
ơng và Việt Nam ký kết và tham gia.
Sau một năm thực hiện chỉ thị 31/1999 /CT TTG ngày 27/10/1999
của thủ tớng chính phủ về đấu tranh chống sản xuất và buôn bán hàng giả,
vai trò của lực lợng quản lý thị trờng tiếp tục đợc khẳng định, góp phần tích
cực bảo vệ quyền lợi chính đáng của ngời tiêu dùng và các đơn vị sản xuất
kinh doanh chân chính. Trong năm 2000 và quý I/2001, lực lợng quản lý thị
trờng đã kiểm tra phát hiện xử lý trên 3400 vụ sản xuất, buôn bán hàng giả,
hàng vi pham sở hữu công nghiệp, hàng kém chất lợng,hàng quá hạn sử
dụng, ngăn chặn tịch thu một khối lợng lớn các mặt hàng tiêu dùng, lơng
thực, thực phẩm, vật t phục vụ sản xuất... Trong đó đáng chú ý là các mặt
hàng có liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm, ảnh hởng xấu đến sức
khoẻ và tính mạng ngời tiêu dùng: 39248chai nớc giải khát quá hạn sử
dụng, 6594chai nớc mắm kém chất lợng, 25206chai rợu giả và kém chất l-
ợng.
Phơng thức, thủ đoạn sản xuất hàng giả rất phức tạp và ngày càng

tinh vi. Việc sản xuất, chế biến thờng với quy mô nhỏ, tại nơi kín đáo, canh
gác chặt chẽ nên khó phát hiện. Hàng giả đợc sản xuất từ nớc ngoài, sau khi
nhập khẩu vào Việt Nam sẽ thay đổi nhãn mác, tên và địa chỉ nhà sản xuất
rồi mới đa ra thị trờng tiêu thụ ( rợu, phân bón, mỹ phẩm...) Nơi tiêu thụ
hàng giả, hàng kém chất lợng phần lớn tập trung ở vùng nông thôn, miền
núi, những vùng nhận thức của ngời dân cha cao, mức sống thấp nên thờng
ham rẻ. Các đối tợng tham gia sản xuất, buôn bán hàng giả phần lớn là các
5