Tiết 122- Dấu gạch ngang

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY GIÁO, CÔ GIÁO
VỀ DỰ GIỜ NGỮ VĂN LỚP 7
TRƯỜNG PHỔ THÔNG DTNT YÊN LẬP
Người thực hiện: HÀ ĐỨC THỤ
Yên lập, Ngày tháng 04 năm 2013
Năm học 2012-2013

KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Nêu tác dụng của dấu chấm lửng, dấu chấm phẩy?
ĐÁP ÁN
1. Dấu chấm lửng được dùng để:
-
Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết;
-
Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng;
-
Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu
thị nội dung bất ngờ hay hài hước châm biếm.
2. Dấu chấm phẩy được dùng để:
-
Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có cấu tạo phức tạp;
-
Đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận trong một phép liệt kê phức tạp.
2. Dấu chấm lửng trong câu sau có tác dụng gì?
Thể điệu ca Huế có sôi nổi, tươi vui, có buồn thảm, bâng khuâng, có tiếc
thương, ai oán
Dấu chấm lửng trong câu trên thể hiện còn nhiều đặc trưng của ca Huế chưa
được liệt kê hết.

TIẾT 122: DẤU GẠCH NGANG

I. Bài học
1. Tác dụng của dấu gạch ngang
*Ngữ liệu: SGK/ 129-Trong các ngữ liệu sau, dấu
gạch ngang dùng để làm gì?
a. Đẹp quá đi, mùa xuân ơi – mùa xuân của
Hà Nội thân yêu […] (Vũ Bằng)
b) Có người khẽ nói:
– Bẩm, dễ có khi đê vỡ!
Ngài cau mặt, gắt rằng:
– Mặc kệ! (Phạm Duy Tốn)
c) Dấu chấm lửng được dùng để:
– Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự
chưa liệt kê hết;
– Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng,
ngắt quãng;
– Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho
sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội
dung bất ngờ hay hài hước, châm biếm.
(Ngữ văn 7, tập
hai)
d) Một nhân chứng thứ hai của cuộc hội kiến
Va-ren – Phan Bội Châu (xin chẳng dám
nêu tên nhân chứng này) lại quả quyết
rằng (Phan) Bội Châu đã nhổ vào mặt Va-
ren; cái đó thì cũng có thể. (Nguyễn Ái Quốc)

TIẾT 122: DẤU GẠCH NGANG
* Ngữ liệu: SGK/ 129- Trong các ngữ liệu sau, dấu
gạch ngang dùng để làm gì?
a. Đẹp quá đi, mùa xuân ơi – mùa xuân của Hà Nội

thân yêu […].
b. Có người khẽ nói:
– Bẩm, dễ khi đê vỡ!
Ngài cau mặt, gắt rằng:
– Mặc kệ!
I. Bài học
1. Tác dụng của dấu gạch
Ngang.
c. Dấu chấm lửng được dùng để:
– Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa
liệt kê hết;
– Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt
quãng;
– Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất
hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay
hài hước, châm biếm.
=> Dấu gạch ngang được dùng để đánh dấu bộ phận
giải thích trong câu.
=> Dấu gạch ngang được dùng để đánh dấu lời nói
trực tiếp của nhân vật
 Dấu gạch ngang được dùng để đánh dấu từng bộ
phận liệt kê tác dụng của dấu chấm lửng.
d. Một nhân chứng thứ hai của cuộc hội kiến Va-ren –
Phan Bội Châu (xin chẳng dám nêu tên nhân chứng
này) lại quả quyết rằng (Phan) Bội Châu đã nhổ vào
mặt Va-ren; cái đó thì cũng có thể.
Dấu gạch ngang được dùng để nối các từ trong một
liên danh.
Tác dụng của dấu gạch ngang là gì?
+ Đặt ở giữa câu để đánh dấu

bộ phận chú thích, giải thích.
+ Đặt ở đầu dòng để đánh dấu
lời nói trực tiếp của nhân vật
hoặc để liệt kê;
+ Đặt giữa các tên riêng để
nối các từ nằm trong một liên
danh.

