nâng cao hiệu quả kinh doanh tại công ty tnhh đức phú khóa luận tốt nghiệp ngành

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o






KHÓA LUN TT NGHIP







 TÀI:
NÂNG CAO HIU QU KINH DOANH
TIăCỌNGăTYăTNHHăC PHÚ







SINH VIÊN THC HIN : TRN THÙY LINH
MÃ SINH VIÊN : A17280
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNHậNGÂN HÀNG

HÀ NI ậ 2013


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o






KHÓA LUN TT NGHIP







 TÀI:
NÂNG CAO HIU QU KINH DOANH
TIăCỌNGăTYăTNHHăC PHÚ

Giáoăviênăhng dn : TS. Nguyn Thanh Bình
Sinh viên thc hin : Trn Thùy Linh
Mã sinh viên : A17280
Chuyên ngành : Tài chính ậ Ngân hàng






HÀ NI ậ 2013
Thang Long University Library


LI CMăN

Em xin chân thành cm n các thy giáo, cô giáo trng i hc Thng Long,
đc bit là s hng dn nhit tình ca thy giáo TS. Nguyn Thanh Bình đã tn tình
giúp đ em hoàn thành khóa lun tt nghip này. Em cng xin cm n s giúp đ ca
các cô chú, anh ch công tác ti công ty TNHH c Phú đã nhit tình giúp đ em
trong vic cung cp s liu và thông tin thc t đ chng minh cho các kt lun trong
khóa lun ca em.
Vì gii hn kin thc và kh nng lp lun ca bn thân còn nhiu hn ch nên
bài lun vn không tránh khi thiu sót. Em kính mong s thông cm cng nh mong
nhn đc s góp ý, b sung ca các thy cô và công ty đ đ tài ca em đc đy đ
và hoàn thin hn.

Em xin chân thành cm n!
Hà Ni, ngày 27 tháng 10 nm 2013
Sinh viên

Trn Thùy Linh




















MC LC

Trang
LI M U

CHNGă1.ăCăS LÝ LUN CHUNG V HIU QU KINH DOANH 1
1.1. Khái quát chung v hiu qu kinh doanh 1
1.1.1. Khái nim hiu qu kinh doanh 1
1.1.1.1. Khái nim hiu qu 1
1.1.1.2. Khái nim hiu qu kinh doanh ca doanh nghip 1
1.1.2. Bn cht ca hiu qu kinh doanh 2
1.1.3. Các yu t nh hng đn hiu qu kinh doanh 3
1.1.3.1. Các yu t môi trng v mô bên ngoài 3
1.1.3.2. Các yu t môi trng vi mô trong ngành 5
1.1.3.3. Các yu t bên trong doanh nghip 5
1.1.4. Ý ngha ca vic nâng cao hiu qu kinh doanh 7
1.2. H thng tiêu chunăđánhăgiáăhiu qu kinh doanh 8
1.2.1. Tiêu chun đánh giá hiu qu kinh doanh 8
1.2.2. H thng ch tiêu phn ánh hiu qu kinh doanh ca doanh nghip 8
1.3.ăPhngăphápăphơnătíchătƠiăchính 9
1.3.1. Phng pháp t s 9
1.3.2. Phng pháp so sánh 10
1.3.3. Phng pháp thay th liên hoàn 10
1.3.4. Phng pháp Dupont 10
1.4. Ni dung phân tích hiu qu kinh doanh ca doanh nghip 12
1.4.1. Phân tích tình hình doanh thu–chi phí–li nhun 12
1.4.1.1. Doanh thu 12
1.4.1.2. Chi phí 13
1.4.1.3. Li nhun 13
1.4.2. Phân tích tình hình c cu tài sn-ngun vn 14
1.4.2.1. ánh giá tình hình tài sn 14
1.4.2.2. ánh giá tình hình ngun vn 15
1.4.3. Phân tích kh nng thanh toán 15
1.4.3.1. Kh nng thanh toán ngn hn (Current ratio) 15
1.4.3.2. Kh nng thanh toán nhanh (Quick ratio) 16

1.4.3.3. Kh nng thanh toán tc thi 16
1.4.4. Phân tích hiu qu s dng tài sn 17
1.4.4.1. Vòng quay tng tài sn (Total asset turnover) 17
Thang Long University Library


1.4.4.2. Vòng quay tài sn lu đng (Short-term asset turnover) 17
1.4.4.3. Vòng quay tài sn c đnh (Long-term asset turnover) 18
1.4.5. Phân tích kh nng sinh li 18
1.4.5.1. T sut sinh li trên doanh thu (Return on sales – ROS) 18
1.4.5.2. T sut sinh li trên tng tài sn (Return on assets – ROA) 19
1.4.5.3. T sut sinh li trên vn ch s hu (Return on Equity – ROE) 19
CHNGă2.ăTHC TRNG HIU QU KINH DOANH TI CÔNG TY TNHH
C PHÚ 20
2.1. Gii thiu chung v côngătyăTNHHăc Phú 20
2.1.1. Gii thiu khái quát v công ty TNHH c Phú 20
2.1.2. Lch s hình thành và phát trin ca công ty TNHH c Phú 20
2.1.3. Lnh vc kinh doanh ca công ty 21
2.1.4. C cu t chc và kinh doanh ca công ty TNHH c Phú 22
2.1.4.1. Quá trình hot đng sn xut kinh doanh ca công ty TNHH c Phú 22
2.1.4.2. C cu t chc ca công ty TNHH c Phú 24
2.2. Phân tích nhng yu t nhăhngăđn hotăđng kinh doanh ca công ty
TNHHăc Phú 26
2.2.1. Các yu t thuc môi trng v mô bên ngoài công ty 26
2.2.2. Các yu t thuc môi trng vi mô trong ngành 27
2.2.3. Các yu t ni ti ca doanh nghip 29
2.3. Hiu qu kinh doanh caăcôngătyăTNHHăcăPhúăgiaiăđon 2010-2012 30
2.3.1. Phân tích tình hình doanh thu–chi phí–li nhun 30
2.3.1.1. V doanh thu 32
2.3.1.2. V chi phí 33

2.3.1.3. V li nhun 34
2.3.2. Phân tích tình hình c cu tài sn-ngun vn 35
2.3.2.1. Phân tích c cu tài sn 36
2.3.2.2. Phân tích c cu ngun vn 37
2.3.2.3. ánh giá tình hình tài sn 38
2.3.2.4. ánh giá tình hình ngun vn 43
2.3.3. Phân tích kh nng thanh toán 47
2.3.3.1. Kh nng thanh toán ngn hn (Current ratio) 47
2.3.3.2. Kh nng thanh toán nhanh (Quick ratio) 48
2.3.3.3. Kh nng thanh toán tc thi 49
2.3.4. Phân tích hiu qu s dng tài sn 50
2.3.4.1. Vòng quay tng tài sn (Total asset turnover) 50
2.3.4.2. Vòng quay tài sn lu đng (Short-term asset turnover) 51


2.3.4.3. Vòng quay tài sn c đnh (Long-term asset turnover) 52
2.3.5. Phân tích kh nng sinh li 53
2.3.6. Phân tích tng hp tài chính bng phân tích Dupont 55
2.4. So sánh mt s ch tiêu hiu qu kinhădoanhăcăbn ca công ty TNHH c Phú
viăđi th cnh tranh tiêu biu 57
2.5.ăánhăgiáăchungăv hiu qu kinh doanh caăcôngătyăTNHHăcăPhúăgiaiăđon
2010-2012 58
CHNGă3.ăGII PHÁP NÂNG CAO HIU QU KINH DOANH TI CÔNG TY
TNHHăC PHÚ 60
3.1. Mc tiêu caăcôngătyăTNHHăcăPhúătrongănmă2013 60
3.2. Cách khc phc nhng hn ch tiăcôngătyăTNHHăc Phú 60
3.3. Gii pháp nâng cao hiu qu kinh doanh caăcôngătyăTNHHăc Phú 62
3.3.1. Các bin pháp nâng cao nng lc tài chính ca công ty TNHH c Phú 62
3.3.1.1. Gii pháp nâng cao nng lc vn 62
3.3.1.2. Gii pháp xây dng chính sách các khon phi thu khách hàng 62

