khóa luận tốt nghiệp giải pháp nâng cao chất lượng cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng phát triển nhà đồng bằng sông cửu long - chi nhánh bắc ninh

B GIÁO DC ÀO TO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o


KHÓA LUN TT NGHIP

 TÀI:
GII PHÁP NÂNG CAO CHTăLNG CHO
VAY DOANH NGHIP NH VÀ VA TI NGÂN
HÀNG PHÁT TRINăNHÀăNG BNG SÔNG
CU LONG - CHI NHÁNH BC NINH


SINH VIÊN THC HIN : NGUYN THANH TÙNG
MÃ SINH VIÊN : A14582
CHUYÊN NGÀNH : NGÂN HÀNG





HÀ NI - 2012
B GIÁO DC ÀO TO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o


KHÓA LUN TT NGHIP

 TÀI:

GII PHÁP NÂNG CAO CHTăLNG CHO
VAY DOANH NGHIP NH VÀ VA TI NGÂN
HÀNG PHÁT TRINăNHÀăNG BNG SÔNG
CU LONG - CHI NHÁNH BC NINH


Giáoăviênăhng dn : Th.s Phm Th Bo Oanh
Sinh viên thc hin : Nguyn Thanh Tùng
Mã sinh viên : A14582
Chuyên ngành : Ngân hàng




HÀ NI - 2012
Thang Long University Library
LI CMăN

Li đu tiên, em xin bày t lòng cm n sâu sc ti ging viên - Thc s Phm Th
Bo Oanh, ngi đã trc tip hng dn và tn tình ch bo cho em trong sut quá trình
hoàn thành khóa lun.
Em cng xin gi li cm n chân thành đn các thy, cô trong Khoa Kinh t - Qun
lý - Trng i hc Thng Long, cùng các anh ch cán b nhân viên ca phòng K toán
Ngân qu, phòng Kinh doanh - Ngân hàng Phát trin Nhà đng bng sông Cu Long -
Chi nhánh Bc Ninh đã to điu kin giúp đ và có nhng đóng góp quý báu đ em hoàn
thành khóa lun này.

MC LC
LI M U
CHNGă1:ăCăS LÝ LUN CHUNG V CHO VAY DOANH NGHIP NH

VÀ VA CAăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI 1
1.1. Tng quan v doanh nghip nh và va 1
1.1.1. Khái nim doanh nghip nh và va 1
1.1.2. c đim ca ếoanh nghip nh và va Vit Nam 4
1.1.3. Vai trò ca doanh nghip nh và va 6
1.1.4. Phân loi doanh nghip nh và va 8
1.2. Tng quan hotăđng cho vay doanh nghip nh và va caăngơnăhƠngăthngă
mi 10
1.2.1. Khái nim cho vay doanh nghip nh và va 10
1.2.2. Nguyên tc cho vay doanh nghip nh và va 11
1.2.3. iu kin cho vay doanh nghip nh và va 12
1.2.4. Vai trò cho vay doanh nghip nh và va 13
1.2.5. Phân loi cho vay doanh nghip nh và va 16
1.3. Chtălng cho vay doanh nghip nh và va 19
1.3.1. Khái nim cht lng cho vay doanh nghip nh và va 19
1.3.2. S cn thit phi nâng cao cht lng cho vay doanh nghip nh và va 20
1.3.3. Các ch tiêu đánh giá cht lng cho vay doanh nghip nh và va 22
1.3.3.1. Ch tiêuăđnh tính 22
1.3.3.2. Ch tiêuăđnhălng 24
1.3.4. Các nhân t nh hng ti cht lng cho vay doanh nghip nh và va 26
1.3.4.1. Các nhân t thuc v bn thân ngân hàng 26
1.3.4.2. Nhân t t phía các doanh nghip nh và va 28
1.3.4.3. Nhân t khách quan 30
KT LUNăCHNGă1 32
CHNGă2:ăTHC TRNG CHTăLNG CHO VAY DOANH NGHIP NH
VÀ VA TI NGÂN HÀNG PHÁT TRINăNHÀăNG BNG SÔNG CU
LONG - CHI NHÁNH BC NINH 33
2.1. Thc trng doanh nghip nh và vaătrênăđa bàn tnh Bc Ninh 33
Thang Long University Library
2.2. Khái quát chung v Ngân hàng Phát trinăNhƠăđng bng sông Cu Long - Chi

nhánh Bc Ninh 35
2.3.ăQuyăđnh chung trong cho vay doanh nghip nh và va ti Ngân hàng Phát
trinăNhƠăđng bng sông Cu Long - Chi nhánh Bc Ninh 35
2.3.1. i tng và điu kin cho vay 35
2.3.2. Th loi và thi hn cho vay 36
2.3.3. S vn cho vay 36
2.3.4. Lãi sut cho vay 37
2.3.5. m bo tin vay 38
2.3.6. Quy trình cho vay 38
2.4. Thc trng cho vay doanh nghip nh và va ti Ngân hàng Phát trin Nhà
đng bng sông Cu Long - Chi nhánh Bc Ninh 40
2.4.1. Tình hình doanh s cho vay doanh nghip nh và va 40
2.4.2. Tình hình doanh s thu n doanh nghip nh và va 42
2.4.3. Tình hình ế n cho vay doanh nghip nh và va 43
2.4.3.1.ăDăn phân theo k hn 43
2.4.3.2.ăDăn phân theo thành phn kinh t 44
2.4.3.3.ăDăn phân theo loi tin 47
2.4.3.4.ăDăn phân theo ngành ngh kinh doanh 48
2.4.3.5.ăDăn phơnătheoăphngăthc cho vay 49
2.4.3.6.ăDăn phân theo nhóm n 51
2.5. Thc trng chtălng cho vay doanh nghip nh và va ti Ngân hàng Phát
trinăNhƠăđng bng sông Cu Long - Chi nhánh Bc Ninh 52
2.5.1. Ch tiêu đnh tính 52
2.5.2. Ch tiêu đnh lng 54
2.5.3. ánh giá cht lng cho vay doanh nghip nh và va ti Ngân hàng Phát trin
Nhà đng bng sông Cu Long - Chi nhánh Bc Ninh 60
2.5.3.1. Nhng kt qu đtăđc 60
2.5.3.2. Nhng hn ch còn tn ti 61
2.5.3.3. Nguyên nhân ca nhng hn ch 63
KT LUNăCHNGă2 68

CHNGă3:ăMT S GII PHÁP NÂNG CAO CHTăLNG CHO VAY
DOANH NGHIP NH VÀ VA TI NGÂN HÀNG PHÁT TRINăNHÀăNG
BNG SÔNG CU LONG - CHI NHÁNH BC NINH 69
3.1.ănhăhng hotăđng cho vay doanh nghip nh và va ti Ngân hàng Phát
trinăNhƠăđng bng sông Cu Long - Chi nhánh Bc Ninh 69
3.1.1. nh hng hot đng kinh doanh ca Ngân hàng Phát trin Nhà đng bng
sông Cu Long 69
3.1.2. nh hng cho vay doanh nghip nh và va ca Chi nhánh Bc Ninh 70
3.2. Mt s nhóm gii pháp nâng cao chtălng cho vay doanh nghip nh và va
ti Ngân hàng Phát trinăNhƠăđng bng sông Cu Long - Chi nhánh Bc Ninh 71
3.2.1. Nhóm gii pháp v huy đng vn 71
3.2.2. Nhóm gii pháp v chính sách cho vay 72
3.2.3. Nhóm gii pháp v thm đnh cho vay 76
3.2.4. Nhóm gii pháp v gim ri ro tín dng 78
3.2.5. Nhóm gii pháp v nâng cao cht lng ngun nhân lc 79
3.2.6. Các gii pháp khác 80
3.3. Mt s kin ngh 84
3.3.1. Kin ngh đi vi Chính ph 84
3.3.2. Kin ngh đi vi Ngân hàng Nhà nc 85
3.3.3. Kin ngh đi vi Ngân hàng Phát trin Nhà đng bng sông Cu Long 86
KT LUNăCHNGă3 87
LI KT 88
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 89

