nghiên cứu về thực trạng giao tiếp của điều dưỡng bệnh viện nông nghiệp năm 2011

1

T VN :
Giao tip là mt phng thc tn ti c bn ca con ngi, giao tip là
mt quá trình thit lp và thc thi mi quan h gia ngi và ngi và trong
quá trình đó thì con ngi khám phá và sáng to ln nhau.[5] Trong giao tip
mi ngi có đng c ca riêng mình, thông qua các công c phng tin,
con ngi nhn th đc v nhau, v th gii xung quanh, tác đng qua li
ln nhau.
Trong hot đng ngh nghip ca iu dng, Giao tip là mt k
nng ngh nghip đng thi cng là mt ngh thut đ đm bo quá trình
trao đi thông tin và nhu cu tinh thn ca ngi bnh .Vì sc khe là s
tha mãn v c th cht, tinh thn, xã hi nên k nng giao tip ca điu
dng viên tt s giúp cho quá trình điu tr, phc hi ca bnh nhân thun
li hn và đm bo cht lng sng ca bnh nhân tt hn.
Kh nng giao tip ca mi ngi ph thuc vào t cht, đc đim
tính cách ca mi cá nhân đó, đng thi nó cng ph thuc nhiu vào môi
trng, xã hi, quá trình giáo dc mà ngi đó đc tip nhn nên nó là mt
k nng ngh nghip có th rèn luyn đc. Vì th B Y t, Hi iu dng
Vit Nam đã có nhng cuc vn đng nâng cao k nng giao tip ca điu
dng viên.
ã có nhiu nghiên cu khác nhau v thc trng giao tip ca nhân
viên y t  nhiu bnh vin khác nhau. Tuy vy thc trng này rt khác nhau
 nhng bnh vin khác nhau. Hu ht các nghiên cu đu dùng phng
pháp phng vn ngi bnh hoc nhân viên y t, rt ít nghiên cu ghi nhn
trc tip các li nói, hành vi giao tip. Chính vì th chúng tôi tin hành
nghiên cu này nhm mc tiêu: ánh giá thc trng giao tip ca nhân
viên y t Bnh vin Nông nghip nm 2010-2011
2

CHNG 1

TNG QUAN

1. Khái nim chung v giao tip
Giao tip là quá trình thit lp và phát trin tip xúc gia cá nhân vi
nhau xut phát t nhu cu phi hp hành đng và hot đng.
Trong tâm lý hc xã hi, giao tip là mt dng thc cn bn ca hành vi con
ngi, là “c ch đ các liên h ngi tn ti và phát trin.” (Cooley -1902)
[7] , thông qua giao tip các cá nhân không ch chu nh hng bi các bi
cnh xã hi mà h phn ng li, mà còn tác đng ln nhau thng xuyên vi
nhng ngi khác đc coi là ngi đi thoi.
Trong các lý lun v giao tip xã hi, tn ti mt quan nim khá ph
bin coi nh giao tip nh mt quá trình thông tin, quá trình này bao gm
vic thc hin và duy trì s liên h gia các cá nhân. Theo Osgood C.E, nhà
tâm lý hc xã hi ngi M thì giao tip bao gm các hành đng riêng l
na mà thc cht là chuyn giao thông tin và tip nhn thông tin. Ông cho
rng giao tip là mt quá trình hai mt: liên lc và nh hng ln nhau (7)
Giao tip bao gm hàng lot các yu t nh trao đi thông tin, xây
dng chin lc hot đng thng nht, tri giác và tìm hiu ngi khác.
Giao tip có ba khía cnh chính: giao lu, tác đng tng h và tri
giác.
Mt giao lu ca giao tip gn lin vi vic tìm hiu nhng nét đc
thù ca quá trình trao đi thông tin gia ngi vi ngi trong danh ngha là
ch th tích cc, có ngha là kho sát thái đ ca cá nhân, tâm th, mc đích,
ý đnh ca h nhm thit lp không ch vn đng đn thun ca thông tin mà
còn b sung, làm giàu thêm nhng tri thc, vn sng cn thit cho các thành
viên trong quá trình giao tip. Ngôn ng là phng tin giao lu ch yu.
Cùng vi ngôn ng là h thng quang hc vn đng ( nét mt, điu b c
ch, li n ting nói ) các yu t ngôn ng và siêu ngôn ng ( ging nói , s
Thang Long University Library
3