3.3.2. Các bin pháp hoàn thin hot đng marketing ca công ty TNHH c Phú 63
3.3.2.1. Hoàn thin b máy marketing ca công ty TNHH c Phú 64
3.3.2.2. Tng th phn ca công ty TNHH c Phú 64
3.3.2.3. Tng cng các hot đng marketing 66
3.3.3. Các bin pháp nâng cao cht lng và trình đ ngun nhân lc ca công ty
TNHH c Phú 68
3.3.3.1. Ch đ đào to và chính sách đãi ng 68
3.3.3.2. nh hng phát trin nhân s 69
3.4. Kin ngh đi viălƣnhăđoăcôngătyăTNHHăc Phú 70
KT LUN












Thang Long University Library


DANH MC VIT TT

Ký hiu vit tt Tênăđyăđ
AU Hiu sut s dng tng tài sn
BHTN Bo him tht nghip

BHXH Bo him xã hi
BHYT Bo him y t
TNHH Trách nhim hu hn
EM H s nhân vn ch s hu
GTGT Giá tr gia tng
PM T sut sinh li trên doanh thu
ROA T sut sinh li trên tng tài sn
ROE T sut sinh li trên vn ch s hu
ROS T sut sinh li trên doanh thu
TSC Tài sn c đnh
TSDH Tài sn dài hn
TSL Tài sn lu đng
TSNH Tài sn ngn hn
VCSH Vn ch s hu
WTO T chc thng mi th gii

DANH MC CÁC BNG BIU, HÌNH V,ă TH, CÔNG THC

Trang
Công thc 1.1: Hiu qu kinh doanh đc xác đnh di dng hiu s 9
Công thc 1.2: Hiu qu kinh doanh đc xác đnh di dng thun 9
Công thc 1.3: Hiu qu kinh doanh đc xác đnh di dng nghch 9
Công thc 1.4: Công thc Dupont 11
Công thc 1.5: Công thc tính kh nng thanh toán ngn hn 15
Công thc 1.6: Công thc tính kh nng thanh toán nhanh 16
Công thc 1.7: Công thc tính kh nng thanh tc thi 16
Công thc 1.8: Công thc tính vòng quay tng tài sn 17
Công thc 1.9: Công thc tính vòng quay tài sn lu đng 17
Công thc 1.10: Công thc tính vòng quay tài sn c đnh 18
Công thc 1.11: Công thc tính t sut sinh li trên doanh thu 18
Công thc 1.12: Công thc tính t sut sinh li trên tng tài sn 19
Công thc 1.13: Công thc tính t sut sinh li trên vn ch s hu 19
S đ 2.1: Quy trình sn xut kinh doanh chung 22
S đ 2.2: C cu t chc ca công ty TNHH c Phú 24
S đ 2.3: C cu th phn các i lý bán vé máy bay Khu vc phía Bc nm 2012 28
Bng 2.1: Bng báo cáo kt qu kinh doanh ca công ty TNHH c Phú giai đon
2010-2012 31
Bng 2.2: Bng c cu tài sn ca công ty TNHH c Phú giai đon 2010-2012 36
Bng 2.3: Bng c cu ngun vn ca công ty TNHH c Phú giai đon 2010-2012 37
Bng 2.4: Bng tình hình tài sn ca công ty TNHH c Phú giai đon 2010-2012 38
Bng 2.5: Bng tình hình ngun vn ca công ty TNHH c Phú giai đon 2010-
2012 43

Bng 2.6: Kh nng thanh toán ngn hn ca công ty c Phú giai đon 2010-2012 47
Bng 2.7: Kh nng thanh toán nhanh ca công ty c Phú giai đon 2010-2012 48
Bng 2.8: Kh nng thanh toán tc thi ca công ty c Phú giai đon 2010-2012 49
Bng 2.9:Vòng quay tng tài sn ca công ty TNHH c Phú giai đon 2010-2012 50
Bng 2.10: Vòng quay tài sn lu đng ca công ty c Phú giai đon 2010-2012 51
Bng 2.11: Vòng quay tài sn c đnh ca công ty c Phú giai đon 2010-2012 52
Bng 2.12: Bng kh nng sinh li ca công ty c Phú giai đon 2010-2012 53
Bng 2.13: Tính toán Dupont 56
Bng 2.14: So sánh mt s ch tiêu tài chính ca công ty TNHH c Phú vi đi th
cnh tranh trong nm 2012 57
Bng 2.15: Phân tích ma trn SWOT Công ty TNHH c Phú 59
Thang Long University Library


Bng 3.1: Chính sách đ xut qun lý các khon phi thu theo phân loi khách hàng
ca công ty TNHH c Phú nm 2013 63
Bàng 3.2: Th phn ca các đi lý hàng không ti khu vc min Bc nm 2012 64
Bng 3.3: Hình thc mua vé mà khách hàng a chung 67
Bng 3.4: Trình đ lao đng ca công ty TNHH c Phú 68

LI M U

1. Tính cp thit caăđ tài
Trong bi cnh toàn cu hóa, Vit Nam là mt quc gia đang tng bc chuyn
mình hòa theo tin trình tng trng ca nn kinh t th gii. Vi ch trng phát trin
nn kinh t th trng theo đnh hng xã hi ch ngha kt hp gia công nghip hóa
và hin đi hóa đt nc gn lin vi nn kinh t tri thc, trong nhng nm qua, Vit

Nam đã và đang khng đnh v th ca mình trên trng khu vc và quc t. T mt
quc gia thun nông, phát trin kinh t da vào lnh vc nông nghip là ch yu, nc
ta đã có nhng bc ngot ln phát trin kinh t mi nhn sang các ngành công nghip
và dch v. ó cng là nhng ngành có c hi đu t rt ln  Vit Nam thi đim
hin ti. Trong các ngành dch v thì lnh vc kinh doanh du lch l hành có trin vng
đu t cao. Khi cuc sng ca con ngi ngày càng phát trin thì nhu cu khám phá
th gii xung quanh dng nh đã tr thành điu không th thiu và khong cách v
đa lý đã không còn là tr ngi. Phng tin giao thông hu dng nht trong các
chuyn hành trình dài phi k đn nhng chic máy bay. Ngành hàng không phát trin
mnh m kéo theo đó là nhng dch v đi kèm nh bán vé máy bay, cng hàng
không,… cng có nhiu khi sc.
Tuy nhiên trong xu th hi nhp, toàn cu hóa thì ngành kinh doanh hp dn này
vn tn ti nhiu thách thc. Mi mt doanh nghip hot đng trong lnh vc này đu
cn có bn sc riêng đ thu hút khách hàng, nâng cao li th cnh tranh cho doanh
nghip. Chính sách m ca trong nn kinh t th trng đã đt các ngành dch v nói
chung đng trc mt s cnh tranh gay gt, chu sc ép t các doanh nghip trong
nc và quc t. Không nhng vy, ngành du lch cng nh các ngành khác đang chu
nhng tác đng mnh m ca cuc khng hong tài chính tin t th gii. Bt đu t
nm 2008, cuc khng hong tài chính tin t vn đang tip tc lan rng sang các nc
s dng đng tin chung Euro (Euro zone) ri lan sang châu Á, c th gii rung
chuyn bi hàng lot các đnh ch tài chính ln mnh b sp đ kéo theo là các tp
đoàn kinh t hàng đu phá sn trc s hoài nghi ca các chuyên gia kinh t tài chính
v kh nng phc hi ca nn kinh t th gii trong mt vài nm ti. Vit Nam không
phi là trng hp ngoi l, lm phát ti Vit Nam đã b đy lên hai con s, thanh
khon trong h thng ngân hàng suy gim dn đn lãi sut cho vay ti các ngân hàng
đy lên trên 24%/nm. Nó gây ra tâm lý hoang mang đi vi ngi dân và doanh
nghip, chy đua lãi sut huy đng ti các ngân hàng thng mi, đy lãi sut huy
đng lên sát 20%/nm, bong bóng nhà đt xp dn, đng tin Vit Nam mt giá so vi
các ngoi t mnh đc bit là tình trng đô la hóa, buc ngân hàng Nhà nc phi sit
cht tín dng và đa ra các bin pháp kim ch lm phát, đm bo an sinh xã hi.