Thang Long University Library
DANH MC CÁC THUT NG VIT TT

Ký hiu vit ttăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăTênăđyăđ

DNNVV Doanh nghip nh và va
FDI u t trc tip nc ngoài
GDP Tng sn phm quc ni
HMTD Hn mc tín dng
MHB Ngân hàng Phát trin Nhà đng bng sông Cu Long
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
SXKD Sn xut kinh doanh
TSB Tài sn đm bo

DANH MC CÁC BIUă

Biu đ 2.1. C cu ngành ca nhóm DNNVV tnh Bc Ninh 34
Biu đ 2.2. T trng cho vay DNNVV theo k hn giai đon 2009 - 2011 43
Biu đ 2.3. T trng cho vay DNNVV theo thành phn kinh t giai đon 2009 - 2011 45
Biu đ 2.4. T trng cho vay DNNVV theo ngành ngh kinh doanh 48
giai đon 2009 - 2011 48
Biu đ 2.5. T trng cho vay DNNVV theo phng thc cho vay 50
giai đon 2009 - 2011 50

DANH MC CÁC BNG

Bng 1.1. Tiêu chí xác đnh loi hình doanh nghip nh và va ca Châu Âu 2
Bng 1.2. Tiêu chí xác đnh loi hình doanh nghip nh và va ca mt s nc Châu Á 2
Bng 1.3. Quy đnh v doanh nghip nh và va ca Chính ph 3
Bng 2.1. Tình hình gii ngân cho vay giai đon 2009 - 2011 40
Bng 2.2. Tình hình thu n cho vay giai đon 2009 - 2011 42
Bng 2.3. Tình hình d n cho vay phân theo k hn giai đon 2009 - 2011 43
Bng 2.4. Tình hình d n cho vay phân theo thành phn kinh t 44
giai đon 2009 - 2011 44
Bng 2.5. Tình hình d n cho vay phân theo loi tin giai đon 2009 - 2011 47
Bng 2.6. Tình hình d n cho vay phân theo ngành ngh kinh doanh 48
giai đon 2009 - 2011 48

Bng 2.7. Tình hình d n cho vay phân theo phng thc cho vay 49
giai đon 2009 - 2011 49
Bng 2.8. Tình hình d n cho vay phân theo nhóm n giai đon 2009 - 2011 51
Bng 2.9. H s cht lng cho vay kinh doanh DNNVV giai đon 2009 - 2011 54
Bng 2.10. Tình hình thu lãi cho vay kinh doanh giai đon 2009 - 2011 59
Thang Long University Library
LI M U

1. TÍNH CP THIT CAă TÀI
Doanh nghip nh và va là loi hình doanh nghip đc bit thích hp đi vi nn
kinh t ca nhng nc đang phát trin.  nc ta nhng nm gn đây, đc s quan tâm
sâu sc ca ng và Nhà nc, các doanh nghip nh và va đã thc s phát trin nhanh
c v s lng và cht lng.
Theo Phòng Thng mi và Công nghip Vit Nam, tính đn ngày 31/12/2011, Vit
Nam có 543.693 doanh nghip vi s vn khong 6 triu t đng. Trong tng s doanh
nghip đó, có gn 97% quy mô nh và va, các doanh nghip nh và va s dng 51%
lao đng xã hi và đóng góp hn 40% GDP c nc. Nu tính c 133.000 hp tác xã,
trang tri và khong 3 triu h kinh doanh cá th thì khu vc này đóng góp ti 60% vào
c cu GDP. Không ch đóng góp đáng k vào s phát trin kinh t ca đt nc, doanh
nghip nh và va còn to ra hn 1 triu vic làm mi mi nm cho s lao đng phn ln
cha qua đào to, góp phn xóa đói gim nghèo, tng cng an sinh xã hi.
Tuy nhiên, hin nay, các doanh nghip nh và va đang phi đi mt vi rt nhiu
khó khn, mà đc bit là khó khn v ngun vn sn xut kinh doanh.  các doanh
nghip nh và va có th phát huy vai trò ca mình thì mt vn đ đc đt ra là phi có
ngun vn đ phát trin và nâng cao nng lc sn xut kinh doanh. Và vai trò ca ngân
hàng trong vic đáp ng nhu cu vn này là không th thiu đc. Nhng đi đôi vi vic
ngân hàng cho các doanh nghip vay ngày càng nhiu là phi làm th nào đ cht lng
các khon vay đó có hiu qu hn, hn ch nhng ri ro trong hot đng cho vay ca
ngân hàng và nâng cao tính an toàn trong hot đng tín dng ngân hàng. ó không ch là
nhim v cp thit ca các ngân hàng mà còn là mi quan tâm hàng đu ca ng và Nhà

nc.
i vi Ngân hàng Phát trin Nhà đng bng sông Cu Long - Chi nhánh Bc
Ninh, nu cht lng cho vay doanh nghip nh và va ti chi nhánh không cao, các
khon n quá hn, n xu s gia tng. iu này nh hng tiêu cc ti hot đng ca chi
nhánh, đc bit là khi đi tng khách hàng doanh nghip ca chi nhánh 100% là doanh
nghip nh và va. Vòng quay tín dng ca chi nhánh s gim, vn b  đng, li nhun,
kh nng thanh khon cng nh uy tín ca chi nhánh b nh hng. Không ch vy, bn
thân các doanh nghip cng s phi đi mt vi s gia tng v chi phí lãi vay, hot đng
sn xut kinh doanh b đình tr, hàng hóa và nguyên vt liu tn đng nhiu gây thit ln
cho doanh nghip và cho nn kinh t. Nu tình trng này kéo dài, doanh nghip s đi đn
phá sn, tht nghip gia tng, nn kinh t s ri vào trng thái suy thoái.
Xut phát t quan đim trên, cùng vi thc trng hot đng ca doanh nghip nh
và va hin nay, sau mt thi gian thc tp ti Ngân hàng Phát trin Nhà đng bng sông
Cu Long - Chi nhánh Bc Ninh, em đã quyt đnh la chn đ tài: “Gii pháp nâng cao
cht lng cho vay doanh nghip nh và va ti Ngân hàng Phát trin Nhà đng bng
sông Cu Long - Chi nhánh Bc Ninh” làm đ tài cho khóa lun tt nghip bc đi hc
ca mình.
2. MC TIÊU NGHIÊN CU CAă TÀI
- Phân tích c s lí lun v cho vay doanh nghip nh và va, và cht lng cho vay
doanh nghip nh và va ca ngân hàng thng mi
- Xem xét, đánh giá mt cách tng quát, có h thng thc trng cho vay và cht
lng cho vay doanh nghip nh và va ca Ngân hàng Phát trin Nhà đng bng sông
Cu Long - Chi nhánh Bc Ninh.
-  xut mt s nhóm gii pháp nhm nâng cao cht lng cho vay doanh nghip
nh và va trên đa bàn tnh Bc Ninh ca Ngân hàng Phát trin Nhà đng bng sông
Cu Long.
3.ăăăăIăTNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
i tng nghiên cu: Hot đng cho vay doanh nghip nh và va, và cht lng
cho vay doanh nghip nh và va ti Ngân hàng Phát trin Nhà đng bng sông Cu
Long - Chi nhánh Bc Ninh .

