Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh THPT giải toán phần kim loại tác dụng với nước và dung dịch bazơ trong ôn thi cao đẳng và đại học
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (168 KB, 19 trang )
Liên hệ: Nguyễn Văn Hùng ĐT:0946734736; Mail:
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TÊN ĐỀ TÀI
Một số kinh nghiệmhướng dẫn học sinh THPT giải toán phần kim loại tác
dụng với nước và dung dịch bazơ trong ôn thi cao đẳng và đại học
Người thực hiện:
Chức vụ: TTCM
SKKN thuộc lĩnh mực (môn): Hoá học
Liên hệ: Nguyễn Văn Hùng ĐT:0946734736; Mail:
A/ PHẦN MỞ ĐẦU
I/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
!"#$%&'()*+,!-./0!!1$0
2!"!3/4)- !"#+!,*!,.!3*!,
/*!#/!5!"!3/0!4$0*!6,* !"#!,
!789$:8 )-!89$:;68#8.)/87$</=%>
!"'()*! )$%&!6!6,*?,+!(*!6/:/
'@*(!4A+;
"0' %>!"#<!B: C-!3B
/+!,D0-!-!3;E#8.)8FCB2%>
G+H/828$IJ7!8.'1-!3!K!>;
L,$</=!"!! )M+$(4AN0'18O!($P
$I!"A2)F C /=+;OMB-! !!K!+CH/
82-!388.'1-!3/0!(!$IJ7!D?
!;
" !"#'()8!!.!9)/-!3/(
!'18=%=8' 'Q:/C-!3"0JAR//(
:/*/0!+K/(/(:/!<*/(/*S/8&9!4A
GCJ!.!"H7/T"9!"0>;U$B+"9!B8.'1
8VW)',-!37!K8#8.)87 )-!J!.4A+T
B>;" !"#'()8!$(!$PF3 /0!+K!
7 T%!X!,!-!$P$%A"AA!J$>'MM >;
Y A!,!-'()JR'%Z+;.!9)-! !.4A
+$P$%&WA>: +$P)F !6/>;
68#8.)!/('($:V 9!/0!7/[\
]
Liên hệ: Nguyễn Văn Hùng ĐT:0946734736; Mail:
^Một số kinh nghiệmhướng dẫn học sinh THPT giải toán phần kim loại tác
dụng với nước và dung dịch bazơ trong ôn thi cao đẳng và đại học.”
II/ MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
,7+-)*_//1$6\
`ab$Q!C/ A!"4A87$</=%>!"'();
`GD088.'1-!3!K!>;
`WA-! !4A+!"#!;
III/ PHƯƠNG PHÁP:
`F3 !7 *+% !C/!7 1818F+(!;
`,7/!"'()
B/ PHẦN NỘI DUNG
I/ CƠ SỞ LÍ THUYẾT
1. Kiến thức cơ bản.
2/(!'18=%=c7!$0!%d!(' 'QJAe>R/
/(:/8/0!+K/(:/!<%AVfAg*L!"!fL"g*NA"fNAg;
3c'(!< !;
ha/(:/\
]h]
]
i→]ih
]
↑
ha/(:/!<\
h]
]
i→fig
]
h
]
↑
fA*L"*NAg
2/(!A$%&!"' 'Q:/R/Nj*k*l*J*"
Liên hệ: Nguyễn Văn Hùng ĐT:0946734736; Mail:
↑+
−
→++
↑+
−
→++
↑+
−
→+
↑+
−
→+
↑+
−
→+
]
]
"i]i
]
]
`
]i]"
]
]
li]i
]
]
`
]i]l
]
]
]
Ji
`
]iJ
]
]
]
ki
`
]ik
]
]
]
Nji
`
]iNj
U(!< !8=/(B$"V!B!6%Z!6;
↑+→−+
−
−+
]
m`
]
]ii
]
]g]fgi]fm]
2. Một số dạng toán cơ bản:
N!./(!'18=%=8' 'Q:/B: '([8
B+,F72A-!3*/(!'18=%=!(' 'Q8'
'Q(38=AV6!*/ KI8=/(;OM$>!"
!"#/J!.!$P',A!"F:!-!3>J$MB+,!-%>
$>9!G+/JA>'n>o&8=!