TIẾT 122: DẤU GẠCH NGANG
I. Bài học
1. Tác dụng của dấu gạch
Ngang.
+ Đặt ở giữa câu để đánh dấu
bộ phận chú thích, giải thích.
+ Đặt ở đầu dòng để đánh dấu
lời nói trực tiếp của nhân vật
hoặc để liệt kê;
+ Đặt giữa các tên riêng để
nối các từ nằm trong một liên
danh.
Các em hãy chỉ ra tác dụng của dấu gạch ngang
trong văn bản sau


văn bản: Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
BÁO CÁO KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG HƯỞNG ỨNG PHONG TRÀO THI ĐUA CHÀO MỪNG 78
NĂM NGÀY THÀNH LẬP ĐOÀN TNCS HỒ CHÍ MINH.
Kính gửi: Ban giám hiệu Trường THCS Nguyễn Đức Cảnh
Cô giáo chủ nhiệm lớp 7A

Hưởng ứng đợt thi đua chào mừng 78 năm ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh do nhà trường phát động, lớp 7A đã có nhiều hoạt động đạt kết quả tốt cụ thể là:
– Số giờ học tốt: 86 – Số buổi lao động vệ sinh trường lớp: 4

– Số điểm tốt: 124 – Làm được một tờ báo tường.
Cuối đợt thi đua, lớp đã bầu được 6 bạn có thành tích cao nhất đề nghị nhà trường
khen thưởng.
Nơi nhận: – Ban giám hiệu Thay mặt lớp 7A
– Cô giáo chủ nhiệm LT: ( Kí và ghi rõ họ tên)
Dấu gạch ngang dùng để nối
các từ trong một liên danh.
Dấu gạch ngang dùng để liệt
kê các kết quả đạt được của
lớp.
Dấu gạch ngang dùng để
kiệt kê nơi nhận báo cáo.

TIẾT 122: DẤU GẠCH NGANG
I. Bài học
1. Tác dụng của dấu gạch
Ngang.
+ Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ
phận chú thích, giải thích.
+ Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời
nói trực tiếp của nhân vật hoặc để
liệt kê;
+ Đặt giữa các tên riêng để nối
các từ nằm trong một liên danh.
2. Phân biệt dấu gạch ngang
với dấu gạnh nối.

*Ngữ liệu: sgk/130- trong ngữ liệu sau, dấu gạch
ngang dùng để làm gì?
1. Một nhân chứng thứ hai của cuộc hội kiến Va-ren
– Phan Bội Châu (xin chẳng dám nêu tên nhân
chứng này) lại quả quyết rằng (Phan) Bội Châu đã
nhổ vào mặt Va-ren; cái đó thì cũng có thể.
 Dấu gạch nối giữa các tiếng trong từ Va-ren được
dùng để nối các tiếng trong tên riêng nước ngoài,
trong từ In-te-net là để nối các tiếng trong những từ
mượn gồm nhiều tiếng.
? Về hình thức dấu gạch nối có gì khác với dấu
gạch ngang?
Dấu gạch nối ngắn hơn dấu gạch ngang.
2. Các máy tính của trường em đã được kết nối mạng
in-te-nét
Qua việc phân tích các ngữ liệu ở trên, em có
thể phân biệt được gì ở dấu gạnh ngang và
dấu gạch nối?
+ Dấu gạch nối không phải là
một dấu câu. Nó chỉ dùng để
nối các tiếng trong những từ
mượn gồm nhiều tiếng.
+ Dấu gạch nối ngắn hơn dấu
gạch ngang.
*Ghi nhớ:

TIẾT 122: DẤU GẠCH NGANG
I. Bài học
1. Tác dụng của dấu gạch
Ngang.

2. Phân biệt dấu gạch ngang
với dấu gạnh nối.
*Ghi nhớ:
a.Dấu gạch ngang có những công dụng sau:
+ Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ phận chú thích,
giải thích;
+ Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời nói trực tiếp của
nhân vật hoặc để liệt kê;
+ Nối các từ trong một liên danh.
b. Phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nối
+ Dấu gạch nối không phải là một dấu câu. Nó chỉ
dùng để nối các tiếng trong những từ mượn gồm
nhiều tiếng.
+ Dấu gạch nối ngắn hơn dấu gạch ngang.
công dụng
+ Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ
phận chú thích, giải thích;
+ Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời
nói trực tiếp của nhân vật hoặc để
liệt kê;
+ Nối các từ trong một liên danh.
Phân biệt
+ Dấu gạch nối không phải là một
dấu câu. Nó chỉ dùng để nối các
tiếng trong những từ mượn gồm
nhiều tiếng.
+ Dấu gạch nối ngắn hơn dấu
gạch ngang.