ngt đon ), cu trúc không gian và thi gian ca hoàn cnh giao tip, h
thng tip xúc “ bng mt”.
Mt khía cnh quan trng khác ca quá trình giao tip là s nh
hng, tác đng ln nhau gia các thành viên, xây dng hình nh tinh thn
ca mi ngi trong quan nim ca nhng ngi khác (nhân cách hóa).
Trong trng hp này ngôn ng thng nht và s hiu bit v hoàn cnh xy
ra là điu kin cn thit đm bo hiu qu tác đng ln nhau.
2. Phân loi các phng thc giao tip
Giao tip là s tip xúc tâm lý gia ngi vi ngi thông qua đó
con ngi trao đi vi nhau v thông tin, v cm xúc, tri giác, tác đng
qua li vi nhau Hin thc hóa các quan h xã hi gia ch th này vi
ch th khác.
- Các loi giao tip:
+ Theo phng tin giao tip có :
 Giao tip vt cht
Thông qua hành đng vt cht c th. Khi giao tip con ngi có th s dng
nhng công c, sn phm vt cht ca lao đng, nhng k vt, tng phm.
Trong tng vt th có s hi nhp vn hóa, xã hi, trí tu, cm xúc…ca loài
ngi. Khi giao tip bng vt cht c th, con ngi ch cho nhau bit nhng
tinh túy mà li ngi gi gm  trong đó, trao đi cho nhau nhng thông tin,
rung cm, kinh nghim…v vt th đó, t đó ch th và khách th thc hin
mc đích, ni dung giao tip.
 Giao tip bng tín hiu phi ngôn ng (thông qua c ch, điu b )
Khi giao tip, con ngi s dng nhng c ch, điu b, ánh mt, nét
mt…đ th hin s đng tình hay phn đi, thân thin hay khó chu, hiu
bit sâu sc hay nông cn…Ngoài ra con ngi còn s dng nhng ký hiu
quy đnh chung cho tng nhóm xã hi, nh bin báo giao thông, ký hiu
4

thông tin bng tay cho nhng ngi câm đic, nhng ký hiu dành riêng cho
hai ngi.
 Giao tip bng ngôn ng
Mt trong nhng u th ca con ngi so vi con vt là ngôn ng. Ngôn ng
là sn phm tin hóa ca xã hi loài ngi và tr thành công c giao tip c
bn ca con ngi. Bng ngôn ng trong giao tip, con ngi có th trao đi
vi nhau tt c nhng hiu bit, tình cm thái đ…mà mình thy cn thit.
+ Theo khong cách
* Giao tip trc tip
Ch th và đi tng giao tip mt đi mt vi nhau, trc tip phát và nhn
thông tin ca nhau. Khong cách gia ch th và đi tng rt gn nhau.
* Giao tip gián tip
Khi ch th và khách th  xa nhau, h phi dùng nhng phng tin c th
đ giao tip vi nhau, nh qua th t, báo chí, qua ngi khác, bng tình
cm.
* Giao tip trung gian
ây là loi giao tip va trc tip, va gián tip, nh nói chuyn, trao đi
vi nhau qua đin thoi, truyn hình.
Theo qui cách :
* Giao tip chính thc
Giao tip gia các thành viên trong nhóm chính thc. S giao tip này đc
thc hin theo chc trách, nhim v, theo quy ch, quy đnh ca lut pháp,
ca phong tc, ca d lun…Ví d nh, giao tip trong gia đình, trong qun
lý, lãnh đo, rong hot đng ngh nghip: dy hc, giáo dc, khám cha
bnh.
* Giao tip không chính thc
ây là giao tip trong nhóm không chính thc, gia nhng ngi thân nhau,
phc nhau, cùng có nhng ham mun, s thích nh nhau.
Quan h giao tip và hot đng :
Thang Long University Library

5

Giao tip và hot đng là hai mt không th thiu đc ca li sng ca
hot đng sng ca con ngi trong thc tin :
+ Giao tip là dng đc bit ca hot đng, giao tip din ra bng hành đng
và thao tác c th bng vic s dng các phng tin khác nhau đ đt mc đích,
thúc đy đng c.
+ Giao tip và hot đng là hai phm trù đng đng có quan h qua li
trong cuc sng ca con ngi. Có khi giao tip là điu kin ca hot đng
và cng có khi hot đng là điu kin ca giao tip
- Tâm lý ngi là sn phm ca hot đng và giao tip :
Ch ngha duy vt bin chng đã khng đnh : Tâm lý con ngi có ngun
gc t bên ngoài, t th gii khách quan chuyn vào trong não mi ngi.
Trong th gii đó thì quan h xã hi, nn vn hóa xã hi là cái quyt đnh
tâm lý ngi.
Tâm lý ca con ngi là kinh nghim xã hi - lch s chuyn thành kinh
nghim ca bn thân thông qua hot đng và giao tip trong đó giáo dc gi
vai trò ch đo.
Tâm lý là sn phm ca hot đng và giao tip. Mi quan h gia hot đng
và giao tip là qui lut tng quát hình thành và biu l tâm lý ngi.
Khi phân tích các hot đng giao tip trong xã hi, ta có th chia thành ba
loi:
 Giao tip truyn thng:
Giao tip đc thc hin trên c s các mi quan h gia ngi và ngi
đã hình thành lâu dài trong quá trình phát trin xã hi: ó là quan h huyt
thng trong h hàng, gia đình gia ông bà, cha m, con cái v.v quan h
làng xóm láng ging ni mi ngi đu quen bit nhau, vai trò cá nhân trong
tip xúc giao lu đc quy đnh rõ ràng, ngôn ng giao tip đã hình thành
lâu dài tr thành nhng quy đnh bt thành vn, thm đm vào tng xã hi,
cui cùng tr thành vn hoá ng x riêng trong xã hi đó. Tt c nhng điu

y quy đnh và điu chnh quá trình trao đi thông tin trong quan h tip xúc,
giao lu. Loi giao tip này b chi phi bi vn hoá tp quán, h thng các
quan nim và ý thc xã hi.
6