!"H7/7A);"F>+c$B!K$%A"AA'(>J+A ;
+Dạng 1: Hỗn hợp kim loại tác dụng với nước, sau đó dung dịch tạo thành tác
dụng với dung dịch axít.
`U,A!"F%>!"#3!< !/(!'18=%=\
]h]
]
i→]fig
h
]
↑
X%>!"#3!A.!9)!J0i
`
86
]
$: !("A!X
]
i;X$B!AB !"#$>+A ;
]
]
i→]i
`
h
]
fg
fY !"#)p$/J8:K%&4AA8-g
U,A8 !"#fg!AB;
]
]
i
=
−
U 'Q+"A!'18=AV6!!AB\
h
hi
`
→
]
i
m
Liên hệ: Nguyễn Văn Hùng ĐT:0946734736; Mail:
]
]
H
n
OH
n
H
n =
−
=
+
X$B!A"G!"A*- AV6!$"fg!#
]
]
H
n
Cl
n =
−
5- AV6!
+ q "f
]
Li
m
g!#
]
]
m
H
n
SO
n =
−
;
+ Một số ví dụ áp dụng:
Ví dụ 1:r&sR/A/(:/!A-!!"%=!("A' 'Q
t8!!"Au*]/
]
;M!6' 'Q
]
Li
m
]C!" 5A' 'Q
t\
A. ]u/B. vu/C. wu/D. ]uu/
Hướng dẫn:
OK8='(J!.)!ApCJM 'n\
]
Li
m
→
]
j+>$R\
molnn
HSOH
]*u
]m]
==
xy
mllitV
SOH
vuv*u
m]
==
Ví dụ 2:/0!/z &/A`NA!'18=%=f'%g*! $%&'
'Qs8*v6!
]
fc$!g;M!6' 'QAV!
]C'o$M!"
' 'Qs\
A.wu/; B.{w/; C.vu/; D.u/;
Hướng dẫn:
]
→
]
j+>$R\
molnn
HHCl
*u
m*]]
v*
;]]
]
===
xy
mllitV
HCl
wuw*u
==
w
Liên hệ: Nguyễn Văn Hùng ĐT:0946734736; Mail:
Ví dụ 3:u*r&a8/(:/s!'1-!8=%=*!
$%&' 'Ql;OM!" 5A' 'QlCwuu/''
]
Li
m
u*;J-!
!p78:+K/4Aa8+K/4As[>m;6!M!66
]
!(!
f$!g;
A.*v6! B.*v|6! C.]*]m6! D.m*m|6!
Hướng dẫn:
NM 'n!%>!,J!"Fxy
molnn
SOHH
w*u
m]]
==
xy
]
H
V
xu*w;]]*mx*v
6!;
Ví dụ 4!A]*wA/r&R//(:/l8/(:/!<
N8
]
i! $%&' 'Q8u*mm|6!
]
f$!g;OM!" }]' 'Q
CE6!' 'Qu*8! $%&/A// K;!"Q4AE8/C
%&!
A.u*]8*w{u; B. u*]8*{|w;C. u*m8*w{u;D.u*m8*{|w;
Hướng dẫn:
AB]
]
i→]i
`
h
]
→
molum*u
]
]
i
==
−
;
a!" }]' 'Q!AB
moln
OH
u]*u=
−
→
molnn
OHH
u]*u==
−+
!"Q4AExu*u]}u*xu*]!
aK%&/ K\/x]*w}]hu*u];w*wx*{|w→ON
Ví dụ 5 \!A!r&]/(:/8%=! $%&u*mm|6!
6
]
f$!g8muu/' 'Qs;!"Q4A' 'Qs
A.;B.];C.];D.;
v
Liên hệ: Nguyễn Văn Hùng ĐT:0946734736; Mail:
%='z\AB]
]
i→]i
`
h
]
→
molum*u
m*]]
mm|*u
;]
]
]
i
===
−
→
moln
H
um*u=
+
→~
h
•xu*um}u*mxu
`
→x→Ol
Ví dụ 6:!A*A/r&sR/€*A*a8%=! $%&E6!6
]
f$!g8' 'Qt;" tJ_' 'Q! $%&' 'Q
3Au*|wA// K;!"Q4AE
A.w*vu;B.|*•v;C.*mm;D.v*{];
%='z\
mol
Cl
n w*u
w*w
*|w*u
=
−
=
−
→
mol
H
n w*u=
+
→
mol
OH
n w*u=
−
AB]
]
i→]i
`
h
]
→
mol
H
nmol ]w*u
]
w*u
]
]
i
=→==
−
;→Exu*]w;]]*mxw*v!
