kiến thức, thực hành dinh dưỡng thai kỳ của thai phụ đến khám tại khoa phụ sản bệnh viện 108

BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăTHNGăLONG
KHOAăKHOAăHCăSCăKHE
BăMỌNăIUăDNG





LIăTHăTHỎYăNGA
MÃ SINH VIÊN: B00139






KINăTHC,ăTHCăHÀNHăDINHăDNGăTHAIăKă
CAăTHAIăPHăNăKHÁMăTIăKHOA PHăSNă
BNHăVINă108

ăTÀIăTTăNGHIPăCăNHÂNăHăVLVH







NgiăHDKH:ăTS.ăBS.ăngăVnhăDng












HÀăNI,ăTHÁNGăă12/2013



LI CMăN

Vi lòng bită nă sâuă sc,ă emă xină chână thànhă cámă nă thyă ngă Vnhă
Dngăđưătnătìnhăhng dnăemăhoànăthànhă tài tt nghip.
Emăcngăxinăcmănăcác thy cô giáo trong B môn Khoa hc sc khe -

KhoaăiuădngăTrngăi hcăThngăLongăđưăgiúpăđ em trong quá trình
thc hinăđ tài.

Hà Ni, ngày 01 tháng 12 nm 2013
Sinh viên
LI TH THÚY NGA
Thang Long University Library





NHNG T VIT TT


BMI : Ch s khiăcăth ( Body Mass Index )
SKSS: Sc khe sinh sn
TWQ:ăTrungăngăQuânăđi
WHO: T chc Y t th gii




MCăLC

T VNă 1
Chngă1: TNG QUAN 3
1. Quá trình hình thành, phát trin thai và sinh lý thai nhi 3
2. Nhngăđápăng caăcăth ngi m khi có thai. 3
3. Nhu cuădinhădng trong thai k và nhng btăthng liênăquanăđn ch đ dinh

dng 4
3.1. Nhu cu v dinhădng trong thai k. 4
3.2.Nhng btăthngăliênăquanăđn ch đ dinhădng. 6
3.3. Binăphápăchmăsócădinhădng cho bà m trong thi gian mang thai: 8
4. Nghiên cu v dinhădng thai k  trên th gii và Vit Nam 9
Chngă2:ăIăTNGăVÀăPHNGăPHÁPăNGHIÊNăCU 11
2.1.ăiătng nghiên cu 11
2.2.ăaăđim và thi gian nghiên cu 11
2.3. Thit k nghiên cu 11
2.4.ăPhngăphápănghiênăcu 11
2.5.ăPhngăphápăthuăthp s liu 11
2.6. Công c thu thp thông tin: 11
2.7. X lý s liu 11
2.8. Các bin s nghiên cu, các khái nim dùng trong nghiên cu 12
2.8.1. Các bin s nghiên cu 12
2.8.2. ánh giá đim kin thc v dinh dng thai nghén 13
2.8.3. ánh giá đim thc hành dinh dng thai k 13
2.9. Khía cnhăđoăđc caăđ tài 13
Chngă3:ăKT QU NGHIÊN CU 14
3.1.ăcăđim caăđiătng nghiên cu 14
3.1.1. Tui ca đi tng nghiên cu 14
3.1.2. Ch s BMI trc sinh 14
3.1.3. Ngh nghip ca đi tng nghiên cu 14
3.1.4. Trình đ vn hóa ca đi tng nghiên cu 14
Thang Long University Library



3.1.5. PARA ca đi tng nghiên cu 15
3.2. Thc trng nhn thcădinhădng 15

3.3.ăTngăcânăthaiăk caăđiătng nghiên cu 15
3.3.1. BMI trc sinh thp 15
3.3.2. BMI trc sinh bình thng 15
3.3.3. BMI trc sinh tha cân 15
3.3.4. Mi liên quan gia tng cân vi thc hành 16
3.4. Tui thai lúc sinh và cân nng 16
3.5. Mi liên quan gia s ln sinh vi thcăhànhăđúng 16
3.6. Mi liên quan giaătrìnhăđ vnăhóaăvàăhiu bit v dinh dng 16
3.7. Mi liên quan giaătrìnhăđ vnăhóaăvàătháiăđ thcăhànhădinhădng 16
Chngă4:ăBÀNăLUN 17
1. V đcăđim chung caăđiătng nghiên cu 17
2.V thc trng nhn thcădinhădng 18
3. V tngăcânăthaiăk caăđiătng nghiên cu. 19
4. V mi liên quan giaătngăcânăvi thc hành. 19
5. V tui thai lúc sinh và cân nng 19
6. V mi liên quan gia s ln sinh vi thcăhànhăđúng. 20
7. V mi liên quan giaătrìnhăđ vnăhóaăvàăhiu bit v dinhădng. 20
8.V mi liên quan giaătrìnhăđ vnăhóaăvàătháiăđ thcăhànhădinhădng. 20
KT LUN 21
KIN NGH 22
Ph lc 23
TÀI LIU THAM KHO 29


1
TăVNă

Trongănhngănmăgnăđây,ăscăkheăsinhăsnă(SKSS)ăđưătrăthànhămtătrongă
cácălnhăvcăquanătrngăvìănóăkhôngăchăliênăquanătrênăphmăviădânăs kháălnămàăcònă
cóătácăđngătiăsutăcucăđiămiăcáănhânăcngănhătoànăxưăhi.ChngătrìnhăSKSSă

