nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại công ty cổ phần dịch vụ vận tải đường sắt

B

GIÁO D
IH
---o0o---

O

KHOÁ LU N T T NGHI P
TÀI:

NÂNG CAO HI U QU S D NG V
T I CÔNG TY C PH N D CH V V N T

NG
NG S T

SINH VIÊN TH C HI N : LÊ KHÁNH HÀ
MÃ SINH VIÊN
: A15914
CHUYÊN NGÀNH
: TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

HÀ N I - 2012


B

GIÁO D
IH
---o0o---

O

KHOÁ LU N T T NGHI P
TÀI:

NÂNG CAO HI U QU S D NG V
T I CÔNG TY C PH N D CH V V N T

NG
NG S T

ng d n : Th.S Phan Hu Minh
Sinh viên th c hi n : Lê Khánh Hà
Mã sinh viên
: A15914
Chuyên ngành
: Tài chính Ngân hàng

HÀ N I - 2012

Thang Long University Library


L IC
th c hi n
c khóa lu n này,
c s truy
t ki n th c c a
Quý các Th y, Cô t

ih
; s cho phép và t
u ki n c a
c cùng các Bác, các Cô, các Chú, các Anh, các Ch t i Công ty C ph n
D ch v V n t
ng s t và c bi t là s
, s ch b o t n tình c a
Th.S Phan Hu Minh
c ti
ng d n, giúp em hoàn thành khóa lu n.
V i v n ki n th
c ti p thu trong quá trình h c t p và nghiên c u không ch
là n n t ng cho q trình nghiên c u khóa lu n mà còn là hành trang quý báu
em
i m t cách v ng vàng và t tin.
Qua khóa lu n này,
c bày t lịng bi
c t i Q các
Th y, Cơ t
ih
,t
c cùng các Bác, các Cô,
các Chú, các Anh, các Ch t i Công ty C ph n D ch v V n t
ng s
c bi t
là t i Th.S Phan Hu Minh.
Cu i cùng, em
c kính chúc Quý các Th y, Cô cùng Th.S Phan Hu Minh
d i dào s c kh e và thành công trong s nghi p tr
i

ng kính chúc các Bác,
các Cơ, các Chú, các Anh, các Ch trong Công ty C ph n D ch v V n t
ng s t
d i dào s c kh e, h nh phúc,
c nhi u thành công trong s nghi p và cu c s ng.
Em xin trân tr ng c


M CL C
DANH M C T

VI T T T .........................................................................................i

DANH M C B NG BI U .......................................................................................... ii
DANH M C BI

TH , HÌNH.................................................... iii

L IM

U .............................................................................................................. iv

QU S

LÝ LU N CHUNG V V
NG VÀ HI U
NG TRONG DOANH NGHI P ............................1

D NG V

1.1. Các v

chung v v

1.1.1. Khái ni

ng ......................................................................1

m, phân lo i, vai trò v

ng ......................................1

1.1.1.1. Khái ni

mv

1.1.1.2. Phân lo i v

ng ....................................................................................2

1.1.1.3. Vai trò v

ng ...............................................................1

ng .........................................................................................5

1.1.2. K t c u và các nhân t
1.1.2.1. K t c u v

nv

ng ......................................6

ng ........................................................................................6

1.1.2.2. Các nhân t

nk tc u v

1.1.3. Nhu c u v

ng .........................................6
nh nhu c u v

ng .......6

1.1.3.1. Nhu c u v

ng ......................................................................................6

1.1.3.2.

nh nhu c u v

1.1.4. Qu n lý và s d ng v
1.1.4.1.

ng ................................................7

ng trong doanh nghi p ....................................8

nh chu k kinh doanh c a doanh nghi p..............................................8

1.1.4.2. Chính sách qu n lý v

ng ....................................................................9

1.1.4.3. Qu n lý v n b ng ti n và ch ng kho n kh th ............................................12
1.1.4.4. Qu n lý các kho n ph i thu ...........................................................................17
1.1.4.5. Qu n lý hàng t n kho .....................................................................................22
1.1.4.6. Qu
1.1.4.7. V

n h n ................................................................27
ng ròng ..........................................................................................28

1.2. Hi u qu s d ng v
ng và các ch tiêu phân tích hi u qu s d ng
v
ng .................................................................................................................28

Thang Long University Library


1.2.1. Th nào là hi u qu s d ng v

ng ....................................................28

1.2.2. Các nhân t

ng......................................................29

nv

1.2.3. H th ng các ch tiêu phân tích hi u qu s d ng v

ng ..................30

1.2.3.1. Các ch

ng h p ......................................................................30

1.2.3.2. Các ch

ph n ........................................................................32

1.3. Các bi n pháp b o toàn và nâng cao hi u qu s d ng v
1.3.1. B o toàn v

ng ...........35

ng .....................................................................................35

1.3.1.1. S c n thi t ph i b o toàn v
1.3.1.2. Bi n pháp b o toàn v

ng .......................................................35
ng ..................................................................35