Phm vi nghiên cu: Hot đng cho vay doanh nghip nh và va, và cht lng
cho vay doanh nghip nh và va ti Ngân hàng Phát trin Nhà đng bng sông Cu
Long - Chi nhánh Bc Ninh trong giai đon nm 2009 - 2011.
4.ăăăăPHNGăPHỄPăNGHIểNăCU
Trong quá trình nghiên cu, khóa lun đã kt hp s dng các phng pháp thu thp
thông tin, thng kê, phân tích, so sánh, tng hp nhm gii quyt mi quan h gia lý
lun và thc tin v hot đng cho vay doanh nghip nh và va ca ngân hàng thng
mi.
ng thi vic s dng các phng pháp này còn giúp xem xét, đánh giá thc trng
cho vay và cht lng cho vay doanh nghip nh và va, xác đnh đc nhng hn ch
Thang Long University Library
còn tn ti và nhng nguyên nhân dn đn các hn ch đó. T đó đa ra gii pháp nhm
nâng cao cht lng cho vay doanh nghip nh và va ti Ngân hàng Phát trin Nhà đng
bng sông Cu Long - Chi nhánh Bc Ninh.
5. KT CU CA KHÓA LUN
Ngoài li m đu, li kt, mc lc, danh mc bng biu, s đ, tài liu tham kho,
kt cu khóa lun gm có 3 chng:
Chngă1:ăCăs lý lun chung v cho vay doanh nghip nh và va ca Ngân hàng
thngămi
Chngă2:ăThc trng chtălng cho vay doanh nghip nh và va ti Ngân hàng
Phát trinăNhƠăđng bng sông Cu Long - Chi nhánh Bc Ninh
Chngă3:ăMt s gii pháp nâng cao chtălng cho vay doanh nghip nh và va
ti Ngân hàng Phát trinăNhƠăđng bng sông Cu Long - Chi nhánh Bc Ninh


1
CHNGă1:ăCăS LÝ LUN CHUNG V CHO VAY DOANH NGHIP
NH VÀ VA CAăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI

1.1. Tng quan v doanh nghip nh và va

1.1.1. Khái nim doanh nghip nh và va
Doanh nghip có v trí đc bit quan trng trong nn kinh t ca mi quc gia,
không ch quyt đnh s phát trin bn vng v mt kinh t mà còn quyt đnh đn s n
đnh và lành mnh hoá các vn đ xã hi.  nc ta hin nay, DNNVV chim t trng
ln trong tng s các doanh nghip, là b phn góp phn to ra mt lng GDP đáng k
cho xã hi. Nhng nm gn đây, hot đng ca DNNVV đã có bc phát trin đt bin,
góp phn gii phóng và phát trin sc sn xut, huy đng và phát huy ni lc vào phát
trin kinh t xã hi, góp phn quyt đnh vào phc hi và tng trng kinh t, tng kim
ngch xut khu, tng thu ngân sách và tham gia gii quyt có hiu qu các vn đ xã hi
nh: to công n vic làm, xoá đói, gim nghèo
Vi nhng vai trò quan trng nh vy, vic tìm hiu chính xác đnh ngha DNNVV
là ht sc cn thit. DNNVV là đng lc cho s phát trin và chuyn dch c cu ca nn
kinh t nhng cng d gp tht bi khi cnh tranh trên thng trng vi các đi th có
quy mô ln. Vì vy, mt đnh ngha chính xác s giúp chính ph các nc to ra nhng
mc tiêu h tr rõ ràng, góp phn khc phc nhng hn ch ca DNNVV. Tùy theo tng
quan đim, các hc gi khác nhau, các vùng min khác nhau, các quc gia khác nhau có
nhng đnh ngha khác nhau v DNNVV. Nhìn chung, các hc gi, các nhà hoch đnh
chính sách thng đa ra đnh ngha DNNVV trên c s da vào các yu t đnh tính hay
đnh lng.
Khi da vào các yu t đnh tính, các hc gi và các nhà hoch đnh chính sách
thng da vào các tiêu chí nh mc đ chuyên môn hóa ca doanh nghip, s đu mi
qun lý, mc đ phc tp trong công tác qun lý ca doanh nghip… Phng pháp da
trên các yu t đnh tính có u đim là nó phn ánh đúng thc cht nng lc, trình đ ca
doanh nghip; nhng nó cng có nhc đim là tính “đnh tính” ca các yu t đã làm
cho tính thc tin ca phng pháp này không cao. Do đó, chúng thng đc s dng
đ tham kho, kim chng mà ít đc s dng đ phân loi trong thc t.
Khi da vào các yu t có tính đnh lng, các hc gi và các nhà hoch đnh chính
sách thng da vào các tiêu chí nh s lng lao đng, giá tr tài sn hay ngun vn,
doanh thu, li nhun… Phng pháp xác đnh mang tính “đnh lng” có u đim d xác
đnh, d tính toán, d hình dung. Tuy nhiên, nó li ph thuc vào đc đim ca tng

ngành kinh doanh c th, cng nh ph thuc vào trình đ phát trin ca tng nc, tng
Thang Long University Library

2
khu vc. Chính vì vy, nhiu hc gi, nhiu nhà hoch đnh chính sách đã ch yu da
vào các yu t mang tính đnh lng đ xác đnh DNNVV.
Trên th gii, các hc gi cng nh các nhà hoch đnh chính sách thng chia
DNNVV thành 3 loi: doanh nghip siêu nh (micro-sized), doanh nghip nh (small-
sized) và doanh nghip va (medium-sized). Bi vy, khi đnh ngha DNNVV, các hc
gi, các nhà hoch đnh chính sách cng gn cht đnh ngha ca mình vi 3 loi hình
này. nh ngha DNNVV ca Cng đng Châu Âu nm 2003 da trên hai tiêu chí ch
đo là s lng nhân viên và doanh thu (hoc tài sn), và đc phát biu cho c 3 cp đ:
siêu nh, nh, và va.
Bngă1.1.ăTiêuăchíăxácăđnh loi hình doanh nghip nh và va ca Châu Âu
Doanh nghip
S lngănhơnăviênă(ngi)
Doanh thu Hoc
Tài sn
Siêu nh
Di 10
≤ 2 t EUR
≤ 2 t EUR
Nh
Di 50
≤ 10 t EUR
≤ 10 t EUR
Va
Di 250
≤ 50 t EUR
≤ 43 t EUR

( Ngun: Recommendation 2003/361/EC )
Các nc Châu Á nh Nht Bn, Singapore, Hàn Quc, ài Loan, Thái Lan,
Malaysia… cng đa ra khái nim DNNVV ca mình. Các khái nim này đc phát biu
da trên 2 yu t chính: ngun vn và nhân lc.
Bngă1.2.ăTiêuăchíăxácăđnh loi hình doanh nghip nh và va ca mt s nc
Châu Á
Nc
Ngun vn
S lngănhơnăviênă(ngi)
Nht Bn
< 100 triu Yên
< 300
Singapore
< 15 triu S$
< 200
Hàn Quc
Không quy đnh
< 300
ài Loan
< 120 triu NT$
Không quy đnh
Thái Lan
< 200 triu Baht
Không quy đnh
Malaysia
< 2,5 triu MR
< 200
( Ngun: “ Experience SME development in Asia countries ”, 1999 )