Thang Long University Library


Không nhng th, t l tht nghip không ngng tng cao, các nhà máy hay xng sn
xut phá sn hàng lot hay sn xut cm chng, kéo theo thu nhp ca ngi dân vô
cùng bp bênh. Phn ng li nn kinh t đy khó khn, ngi dân phi tht cht mi
chi tiêu, đc bit hn ch nhng dch v nh du lch hay các phng tin đi li đc
đánh giá là xa x nh hàng không.
Trc bi cnh đó, các doanh nghip Vit Nam ngoài s cnh tranh gay gt v
th phn, th trng mc tiêu, thng hiu sn phm, còn phi đi mt vi cuc chy
đua tng lãi sut t các ngân hàng, chi phí vn cao và khó tip cn. Sau hàng lot các
bin pháp tht cht tín dng nh quy đnh trn lãi sut huy đng ca ngân hàng nhà
nc Vit Nam, lãi sut cho vay đã gim xung 14% đi vi đi tng đc vay u
đãi. Nhng đ tip xúc đc vi ngun vn giá r, các doanh nghip phi chng minh
đc nng lc và hiu qu kinh doanh ca mình. Trong giai đon kinh t khó khn nh
hin nay, s sng còn ca hu ht các doanh nghip ph thuc vào huy đng ngun
vn kinh doanh vi lãi sut thp và s dng ngun vn hiu qu nht đ đt đc mc
tiêu cao nht ca doanh nghip.
Công ty TNHH c Phú, mt công ty kinh doanh trong lnh vc bán vé máy bay
hng hoa hng cng không th nm ngoài vòng xoáy đó. Công ty đang phi đi mt
vi môi trng kinh doanh đy bin đng ca ngành vn ti hàng không nói riêng và
nn kinh t nói chung.  tn ti và phát trin, mc tiêu cng nh nhim v hàng đu
ca công ty TNHH c Phú là n lc nâng cao hiu qu kinh doanh, tn dng hp lý
và hiu qu các ngun lc ca doanh nghip đ đt mc tiêu ti đa hóa li nhun kinh
doanh và nâng cao cht lng dch v. Nhn thc đc tm quan trng và cp thit
ca vn đ trên, sau mt thi gian thc tp ti công ty TNHH c Phú, đc s hng
dn nhit tình ca Tin s Nguyn Thanh Bình và tp th cán b nhân viên công ty, tác
gi đã đi sâu nghiên cu vn đ trên qua khóa lun tt nghip vi đ tài “Nâng cao
hiu qu kinh doanh ti công ty TNHH c Phú”.
2. Mcăđíchănghiênăcu

Mc đích ch yu ca khóa lun tt nghip vi đ tài “Nâng cao hiu qu kinh
doanh ti công ty TNHH c Phú” là da vào vic phân tích, đánh giá thc trng hiu
qu kinh doanh ca công ty TNHH c Phú, nhm rút ra nhng vn đ thc t cha hp
lý đ đ xut các gii pháp nâng cao hiu qu kinh doanh ti công ty TNHH c Phú.
3. Nhim v nghiên cu
Khóa lun tt nghip có nhng nhim v sau:
- Nghiên cu c s lý lun ca hiu qu kinh doanh ca doanh nghip.
- Phân tích thc trng hiu qu kinh doanh ca công ty TNHH c Phú.
-  xut các gii pháp nâng cao hiu qu kinh doanh ca công ty TNHH c Phú.



4.ăiătng, phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: Hiu qu kinh doanh ca công ty TNHH c Phú.
- Phm vi nghiên cu: Khóa lun tt nghip đi sâu phân tích hiu qu kinh
doanh ti công ty TNHH c Phú giai đon 2010 – 2012 nhm tìm kim nhng gii
pháp khc phc hn ch và nâng cao hiu qu tài chính ca công ty TNHH c Phú
thông qua các ch tiêu trên c s lý lun và s liu da trên báo cáo tài chính.
5.ăPhngăphápănghiênăcu
Thu thp thông tin t các tài liu đ tìm hiu c s lý thuyt liên quan đn khóa
lun tt nghip và tìm kim kt qu nghiên cu ca các tác gi khác (trong các lun
vn, khóa lun tt nghip, tp chí, báo cáo khoa hc, đ tài nghiên cu khoa hc, ) có
liên quan ti hiu qu kinh doanh. Thu thp các s liu phc v cho vic nghiên cu
ca đ tài (ch yu là các báo cáo kt qu kinh doanh, bng cân đi k toán ca doanh
nghip qua các nm, s liu thng kê ngành, ).
Nhóm các phng pháp nghiên cu lý thuyt: phng pháp phân tích và tng
hp lý thuyt, phân loi và so sánh.
i vi các thông tin đnh lng thì áp dng phng pháp x lý toán hc, s
dng phng pháp thng kê toán đ xác đnh xu hng, din bin ca các s liu, xác
đnh đc quy lut ca tp hp s liu, so sánh đánh giá các kt qu có đc theo trình

t thi gian và so sánh vi các đi th cnh tranh và ch s trung bình ngành. Quá trình
phân tích s dng phng pháp so sánh, phng pháp t s, phng pháp Dupont và
phng pháp thay th liên hoàn cùng vi h thng s đ, bng biu đ đánh giá hiu
qu kinh doanh ca công ty TNHH c Phú qua đó đa ra các nhn đnh và gii pháp
đ ci thin tình hình tài chính, nâng cao hiu qu hot đng sn xut kinh doanh ca
công ty.
6. Kt cu khóa lun
Ngoài phn m đu; kt lun; ph lc; danh mc tài liu tham kho; danh mc
các ch vit tt; danh mc các bng biu, hình v, đ th, công thc; ni dung chính
ca khóa lun bao gm 3 chng sau:
Chngă1: C s lý lun chung v hiu qu kinh doanh trong ngành dch v.
Chngă2: Thc trng hiu qu kinh doanh ti công ty TNHH c Phú.
Chngă3: Gii pháp nâng cao hiu qu kinh doanh ti công ty TNHH c Phú.



Thang Long University Library

1


CHNGă1. C S LÝ LUN CHUNG V HIU QU KINH DOANH
1.1. Khái quát chung v hiu qu kinh doanh
1.1.1. Khái nim hiu qu kinh doanh
Trong c ch th trng hin nay, mc tiêu lâu dài ca các doanh nghip là kinh
doanh có hiu qu và ti đa hóa li nhun. Môi trng kinh doanh luôn bin đng đòi
hi mi doanh nghip phi có chin lc kinh doanh thích hp. Công vic kinh doanh
là mt ngh thut đòi hi s tính toán nhanh nhy, bit nhìn nhn vn đ  tm chin
lc. Khi đ cp đn hiu qu kinh doanh, các nhà kinh t da vào tng góc đ xem
xét đ đa ra các đnh ngha khác nhau. Tuy nhiên, đ hiu rõ bn cht ca hiu qu

