ảnh hưởng của nhiệt độ và độ ẩm lên đời sống sinh vật - giáo án tham khảo bồi dưỡng thao giảng, thi giáo viên giỏi sinh học lớp 9 (9)

GVBM:

Nguyễn Thị Yến Nhi


Kiểm tra bài cũ:
Câu 1: Ánh sáng ảnh hưởng lên đời sống thực vật
như thế nào?
Câu 2: Chọn câu đúng trong các câu sau:
- Tùy theo khả năng thích nghi của động vật với ánh
sáng, người ta chia động vật thành hai nhóm là:
a. Nhóm động vật ưa sáng và nhóm động vật ưa tối.
b. Nhóm động vật kị sáng và nhóm động vật kị tối.
c. Nhóm động vật ưa sáng và nhóm động vật kị tối.
d. Nhóm động vật hoạt động ban ngày và ban trưa.


Chim cánh cụt sống ở vùng nào? Chúng có thể sống
ở vùng khí hậu nhiệt đới khơng?


Tiết 45: ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ VÀ ĐỘ ẨM

LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống sinh vật:


- Đa số sinh vật sống trong phạm vi nhiệt độ bao nhiêu?
- Tuy nhiên cũng có một số sinh vật sống được ở
nhiệt độ như thế nào?
 Vi khuẩn suối

nước nóng chịu được
nhiệt độ 700C-900C

Ấu trùng sâu ngơ chịu
được nhiệt độ -270C


Ví dụ 1:
*Cây vùng nhiệt đới khơ hạn
Để sống được với những điều kiện - Lá biếnkhác nhau ,
nhiệt độ thành gai
của mơi trường, sinh vật đã có nhữngbề mặt lá có tầng
đặc điểm gì thích
cutin dày có tác
nghi để tồn tại?
dụng hạn chế sự
Các em nghiên cứu thông tin các thốt hơi2, 3 SGK
ví dụ 1, nuớc

Cây xương rồng

Cây sống đời

trang 126,127 và
* Cây vùng ôn đới kết hợp quan sát các tranh sau: để
- Cây rụng lá
giảm diện tích tiếp
xúc với khơng khí
lạnh hoặc thân và
rễ cây có lớp bần

dày tạo thành lớp
cách nhiệt bảo vệ
Lá cây vàng vào mùa thu và
Thân cây có lớp
cây .
rụng lá vào mùa đông
bần dày


CâyỞ lớp 6, các em đã học quá trình quang hợp và hơ
chỉ quang hợp bình thường ở nhiệt độ trung bình từ
200 C – 300cây chỉ có thể q ( ra0 bình thường ở nhiệt )độ
C. Nhiệt độ cao diễn 40 C ) hay thấp quá ( 00 C cây
hấp của
ngừng quang hợp và hô hấp.

môi trường như thế nào?


Ví dụ 2:
*Động vật sống vùng lạnh

Gấu Bắc cực

Cừu

Lơng dày
và dài, kích
thước cơ
thể lớn, lớp

mỡ dưới da
dày.

*Động vật sống vùng nóng
Lơng ngắn,
cơ thể nhỏ.
Gấu ngựa ở Việt Nam

Cừu


Ví dụ 3 : Nhiều lồi động vật có tập tính lẩn tránh
nơi nóng q hoặc lạnh q bằng cách : chui vào
hang , ngủ đơng hoặc ngủ hè…

Chuột sóc ngủ đông


Tiết 43: ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ VÀ ĐỘ ẨM

LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống sinh vật:

- Vậy, nhiệt độ mơi trường có ảnh hưởng
như thế nào đến đời sống sinh vật?
- Người ta chia sinh vật thành mấy nhóm?
Hãy phân biệt các nhóm đó?


Em hãy lấy ví dụ về sinh vật biến nhiệt và hằng nhiệt

theo mẫu bảng 43.1:
Bảng 43.1. Các sinh vật biến nhiệt và hằng nhiệt

Nhãm sinh
vËt

Sinh vËt
biÕn nhiƯt.
Sinh vËt
h»ng nhiƯt

Tªn sinh
vËt

M«i tr­êng
sèng


Tiết 43: ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ VÀ ĐỘ ẨM

LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống sinh vật:
II. Ảnh hưởng của độ ẩm lên đời sống sinh vật:


Sống ở nơi ẩm ướt, thiếu ánh sáng cây có đặc điểm gì?