3

Có th thy, trên th gii hin nay cha có s thng nht v các ch tiêu nhm xác
đnh DNNVV. Vic xác đnh khái nim DNNVV cng ch mang tính tng đi và ph
thuc vào nhiu yu t nh: trình đ phát trin kinh t ca tng nc, tng vùng, đc
đim kinh t tng ngành kinh doanh, kh nng tng trng ca doanh nghip hay khái
nim DNNVV cng có th khác nhau tùy theo mc đích ca vic phân loi… Nhng
nhìn chung, v c bn các quc gia đu đnh ngha DNNVV da trên các yu t nh: s
lng nhân viên, ngun vn hay tài sn. Bi đây là các yu t quan trng tham gia trc
tip vào các khâu ca quá trình SXKD, quyt đnh đn kh nng cnh tranh, kh nng
thành bi trên thng trng ca doanh nghip. Hòa trong xu th đó, các nhà hoch đnh
chính sách ca Vit Nam cng đa ra khái nim DNNVV ca mình. iu này là cn thit
bi điu kin kinh t cng nh tính cht các ngành ngh kinh doanh  Vit Nam có đim
khác bit so vi các quc gia khác. Da trên khái nim này, Chính ph Vit Nam cng đ
ra đc nhng chính sách h tr DNNVV phát trin tt hn, góp phn thúc đy tng
trng kinh t, tng cng an sinh xã hi. Khác vi quan đim trc đây, Ngh đnh
56/2009/N-CP ca Chính ph ban hành ngày 30/06/2009 đã ch rõ khái nim DNNVV
vi 3 loi hình: siêu nh, nh, và va.
Theo điu 3, Ngh đnh 56/2009/N-CP v tr giúp phát trin DNNVV: “Doanh
nghip nh và va là c s kinh doanh đã đng ký kinh doanh theo quy đnh pháp lut,
đc chia thành ba cp: siêu nh, nh, va theo quy mô tng ngun vn (tng ngun vn
tng đng tng tài sn đc xác đnh trong bng cân đi k toán ca doanh nghip)
hoc s lao đng bình quân nm (tng ngun vn là tiêu chí u tiên)”.
Bngă1.3.ăQuyăđnh v doanh nghip nh và va ca Chính ph
Quy mô

Khuăvc
Doanh
nghipăsiêuă
nh
Doanhănghipănh
Doanhănghipăva

Sălaoăđng
Tngăngună
vn
Sălaoăđng
Tngăngună
vn
Sălaoăđng
I. Nông, lâm
nghip và thy
sn
10 ngi tr
xung
20 t đng
tr xung
t trên 10
ngi đn
200 ngi
t trên 20 t
đng đn 100
t đng
t trên 200
ngi đn
300 ngi
II. Công nghip
và xây dng
10 ngi tr
xung
20 t đng
tr xung
t trên 10

ngi đn
200 ngi
t trên 20 t
đng đn 100
t đng
t trên 200
ngi đn
300 ngi
III. Thng
mi và dch v
10 ngi tr
xung
10 t đng
tr xung
t trên 10
ngi đn 50
ngi
t trên 10 t
đng đn 50
t đng
t trên 50
ngi đn
100 ngi
(Ngun: Ngh đnh 56/2009/N-CP, ban hành ngày 30/06/2009)
Thang Long University Library

4
 đm bo tính phù hp vi đc thù ca tng ngành, đm bo tính phù hp vi
trình đ phát trin ca nn kinh t, khái nim DNNVV ca Vit Nam đã có s phân bit
cho các nhóm ngành ngh riêng bit. C th, quy đnh v DNNVV thuc khu vc sn

xut có s khác bit so vi quy đnh v DNNVV thuc lnh vc thng mi. Tùy theo
tình hình kinh t xã hi c th ca tng ngành, tng đa phng mà c quan ch trì trong
quá trình thc hin các bin pháp tr giúp có th c th hóa các tiêu chí nêu trên cho phù
hp.
Vi nhng tiêu chí xác đnh DNNVV theo Ngh đnh 56/2009/N-CP thì theo thng
kê ca Phòng Thng mi và Công nghip Vit Nam (VCCI), tính đn ngày 31/12/2011,
Vit Nam có 543.693 doanh nghip vi s vn khong 6 triu t đng.
1.1.2. c đim ca ếoanh nghip nh và va Vit Nam
c đim ca DNNVV là nhng đc trng, đc thù riêng có ca các DNNVV; nó là
nhng nhân t quan trng chi phi các hot đng ca doanh nghip. Ngoài nhng đc thù
chung ca hu ht các DNNVV trên th gii, DNNVV Vit Nam còn có nhng đc thù
riêng ca mình.
(1)ăChimăsălngălnătrênăthătrngă
Sau khi Ngh đnh s 56/2009/N-CP ca Chính ph ra đi, s lng DNNVV đã
không ngng gia tng qua các nm. Cùng vi s h tr ca các B, ngành, đa phng
các DNNVV đc thành lp khá d dàng và ngày càng nhiu, chim s lng ln trong
nn kinh t hin nay. Các DNNVV hot đng trong tt c các lnh vc nh: công nghip,
thng mi, du lch, nông - lâm - ng nghip… di nhiu hình thc s hu nh: doanh
nghip nhà nc, doanh nghip t nhân, công ty c phn, công ty trách nhim hu hn
hay doanh nghip có vn đu t nc ngoài… Nghiên cu, do VCCI thc hin vi s h
tr ca C quan Phát trin Quc t Hoa K (USAID) nm 2011, cho bit: DNNVV
chim khong 26% trong s các doanh nghip có vn đu t nc ngoài; 75,8% trong s
các hp tác xã và liên hip hp tác xã; 92,8% trong s các công ty trách nhim hu hn;
99,2% trong s các doanh nghip t nhân; 68,8% trong s các doanh nghip nhà nc và
gn nh 100% doanh nghip hot đng trong lnh vc nông nghip nông thôn là
DNNVV.
(2)ăNngăđng, linh hotătrc nhngăthayăđi ca th trng
Vi quy mô nh và va, vi tính cht s hu t nhân, các DNNVV hot đng rt
linh hot, ng bin nhanh nhy vi s bin đi thng xuyên ca th trng, thay đi
không ngng ca môi trng kinh doanh. Trc mi thay đi ca th trng, DNNVV có

th chuyn hng hot đng kinh doanh, thay đi mt hàng sn xut do vn đu t ít, thu
hi vn nhanh. Không nhng th, các DNNVV còn có th t do cnh tranh hay d dàng
hp tác đ cùng nhau phát huy tim lc. Do đó to nên tính đa dng trong các loi hình

5
sn phm ca DNNVV, đáp ng kp thi nhu cu ca th trng, giúp các DNNVV hot
đng kinh doanh có hiu qu, góp phn phát trin kinh t.
(3)ăQuyămôăvnăvƠălaoăđngănh
Nh đã th hin  bng 1.3 và cng ging nh tên gi ca nó, DNNVV là nhng
doanh nghip có quy mô khá khiêm tn v vn, v s lng lao đng, v sn lng, v
nh hng th trng… Theo kt qu điu tra nhng nm gn đây ca B K hoch và
u t, nu xét v quy mô vn thì doanh nghip có s vn di 1 t đng chim khong
40,7%; t 1 đn 5 t đng khong 38,5%; t 5 đn 10 t đng khong 9,18%; còn li là
nhng doanh nghip có vn trên 10 t đng. Nu xét v quy mô lao đng thì có ti 51,3%
doanh nghip có di 10 lao đng. Chính vì vy, DNNVV khó khai thác li th v quy
mô, li th v vn, li th v đu t.
(4)ăKhănngăápădngăcôngănghăthp
Nh đã đ cp  trên, do hn ch v vn nên hu ht các DNNVV không có kh
nng tip cn vi công ngh tiên tin, hin đi. Các DNNVV cng gn nh cha có hot
đng nghiên cu và phát trin sn phm mi, công tác marketing, tìm kim thông tin th
trng, thông tin khách hàng còn kém hiu qu. Bi vy, thc t các DNNVV Vit Nam
vn đang “nép mình” vào và đang “n theo” các doanh nghip ln. Sn phm ca các
DNNVV ch yu là ci tin hoc nhái theo các sn phm ca nhng doanh nghip ln do
nhng hn ch v quy mô, nng lc tài chính, kh nng nghiên cu phát trin sn phm.
(5)ăNngălcăqunălỦăcaăchădoanhănghipăkhôngăcao
Qun tr ni b ca các DNNVV thng mang tính gia đình, ngi ch s hu
thng đng thi là ngi qun lý, là ngi qun đc, là cán b k thut ca doanh
nghip. Nói cách khác, ch DNNVV  Vit Nam cùng mt lúc thc hin quá nhiu chc
nng và đm nhim quá nhiu vai trò khác nhau trong doanh nghip. S lng DNNVV
có ch doanh nghip, giám đc gii, trình đ chuyên môn cao và nng lc qun lý tt

cha nhiu. Mt b phn ln ch doanh nghip cha đc đào to bài bn v kinh doanh
và qun lý, còn thiu kin thc kinh t, xã hi và k nng qun tr kinh doanh. DNNVV
cng ít có kh nng thu hút đc nhng nhà qun lý và lao đng có trình đ, tay ngh cao
do khó có th tr lng cao và có các chính sách đãi ng hp dn đ thu hút và gi chân
nhng nhà qun lý cng nh nhng ngi lao đng gii. Hn th na, ngoài quan h góp
vn kinh doanh, các thành viên trong doanh nghip còn có quan h huyt thng, h hàng,
bn bè ht sc thân thit. Do vy, cht lng qun tr ni b rt yu kém, thiu c bn,
ch da vào kinh nghim kinh doanh ca bn thân.
(6) Kh nngătip cn th trng kém, sc cnh tranh còn thp
Do đc tính “nh” ca mình, do yu t “kinh nghim” n sâu vào tâm khm, do thói
quen kinh doanh theo “cm nhn” nên các DNNVV gn nh cha nhn thc đc tm
Thang Long University Library