caăLiênăhpăqucăhpătiăCairoă- AiăCpănmă1994ătrongăđóăVităNamăcóăthamădăđưă
xácăđnhăSKSSăbaoăgmă10ăniădungăcăbnătrongăđóăchmăsócăscăkheăbàămătrc,ă
trong,ăsauăkhiăsinhăvàătrăsăsinhălàăniădungăquanătrngăbcănhtă[2].
Khámăvàăqunălýăthaiănghénălàămtătrongănhngănhimăvăcaăngànhăsnăkhoaă
vàălàămtătrongănhngăhotăđngăcaăcácădchăvăchmăsócăSKSS.Ngiăphănătrc,ă
trong, sau khi mang thaiăđcăchmăsóc,ăqunălýătt,ăcóăkinăthc,ătháiăđăthcăhànhă
đúngăsăđmăboămtăcucăthaiănghénăbìnhăthngăvàăsinhăđăanătoànăchoăcămălnă
con.Dinhă dngă thaiă kă làă mtă phnă niă dungă caă qună lýă thaiă nghén.Nhiuă bngă
chngăđưăchngătărngădinhădngăcaăngiămănhăhngăđnăsăphátătrinăcaăbàoă
thai.Nngălng,ă tìnhătrngă dătră nngălngăcaă ngiă mătrongă thiăgiană spăcóă
thai,ăthcănăhàngăngày,ăthcănăbăxungătrongăthiăgianămangăthaiăcóăthănhăhngă
đnătcăđătngătrngăvàăphátătrinăcaăthai.Thcănălàănguyênăliuăđănuôiăbàoăthaiă
phátătrinătă mtă tă bàoă thànhă mtă căthă hoànă chnh,ă khiă raă điă đaă tră miă kheă
mnh,ăthôngăminh.Tălătaiăbinăsnăkhoaă(nhăchyămáuăsauăđ,ăsnăgit,ătrăđăthpă
cân… )ă hocă cácă bnhă lýă trongă thaiă kă nhă đáiă tháoă đngă thaiă k,ă tngă huytă
áp….đcăcoiălàăchăsăphnăánhăsăchmăsócăscăkheăphăn,ăđiuăkinădinhădngă
vàătìnhătrngăkinhăt,ăxưăhiăcaămtăqucăgia.Doăđóăvicăđánhăgiáămcăđăhiuăbit,ă
tháiăđăthcăhànhăvădinhădngăthaiăkăcaăthaiăphăđăđaăraăcácăbinăphápăhătră
phùăhpătrongăchmăsóc,ăqunălýăthaiănghénălàăhtăscăcnăthit.
TheoăsăliuăthngăkêăcaăkhoaăPhăsn,ăBnhăvinăTWQă108ătrongănhngă
nmăgnăđâyăsălngăthaiăphăđnăkhámăvàăsinhăngàyăcàngătngă(nmă2009ăthuădungă
1213 thai ph,ănmă2010ăthuădungă1392ăthaiăph,ănmă2011ăthuădungă1832ăthaiăph,ă
nmă2012ăthuădungă2404ăthaiăph).Tuyănhiênăchaăcóănghiênăcuănàoăđánhăgiáăkină
thc,ătháiăđăthcăhànhădinhădngăthaiăkăcaăthaiăphătiăkhoaăPhăsn,ăBnhăvină
TQă108.
Thang Long University Library


2
Tănhngăthcătănêuătrên,ăchúngătôiătinăhànhănghiênăcuăđătàiă“ăKinăthc,ă

tháiăđăthcăhànhădinhădngăthaiăkăcaăthaiăphătiăkhoaăPhăsn,ăBnhăvinăTQă
108”ănhmămcătiêuănghiênăcuăsau:
Mô tăthcătrngăkinăthcăvàăthcăhànhăvădinhădngătrongăthiăkămang thai
caăthaiăphăđnăkhámătiăkhoaăPhăsnă– BnhăvinăTQă108.


3
CHNGă1
TNGăQUAN
1. QuáătrìnhăhìnhăthƠnh,ăphátătrinăthaiăvƠăsinhălỦăthaiănhi
Thaiăkăbtăđuătăthiăđimăsauăkhiătrngăthătinhăviătinhătrùng.Trngăsauăkhiă
thătinhăsădiăchuynăvàoăbungătăcung.Trongăquáătrìnhădiăchuyn,ătrngăđcănuôiă
dngă bngă dchă caă vòiă tă cungă vàă thcă hină nhiuă giaiă đonă caă quáă trìnhă phână
chia.Khiătiătăcungătrngăđưăđcăphânăchiaăvàăđcăgiălàăphôiăbào.Nhăvyăsălàmă
tătrongăniêmămcătăcungăthngăxy raăvàoăngàyăthă5ăđnăngàyăthă7ăsauăkhiăphóngă
noưnăvàăđóăcngălàălúcăniêmămcătăcungăđcăchunăbăsnăsàngăđăđónăphôiăvàoălàmă
t.
Ngayăkhiăhinătngălàmătăxyăra,ăcácătăbàoăláănuôiăcaăphôiăvàăcácătăbàoă
niêmă mcă tă cungă tiă chă đuă tngă sinhă nhanh đă toă raă rauă thaiă vàă cácă màngă
thai.Trongăhaiătunăđu,ăphôiăphátătrinănhăchtădinhădngălyătădchăniêmămcătă
cung.Sauăđóăhăthngămchămáuăcaăbàoăthaiăphátătrinăvàăngunădinhădngănuôiăbàoă
thaiăđcălyătămáuămăquaărauăthai.
Nhăvyălàăthaiăsngătrongătăcungăphăthucăvàoăngiămănghaălàăsngănhă
măquaăhătunăhoànătăcungă- rau thai.[1].
2. Nhngăđápăngăcaăcăthăngiămăkhiăcóăthai.
* Bàiătităhormone.
Trongăthiăkăcóăthai,ăngoàiăcácăhormoneădoărauăthaiăbàiătit,ăngiămăcngăcóă
nhngăthayăđiăvăhotăđngăcaăhăthngăniătită(nhătuynăyên,ăcortisol,ăAldosteron,ă
T
3

-

T
4…….
)ăđămtămtătngăcngăchuynăhóaătrongăcăthămăviămcăđíchăcungăcpă
chtădinhădngănuôiăthai,ămtăkhácăphátătrinăcăthăm,ăchunăbăchoăkhănng sinh
con và nuôi con.
 Phátătrinăcăquanăsinhădc.
 Tunăhoànăcaămăcóăsăthayăđi.
Tngăluălngătim,tngăluălngămáuăkhongă30%.Sătngăthătíchăhuytătngă
nhiuăhnătngăsălngăhngăcuădnătiătìnhătrngăthiuămáuădoăphaăloưng.
 Hôăhpăcaămăcóăsăthayăđi.
Doătngătrngălngăcăth,ătngăchuynăhóaănênămcătiêuăthăoxyăcàngătng,ăngayă
trcăkhiăsinhămcătiêuăthăoxyătngăkhongă20%.
Thang Long University Library