kinh doanh cng cn hiu rõ v phm trù hiu qu.
1.1.1.1. Khái nim hiu qu
Ngày nay, khi đ cp đn vn đ hiu qu thì ngi ta vn cha có mt khái nim
thng nht. Bi vì  mi lnh vc, xem xét trên các góc đ khác nhau thì ngi ta có
nhng cách nhìn nhn khác nhau v hiu qu. Nh vy,  mi lnh vc khác nhau thì
ngi ta có nhng khái nim khác nhau v hiu qu, và thông thng khi nói đn hiu
qu ca mt lnh vc nào đó thì ngi ta gn ngay tên ca lnh vc đó lin sau t hiu
qu. Có mt vài quan đim chung v hiu qu nh sau:
Quan đim th nht cho rng: “Hiu qu ngha là không lãng phí” [12, tr.21].
Quan đim này cho ta mt cái nhìn rõ nét hn v hiu qu có ngha là thc hin mt
hành đng nào đó mà không gây ra s lãng phí. Tuy nhiên, v c bn đnh ngha này
còn mang tính cht m h bi quan đim ca mi ngi v s lãng phí là khác nhau.
Quan đim th hai cho rng: “Hiu qu là mt ch tiêu phn ánh mc đ thu li
đc kt qu nhm đt đc mt mc đích nào đó tng ng vi mt đn v ngun
lc phi b ra trong quá trình thc hin mt hot đng nht đnh” [9, tr.15]. Theo quan
đim này, hiu qu luôn đc gn lin vi mt mc tiêu nht đnh và nhng ngun lc
kéo theo đ thc hin mc tiêu y. T đnh ngha này, ta có cái nhìn rõ ràng nht v
khái nim hiu qu.
1.1.1.2. Khái nim hiu qu kinh doanh ca doanh nghip
Kinh doanh là vic thc hin mt s hoc thc hin tt c các công đon ca quá
trình đu t sn xut đn tiêu th hoc thc hin dch v trên th trng nhm mc
đích sinh li. Sn xut kinh doanh có hiu qu giúp cho doanh nghip tn ti và phát
trin. ó là mc tiêu mà tt c các nhà kinh t đu hng ti vi mc đích rng h s
thu đc li nhun cao, s m rng đc doanh nghip, s chim lnh đc th trng
và mun nâng cao uy tín ca mình trên thng trng. Hin nay, có rt nhiu quan
đim khác nhau v hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip.
Quan đim th nht cho rng: “Hiu qu sn xut kinh doanh th hin ngay ti
hiu s gia doanh thu và chi phí, nu doanh thu ln hn chi phí thì kt lun doanh

2

nghip hot đng có hiu qu. Ngc li, doanh thu nh hn chi phí tc là doanh
nghip làm n thua l” [13, tr.33]. Quan đim này đánh giá mt cách chung chung v
hot đng ca doanh nghip. Tuy nhiên, s so sánh gia doanh thu và chi phí này ch
phn ánh s đo lng hiu qu mà cha gn lin hiu qu t góc đ qun lý. Hn na,
trong trng hp doanh thu ln hn chi phí nhng do khách hàng chim dng vn ca
doanh nghip nên tin chi ra ln hn doanh thu thc t, khi đó doanh nghip b thâm
ht vn dn đn mt kh nng thanh toán và có nguy c phá sn thì quan đim này
không còn chính xác.
Quan đim th hai cho rng: “Hiu qu kinh doanh là phm trù kinh t phn ánh
nhng li ích đt đc t các hot đng kinh doanh ca doanh nghip trên c s so
sánh li ích thu đc vi chi phí b ra trong sut quá trình kinh doanh ca doanh
nghip” [1, tr.12]. Di giác đ này thì chúng ta có th xác đnh hiu qu kinh doanh
mt cách c th bng các phng pháp đnh lng thành các ch tiêu hiu qu c th
và t đó có th tính toán so sánh đc, lúc này phm trù hiu qu kinh doanh là mt
phm trù c th, đng nht và là biu hin trc tip ca li nhun, doanh thu, Nói
mt cách khác, ta có th hiu hiu qu kinh doanh là ch tiêu phn ánh trình đ và kh
nng qun lý ca doanh nghip. Bi vy, di góc đ này thì hiu qu kinh doanh
phn ánh trình đ và kh nng kt hp các yu t đu vào trong quá trình sn xut.
Quan đim th ba cho rng: “Hiu qu kinh doanh là mt phm trù kinh t biu
hin s phát trin kinh t theo chiu sâu, nó phn ánh trình đ khai thác các ngun lc
trong quá trình tái sn xut nhm thc hin mc tiêu kinh doanh” [10, tr.27]. Phát trin
kinh t theo chiu sâu là đy mnh cách mng khoa hc k thut và công ngh sn
xut tiên tin, ng dng nhng tin b khoa hc nhm tng nng sut sn xut.
Qua vic phân tích các quan nim khác nhau v hiu qu kinh doanh, tác gi thy
rng: “Hiu qu kinh doanh là mt phm trù kinh t, phn ánh trình đ s dng các
ngun lc ca doanh nghip trong quá trình tái sn xut đ đt đc mc tiêu kinh
doanh cao nht” [10, tr.27].
 tm v mô, hiu qu kinh doanh phn ánh đng thi các mt ca quá trình kinh

doanh nh: kt qu kinh doanh, trình đ t chc, sn xut và qun lý, trình đ s dng
các yu t đu vào, ng thi, s phát trin ca doanh nghip theo chiu sâu là
thc đo ngày càng tr nên quan trng ca s tng trng kinh t và là ch da c bn
đ đánh giá vic thc hin mc tiêu kinh t ca doanh nghip trong thi đi ngày nay.
1.1.2. Bn cht ca hiu qu kinh doanh
“Bn cht ca hiu qu kinh doanh là s so sánh gia các kt qu đu ra vi các
yu t đu vào ca mt t chc kinh t đc xét trong mt k nht đnh, tùy theo yêu
cu ca các nhà qun tr kinh doanh” [5, tr.200]. Các ch tiêu tài chính phn ánh hiu
qu kinh doanh là c s khoa hc đ đánh giá trình đ ca các nhà qun lý, cn c đa
Thang Long University Library

3


ra quyt đnh trong tng lai. Tuy nhiên, đ chính xác ca thông tin t các ch tiêu
hiu qu phân tích ph thuc vào ngun s liu, thi gian và không gian phân tích.
Hiu qu kinh doanh là phm trù phn ánh mt cht lng ca các hot đng kinh
doanh, phn ánh trình đ tn dng, khai thác ti đa các ngun lc (lao đng, vn, h
thng mng Internet, máy móc thit b, mng xã hi, ) trong quá trình tin hành các
hot đng kinh doanh ca doanh nghip. “Hiu qu kinh doanh phn ánh cht lng ca
các hot đng kinh doanh, phn ánh trình đ s dng các ngun lc ca doanh nghip
đ đt kt qu cao nht vi chi phí b ra đ đt đc kt qu đó là nh nht” [3, tr.375].
1.1.3. Các yu t nh hng đn hiu qu kinh doanh
1.1.3.1. Các yu t môi trng v mô bên ngoài
Các yu t kinh t vămô
Bao gm các yu t nh tc đ tng trng và s n đnh ca nn kinh t, sc
mua, s n đnh ca giá c, tin t, lm phát, t giá hi đoái, cán cân thng mi, tt
c các yu t này đu nh hng đn hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip.
Nhng bin đng ca các yu t kinh t có th to ra c hi và c nhng thách thc
vi doanh nghip.  đm bo thành công ca hot đng doanh nghip trc bin

đng v kinh t, các doanh nghip phi theo dõi, phân tích, d báo bin đng ca tng
yu t đ đa ra các gii pháp, các chính sách tng ng trong tng thi đim c th
nhm tn dng, khai thác nhng c hi, né tránh, gim thiu nguy c đe da. Các yu
t kinh t v mô tác đng đn hiu qu kinh doanh ca doanh nghip trên nhiu
phng din khác nhau:
 Tc đ tng trng kinh t: Nu tc đ tng trng kinh t cao, làm cho thu nhp
ca ngi dân tng, kh nng thanh toán tng thì sc mua các hàng hóa, dch v
s tng lên. ây là c hi cho các doanh nghip kinh doanh dch v có th nm
bt và đáp ng đc nhu cu ca khách hàng v s lng, giá c, mu mã, cht
lng dch v, Ngc li, khi nn kinh t đi vào suy thoái vi nhng bin đng
không th d báo trc nh hin nay, đi b phn dân chúng có thu nhp gim
hoc gp khó khn trong cuc sng, do đó ngi dân phi tht cht chi tiêu, đc
bit là nhng chi tiêu không tht s cn thit. [6, tr.42]
 Lãi sut: Lãi sut cho vay ca các ngân hàng nh hng đn sc cnh tranh ca
các doanh nghip v vn tng lên, dn đn sc cnh tranh ca doanh nghip s
kém đi, nht là khi phi đi mt vi các đi th cnh tranh có tim lc ln v vn.
 T giá hi đoái, lm phát và giá tr đng ni t gim: đây là nhân t có tác đng
nhanh chóng và sâu sc đi vi tt c các doanh nghip. S thay đi ca t giá hi
đoái và giá tr ca đng tin ni t tác đng trc tip đn chính sách t giá ca
doanh nghip. [3, tr.424]