 Giao tip chc nng:
Giao tip chc nng phát trin trong hot đng chc nghip. Loi giao tip
này xut phát t s chuyên môn hoá trong xã hi, ngôn ng và hình thc
giao tip chu nh hng ca nhng quy đnh thành vn hay không thành
vn, đ dn tr thành quy c, chun mc và thông l chung trong xã hi.
Loi giao tip này không xut phát t s đòi hi bc l cá tính hay nhng
tình cm riêng t mà xut phát t s đòi hi ca nghi l ng x xã hi và
hiu qu trong công vic. ó là ngôn ng cho phép mi ngi không quen
bit nhau, rt khác nhau, nhng khi thc hin nhng vai trò xã hi nht đnh
đu s dng kiu giao tip nh vy. Chng hn đó là giao tip trong công
vic gia th trng và nhân viên, gia ngi bán và ngi mua, gia bác s
và bnh nhân, gia b cáo và chánh án v.v…
 Giao tip t do:
Loi giao tip này mang nhiu đng nét cá nhân ca ngi giao tip, đc
cm th ch quan nh mt giá tr t ti, nh mc đích t thân. Nhng quy
tc và mc đích giao tip không đc đnh trc nh khuôn mu, mà xut
hin ngay trong quá trình tip xúc, tu theo s phát trin ca các mi quan
h. Giao tip t do đc thúc đy bi tính ch đng, phm cht và mc đích
ca mi cá nhân, nó cn thit trong quá trình xã hi hoá làm phát trin và
tho mãn các nhu cu v li ích tinh thn và vt cht ca các bên giao tip
mt cách nhanh chóng và trc tip. Loi giao tip này trong thc t cuc
sng là vô cùng phong phú, trên c s trao đi nhng thông tin có đc, làm
thc tnh nhng hng thú tình cm sâu sc và đ gii to xung đt ca mi
cá nhân. [9]
3. c đim mi quan h giao tip Thy thuc – Bnh nhân

Quan h nhân viên y t-bnh nhân là mt quan h bt bình đng.
S vic bt đu t mt đi tng đau kh đn vi mt đi tng đc
cho rng có kin thc, có kh nng cha đc bnh. Bnh nhân mong ch
quyn nng cha bnh ca bác s hoc ít ra cng làm gim đc bnh, và ta
Thang Long University Library
7

có th nói rng, bác s giúp và bo v bnh nhân. V phía bác s, quyn nng
này có th làm cho bác s có tâm trng t cao hoc trái li tr thành mt yu
t stress cho bác s. Cho nên phi ý thc đc s vic đ gii hn tác dng
(Ví d : bác s b stress, do áp lc mong ch ca cha m mau cha lành cho
con h) [13]
c đim ca y hc hin đi có nh hng rt ln đn mi quan h thy
thuc – bnh nhân:
 Có s chuyên môn hóa và chuyên khoa hóa ngày càng sâu
sc: Thy thuc ch tip xúc vi bnh nhân trong mt giai đon rt ngn
ca tin trình điu tr.
 K thut dn thay th con ngi: Thy thuc ngày càng ít
tip xúc vi bnh nhân, hoc ch tip xúc thông qua máy móc.
 Tng lng kin thc phi hc rt nhiu nên có mt khong
cách kin thc rt ln vi bnh nhân (Kuhnian gap)
 ào to y khoa thiên v k thut hn là nhân vn: Ít thi
gian dành cho các môn khoa hc xã hi và nhân vn (tâm lý hc, vn
hóa hc, xã hi hc, truyn thông, tham vn)
Giáo s Anne Sefton đã vit: “Kh nng v vn hc và ngôn ng liên quan
đn thành công sau này ca thy thuc hn là toán và khoa hc.”
Loi hình giao tip ch yu gia thy thuc và bnh nhân
 V c bn, mc đích, chc nng, phng hng, nhim v…ca hot
đng giao tip đc xác đnh trc và đáp ng vi yêu cu ca hot
đng khám, cha bnh. Cng th nói đây là loi giao tip công vic.

 Ch th và khách th giao tip là nhng cá nhân hoc nhóm xã hi
nht đnh. H có nhng “ vai din “ khác nhau trong quá trình giao
tip, song phn ln là quan h gia mt bên là nhân viên y t và mt
bên là bnh nhân.
8

 Các phng tin giao tip đc s dng mt cách tng hp, song
phng tin ch yu vn là ngôn ng. Uy tín, phong cách công tác ca
thy thuc đôi khi đóng vai trò quyt đnh đn kt qu giao tip.
 Giao tip gia thy thuc và bnh nhân tùy tng trng hp và trong
nhng hoàn cnh khác nhau nhm nhng mc tiêu khác nhau:
 Giao tip nhm thu thp thông tin: Thy thuc khai thác thông tin
bnh tt, đi sng, các yu t liên quan đn bnh tt ca bnh nhân.
 Giao tip nhm cung cp thông tin: Thy thuc cung cp thông tin v
bnh tt, thông tin v phng pháp điu tr, v quyn hn, trách
nhim, ngha v ca bnh nhân trong quá trình khám cha bnh.
 Giao tip nhm chia x, cm thông gia thy thuc vi bnh nhân
c đim tâm lý ca bnh nhân
Bnh nhân (ngi bnh) là ngi b thng tn thc th hay c nng 
mt b phn hay nhiu b phn  c th, làm nh hng ti sinh hot bình
thng do đau đn, khó chu. Có nhng bnh t qua khi nhng cng có
nhiu bnh nu không chy cha đúng mc s dn đn t vong hot tàn ph.
Bnh nhân có th có các din bin tâm lý khác nhau:
 Lo lng: Khi b bnh, bnh nhân rt lo âu cho mình và cho gia đình
mong mun đc cha khi bnh mt cách nhanh chóng đ tr li
cuc sng bình thng. H s nht là phi nm vin, s mc bnh
nng không cu cha đc hot đ li di chng, hoc tàn ph.
 Bnh nhân rt rè, e thn: Trc thy thuc, bnh nhân thng có tâm
lý phc tp, va mun trình bày mi điu vi thy thuc nhng cng
có khi li e thn, rt rè nht là nhng ngi mt các bnh truyn