4
 Tngătrngălngăcăthăvàădinhădngătrongăthiăkăcóăthai.
Vàoăthángăcuiăcaăthiăkăcóăthai,ătrng lngăcăthămăcóăthătngătiă12kg,ă
trongăđóătrngălngăthaiăkhongă3kg,ă2kgădchăvàărau,ă1kgătăcung,ă1kgătuynăvú,ă
dchăngoiăbàoă3kg,ămă1-2kg.ăTuyănhiênătrongănhngăthángăđuăcaăthiăkăcóăthai,ă
ngiămăđưăcóămtălngăchtădinhădngănhtăđnhă rauăthaiăvàănhtălàăăcácăkhoă
dătrăcaăm.ăTrongătoànăbăthiăkăcóăthaiănhuăcuădinhădngătngăvìăcnăphiăcungă
cpăchtădinhădngăchoăcămăvàăthai,ănhiuănhtălàătrongă3ăthángăcuiăvìăthaiălnă
nhanhătrongăthiăgianănày.
Cácăchtădinhădngăcn thitătrongăthiăkănàyălàăprotein,ăglucid,ălipidăđcăbitălàă
Calci,ăphosphate,ăst,ăvitaminănhăvitaminăD,ăvitaminăK.ăNuăcungăcpăkhôngăđăchtă
dinhădng,ăthaiăsăkémăphátătrinăvàăgâyăthiuăhtădinhădngăămă[1].
3. Nhuăcuă dinhădngă trongă thaiă kăvƠă nhngă btă thngă liênă quană

đnăchăđădinhădng.
3.1.ăNhuăcuăvădinhădngătrongăthaiăk.
Phănălaătuiăsinhăđăphiăđcănăungăđyăđătrcăvàătrongăkhiăcóăthaiăđăcóă
mtălngăcácăchtădinhădngădătrăvàătoăchoăconămìnhăbtăđuăcucăsngămt cách
ttănht.Vyănênătrc,ătrongăvàăsauăkhiăsinhăphănăphiăđcănăungăđyăđ.Songă
khóăcóăthătáchăbităchínhăxácănhăhngăcaădinhădngălênăquáătrìnhăsinhăsn,ăscă
kheăcaăngiămănhăhngăbiănhiuăyuătănhăchăđăn,ăgen,ăcácăyuătămôiă
trng,ăxưăhi,ăkinhătăvàănhtălàăcácăbnhănhimătrùng.Nhngăyuătănàyăcngăcóăthă
nhăhngătiăbàoăthaiăbiălăscăkheăvàăsăphátătrinăcaăbàoăthaiăluônăgnălinăviă
scăkheăngiăm.Nhiuănghiênăcuăcònăchngăminhărngăscăkheăngiămătrcă
khi mang thaiăcngăcóănhngănhăhngătiăthaiănhiăcăvăkíchăthcăcaăthaiănhiăvàă
scăkheăcaăthaiănhiăkhiăsinh.Viăngiămăcóătìnhătrngădinhădngăkémătrcăkhiă
sinh,ăthngăđăconăthpăcân,trădăbămcăbnhăvàătăvongăcaoăhnănhngăđaătrăcaă
cácăbàămădinhădngătt.
Trongăthiăkăngiămămangăthaiănhuăcuădinhădngăkhôngăphiălàătngăcaănhuă
cuăcaăbàoăthaiăvàănhuăcuăcaăngiăphănălúcăbìnhăthngămàăănhngăthayăđiăxyă
raăkhiăngiăphănămangăthaiălàmăthayăđiănhuăcuăcácăchtădinhădng.Nhu cuămtă
să chtă dinhă dngă tngă lênă nhă nngă lngă vàă mtă să vitamin.Mtă să chtă dinhă
dngăcóănhuăcuătngănhiuănhăstăvàăvitaminăAădoăcăthăngiămăsădngătrongă


5
quáătrìnhămangăthaiăđngăthiăđăthaiănhiăphátătrinăvàădătr.ăStălàămtăchtădinhă
dngă cóă tênă trongă bngă nhuă cuă khuynă nghă caă huă htă cácă qucă giaă trênă thă
gii.Nhuăcuăstăcaoănhtăăđiătngăphănămangăthaiă(27mg/ngày)vàăphănătuiă
sinhăđă(18mg/ngày).(Phălcă1)NhngăchtădinhădngăkhácănhăvitaminăD,ăvitamină
Că vàă calciă khôngă đcă thaiă nhiă dă tră màă nhuă cuă chă đápă ngă choă thaiă nhiă phátă
trin.Nhăvyădinhădngăcóănhngănhăhngăvaălâuădàiăvaănhtăthiătiăscăkheă
ngiăphăn,ăđnăbàoăthai.ăDinhădngăhpălý,ăđyăđăsăgiúpăchoăbàoăthaiălnălên,ă
phátătrinăđyăđăvàăđaătr lnălênăkheămnh.Chtădinhădngăđcăcungăcpăchoă

thaiănhiătăbaăngun,ătrcătipătăkhuăphnănăcaăngiăm,ătăkhoădătrăcácăchtă
dinhădngăcaămănhăăgan,ăxng,ăkhiămăvàătăquáătrìnhătngăhpăcácăchtădinhă
dngăănhauăthai.[4]
Ngayătăkhiăchună bămangăthaiăvàăquanhăgiaiăđonăthăthaiăngiămăcnăđcă
thamăvnătrcăsinh,ăbênăcnhălàmăcácăxétănghimăsàngălcăcácăyuătănguyăcă(đáiă
tháoăđng,huytăápăcao,bnhălýătimămch……),ăvnăđădinhădngăhpălýăđcăđaă
raăhàngăđu.ăNhngăthóiăquenădinhădngăcóăthăcóănguyăcăgâyăhiăchoăthaiănhiănhă
chánănăhocănăvôăđ,ăchăđănăthiuăst,ăthiuăacidăfolic,ămtăcânăbngăvitaminădnă
đnătìnhătrngădinhădngăkémăcnăđcăphátăhinăsmăđăngiăphănăcóăsăthayăđiă
trongăchăđăn.ă
Trong thiăkămangăthaiăngiămăcngăcnăđcăchmăsóc,ăqunălýăthaiănghénătt,ă
đcăkhámăthaiăđnhăk,ătmăsoátăthaiănghénănguyăcă(đáiătháoăđngăthaiăk,ătngă
huytăápăthaiăk,ăthiuămáuădinhădng……)ăđăcóăsăthayăđiăhpălý,ăđcăbitălàăchă
đădinhădngăđăphùăhpăviătngăgiaiăđonăphátătrinăcaăthai.