6
quan trng ca nghiên cu th trng nhm nm bt nhu cu th trng, nhu cu khách
hàng. Do cha nhn thc đc tm quan trng ca nm bt th trng nên các ch doanh
nghip cng cha trang b cho mình các kin thc, các công c cn thit ca nghiên cu
th trng nhm tin hành nghiên cu đ tìm cho mình mt phân đon th trng phù hp
nht.
Doanh nghip nh và va b hn ch v vn đu t, nng sut lao đng thp, chi phí
sn xut và giá thành sn phm cao là các yu t trc tip nh hng đn kh nng cnh
tranh ca DNNVV. Sn phm do các DNNVV sn xut ra cha đáp ng đc nhu cu th
trng, cha theo kp các sn phm cùng loi ca các doanh nghip ln. Th trng ca
các DNNVV thng nh bé, không n đnh và ph thuc vào hng phát trin ca các
doanh nghip ln, tn ti nh mt b phn ca doanh nghip ln. Mt khác, đa phn các
DNNVV là các doanh nghip còn khá non tr nên vic cnh tranh vi nhng doanh
nghip ln đã to đc ting vang, uy tín trên th trng là rt khó khn.
(7) Thiu chuyên nghip
Xét c  cp đ lãnh đo, qun lý cng nh tác nghip, các DNNVV cha thc s
chuyên nghip trong suy ngh cng nh hành đng. C th, quan nim v kinh doanh ca

DNNVV còn mang nng tính “chp git”, ch cha thc s kinh doanh “đnh hng
khách hàng” vì khách hàng. Các DNNVV cha nhn thc đc tm quan trng ca s
chuyên nghip, tm quan trng ca vic “làm đúng ngay t đu”.
(8)ăTrìnhăđ laoăđng thp
Lao đng trong các DNNVV Vit Nam hin nay va thiu v s lng va yu v
cht lng. Lao đng ch yu vn là lao đng ph thông, ít đc đào to c bn (theo B
Lao đng Thng binh và Xã hi: khong 65% lao đng Vit Nam không qua bt k mt
trng lp đào to nào), thiu k nng, trình đ hc vn thp, đc bit là trong các doanh
nghip có quy mô nh và siêu nh. Nng sut lao đng tng chm trong khi chi phí lao
đng còn  mc cao là nguyên nhân khin chi phí sn xut và giá thành sn phm tng,
làm hn ch kh nng cnh tranh ca các DNNVV.
1.1.3. Vai trò ca doanh nghip nh và va
K t khi Ngh đnh 56/2009/N-CP ca Chính ph đc ban hành, s lng các
DNNVV thuc khu vc kinh t t nhân tng lên mt cách nhanh chóng. Các DNNVV
góp phn quan trng trong vic gii phóng và phát trin sc sn xut, huy đng và phát
huy ni lc nhm phc v cho công cuc xây dng và phát trin kinh t xã hi. Góp phn
đáng k vào phc hi và tng trng kinh t, tng thu ngân sách, to nhiu vic làm, xóa
đói gim nghèo và gii quyt các vn đ xã hi khác. Vì vy, vai trò ca DNNVV ngày
càng ln đi vi kinh t xã hi ca Vit Nam và đc th hin trên các mt sau:

7
Th nht,ăđóngăgópăquanătrng vào tcăđ tngătrng kinh t: các DNNVV
ngày càng đóng góp nhiu hn vào tng GDP do s lng doanh nghip ngày càng nhiu
và phân b rng khp trong hu ht các ngành, các lnh vc và đa phng. Các DNNVV
hin nay chim khong 97% tng s doanh nghip trong c nc, đóng góp trên 40%
tng sn phm xã hi, 35% giá tr tng sn lng công nghip, 80% tng mc bán l,
69% tng lng vn chuyn hàng hóa. Ngoài ra, t trng doanh thu thun ca khu vc
DNNVV nhng nm gn đây luôn chim xp x 50% tng doanh thu thun ca các doanh
nghip. iu này chng t các DNNVV có đóng góp đáng k vào vic gia tng sn lng
và tng trng kinh t.

Th hai, góp phn chuyn dchăcăcu kinh t: vic nhiu doanh nghip, ch yu
là DNNVV đc thành lp ti các vùng nông thôn, min núi, vùng sâu, vùng xa s làm
gim t trng ngành nông nghip, tng t trng ngành công nghip và dch v. iu này
s giúp cho vic chuyn dch c cu ca toàn b nn kinh t theo hng gim t trng
ngành nông nghip, tng t trng ngành công nghip và dch v; tng bc hin thc hóa
mc tiêu đa Vit Nam c bn tr thành nc công nghip vào nm 2020.
Th ba, to ra nhiu vic làm mi, góp phnăxóaăđói gim nghèo: Vit Nam là
mt nc đang phát trin, có mt đ dân s cao, lc lng lao đng tng nhanh, quy mô
vn tích lu nh vì vy phát trin DNNVV  nc ta là mt la chn đúng đn trên con
đng công nghip hóa, hin đi hóa đt nc. Không th ph nhn vai trò ca các doanh
nghip ln, nhng thc t cho thy DNNVV li là nhng đi tng to ra nhiu công n
vic làm hn cho xã hi. S doanh nghip và h kinh doanh cá th mi thành lp kt hp
vi s doanh nghip m rng quy mô và đa bàn kinh doanh trong 5 nm gn đây đã to
thêm khong 2,5 đn 3 triu ch làm vic mi. Các DNNVV đã tr thành ngun cung
ch yu v ch làm vic mi cho ngi lao đng. Khi nhng DNNVV làm n phát đt và
thuê nhiu nhân công, nn kinh t s phát trin và ngc li, khi h thua l và sa thi
nhân công, nn kinh t s ri vào suy thoái. Do đó, phát trin DNNVV phi gi vai trò
then cht.
Th t,ălƠmătngăhiu qu vƠănngălc cnh tranh ca nn kinh t: s tn ti ca
các doanh nghip hot đng trong cùng mt ngành, lnh vc s làm gim tính đc quyn
và buc các doanh nghip phi chp nhn cnh tranh, phi liên tc đi mi đ có th tn
ti và phát trin. Vi tính linh hot ca mình, các DNNVV cng s to sc ép cnh tranh
thm chí vi các công ty ln, các tp đoàn xuyên quc gia. ng thi, DNNVV còn đóng
vai trò là v tinh cho các doanh nghip ln, thúc đy quá trình chuyên môn hóa và phân
công lao đng trong sn xut, làm tng hiu qu ca chính các DNNVV cng nh ca
doanh nghip hp tác.
Thang Long University Library