4


Các yu t th ch, pháp lut
Gm các yu t chính sách ca Chính ph, h thng pháp lut, xu hng chính tr,
các nhân t này ngày càng nh hng ln đn hot đng ca doanh nghip. S n đnh
v chính tr, nht quán v quan đim, chính sách luôn là yu t hp dn các nhà đu t.
Trong xu th toàn cu hin nay, mi liên h gia chính tr và kinh doanh không ch

din ra trên bình din quc gia mà còn th hin trong các quan h quc t.  đa ra
đc nhng quyt đnh hp lí trong qun tr doanh nghip, cn phi phân tích, d báo
s thay đi ca môi trng trong tng giai đon phát trin. [3, tr.422]
Các yu t vnăhóaăxƣăhi
Các yu t vn hóa xã hi nh hng sâu sc đn hot đng qun tr và kinh
doanh ca mt doanh nghip. Doanh nghip cn phi phân tích các yu t vn hóa, xã
hi nhm nhn bit các c hi và nguy c có th xy ra. Mi mt s thay đi ca các
lc lng vn hóa có th to ra mt ngành kinh doanh mi nhng cng có th xóa đi
mt ngành kinh doanh [3, tr.422]. Môi trng vn hoá - xã hi bao gm các nhân t:
điu kin xã hi, phong tc tp quán, trình đ, li sng ca ngi dân, ây là nhng
yu t rt gn gi và có nh hng trc tip hay gián tip đn hot đng kinh doanh
ca doanh nghip. Doanh nghip ch có th duy trì và thu đc li nhun khi sn phm
làm ra phù hp vi nhu cu, th hiu khách hàng, phù hp vi li sng ca ngi dân
ni tin hành hot đng sn xut.
Các yu t t nhiên
Các yu t t nhiên tác đng rt ln đn hot đng kinh doanh ca doanh nghip.
V c bn thng tác đng bt li đi vi các hot đng ca doanh nghip, đc bit là
nhng doanh nghip sn xut kinh doanh có liên quan đn t nhiên nh: sn xut nông
phm, thc phm theo mùa, kinh doanh khách sn, du lch,  ch đng đi phó vi
các tác đng ca yu t t nhiên, các doanh nghip phi tính đn các yu t t nhiên
có liên quan thông qua các hot đng phân tích, d báo ca bn thân doanh nghip và
đánh giá ca các c quan chuyên môn. Các bin pháp thng đc doanh nghip s
dng: d phòng, san bng, tiên đoán và các bin pháp khác. Ngoài ra, nó còn nh
hng đn các doanh nghip nh vn đ ting n, ô nhim môi trng, [3, tr.423]
Các yu t v công ngh,ăcăs h tng k thut
Công ngh, c s h tng v mô nh hng mnh m đn quá trình sn xut kinh
doanh ca tt c các doanh nghip. ây là tin đ quan trng đ các doanh nghip có
th phát trin đc công ngh k thut ca ni ti doanh nghip. Vì vy, công nghip
hóa, hin đi hóa và cách mng công ngh thông tin phi đc Nhà nc chú trng
thc hin. ó là tin đ giúp các doanh nghip trong nc hòa nhp vi s phát trin

ca th gii cng nh hc hi đc nhiu kinh nghim t các quc gia có nn khoa
hc công ngh phát trin.
Thang Long University Library

5


1.1.3.2. Các yu t môi trng vi mô trong ngành
Khách hàng
Quá trình quc t hóa đi sng đang din ra mnh m trên toàn th gii, trên mi
quc gia, và đang tác đng ln đn đn tiêu chun giá tr vn hóa cng nh phong cách
sng ca ngi dân trên toàn th gii nói chung và Vit Nam nói riêng. Nn kinh t xã
hi ngày càng phát trin, tc đ tng trng GDP cao, thu nhp ca ngi dân tng lên,
cht lng cuc sng tng nên nhu cu v hàng hóa, dch v và du lch đang tng lên
hàng ngày. ây là c hi cho các doanh nghip dch v nm bt đ nâng cao hiu qu
kinh doanh. [6, tr.45]
Môiătrng cnh tranh
Môi trng cnh tranh trong ngành càng tr nên khc lit hn, nht là khi Vit
Nam chính thc tham gia vào WTO và ngày càng nhiu các doanh nghip nc ngoài
tham gia kinh doanh trên th trng Vit Nam. Môi trng cnh tranh là mt yu t
giúp cho các doanh nghip phát trin đ tng th phn và nâng cao li th cnh tranh
ca mình. Bn thân các doanh nghip phi tn dng nhng li th sn có đng thi
khc phc nhng hn ch ca mình đ to nên nng lc cnh tranh ca mình.
1.1.3.3. Các yu t bên trong doanh nghip
Qun tr doanh nghipăvƠăcăcu t chc
Hot đng kinh doanh ca doanh nghip đc ch đo bi b máy qun tr ca
doanh nghip. Tt c mi hot đng ca doanh nghip t quyt đnh mt hàng kinh
doanh, k hoch sn xut, quá trình sn xut, huy đng nhân s, k hoch, chin lc
tiêu th sn phm, các k hoch m rng th trng, các công vic kim tra, đánh giá
và điu chnh các quá trình trên, các bin pháp cnh tranh, các ngha v vi nhà nc,

ca toàn b doanh nghip ph thuc vào vai trò điu hành ca b máy qun tr. B
máy qun tr hp lý, xây dng mt k hoch kinh doanh khoa hc phù hp vi tình
hình thc t ca doanh nghip, có s phân công, nng đng nhanh nhy nm bt th
trng, tip cn th trng bng nhng chin lc hp lý. Yu t quan trng trong b
máy qun tr bao gm nhng con ngi tâm huyt vi hot đng ca công ty s đm
bo cho các hot đng kinh doanh ca doanh nghip đt hiu qu cao.
C cu t chc là s sp xp các phòng ban, các chc v trong doanh nghip, s
sp xp này nu hp lý, khoa hc, các th mnh ca tng b phn và ca tng cá nhân
đc phát huy ti đa thì hiu qu công vic là ln nht, khi đó không khí làm vic hiu
qu bao trùm c doanh nghip. Không phi bt k mt doanh nghip nào cng có c
cu t chc hp lý và phát huy hiu qu ngay, vic này cn đn mt b máy qun tr
có trình đ và kh nng kinh doanh, thành công trong c cu t chc là thành công
bc đu trong k hoch kinh doanh. Ngc li nu c cu t chc ca doanh nghip
bt hp lý, có s chng chéo v chc nng, nhim v không rõ ràng, các b phn hot

6


đng kém hiu qu, không khí làm vic cng thng, cnh tranh không lành mnh, tinh
thn trách nhim và ý thc xây dng t chc b hn ch thì kt qu hot đng kinh
doanh s không cao.
ChtălngăvƠătrìnhăđ laoăđng
i ng lao đng là yu t quan trng nht tác đng đn hiu qu kinh doanh ca
doanh nghip. Hiu qu ca mi doanh nghip ph thuc ln vào trình đ chuyên môn,
kh nng lãnh đo và điu hành ca nhà qun lý, ph thuc vào tay ngh, k nng,
nng lc ca đi ng lao đng. Nu không có s phi hp tt ca nhân lc thì các yu
t khác nh vn, công ngh khó có th đem li hiu qu kinh doanh tt. [7, tr.25]
Trong hot đng sn xut kinh doanh ca mi doanh nghip, yu t con ngi
tác đng trc tip đn hiu qu kinh doanh. Th nht, bng lao đng sáng to ca mình
con ngi to ra công ngh mi, thit b máy móc, nguyên vt liu mi, đ tng nng