Thang Long University Library


6
3.2.Nhngăbtăthngăliênăquanăđnăchăđădinhădng.ă


Quaăsăđătaăthyăconăngiătăkhiăcònălàăbàoăthaiătrongăbngăm,ăđcăsinhăra,ălnă
lên,ătrngăthànhăchoăđnătuiăgiàăđuăcóăthăbănhăhngăhocăbămcăbnhăbiăchă
đădinhădngăkhôngăhpălý.iuănàyăkhôngănhngănhăhngăđnăcucăđiămtăconă
ngiămàăđăliăhuăquăchoăcăthăhămaiăsau.ăThiuăhtădinhădngătrongăquáătrìnhă
mangăthaiăcóăthălàmătngănguyăcăbăbinăchngăsnăkhoaăvàăsinhătrănhăcân.Săthiuă
htăcácăviăchtădinhădngătrongăkhuăphnănăkhiămangăthaiănhălàăacidăfolic,iodăsă
nhăhngăđnăbàoăthaiăsauăquáătrìnhăthătinh.Suyădinhădngăcaăbàămătrongăthiăkă
mangăthaiăthngădnăđnăcácănguyăcăvàăhuăquănngăn:

Tr thp còi
Ngi già thiu
dinhădng
Săsinh nh
cân
Ph n thiu
dinhădng

Tngăcânăkhiăcóăthai
kém

Thiu niên
thp còi
Tngăt vong
Gim kh
nngăchmă
sóc tr
Phát trin trí tu kém
Tngănguyăcăbnh mãn tính
 tuiătrng thành
Choănăb sung
khôngăđúngălúc
Nhim trùng
thng xuyên
Thiuănăvàăchmă
sóc sc khe
Chmătngă
trng
Thiuădinhădng
bào thai

Kh nngă
trí tu

Thiuănă–
Dch v chmă
sóc kém
Thiuănă– Dch v
chmăsóc kém
T l t vong
m cao
Gimănngă
lc trí tu
Thiuănă–
Dch v
chmăsócă
kém


7
- iăviăscăkheăsnăph:
+ăTngănguyăcătăvongăvàăđăliăbinăchngăsnăph.
+ăTngănguyăcănhimăbnh.
+ăThiuămáu.
+ăTngănguyăcăhônămê,ămăyuăvàăhotăđngăgim.
- iăviăscăkheăbàoăthaiăvàătrăsăsinh:
+ăTngănguyăcăchtălu,ăchtăsăsinh.
+ăTngănguyăcăbăđănon,ătrăsinhăraănhăcân.
+ăTngănguyăcădăttăbmăsinh.
+ăTngănguyăcătnăthngănưo.
+ăTngănguyăcăchmăphátătrinătríătu.

+ăTngănguyăcănhimăbnh.
Ngcăliănuătngăcânăquáămcăđcăbitălàătrongăbaăthángăcuiănuămiăthángătngă
quá 2kgăhayămiătunătngătrênă1kgăthìăkhôngătt,ăthngălàăhiuăbnhălýănhăphù,ăcaoă
huytăáp.
Ngoàiăchăsăcânănng,ăthiuămáuădoăthiuăstăcngălàăvnăđăliênăquanăđnăthiuăhtă
dinhădngătrongăthaiăkăthngăgpănht.Thiuăstălàămtăvnăđădinhădngăcng
đngăgpăăhuăhtăcácăvùngădânăcătrênăthăgii,ănhngănghiêmătrngănhtălàăăcácă
ncăđangă phátătrină doă tìnhătrngă thiuăcungăcpă điăkèmăviătălă suyădinhădngă
thiuăproteină- nngălngăcao.
Thiuăstăăphănăcóăthaiălàmă:
- Tngăcmăgiácămtămi,ăgimăscăđăkháng,ăstressătimămch,ăgimăđăkhángăviă
lnh,ăkhóăcóăthăchuăđcăvicămtănhiuămáu.
- Tngătălătăvongăcaăthaiăph.
- Tngănguyăcăsinhănon.
Thiuăstăăphănămangăthaiălàămtăyuătăquanătrngăgópăphnălàmăgimăchă
săphátătrinăthăcht vàătríătuăcaăbàoăthai.
Thang Long University Library


8
3.3.ăBinăphápăchmăsócădinhădngăchoăbƠămătrongăthiăgianămangăthai:
Tìnhătrngădinhădngăcaămătrongăquáătrìnhămangăthaiăđcăbiuăhinăquaă
mcătngăcân.ăMcătngăcânăcaă măcóăliênăquanăchtăchătiăcânănngăcaătrăkhiă
sinh.ăMătngăcânăítăcóănguyăcăđăconănhăcânădiă2500gă(đănonăhocăsuyădinhă
dngăbàoăthai).ăVìăvyăngiămăcnăphiănănhiuăhnăvăsălngăvàătt,ăbăvăchtă
lng.ăChăđănăthiuănngălngăvàăprotein,ănăungăkiêngăkhemăkhôngăhpălýăcóă
liênă quană đnă cână nngă thaiă nhiă (tră đă raă cóă nguyă că nhă cân,ă cână nngă diă
2500gram).ăChăđănăhpălýăcònăđcăthăhinăquaăsătngăcânăcaăthaiăph…ăTuyă
nhiênămcătngăcânăcònăthayăđiătùyătheoătìnhătrngădinhădngăcaăphănătrcăkhiă
cóăthai.ăSoăviătìnhătrng dinhădngăbìnhăthngăthìăngiăgyăcnătngăcânănhiuă

hn,ăngiăbéoăcnătngăcânăítăhn.
Mc tngăcơnăkhuynăcáoătrongăthaiăk
Cơnănngătrcăsinh
BMI(kg/m
2
)
Tngăcơnătrongăthaiăk
Nhăcân
< =18,5
12 - 18 kg
Bìnhăthng
18,5 – 24,9
11 - 16 kg
Thaăcân
25 - 29,9
7 - 11 kg
Béo phì
>= 30
6 - 9 kg