8
Th nm,ăđóng gópăvƠoăquáătrìnhătngătcăđ áp dng công ngh mi: vi s

linh hot ca mình, các DNNVV là ngi đi tiên phong trong vic áp dng các phát minh
mi v công ngh cng nh sáng kin v k thut. Do áp lc cnh tranh nên các DNNVV
phi thng xuyên ci tin công ngh, to s khác bit đ có th cnh tranh thành công.
Mc dù, không to ra đc nhng phát minh, sáng kin mang tính đt phá nhng nó là
tin đ cho s thay đi v công ngh.
Th sáu, có kh nngăhp tác vi các doanh nghip ln: quá trình thay đi nhanh
chóng v công ngh nhng nm qua cùng vi công cuc đi mi nn kinh t  Vit Nam
trong bi cnh toàn cu hóa đã thúc đy s hp tác và kt hp cht ch gia các cng
đng doanh nghip: ln, nh và va di nhiu hình thc khác nhau. Th nht là liên kt
doanh nghip theo hình thc mng li, thng đc xây dng trên c s chuyên môn
hoá các công đon ca quá trình SXKD bt đu t khâu cung cp nguyên vt liu đu
vào, các giai đon ca quá trình sn xut và quá trình tiêu th, phân phi sn phm. Mng
li liên kt các doanh nghip t quy mô nh, va đn doanh nghip ln thông qua quan
h trao đi thông tin, quan h giao dch thng mi, quan h mng li phân phi tiêu
th hàng hoá… Th hai, liên kt doanh nghip theo hình thc cm công nghip, khu
công nghip. ây là hình thc liên kt da trên yu t gn gi v đa lý gia các doanh
nghip trong cùng mt khu vc. Nhà nc có vai trò đa ra các chính sách khuyn khích,
ch đng phát trin c s h tng các khu công nghip, cm công nghip là tin đ quan
trng cho vic hình thành các kt cu công nghip theo khu vc đa lý dng này. Th ba
là dng liên kt di hình thc đi tác kinh doanh chin lc. Hình thc liên kt này to
điu kin cho các DNNVV nâng cao trình đ qun lý và phát trin đc nng lc công
ngh. Các DNNVV còn là tin đ to ra các doanh nghip ln, đng thi làm lành mnh
môi trng đu t và kinh doanh. Vi nhng doanh nghip thành công, quy mô ca
doanh nghip s đc m rng và nhiu doanh nghip trong s này dn dn tr thành
doanh nghip ln, các tp đoàn kinh t (Ví d: Hoàng Anh Gia Lai, Biti’s, Kinh ô, Mai
Linh…). Ngoài ra, vi s lng ln, rào cn tham gia th trng không cao thì s luôn có
nhiu doanh nghip mi tham gia vào th trng, đng thi cng có nhiu doanh nghip
s b phá sn do hot đng kinh doanh không hiu qu. i vi doanh nghip quy mô
nh thì vic rút lui s không gây tác đng đn nn kinh t, nhng đi vi doanh nghip
ln hay mt tp đoàn thì vic rút lui này li có tác đng rt ln, c v mt kinh t và xã

hi. Bên cnh đó, các DNNVV còn là tin đ đ to ra mt môi trng vn hoá kinh
doanh mang tính kinh t th trng, to ra nhng nhà kinh doanh gii. ây là điu kin
cc k quan trng đ Vit Nam có th hi nhp quc t thành công.
1.1.4. Phân loi doanh nghip nh và va
Tùy theo các tiêu thc khác nhau, có th phân loi các DNNVV nh sau:

9
(1) Theo hình thc s hu
Doanh nghip nhà nc: là DNNVV trong đó Nhà nc s hu trên 50% vn điu
l, t đó Nhà nc gi quyn chi phi nht đnh đi vi hot đng ca doanh nghip.
Doanh nghip t nhân: là DNNVV do cá nhân làm ch, t chu trách nhim bng
toàn b tài sn ca mình v mi hot đng ca doanh nghip.
Doanh nghip tp th: là DNNVV đc hình thành do các thành viên cùng góp tài
sn, công sc, cùng hng li và cùng chu trách nhim.
Doanh nghip ca các t chc chính tr xã hi: là DNNVV đc thành lp t
ngun kinh phí ca các t chc chính tr xã hi.
Doanh nghip có vn đu t nc ngoài: là nhng DNNVV mà ngun vn ca
doanh nghip đc hình thành t toàn b hay mt phn vn ca nhà đu t nc ngoài
ti Vit Nam.
(2)ăTheoăsălngăchăsăhu
Doanh nghip mt ch: là DNNVV ch do mt ch duy nht đu t vn thành lp.
Theo ngha này, nhng công ty trách nhim hu hn mt thành viên, doanh nghip t
nhân hay công ty nhà nc là nhng loi hình doanh nghip mt ch.
Doanh nghip nhiu ch: là DNNVV đc hình thành trên c s liên kt ca các
thành viên, th hin qua vic cùng nhau góp vn thành lp doanh nghip, nh công ty c
phn, công ty trách nhim hu hn có t hai thành viên tr lên hay công ty hp danh theo
lut Vit Nam.
(3)ăTheoăngƠnhănghăvƠălnhăvcăkinhădoanh
Doanh nghip công nghip: là nhng DNNVV hot đng trong lnh vc công
nghip, chuyên sn xut hàng hóa vt cht vi quy mô ln.

Doanh nghip nông nghip: là nhng DNNVV hot đng sn xut kinh doanh
trong lnh vc nông nghip, nông thôn.
Doanh nghip xây dng: là nhng DNNVV hot đng trên các lnh vc xây lp, vt
liu xây dng, đa c.
Doanh nghip thng mi, dch v: là nhng DNNVV hot đng trong lnh vc
mua bán hàng hóa, cung ng dch v, đu t, xúc tin thng mi.
(4)ăTheoănghaăv trong vic thanh toán n
Doanh nghip trách nhim hu hn: là loi DNNVV mà ch s hu doanh nghip
chu trách nhim đi vi các khon n và ngha v tài sn khác ca doanh nghip trong
phm vi s tài sn đã góp vn đu t thành lp doanh nghip (vn điu l).
Doanh nghip trách nhim vô hn: là loi DNNVV mà ch s hu doanh nghip
phi chu trách nhim bng toàn b tài sn ca mình đi vi các khon n và ngha v tài
sn khác ca doanh nghip.
Thang Long University Library

10
1.2. Tng quan hotăđng cho vay doanh nghip nh và va caăngơnăhƠngăthng
mi
1.2.1. Khái nim cho vay doanh nghip nh và va
Cùng vi s phát trin ca nn kinh t, các DNNVV  nc ta ngày càng phát trin,
đóng góp đáng k vào s nghip phát trin kinh t đt nc. Các DNNVV  khu vc t
nhân có hiu qu đu t cao hn rt nhiu so vi doanh nghip nhà nc.  to 1 đn v
GDP, khu vc kinh t t nhân cn 3,74 đn v đu t, trong khi khu vc nhà nc cn
8,28 đn v và khu vc FDI cn 4,99 đn v. Doanh thu trên tng s tài sn khu vc t
nhân cng cao hn các khu vc khác: trong khi doanh nghip t nhân có s vn 1 t đng
tài sn to ra 1,18 t đng doanh thu thì khu vc doanh nghip nhà nc ch to ra 0,80
t đng và khu vc có vn đu t nc ngoài to ra 0,89 t đng. V vn đ lao đng, chi
phí to ra mt ch làm mi ca khu vc t nhân cng r hn khu vc nhà nc.  gii
quyt vn đ công n vic làm, ngoài cách đa lao đng đi lao đng nc ngoài, cái quan
trng là phi phát trin SXKD trong nc. Vì vy, vai trò ca các doanh nghip là rt ln