1.3.2. Nâng cao hi u qu s d ng v

ng ......................................................36

1.3.2.1. S c n thi t ph i nâng cao hi u qu s d ng v
1.3.2.2. Các bi n pháp nâng cao hi u qu s d ng v

ng ........................36
ng ............................36

TH C TR NG V QU N LÝ VÀ S D NG V
NG
T I CÔNG TY C PH N D CH V V N T
NG S T ............................39
2.1. T ng quan v Công ty C ph n D ch v V n t

ng s t ...........................39

2.1.1. Quá trình hình thành và phát tri n c a cơng ty .............................................39
2.1.1.1. Gi i thi u chung v Công ty ...........................................................................39
2.1.1.2. Tình hình ho
2.1.2.
2.1.2.1.

ng .......................................................................................39

u t ch c b máy c a công ty .................................................................41
b máy qu n lý Công ty ........................................................................41

2.1.2.2. Ch

m v t ng phòng ban ..........................................................43

2.1.3. Khái quát v ngành ngh kinh doanh .............................................................45
2.2. Tình hình tài chính và k t qu ho

ng kinh doanh c a VRTS..................46

2.2.1. Th c tr ng v tình hình tài s n ngu n v n ..................................................46
2.2.1.1. Tình hình tài s n .............................................................................................47
2.2.1.2. Tình hình ngu n v n ......................................................................................49
2.2.1.3.
2.2.2. Th c tr ng v ho

...............................................................................................52
ng s n xu t kinh doanh ............................................52


2.3. Th c tr ng công tác qu n lý và s d ng v

ng t i VRTS ..................55

2.3.1. M t s ch tiêu tài chính ...................................................................................55
2.3.1.1. Các ch

ng h p ......................................................................55

2.3.1.2. Các ch

ph n ........................................................................57

2.3.1.3. V

ng rịng ..........................................................................................60

2.3.2. Chính sách qu n lý v
2.3.3.

uv

ng ....................................................................60
ng ........................................................................62

2.3.4. Phân tích các b ph n c u thành v
2.3.4.1. Ti n và các kho

ng .............................................63
n .............................................................63

2.3.4.2. Các kho n ph i thu ng n h n ........................................................................64
2.3.4.3. Hàng t n kho ...................................................................................................66
2.3.4.4. Tài s n ng n h n khác ...................................................................................67
2.4.

th c tr ng ho

2.4.1. Nh ng k t qu

ng t i VRTS .........................................68

c ...................................................................................68

2.4.2. Nh ng m t còn h n ch ...................................................................................69
2.4.3. Nguyên nhân .....................................................................................................69
2.4.3.1. Nguyên nhân ch quan ..................................................................................69
2.4.3.2. Nguyên nhân khách quan ..............................................................................70
M T S

BI N PHÁP NH M NÂNG CAO HI U QU S
D NG V
NG T I CÔNG TY C PH N D CH V V N T I
NG S T ............................................................................................................71
3.1.

ng phát tri n trong th i gian t i c a VRTS ................................71

3.1.1. Nh n xét khái quát v

ng kinh doanh c a VRTS .............................71

3.1.1.1. Thu n l i .........................................................................................................71
3.1.1.2.
3.1.2.

.........................................................................................................71
ng phát tri n c a VRTS trong th i gian t i ....................................71

3.2. M t s bi n pháp nh m nâng cao hi u qu s d ng v
3.2.1.

nh nhu c u v

ng ................72

ng.......................................................................72

Thang Long University Library


3.2.2. Qu n lý k t c u v

ng ..........................................................................74

3.2.2.1. Qu n lý ti n và các kho

n ................................................74

3.2.2.2. Qu n lý các kho n ph i thu ng n h n ..........................................................75
3.2.3. Các bi n pháp khác ..........................................................................................78
3.2.3.1. Áp d ng ti n b khoa h c k thu

i m i ..............................78

3.2.3.2. Phát tri n ngu n nhân l c .............................................................................78
3.2.4. M t s ki n ngh v

c ........................................................................79

K T LU N ..................................................................................................................80
TÀI LI U THAM KH O...........................................................................................81

DANH M C T

VI T T T

Ký hi u vi t t t
CBCNV

Cán b công nhân viên
Tài s n c

nh

Tài s
VCSH

V n ch s h u
V

VRTS

ng

ng

Công ty C ph n D ch v V n t

ng s t

Thang Long University Library

i


DANH M C B NG BI U
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B

ng 1.1. Phân nhóm khách hàng theo t l r i ro .......................................................18
m tín d ng................................................................................................19

ng 1.3. C p tín d ng và khơng c p tín d ng .............................................................20
ng 1.4. S d ng thông tin r i ro và không s d ng thơng tin r i ro .........................21
ng 2.1. B
i k tốn c a VRTS ...................................................................46
ng 2.2. C c u n ph i tr c a VRTS .......................................................................50
ng 2.3. C c u VCSH c a VRTS ..............................................................................51
ng 2.4. Ch
t ch tài chính c a VRTS ..................................51
ng 2.5. Báo cáo k t qu ho
ng s n xu t kinh doanh c a VRTS .........................53
ng 2.6. Các ch tiêu ph n ánh kh
i c a Công ty ...................................55
ng 2.7. Ch tiêu v kh
a VRTS ..................................................56
ng 2.8. Các ch tiêu th hi n hi u qu s d ng v n l
ng c a VRTS .................57
ng 2.9. H s
m nhi
a VRTS ...............................................................59
ng 2.10. Ch
n ph i thu c a VRTS ........................................59
ng 2.11. Ch
n ph i tr c a VRTS .........................................60
ng 2.12. Tình hình tài s n ng n h n t i Công ty .......................................................62
ng 2.13. C c u v n b ng ti n c a VRTS .................................................................63
ng 2.14. C c u các kho n ph i thu ng n h n c a VRTS .........................................65
ng 2.15. C c u hàng t n kho ...................................................................................66
ng 2.16. C c u tài s n ng n h n khác c a VRTS ....................................................67
ng 3.1. S d bình quân các kho n m
a VRTS.................................73