Đáp án A
+Dạng 2: Hỗn hợp kim loại tác dụng với nước, sau đó dung dịch tạo thành tác
dụng với dung dịch muối.
X !"#$>;
]
]
i→]i
`
h
]
fg
U,A8 !"#fg!AB;
]
]
i
=
−
L‚'1$Q .!J!$7!6!AB;
hA!/(\
]
;
]
;
H
n
n
OH
n
n
n
M
n =
−
=
+
{
Liên hệ: Nguyễn Văn Hùng ĐT:0946734736; Mail:
h- / K+ qA!\
]
]
]
m
H
n
OH
n
SO
n =
−
=
−
h- / K" A\
]
;]
H
n
OH
n
Cl
n
=
−
=
−
h- / K!"A!\
]
;]
H
n
OH
n
NO
n =
−
=
−
h- / K!A!\
]
;
]
m
H
n
OH
n
PO
n =
−
=
−
+ Một số ví dụ áp dụng
Ví dụ 1: |*wA/r&A8a!'1-!8=%=! $%&*v6!6
]
f$!g8' 'Qs;s!'18XA$48=' 'Qƒj
]
fLi
m
g
! $%&
/A/-!!4A;!"Q4A/
A. w*w;B. v*uw;C. u*{u;D. ]*mu;
Hướng dẫn:
AB]
]
i→]i
`
h
]
→
mol*u
m*]]
v*
;]
]
]
i
===
−
U 'Qs!'18=ƒj
]
fLi
m
g
;
AB
]
;
]
;
H
n
OH
n
Fe
n =
−
=
+
→/xu{;u*}xu*{A/→Đáp án C
|
Liên hệ: Nguyễn Văn Hùng ĐT:0946734736; Mail:
Ví dụ 2:\r&A*a8NA!'1-!8=%=*! $%&' 'Qs
8v*{]6!6
]
f$!g;- s!'1-!8=' 'Qlfi
g
!#+KA/
-!!4A=9!! $%&
A. {*|A/;B. w*vA/;C. mv*|A/;D. *•A/;
Hướng dẫn:
AB]
]
i→]i
`
h
]
→
molv*u
m*]]
{]*v
;]
]
]
i
===
−
→
mol
H
n
OH
n
Al
n ]*u
]
;
]
;
==
−
=
+
→/
gfOHAl
xu*];{|xw*vA/
→Đáp án B
Dạng 3: Hỗn hợp kim loại kiềm, một số kim loại kiềm thổ và nhôm, kẽm tác
dụng với dung dịch bazơ kiềm.
X3!"F!"G!"A !"#+A \
]
`]
]
i]i +→
−
f]g
U,A8 !"#f]g!AB;
]
];
i
=
−
OM!A>*$>>!#C-!&8=$Q .!J!
jj!"*$Q .!J!$7!6;;;
+ Một số ví dụ áp dụng
Ví dụ 1:|*vA/r&lR/a8l!'1-!8=' 'QAi
!#! $%&w*v|6!6
]
f$!g;- |*vA/l!'1-!8='
'Q!#+KA// K! $%&
l;v|*u;N;v*|u;;m*mw;U;mm*w;
•
Liên hệ: Nguyễn Văn Hùng ĐT:0946734736; Mail:
Hướng dẫn:
AB]
]
i→]i
`
h
]
→
molm*
m*]]
v|*w
;]
]
]
i
===
−
„'1$Q .!J!$7!6!AB
mol
OH
n
Cl
n m*=
−
=
−
aK%&/ K\/x|*vh*m;w*wxv|*A/→Ol
Ví dụ 2:A]*]A/r&sR/A*a8l!]CJ_A ;C
!'18=' 'QAi'%! $%&|*•v6!6
]
f$!g;C]
!'18=' 'Q'%"R(' 'Q!#! $%&/A/9!"H;
!"Q4A/
l;w*v;N;]w*|;;mu*u;U;{*m;
Hướng dẫn:
hC\AB !"#\
]
`]
]
i]i +→
−
→
mol|*u
m*]]
•v*|
]
]
]
i
===
−
hC]\„'1$Q .!J!$7!6!AB
mol
OH
n
Cl
n |*u=
−
=
−
→
muA/u*|;w*w
]
]*]
/ =+=
→O
Dạng 4: Hỗn hợp kim loại tác dụng với nước.