BMI : body mass index
Nguån: Food and Nutrition Boar, Institute of Medicine,National Acdemy of
Sciences, Washington, DC, 1990

Khi ngiăphăn mangăthaiăcóărtănhiuămiănguyăhiăđeăda.ăVnăđăsuyădinhă
dngătrongălúcămangăthaiăkhôngăthăgiiăquytăđnăthunătrongăgiaiăđonămangăthai.ă
Chínhăvìăvyănhngăphănătrongăđătuiăsinhăđăluônăphiăcóăchăđănăcânăbng,ăhpă
lýăkhiăchunăbămangăthaiănh:ănăungăđyăđ,ăbăsungăviăcht…
Vicăchmăsócădinhădng choăbàămătrongăthiăgianămangăthaiăcnăphiătoànă
din,ăbaoăgm:

9
- yă mnhă vică tngă cână thíchă hpă bngă tngă cngă dinhă dngă choă bàă mă
mang thai.
- ngăkýăvàăqunălýăthaiănghén:ămiăthaiăphălúcăcóăthaiăchoăđnăkhiăđăphiă
đcăkhámăthaiăítănhtălàă3ălnăvàoă3ăthiăkăcaăquáătrìnhăthaiănghén.ăCóănhă
vyămiăqunălýăđcădinăbinăcaăcucăđ,ăgimăbtăcácătaiăbinăchoămăvàă
con.
- Tiêmăvacxinăphòngăunăvánăđyăđ.
- Nghăngiălaoăđngăhpălýăkhiămangăthai.
4.ăNghiênăcuăvădinhădngăthaiăkăătrênăthăgiiăvƠ VităNam
Thiăkăbàoăthai,ădinhădngăcaăthaiănhiăhoànătoànăphăthucăvàoădinhădngă
caăm.ăFrydman.ăRăvàăcngăsăchoăbitătìnhătrngădinhădngăcaămătrcăkhiăcóă
thaiăvàăkhuăphnănătrongăkhiăcóăthaiăcóăliênăquanăchtăchăviăvicătngătrngănhanhă
chóngăcaăthaiăvàăcânănngăsăsinh [3]
Săchmăphátătrinăcaăbàoăthaiăcóăthălàănhăhocătrmătrng.ăMtătrongănhngă
lýădoălàăchăđănăungăđiăviăngiămămangăthaiăkhôngăđyăđăsoăviănhuăcu.ăChă
đănăungăkhôngăhpălýăthngălàădoănghèoăkhănhngăcngăcóăthălàădoăsăthiuă
hiuăbităhocădoătpăquánănăungăquáăkiêngăkhemănhtălàăviănhngăbàămăcóăthaiă
lnăđu.ăSargentăvàăcngăsăđưăđaăraă4ăyuătăchínhăliênăquanăđnătrăđăthpăcânălà:
- Yuătămôiătrng.
- Yuătăthaiănhi.
- Bnhăttăcaămătrongăthiăkăcóăthai.
- Tpăquánăcóăhiăcaăngiăm.[4]
Nghiênăcuăvăcácăyuătătăphíaăbàăm,ăEbrahim.Jăchoăbităcóănhiuăyuătăliênă
quanăđnătrăđăthpăcânănhngăcóăthăxpătheoăthătăsau:
- Văbnăthânăngiăm:ăCânănngăkhiăchaăcóăthaiăthp,ătuiădiă16ăhocătrênă
35,ăđălnăđuăvàăđătrênă5ăln,ătinăsăcóăđăthpăcân,ăkhongăcáchăgiaă2ălnăsinhăgnă
nhau.

- Trongăthiă gianăcóă thai:ă Khôngă đcă chmăsócă trcă khiă sinh,ă dinhă dngă
kém,ătngăcânăít,ăcóăbnhătrongăthiăgianămangăthaiăhayăgpălàăthiuămáu.[1,2]
Thang Long University Library


10
TôăThanhăHngăvàăcngăsănghiênăcă2023ătrngăhpătrăsăsinh,ăchoăbită
nhngăyuătănhăhngăđnătrăthpăcânălà:ăThiuădinhădngătrongăquáătrìnhămangă
thai,ătngăcânătrongăquáătrìnhămangăthaiădiă7kg,ătuiăcaăbàămădiă20,ămăcóăbnhă
trong thiă gianăthaiă nghén,ă chiuăcaoă mădiă145cm,ăkhongă cáchă giaăcácă lnăđă
diă24ătháng,ămăkhôngăđcănghătrcăđ,ăkhôngăđcăchmăsócătrcăđă(khámă
thai).[3]
Thiuămáuălàăbnhăthiuădinhădngăhayăgpăăphănăcóăthai,ăđcăbitălàănhngă
bàămăđădy vàănăungăkhôngăđyăđ.ăTheoătăchcăYătăthăgiiă(WHO,ă2003)ăcóă4-
5ătădânăsăthăgiiă(66-80%)ăđangătrongătìnhătrngăthiuăst.ă2ătăngiă(>ă30%)ăđangă
trongătìnhătrngăthiuămáuădoăthiuăst.ă52%ăthaiăphăăcácăncăđangăphátătrinăbă
thiuă máu.ă Cònă tiă Vită Nam,ă theoă Vină dinhă dngă qucă giaă Vită Namă tină hànhă
nghiênăcănmă2000ăcóă32,2%ăthaiăphăbăthiuămáu,ătrongăđóăkhuăvcăđngăbngăsôngă
CuăLong cóă36,9%.ăăcácăncăphátătrin,ă10-30%ăphănăăđătuiăsinhăsnăbăthiuă
stăvàă1,5-14%ăđiătngănàyăbăthiuămáuădoăthiuăst.ăCònăăVităNam,ă24,3%ăphă
năăđătuiăsinhăsnăbăthiuămáu.ăăđngăbngăsôngăCuăLongălàă28,1%.