ng 3.2. T l ph
n m c có quan h ch t ch v i doanh thu ............74
ng 3.3. Xét c p tín d ng cho khách hàng ..................................................................76

ii


DANH M C BI

TH , HÌNH

Bi

2.1. Tình hình tài s n c a VRTS ......................................................................47

Bi

2.2. Tình hình ngu n v n c a VRTS ...............................................................49

Bi

ng doanh thu và l i nhu n c a VRTS ........................................54

Bi

2.4. Chính sách qu n lý v n l

ng t i công ty ........................................... 61

th 1.1. M c d tr ti n m t ....................................................................................14

th

nh m c d tr ti n m t t i u ..................................................................14

th 1.3. S v
th 1.4. L

ng c a v n b ng ti n theo mơ hình Miller Orr .........................15

ng hàng hoá d tr ................................................................................23

th 1.5. T ng chi phí hàng t n kho...........................................................................24
th 1.6. Mơ hình ABC .............................................................................................. 26
S

2.1. S

Hình 1.1. Ho

b máy qu n lý c a VRTS ................................................................. 42
ng v n hành ng n h n và dịng ti n trong doanh nghi p ....................9

Hình 1.2. Mơ hình chính sách c p ti n ..........................................................................10
Hình 1.3. Mơ hình chính sách th n tr ng ......................................................................11
Hình 1.4. Mơ hình chính sách dung hồ........................................................................12

Thang Long University Library
iii

L IM

U

1. Lý do nghiên c u
Trong n n kinh t th
ng, m i doanh nghi
c coi là m t t bào c a n n
kinh t v i nhi m v ch y u là th c hi n các ho
ng s n xu t kinh doanh nh m t o
ra các s n ph m hàng hoá, d ch v cung c p cho xã h i.
doanh nghi p ti n hành ho
ng s n xu t kinh doanh, ngồi v n c
nh,
cịn c n ph i có v
ng. V
ng
c a doanh nghi
máu tu
ib is
ng v tính tu n hoàn và s c n
thi t c
i v i doanh nghi p. V n c a doanh nghi p nói chung và
nói riêng
có m t trong m i ho
ng c a doanh nghi p, giúp doanh nghi p t n t i và ho
ng
t ra cho các doanh nghi p là ph
ng và s
d ng v n sao cho có hi u qu nh t.

Tùy thu c vào quy mơ và lo i hình ho
ng s n xu t kinh doanh mà m i doanh
nghi p c n có m
ng
nh
nh. V i s
c, doanh nghi p
c ns d
i hi u qu kinh t cao nh t. L i nhu n là ch tiêu ch t
ng t ng h p ph n ánh k t qu c a toàn b ho
ng s n xu t kinh doanh và tái s n
xu
doanh nghi p có th t n t i và phát tri n. Vì v y, có th nói nhi m v
n c a doanh nghi p là b o tồn
và nâng cao hi u qu s d ng
s tơn tr ng các quy
nh tài chính và pháp lu
ti n t i m c tiêu t
i
nhu n.
th
ng hi n nay, doanh nghi p ph i t tìm ngu
ng v n,
t ch trong vi c t ch c và s d ng v n vào ho
ng s n xu t kinh
m
b ot
p chi phí, n p thu và có lãi. Các doanh nghi p thu c các thành ph n kinh
t khác nhau cùng song song t n t i và c nh tranh l n nhau nên doanh nghi p nào ho t
ng có hi u qu s t n t i và phát tri n, doanh nghi p nào ho

ng không hi u qu
s phá s n. Do v y, hi u qu s d ng
thành m c tiêu s
iv im i
doanh nghi p.
Nh n th
c t m quan tr ng c a v
cùng v i nh ng ki n th c tích lu
trong q trình h c t p t
ih
i gian th c t p t i Công
ty C ph n D ch v V n t
ng s
Nâng cao hi u
qu s d ng v
ng t i Công ty C ph n D ch v V n t
ng s t
2.

ng và ph m v nghiên c u
ng nghiên c u:
lý lu n v
và hi u qu s d ng
.
Ph m v nghiên c u: Th c tr ng qu n lý và s d ng
t i Công ty C ph n
D ch v V n t
ng s
n 2010 2011 nh
t s bi n pháp

nâng cao hi u qu qu n lý và s d ng
t i công ty này.
iv


3.

nghiên c u
u ch y u trong khoá lu
h p, gi i thích d a trên các s li
c cung c

ng
u ki n th c t c a công ty.