`- $:Jr&/(:/I:/!<8/(BA!"Q
8%=!#B!MBA?\
h/(!A!",!-f%/(:/*A*L"*NAg
u
Liên hệ: Nguyễn Văn Hùng ĐT:0946734736; Mail:
h/(B$"V!%Z!6f%l*kg
↑+→−+
−
−+
]
m`
]
]ii
]
]g]fgi]fm]
U,A8+K//(:/I:/!<…+K/i
†
"RJ7 .Vj//
(B!A-!A)p!A/0!C;
`- /(l*k'%!A+‚'1 !"#
]
]
i→]i
`
h
]
fg
]
m`
]
i]i +→
−
M
fg
Xfg8f]g!A"G!"A/0! !"#/=+A \
]
]
m`
]
i
]
] +→ MO
AB
]
;
]
m
]
H
n
n
MO
n =
−
h- /(:/\
]
m
]
;
]
gmf
g;mf
H
MO
KLK
n
n
nnn
n
−
=−=
−
h- /(:/!<fA*L"*NAg\
]
m
]
;
m
gmf
;
]
m
H
MO
KLKT
n
n
n
n
n
n
−
=
−
=
−
`- /(fl*kg-!!AB
]
]
i→]i
`
h
]
fg
↑+→−+
−
−
]
m`
]
]ii
]
]g]fgi]fm
fmg
g
fg
]
]
f
]
m
]
i
−=
−
h- /(:/\
−=−==
−
a€a
]
]
]
fg
]
]
]
gmf
]
]
m
]
i
h- /(:/!<\fA*L"*NAg
Liên hệ: Nguyễn Văn Hùng ĐT:0946734736; Mail:
g
a€a
]
f
]
g
fg
]
]
f
]
m
]
i
−=−=
−
f‡‡‡g
X$B!AB\
−=−=
−
=
a€a
]
]
]
fg
]
]
]
m
]
i
f‡‡g
−=−=
−
=
a€a
]
]
fg
]
]
]
m
]
i
f‡‡‡g
+ Một số ví dụ áp dụng:
Ví dụ 1:,7A!67/+A \
ˆThí nghiệm 1\/A/r&NA8l8%='%*! $%&u*|•v6!6
fc$!g
ˆThí nghiệm 2\T/A/r&!"F8' 'QAi'%!
$%&]*]m6!6fc$!g3V)"A!;!"Q4A/\
A.]*|wA/B.]*••A/C.]*{]A/D.]*|uA/
Hướng dẫn:
AB\
mol
TNH
nmol
TNH
n *u
]
]
um*u
]
==
…c!67/NA-!*l'%5!67/]!#NA8l$: -!
`
NA
xV/8
l
x)/!"/A/r&
`Thí nghiệm 1\
mol
H
n
AlO
n
Ba
n u*u
m*]];m
|•v*u
]
;
m
gmf
]
;
]
m
==
−
=
−
−
=
`Thí nghiệm 2\
moluv*ugu*u
m*]]
]m*]
f
]
g
NA
]
f
]
l
=−=−=
…/xu*u;{hu*uv;]{x]*••A/…Đáp án B
]
Liên hệ: Nguyễn Văn Hùng ĐT:0946734736; Mail:
Ví dụ 2 (B-07) :r&sR/A8l;/A/s8/0!%&%='%
!#!!"AE6!6;- T/A/s8' 'QAi'%!#! $%&
*{wE6!6;N-!6$co$: 7;CC!"?/K%&
4AA!"s
A.•*|{‰;B.]•*|{‰;C.m•*|{‰;D.{{*‰;
Hướng dẫn:fOI!Ex]]*m!g
ha!'18=%=*l'%F!AB
molw*u
]
]
]
li
A
==
−
=
ha!'18=' 'QAi*/(l-!!AB
/g
A
]
]
f
]
l
=−=
‰/
A
x
‰|{*]•
]{;];w*u
uu;];w*u
=
+
→Đáp án B
Ví dụ 3 \/A/r&lR/a8l!'18=%='%*! $%&m*m|
6!6
]
f$!g;- /A/l!'18=' 'QAi'%*!#! $%&
{*|m6!