nhim do li sng.
 Bnh nhân nghi ng, quan sát và nhn xét: Khi vào vin, bnh nhân b
tách khi đi sng bình thng tip xúc vi môi trng mi , h bt
đu quan sát, theo dõi các hot đng ca thy thuc và nhân viên y t,
Thang Long University Library
9

quan sát hot đng ca bnh vin trc tip hoc gián tip thông qua
giao tip nhng n tng tt xu ca ngi bnh nh hng rt ln ti
quá trình cha bnh, có th lc quan tin tng, cng có th đnh kin
mt nim tin.
 Bnh nhân nóng rut: òi hi chn đoán, đáp ng điu tr phi nhanh
chóng, gây sc ép lên thy thuc.
 Bnh nhân nhõng nho, nhi hóa: luôn có xu hng phóng đi bnh tt,
mong mun đòi hi s quan tâm nhiu hn bình thng
V phía thy thuc: có th có các din bin tâm lý khác nhau:
 Mt mi, bàng quan: Do tình trng quá ti, do sc ép ngh nghip
hoc thm chí sc ép vì các vn đ trong đi sng cá nhân, xã hi có
th dn đn tình trng mt mi bàng quan.
 Tình trng quen, chai lì: Do đc đim ngh nghip thng xuyên tip
xúc vi nhng bnh nhân nng nên có th thy thuc có xu hng
đánh giá nh nhng trng hp bnh thông thng.
 Cng thng: iu kin làm vic cng thng, sc ép cao có th d dn
đn phn ng nóng ny.
 Quyn uy: Thy thuc đánh giá quá cao vai trò ca mình dn đn tâm
lý quyn uy, ban n hoc nhng cách giao tip hành x thiu t nh.
Vì sao bnh nhân phn ng vi thy thuc ?
Bnh nhân thng biu hin s bit n vi thy thuc. Bnh nhân phn ng
thông thng do :
 Cm thy không đc quan tâm đúng mc, không đc tôn trng,

hoc thm chí b “ bc đãi”.
 Thái đ thy thuc và nhân viên y t không đúng đn gây xúc phm
h, cng có khi thái đ ca các thy thuc, ca nhân viên y t đi x
vi nhau không đúng mc.
10

 Vic thm khám hc tp phin phc ca sinh viên trên c th bnh
nhân quá nhiu trong lúc thy thuc thc s li quá ít.
Vì vy thy thuc cn phi tránh mi thiu sót trong giao tip trong chm
sóc phc v luôn đt tình mng ngi bnh lên trên, sn sàng xin li bnh
nhân đ gii ta tâm lý h nhng đng thi cng t gii ta tâm lý ca mình.
Hn na, nhân viên y t cng cn phi có kin thc và k nng gii quyt
các mâu thun trên c s thu hiu đc tâm t nguyn vng và đc đim
tâm lý ca bnh nhân. Nh O.D.Young đã nói: "Ngi nào bit t đt mình
vào đa v ca ngi khác, hiu đc t tng và ý đnh ca h, ngi đó
khi phi lo v tng lai ca mình" [14]
4. Nhng yêu cu chung v giao tip ca iu dng
Ngày 27/9/2001 ca B trng B y t ban hành Quyt đnh s:
4031/2001/Q-BYT, quy đnh v quy đnh v ch đ giao tip ca nhân viên
y t trong các c s khám cha bnh: bao gm các khon mc sau ca Bác s
và iu dng [4]
Khi ngi bnh, ngi nhà ngi bnh và khách đn phòng khám, thy
thuc và nhân viên khoa khám bnh cn phi:
 Ch đng tip đón vi thái đ nim n và sn sàng giúp đ ngi
bnh, ngi nhà ngi bnh và khách.
 Tr li đy đ các câu hi ca ngi bnh, ngi nhà ngi bnh và
khách vi thái đ ân cn, quan tâm và lch s.
 Phân loi và phát s khám cho ngi bnh theo th t.
 Mi ngi bnh, ngi nhà ngi bnh hoc khách ngi ch đúng ni
qui đnh.