4. K t c u khoá lu n
lý lu n chung v v
ng và hi u qu s d ng v
ng trong doanh nghi p.
c tr ng v qu n lý và s d ng v
ng t i Công ty C ph n
D ch v V n t
ng s t.
t s bi n pháp nh m nâng cao hi u qu s d ng v
ng t i
Công ty C ph n D ch v V n t
ng s t.

v

Thang Long University Library


LÝ LU N CHUNG V V
NG VÀ HI U
D NG V
NG TRONG DOANH NGHI P

QU S
1.1. Các v

chung v v

1.1.1. Khái ni m,

ng

m, phân lo i, vai trò v

1.1.1.1. Khái ni m

mv

ng

ng

a) Khái ni m
ti n hành s n xu

ng, các doanh nghi p
ng lao
tham gia vào m t chu k
u, giá tr c
c chuy n

còn c

ng. Khác v
t li u, bán thành ph
s n xu t và không gi ngun hình thái v t ch
d ch tồn b , m t l n vào giá tr s n ph m.
Nh
ng nói trên, xét v m t hình thái hi n v
c g i là các
tài s
, xét v hình thái giá tr
c g i là v
ng.
T phân tích trên, ta rút ra khái ni
nv v
ng:

V
ng là s ti n
c v tài s
ng
nh nc a
doanh nghi
m b o cho s n xu

ng liên t c. V
ng luân chuy n toàn b giá tr ngay trong m t l n, tu n hoàn liên t c và hoàn thành
tu n hoàn sau m t chu k s n xu
(PGS. TS Nguy
m TS. B
c Hi n Tài chính doanh nghi p)
c a doanh nghi
c bi u hi n thông qua
.
c a doanh
nghi p là nh ng tài s n b ng ti n ho c nh ng tài s n có th tr thành ti n trong chu k
kinh doanh, bao g m: V n b ng ti n; hàng t n kho; các kho n
c, tr
c;
các kho n ph
n h n; chi phí s nghi
V n b ng ti n: bao g m ti n m t t i qu , ti n g i ngân hàng, ti
c a doanh nghi p t i m i th
m c a chu k kinh doanh.

n

Hàng t n kho: bao g m hàng t n kho c a doanh nghi p (hàng hoá, nguyên v t
li u, cơng c d ng c
ng, hàng g
nd
phịng gi m giá hàng t n kho.
Các kho n
nhà cung ng theo h

c, tr
c: bao g m các kho n
ng và các kho n t m ng khác.

c, tr

c cho các

Các kho n ph i thu: bao g m n ph i thu t khách hàng, ph i thu n i b và các
kho n ph i thu khác.
t

n h n: bao g m c phi u, trái phi u mà doanh nghi
c l i ích tr c ti p, ho
c a chúng trong th i gian

ng n.
1


Chi phí s nghi p: các kho n chi m t l n n
khác nhau.
b)

c phân b cho nhi u th i k

m
Do trong quá trình tham gia vào ho
mc a
nên

ng s n xu t kinh doanh b chi ph i b i
m sau:

Trong quá trình chu chuy n,

i hình thái bi u hi n.

Chuy n toàn b giá tr ngay trong m t l
k kinh doanh.

c hoàn l i tồn b sau m i chu

hồn thành m t vịng tu n hoàn sau m t chu k kinh doanh.
u ki n v t ch t không th thi
c c a quá trình tái s n xu t. Mu n
quá trình tái s n xu
c liên t c, doanh nghi p ph
ti n v
hình thái khác nhau c a
, khi
c m c t n t i h p lý và
ng b v
ys t
u ki n cho chuy n hố hình thái c a
trong
quá trình luân chuy
c thu n l i, góp ph
luân chuy n
hi u su t s d ng

c l i.
cịn là cơng c ph
ng c a v
S
nhi u hay ít ph
ng v
tr s d ng các khâu nhi u
hay ít.
ln chuy n nhanh hay ch m cịn ph n ánh vi c s d ng v
t
ki m hay không, th i gian n m khâu s n xu
p lý hay khơng. B i
v y, thơng qua tình hình luân chuy n
có th ki
t cách k p th i
i v i các m t mua s m, d tr , s n xu t và tiêu th s n ph m, d ch v c a doanh
nghi p.
1.1.1.2. Phân lo i v

ng

a) Phân lo i theo vai trò c a v

ng

trong khâu d tr s n xu t (Vdt) g m:
Nguyên v t li u chính hay bán thành ph m mua ngoài: là nh ng lo i nguyên
v t li u khi tham gia vào s n xu t chúng c u t o nên th c th s n ph m.
Nguyên v t li u ph : là nh ng lo i v t li u giúp cho vi c hình thành nên s n
ph m, làm cho s n ph m b

V n ph tùng thay th : là giá tr c a nh ng chi ti t, ph tùng, linh ki n máy
móc thi t b d tr ph c v cho vi c s a ch a ho c thay th nh ng b ph n c a máy
móc thi t b s n xu
nv nt
V n v t li
xu

ng v t li
yh

2
Thang Long University Library

n


V n công c d ng c nh : là giá tr nh ng cơng c
ng nh , có th tham
gia vào nhi u chu k s n xu t kinh doanh và gi nguyên hình thái v t ch
tr nh
tiêu chu n
.
trong khâu s n xu t (Vsx) g m:
V n s n xu
m t vài quy trình ch bi

t o (bán thành ph m): là giá tr kh
ng s n ph m
t
m trên dây chuy n công ngh

t thúc
i ch bi n ti p m i tr thành thành ph m.

