Một số biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn tđn tiểu học

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
KHOA NGHỆ THUẬT

NGUYỄN THỊ HỒNG NHUNG
TIỂU LUẬN NGHIỆP VỤ SƯ PHẠM
ĐỀ TÀI
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH HỌC TỐT
PHÂN MÔN TẬP ĐỌC NHẠC CHO HỌC SINH LỚP 4
TRƯỜNG TIỂU HỌC SÔNG NHẠN.
Đồng Nai, tháng 6 năm 2014
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
KHOA NGHỆ THUẬT

TIỂU LUẬN NGHIỆP VỤ SƯ PHẠM
ĐỀ TÀI
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH HỌC TỐT
PHÂN MÔN TẬP ĐỌC NHẠC CHO HỌC SINH LỚP 4
TRƯỜNG TIỂU HỌC SÔNG NHẠN.
Học viên : NGUYỄN THỊ HỒNG NHUNG
Lớp : ĐHSP ÂM NHẠC K4 - ĐỒNG NAI
GV hướng dẫn : Ths. TRẦN HƯƠNG GIANG
Đồng Nai, tháng 6 năm 2014
MỤC LỤC
STT NỘI DUNG Trang
1 Phần I: Mở đầu 1
2 1. Lí do chọn đề tài 1
3 2. Mục đích nghiên cứu 2
4 3. Phương pháp nghiên cứu 3
5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3
6 5. Đóng góp của đề tài 3
7 6. Bố cục của đề tài 3

8 Phần II: Nội dung đề tài 4
9 I. Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài 4
10 1.1. Cơ sở lý luận 4
11 1.2. Cơ sở thực tiễn 5
12 1.2.1. Khái quát về trường Tiểu học Sông Nhạn 5
13 1.2.2. Thực trạng của vấn đề 6
14 II. Một số biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn tập đọc
nhạc cho học sinh lớp 4 trường tiểu học sông nhạn.
7
15 2.1. Tạo hứng thú học tập 7
16 2.2. Xây dựng phương pháp tập đọc nhạc 8
17 2.3. Xây dựng phương pháp ghi chép nhạc 16
18 Phần III: Kết luận 17
19 3.1. Kết luận 17
20 3.2. Khuyến nghị 18
PHẦN I: MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài:
Chúng ta đã bước vào thế kỉ XXI, thế kỉ của khoa học và công nghệ bao điều
kì diệu đang chờ đón con người phát hiện và khám phá. Để tạo được nhiều
thành tựu rực rỡ cho thế kỉ này chúng ta cấn có thật nhiều tài năng trẻ tạo thành
những mũi xung kích nắm bắt và phát triển các thành tựu khoa học kỹ thuật.
Muốn vậy sản phẩm giáo dục là thế hệ trẻ có đủ đức, tài, năng động sáng tạo.
Đặc biệt bậc tiểu học phải là nền móng đầu tiên cho quá trình nhận thức, trẻ cần
được giáo dục và phát triển đều, toàn diện ở tất cả các bộ môn.
Âm nhạc là một trong 5 môn trong trường Tiểu học mang tính chất thực
hành về thẩm mỹ, về nghệ thuật thông qua các bài học hát giáo dục các em
những tình cảm đạo đức trong sang, phẩm chất tốt đẹp, phát triển năng lực trí
tuệ. Thông qua các bài hát giúp các em hát đúng âm điệu những bài hát phù hợp
với độ tuổi. Qua đó tạo cho các em có thói quenhát tập thể đồng đều, hòa giọng.
Âm nhạc trong trường tiểu học là một nhu cầu trong đời sống tinh thần của

trẻ. Trẻ được ca hát là được tự hoạt động để nhận thức thế giới xung quanh và
bản thân mình. Những hình tượng âm thanh của bài hát, bản nhạc tác động vào
cảm xúc của các em, giúp cho việc phát triển trí tuệ, óc tưởng tượng và có tác
dụng giáo dục tình cảm, đạo đức rất tốt.
Qua các bài học các em được nghe hát, nghe nhạc, được tập hát, được biết
một số kiến thức phổ thông về âm nhạc.
Tất cả những cái đó sẽ tạo thành một trình độ văn hóa âm nhạc tối thiểu để
góp phần vào các môn học khác để giáo dục nhân cách, làm cho các nội dung
học tập ở nhà trường phổ thông có tính toàn diện, làm thăng bằng, hài hòa các
hoạt động của trẻ em. Qua đây phát hiện và bồi dưỡng những mầm non tương
lai của nghệ thuật.
Trong khi đó, lên lớp bốn học sinh mới bắt đầu được làm quen với các bài
tập đọc nhạc đầu tiên, tuy đơn giản nhưng cũng sẽ rất khó nếu giáo viên không
có phương pháp giảng dạy phù hợp, thu hút và gây được hứng thú trong giờ học
thì sẽ kéo theo những tiết học sau học sinh không muốn học vì nhàm chán, quá
sức và khô khan.
Khi thực hiện giáo án trên lớp và trong thực tế giảng dạy, tôi luôn cố gắng
học hỏi, tìm tòi, rút kinh nghiệm nhằm tìm cho mình những phương pháp tối ưu
trong hoạt động giảng dạy. Tôi xin trình bày “ Một số biện pháp giúp học sinh
học tốt phân môn tập đọc nhạc học sinh lớp 4 trường Tiểu học Sông Nhạn”.
2. Mục đích nghiên cứu:
Đối tượng học sinh tiểu học nhìn chung còn rất bỡ ngỡ với nốt nhạc đặc biệt
là các em học sinh vùng cao, vùng sâu vùng xa thì nốt nhạc lại càng xa lạ và bỡ
ngỡ với nốt nhạc vì vậy để hướng dẫn các em hiểu và đọc được các nốt nhạc
người giáo viên cần phải kiên trì chịu khó và sáng tạo.
Tập đọc nhạc là nền tảng để cho các em học sinh hát đúng, chuẩn, thể hiện
chính xác bài hát, đổi lại tập đọc nhạc đòi hỏi thái độ học tập nghiêm túc đúng
đắn mang tính chính xác cao, vì vậy để các em học tốt và có hứng thú học tập,
đòi hỏi người thầy phải có một phương pháp truyền đạt, phương pháp thu hút,
tạo sự hứng thú cho các em, đây là một quá trình cần phải rèn luyện lâu dài, bền

