bệnh thận mãn tính giai đoạn cuối và chi phí cho phương pháp lọc màng bọc liên tục

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
KHOA ĐIỀU DƯỠNG
BỆNH THẬN MẠN TÍNH GIAI ĐOẠN CUỐI
VÀ CHI PHÍ CHO PHƯƠNG PHÁP LỌC
MÀNG BỤNG LIÊN TỤC

Sinh viên thực hiện: TRẦN THỊ TUỆ TÚ
Người hướng dẫn: PGS.TS.ĐINH THỊ KIM DUNG
HÀ NỘI - THÁNG 2 NĂM 2012
ĐẶT VẤN ĐỀ
Bệnh thận mạn (BTM) gđ cuối ngày càng gia tăng
Chi phí cho điều trị thay thế thận rất cao  mối lo
ngại của ngành y tế, xã hội và gia đình
Ở Việt Nam trong điều kiện kinh tế khó khăn:
- Phương pháp điều trị tại nhà hoặc tại trung tâm
ngoài bệnh viện
- Bệnh nhân hoặc gia đình có thể tự phục vụ
 giải pháp tiết kiệm cho gia đình và xã hội
 góp phần giảm tải tại các bệnh viện.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Phương pháp lọc màng bụng liên tục ngoại trú hay
lọc màng bụng chu kỳ - một trong những giải pháp
hữu hiệu hiện đang điều trị cho nhiều bệnh nhân
BTM giai đoạn cuối.
Xuất phát từ thực tế trên chúng tôi đã tiến hành
nghiên cứu với Mục tiêu:
1. Xác định mức độ chi trả điều trị của bệnh nhân lọc
màng bụng liên tục ngoại trú tại bệnh viện Bạch Mai.
2. So sánh chi phí của lọc màng bụng ngoại trú với
ghép thận và thận nhân tạo.
3. Chăm sóc bệnh nhân lọc màng bụng liên tục ngoại

trú.
Các giai đoạn của BỆNH THẬN MẠN
Giai đoạn 5Giai đoạn 4
Giai đoạn 3Giai đoạn 2
Giai đoạn 1
eGFR* (mL/min/1.73m
2
)
>90
(& tổn thương thận)
60-89 30-59 15-29
<15
(lọc màng bụng,
lọc máu, ghép thận)
Adapted from F Drüeke, WCN Presentation 2005
Có thể sử dụng eGFR (mL/min/1.73m
2
)
để ước tính % chức năng thận còn lại
TỔNG QUAN
TỶ LỆ BỆNH THẬN MẠN CAO TRÊN THẾ GIỚI
Thống kê tại Mỹ cho thấy số bệnh nhân BTM giai đoạn
1-4 nhiều gấp 50 lần so với giai đoạn 5
Có thêm khoảng 250.000 BN mới được chẩn đoán BTM
mỗi năm
Trên thế giới hiện có hơn 1,6 triệu người đang qua RRT
Tại châu Âu, cứ 10 người lớn thì có 1 người bị BTM
Tử vong do bệnh lý tim mạch ở bệnh nhân lọc máu cao
hơn 10-20 lần so với dân số bình thường
TỶ LỆ BỆNH THẬN MẠN

Ở MỘT SỐ QUỐC GIA CHÂU Á
Đài Loan:
–
Năm 1996: 2.0%
–
Năm 2003: 9.8%
Kou HW et al. Epidemiological features of CKD in Taiwan. Am J Kidney Dis 2007;49:46-55
Thái Lan:
-
- Năm 2002-2003: 9.1% (tính theo Cockcroft-Gault) hoặc 4.6% (tính theo
MDRD = Modification of Diet in Renal Disease
Chittinandana A et al. Prevalence of CKD in the Thai adult population. J Med Assoc Thai
2006;89(suppl 2):S112-S120
Việt Nam:
–
Tỉ lệ đối tượng suy thận mãn (giai đoạn 3-5): 3.1% (260/8.505)
–
Tỉ lệ này trên thực tế có thể cao hơn vì không tính những trường hợp xét
nghiệm nước tiểu bình thường nhưng chức năng thận có suy giảm
Ito, Dung DTK et al. Impact and perspective on Chronic kidney disease in an Asian developing
country: a large-scale survey in North Vietnam. Nephron Clin Pract 2008;109:c25-c32
GÁNH NẶNG CỦA BTM: điều trị tốn kém
Tại châu Âu: chi phí chạy thận nhân tạo chiếm ~2% tổng
ngân sách y tế cho chưa đến 0.1% dân số cần điều trị
Tại Mỹ: năm 2003 chi phí của chương trình Chăm sóc y tế
(Medicare) riêng BTM giai đoạn 5 là 18 tỉ đô la, chiếm 6.6%
tổng chi tiêu cho chăm sóc y tế
Tại Việt nam: Việt Nam đang chịu gánh nặng rất lớn từ bệnh
nhân suy thận bởi sự tốn kém của xã hội.
Tỉ lệ đối tượng suy thận mãn (giai đoạn 3-5): 3.1%

CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ THAY THẾ THẬN
Hiện nay trên thế giới và ở nước ta đang thực hiện
các phương pháp điều trị cho bệnh nhân BTM giai
đoạn cuối:
Ghép thận
Thận nhân tạo
Lọc màng bụng
SO SÁNH CHI PHÍ TRỰC TIẾP VÀ GIÁN TIẾP CỦA CÁC
PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ THAY THẾ THẬN SUY
Đặc điểm của
phương pháp
Ghép thận Thận nhân tạo Lọc màng bụng
Chi phí trực tiếp 17.820.000 VNĐ 13.238.000 VNĐ 9.844.000 VNĐ
Hình thức điều trị
lâu dài
Ngoại trú Nội trú Ngoại trú
Chi phí gián tiếp:
Đầu tư cơ sở vật
chất máy móc hiện
đại
Tại BV: 2 phòng mổ +
Thiết bị hiện đại + người
hiến thận
Tại BV: Máy TNT +
Hệ lọc nước + Mặt
bằng rộng
Tại nhà người
bệnh: phòng nhỏ
Nhân lực y tế 2 ê kip mổ và các
chuyên khoa khác trình

độ cao
1 BS + 1 ĐD
chuyên khoa
Bệnh nhân tự thực
hiện có hướng dẫn
của BS + ĐD
Tính phức tạp của
phương pháp
Phức tạp nhiều chuyên
khoa phối hợp
Phức tạp vừa phải Đơn giản
Thực chất chi phí
nhân lực, kỹ thuật
của phương pháp
Kỹ thuật cao
Nhiều nhóm nhân lực
giỏi trình độ cao
KTchuyên khoa
Nhân lực 1 BS +
1 ĐD
Kỹ thuật đơn giản
Nhân lực 1 BS +
1 ĐD
CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ THAY THẾ THẬN
Ghép thận:
Người bệnh sẽ trải qua một cuộc phẫu thuật lớn để được ghép
một quả thận khỏe từ người hiến thận.
Ghép cùng huyết thống và không cùng huyết thống
Ghép thận của người cho sống và của người chết não
NHỮNG THUẬN LỢI CỦA GHÉP THẬN

Thận thay thế gần giống như người bình thường
Không cần tiếp tục lọc máu
Tái khám định kỳ sau ghép ít hơn
Ăn uống ít kiêng khem hơn
Cảm thấy khỏe khoắn và tràn đầy sinh lực
Có khả năng lao động
Không phải lo lắng như chạy thận định kỳ
NHỮNG BẤT LỢI CỦA GHÉP THẬN
Bị stress do chờ đợi thận ghép lâu
Nguy cơ rủi ro cao khi trải qua cuộc đại phẫu
Nguy cơ thải ghép – Thận ghép có thể không hoạt động
đến suốt đời
Phải uống thuốc mỗi ngày – Nguy cơ gây tác dụng phụ
Cơ thể dễ mắc bệnh do uống thuốc ức chế miễn dịch
kéo dài
Đối với Việt nam còn nhiều khó khăn:
- Thiếu nguồn cho thận (Tâm lý sợ hãi, duy tâm )
- Chi phí điều trị cao so với mức thu nhập
- BHYT chỉ chi trả một phần viện phí cho thuốc chống thải
ghép
- BHYT chưa toàn dân, nhiều người chưa có BHYT
CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ THAY THẾ THẬN
Thận nhân tạo
Là phương pháp làm sạch máu của người bệnh bên ngoài cơ
thể nhờ vào hệ thống lọc:
- Máy thận nhân tạo
- Màng nhân tạo (quả lọc hay màng lọc)
- Dây lọc
- Dịch lọc
Chi phí đi kèm 3 lần/tuần