 Bác s thm khám ngi bnh toàn din, lng nghe li k ca ngi
bnh và ân cn gii thích cho ngi bnh hiu rõ phng pháp điu tr
cho h.
Thang Long University Library
11

 Hng dn các th tc nhp vin. a ngòi bnh nng đn ni làm
xét nghim, chp chiu Xquang nu ngi bnh nng không t đi
đc.
 a ngi bnh vào khoa điu tr
Khi ngi bnh vào khoa:
 Y tá - iu dng trng khoa, N h sinh trng khoa hoc Y tá-
điu dng hành chính vui v tip đón, gii quyt nhanh th tc hành
chính, gii thiu các qui đnh ca bnh vin và xp ging cho ngi
bnh. Trng hp không còn ging riêng cn gii thích rõ cho ngi
bnh hoc ngi nhà ngi bnh trc khi xp nm chung vi ngi
bnh khác.
 Bác s, Y tá - iu dng viên, N h sinh ph trách phi gii thiu
tên, chc danh, thm hi và lam quen vi ngi bnh ngay khi ngi
bnh vào khoa.
Khi ngi bnh đang điu tr ti khoa:
 Thy thuc và nhân viên y t phi xng hô vi ngi bnh, ngi nhà
ngi bnh lch s và phù hp vi tui hoc quan h xã hi. Gi
ngi bnh bng cách ghép đi t nhân xng vi h tên ngi bnh (
ví d: ông nguyn vn A ), không đc gi ngi bnh bng “ ông
kia”, “bà kia”
 Bác s điu tr, Y tá-iu dng, N h sinh ph trách b trí thi gian
hp lý đ tip xúc, thm khám, giáo dc sc kho và hng dn ngi
bnh thc hin ch đ điu tr và chm sóc.
 Y tá - iu dng viên, N h sinh, H lý giúp ngi bnh các vic

c th nh tri ga, mc áo, đa nc ung khi cn.
 Bác s điu tr, Y tá - iu dng, N h sinh, h lý thng trc bui
tra và trc đêm cn có mt ngay ti ging bnh khi đc ngi
bnh hoc ngi nhà ngi bnh gi. Gii quyt kp thi các yêu cu
12

chuyên môn và gii thích đ ngi bnh, ngi nhà ngi bnh yên
tâm.
 Mi c ch, li nói ca thy thuc và nhân viên y t không đc th
hin s gi ý nhn tin, quà biu ca ngi bnh và ngi nhà ngi
bnh. c bit là khi ngi bnh phi phu thut hoc làm th thut.
 Thy thuc và nhân viên y t phi bình tnh trong các tình hung tip
xúc vi ngi bnh và ngi nhà ngi bnh.
Khi cho ngi bnh dùng thuc:
 Bác s gii thích rõ lý do, tác dng ca thuc và công khai tên thuc
ghi trong đn cho ngi bnh hoc ngi nhà ngi bnh.
 Ytá - iu dng viên, N h sinh hng dn cách dùng thucd,
nhng vn đ cn theo dõi và chú ý trong quá trình dùng thuc.
 Y tá - điu dng viên, N h sinh công khai s lng, loi thuc
dùng cho ngi bnh mi ln và hàng ngày.
Khi phu thut và làm các th thut thy thuc và nhân viên y t phi:
 Thông báo trc và hng dn cho ngi bnh hoc ngi nhà ngi
bnh nhng chun b cn thit.
 Gii thích cho ngi bnh hoc ngi nhà ngi bnh kh nng ri ro
có th sy ra.
 Bo đm s kín đáo và tôn trng ngi bnh khi làm th thut.
 Th hin thái đ thông cm, đng viên khi ngi bnh lo s và đau
đn.
 Nu hoãn hoc tm ngng phu thut, th thut phi gii thích rõ lý do
cho ngi bnh hoc ngi nhà ngi bnh.

Khi ngi bnh ra vin, chuyn vin thy thuc và nhân viên y t phi:
 Thông báo ra vin và chun b cho ngi bnh t ngày hôm trc.
Trng hp ra vin, chuyn vin đc bit cn gii thích lý do
Thang Long University Library
13

 Gii thích đy đ cho ngi bnh hoc ngi nhà ngi bnh tng
khon chi phí trong phiu thanh toán vin phí mà ngi bnh phi
thanh toán.
 Ly ý kin và tip thu góp ý ca ngi bnh trc khi ra vin
 Cn dn ngi bnh nhng vic cn làm khi ra vin.
Giao tip vi ngi nhà, khách đn thm và làm vic:
 Bác s điu tr thông báo tình trng ca ngi bnh đ ngi nhà bit
cùng phi hp.
 Bác s điu tr, Y tá - điu dng viên, N h sinh ph trách có trách
nhim gii thích đng viên ngi nhà ngi bnh có tiên lng xu và
chia bun vi gia đình ngi bnh khi ngi bnh t vong.
 Mi thy thuc và nhân viên y t đc hi phi dng li đ ch đng
cho ngi bnh, ngi nhà ngi bnh hoc khách và có ngha v
giúp ngi nhà ngi bnh tìm ni ngi bnh đang điu tr ( tr
trng hp đang gii quyt cp cu ).
 Mi thy thuc và nhân viên y t phi xng hô vi ngi nhà ngi
bnh, khách đn thm và làm vic lch s và l đ.
Giao tip vi đng nghip, thy thuc và nhân viên y t phi:
 Có trách nhim chia s thông tin và phi hp tt trong quá trình điu
tr và chm sóc ngi bnh.
 Tôn trng, giúp đ và không nói xu đng nghip
 Xng hô vi đng nghip theo mi quan h trong c quan (chc danh,
ngh nghip, tui )
 Hi điu dng Vit nam cng đã ban hành 10 điu cam kt trong

giao tip ca điu dng đi vi bnh nhân
5. Các nghiên cu đã có v giao tip ca điu dng
14

Patrick Byrne và Barrie Long (1976) đã phân tích 2.500 bng ghi âm/ghi
hình các cuc khám bnh  nhiu nc và ghi nhn có 2 cách tip cn chính:
[15]
1. Thy thuc trng tâm” (doctor-centered)
 Hi câu hi đóng
 Ch quan tâm đn mt sinh hc
 Dùng nhng thut ng chuyên môn
 Không quan tâm đn tâm t hoc nhng vn đ liên quan ca
BN.
2. “Bnh nhân trng tâm” (patient-centered)

 Hi câu hi m
 Quan tâm đn tâm t và nhng vn đ liên quan ca bnh
nhân
 Dùng t ng nôm na, d hiu
  bnh nhân tham gia vào các quyt đnh.
Nghiên cu ca ào Vn Long, Trn Ngc Ánh và cng s [10]
nghiên cu v thái đ giao tip ca điu dng ti trung tâm ni soi Bnh
vin Trng i hc Y Hà ni, bng cách phng vn các bnh nhân ti
Trung tâm ni soi cho thy: Khong 86% ngi bnh đánh giá thái đ ca
điu dng và bác s ti trung tâm ni soi là tt, th hin s tn tình, chu đáo,
tôn trng, thân thin. Trên 80% ngi bnh đánh giá cao các thông tin đc
điu dng ti Trung tâm cung cp là cn thit, d hiu và mang li hiu qu
cao trong quá trình khám và làm dch v.
Nghiên cu ca Hoàng Thu Nga, bnh vin Lê Li - Vng Tàu cng dùng
thit k tng t và cho kt qu 13,6% ngi bnh trên 60 tui không hài

lòng khi giao tip vi điu dng ti khoa khám bnh, trong khi t l này 
ngi bnh t 18 đn 39 tui ch là 2,4%. Kho sát ca nhóm nghiên cu
cng cho thy, mc đ không hài lòng  đi tng bnh nhân đóng l phí
Thang Long University Library
15

bnh vin cao hn bnh nhân có ch đ BHYT (6,67% và 3,12%). Trong
nhóm đi tng bnh nhân có ch đ BHYT thì ngi đã ngh hu có t l
không hài lòng cao gp 13,2 ln so vi ngi đang công tác (6,6% và 0,5%)
[12]. Nghiên cu ca Vng Kim Lc ti Bnh vin Sain – Paul nm 2004
[11] cng dùng thit k tng t và cho kt lun tng t: Thc trng giao
tip ca điu dng và h lý trong bnh vin cha cao th hin  các con s
thng kê v mc đ hài lòng ca ngi bnh và t l gii thích v bnh tt,
v cách n ung, cách chm sóc bnh nhân ca cán b y t cho ngi bnh.
im cha khc phc đc ca c 3 nghiên cu này là đu đánh giá
thc trng giao tip qua góc nhìn ca bnh nhân nên có th có mt s bnh
nhân tr li cm tính hoc do tâm lý l thuc nên n nang nhân viên y t, vì
th các nhn xét có th cha phn ánh đúng thc trng giao tip ca nhân
viên.
CHNG 2
I TNG VÀ PHNG PHÁP

2.1. i tng nghiên cu:
2.1.1. Các điu dng thuc Bnh vin Nông nghip tham gia vào các
quá trình giao tip vi bnh nhân
2.1.2. a đim nghiên cu: Bnh vin Nông nghip
2.1.3. Thi gian nghiên cu: T 15/9-15/11/2011
2.2. Phng pháp nghiên cu
2.2.1. Thit k nghiên cu
Nghiên cu theo thit k mô t ct ngang

C mu nghiên cu theo công thc [16]

 Trong đó m là đ sai lch, p là t l d đoán.
16

 Ly m = 0,05.  có c mu ti thiu ln nht, ly p =0,5; 1,96 là h
s tính đc khi ly khong tin cy là 95%
 Ta tính đc c mu ti thiu là 384,2. Chúng tôi ly mu thun tin
là 400 hi thoi.
* Chúng ta tìm hiu qua v khái nim ca hi thoi: Hi thoi là hình thc
giao tip thng xuyên,cn bn,ph bin ca ngôn ng và cng là hình thc
c s ca mi hot đng ngôn ng khác. Các hình thc hành chc khác ca
ngôn ng đu đc gii thích da vào hình thc hot đng cn bn này. I.1.
c đim ca thoi trng. Công cng Riêng t Thoi trng không phi
ch có ngha không gian thi gian tuyt đi mà gn vi kh nng can thip
ca nhng ngi th ba vi cuc hi thoi đang din ra
2.2.2. Phng tin và vt liu trong nghiên cu
S dng các trang thit b: in thoi LG KP 500 và I-Phone 3G có chc
nng chp nh và ghi âm.
2.2.3. Phng pháp thu thp s liu
 Thu thp các hi thoi
+ Ghi âm các cuc hi thoi ngu nhiên
+ Chép các đon hi thoi ra giy
 Phân tích các hi thoi theo tiêu chí ca Ng pháp Vit nam [1,2,6].
Phân loi câu thành các loi:
+ Câu chào hi
+ Câu mnh lnh, yêu cu
+ Câu hi thông tin
+ Câu mô t, hng dn
+ Câu chia s, cm thán

+ Câu xin li, cm n.
 ánh giá thành phn cu trúc câu theo
+ Câu đy đ ch ng, v ng, tân ng hoc câu thiu mt hoc
nhiu thành phn trên (cc lc)
Thang Long University Library
17

+ Câu có/không có đ đi t nhân xng (Tôi, ông, bà, anh, ch,
vv)
+ Hi thoi có/không có chào hi
+ Câu yêu cu có: Xin mi, xin li.
+ Hi thoi khai thác thông tin có/không có cm n khi kt thúc
hi thoi
 ánh giá trang phc, t th ca điu dng tham gia hi thoi qua
nhìn trc tip và chp nh theo các tiêu chí:
+ Trang phc đy đ, chnh t theo Quy ch trang phc y t ban
hành kèm quyt đnh 2365/2004/Q-BYT ca B Y t [3]
+ Trang phc không đy đ, chnh t: Khi không tuân theo quy
đnh trên, bn, ng mu, nhu nát.
 Thu thp thông tin vào mu thu thp thông tin thng nht.
2.2.4. Phng pháp x lý s liu
 Thông tin đc qun lý bng phn mm SPSS 11.5.
 X lý s liu bng các thut toán thng kê ng dng trong phn mm
SPSS 11.5.
2.3. o đc nghiên cu
 Các hi thoi, các bn ghi đu đc ghi nhn nc danh, không nh
hng đn ngi tham gia nghiên cu.
 Các nh chp dùng đ phân tích đc lu gi bo mt và không nhm
mc đích nhn dng cá nhân ngi tham gia nghiên cu.
18

CHNG 3
KT QU

3.1. c đim chung nhóm điu dng tham gia nghiên cu
Có 400 câu hi thoi, t 40 điu dng tham gia nghiên cu.

3.1.1. Phân b v gii tính:

Hình 3.1. Phân b v gii tính
3.1.2. Phân b v đ tui:

Thang Long University Library
19

Hình 3.2. Phân b v đ tui
3.1.3. Phân b v ni làm vic
Bng 3.1. Phân b v ni làm vic ca điu dng tham gia nghiên cu
Khoa, phòng
S điu dng viên T l %
Khoa Hi sc cp cu 5 12,5
Khoa Ni 5 12,5
Khoa Nhi 5 12,5
Khoa Khám bnh 4 10,0
Khoa Ngoi 6 15,0
Khoa Sn 3 7,5
Khoa Truyn nhim 2 5,0
Khoa Xét nghim 3 7,5
Khoa Liên chuyên khoa 3 7,5

Khoa ông y 4 10,0
Tng s 40 100

3.2. T l các loi câu trong hi thoi
Bng 3.2. T l các loi câu trong giao tip
Loi câu S lng T l %
Câu mnh lnh, yêu cu 162 40,0
Câu gii thích, hng dn 70 17,5
Câu hi thông tin 84 21,0
Câu chia x, cm thán 35 8,8
Câu trách c, phê phán 29 7,3
Chào hi, xã giao 20 5,0
Tng 400 100
Nhn xét: Phn ln (40%) s các câu hi thoi là câu mnh lnh, yêu cu.
các giao tip nhm cung cp thông tin, thu thp thông tin và chia x ch
20

chim t l thp hn. Cá bit có 7,3% s các câu giao tip là trách c, phê
phán bnh nhân.

3.3. Phân tích thành phn và ni dung câu hi thoi
3.3.1. Phân tích thành phn ng pháp câu hi thoi

Bng 3.3. Thành phn ng pháp các câu giao tip.
Thành phn câu S lng T l %
Câu đy đ 347 86,7
Câu thiu ch ng 35 8,8
Câu thiu tân ng 18 4,5
Tng s 400 100

3.3.2. T l điu dng chào hi bnh nhân khi bt đu hi thoi

Biu đ 3.3. T l điu dng chào hi bnh nhân khi bt đu hi thoi
3.3.3. T l câu có dùng đi t nhân xng (Ông, bà, bác, anh, ch, vv)

Thang Long University Library
21


Biu đ 3.4. T l câu hi thoi có đi t nhân xng

3.3.4. T l s dng các câu có Xin mi, xin li, cm n, vv

Bng 3.4. T l dùng các t Xin chào, cm n, xin li, xin mi, làm n
và các câu tng đng
Loi câu S lng T l %
Câu không có các t trên 281 70.3
Câu có t “ Cm n” 45 11.3
Câu có t “ Xin mi” 35 8.8
Câu chào hi 20 5.0
Câu có t “”  cui câu 9 2.3
Câu có t “ Xin li” 7 1.8
Câu có t “ Xin phép, làm n” 3 0.8
Tng 400 100.0
Nhn xét: Trong giao tip điu dng còn ít s dng câu chào, xin li, cm
n, xin mi, làm n. (27,7%)
3.3.5. Phân tích v âm lng
Bng 3.5. Âm lng câu giao tip.
22

Âm lng S câu giao tip T l %
Nói va đ nghe 100 35,0
Nói to quá 289 72,2
Nói bé quá 11 2,8
Tng s 400 100
Nhn xét: a s điu dng khi giao tip nói âm lng quá to, ch có 35%
các câu giao tip có âm lng va đ.