vững, mang tính căn bản và hệ thống. Đa số các em do ít được tiếp xúc với loại
hình này nên còn thể hiện nhiều nhược điểm khi học tập. Vì vậy người giáo viên
phải từng bước giúp các em có được sự tự tin, nắm được các kiến thức, các kỹ
năng cơ bản từ đó giúp các em phát triển tai nghe và khả năng thể hiện tốt các
bài tập đọc nhạc.
Những năm trước đây, việc đầu tư trang thiết bị cho môn học còn hạn chế.
Do đó việc truyền đạt và giúp các em tiếp thu kiến thức Âm nhạc là hết sức khó
khăn, thậm chí những kiến thức đó đến với các em hết sức trừu tượng. Việc
truyền thụ các kiến thức âm nhạc chỉ qua phương pháp truyền khẩu thuần tuý, ít
phát triển khả năng tư duy của các em. Do đó không tạo được sự thu hút, ít gây
hứng thú học tập cho các em.
3. Phương pháp nghiên cứu:
- Điều tra giáo dục.
- Lấy ý kiến chuyên gia.
- Phân tích tổng hợp.
- Khảo sát thực địa.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp giúp học sinh học tốt phân
môn tập đọc nhạc.
- Phạm vi nghiên cứu: Học sinh lớp 1 trường Tiểu học Sông Nhạn.
5. Đóng góp của tiểu luận:
- Giúp học sinh hát đúng tiết tấu, nhịp độ bài tập đọc nhạc .
- Nâng cao chất lượng dạy và học.
- Giúp học sinh yêu thích môn tập đọc nhạc.
- Làm tài liệu cho các đồng nghiệp tham khảo.
6. Bố cục của tiểu luận:
Ngoài phần mở đầu và kết luận phần tiểu luận gồm 2 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn.
Chương 2: Một số biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn tập đọc nhạc
cho học sinh lớp 4 trường Tiểu học Sông Nhạn.

PHẦN II: NỘI DUNG
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1 Cơ sở lý luận:
Như chúng ta đã biết, âm nhạc có có vai trò rất to lớn, đem đến những khoái
cảm thẩm mỹ cao, là món ăn tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con
người. Ngay từ xa xưa, âm nhạc đã đi vào đời sống con người một cách tự nhiên,
gần gũi và dần được phát triển mạnh mẽ, rộng rãi qua các thời đại và mang lại rất
nhiều lợi ích to lớn trong đời sống tinh thần của con người. Nó là thứ ngôn ngữ
“cao cấp” của loài người, “khi nào ngôn ngữ bất lực thì âm nhạc sẽ lên tiếng”.
Cung cấp cho học sinh tiểu học một vốn kiến thức âm nhạc cần thiết, phù hợp với
đặc điểm tâm sinh lí là việc không thể thiếu trong thời đại hiện nay khi mà âm
nhạc Việt Nam nói riêng đang có chiều hướng “quốc tế hóa”.
Đối với việc giáo dục âm nhạc trong nhà trường còn bị xem nhẹ và được coi
là bộ môn phụ. Sự biến đổi trong văn hóa thẩm mĩ, tình cảm của thế hệ trẻ trong
thời buổi kinh tế thị trường, hội nhập đang diễn ra hết sức phức tạp, nhiều điều
bất cập khiến dư luận xã hội lo ngại.
Hiện nay cùng với quá trình phổ cập xã hội hóa các hoạt động văn hóa trong
đời sống cộng đồng, các trường học cũng đã giành nhiều sự chăm lo tổ chức sinh
hoạt văn hóa, văn nghệ cho học sinh. Xong việc dạy học và giáo dục thẩm mĩ
nghệ thuật cho học sinh thì vẫn được coi trọng đúng mức, đặc biệt là việc đào tạo
bồi dưỡng, quản lý và sử dụng đội ngũ giáo viên dạy âm nhạc đang còn nhiều
lúng túng. Chịu dự ràng buộc bởi tổ chức và cơ chế dân sự theo số lương biên
chế tại các cơ sở. Nhiều đội ngũ giáo viên dạy âm nhạc chủ đạo trong nhà trường
tiểu học, THCS còn không có chỗ đứng hoặc đi làm việc khác. Có trường sử
dụng giáo viên thừa vào để dạy âm nhạc.
Vậy qua phần thực trạng và nguyên nhân thực trạng chúng ta cần nhận thấy
việc giảng dạy âm nhạc nói chhung và sử dụng âm nhạc nói riêng là một vấn đề
cấp bách và nhu cầu cần thiết được quan tâm. Bên cạnh đó đội ngũ giáo viên cần
phải có bề dày kinh nghiệm, kiến thức nhằm đảm bảo các giờ dạy trên lớp đạt
hiệu quả cao, đáp ứng nhu cầu của ngành giáo dục phát triển một cách toàn diện.

1.2 Cơ sở thực tiễn:
1.2.1. Khái quát về trường Tiểu học Sông Nhạn:
Hiện nay cùng với quá trình phổ cập xã hội hóa các hoạt động văn hoá đời
sống cộng đồng, các trường học cũng đã giành nhiều sự chăm lo, tổ chức sinh
hoạt văn hóa, nghệ thuật cho học sinh.
Trường tiểu học Sông Nhạn có cơ sở vật chất khang trang , có nhiều và đa
dạng các phương tiện dạy học : các bảng phụ bài hát, dụng cụ gõ, đàn, đặc biệt
có phòng học riêng biệt phục vụ tốt cho việc giảng dạy.
Một số học sinh có năng khiếu và say mê môn học Âm nhạc, điều này rất có
ích cho giáo viên khi tổ chức các hoạt động nhóm trong các tiết học.
Việc dạy học và giáo dục thẩm mĩ nghệ thuật cho học sinh thì vẫn được coi
trọng đúng mức, đặc biệt là viện đào tạo bồi dưỡng.
Để cho học sinh có sự hứng thú, lôi cuốn trong giờ học âm nhạc.
Với đặc thù của vùng, trường Tiểu học Sông Nhạn là một một xã thuộc khu
vực nông thôn, số dân đông địa bàn rộng. Các em học sinh chưa có điều kiện
tham gia các câu lạc bộ âm nhạc ở nhà thiếu nhi và chưa có điều kiện để tham
gia các chương trình văn nghệ lớn. Cho nên đại trà là thiếu sự tự tin, mạnh dạn.
Chính nguyên nhân nhân này ít dẫn đến việc các giờ học âm nhạc thiếu đi nét tự
nhiên, nhẹ nhàng và sôi nổi.
Trong các giờ học âm nhạc thời lượng còn hạn chế.
Học sinh ít coi trọng môn học này nên không ôn tập thường xuyên, đa số các
em không nắm hết kiến thức được học.
Phần lớn phụ huynh học sinh chưa có sự đầu tư và quan tâm đến việc học
môn âm nhạc, vì vậy môn âm nhạc thường bị xem nhẹ, bị coi là môn phụ không
được xem trọng như các môn học chính khác.
1.2.2. Thực trạng của vấn đề:
Đối tượng học sinh tiểu học nhìn chung còn rất bỡ ngỡ với nốt nhạc đặc biệt
là các em học sinh vùng cao, vùng sâu vùng xa thì nốt nhạc lại càng xa lạ và bỡ
ngỡ với nốt nhạc vì vậy để hướng dẫn các em hiểu và đọc được các nốt nhạc
người giáo viên cần phải kiên trì chịu khó và sáng tạo.

Tập đọc nhạc là nền tảng để cho các em học sinh hát đúng, chuẩn, thể hiện
chính xác bài hát, đổi lại tập đọc nhạc đòi hỏi thái độ học tập nghiêm túc đúng
đắn mang tính chính xác cao, vì vậy để các em học tốt và có hứng thú học tập,
đòi hỏi người thầy phải có một phương pháp truyền đạt, phương pháp thu hút,
tạo sự hứng thú cho các em, đây là một quá trình cần phải rèn luyện lâu dài, bền
vững, mang tính căn bản và hệ thống. Đa số các em do ít được tiếp xúc với loại
hình này nên còn thể hiện nhiều nhược điểm khi học tập. Vì vậy người giáo viên
phải từng bước giúp các em có được sự tự tin, nắm được các kiến thức, các kỹ
năng cơ bản từ đó giúp các em phát triển tai nghe và khả năng thể hiện tốt các
bài tập đọc nhạc.
Những năm trước đây, việc đầu tư trang thiết bị cho môn học còn hạn chế.
Do đó việc truyền đạt và giúp các em tiếp thu kiến thức Âm nhạc là hết sức khó
khăn, thậm chí những kiến thức đó đến với các em hết sức trừu tượng. Việc
truyền thụ các kiến thức âm nhạc chỉ qua phương pháp truyền khẩu thuần tuý, ít
phát triển khả năng tư duy của các em. Do đó không tạo được sự thu hút, ít gây
hứng thú học tập cho các em.
CHƯƠNG II: MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH HỌC TỐT PHÂN
MÔN TẬP ĐỌC NHẠC CHO HỌC SINH LỚP 4 TRƯỜNG TIỂU HỌC
SÔNG NHẠN.
2.1. Tạo hứng thú học tập:
Để có một tiết học nhạc hiệu quả, gây hứng thú cho học sinh trước tiên
người giáo viên phải xây dựng nề nếp học tập ngay từ bài học đầu tiên. Cụ thể
như xác định thái độ, ý thức học tập đối với môn Âm nhạc. Ở lớp dưới, các em
đã được làm quen với các kí hiệu Âm nhạc: các hình nốt, khuông nhạc, khóa
Son, đọc 8 bài tập đọc nhạc ở lớp 4, Sang lớp 5, các kỹ thuật đó được duy trì
và nâng cao hơn một bước. Vì vậy, giáo viên phải nắm vững các phương pháp
và các bước trong giảng dạy để truyền thụ lại cho các em các kiến thức của bài
học cũng như phát triển các kỹ năng đã có của các em một cách tốt nhất.
Việc củng cố lại bài hát không chỉ ở việc hát lại lời hát mà còn thực hiện
theo một số phương pháp khác, như gõ đệm nhạc cụ theo tiết tấu, nhắc lại tính

chất nhạc điệu của bài. Các hình thức luyện tập này vừa hiệu quả lại vừa thu hút
học sinh tham gia. Yêu cầu là giáo viên phải nêu và giao rõ nhiệm vụ cho các
em.
Ví dụ: Giáo viên đàn lại bài hát, yêu cầu học sinh gõ đệm theo nhịp, theo
phách hoặc tiết tấu. Giáo viên yêu cầu học sinh hát câu 1, nhẩm và gõ theo
phách câu 2 rồi lại hát câu 3, gõ đệm câu 4 cũng có thể chỉ cho các em gõ theo
tiết tấu của bài.
Tóm lại, phương pháp luyện tập củng cố 1 bài hát là hết sức đa dạng, tuỳ
theo từng thời điểm, từng bài mà người giáo viên sử dụng, lựa chọn 1 phương
pháp thích hợp, duy chỉ có 1 điều dù có thực hiện phương pháp nào thì người
giáo viên vẫn phải luôn sử dụng nhạc cụ để thực hiện, có như vậy các em mới
cảm nhận thực sự những âm thanh và đặc biệt là gây sự hứng thú cho các em.
2.2. Xây dựng phương pháp tập đọc nhạc:
Ở lớp 4, học sinh mới làm quen với các kí hiệu ghi nhạc: khóa Son, khuông
nhạc, một số hình nốt nhạc, vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc, … đặc biệt vị
trí các nốt nhạc trên khuông nhạc rất quan trọng, nó quyết định cho việc đọc
nhạc của học sinh ở các lớp trên, vì vậy để cho dễ nhớ tôi đã cho học sinh ghi
nhớ bằng các câu văn như sau:
Nốt Đô: ở dòng kẻ phụ dưới
Nốt Rê: sát dưới dòng kẻ thứ nhất
Nốt Mi: ở dòng kẻ thứ nhất
Nốt Pha: ở khe thứ nhất
Nốt Son: ở dòng kẻ thứ hai
Nốt La: ở khe thứ hai
Nốt Si: ở dòng kẻ thứ ba.
Ta thường xuyên ôn tập củng cố cho học sinh ghi nhớ vị trí các nốt nhạc trên
khuông nhạc bằng các câu văn này kết hợp sử dụng khuông nhạc bàn tay trái để
khắc sâu kiến thức cho học sinh.
Ở lớp 4, do mới được tiếp xúc nên yêu cầu của phân môn tập đọc nhạc đặt ra
cho các em là hết sức nhẹ nhàng, đơn giản. Ở giai đoạn đầu tiếp cận với phân

môn này, các em phải thực hành các bài tập về cao độ, về tiết tấu, người giáo
viên phải giúp các em nhận ra được âm thanh cao, thấp tương ứng với vị trí các
nốt nhạc trên khuông trong phạm vi 1 quãng 8. Sau đó, các em được tiếp cận
với thang 5 âm: Đô - Rê - Mi – Son – La và tiến tới thang 7 âm: Đô - Rê - Mi –
Pha – Son La – Si.
Sang lớp 5, phân môn tập đọc nhạc cũng dựa trên cơ sở các kiến thức đã học
ở lớp 4 nhưng nâng cao hơn. Cả năm, các em được học 8 bài tập đọc nhạc đều
viết ở nhịp ; dựa trên cao độ của thang 5 âm: Đô, Rê, Mi, Son, La hoặc
thang 7 âm: Đô, Rê, Mi, Pha, Son, La, Si.
Về tiết tấu, các em tiếp tục được củng cố lại trường độ với các hình móc đơn,
nốt đen, nốt trắng, lặng đen và chấm dôi. Cách dạy thực hành các hình nốt có
thể thực hiện gõ theo tiết tấu, cũng có thể cho học sinh tập đọc bằng tên gọi các
hình nốt: đơn, đen, trắng, ta có thể thay bằng tiếng trống: Tùng, rinh
Việc giúp học sinh tập đọc 1 bài tập đọc nhạc muốn thu được kết quả cũng
phải được thực hiện theo đúng các bước theo trình tự nhất định. Sau khi giới
thiệu bài tập đọc nhạc, nếu như ở tập hát, bước đầu tiên là luyện thanh thì ở tập
đọc nhạc sẽ phải là luyện tập cao độ. Cho các em đọc lại cao độ của các nốt
nhạc không chỉ giúp các em khởi động giọng mà còn giúp các em nhớ vị trí các
nốt trên khuông nhạc và cảm nhận cao độ các nốt so với nhau. Muốn các em
thực hiện tốt bài tập, giáo viên phải đưa ra yêu cầu để các em tìm hiểu, nhận
xét bài nhạc, bài tập đọc nhạc có mấy nốt? Gồm nốt gì? Rút ra thang âm cho
học sinh đọc, có thể hoán đổi vị trí các nốt nhạc để học sinh tìm tòi ở mức
độ cao hơn nhằm kiểm tra tai nghe của các em. Về trường độ gồm những
hình nốt gì? Rút ra hình tiết tấu chung của bài tập cho học sinh đọc tiết tấu.
Trong bài có sử dụng các ký hiệu Âm nhạc nào? Mục tiêu của giai đoạn này
là làm thế nào để các em nắm và thể hiện được hình tiết tấu chủ đạo của
bài. Việc thể hiện tiết tấu phải được kết hợp theo nhiều hình thức, có thể là
vừa đọc vừa vỗ tay, vừa đọc vừa gõ đệm nhạc cụ. Hình thức thể hiện cũng
có thể là cả lớp, theo tổ nhóm, cá nhân xen kẽ. Khi các em đã thực hiện tốt
tiết tấu của bài, giáo viên đàn để các em nghe và cảm nhận giai điệu theo

tiết tấu, Đây là lúc bắt đầu tập đọc bài nhạc, tập đọc từng câu theo đàn, giáo
viên sửa lỗi truyền miệng. Luyện tập củng cố theo nhóm, tổ hoặc cá nhân.
Khi các em đọc đúng cao độ, trường độ của bài, mới chuyển sang ghép lời
ca. Để các em có cảm nhận tốt hơn trong việc ghép lời ca với nhạc, giáo
viên nên cho các em tự ghép lời, sau đó, giáo viên đàn giai điệu và hát mẫu
lời ca để các em nghe, so sánh. Giáo viên bắt nhịp, học sinh đọc lại nhạc và
ghép lời ca. Giáo viên đàn lại từng câu, sửa lỗi cho các em. Giai đoạn này
đòi hỏi sự kết hợp luyện tập nhịp nhàng giữa đọc nhạc, hát lời và gõ đệm
nhạc cụ. Cuối cùng là việc đánh giá, đây là giai đoạn động viên khích lệ các
em học tập. Phải thường xuyên động viên học sinh, việc động viên giúp cho
các em chưa thể hiện bài tập đọc nhạc tốt sẽ cố gắng học tập hơn.
Nhằm đạt được yêu cầu bước đầu về học tập đọc nhạc để HS áp dụng vào
bài TĐN, GV không nên giải thích nhiều về lý thuyết, hãy cho các em công
nhận. Về bài TĐN, khi học giọng trởng, GV cho các em làm quen và liên hệ với
các giọng trưởng đã học. Khi học về giọng thứ, GV cho các em làm quen và
liên hệ với giọng thứ đã học.
Để thực hiện thành công một bài TĐN ở lớp 4 cần phải sử dụng các bước cơ
bản sau đây:
+ Bước 1: Giới thiệu tên bài, tác giả, là trích đoạn trong bản nhạc nào. Nếu
có điều kiện có thể mở rộng thêm nguồn thông tin.
+ Bước 2: Học sinh tìm hiểu về bài TĐN, xem bản nhạc viết ở nhịp nào, sử
dụng những kí hiệu nào. Ví dụ bài TĐN có dấu nhắc lại, GV cần hướng dẫn học
sinh đọc đến đâu thì nhắc lại, nếu có kí hiệu hát lần một, lần hai cũng hướng dẫn
các em cách thực hiện.
+ Bước 3: Chia bài TĐN thành từng câu ngắn. Với bài dễ chia câu, nên để
học sinh tự thực hiện. Bài khó hơn, GV hướng dẫn các em nhưng nên yêu cầu
các em nhắc lại để khắc sâu kiến thức.
+ Bước 4: Tập đọc tên nốt nhạc của từng câu: GV yêu cầu học sinh đọc tên
từng nốt gồm cao độ, trờng đọ và vạch nhịp. Ví dụ ở tiết 3 (lớp 4), đọc tên nốt
nhạc trong bài TĐN số 1, câu một đọc là:

“ Son đơn, La đơn, Son đen, vạch nhịp. Son đơn, Mi đơn, Son đen, vạch
nhịp. Đô đơn, Mi đơn, La đơn, Son đơn, vạch nhịp. Son trắng, vạch nhịp”.
Thực hiện thờng xuyên bửụực này, khi học sinh nhớ kỷ tên nốt nhạc, các em
sẻ không ghi tên nốt vào sách.
+ Bước 5: Luyện thanh, đọc gam và âm trụ. dùng nhạc cụ để lấy cao độ
chuẩn xác và điều chỉnh cao độ của gam cho phù hợp với giọng học sinh. Ví dụ
đọc gam Đô trưởng, nên dịch xuống giọng Xi giáng trưởng, các em đọc lên nốt
nhạc cao sẽ đỡ vất vả.
+ Bước 6: Tập gõ âm hình tiết tấu chủ đạo trong bài TĐN. Thông thờng chỉ
cần gõ âm hình câu thứ nhất và chỗ cần lưu ý trong bài.
+ Bước 7: Đọc từng câu, đây là bước quan trọng nhất khi học TĐN. Lúc bắt
đầu tập, GV dùng nhạc cụ đàn giai điệu, học sinh vừa nghe vừa cảm nhận giai
điệu và độc từng câu. Với câu dễ hơn để học sinh tự đọc, nên phát huy khả năng
làm việc độc lập của các em. Khi đọc nhạc, GV nên chỉ định một số học sinh
khá trình bày, vừa là làm mẫu vừa để học sinh khác nghe và nhẩm theo. Cũng
cần chỉ định học sinh trung bình đọc bài để GV phát hiện chỗ sai và sửa cho các
em. Thông thường khi sửa lỗi cho một học sinh, cần nhắc tất cả tránh mắc phải
lỗi đó. Trường hợp học sinh không tự đọc được, GV có thể đọc mẫu thật kỹ
hoặc sử dụng nhục cụ hỗ trợ các em.
+ Bước 8: Ghép lời ca. ở đây cũng có sự đa dạng trong cách ghép lời. Thứ
nhất: TĐN câu nào, ghép lời câu hát đó. Thứ hai: Đọc nhạc hai câu mới ghép
lời. Thứ ba: Đọc nhạc cả bài rồi ghép lời. Chọn phương án nào còn phụ thuộc
vào bản nhạc dễ hay khó, dài hay ngắn.
Ngoài ra khi ghép lời ca, GV có thể yêu cầu học sinh cùng tự ghép lời trên
giai điệu vừa học. Chia lớp thành hai nửa: Nửa lớp TĐN và gõ tiết tấu, nửa kia
hát lời và gõ phách.
+ Bước 9: Trình bày hoàn chỉnh bài TĐN.
Mặc dù nội dung chính là tập đọc nhạc, nhng hai hoạt động đọc nhạc và hát
lời hỗ trợ cho nhau rất hiệu quả. Có thể đọc nhạc đúng mà hát lời sai và ngược
lại. Khi đó GV cần hướng dẫn để học sinh sửa chữa chỗ sai. Trong bửụực này,

GV nên lựa chọn tốc độ khác nhau để củng cố kỹ năng đọc nhạc của học sinh.
Trước tiên là tốc độ hơi chậm, rồi chuyển sang hơi nhanh và cuối cùng đọc ở
tốc độ phù hợp.
+ Bước 10: Củng cố bài bằng cách kết hợp việc trình bày bài hoàn chỉnh với
các hoạt động khác nhau: TĐN, hát lời kết hợp đánh nhịp ( Chỉ huy ); TĐN, hát
lời kết hợp gõ đệm; TĐN và viết lời mới cho đoạn nhạc đó.
Để đa dạng hoạt động củng cố bài học, cần yêu cầu học sinh trình bày bài
TĐN theo tổ, nhóm và cá nhân. Học sinh đứng tại chỗ hoặc lên trình bày trước
lớp.
Trong bước 10, hoạt động tập viết lời mới cho đoạn nhạc chỉ nên thực hiện ở
những lớp học sinh có khả năng học tốt. Tập viết lời cho 1-2 câu hoặc cả bài
củng có thể dùng làm đề kiểm tra viết.
Trong điều kiện cụ thể, không nhất thiết phải tiến hành đầy đủ các bước.
Nhưng bước quan trọng nhất của nội dung TĐN là tập đọc từng câu nhạc là
không thể bỏ qua.
GV nên linh hoạt trong cách dạy của mình, trong từng bài TĐN, để tạo sự
mới mẻ trong phương pháp, kích thích trí tò mò, gây được không khí hào hứng
học tập cho học sinh.
Ví dụ 1: Khi ôn tập TĐN, GV nên chọn 2-3 hoạt động trong số những hoạt
động sau:
- Nghe lại bài TĐN do GV trình bày.
- Giúp HS sửa những chỗ TĐN chưa đúng.
- Nghe đàn một vài nốt rồi nhận biết cả câu, sau đó đọc nhạc và hát lời.
- TĐN, hát lời kết hợp vài động tác vận động.
- TĐN, hát lời với tốc độ: Hơi chậm, hơi nhanh, vừa phải.
- TĐN, hát lời kết hợp đánh nhịp.
- Sử dụng cách TĐN: đối đáp, nối tiếp.
- Tập đặt lời mới cho bài TĐN.
- TĐN kết hợp trò chơi.
- Kiểm tra bài TĐN.

Sau khi thực hiện xong tiết dạy với phương châm đổi mới phương pháp
như trên, giáo viên đã đưa ra một số câu hỏi như: tiết học hôm nay các em cảm
thấy thế nào? Có thích không? …
Ví dụ 2: Học hát và tập đọc nhạc ở chương trình Âm nhạc lớp 4.
Tiết 22: Ôn tập bài hát: Bàn tay mẹ Tập đọc nhạc: Tập đọc nhạc số 6
- Mục tiêu: Học sinh thể hiện chuẩn xác giai điệu, lời ca của bài hát, biết
thực hiện một vài động tác phụ hoạ khi hát. Qua bài hát giáo dục học sinh
những tình cảm thương yêu ruột thịt với mẹ, người đã sinh ra các em học sinh
đọc được thang âm: Đô-Rê-Mi-Son với âm hình tiết tấu có nốt trắng, nốt đen và
móc đơn. Đọc đúng cao độ, trường độ các nốt trong bài tập đọc nhạc số 6: “Múa
vui”
- Chuẩn bị: GV: Nhạc cụ ( Đàn điện tử) Bảng phụ bài TĐN số 6. . Tập một
vài động tác phụ hoạ bài hát: Bàn tay mẹ. HS: Nhạc cụ gõ: Thanh phách, song
loan, trống con, mõ Sách giáo khoa, vở chép nhạc.
- Nội dung Hoạt động của GV và HS
A. Kiểm tra bài cũ: Bài: Bàn tay mẹ.
B. Bài mới. 1- Giới thiệu bài: Nội dung bài.
a) Hoạt động 1: Ôn tập bài hát “Bàn tay mẹ”.
Nhạc : Bùi Đình Thảo.
Thơ : Tạ hữu Yên
* Luyện tập cách gõ đệm theo phách của bài hát.
Câu hỏi: Em hãy nhắc lại cách gõ đệm theo phách bài hát Bàn tay mẹ?
Hát : “ Bàn tay mẹ bế chúng con ” Gõ : x x x x
* Tập hát, thực hiện động tác phụ hoạ.
* Giáo dục tình cảm cho học sinh thông qua bài hát
b) Hoạt động 2: Tập đọc nhạc số 6: “Múa vui”
* Luyện tập thang âm: Đô - Rê - Mi – Son
- Luyện tập tiết tấu:
* Tập đọc nhạc:
* Củng cố, dặn dò:

- GV đàn, HS luyện thanh khởi động giọng.
- GV dạo đàn, HS hát lại bài (2 lần)
- Gọi 2 HS trình bày bài hát trước lớp.
- GV nhận xét, đánh giá HS.
- GV thuyết trình.
- Ghi đầu bài lên bảng.
- GV mở bộ nhớ đàn, hát mẫu thể hiện bài hát (1 lần)
- Dạo đàn, HS hát ( 1lần)
- GV đàn, sửa lỗi cho HS.
- Dạo đàn, HS hát lại bài(1 lần)
- HS trả lời.
- GV gọi HS nhận xét, GV nhắc lại.
- Dạo đàn, HS hát gõ đêm nhạc cụ (1 lần)
- Gọi 1 nhóm hát, cả lớp gõ đệm (1 lần).
- GV đàn, HS gõ đệm (1 lần)
- GV nêu yêu cầu, hướng dẫn HS phụ hoạ.
- Dạo đàn, HS hát, phụ hoạ theo nhip đàn (2 lần)
- Gọi HS lên thực hiện bài hát trước lớp theo hai hình thức đơn ca và tốp ca.
- HS nhận xét, GV nhận xét, đánh giá.
- Giáo viên thuyết trình.
- Giáo viên treo bảng phụ và giới thiệu bài tập đọc nhạc.
- Giáo viên nêu yêu cầu, học sinh nhận xét bài tập đọc nhạc:
+ Tên nốt nhạc gồm có? (Đô,Rê, Mi,Son).
+ Hình nốt gồm có?
+ Nhịp? (Nhịp 2/4).
- Giáo viên đàn thang âm (2 lần).
- Giáo viên đọc mẫu (1 lần).
- Giáo viên chỉ bảng, học sinh đọc (2 lần – theo 2 chiều đi lên và đi xuống).
- Giáo viên làm mẫu (2 lần) và hướng dẫn học sinh thực hiện vỗ tay (2 lần).
- Giáo viên đàn bài tập đọc nhạc (2 lần).

- Giáo viên chỉ bảng, học sinh tập đọc từng câu (2 lần).
- GV đàn,sửa lỗi cho HS.
* Luyện tập từng nhóm.
* Luyện tập cá nhân. ( GV sửa lỗi)
- Giáo viên nêu yêu cầu, học sinh tự ghép lời ca.
- Giáo viên gọi từng nhóm hát lời và sửa lỗi cho các em.
- Gọi cá nhân học sinh hát lời (giáo viên động viên).
- Giáo viên nhắc lại nội dung bài.
- Dạo đàn, học sinh hát lại bài (1 lần).
- Giáo viên nhận xét giờ học, nhắc các em về ôn bài.
Để có một tiết học Âm nhạc hiệu quả, gây hứng thú cho học sinh trước tiên
người giáo viên phải xây dựng nề nếp học tập ngay từ bài học đầu tiên. Cụ thể
như xác định thái độ, ý thức học tập đối với môn Âm nhạc. Các kỹ thuật cơ bản
như tư thế ngồi hát, kỹ năng phát âm, nhả tiếng, quan sát, nghe và cảm nhận tầm
cữ giọng, âm sắc, giai điệu Vì vậy, giáo viên phải nắm vững các phương pháp
và các bước tiến hành để truyền thụ lại cho các em các kiến thức của bài học
một cách dễ hiểu nhất.
2.3. Xây dựng phương pháp ghi chép nhạc:
Ghi chép lại các bài nhạc đã học giúp các em nắm chắc vị trí các nốt trên
khuông cũng như nhớ các hình nốt, ký hiệu đã học. Nếu như tập đọc nhạc mang
nhiều tính chất trừu tượng vì nó còn phụ thuộc vào tai nghe của từng em thì ghi
chép nhạc mang tính cụ thể hơn, hiện thực hơn. Do vậy, việc hướng dẫn các em
ghi chép đơn giản và dễ thực hiện. Tuy nhiên, đơn giản không có nghĩa là
không quan trọng, ngược lại tập ghi chép nhạc là sự đúc kết giữa 2 phân môn
tập hát và tập đọc nhạc để khắc sâu kiến thức. Do đó đòi hỏi phải có sự chính
xác tuyệt đối từng vị trí nốt trên khuông nhạc, quan trọng hơn nữa là qua chép
nhạc các em phải nhớ được tên các nốt nhạc là gì, nằm ở vị trí nào, cách viết các
hình nốt ra sao, các hình nốt đó có ý nghĩa gì và phải thể hiện thế nào. Việc ghi
chép nhạc còn giúp các em ghi nhớ các ký hiệu khác về âm nhạc. Các kiến thức
đó hổ trợ cho việc tập đọc nhạc hoặc thực hiện các bài hát theo yêu cầu của tác

giả như: dấu luyến, dấu chấm dôi, dấu quay lại, dấu lặng đen, lặng đơn,
Việc ghi chép nhạc là công việc đòi hỏi phải hướng dẫn các em thực hiện
một cách thường xuyên. Tuy nhiên không nhất thiết lúc nào cũng phải thực hiện
ngay tại lớp vì như thế sẽ mất rất nhiều thời gian. Ở lớp chỉ hướng dẫn các em
cách thực hiện việc ghi chép, nhận ra cách trình bày thế nào cho đúng, cho đẹp
còn việc ghi chép lại bài nên cho các em thực hiện ở nhà.
PHẦN III: KẾT LUẬN
3.1 Kết luận:
Thông qua việc khảo sát, tôi tìm ra những bài học kinh nghiệm vô cùng quý
báu. Đó là những giải pháp những vấn đề tư tưởng, quan tâm, những phương
pháp tối ưu nhất để tôi có nhiều kinh nghiệm hơn trong việc giảng dạy bộ môn
âm nhạc. Bộ môn nghệ thuật giáo dục thẩm mỹ trong sự hình thành nhân cách
học sinh, với những giá trị nhân văn, dân tộc truyền thống và hiện đại.
Âm nhạc là một môn học mang tính nghệ thuật, việc giảng dạy cho HS cấp
tiểu học đòi hỏi phải có những phương pháp đặc thù riêng. Hơn nữa người giáo
viên còn phải biết lưa chon và áp dụng các phương pháp sao cho phù hợp với
từng đối tượng học sinh. Về phía bản thân, với một số phương pháp nêu trên,
qua thực tế giảng day tại trường tiểu học Mạc Thị Bưởi, tôi nhận thấy hiệu quả
của các phương pháp này là khá cao. Điều đó được thể hiên rõ qua thực tế kiểm
tra chất lượng bộ môn cuối năm. Tuy nhiên, khi vận dụng những phương pháp
này, các đồng chí có thể tuỳ cơ ứng biến sao cho phù hợp vói từng hoàn cảnh,
từng đối tượng cụ thể để thu được kết quả tốt nhất. Và điều quan trọng là chúng
ta cùng nhau xây dựng nên những phương pháp giảng dạy hay nhất, phù hợp
nhất đối với bộ môn Âm nhạc.
Yêu cầu giáo viên dạy nhạc phải xác định đúng mục đích, yêu cầu của từng
bài học. Bên cạnh đó không nên quá phụ thuộc vào sách hướng dẫn giáo viên.
Cần lựa chọn nghiên cứu phương pháp dạy sao cho phù hợp với từng lớp, từng
bài học sẽ giúp học sinh lĩnh hội bài giảng một cách thoải mái nhẹ nhàng, không
gò ép, chắc chắn học sinh sẽ hứng thú học tập hơn.
Cùng với sự đổi mới của đất nước trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại

hoá, âm nhạc ngày nay đã trở thành một trong những môn nghệ thuật được quy
định chính thức trong chương trình đào tạo phổ thông bắt đầu từ các lớp tiểu
học. Vì vậy để tạo những thế hệ trẻ, mầm non của đất nước, nhiệm vụ của
chúng ta những người giáo viên âm nhạc phải mang đến cho học sinh nghệ
thuật âm nhạc đích thực, từ đó bồi dưỡng và phát triển trong các em lòng say
mê âm nhạc làm cho thẩm mỹ trong các em ngày càng nâng cao.
Qua thực tế giảng dạy theo chương trình SGK mới, đổi mới phương pháp
dạy học, sử dụng triệt để thiết bị đồ dùng trong giảng dạy âm nhạc các khối lớp,
tôi thấy đây là phương pháp rất tốt, rất thuận lợi cho người dạy và học.
Người thầy và cô giữ vai trò lập kế hoạch, hướng dẫn cho học sinh thiết kế
để trò tự hoạt động, thầy làm việc ít, trò được tìm tòi, suy nghĩ phát huy tính
tích cực và tự giác của học sinh.
Giờ học sôi nổi nhẹ nhàng, học sinh chú ý hứng thú nghe. Học sinh hiểu
nhanh, nắm bắt vấn đề một cách chắc chắn linh hoạt mang tính khoa học. Các
em được làm việc nhiều, khả năng ghi nhớ lâu, bền vững. Các em được lĩnh hội
tri thức bằng chính khả năng của mình.
Bên cạnh đó việc sử dụng các thiết bị trong âm nhạc còn gặp một số khó
khăn nhất định như: Trình độ học sinh có năng khiếu vượt trội còn ít lại không
đồng đều nên nhiều khi giáo viên còn lúng túng trong thao tác cho các đối tượng
học sinh cùng được tham gia và có kết quả tốt.
Đòi hỏi người giáo viên phải tâm huyết với nghề, mến trẻ, yêu bộ môn giảng
dạy. Không ngừng học hỏi nâng cao chuyên môn nghiệp vụ và tay nghề, luôn có
ý thức đúng đắn về cái đẹp thẩm mỹ nhưng mang đầy tính giáo dục và khoa học
cao.
3.2 Khuyến nghị:
Tập đọc nhạc là phân môn khó học, việc giảng dạy cho học sinh cấp Tiểu
học đòi hỏi phải có những phương pháp, biện pháp đặc thù riêng. Hơn nữa
người giáo viên còn phải biết lựa chọn và áp dụng các phương pháp, biện pháp
sao cho phù hợp với từng đối tượng học sinh.
Về phía bản thân, với một số phương pháp, biện pháp nêu trên, qua thực tế

giảng dạy tại trường, tôi nhận thấy hiệu quả của các phương pháp, biện pháp
này là khá cao. Tuy nhiên, khi vận dụng những phương pháp, biện pháp này,
giáo viên có thể tuỳ cơ ứng biến sao cho phù hợp với từng hoàn cảnh, từng đối
tượng cụ thể để thu được kết quả tốt nhất. Và điều quan trọng là chúng ta cùng
nhau xây dựng nên những phương pháp, biện pháp giảng dạy hay nhất, phù hợp
nhất đối với phân môn tập đọc nhạc để kết quả học tập của các em ngày càng
được nâng cao hơn.
Qua sáng kiến này tôi muốn trao đổi với quý đồng nghiệp về vấn đề giúp học
sinh học tốt phân môn Tập đọc nhạc.
Học Âm nhạc sẽ làm cho học sinh thoải mái, hứng thú hơn khi học tập môn
học cũng như học các môn học khác, giáo dục Âm nhạc cùng với giáo dục các
môn học khác lập nên một nền giáo dục toàn diện để đào tạo một thế hệ trẻ đủ
năng lực, đầy tự tin trở thành người chủ tương lai của đất nước.
Để nâng cao chất lượng học tập bộ môn Âm nhạc cho học sinh Tiểu học tôi
xin có một số ý kiến đề xuất như sau: Tiếp tục bổ xung đồ dùng học tập, đồ
dùng giảng dạy của bộ môn đáp ứng nhu cầu học tập và phát triển của xã hội.
Tăng cường chỉ đạo công tác phong trào văn hoá văn nghệ hơn nữa, tạo cơ hội
để các em có thêm điều kiện giao lưu, học hỏi thể hiện mình trong lĩnh vực
nghệ thuật. Thường xuyên động viên, khích lệ các em trong học tập, trong công
tác văn hoá văn nghệ, đặc biệt là các em có năng khiếu nổi trội. Thường xuyên
cập nhật và nâng cao chuyên môn.
Trên cơ sở từ thực tiễn giảng dạy Âm nhạc trong trường Tiểu học, xuất phát
từ thực trạng khả năng nhận thức tiếp thu, nhu cầu học tập của các em học sinh
kính mong các cấp lãnh đạo đầu tư cơ sở vật chất, tăng cường tập huấn chuyên
môn để các giáo viên như chúng tôi được học tập trao đổi kinh nghiệm để hoàn
thành nhiệm vụ.
Xin chân thành cám ơn!
NGƯỜI VIẾT ĐỀ TÀI
NGUYỄN THỊ HỒNG NHUNG
TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học ở Tiểu học – TG: Lê Minh
Châu.
2. Dạy hát nhạc ở Tiểu học – TG: Phan Trần Bảng.
3. Sách giáo khoa các khối lớp – NXBGD năm 2006.
4. Sách giáo viên âm nhạc các khối lớp - NXBGD năm 2006.
5. Sách thiết kế bộ môn âm nhạc – NXB Hà Nội năm 2006.
6. Thông tư 30 về việc đánh giá kết quả học tập của học sinh.
7. Tài liệu về đổi mới phương pháp dạy học tích cực cấp Tiểu học – TG:
Ngô Văn Toán.