- Chi phí lọc máu
- Người nhà phục vụ nghỉ việc
- Tiền đi lại
- Tiền thuê nhà
- Tiền thuốc phối hợp (EPO, HA )
NHỮNG THUẬN LỢI CỦA THẬN NHÂN TẠO
Thường xuyên tiếp xúc với người bệnh khác và
nhân viên y tế
Chạy thận 3 lần một tuần
Không cần trang bị máy móc ở nhà
NHỮNG BẤT LỢI CỦA PHƯƠNG PHÁP LỌC MÁU
Phụ thuộc bệnh viện 3 lần / tuần với thời gian biểu cố
định
Cần có đường lấy máu vĩnh viễn ở tay
Mỗi lần chạy thận sẽ bị chích 2 kim
Chế độ ăn nghiêm ngặt – lượng nước vào cơ thể hạn
chế
Xuất hiện các triệu chứng như nhức đầu, nôn ói, chuột
rút, mệt mỏi
Chi phí đầy đủ đắt hơn Lọc màng bụng ngoại trú
Không thay thế được chức năng nội tiết của thận
(thiếu máu, loãng xương)
Cần có mặt bằng bệnh viện, thiết bị máy móc và nhân
viên y tế chuyên khoa.
CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ THAY THẾ THẬN
Lọc màng bụng
- Sử dụng màng bụng như một màng lọc bán thấm để
lọc và làm sạch các chất thải ra khỏi cơ thể thông qua
một lượng dịch lọc đưa vào ổ bụng nhờ:
+ Hệ thống dây dẫn và catheter

+ Do bệnh nhân hoặc người nhà tự lọc hoặc
+ Do máy tự động lọc
- Chi phí điều trị:
9.844.000 VNĐ/tháng
NHỮNG THUẬN LỢI CỦA PHƯƠNG PHÁP LỌC MÀNG BỤNG
Không cần cơ sở vật chất bệnh viện, không cần thiết bị máy
móc, không cần nhân viên y tê hàng ngày
Độc lập vì BN có thể tự linh động sắp xếp việc điều trị
Ít làm thay đổi cuộc sống gia đình hơn
Ăn uống ít kiêng khem
Ít khi đến bệnh viện hơn (1 lần/ tháng)
Không dùng kim tiêm ít nguy cơ lây nhiễm chéo
Kiểm soát huyết áp tốt hơn
Điều trị liên tục và nhẹ nhàng nên giống chức năng thận bình
thường hơn
Dễ vận chuyển và linh hoạt – dễ dàng đem theo để điều trị khi
bệnh nhân đi công tác, du lịch
NHỮNG BẤT LỢI CỦA PHƯƠNG PHÁP LỌC MÀNG BỤNG
Phải thay dịch 4 lần mỗi ngày
Bệnh nhân hoặc người nhà phải có trình độ tiếp thu tốt,
thực hiện đúng qui trình điều trị
Thường xuyên có ống thông ở bụng
Có thể nhiễm trùng nếu không cẩn thận
Bụng hơi to do có dịch
Cần nơi để chứa dịch ở nhà
QUI TRÌNH CHĂM SÓC BỆNH NHÂN LMB
Thiết lập Hồ sơ bệnh án ngoại trú
Thiết lập Lịch khám và Xét nghiệm, lĩnh Thuốc Dịch lọc hàng
tháng định kỳ để đánh giá hiệu quả điều trị
Thiết lập phiếu thanh toán chi phí điều trị ngoại trú

Hướng dẫn sử trí biến cố qua điện thoại và email cho bệnh
nhân
Thăm bệnh nhân tại nhà  kiểm tra điều kiện sinh hoạt và
điều trị đối với:
- Bệnh nhân mới sau khi hoàn tất đợt huấn luyện laaffn đầu
- Bệnh nhân có nguy cơ cao theo đánh giá lâm sàng và theo
tiêu chuẩn đánh giá phân loại
- Đánh giá theo các tiêu chuẩn của LMB tại nhà: môi trường
xung quanh, nguồn nước, nghề nghiệp…
CHĂM SÓC CHẾ ĐỘ ĂN CHO BN LMB
Tư vấn chế độ ăn cho bệnh nhân lọc màng bụng:
- Đảm bảo đủ năng lượng,
- Vitamin và khoáng chất.
- Cân bằng về nước
Hạn chế các thực phẩm giàu Phosphor: Tôm khô, quả
sấy khô, sữa bột toàn phần, pho mát, lòng đỏ trứng…
KẾT LUẬN
Qua chuyên đề bệnh thận mạn tính giai đoạn cuối và
chi phí của phương pháp lọc màng bụng liên tục rút
ra kết luận sau:
1. Mức độ chi trả của bệnh nhân LMB liên tục ngoại trú
tại Bệnh viện Bạch Mai là: 9.844.000đồng.
2. Chi phí điều trị của bệnh nhân BTM giai đoạn cuối
bằng phương pháp LMB có chi phí thấp nhất so với
phương pháp lọc máu và ghép thận (Chi phí trực tiếp
LMB: 9.844.000; TNT: 13.238.900; ghép
thận:17.820.000)
3. Công tác điều dưỡng trong việc chăm sóc BN đóng vai
trò quan trọng để có hiệu quả điều trị
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN