ảnh hưởng của nhiệt độ và độ ẩm lên đời sống sinh vật - giáo án tham khảo bồi dưỡng thao giảng, thi giáo viên giỏi sinh học lớp 9 (2)

TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO
QUÝ THẦY CÔ GIÁO
VÀ CÁC EM HỌC SINH
THÂN MẾN !
Giáo viên : Ngun Xu©n Th¶o
Trường THCS Trung Mü B×nh Xuyªn VÜnh phóc.– –

Thế nào là giới hạn sinh thái ? Vì sao ở nước
ta, cá chép lại sống được ở nhiều vùng khác
nhau hơn cá rô phi ?

Giới hạn sinh thái : Giới hạn chòu đựng của cơ thể sinh vật đối
với một nhân tố sinh thái nhất đònh .

Cá chép sống được ở nhiều vùng khác nhau hơn cá rô phi vì :
Cá chép có giới hạn sinh thái rộng hơn cá rô phi ( giới hạn chòu
nhiệt của cá chép là từ 2 độ C đến 44 độ C , cá rô phi là từ 5
độ C đến 42 độ C )
Kiểm tra bài cũ

Tiết 45 - Bài 43
ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ
VÀ ĐỘ ẨM LÊN ĐỜI SỐNG
SINH VẬT
I. nh hưởng của nhiệt độ lên đời sống sinh vật :

Tiết 45 - Bài 43
ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ VÀ ĐỘ ẨM LÊN
ĐỜI SỐNG SINH VẬT

I.nh hưởng của nhiệt độ lên đời sống sinh vật :


Ở vùng ôn đới, về mùa đông giá lạnh , cây thường(1)
……………………. ……làm giảm diện tích tiếp xúc với không khí
lạnh và giảm sự thoát hơi nước.Chồi cây có các(2)
………………………… bao bọc , thân và rễ cây có các(3)
…………………… … tạo thành những lớp cách nhiệt bảo vệ cây .

Cây sống ở vùng nhiệt đới , trên bề mặt lá (4)
……………………………………… có tác dụng hạn chế (5)
………………………………… khi nhiệt độ không khí cao
có tầng cutin dày
thoát hơi nước
rụng nhiều lá
Bài tập: (Làm vào bảng con)
vảy mỏng
lớp bần dày

Cây chỉ quang hợp tốt ở nhiệt độ 20 độ C đến
30 độ C . Cây ngừng quang hợp và hô hấp ở
nhiệt độ quá thấp ( O độ C ) hoặc quá cao
( hơn 40 độ C ) .

Quan sát hình và làm bài tập

Gấu sống ở vùng lạnh ( hình …… )

Gấu sống ở vùng nóng ( hình …… )
A

B
Có bộ lông dày, dài, kích
thước cơ thể lớn, tai nhỏ …
Có bộ lông thưa, kích thước
cơ thể nhỏ, tai lớn …
Hình A
Hình B

Chim di trú Gấu trắng và đàn con ngủ đông

Qua tìm hiểu các ví dụ các em rút ra
kết luận về ảnh hưởng của nhiệt độ
lên đời sống sinh vật
•
Nhiệt độ của môi trường có ảnh
hưởng tới hình thái , hoạt động sinh
lý, tập tính … của sinh vật
Thảo luận

Tiết 45 - Bài 43:
ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ VÀ ĐỘ ẨM
LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
•
I. nh hưởng của nhiệt độ lên đời sống sinh vật :
Nhiệt độ của môi trường có ảnh hưởng tới :
+ Đặc điểm hình thái
+ Hoạt động sinh lý
+ Tập tính của sinh vật

Tuỳ mức độ phụ thuộc của nhiệt độ cơ thể vào

nhiệt độ môi trường người ta chia sinh vật thành
hai nhóm:
- Sinh vật biến nhiệt có nhiệt độ cơ thể phụ
thuộc vào nhiệt độ môi trường.
Thuộc nhóm này có các vi sinh vật, nấm, thực
vật, động vật không xương sống, cá, ếch nhái, bò
sát.
- Sinh vật hằng nhiệt có nhiệt độ cơ thể
không phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường
Thuộïc nhóm này bao gồm các động vật có tổ
chức cao như chim, thú và con người .

Căn cứ vào thông tin trên hoàn thành bảng:
Nhóm sinh vật Tên sinh vật Môi trøng sống

Tiết 45 - Bài 43:
ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ VÀ
ĐỘ ẨM LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. nh hưởng của nhiệt độ lên đời sống sinh vật :
Nhiệt độ của môi trường có ảnh hưởng tới :
+ Đặc điểm hình thái
+ Hoạt động sinh lý
+ Tập tính
của sinh vật
Sinh vật được chia thành 2 nhóm :
Sinh vật được chia thành 2 nhóm :


- Sinh vật biến nhiệt ( ? )
- Sinh vật biến nhiệt ( ? )

- Sinh vật hằng nhiệt ( ? )
- Sinh vật hằng nhiệt ( ? )
II.nh hưởng của độ ẩm lên đời sống sinh vật:

Cây cỏ mọc trên các
đụn cát ven biển
Xương rồng và cây
bụi vùng hoang mạc.