và cách tt nht là phi phát trin DNNVV. Tuy nhiên, thc t hin nay cho thy, các
DNNVV đang gp phi rt nhiu khó khn trong quá trình phát trin và tn ti, đc bit
là khó khn v ngun vn trong hot đng SXKD. Chính vì th, mà vai trò ca ngân hàng
trong hot đng cho vay DNNVV là vô cùng quan trng. Hot đng cho vay không
nhng mang li nhiu li ích cho ngân hàng, cho các DNNVV mà còn là xu hng phát
trin ca nn kinh t Vit Nam trong tng lai, góp phn thúc đy tng trng kinh t,
tng cng an sinh xã hi.
Theo giáo trình Ngân hàng thng mi ca Hc vin Ngân hàng: cho vay là mi
quan h kinh t gia ngi đi vay và ngi cho vay thông qua s vn đng ca giá tr,
vn vay đc biu hin di hình thc tin t hoc hàng hóa.
Theo giáo trình Ngân hàng thng mi ca i hc Kinh t Thành ph H Chí
Minh: cho vay ca NHTM là vic chuyn nhng tm thi mt lng giá tr t NHTM
(ngi s hu) sang khách hàng vay (ngi s dng) sau mt thi gian nht đnh quay
tr li NHTM vi lng giá tr ln hn giá tr ban đu.
Theo Lut Các T chc Tín dng 2010: cho vay là hình thc cp tín dng, theo đó
ngân hàng giao hoc cam kt giao cho khách hàng mt khon tin đ s dng vào mc
đích xác đnh trong mt thi gian nht đnh theo tha thun vi nguyên tc có hoàn tr
c gc và lãi.
Tuy nhng cách din đt v khái nim cho vay ca các giáo trình, tài liu có khác
song v bn cht, cho vay trong đó có cho vay DNNVV là: vic NHTM giao hoc cam
kt giao tin cho các DNNVV đ s dng vi mc đích nht đnh, trong thi gian nht
đnh vi cam kt ca DNNVV là phi hoàn tr c gc và lãi khi đn hn.

11
Trong quan h cho vay này, quyn s hu vn vn thuc v ngi ch thc s ca
nó là ngân hàng. Các DNNVV ch có quyn s dng vn trong thi gian vay và phi có
ngha v hoàn tr sau mt khong thi gian nht đnh.
1.2.2. Nguyên tc cho vay doanh nghip nh và va
Hot đng cho vay DNNVV ca NHTM da trên mt s nguyên tc nht đnh nhm
bo đm tính an toàn và kh nng sinh li. Các nguyên tc này đc c th hoá trong các

quy đnh ca NHNN và các NHTM.
Nguyên tc th nht: s dng vnăvayăđúngămcăđíchăđưătho thun trong hp
đng cho vay. DNNVV phi cam kt s dng vn đúng mc đích đã tha thun trong
hp đng vay vn, s dng vn mt cách có hiu qu và không trái vi các quy đnh ca
pháp lut. Bi nu DNNVV hot đng không có hiu qu hay s dng vn vay vào
nhng mc đích phi pháp s nh hng đn kh nng thu hi vn ca ngân hàng, nh
hng đn kh nng thanh khon cng nh uy tín ca NHTM. Trong trng hp khách
hàng s dng vn vay sai mc đích, ngân hàng phi áp dng các bin pháp ch tài thích
hp nhm ngn nga ri ro có th xy ra cho ngân hàng. Các khon cho vay ngân hàng
cung ng cho nn kinh t phi hng đn mc tiêu và yêu cu v phát trin kinh t xã
hi. i vi các DNNVV, các khon cho vay ca ngân hàng cng phi đáp ng các mc
đích c th trong quá trình hot đng SXKD đ thúc đy các doanh nghip này hoàn
thành nhim v SXKD ca mình. Phng án/d án kinh doanh có hiu qu ca ngi vay
minh chng cho kh nng thu hi đc vn đu t và có lãi đ tr n cho ngân hàng, các
khon tài tr ca ngân hàng phi gn lin vi vic hình thành tài sn ca ngi vay. Hn
na, mc đích s dng vn vay là cn c ban đu đ ngân hàng thm đnh v tính kh thi,
hiu qu k hoch SXKD ca khách hàng, là c s đa ra quyt đnh cho vay ca ngân
hàng. Ch khi khách hàng thc hin đúng cam kt ban đu, s dng vn vay đúng mc
đích đã tha thun thì mi đm bo cho hot đng SXKD hiu qu, đm bo cho kh
nng tr n ngân hàng.
Nguyên tc th hai: hoàn tr n gc và lãi vnăvayăđúngăthi hnăđưătho thun
trong hpăđng cho vay. DNNVV phi cam kt hoàn tr c gc và lãi trong thi gian
xác đnh. Nguyên tc này đ ra nhm đm bo cho các NHTM tn ti và hot đng bình
thng. Bi ngun vn cho vay ca ngân hàng ch yu là có ngun gc t các khon tin
gi ca khách hàng và các khon mà ngân hàng đi vay. ó là mt b phn tài sn ca các
ch s hu mà ngân hàng tm thi qun lý và s dng, ngân hàng phi có ngha v đáp
ng nhu cu rút tin ca khách hàng khi h cn. Nu các khon cho vay không đc hoàn
tr đúng hn thì nht đnh s nh hng đn hot đng cng nh uy tín ca ngân hàng.
Ngoài ra, trong quá trình thc hin nghip v cho vay, ngân hàng phi bù đp các chi phí
nh: tr lãi tin gi, in n, tr lng nhân viên, np thu, trích lp các qu Do đó, ngân

Thang Long University Library

12
hàng phi thu thêm khon chênh lch ngoài s vn gc cho vay.  có th thc hin đc
nguyên tc này trong qun lý vn vay, ngân hàng phi xác đnh thi hn cho vay, các k
hn tr n ca tng khon cho vay, đng thi thng xuyên theo dõi, đôn đc khách hàng
trong vic tr n.
1.2.3. iu kin cho vay doanh nghip nh và va
(1)ăCóănngălc pháp lut dân s,ănngălc hành vi dân s và chu trách nhim dân
s theoăquyăđnh ca pháp lut: quan h gia ngân hàng vi khách hàng là quan h
đc pháp lut bo v, vì vy nó phi đc lp trên c s quy đnh ca lut pháp. Do đó,
các ch th tham gia quan h phi có đ t cách pháp lý. Hn th, trong quan h vay
mn s phát sinh s chuyn giao và giao dch v tài sn do đó cn có s xác nhn ca
các bên tham gia theo đúng quy đnh ca lut pháp. Nh vy, khách hàng phi có đ t
cách pháp lý đ thc hin các giao dch.
(2) Mcăđíchăs dng vn vay hp pháp: vn vay phi đc s dng hp pháp tc là
không vi phm pháp lut và mc đích s dng vn vay phù hp vi đng ký kinh doanh
ca các DNNVV. Vì vy, khi khách hàng s dng vn bt hp pháp thì các tài sn đó s
b phong ta hoc b tch thu t đó nh hng ti kh nng hoàn tr gc và lãi cho ngân
hàng. Ngoài ra, khi vn vay s dng bt hp pháp thì t cách pháp lý ca khách hàng có
th b mt đi do đó nh hng ti quan h cho vay hp pháp gia ngân hàng vi khách
hàng.
(3) Có kh nngătƠiăchínhăđm bo tr n trong thi gian cam kt: DNNVV phi có
tình hình tài chính lành mnh, kh nng qun lý tt, chng minh s phát trin n đnh ca
mình. Nng lc tài chính lành mnh ca DNNVV đc th hin qua tng giá tr tài sn -
ngun vn ln, kh nng thanh toán, kh nng sinh li cao Ngoài ra còn là kh nng
khai thác, qun lý, s dng các ngun lc tài chính th hin qua trình đ t chc qun lý,
trình đ công ngh, cht lng ngun nhân lc Các yu t này đm bo cho DNNVV
hot đng thng xuyên, liên tc và phát trin trong tng lai; là c s vng chc đm
bo cho cam kt hoàn tr n vay ngân hàng đúng hn.