sut. Con ngi trc tip điu khin máy móc, thit b to ra kt qu hot đng cho
doanh nghip. Cng chính ngi lao đng sáng to ra sn phm, dch v thì mi phù
hp vi nhu cu ca ngi tiêu dùng. [3, tr.425]
Lao đng là mt trong các ngun lc ca sn xut kinh doanh. S thành bi trong
sn xut kinh doanh có liên quan mt thit đn ngh thut qun lý, công tác đào to, li
ích ca ngi lao đng, Tính sáng to và tim nng trong mi con ngi là vô hn, điu
này góp phn to ln to nên giá tr cho doanh nghip. Hin nay, đang có mt cuc cnh
tranh gay gt v ngun nhân lc, đc bit là nhân lc cht lng cao. Vì vy, phát trin và
nâng cao trình đ lao đng đ đ sc nm bt s thay đi khc lit ca th trng, đ sc
làm nên giá tr mi cho doanh nghip đang là yu t đc quan tâm hàng đu.
Tài chính doanh nghip
Kh nng tài chính ca doanh nghip s quyt đnh s phát trin ca doanh nghip
trong c ngn hn và dài hn. Kh nng tài chính, tiêu biu là vn kinh doanh là yu t
nh hng quan trng, tác đng đn hiu qu kinh doanh ca doanh nghip. Kh nng
tài chính s nh hng trc tip đn các yu t ni ti khác ca doanh nghip nh cht
lng lao đng, trình đ qun lý ca lãnh đo, công ngh - k thut, Vì vy, trong vic
huy đng và s dng vn, doanh nghip cn phi có k hoch s dng hiu qu và phi
qun lý tt ri ro tài chính, phi xác đnh c cu vn hp lý và cht ch thích ng vi
quy mô và tình hình thc t ca doanh nghip ti mi thi k khác nhau.
Công ngh - K thut
Doanh nghip phi bit luôn t làm mi mình bng cách t vn đng và đi mi,
du nhp nhng tin b khoa hc k thut thi đi liên quan đn lnh vc sn xut ca
doanh nghip mình. Vn đ này đóng mt vai trò ht sc quan trng vi hiu qu hot
đng kinh doanh nh hng ln đn vn đ nng sut lao đng và cht lng sn
phm. Sn phm dch v có hàm lng k thut ln mi có ch đng trong th trng
Thang Long University Library

7

và đc mi ngi tin dùng so vi nhng sn phm dch v cùng loi khác. Kin thc
khoa hc k thut phi áp dng đúng thi đim, đúng quy trình đ tn dng ht nhng
li th vn có ca nó nâng cao cht lng sn phm, dch v hay tng nng sut lao
đng đa sn phm, dch v chim u th trên th trng giúp nâng cao hiu qu kinh
doanh. Các doanh nghip mun to lp và qung bá thng hiu phi liên tc nâng cao
công ngh - k thut, đc bit là công ngh thông tin, phát trin thng mi đin t,
phi quan tâm đn qung cáo qua mng internet đ qung bá rng rãi hình nh ca
doanh nghip đn khách hàng, nhm đt đc mc tiêu không ngng nâng cao hiu
qu kinh doanh.
Chtălng và giá thành sn phm, dch v
Cht lng và giá thành dch v tác đng trc tip đn s lng hàng hóa tiêu th.
Giá c hàng hóa có th kích thích hoc hn ch cung cu nên nh hng đn kh nng
tiêu th ca sn phm. Vì vy, giá thành sn phm, dch v s nh hng trc tip đn
doanh thu ca doanh nghip.
Cht lng sn phm cng tác đng đn s lng hàng bán ra bên cnh giá thành
ca hàng hóa. Ngi tiêu dùng khi mua mt sn phm, dch v nào đó trc ht s
xem xét cht lng ca sn phm, dch v và kh nng đáp ng nhu cu đ ra quyt
đnh mua hay không. [7, tr.29]
V tríăđaălỦ,ăthngăhiu và th phn doanh nghip
V trí đa lý là yu t nh hng rt ln đn hiu qu kinh doanh ca doanh
nghip, đc bit đi vi các doanh nghip kinh doanh dch v. Doanh nghip nào có v
trí trung tâm, gn và tin li hn cho khách hàng s có nhiu li th cnh tranh so vi
các đi th. Ngoài ra, v trí đa lý phù hp cng giúp các doanh nghip tit kim đc
chi phí nh chi phí vn chuyn.
Thng hiu và th phn ca doanh nghip chim gi trong ngành s mang đn s
tin tng, yêu thích ca khách hàng. Doanh nghip có thng hiu mnh thì s có th
phn ln và có kt qu kinh doanh tt. Ngc li, doanh nghip có th phn nh, thng
hiu yu s vô cùng khó khn đ thu đc mt kt qu kinh doanh kh quan. [6, tr.47]
1.1.4. Ý ngha ca vic nâng cao hiu qu kinh doanh
Nâng cao hiu qu kinh doanh là mc tiêu ca tt c các doanh nghip, là vn đ

xuyên sut đc th hin qua công tác qun lý. Tt c các công tác qun lý nh qun lý tài
chính, qun lý nhân s, marketing, cui cùng đu nhm mc đích là to ra kt qu và
hiu qu cao nht trong quá trình sn xut kinh doanh. Tt c nhng ci tin, nhng đi
mi v ni dung, phng pháp áp dng trong các công tác qun lý ch thc s đem li ý
ngha khi chúng làm tng đc hiu qu kinh doanh ca doanh nghip. Hiu qu kinh
doanh đc doanh nghip xác đnh nh vn đ sng còn, doanh nghip mun tn ti và
phát trin thì trc ht đòi hi kinh doanh phi có hiu qu, phi có lãi đ tng ngun tích

8


ly hàng nm cho mc tiêu tái đu t m rng sn xut. Hiu qu sn xut kinh doanh
càng cao thì doanh nghip càng có điu kin tái sn xut m rng, đu t nâng cp máy
móc thit b, đi mi công ngh. Kinh doanh có hiu qu là tin đ đ tng ngun đóng
góp Nhà nc, nâng cao phúc li cho ngi lao đng, phúc li xã hi.[6, tr.27]
“Các doanh nghip thông qua phân tích hiu qu hot đng kinh doanh, s đánh
giá đc trình đ s dng và tit kim các ngun lc đã có. Thông qua đó s thúc đy
tin b khoa hc và công ngh, to c s cho vic thc hin công nghip hóa, hin đi
hóa sn xut kinh doanh. Trên c s đó, doanh nghip phát huy u đim, khc phc
nhc đim trong quá trình sn xut, đ ra các bin pháp nhm khai thác mi kh nng
đ nâng cao hiu qu kinh doanh, h giá thành, tng kh nng cnh tranh, tng tích ly,
nâng cao đi sng vt cht và tinh thn cho ngi lao đng”. [7, tr.21] Thông qua ý
ngha ca vic nâng cao hiu qu kinh doanh, chúng ta thy nâng cao hiu qu kinh
doanh là vô cùng cn thit cho tt c các doanh nghip. Trong c ch th trng hin nay,
nâng cao hiu qu kinh doanh là điu kin cn đ các doanh nghip tn ti và phát trin.
1.2. H thng tiêu chunăđánhăgiáăhiu qu kinh doanh
1.2.1. Tiêu chun đánh giá hiu qu kinh doanh
Tiêu chun hiu qu kinh doanh ca doanh nghip là s bin đng ca các ch
tiêu hiu qu ca k sau so vi k trc. Tuy nhiên, vic xác đnh các ch tiêu đ đánh
giá hiu qu kinh doanh ca doanh nghip ta phi xut phát t mc tiêu c th ca các

doanh nghip trong mi giai đon phát trin ca doanh nghip và trong mi giai đon
phát trin kinh t xã hi ca đt nc. Vì vy, đ đánh giá hiu qu kinh doanh ca
doanh nghip đc đúng đn, chính xác cn da vào các tiêu chun c th sau:
- T sut li nhun cao, giá tr gia tng trên vn tng, t tích ly đ tái đu t, m rng
hot đng sn xut kinh doanh.
- Tình hình tài chính lành mnh, đm bo kh nng thanh toán các khon n đn hn.
- t đc mc tiêu đt ra vi chi phí thp.
- Nâng cao đi sng ca ngi lao đng.
- Bo v môi trng và quyn li ca ngi tiêu dùng.
- Các khon đóng góp cho ngân sách Nhà nc tng, và qung bá đc hình nh đt nc.
Tiêu chun ca hiu qu kinh doanh đc th hin thông qua mt h thng các
ch tiêu. Phân tích h thng các ch tiêu này s đánh giá đúng đn hiu qu kinh doanh
ca doanh nghip, qua đó tìm bin pháp nâng cao hiu qu kinh doanh ca doanh
nghip trong tình hình mi. [6, tr.40]
1.2.2. H thng ch tiêu phn ánh hiu qu kinh doanh ca doanh nghip
Hiu qu kinh doanh ca doanh nghip đc đo bng ch tiêu tng đi, biu
hin mi quan h so sánh gia kt qu đu ra và kt qu đu vào ca quá trình kinh
doanh. H thng các ch tiêu phn ánh kt qu đu ra bao gm: khi lng hàng hóa
Thang Long University Library