V n chi phí tr
c: là nh ng chi phí th c t
i l n nên ph i phân b d n vào giá thành s n ph m nh
mb o
cho giá thành
a ch a l n, nghiên c u ch th s n ph m, ti n
phép, công c xu

V n thành ph m: g m nh ng thành ph m s n xu t xong nh
cho q trình tiêu th .
V n hàng hố: là nh ng hàng hoá ph i mua t
i).

c d tr
iv

kinh

V n hàng g i bán: là giá tr c a hàng hoá, thành ph
c khách hàng ch p nh n.

t g i cho

V n b ng ti n: g m ti n m t, ti n g i ngân hàng, ti

n.

V n trong thanh toán: là nh ng kho n ph i thu ho c t m ng phát sinh trong
quá trình bán hàng ho c thanh tốn n i b .
V

ng khoán ng n h n: là giá tr các lo i ch ng khoán ng n h n.

Qua cách phân lo i trên, ta bi t k t c u
,t
phân b
trong các khâu c a quá trình luân chuy n v n, th
t ng thành ph n v
iv
qu n lý ch t ch và s d ng v n có hi u qu .

c vai trị c a
ra các bi n pháp

b) Phân lo i theo hình thái bi u hi n
V nv
m v t li u, s n ph m d
v n này c
nh v n d tr h
t
quá trình s n xu t và tiêu th
c liên t c.

nh nhu c u

i v i lo i
m b o cho

V n b ng ti n và v n trong thanh toán: g m ti n m t, ti n g i ngân hàng, các
kho n n ph i thu, nh ng kho n v n này d x y ra th t thoát và b chi m d ng v n
nên c n qu n lý ch t ch .
V n tr
c ng n h
ti n k thu t; chi phí v cơng c d ng c .

a ch a l n

3

; chi phí nghiên c u, c i


Qua cách phân lo i này, doanh nghi p có th
c t n kho d
tr
m b o kh
oán c a doanh nghi p. M t khác, thông qua cách phân
lo i này, doanh nghi p tìm ra bi n pháp phát huy ch
n v n và
th
ck tc u
theo hình thái bi u hi
u ch nh h p lý, có
hi u qu
m b o cho quá trình s n xu t kinh doanh di
ng xuyên, liên t c.
c) Phân lo i theo ngu n hình thành

V n ch s h u:
V n ngân sách c p ho c có ngu n g c t ngân sách: là v
cc p
cho doanh nghi
c xác nh
biên b n giao nh n v n mà doanh nghi p
ph i có trách nhi m b o tồn và phát tri n. V
c c p có 2 lo i là v n c p
u và v n b sung trong quá trình s n xu t kinh doanh. Doanh nghi p s d ng
v n này ph i n
c m t t l ph
n c p.
V n c ph n, liên doanh: là v n do doanh nghi p liên doanh, liên k t v i
doanh nghi
th c hi n quá trình s n xu t kinh doanh.
ng v n quan tr ng vì ho
ng tham gia góp v n liên doanh
này có th g n li n v i vi c chuy n giao công ngh , thi t b gi a các bên tham gia
nh
i m i s n ph
nh tranh c a doanh nghi p. Doanh nghi p
ti p nh n máy móc, thi t b n u h
nh góp v n
b ng máy móc thi t b .
V n b sung t k t qu kinh doanh: là s v n doanh nghi p t b sung thêm
trong quá trình ho
ng s n xu
i nhu
l i, các qu c a
doanh nghi p ho c do các ch s h u t b

m r ng quy mơ s n xu t.
V n tín d ng (v
V n tín d

i: là tín d
c các doanh nghi p s d ng.
Tín d
i là quan h mua bán ch u gi a các doanh nghi p, mua bán tr
ch m hay tr góp. Tín d
i ln g n v i m
ng hàng hoá d ch v c
th , g n v i m t quan h thanh tốn c th nên nó ch
ng c
thanh tốn,
chính sách tín d ng khách hàng mà doanh nghi
ng. Tín d
i
khơng ch
c tài tr ti n l i và linh ho t mà nó cịn t o ra kh
r ng h p tác kinh doanh m t cách lâu b n. Tuy nhiên, tín d
ng có
th i h n ng n nên doanh nghi p c n qu n lý m t cách khoa h
có th
ng
c nhu c u c a mình.
V n tín d ng ngân hàng: là ph n v n mà doanh nghi
các ngân
c tín d ng quan tr ng nh t. Các ngân hàng có th
ng nhu c u v n t c th i cho doanh nghi p v i th i h n t vài ngày t i m
i

ng v n tu thu c vào nhu c u c a doanh nghi p. Ngân hàng có th c p tín d ng
4
Thang Long University Library


cho doanh nghi p theo nhi
c khác nhau (cho vay theo t ng món, cho vay
luân chuy n). Song song v i vi c l a ch n ngân hàng, doanh nghi
n cân
nh
n kh
n và chi phí s d ng v n.
V n chi m d ng c
ng khác: g m các kho n ph i tr cán b công
nhân viên; thu và các kho n ph i n
n h n tr ,
ph i n p; các kho n ti
t c c. S d ng ngu n v n chi m d ng này doanh nghi p
không ph i tr
n v n này không l n, ch
ng nhu c u t m th i c a
doanh nghi p.
Cách phân lo i này cho th y k t c u hình thành
doanh nghi p l a ch
ng v n t
ng nhu c u s n xu t kinh doanh c a mình.
d) Phân lo i theo kh

c a doanh nghi p, giúp
cs v n

n hoá thành ti n

V n b ng ti n: là tài s n có tính thanh kho n cao nh
m b o kh
toán các kho n n c a doanh nghi p. Bao g m: ti n m t; ti n g i ngân hàng; ti n trong
thanh toán.
Vàng b
tr .