TIẾT 122: DẤU GẠCH NGANG

I. Bài học
1. Tác dụng của dấu gạch
Ngang.
2. Phân biệt dấu gạch ngang
với dấu gạnh nối.
*Ghi nhớ:
công dụng
+ Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ
phận chú thích, giải thích;
+ Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời
nói trực tiếp của nhân vật hoặc để
liệt kê;
+ Nối các từ trong một liên danh.
Phân biệt
+ Dấu gạch nối không phải là một
dấu câu. Nó chỉ dùng để nối các
tiếng trong những từ mượn gồm
nhiều tiếng.
+ Dấu gạch nối ngắn hơn dấu
gạch ngang.
Bài tập vận dụng
Chỉ rõ dấu gạch ngang và dấu gạch nối trong các
ví dụ sau rồi nêu tác dụng của chúng
1. Hãng hàng không Việt Nam đã thực hiện thành
công chuyến bay Hà Nội – Mát-xcơ-va.
2. Một số làn điệu ca Huế:
– Chèo cạn, bài thai, hò đưa linh;
– Hò lơ, hò ô, xay lúa, hò nện;
– Lí con sáo, lí hoài xuân, lí hoài nam.
Đáp án:

1) Dấu gạch ngang nối liên danh: Hà Nội – Mát-xcơ-
va.
- Dấu gạch nối nối các tiếng trong một từ mượn:
Mát-xcơ-va
2) Dấu gạch ngang đánh dấu các bộ phận liệt kê một
số làn điệu ca Huế.

TIẾT 122: DẤU GẠCH NGANG
I. Bài học
1. Tác dụng của dấu gạch
Ngang.
2. Phân biệt dấu gạch ngang
với dấu gạnh nối.
*Ghi nhớ:
công dụng
+ Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ
phận chú thích, giải thích;
+ Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời
nói trực tiếp của nhân vật hoặc để
liệt kê;
+ Nối các từ trong một liên danh.
Phân biệt
+ Dấu gạch nối không phải là một
dấu câu. Nó chỉ dùng để nối các
tiếng trong những từ mượn gồm
nhiều tiếng.
+ Dấu gạch nối ngắn hơn dấu
gạch ngang.
II- Luyện tập
1. Bài tập 1: Hãy nêu rõ công dụng của dấu gạch

ngang trong những câu dưới đây:
a) Mùa xuân của tôi – mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân
của Hà Nội – là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành
lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng
trốngchèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu
hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng…
 Đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu.
b) Chỉ có anh lính dõng An Nam bồng súng chào ở
cửa ngục là cứ bảo rằng, nhìn qua chấn song, có thấy
một sự thay đổi nhẹ trên nét mặt người từ lừng tiếng.
Anh quả quyết – cái anh chàng ranh mãnh đó – rằng
có thấy đôi ngọn râu mép người tù nhếch lên một chút
rồi lại hạ xuống ngay, và cái đó chỉ diễn ra có một lần
thôi.
 Đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu.

TIẾT 122: DẤU GẠCH NGANG
I. Bài học
1. Tác dụng của dấu gạch
Ngang.
2. Phân biệt dấu gạch ngang
với dấu gạch nối.
*Ghi nhớ:
công dụng
+ Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ
phận chú thích, giải thích;
+ Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời
nói trực tiếp của nhân vật hoặc để
liệt kê;
+ Nối các từ trong một liên danh.

Phân biệt
+ Dấu gạch nối không phải là một
dấu câu. Nó chỉ dùng để nối các
tiếng trong những từ mượn gồm
nhiều tiếng.
+ Dấu gạch nối ngắn hơn dấu
gạch ngang.
II- Luyện tập
1. Bài tập 1: Hãy nêu rõ công dụng của dấu gạch
ngang trong những câu dưới đây:
a)
b)
c) – Quan có cái mũ hai sừng trên chóp sọ! – Một chú
bé con thầm thì.
– ồ! Cái áo dài đẹp chửa! – Một chị con gái thốt ra.
Đánh dấu bộ phận giải thích và lời nói trực tiếp của
nhân vật.
d) Tàu Hà Nội – Vinh khởi hành lúc 21 giờ.
Nối các bộ phận trong một liên danh.
e) Thừa Thiên – Huế là một tỉnh giàu tiềm năng kinh
doanh du lịch.
Nối các bộ phận trong một liên danh.