11

Chngă2

IăTNGăVÀăPHNGăPHÁPăNGHIÊNăCU

2.1. iătngănghiênăcu
- Nghiên cuăđc tin hành trên 50 thai ph đc khám d k ti khoa sn -
Bnh vin TQ 108.
- Tiêu chun la chn: T nguyn tham gia nghiên cu
- Tiêu chun loi tr: H săkhôngăđyăđ d liu
2.2.ăaăđim và thi gian nghiên cu
Nghiên cu đc tin hành ti khoa Ph sn - Bnh vinăTrungăngăQuânăđi
108,ăthángă10/2012ăđn tháng 11/2012.
2.3. Thit k nghiên cu
âyălàănghiênăcu tin cu mô t ct ngang có phân tích.
2.4.ăPhngăphápănghiênăcu
Phngăphápănghiênăcuăđc áp dngălàăphngăphápănghiênăcu đnhălng:
phng vn 50 thai ph bng b câu hi
2.5.ăPhngăphápăthuăthp s liu
- Phng vn thai ph theo b câu hi thit k sn.
- Ly s liu có t h săbnh án.
2.6. Công c thu thp thông tin:
- B phiu hi
2.7. X lý s liu
- S liu s x lýătrênăchngătrìnhătoánăthng kê thông thng.


Thang Long University Library


12

2.8. Các bin s nghiên cu, các khái nim dùng trong nghiên cu
2.8.1. Các bin s nghiên cu
Ni dung nghiên
cu
Tên bin
Ch tiêu nghiên cu
Phngăphápă
và k thut thu
nhp s liu
căđimătrc
khi mang thai
Tui
Tínhătheoănm
Phng vn
Ch s BMIătrc sinh
Phân loiăđc thai ph
nh cân, trung bình,
tha cân
Phng vn
Thành th, nông thôn

Phng vn
Ngh nghip

Phng vn
Trìnhăđ vnăhóa
Phân loiăđcătrìnhăđ
vnăhóaă thànhă3ă nhóm:
12/12; trung cp - să
cp;ă caoă đng,ă đi hc,

sauăđi hc
Phng vn
PARA
Phân loiă đc s ln
sinh con ca thai ph
Phng vn
Kin thc v dinh
dng thai k
Cóă quană tâmă đn dinh
dng thai k

Phng vn
Hiu bit v dinh
dng thai k
Phân loiăđc mcăđ
hiuăđúng,ăhiu sai
Phng vn
Tháiăđ thc
hànhădinhădng
thai k
Thcă hànhă dinhă dng
thai k
Phân loi mcă đ thc
hànhă đúng,ă thc hành
sai
Phng vn
Tngăcânăthaiăk
Phân loiătngăcânămc
đ va, mcăđ cao và
mcăđ thp

Phng vn





13
2.8.2. ánh giá đim kin thc v dinh dng thai nghén
Gmă6ăcâu:ă
Phânăloi: 10-12ăđim.ăXpăloiăđtăyêuăcu văkinăthcădinhădngăthaiăk.
Diă10ăđim.ăXpăloiăchaăđtăvăkinăthcădinhădngăthaiăk.
2.8.3. ánh giá đim thc hành dinh dng thai k
Gm 11 câu:
Phân loi: 11 - 13ăđim. Xp loi thcăhànhăđúng.
Di 11 đim. Xp loi thcăhànhăkhôngăđúng.
2.9. Khía cnhăđoăđc caăđ tài
- iuătraăđc s đng ý và thng nht ca cp y ch huy khoa Ph sn Bnh
vinăTrungăngăQuânăđi 108.
- Gii quyt rõ mcătiêu,ăýănghaănghiênăcuăchoăcácăđiătngătrênăcăs đóăđt
đc s tham gia tình nguyn caăcácăđiătng nghiên cu.
- Kt qu ca nghiên cu phc v cho vic ci thin các hotăđngăchmăsócă
sc khe thai ph ti khoa ph sn Bnh vin 108.
Thang Long University Library


14
Chngă3
KT QU NGHIÊN CU
3.1. căđim caăđiătng nghiên cu
3.1.1. Tui ca đi tng nghiên cu

Tui
S điătng (n)
T l (%)
20 - 22
10
20
23 - 35
39
78
Trên 35
01
2
3.1.2. Ch s BMI trc sinh
Ch s BMI
S điătng (n)
T l (%)
< 18,5
11
22
18,5 – 24,9
35
70
Trên 25
04
8
3.1.3. Ngh nghip ca đi tng nghiên cu
Ngh nghip
S điătng (n)
T l (%)
Sinh viên

03
06
Công nhân
02
4
 nhà, t do
14
28
Cán b công chc
31
62
3.1.4. Trình đ vn hóa ca đi tng nghiên cu
Trìnhăđ vnăhóa
S lng
T l %
12/12
11
22
Trung cp,ăsăcp
14
28
Caoăđng,ăđi hc,ăsauăđi hc
25
50





15

3.1.5. PARA ca đi tng nghiên cu
PARA
S điătng (n)
T l (%)
0000
31
62
1001
19
38
3.2. Thc trng nhn thcădinhădng


S lng
%
Hiuăđúng
Thcăhànhăđúng
19
38
Hiuăđúng
Thc hành sai
7
14
Hiu sai
Thcăhànhăđúng
11
22
Hiu sai
Thc hành sai
13

26
3.3.ăTngăcơnăthaiăk caăđiătng nghiên cu
3.3.1. BMI trc sinh thp
BMIătrc sinh thp
Tngăcơnăphùăhp
Tngăcơnăkhông phù hp
Cao
Thp
11
7
1
3
3.3.2. BMI trc sinh bình thng
BMIătrcăsinhăbìnhăthng
Tngăcơnăphùăhp
Tngăcơnăkhôngăphùăhp
Cao
Thp
35
18
11
6
3.3.3. BMI trc sinh tha cân
BMIătrc sinh tha cân
Tngăcơnăphùăhp
Tngăcơnăkhôngăphùăhp
Cao
Thp
4
0

4
0


Thang Long University Library


16
3.3.4. Mi liên quan gia tng cân vi thc hành

ThcăhƠnhăđúng
Thc hành sai
Phù hp
13
12
Không phù hp
17
08
3.4. Tui thai lúc sinh và cân nng