(4) Có d ánăđuăt,ăphngăánăsn xut, kinh doanh, dch v kh thi, có hiu qu
và phù hp viăquyăđnh ca pháp lut: DNNVV phi có phng án/d án kh thi và
hiu qu vì hiu qu ca vic s dng vn mang li li ích cho c doanh nghip ln ngân
hàng.
i vi DNNVV: kinh doanh hiu qu thì thu nhp thu v s đm bo bù đp cho chi
phí, giúp doanh nghip thc hin đc ngha v vi nhà nc, đm bo kh nng tr n
cho ngân hàng đng thi duy trì mi quan h tín dng, to đc uy tín vi ngân hàng.
i vi ngân hàng: ngun thu t phng án và d án vay vn đc coi là ngun thu
“th nht” đm bo an toàn vn cho ngân hàng. K hoch kinh doanh kh thi, có hiu qu

13
ca khách hàng s đm bo kh nng thu hi c n gc và lãi cho ngân hàng. Nh đó,
hot đng cho vay nói riêng và hot đng ngân hàng nói chung mi có th din ra thông
sut, suôn s đm bo an toàn trong hot đng kinh doanh ngân hàng.
(5) Thc hinăcácăquyăđnh v đm bo tinăvayătheoăquyăđnh ca Chính ph và
hng dn caăNgơnăhƠngăNhƠănc Vit Nam: đm bo tin vay là h thng các bin
pháp ngân hàng đ ra đ to c s kinh t, pháp lý cho ngân hàng trong vic thu hi n.
Các bin pháp đm bo tin vay có th là: cm c, th chp tài sn khách hàng hoc bo
lãnh ca bên th ba hoc s dng tín chp ca khách hàng vay vn. Vic áp dng bin
pháp nào là tùy vào quyt đnh kinh doanh ca ngân hàng và ngân hàng phi đm bo các
bin pháp là phù hp vi tng khon vay, tng ngân hàng. Ngân hàng t chu trách
nhim vi quyt đnh ca mình và phi đm bo an toàn trong hot đng cho vay. m
bo tin vay cng cung cp ngun thanh toán n “th hai” cho NHTM (trong trng hp
khách hàng không tr đc khon vay).
1.2.4. Vai trò cho vay doanh nghip nh và va
(1)ăi vi ngân hàng
Phân tán ri ro: hot đng cho vay luôn cha đng nhng ri ro, dù cho ngân hàng
có c gng đ nâng cao cht lng cho vay thì nguy c v ri ro gp phi vn luôn tim
n. Vic tp trung vn vay vào mt s doanh nghip mc dù có th tit kim đc nhiu
chi phí cho vay, tng cng hiu qu qun lý nhng đem li nhng nguy c mt vn cho

ngân hàng khi nhng doanh nghip này gp khó khn trong SXKD thm chí là phá sn.
Chính vì vy, vic phân tán ri ro vào các DNNVV vi s lng ln, nhu cu vn vay đa
dng s gim đc tn tht khi xy ra ri ro cho ngân hàng.
Tng thu nhp: s lng ngày càng tng ca các DNNVV chính là tim nng ln v
khách hàng ca các NHTM. Nhu cu vay vn ca các DNNVV trong bi cnh cnh tranh
hin nay là rt ln, do vy s là mt tín hiu tt đi vi hot đng cho vay ca ngân hàng.
Hot đng cho vay có hiu qu s giúp ngân hàng tng thu nhp, không nhng bù đp chi
phí huy đng vn, chi phí tr lng nhân viên… mà còn gi li đc li nhun cho mình.
ng thi vi hot đng cho vay là nhng nhu cu khác v dch v ngân hàng nh thanh
toán, t vn, bo him ca ngân hàng cng ln mnh hn đ đáp ng yêu cu ngày càng
cao ca khách hàng và đây cng là ngun thu đáng k mang li cho ngân hàng.
M rng mi quan h vi khách hàng: hot đng cho vay to điu kin cho ngân
hàng có th tip xúc và tìm hiu khách hàng ca mình sâu hn. Càng hiu bit v khách
hàng, ngân hàng s càng thun li trong vic cung ng các sn phm dch v ca mình.
Vic m rng mi quan h trong hot đng kinh doanh s giúp ngân hàng thu hút và gi
chân đc nhng khách hàng tt, không ch đáp ng đc nhng nhu cu chính mà còn
Thang Long University Library

14
có th gi ý, cung ng các sn phm dch v khác cho khách hàng. T đó, góp phn tng
thu nhp cho ngân hàng, cng nh to dng đc mi quan h tt đp vi khách hàng.
(2)ăiăviădoanhănghipănhăvƠăva
Th nht, đáp ng tt nhu cu v vn ca các DNNVV: đi vi bt k mt doanh
nghip nào, vn cng là yu t c bn không th thiu ca mi quy trình SXKD. Nó là
điu kin đ đi mi thit b công ngh, m rng sn xut, nâng cao cht lng sn
phm, tng vic làm và thu nhp cho ngi lao đng T đó to điu kin đ doanh
nghip tng sc cnh tranh trên th trng, m rng xut khu, nâng cao hiu qu SXKD.
Trong nn kinh t th trng, không mt doanh nghip nào có th tn ti và phát trin ch
bng vn t có ca mình và các DNNVV luôn gp khó khn trong vic đáp ng nhu cu
vn lu đng. Bi l là nhng doanh nghip này có s vn t có không nhiu, quá trình

kinh doanh, luân chuyn vn li thng din ra chm. iu này đòi hi các doanh nghip
này phi huy đng vn t bên ngoài đ đáp ng nhu cu vn ca doanh nghip mình. i
vi vic huy đng vn t bên ngoài bng cách phát hành c phiu ra th trng chng
khoán đ thu hút vn đu t thì các DNNVV li không đáp ng đ các tiêu chun v: vn
t có, li nhun đ có th tham gia niêm yt trên các sàn giao dch và không phi doanh
nghip nào cng đc phát hành c phiu. Hn na th trng chng khoán nc ta còn
nhiu bin đng, tim n ri ro, điu này cng làm nh hng ti tâm lý ca các
DNNVV, khin h không mun la chn cách này. Ngoài ra, các doanh nghip cng có
th chn cách vay mn ca đi tác, bn hàng hoc liên doanh, sáp nhp. Nhng điu
này đu có hn ch riêng nh khin cho các doanh nghip mt quyn t ch hoc là
không phi lúc nào cng có th vay mn t các đi tác, nht là khi vào chu k kinh
doanh và chi phí ca các khon vay mn này cng không h nh. Chính vì vy, hot
đng cho vay ca ngân hàng đã tr thành kênh huy đng vn nhanh chóng và có hiu qu
nht đi vi các DNNVV. Thông qua hot đng cho vay ca NHTM, các DNNVV có th
đáp ng nhu cu vn đ mua sm trang thit b, máy móc, thanh toán tin hàng cho đi
tác, tr lng cho cán b nhân viên hoc đóng bo him cho ngi lao đng
Th hai, vay vn ngân hàng là đng lc thúc đy DNNVV hot đng liên tc và
có hiu qu: hot đng cho vay ca ngân hàng giúp cho các DNNVV có vn đ đy
nhanh chu k SXKD, góp phn giúp cho các doanh nghip kinh doanh có hiu qu hn.
Mt trong nhng đc trng c bn ca hot đng cho vay chính là tính hoàn tr và tính
sinh li cao. Chính vì vy, buc các doanh nghip phi s dng vn vay có hiu qu đ t
đng vn đó không nhng có th hoàn tr đúng hn cho ngân hàng mà còn đem v đc
li nhun cho doanh nghip mình. Cng vì l đó mà các khon vay đã tr thành đòn by
tài chính hiu qu trong hot đng kinh doanh ca doanh nghip. Không nhng th, hot
đng cho vay còn giúp doanh nghip s dng vn vay đúng mc đích, hn ch vic s