3.4. Phân tích v trang phc, t th
3.4.1. Phân tích v trang phc


Biu đ 3.5. Trang phc ca điu dng
Nhn xét: Có ti 90% điu dng viên n mc chnh t, sch s, tuy nhiên
vn còn 10% điu dng viên trang phc cha chnh t.
3.4.2. Phân tích v t th giao tip
Bng 3.6. T th giao tip ca điu dng.
T th giao tip S lng T l %
ng hoc ngi ngay ngn, 35 87,5
ng hoc ngi không ngay ngn, ngonh 3 7,5
Thang Long University Library
23

mt đi ch khác khi giao tip
Va đi va ngonh li giao tip 2 5,0
Tng s 40 100
Nhn xét: a s điu dng viên có t th đàng hoàng, ngay ngn khi giao
tip vi bnh nhân và ngi nhà bnh nhân. Nhng vn còn 12,5% điu
dng có t th giao tip cha phù hp vi đi tng giao tip.
24

CHNG 4
BÀN LUN
6.1. Bàn lun v nhóm điu dng tham gia nghiên cu
Qua nghiên cu ngu nhiên 40 điu dng viên thuc các khoa phòng
trong bnh vin, trong đó n chim đa s ( 36/40 ngi, chim 90%). iu
này phù hp vi đc đim ngh nghip và s lng điu dng viên hin nay
ca bnh vin. S d t l điu dng nam ít tip xúc vi ngi bnh hn là
vì s lng điu dng nam ca bnh viên ít hn rt nhiu so vi n. Có
nhiu khoa phòng hin nay không có điu dng viên nam. S điu dng
viên nam ch yu làm trong công vic k thut và s ln tip xúc trc tip
vi ngi bnh cng ít hn.
Trong s 10 khoa phòng có điu dng ngu nhiên đc nghiên cu,
iu dng khoa ngoi, HSCC, Ni, Nhi, chim t l cao hn ca. Khoa
khám bnh và đông y co t l tng đng nhau. iu này phù hp vi t l
điu dng hin có trong các khoa phòng. Khi tin hành kho sát, quan sát,
chúng tôi không có ý đnh chn khoa mà tin hành  nhng ni có tip xúc
vi bnh nhân mt cách ngu nhiên. Có th do bt gp mt hin tng hay
mt cuc trao đi, mt c ch hng dn bnh nhân ca mt điu dng viên
nào đó trên đng đi, chúng tôi cng đa vào din cn quan sát nghiên cu.
Do đc đim bnh vin có din tích nh, các khu điu tr theo chuyên khoa
không bit lp rõ rang mà còn đan xen lng ghép nên kt qu quan sát ca
chúng tôi cng lng ghép mt cách tng đi.
V đ tui điu dng viên: a s các điu dng viên còn  la tui
tr, 62%  đ tui di 30, ch có 12%  đ tui 30-40 và 8%  đ tui trên
40.
6.2. Bàn lun v t l loi câu trong các hi thoi
Thang Long University Library
25

T l các câu mnh lnh, câu yêu cu chim cao nht trong giao tip
(40%). iu này cho thy thái đ quyn uy còn khá ph bin trong giao tip
ca điu dng.
Câu chào hi ch chim 5,0%, tuy nhiên mt đon hi thoi có th có
nhiu câu nói trong đó ch cn 1 li chào khi bt đu hi thoi nên t l câu
chào hi trong tng s câu cng s thp. Biu đ 3.3 cho thy 50% s các
cuc hi thoi đc bt đu bng chào hi. Tuy rng vn còn 50% s cuc
hi thoi không bt đu bng chào hi nhng thc t có nhiu bnh nhân đã
điu tr dài ngày nên bnh nhân và điu dng đã gp mt nhau nhiu ln
trc đó, thm chí nhiu ln trc đó trong cùng ngày nên vic chào hi có
th là khách sáo. Vì th nhiu cuc hi thoi không bt đu bng chào hi và
t gii thiu.
Ch có 17,5 % s câu là hng dn. T l này khá thp. iu này có
th có ngha là vic gii thích cho bnh nhân và ngi nhà cha thc s
đc chú trng, dn ti tình trng bnh nhân hoc ngi nhà bnh nhân
không nm đc đy đ mc đính, ý ngha ca vic mình phi làm mà vn
phi phc tùng, chp hành nên có th xut hin nhng tâm lý thc s không
thoi mái.
Ch có 21 % câu hi nhm khai thác thông tin thông tin, trong đó hu
ht đu là thông tin v bnh tt. ây cng là vn đ vì gia bnh nhân hoc
ngi nhà bnh nhân có quá ít trao đi v khía cnh khác nh gia cnh bnh
nhân, đc đim tâm lý, th lc c th ca tng bnh nhân. Hay nói cách khác
là điu dng hiu v bnh nhân quá ít nên khó có nhng mi liên h thông
cm.
T l nhng câu chia x, cm thán còn thp hn na (8,8%). iu này
dn đn mi liên h cm xúc gia điu dng viên và bnh nhân khá lng
lo, làm cho ngi bnh cm thy nhân viên y t thiu cm thông, thiu ân
cn.