S lng
T l %
Phù hp
48
96
Không phù hp
(non - già tháng)
2
(mtătrng hp con 2,3kg thai 39 tun và
mtătrng con 2,7kg thai 36 tun)

4
3.5. Mi liên quan gia s ln sinh vi thcăhƠnhăđúng
S lng
ThcăhƠnhăđúng
Sinh ln 1
21
Sinh ln 2 tr lên
09
3.6. Mi liên quan giaătrìnhăđ vnăhóaăvƠăhiu bit v dinhădng
Trìnhăđ vnăhóa
Hiuăđúng
Hiu sai
12/12
3
8
Trung cp,ăsăcp
7
7
Caoăđng,ăđi hc,ăsauăđi hc
15
10

3.7. Mi liên quan giaătrìnhăđ vnăhóaăvƠătháiăđ thcăhƠnhădinhădng
Trìnhăđ vnăhóa
ThcăhƠnhăđúng
Thc hành sai
12/12
3
8
Trung cp,ăsăcp

7
7
Caoăđng,ăđi hc,ăsauăđi hc
18
7



17
Chngă4
BÀN LUN
1. V đcăđim chung caăđiătng nghiên cu
V tui caăđiătng nghiên cu:
Các điătng tham gia vào nghiên cu tp trung ch yuătrongănhómăđ tui
23-35 chim t l khá cao 78% (trong tng s điătng tham gia vào nghiên cu có
ch s BMIătrc sinh > 25 đu nmătrongănhómăđ tui này chim t l 100% ).
Tipătheoălàănhómăđ tui 20-22.iătng tham gia nghiên cu có ch s BMI
trc sinh < 18,5 nm ch yu trongănhómăđ tui này chim t l 54,5%.iu này có
th doăcácăđiătngătrongăđ tui này còn tr,mi sinh con lnăđu,thng không có
s chun b v thai nghén nên ít quan tâm tiădinhădngătrc thai k. Trong khuôn
kh đ tàiănàyătôiăkhôngăđ cp ti các yu t khác nhăhng ti BMI ca m trc
sinhănhădiătruyn, mc sng.
 tui trên 35 chim t l thp nhtăcóă01ăđiătng nghiên cu.
V trìnhăđ hc vn caăđiătng nghiên cu:
Trìnhăđ hc vnăliênăquanăđn kin thc và thc hành.Kt qu nghiên cu
cho thyăcácăđiătng tham gia vào nghiên cuăcóătrìnhăđ hc vn t caoăđng tr
lênătngăđi cao chim 50%.
Tipă theoă làă nhómă cóă trìnhă đ trung cpă vàă să cp chim t l 28%.
Nhómăcóătrìnhăđ 12/12 có t l thp nht 22%.
Qua phân tích kt qu nghiên cu tôi nhn thyă nhómă điă tng tham gia

nghiên cu có ch s BMIătrc sinh < 18,5 phân b  c baănhómătrìnhăđ hc vn,
tp trung nhiu nht  nhómăcóătrìnhăđ t caoăđng tr lên.Nhómăđi tng tham gia
nghiên cu có ch s BMIătrc sinh > 25 tp trung  nhómăcóătrìnhăđ trung cp,ăsă
cp.
V ngh nghip caăđiătng nghiên cu
iătng tham gia nghiên cu ch yu có ngh nghip là cán b công chc
chim t l cao nht 62%.Tip theo là nhóm ni tr,t do chim t l 28%.S còn li
là sinh viên (chim 06%) và công nhân ( chim 4%)
Thang Long University Library


18
Qua phân tích kt qu nghiên cu tôi nhn thyă nhómă điă tng tham gia
nghiên cu có ch s BMIătrc sinh < 18,5 phân b  c bn nhóm ngh nghip, tp
trung nhiu nht  nhóm ni tr, t doă(54,5%).Nhómăđiătng tham gia nghiên cu
có ch s BMIătrc sinh > 25 tp trung  nhóm cán b công chc.
V s ln sinh caăđiătng nghiên cu
Nhómăđiătng tham gia vào nghiên cu sinh con lnăđu chim t l 62%
và t l này là 38%  nhómăđiătng tham gia vào nghiên cu sinh con ln th hai.
Qua phân tích kt qu nghiên cu tôi nhn thyănhómăđiătng tham gia
nghiên cu có ch s BMIătrc sinh < 18,5 phân b  c hai nhóm, tp trung nhiu 
nhóm sinh con lnăđu.iu này có th gii thích gn ging viălýădoăđiătng nghiên
cuătrongăđ tui 20 – 23 có ch s BMIătrc sinh <18,5 cao.Nhómăđiătng tham
gia nghiên cu có ch s BMIătrc sinh > 25 tp trung  nhóm sinh con ln hai.
2.V thc trng nhn thcădinhădng
Kt qu nghiên cu cho thy, t l điătng tham gia vào nghiên cu có kin thc
đúngăvàăthcăhànhăđúngăv dinhădng thai k là 38%.
T l điătng có kin thcăđúngănhng thcăhànhăchaăđúngăchim t l
14%.Nhngă ngiă nàyă thng cóă quană tâmă đnă dinhă dng thai k qua các kênh
thôngătinănhăinternet,quaăbnăbè,ngiăthânăsongăcácăđiătngănàyătrc và trong

thai k không thc hinăđúngănhă cácă kin thcă cóă đc chng hn nhă100%ă đi
tngăđc hi không ung b xung viên stătrc khi d đnh có thai mà ch ung
sau khi có thai, có mtătrng hp không ung viên st trong sut thai k.Hocăcácăđi
tng này không điăkhámăthaiăđuăđn theo hn ca bác s, không theo dõi cân nng
trong sut thai k,ănăung theo s thích hoc kinh nghim dân gian truyn li ca các
bà, các m mua cho.
T l điătng có kin thc v dinhădng thai k chaăđt yêu cuăxongăđưă
thcăhànhăđúngăchim 22%.Nhngăngiănàyătrc khi d đnh có thai không quan
tâmăđnădinhădng thai k. Sau khi có thai h điăkhámărtăđyăđ theo hn ca bác s,
b xung viên stăvàăcalciăđyăđ sut thai k.Tuy nhiên qua phng vn nhn thy các
điătng vn lúng túng trong vicăxácăđnh th nàoălàănăung hpălý,đ cht trong
thi k mang thai.Phnăđôngăh nghănăgìăttăchoăconăvàănăđ tt cho con thì h n.