TIẾT 122: DẤU GẠCH NGANG
I. Bài học
1. Tác dụng của dấu gạch
Ngang.
2. Phân biệt dấu gạch ngang
với dấu gạch nối.
*Ghi nhớ:

công dụng
+ Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ
phận chú thích, giải thích;
+ Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời
nói trực tiếp của nhân vật hoặc để
liệt kê;
+ Nối các từ trong một liên danh.
Phân biệt
+ Dấu gạch nối không phải là một
dấu câu. Nó chỉ dùng để nối các
tiếng trong những từ mượn gồm
nhiều tiếng.
+ Dấu gạch nối ngắn hơn dấu
gạch ngang.
II- Luyện tập
Bài tập 2: Hãy nêu rõ công dụng của dấu gạch nối
trong ví dụ dưới đây:
– Các con ơi, đây là lần cuối cùng thầy dạy các con.
Lệnh từ Bec-lin là từ nay chỉ dạy tiếng Đức ở các
trường vùng An-dat và Lo-ren…
( An-phông-xơ Đô-đê)
Nối các tiếng trong tên riêng nước ngoài: Béc-lin,
An-dat, Lo-ren
Bài tập 3: Đặt câu có dùng dấu gạch ngang:
+ Nói về một nhân vật trong vở chèo Quan Âm Thị
Kính
+ Nói về cuộc gặp mặt của đại diện học sinh cả nước.
Bài tập bổ sung: Tìm một đoạn văn trong sách
ngữ văn 7 có dùng dấu gạch ngang.

TIẾT 122: DẤU GẠCH NGANG
I. Bài học
1. Tác dụng của dấu gạch
Ngang.
2. Phân biệt dấu gạch ngang
với dấu gạch nối.
*Ghi nhớ:
công dụng
+ Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ
phận chú thích, giải thích;
+ Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời
nói trực tiếp của nhân vật hoặc để
liệt kê;
+ Nối các từ trong một liên danh.
Phân biệt
+ Dấu gạch nối không phải là một
dấu câu. Nó chỉ dùng để nối các
tiếng trong những từ mượn gồm
nhiều tiếng.
+ Dấu gạch nối ngắn hơn dấu
gạch ngang.
II- Luyện tập
Bài tập củng cố
1. Dòng nào sau đây không phải là công dụng của
dấu gạch ngang?
Dấu gạch ngang dùng để:
A. Đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích.
B. Đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc để liệt
kê.
C. Dùng để nối các tiếng trong những từ mượn gồm

nhiều tiếng.
D. Nối các từ nằm trong một liên danh.
2. Đặt dấu gạch ngang và dấu gạch nối vào các vị trí
thích hợp:
a) Sài Gòn hòn ngọc Viễn Đông đang từng ngày,
từng giờ thay da đổi thịt.
b) Nghe ra đi ô vẫn là một thói quen thú vị của
những người lớn tuổi.
C
_ _
- -



TIẾT 122: DẤU GẠCH NGANG
I. Bài học
1. Tác dụng của dấu gạch
Ngang.
2. Phân biệt dấu gạch ngang
với dấu gạch nối.
*Ghi nhớ:
công dụng
+ Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ
phận chú thích, giải thích;
+ Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời
nói trực tiếp của nhân vật hoặc để
liệt kê;
+ Nối các từ trong một liên danh.
Phân biệt
+ Dấu gạch nối không phải là một

dấu câu. Nó chỉ dùng để nối các
tiếng trong những từ mượn gồm
nhiều tiếng.
+ Dấu gạch nối ngắn hơn dấu
gạch ngang.
II- Luyện tập
Hướng dẫn tự học
- Học thuộc ghi nhớ
- Viết đoạn văn ngắn có sử dụng dấu gạch
ngang.
- Soạn bài: Ôn tập tiếng Việt
+ Ôn lại các kiến thức đã học.
+ Xem lại các dạng bài tập.
Bài tập: Viết một đoạn văn ngắn từ 3- 5 câu,
chủ đề tự chọn trong đó có dùng dấu gạch
ngang.

Giờ học kết thúc tại đây

Xin chân thành cảm ơn
các thầy cô giáo
cùng toàn thể các em học sinh !