c bi

c s d ng vào m c

Tài s
n: g m các tài s n có kh
i thành ti n cao
khi c n thi t. Bao g m: ch ng khoán ng n h n d bán; các gi y t có giá ng n h n
c m b o ho
an toàn cao (h i phi u ng n h n, k phi
i, b
ch ng t hoàn ch
V n các kho n ph i thu: là tài s n r t quan tr ng c a doanh nghi
kho n tín d
i phát sinh trong q trình quan h mua bán hàng hố, tu
theo m
r i ro có th chia thành các lo
tin c y cao (kh
tin c y trung bình (kh
tin c y th p (kh

80%); khơng th thu h
c.
Hàng t n kho: g m toàn b hàng hoá, v t li u, nguyên li
kho hàng, qu y hàng c a doanh nghi p.
V n

m ng, chi phí tr

c, th ch

nt i

các

c, ký qu ng n

h
1.1.1.3. Vai trò v

ng

là m t b ph n quan tr ng c
Khơng có
doanh nghi p khơng th
Nó xu t hi n trong h u h
nghi p, t khâu d tr , s n xu
hi u qu hay không
ng tr c ti

u t o nên v n kinh doanh c a doanh nghi p.

ti n hành các ho
ng s n xu t kinh doanh.
n c a tồn b q trình s n xu t c a doanh
y, vi c s d ng
có
n hi u qu ho
ng c a doanh nghi p.
5


Chu k v
ng nh

ng c a

ch trong m t chu k s n xu
i
có
n hi u qu s d ng
luân chuy n
v
n tr ng trong vi
u qu s d ng
.
Quá trình v
ng c a
là m t chu k khép kín, t hình thái này sang hình
thái khác r i tr v
u. Chu k v
ng c a

u qu s n xu t - kinh doanh, hi u qu s d ng v n c a doanh
nghi p.
1.1.2. K t c u và các nhân t
1.1.2.1. K t c u v

nv

ng

ng

K tc u
là t tr ng gi a t ng b ph n
trên t ng s
c a doanh
nghi p.
Nghiên c u
giúp doanh nghi p th
c tình hình phân b
và t
tr ng c a m i lo i v n trong t
n luân chuy n, t
nh tr
m
qu n lý
ng th i tìm m i bi n pháp nâng cao hi u qu s d ng
.
1.1.2.2. Các nhân t

nk tc u v

ng

Nhân t v m t s n xu t: g m các nhân t quy mơ s n xu t, tính ch t s n xu t,
s n xu t, quy trình cơng ngh
ph c t p c a s n ph m khác nhau thì t
tr ng
các khâu d tr - s n xu t
Nhân t v cung ng tiêu th :
Trong s n xu t kinh doanh, các doanh nghi
ng c n r t nhi u v
hàng hoá và do nhi
cung c
cung ng v
càng nhi u, càng g n, có uy tín càng cao thì v n d tr càng ít.
u ki n tiêu th s n ph
ng có
ng nh
nk tc u
. Kh
ng tiêu th s n ph m m i l n nhi u hay ít, kho ng cách gi
mua hàng dài hay ng
u tr c ti p
nk tc u
.
Nhân t v m t thanh toán: s d ng các hình th c thanh tốn khác nhau thì v n
chi m d
n
vi
m

chi m dùng khâu này.
1.1.3. Nhu c u v
1.1.3.1. Nhu c u v
N
luân chuy n nh
ng, liên t c.

nh nhu c u v

ng

ng
nh s v n c n thi t, t i thi
m b o cho quá trình s n xu

n
c ti n hành bình

6
Thang Long University Library


Nhu c u

h

Nhu c u
nghi p, nh m c ng c ch

doanh nghi p s d ng v n h p lý, ti t ki m.

giá k t qu công tác qu n lý v n c a doanh
h ch toán kinh t .

Nhu c u
nh m i quan h thanh toán gi a doanh nghi p
v i doanh nghi p khác và v i ngân hàng.
Nguyên t

nh nhu c u

:

m b o ngu n v n cho s n xu t kinh doanh m t cách h p lý, tránh tình tr ng
ng v n ho c thi u v n gây
n s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.
Quán tri t nguyên t c ti t ki m.
i v i các b ph n k ho ch trong doanh nghi p (
c u thành ngu n tài chính c a doanh nghi p).
1.1.3.2.

nh nhu c u v

a)

là m t b ph n

ng

c ti p
N i dung

vào các y u t
ng tr c ti
ng
nh nhu c u c a t ng kho n
trong t ng khâu r i t ng h p l i toàn
b nhu c u
c a doanh nghi p.
Cơng th c:
=

×
=1 =1

V:
M:
N:
i:
j:

Nhu c u
c a Cơng ty.
M c tiêu dùng bình qn 1 ngày c a lo i
c tính tốn.
S ngày ln chuy n c a lo i v
c tính tốn.
s khâu kinh doanh (i = 1,k).
Lo i v n s d ng (j = 1,n).