]
f$!g;C!"?/K%&4Aa!"l
A.|*|{‰;B. v*‰;C. m*•m‰;D. w|*uv‰;
Hướng dẫn:
U!M!6
]
r&!'18=
]
i[>!M!6r&!'1
8=' 'QAiFr&!'18=
]
i!#l'%
Liên hệ: Nguyễn Văn Hùng ĐT:0946734736; Mail:
X$B!AB
mol*u
m*]];]
m|*m
]fg
]
a
===
8
mol]*u*u;
]
m*]]
|m*{
]
g
a
]
]f]g
f
]
l
=−=−=
‰/
a
!"lx
‰•m*m
]{;]*u•;*u
uu;•;*u
=
+
→Đáp án C
II. KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM:
a'1 )F$:)8'()!(=]l?/]u]†
]u!.!9)+H/JH!88.'1%>A>*J!.
!"cF$>>*+$PJ-!.'(8Š/A$%&-!
/0!+KJ!*2D?!!K!>/6! )-!j/H/
T82>!X$B+K+A/!6/J!.8B3!G
: >*!-!+$08B9!%&A>;
Khảo sát bài cho thấy:
a%A$%A"A%>!"F\
‹7+$%& ‹7+G!G ‹7+
$%&
]u‰ w‰ mw‰
a$%A"A%>!"F88.'1\
‹7+$%& ‹7+G!G ‹7+
$%&
vu‰ w‰ ]u‰
m
Liên hệ: Nguyễn Văn Hùng ĐT:0946734736; Mail:
C/ KẾT LUẬN:
A87'()c=]l
?/]u]`]u8!" !"#
)7$(2?/!"%=!.!9)+$: H/J!K!>8
878.'14A+T!K!>;U$B$PBCWA9!%&
4A+ 8,/:G;
)F9!%&+5 F7'$B'()C
/"Œ6! )-!>J!X$BA!"A$M+8.'1$%A!",!-
'(J!.*$K8=+[!#CA!!"7!$M$IJ7!
'(8.'1-!&8=$Q .!J!jj!"8%>*
5+!" J#!#pC 926! )-!>J8J!.
B;
"F$W)/0!+K7//!$P!"#J)*!)8B+SB6
!'()4A8F!"%>!"#$</=7A);
TÀI LIỆU THAM KHẢO
;•UŽ•••lN‘•’i„“`’•••
A,V 9!JO(Y KA0
]; )M!.Ji„“E”•
A,sNO–•“L–
; )F$:>Ji„E”•]
€FAs WsN—˜™š•
w
Liên hệ: Nguyễn Văn Hùng ĐT:0946734736; Mail:
m;%>'(J!.!"H7/i„“
›L†L )nAa )-sNO–•“Yœ•l‘••
w;tž’„N‘•’i„““—”
(/E?AsN•„iUŸ
v
Liên hệ: Nguyễn Văn Hùng ĐT:0946734736; Mail:
MỤC LỤC
Trang
l} ¡O ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
•}€¢Ui“O£‘•;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
••}ŸOš•¤¥;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
N} ••U;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ]
•}•L¡€¢t¦;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ]
;a-!3>J;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ]
];'(!;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ]
U(;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ]
U(];;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; w
U(;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; v
U(m;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; {
••}a¦Y•§•¨;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; •
}a¦€’;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; u
‘•€•©la•i;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
{
Liên hệ: Nguyễn Văn Hùng ĐT:0946734736; Mail:
s„’ªlª¡
O•E«
Thanh Hóa, ngày 30 tháng 05 năm 2013
VA/$A$W)Laa4A/#
8-!*+A¬0' 4A%d
;
Lê Văn Hùng
|
Liên hệ: Nguyễn Văn Hùng ĐT:0946734736; Mail:
•