9


Hiu qu sn xut kinh doanh = Kt qu đu ra – Chi phí đu vào

Kt qu đu vào
Hiu qu kinh doanh =
Chi phí đu ra

Chi phí đu vào

Hiu qu kinh doanh =

Kt qu đu ra

tiêu th, li nhun, doanh thu, H thng các ch tiêu phn ánh kt qu đu vào bao
gm: ngun lc đ sn xut kinh doanh và chi phí đ s dng các ngun lc. Hiu qu
kinh doanh ca các doanh nghip thng mi dch v gn lin vi mc tiêu v li
nhun, th phn, an toàn và mc tiêu xã hi. Vì vy, khi xác đnh các ch tiêu đánh giá
hiu qu kinh doanh, chúng ta phi gn vi nhng mc tiêu c th ca doanh nghip [7,
tr.31].  phân tích đc chính xác hiu qu kinh doanh, chúng ta cn phi xây dng
mt h thng ch tiêu va phn ánh mt cách tng hp, va phn ánh đc mc sinh
li, va phn ánh đc hiu qu ca tng yu t sn xut, tng loi vn đu t,
Phngăphápăth nht: Hiu qu kinh doanh đc xác đnh di dng hiu s.
Công thc 1.1: Hiu qu kinhădoanhăđcăxácăđnhădi dng hiu s


Phng pháp này đn gin nhng nó không phn ánh ht cht lng kinh doanh,
cng nh tim nng nâng cao hiu qu kinh doanh ca doanh nghip. Chúng ta không
th dùng kt qu ca phng pháp này đ so sánh hiu qu kinh doanh gia các doanh
nghip và bn thân doanh nghip qua các thi k khác nhau.
Phngăphápăth hai: Hiu qu kinh doanh đc xác đnh theo hai dng thun
và dng nghch.
Công thc 1.2: Hiu qu kinhădoanhăđcăxácăđnhădi dng thun




Theo phng pháp này, hiu qu hot đng kinh doanh phn ánh mc sinh li
ca các yu t đu vào ca quá trình sn xut kinh doanh.
Công thc 1.3: Hiu qu kinhădoanhăđcăxácăđnhădi dng nghch

Ch tiêu này phn ánh đ to ra đc mt đn v kt qu đu ra thì cn bao nhiêu
đn v chi phí đu vào. [6, tr.43]
1.3.ăPhngăphápăphơnătíchătƠiăchínhă
1.3.1. Phng pháp t s
Phng pháp phân tích t s là phng pháp truyn thng đc áp dng ph bin
trong phân tích tài chính. Phng pháp phân tích tài chính là vic s dng nhng k
thut khác nhau đ phân tích các báo cáo tài chính ca doanh nghip nhm nm bt
đc tình hình tài chính thc t ca doanh nghip, qua đó đ ra k hoch sn xut kinh
doanh có hiu qu nht. Phng pháp t s là phng pháp trong đó các ch s đc

10


s dng đ phân tích. ó là các t s đn đc thit lp bi các ch tiêu này so vi các
ch tiêu khác. ây là phng pháp có tính hin thc cao vi các điu kin áp dng ngày
càng đc b sung và hoàn thin.
1.3.2. Phng pháp so sánh
- So sánh là phng pháp nhm nghiên cu s bin đng và xác đnh mc đ
bin đng ca các ch tiêu phân tích. Phng pháp này thng đc s dng lng ghép
vi các phng pháp phân tích tài chính khác nh: phân tích t s, phân tích Dupont.
- iu kin áp dng: các ch tiêu phi thng nht vi nhau v mt thi gian,
không gian, ni dung, tính cht và góc đ đ so sánh đc s la chn tùy vào mc
đích ca vic phân tích.
- Ni dung so sánh:
+ So sánh kì này vi kì trc đ thy rõ xu hng thay đi v tài chính, tình
hình tài chính đc ci thin hoc xu đi nh th nào đ có bin pháp kp thi.
+ So sánh kì này vi mc trung bình ca ngành ngha là so sánh vi nhng

doanh nghip cùng loi đ thy tình hình tài chính ca doanh nghip đang  hin trng
tt hn hay xu hn, đc hay cha đc, kh quan hay không kh quan.
+ So sánh gia s thc t kì phân tích vi s kì k hoch nhm xác đnh mc
phn đu hoàn thành nhim v k hoch trong mi mt ca hot đng tài chính.
- Quá trình phân tích theo phng pháp so sánh có th thc hin di ba hình thc:
+ So sánh theo chiu ngang: là vic so sánh, đi chiu tình hình bin đng c v
s tuyt đi và s tng đi trên tng ch tiêu, tng báo cáo tài chính, tc là phân tích
s bin đng v quy mô ca tng khon mc trên tng báo cáo tài chính.
+ So sánh theo chiu dc: là phân tích s bin đng v c cu hay nhng quan
h t l gia các ch tiêu trong h thng báo cáo tài chính doanh nghip.
+ So sánh xác đnh xu hng và tính cht liên h gia các ch tiêu.
1.3.3. Phng pháp thay th liên hoàn
Phng pháp thay th liên hoàn là tin hành ln lt thay th tng nhân t theo
mt trình t nht đnh. Nhân t nào đc thay th nó s xác đnh mc đ nh hng ca
nhân t đó đn ch tiêu phân tích. Còn các ch tiêu cha đc thay th phi gi nguyên
k k hoch, hoc k kinh doanh trc. Cn nhn mnh rng, đi vi ch tiêu phân tích
có bao nhiêu nhân t nh hng thì có by nhiêu nhân t phi thay th và cui cùng tng
hp s nh hng ca tt c các nhân t bng mt phép cng đi s. S tng hp đó
cng chính bng đi tng c th ca phân tích mà đã đc xác đnh  trên. [5, tr.37]
1.3.4. Phng pháp Dupont
Mô hình Dupont là k thut đc s dng đ phân tích kh nng sinh li ca mt
doanh nghip bng các công c qun lý hiu qu truyn thng. Mô hình Dupont tích hp
nhiu yu t ca báo cáo thu thp vi bng cân đi k toán. Trong phân tích tài chính,
Thang Long University Library

11


Li nhun ròng Doanh thu thun
ROA = x

= PM x AU
Doanh thu thun Tng tài sn

Li nhun ròng Doanh thu thun Tng tài sn
ROE =
x x
Doanh thu thun Tng tài sn Vn ch s hu

= PM x AU x EM
ROA = ROA
2
– ROA
1
= PM
2
x AU
2
– PM
1
x AU
1

= (PM
2
- PM
1
) x AU
1
- PM
2

x AU
1
+ PM
2
x AU
2
= 
PM x AU
1
+ AU x PM
2

ROE = ROE
2
– ROE
1
= ROA
2
x EM
2
– ROA
1
x EM
1
= (ROA
2
– ROA
1
) x EM
1

- ROA
2
x EM
1
+ ROA
2
x EM
2

= ROA x EM
1
+ EM x ROA
2
= (
PM x AU
1
+ AU x PM
2
) x EM
1
+ EM x ROA
2

ngi ta vn dng mô hình Dupont đ phân tích mi liên h gia các ch tiêu tài chính,
chúng ta có th phát hin ra nhng nhân t đã nh hng đn ch tiêu phân tích theo mt
trình t nht đnh. T đó, nghiên cu và xem xét có nhng bin pháp gì cho vic nâng
cao không ngng kh nng sinh li ca quá trình s dng tài sn ca doanh nghip.
Bn cht ca phng pháp này là tách mt t s tng hp phn ánh sc sinh li
ca doanh nghip thu nhp trên tài sn (ROA), thu nhp sau thu trên vn ch s hu
thành tích s ca các chui các t s có mi quan h nhân qu vi nhau. iu đó cho

phép phân tích nh hng ca các t s đó đi vi t s tng hp.
Công thc 1.4: Công thc Dupont