M c tiêu dùng bình quân 1 ngày c a 1 lo i v

tính b ng t ng m c tiêu dùng trong k chia s ngày trong k .
S ngày luân chuy n c a 1 lo i v n nào
liên quan v s ngày luân chuy n lo i v

doanh, t
s d ng.

c
vào các nhân t
ng.

c nhu c u c th c a t ng lo i v n trong t ng khâu kinh
u ki n t t cho vi c qu n lý, s d ng v n theo t ng lo i trong t ng khâu

7


m: v
d ng có nhi u lo i, q trình s n xu t kinh doanh
ng có nhi u khâu nên vi c tính tốn nhu c u theo
i ph c t p và m t th i
gian.
b)

p
vào s

ng th
nh nhu c u

và doanh thu tiêu th k báo
i quy mô s n xu
ho ch
cho t ng khâu d tr - s n xu t
ho ch.
Vvlc = Vvlco ×

F1
× (1 t %)
F0

Vdd = Vddo ×

P1
× (1
P0

Vtp = Vtpo ×

Z1
× (1 t %)
Z0

V

M1
× (1 t %)
M0

= Vbqo ×

t %)

Vbqo:
S
a tồn b
M1, M0: T ng m c luân chuy n
ho
t %:
T l
luân chuy n v n k k ho ch so v i k báo
cáo.
%=

0

1

× 100%

0

vào t tr ng c a t ng kho n v
1.1.4. Qu n lý và s d ng v
1.1.4.1.

nh

trong m i khâu.

ng trong doanh nghi p

nh chu k kinh doanh c a doanh nghi p

Chu k kinh doanh: là kho ng th i gian tính t lúc mua nguyên v t li
n khi bán hàng và thu ti n v . Chu k kinh doanh g m 2 b ph n: th i gian
luân chuy n kho trung bình và th i gian thu ti n trung bình.
Chu k kinh doanh miêu t cách th c s n ph m bi
i qua t ng lo i tài kho n
. Các s n ph m b
i thu khách
i cùng chuy n thành ti
c ti n bán hàng.

8
Thang Long University Library


Mua hàng
l

Bán hàng

Vòng quay

Vòng quay các
kho n ph i thu

Vòng quay các
kho n ph i tr

Vòng quay ti n

Thu ti n
bán hàng

Tr ti n

Chu k kinh doanh
Hình 1.1. Ho

ng v n hành ng n h n và dòng ti n trong doanh nghi p

1.1.4.2. Chính sách qu n lý v

ng

tham gia tr c ti p vào quá trình s n xu t kinh doanh c a doanh nghi
c
bi t là các doanh nghi
i thì
chi m t tr ng r t l n. M t khác, m i
ho
ng kinh t phát sinh trong doanh nghi
n
, tr c ti p làm
i. Vì v y, vi c qu n lý
quy
n k t qu ho
ng s n xu t

kinh doanh c a doanh nghi p.
Qu n lý
là vi c các doanh nghi p s d ng các kho n v n b ng ti n, hàng
t n kho, các kho n ph
n h n m t cách có hi u qu nh t nh m
t
i nhu n.
trong doanh nghi p g m nhi u lo i khác nhau, tính ch
m khác
nhau nên c n ti n hành qu n lý theo t ng lo i: qu n lý v n b ng ti n, qu n lý các
kho n ph i thu, qu n lý hàng t n kho, qu
n h n.
M i doanh nghi p có th l a ch n m t chính sách
riêng bi t và vi c qu n lý
t i m i doanh nghi p s mang nh
m khác nhau. Thông qua vi c thay
i c u trúc tài s n và n , cơng ty có th
i chính sách
m
k .
Vi c k t h p các mơ hình qu n lý
và mơ hình qu n lý n ng n h n c a
doanh nghi p có th t o ra 3 chính sách qu n lý
trong doanh nghi p: chính sách
c p ti n, chính sách th n tr ng và chính sách dung hồ.
9


a) Chính sách v

ng c p ti n

NVNH

TSC

NVDH

Hình 1.2. Mơ hình chính sách c p ti n
Chính sách qu n lý
p ti n là s k t h p gi a mơ hình qu n lý tài s n c p
ti n và n c p ti n. Qua mô hình trên cho th y doanh nghi
d ng m t ph n
ngu n v n ng n h
tài tr cho
.
Chính sách qu
p ti
m:
Kh

m b o: qu n lý
ng phái c p
ti n
ng duy trì m c th p nh t c a toàn b
ch gi m t m c t i
thi u trong tay, d a vào chính sách qu n lý có hi u qu và vay ng n h
ng
m i nhu c u không d
c. Do v y, n u qu n lý khơng hi u qu có th d

n
tình tr ng doanh nghi p m t kh
S
nh c a ngu n v n không cao: do ngu n v
ngu n ng n h n, có th i gian s d
Th i gian quay vòng ti
gi m m c trung bình c a ph
rút ng n th
gian quay vòng ti n.

c ch y u là

c rút ng n: chính sách qu n lý c p ti n, thơng qua
vòng quay và
n chu k kinh doanh d n t i rút ng n th i

Chi phí th p: Qu
ng n h
ng phái c p ti n s làm
gi m chi phí. Ph i thu khách hàng m c th p nên chi phí qu
ng m c th p.
c gi
m c t i thi u giúp làm gi
ng
t n th t do l i th
t ng n h n th
t dài h n làm chi phí
lãi vay ng n h n th
n.
R i ro cao: qu

ng phái c p ti n có th g p ph i m t s r i ro
có
ti
th c hi n chính sách qu n lý có hi u qu , Cơng ty d tr
hàng th p d
n vi c doanh thu có th b m t khi h t hàng d tr . Qu n lý N ng n
h
ng phái c p ti n có nh ng r i ro xu t phát t
u ki n kinh t chung và