19
T l điătng có kin thcăchaăđt v dinhădng thai k đng thi thc hành
chaăđúngăchimă26%.âyăcngălàăt l tngăđi cao.T t l này giăýăđn vic
nâng cao vnăđ tăvn và truynăthôngăđ thai ph có kin thcăđúngăv dinhădng
thai k.Nuăđcătăvn tt, các thai ph có th t tin và ch đng trong vic theo dõi
vàăchmăsócădinhădng ttăhn.
3. V tngăcơnăthaiăk caăđiătng nghiên cu.
Trong tng s 11ăđiătng tham gia nghiên cu có ch s BMIătrc sinh < 18,5
thì ch cóă07ătrng hpătngăcânăphùăhp theo khuyn cáo caăwHO,ă04ătrng hp
tngăcânăkhôngăphùăhpă(trongăđóăcóă01ătrng hpătngăcânăquáămc khuyn cáo và
03ătrng hp có mcătngăcânăchaăđt yêu cu )
Trong tng s 35ăđiătng tham gia nghiên cu có ch s BMIătrc sinh t
18,5-24,9ăthìăcóă18ătrng hpătngăcânăphùăhp theo khuyn cáo caăwHO,ă17ătrng
hp còn liătngăcânăkhôngăphùăhpă(trongăđóăcóă11ătrng hpătngăcânăquáăcaoăvàă06ă
trng hpătngăcânăchaăđt mc khuyn cáo)
C 04ăđiătng tham gia nghiên cu có ch s BMIătrcăsinhă>ă25ăđu có mc

tngăcânăcaoăsoăvi khuyn cáo ca wHO.
4. V mi liên quan giaătngăcân vi thc hành.
Trong tng s 25ăđiătng tham gia nghiên cu có mcătngăcânăthaiăk phù hp
vi khuyn cáo caăwHOăthìăcóă13ătrng hp có thcăhànhădinhădng thai k đúngă
vàă12ătrng hp thc hành sai.
25ăđiătng tham gia nghiên cu có mcătngăcânăthaiăk không phù hp theo
khuyn cáo ca wHO thì có tiă17ătrng hp thcăhànhădinhădng thai k đúng,ăcònă
08ătrng hp thcăhànhădinhădng thai k chaăphùăhp.
5. V tui thai lúc sinh và cân nng
Trong nghiên cu ca tôi có 48 tr să sinhă cóă cână nng phù hp vi tui thai
chim t l 96%. Ch cóă02ătrng hp (04%) không phù hp vi tuiăthai,ăđóălàă
mtătrng hp con nng 2,3kg lúc thai 39 tun và mtătrng hp con nng 2,7kg lúc
thai 36 tun.
Thang Long University Library


20
6. V mi liên quan gia s ln sinh vi thcăhƠnhăđúng.
Cóă21ăđiătng tham gia nghiên cu sinh con lnăđuăcóătháiăđ thc hành dinh
dng thai k đúngăvàă09ăđiătng tham gia nghiên cu sinh con ln th 2ăcóătháiăđ
thcăhànhădinhădng thai k đúng.iu này có l là do các thai ph mang thai lnăđu
tuyătrc khi mang thai có th không quan tâm nhiuăđnădinhădng thai k nhngă
sau khi mang thai có quan tâm nhiuă hnă vìă tâmă lýă mună đaă conă đuă lòngă đc
hng nhng gì ttăđp nhtăvàăthngăđcăgiaăđìnhăhaiăbênăquanătâmăchmăsócătt
hn.
7. V mi liên quan giaătrìnhăđ vnăhóaăvƠăhiu bit v dinhădng.
Qua phân tích s liu nghiên cu tôi thy nhóm thai ph cóătrìnhăđ chuyên môn t
caoăđng tr lênă(15ătrng hp) có kin thc v dinhădng thai k tt nht.Nhóm
thai ph cóătrìnhăđ chuyên môn thpăhnăcóăt l có kin thc v dinhădng thai k
cngăthpăhnă( nhóm thai ph cóătrìnhăđ trung cp,ăsăcpăcóă07ătrng hp hiu

đúngăv dinhădng thai k, còn  nhóm thai ph cóătrìnhăđ 12/12 ch cóă03ătrng
hp hiuăđúngăv dinhădng thai k).iu này cho thy các bà m cóătrìnhăđ hc vn
caoă thngă điă kèmă viă khámăthaiă đyăđ,quană tâmăhnă đn thai k,có ch đ dinh
dng ttăhn.iu này có vai trò ht sc quan trng trong vic làm gimănguyăcătaiă
bin snăkhoaăcngănhăgópăphn nâng cao chtălng khám và qun lý thai nghén.
8.V mi liên quan giaătrìnhăđ vnăhóaăvƠătháiăđ thcăhƠnhădinhădng.
Qua phân tích s liu nghiên cu tôi thy nhóm thai ph cóătrìnhăđ chuyên môn t
caoă đng tr lên (18ă trng hp)ă cóă tháiă đ thcă hànhă dinhă dng thai k tt
nht.Nhóm thai ph cóătrìnhăđ chuyên môn thpăhnăcóăt l cóătháiăđ thc hành v
dinhădng thai k cngăthpăhnă( nhóm thai ph cóătrìnhăđ trung cp,ăsăcp có 07
trng hp thcăhànhăđúngăv dinhădng thai k, còn  nhóm thai ph cóătrìnhăđ
12/12 ch cóă03ătrng hp thcăhànhăđúngăv dinhădng thai k).iu này cho thy
các bà m cóătrìnhăđ hc vnăcaoăthngăđiăkèmăviăkhámăthaiăđyăđ,quanătâmăhnă
đn thai k,có ch đ dinhădng tt hn.iu này có vai trò ht sc quan trng trong
vic làm gimănguyăcătaiăbin snăkhoaăcngănhăgópăphn nâng cao chtălng khám
và qun lý thai nghén.