Trong đó: ROE : T sut sinh li trên vn ch s hu.
ROA : T sut sinh li trên tng tài sn.
EM : H s nhân VCSH, phn ánh mc đ huy đng VCSH và mc
đ huy đng vn bên ngoài doanh nghip.
PM : T sut sinh li trên doanh thu.
AU : Hiu sut s dng tng tài sn.
Khi áp dng công thc Dupont vào phân tích các nhà phân tích nên tin hành so
sánh ch tiêu ROA, ROE ca doanh nghip qua các nm. Sau đó phân tích xem s tng
trng hoc tt gim ca ch s này qua các nm bt ngun t nguyên nhân nào. ROA
ph thuc vào t sut sinh li trên doanh thu và hiu sut s dng tng tài sn. Còn ch
s ROE b thay đi có th do các nguyên nhân nh: t sut sinh li trên doanh thu,
hiu sut s dng tng tài sn và cu trúc vn. T s thay đi ca nhng nguyên nhân

12


đó, nhà qun tr có th đa ra nhng nhn đnh và d tính xu hng ROA, ROE trong
các nm sau.
1.4. Ni dung phân tích hiu qu kinh doanh ca doanh nghip
1.4.1. Phân tích tình hình doanh thu–chi phí–li nhun
1.4.1.1. Doanh thu
Doanh thu ca doanh nghip là toàn b s tin s thu đc do tiêu th sn phm,
cung cp dch v, hot đng tài chính và các hot đng khác ca doanh nghip. Trong
kinh t hc, doanh thu thng đc xác đnh bng giá bán nhân vi sn lng. Trong
quá trình hot đng cng nh hot đng phân tích tài chính, mu báo cáo kt qu kinh
doanh theo quy đnh ca Nhà nc thng chia doanh thu thành nhiu phn khác nhau:
Doanh thu t hotăđng bán hàng và cung cp dch v: đây là phn doanh thu
mà doanh nghip có đc nh hot đng sn xut kinh doanh chính ca mình. i vi
nhng doanh nghip cng cp dch v, gii trí là doanh thu thu đc t hot đng cung
cp dch v. Thông thng, phn doanh thu này chim t trng ln trong tng doanh
thu ca toàn b doanh nghip.
Các khon gim tr doanh thu: bao gm chit khu thng mi, gim giá hàng
bán, giá tr hàng bán b tr li, thu xut khu, thu tiêu th đc bit, thu GTGT tính
theo phng pháp trc tip:
- Chit khu thng mi là khon tin mà doanh nghip đã gim tr hoc thanh
toán cho ngi mua hàng do vic ngi mua hàng đã mua hàng vi s lng ln theo
tha thun v chit khu thng mi đã ghi trong hp đng kinh t mua bán.
- Giá tr hàng bán b tr li: là giá tr ca hàng hóa và dch v đã tiêu th b khách
hàng tr li do vi phm cam kt, vi phm hp đng kinh t, hàng kém phm cht,
- Gim giá hàng bán là gim tr đc doanh nghip chp thun mt cách đc bit
trên giá đã tha thun trên hóa đn, vì lý do hàng bán b kém phm cht, không đúng
quy cách, hoc không đúng thi hn ghi trong hp đng.
- Thu xut khu, thu tiêu th đc bit, thu GTGT tính theo phng pháp trc

tip là khon thu gián thu tính trên doanh thu bán hàng. Các khon thu này tính cho
đi tng tiêu dùng hàng hóa, dch v phi chu, các c s sn xut kinh doanh ch là
đn v thu np thu thay cho ngi tiêu dùng hàng hóa, dch v đó.
Doanh thu thun t hotăđng bán hàng và cung cp dch v: là mt ch tiêu
trung gian. Khon mc này đc xác đnh da trên hiu s gia doanh thu t hot
đng bán hàng và cung cp dch v tr đi các khon gim tr doanh thu.
Doanh thu hotăđng tài chính: là doanh thu có đc t các khon tin lãi (lãi
cho vay; lãi gi ngân hàng; lãi bán hàng tr chm, tr góp; lãi đu t trái phiu, c
phiu), c tc, thu nhp v hot đng đu t khác, lãi t giá hi đoái, các khon chênh
lch lãi do bán ngoi t, chuyn nhng vn,
Thang Long University Library

13


Thu nhp khác: là các khon thu nhp chu thu trong k tính thu mà khon
thu nhp này không thuc các ngành ngh lnh vc kinh doanh có trong giy phép
đng ký kinh doanh ca doanh nghip.
1.4.1.2. Chi phí
Chi phí, theo kinh t hc, là các hao phí v ngun lc đ doanh nghip đt đc
mt hoc nhng mc tiêu c th. Nói mt cách khác, hay theo phân loi ca k toán tài
chính thì đó là s tin phi tr đ thc hin các hot đng kinh t nh sn xut, giao
dch, nhm mua đc các loi hàng hóa, dch v cn thit cho quá trình sn xut,
kinh doanh. Hin nay, trong quá trình phân tích tình hình tài chính, chi phí thng
đc phân chia thành:
Giá vn hàng bán: ây là mt trong nhng yu t quan trng nht cu thành
nên giá bán ca mt sn phm. Giá vn hàng bán đc doanh nghip tính toán da
trên cách thc hch toán ca tng doanh nghip. Mt khác, giá vn hàng bán là thc
đo th hin kh nng to ra li nhun cho doanh nghip.
Chi phí bán hàng: ây là loi chi phí phát sinh trong quá trình doanh nghip

đa sn phm ca mình ra th trng. Các chi phí đc tính làm chi phí bán hàng nh:
chi phí thuê ca hàng, chi phí qung cáo sn phm, chi phí cho nhân viên bán hàng.
Tt c các chi phí này đc dùng đ đa sn phm ti tay ngi tiêu dùng.
Chi phí qun lý doanh nghip: Gm các loi chi phí nh lng cán b công
nhân viên trong b máy qun lý, các chi phí ca các phòng ban qun lý ca công ty.
Mc dù b phn qun lý doanh nghip không phi là b phn trc tip tham gia cu
thành nên sn phm nhng đây là b phn có vai trò nhim v rt quan trng giúp
qun lý và thc hin nhng chc nng đc bit giúp doanh nghip có th hot đng tt.
Chi phí lãi vay: ây là khon chi phí phi tr cho vic huy đng các ngun vn
t bên ngoài nhm mc tiêu sn xut kinh doanh. Chi phí lãi vay là con dao hai li
mà không phi doanh nghip nào cng có th s dng nó mt cách hp lý. Mt tt ca
chi phí lãi vay đó là chi phí lãi vay t các ngun bên ngoài thng có chi phí thp hn
khi doanh nghip s dng VCSH cng thêm lãi vay đc coi nh là tm “lá chn
thu” giúp doanh nghip có th gim đc khon thu phi np cho Nhà nc. Nhng
mt trái, đó là s dng quá nhiu vn vay dn đn tình trng mt t ch v tài chính,
sc ép v kh nng tr lãi vay và kh nng thanh toán luôn là bài toán rt khó có th
hài hòa trong doanh nghip.
1.4.1.3. Li nhun
Li nhun luôn là mt yu t mà mi doanh nghip đu mun hng đn. Nó là
thc đo giúp doanh nghip thu hút vn đu t vào công ty. ng trên góc đ nhà đu
t mun đu t lâu dài vào công ty và mun có c hi qun lý công ty thì con s li
nhun đc chia hàng nm là điu mà h xem xét ti. Còn đng trên góc đ là mt