10
Thang Long University Library


liên t c có nhu c u tái tài tr ng n h n, lãi su t cho vay bi
Công ty.
ki

Thu nh p yêu c u cao: qu
n lý, chi phí

i ro cho

ng phái c p ti n có doanh thu d

i l i nhu
b) Chính sách v

ng th n tr ng

NVNH

TSC

NVDH

Hình 1.3. Mơ hình chính sách th n tr ng
Chính sách qu
n tr ng là s k t h p gi a mơ hình qu n lý tài s n
th n tr ng và n th n tr ng. Qua mơ hình trên cho th y doanh nghi p s d ng m t
ph n ngu n v n dài h
tài tr cho
.
Chính sách qu
h n tr
m sau:
Kh
m
Tính
d
xu

m b o: Qu
ng phái th n tr ng
m b o tr các kho n n ng n h n.

nh c a ngu n v n cao: do ngu n v n ch y u là dài h n, th i gian s
p có th s d ng ngu n v
ng s n
n vi c tr n .

Th i gian quay vòng ti n dài:
n ph i thu khách hàng
i gian quay vòng, kéo dài chu k kinh doanh, t
nt
i
gian quay vòng ti n.
ng v n cao: qu
ng n h
ng phái th n
tr ng s làm
chi phí. Ph i thu khách hàng m c cao nên chi phí qu
m c cao.
c gi
m ct
làm
và các kho n
d phòng gi m giá hàng t n kho. Lãi su t cho vay dài h
.
r

H n ch r i ro: qu n lý V
ng phái th n tr ng có th g p ph i m t s
: bi
ng lãi su t cho vay dài h

11


kho

cm ts r
m c cao, giúp làm gi

n ph m do d tr hàng t n

Thu nh p yêu c u không cao: qu
thu d ki n không cao; chi phí qu

ng phái th n tr ng có doanh
cao s làm cho EBT th p.

y, chính sách này h n ch r i ro cho doanh nghi
nhu n không cao.
c) Chính sách v

il i

ng dung hồ

NVNH

TSC

NVDH

Hình 1.4. Mơ hình chính sách dung hoà
D

c a nguyên t

c th hi n trên mơ hình cho th y
c tài tr hồn tồn b ng ngu n ng n h n và
c tài tr hoàn toàn
b ng ngu n dài h
m k t h p qu n lý tài s n th n
tr ng v i n c p ti n ho c k t h p qu n lý tài s n c p ti n và n th n tr ng.
Tuy nhiên, trên th c t
c tr
gi n do
v p ph i nhi u v
h n, lu ng ti n hay kho ng th i gian. Do
v y mà chính sách này ch c g ng ti n t i tr
i ro và
t o ra m c l i nhu n trung bình, h n ch
m c a 2 chính sách c p ti n và th n
tr ng.
1.1.4.3. Qu n lý v n b ng ti n và ch ng kho n kh th
Ti n m
c hi u là ti n m t t n qu , ti n trên tài kho n thanh toán c a doanh
nghi p t i ngân hàng. V n b ng ti n là y u t tr c ti p quy
nh kh
c a m t doanh nghi
g ng v i m t quy mô kinh doanh nh
i
ng xuyên ph i có m
ng ti
m b o cho tình hình tài chính c a
doanh nghi p tr
ng. B t k doanh nghi
v n b ng

ti
m3m

12
Thang Long University Library


Th c hi n m

ch: doanh nghi
p thu , tr c t

tr
Th c hi n m
sàng th c hi

v n b ng ti

thanh toán,

p d tr m
ng v n b ng ti
i kinh doanh khi t su t l i nhu n cao.

s n

Th c hi n m
: trong ho
ng kinh doanh c a doanh nghi p,
v n b ng ti n v

ng không theo m t quy lu t nh
nh nào c , do v y doanh
nghi p ph i duy trì m
ng ti n m
d phịng các nhu c u chi b
ng.
V n b ng ti n là lo i tài s n có tính linh ho
vi c qu n lý v n b ng ti n là h t s c quan tr ng.
b)

v im

nh m c t n qu t
Vi

nh m c t n d tr ti n m t h
ng giúp doanh
nghi
m b o kh
toán b ng ti n m t c n thi t trong k
cr i
ro m t kh
u doanh nghi p d tr nhi u ti n m t s gây tình tr ng
ng v n. Tuy nhiên, gi ti n m t trong kinh doanh là c n thi
m b o giao
d
p cho ngân hàng v vi c ngân hàng cung c p các
d ch v cho doanh nghi
ng nhu c u d
ng h p bi n ng

c c a dòng ti n vào ra c a doanh nghi
ng l i th trong
p c n d tr ti n m t m c t
nh m c d tr ti n m t h p lý, doanh nghi p có th s d ng nhi u
Orr
*/ Mơ hình Baumol:
Gi

nh:

Tình hình thu

chi ti n

n.

n ti n thu trong k ho

nh.

Khơng có d tr ti n cho m
Do thu

chi ti n m t t

ng ti n m t bi

sau:

13