Cây lục bình
Cây bạc hà

 Cây lan ý

Lá
mỏng,
bản lá
rộng,
mô
giậu
kém
phát
triển


Sống ở nơi ẩm ướt, nhiều ánh sáng cây có đặc điểm gì?
Phiến
lá
hẹp, mơ
giậu
phát
triển

Cây dừa nước
Cây thủy trúc

Cây lúa


Sống ở nơi khơ hạn thực vật có đặc điểm gì để thích nghi?

Cây keo lạc đà

Cây xương rồng

- Rễ ăn sâu, lan rộng
- Thân mọng nước
- Lá tiêu giảm hoặc
biến thành gai
Cây lê gai


Thường xuyên
sống nơi có độ
ẩm cao động vật
có đặc điểm gì?

Da trần ẩm
ướt,
khi gặp
điều kiện
khơ hạn dễ
bị
mất nước


Sinh sống trên sa mạc động vật có đặc điểm gì?

Tắc kè

Thằn lằn sa
mạc

Kỳ nhơng

Da có
vảy
sừng
làm
giảm
khả
năng
mất
nước .


Thảo luận nhóm: Hãy lấy ví dụ minh họa các sinh vật
thích nghi với mơi trường có độ ẩm khác nhau theo
mẫu bảng 43.2 SGK- 129.
Các nhóm sinh vật

Tên sinh vật

Nơi sống

Thực vật ưa ẩm

-Rau mác
-Lúa

-Ven bờ ruộng
-Ruộng lúa nước

-Bãi cát

Thực vật chịu hạn

-Xương rồng
-Cây phi lao

- Bãi cát ven biển

Động vật ưa ẩm

-Ếch
-Giun đất

-Hồ, ao
-Trong đất
-Vùng cát khô, đồi

Động vật ưa khô

-Thằn lằn
-Lạc đà

-Sa mạc


Tiết 43: ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ VÀ ĐỘ ẨM

LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống sinh vật:

II. Ảnh hưởng của độ ẩm lên đời sống sinh vật:
- Vậy em có nhận xét gì về ảnh
hưởng của độ ẩm lên đời sống
sinh vật?
-Người ta chia thực vật thành mấy
nhóm? Động vật thành mấy nhóm?


Trong sản xuất, con người có biện pháp
kỹ thuật gì để tăng năng suất cây trồng và
vật nuôi?

- Cung cấp thêm điều kiện sống.
- Đảm bảo gieo trồng đúng thời vuï.


Chống rét cho
cây con

Xây dựng chuồng
nuôi hiện đại
Gieo trồng đúng thời vụ


CỦNG CỐ
LUYỆN TẬP:


HÃY CHỌN CÂU ĐÚNG
1 – Nhiệt độ ảnh hưởng như thế nào

đến đời sống động vật ?
a) Tới hoạt động sinh lí
b)Tới tập tính sống ( ngủ hè , ngủ đông )
c)Tới hình thái cơ thể ( Kích thước cơ thể )
d) Tới hình thái, hoạt động sinh lí và tập tính sống
3.SGK -129: Em hãy kể tên 10 lồi động vật thuộc
hai nhóm động vật ưa ẩm và ưa khô?


Hướng dẫn tự học ở nhà:
-Học thuộc bài và trả lời câu hỏi cuối bài ở sách giáo
khoa.
-Đọc mục “Em có biết”
-Chuẩn bị bài sau:Tiết 46: “Ảnh hưởng lẫn nhau giữa
các sinh vật”
+ Đọc kĩ nội dung bài và trả lời câu hỏi các lệnh.
+ Các sinh vật cùng loài hỗ trợ hoặc cạnh tranh lẫn
nhau trong những điều kiện nào?
+ Ở phần quan hệ khác lồi có những mối quan hệ gì?
+ Mỗi nhóm sưu tầm tranh ảnh về rừng cây, cây đứng
riêng lẻ, động vật sống theo bầy đàn, địa y, nốt sần ở rễ
cây họ đậu.


GVBM: Nguyễn Thị Yến Nhi