ảnh hưởng của nhiệt độ và độ ẩm lên đời sống sinh vật - giáo án tham khảo bồi dưỡng thao giảng, thi giáo viên giỏi sinh học lớp 9 (1)

Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Nhân tố sinh thái là gì ? Kể tên các
nhóm nhân tố sinh thái. Cho ví dụ
Câu 2: Giới hạn sinh thái là gì ? Cho ví dụ


Mức độ sinh trưởng

t0C
00 C

Điểm gây
chết

320C

Điểm cực thuận

560C

Điểm gây
chết

Giới hạn nhiệt độ của xương rồng sa mạc


Trong chương trình sinh học 6, em đã được học q
trình quang hợp và hơ hấp của cây chỉ có thể diễn ra
bình thường ở nhiệt dộ mơi trường như thế nào?

Thực vậtvật có thể sống được trong phạm vi oC,
Vậy sinh chỉ quang hợp tốt nhiệt độ 20 – 30
cây ngừng quang hợp và hô hấp ở nhiệt độ quá
nhiệt độ nào?
thấp (0oC) hoặc quá cao (hơn 40oC)


Vi khuẩn ở suối nước nóng chịu
được nhiệt độ 70oC – 90oC

Ấu trùng sâu ngô chịu được
nhiệt độ - 27oC


Xuân

Đông

Hè

Thu


? Hãy nêu đặc điểm của thực vật trong các
tranh trên?

Thân cây vùng ôn đới

Quan sát hình
1

2

• Gấu sống ở vùng lạnh

•Gấu sống ở vùng nóng

vùng nà lô
Có bộ lônHai loàdài,u này sống ở Có bộ o? ng mỏng, ngắn
g dày, i gấ kích
Cho biế
kích thước cơ ?
thước cơ thể lớn, t…đặc điểm hình thái của mỗi loàithể nhỏ
(Về bộ lông, kích thước..)


•

Gấu sống ở vùng lạnh

Lạc đà

Vậy qua các ví dụ trên,
em hãy cho biết: Nhiệt
độ của môi trường đã
ảnh hưởng đến thực
vật và động vật như

thế nào?

Hình B


Hoạt động nhóm

Hãy lấy ví dụ về sinh vật biến nhiệt và hằng nhiệt theo
mẫu

Bảng 43.1: Các sinh vật biến nhiệt và hằng
nhiệt

Nhóm sinh vật
Sinh vật
biến nhiệt
Sinh vật
hằng nhiệt

Tên sinh vật

Môi trường sống


Bảng 43.1. Các sinh vật biến nhiệt và sinh vật hng
nhit
Tên sinh vật

Môi trường sống

Sinh vật biến
nhiệt

- Vi khuẩn cố
định đạm
- Cây lúa
- ếch
- Rắn hổ mang
.

- Rễ cây họ đậu
- Ruộng lúa
- Hồ, ao, ruộng lúa
- Cánh đồng lóa
…

Sinh vËt h»ng
nhiƯt

- Chim bå c©u
- Chã …

- V­ên c©y
- Trong nhµ …

Nhãm sinh vËt


Xương rồng và cây
bụi vùng hoang mạc.

Cây cỏ mọc trên các
đụn cát ven biển



Một số thực vật ưa ẩm


? Vậy qua các ví dụ trên, em có nhận xét gì về: ảnh hưởng của
độ ẩm lên đời sống của sinh vật.

Ếch nhái là động vật sống nơi ẩm
ướt. Khi gặp điều kiện khô hạn,
lớp da trần của ếch nhái trưởng
thành làm cho cơ thể chúng mất
nước nhanh.

Bò sát có da phủ vảy sừng nên
khả năng chống mất nước có hiệu
quả hơn, nhiều lồi bị sát thích
nghi cao với mơi trường có khơ
ráo của hoang mạc


Hoạt động nhóm
? Hãy lấy ví dụ minh họa các sinh vật thích nghi với mơi
trường có độ ẩm khác nhau theo mu bng 43.2 sgk.
Tên sinh vật
Các nhóm sinh

vật
Thực vật ưa ẩm
Thực vật chịu
hạn
ộng vật ưa ẩm
ộng vật ưa
khô

Nơi sèng


Bảng 43. Các sinh vật biến nhiệt và hằng nhiệt

C¸c nhóm sinh
vật

Tên sinh vật

Nơi sống

Thực vật ưa ẩm - Cây lúa nước
- Cây cói
- Cây ráy

- Ruộng lúa nước
- BÃi ngập ven biển
- Dưới tán rừng

Thực vật chịu
hạn

- BÃi cát
- Trồng trong vườn
- BÃi cát ven biển
- Trên đồi

- Cây xương rồng
- Cây thuốc bỏng
- Cây phi lao
- Cây thông

ộng vật ưa ẩm - Giun đất
- ếch nhái
- ốc sên

- Trong đất
- Hồ, ao
- Thân cây trong
vườn

ộng vật ưa
khô

- Vùng cát khô, đồi
- Sa mạc

- Thằn lằn
- Lạc đà

Giun đất

Bạch tuộc
Rết

Ếch đuôi

Đỉa


Cú

Hươu cao cổ
Chim ong

Lợn rừng

Kì đà


Cóc nhà

ếch độc

Cá trê

Cá sấu


ếch

trăn

Rùa
Rùa

Cá


Độ ẩm cao
thực vật
sinh trưởng
và phát
triển tốt

Sa mạc Sahara

Độ ẩm thấp
thực vật thưa
thớt, cằn cỗi
Rừng nhiệt đới


Cây ưa ẩm chịu bóng

Cây ưa ẩm chịu sáng