da tran
da coự phuỷ
vaỷy sửứng

II. nh hưởng của độ ẩm lên đời sống sinh vật :
Độ ẩm không khí và đất ảnh hưởng nhiều đến
hình thái, sinh trưởng và phát triển của sinh vật


Hãy lựa chọn thông tin ở cột B ghép vào cột A sao cho phù
hợp

Các
nhóm
thực vật
( Cột A )
Tên thực vật
( Cột B )

Trả
lời
1.Thực
vật ưa
ẩm
2.Thực
vật chòu
hạn
a.Cây lá lốt
b.Cây
xương rồng
c.Cây phi lao

d.Cây lúa
nước
e.Cây ráy
g.Cây
thông
h.Cây cói
1
2
Các
nhóm
động vật
( Cột A )
Tên động
vật
( Cột B )
Trả
lời

1.Động
vật ưa
ẩm
2.Động
vật ưa
khô
a.Giun đất
b.Tắc kè
c.Lạc đà
d.Ếch
g.Ốc sên
h.Mọt ẩm
i.Thằn lằn
1
2
Bài tập

Các nhóm thực vật thích nghi với độ ẩm khác nhau của môi
trường .
Các nhóm
thực vật
( Cột A )
Tên thực vật
( Cột B )
Trả lời
1.Thực vật
ưa ẩm
2.Thực vật
chòu hạn
a.Cây lá lốt

b.Cây xương rồng
c.Cây phi lao
d.Cây lúa nước

e.Cây ráy
g.Cây thông
h.Cây cói

1.
2.
a, d, e, h
b, c, g

Các nhóm động
vật
( Cột A )
Tên động
vật
( Cột B )
Trả lời
1.Động vật ưa ẩm
2.Động vật ưa khô
a.Giun đất
b.Tắc kè
c.Lạc đà
d.Ếch
g.Ốc sên
h.Mọt ẩm
i.Thằn lằn
1

2
a,d,g,h
b,c,i
Các nhóm động vật thích nghi với độ ẩm khác nhau của môi
trøng

Tiết 45 - Bài 43:
ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ VÀ ĐỘ
ẨM LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. nh hưởng của nhiệt độ lên đời sống sinh vật :
Nhiệt độ của môi trường có ảnh hưởng tới :
+ Đặc điểm hình thái
+ Hoạt động sinh lý
+ Tập tính
của sinh vật
Sinh vật được chia thành 2 nhóm :
Sinh vật được chia thành 2 nhóm :


- Sinh vật biến nhiệt ( ? )
- Sinh vật biến nhiệt ( ? )


- Sinh vật hằng nhiệt ( ? )
- Sinh vật hằng nhiệt ( ? )
II.nh hưởng của độ ẩm lên đời sống sinh vật:


Độ ẩm không khí và đất ảnh hưởng nhiều đến hình
Độ ẩm không khí và đất ảnh hưởng nhiều đến hình

thái, sinh trưởng và phát triển của sinh vật .
thái, sinh trưởng và phát triển của sinh vật .


Ví dụ (sgk)
Ví dụ (sgk)

Điểm khác nhau về hoạt động sinh lý giữa hai nhóm
cây chòu hạn :
Cây mọng nước Cây lá cứng
Các hoạt động sinh
lý yếu . Vào ban ngày
lỗ khí thường đóng hạn
chế thoát hơi nước
Khi đủ nước cây sử
dụng nước rất hào
phóng, cường độ hút và
thoát hơi nước tăng cao,
có tác dụng chống nóng
cho lá .
Khi thiếu nước lỗ
khí đóng lại, cây sử
dụng nước rất hạn chế .

nh 1
nh 2
nh 3
nh 4
nh 5
nh 6

1
5
3
6
Thực vật ưa
ẩm,sống nơi thiếu
ánh sáng có đặc
điểm gì?
Nhóm sinh vật nào có
khả năng chòu đựng
cao với sự thay đổi
nhiệt độ của môi
trường
Động vật ở xứ lạnh
thường có tập tính
gì?
Cây xương rồng
thuộc nhóm thực
vật nào?
Thằn lằn có đặc
điểm gì để thích
nghi với khí hậu
khô nóng?
Tuỳ theo mức phụ thuộc
nhiệt độ cơ thể vào nhiệt
độ môi trøng thực vật
được chia thành mấy
nhóm?
Ngủ đông
Sinh vật

hằng
nhiệt
Phiến lá
rộng,mô giậu
kém phát
triển
Thực vật
chòu hạn
Một
nhóm
Da có
phủ vảy
sừng
g
h,h
i,i
n
h
t,c
2
4

Thích nghi

Chuẩn bò cho tiết 46.
•
Xem bài 44 . ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU
GIỮA CÁC SINH VẬT
•
Đọc kỹ thông tin ở phần I + Xem hình 44.1

làm bài tập trang 131
•
Đọc kỹ thông tin ở bảng 44 xác đònh mối
quan hệ của từng ví dụ ở trang 132 + 133
•
Tìm thêm một số ví dụ khác và cho biết mối
quan hệ của từng ví dụ .