hoàn thiện mô hình giao dịch một cửa tại ngân hàng thương mại cổ phần bưu điện liên việt - chi nhánh hà đông

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o



KHÓA LUN TT NGHIP


 TÀI:
HOÀN THIN MÔ HÌNH GIAO DCH MT CA
TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN BU
IN LIÊN VIT – CHI NHÁNH HÀ ÔNG


SINH VIÊN THC HIN : TRN TH THM
MÃ SINH VIÊN : A13798
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG


HÀ NI – 2012


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o

KHÓA LUN TT NGHIP


 TÀI:
HOÀN THIN MÔ HÌNH GIAO DCH MT CA
TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN BU
IN LIÊN VIT – CHI NHÁNH HÀ ÔNG

Giáo viên hng dn : PGS.TS Phan Vn Tính
Sinh viên thc hin : Trn Th Thm
Mã sinh viên : A13798
Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng


HÀ NI – 2012
Thang Long University Library


LI CM N

Em xin đc gi li cm n ti tp th các thy cô giáo trng i hc Thng
Long đã dy d và dìu dt em trong sut quá trình em hc tp và nghiên cu ti trng.
c bit, em xin gi li cm n chân thành ti th giáo Phan Vn Tính, ging
viên trng i hc Thng Long – B môn Kinh t đã dành nhiu thi gian tn tình giúp
đ em trong sut thi gian vit khóa lun.
 hoàn thành khóa lun này, em cng xin chân thành cm n s quan tâm ca
Ban giám đc, các trng phó phòng cùng cán b nhân viên Ngân hàng đã tn tình ch
bo giúp đ em trong sut quá trình thc tp và làm khóa lun tt nghip.
Vì thi gian có hn và kin thc còn hn ch, nên khóa lun không tránh khi
nhng hn ch và thiu sót.

Vy em kính mong nhn đc s giúp đ, đóng góp ý kin ca Thy, Cô giáo đ
khóa lun tt nghip ca em đc hoàn thin hn.
Em xin chân thành cm n!
Hà Ni, ngày 03 tháng 04 nm 2012
Sinh Viên
Trn Th Thm









MC LC
LI M U
CHNG 1: VN  C BN V MÔ HÌNH GIAO DCH MT CA TRONG
NGÂN HÀNG THNG MI 1
1.1. Hot đng ch yu trong Ngân hàng thng mi 1
1.1.1. Hot đng huy đng vn 1
1.1.2. Hot đng tín dng 2
1.1.3. Các hot đng kinh doanh khác 4
1.2. Mô hình giao dch trong ngân hàng thng mi 6
1.2.1. Mô hình giao dch truyn thng 6
1.2.1.1. Khái nim 6
1.2.1.2. Quy trình giao dch trong mô hình giao dch truyn thng 6
1.2.1.3. u đim, nhc đim ca mô hình giao dch truyn thng 7
1.2.2. Mô hình giao dch mt ca 8
1.2.2.1. Khái nim v mô hình giao dch mt ca 8

1.2.2.2. Quy trình giao dch trong mô hình giao dch mt ca 8
1.2.2.3. u đim, nhc đim ca mô hình giao dch mt ca 11
1.3. Mô hình giao dch mt ca hin nay ti Ngân hàng thng mi Vit Nam 13
1.3.1. C s pháp lý mô hình giao dch mt ca 13
1.3.1.1. Quyt đnh ban hành Quy ch giao dch mt ca ca Ngân hàng Nhà
nc đi vi các t chc tín dng 13
1.3.1.2. iu kin thc hin giao dch mt ca 14
1.3.1.3. Nguyên tc chung trong giao dch mt ca 16
1.3.1.4. Các bin pháp kim tra, kim soát và đm bo an toàn tài sn trong giao
dch mt ca 17
1.3.1.5 T chc giao dch ca tng b phn trong giao dch mt ca 18
1.3.1.6. Trách nhim ca tng thành viên khi tham gia quy trình giao dch mt
ca………………………………………………………………………………… 19
1.3.2. S cn thit phi ng dng mô hình giao dch mt ca 21
1.4. Ri ro trong giao dch mt ca 22
1.4.1. Khái nim ri ro trong giao dch mt ca 22
Thang Long University Library


1.4.2. Các loi ri ro thng gp khi thc hin mô hình giao dch mt ca 22
1.4.3. Các nhân t tác đng đn ri ro trong mô hình giao dch mt ca 24
1.4.3.1. Nhân t khách quan 24
1.4.3.2. Nhân t ch quan 24
CHNG 2:
THC TRNG ÁP DNG MÔ HÌNH GIAO DCH MT CA TI
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN BU IN LIÊN VIT – CHI
NHÁNH HÀ ÔNG 27
2.1. Tng quan v Ngân hàng Thng mi C phn Bu in Liên Vit – chi nhánh
Hà ông 27
2.1.1. Lch s hình thành và phát trin 27

2.1.2. C cu t chc 28
2.1.3. Hot đng kinh doanh ch yu ca chi nhánh 33
2.1.4. Thc trng hot đng kinh doanh ca chi nhánh t ngày thành lp đn
nay… 33
2.1.4.1. V huy đng vn 34
2.1.4.2. V hot đng s dng vn 35
2.1.4.3. Kt qu kinh doanh 36
2.2. Thc trng giao dch mt ca ti Ngân Hàng Thng mi C phn Bu in
Liên Vit – Chi nhánh Hà ông 37
2.2.1. T chc giao dch mt ca ti Chi nhánh 37
2.2.1.1. C s t chc giao dch mt ca ti Chi nhánh 37
2.2.1.2. Mô hình nghip v giao dch Teller mt ca ti Chi nhánh 38
2.2.1.3. Quy trình giao dch ti quy theo mô hình Teller mt ca ti Chi
nhánh40
2.2.1.4. Quy trình x lý các nghip v áp dng mô hình giao dch mt ca ti
Chi nhánh 42
2.2.2. ánh giá v thc trng giao dch mt ca ti Chi nhánh 49
2.2.2.1. Nhng kt qu đt đc trong thi gian qua 49
2.2.2.2. Nhng hn ch 52
2.2.2.3. Nguyên nhân ca nhng hn ch 53


CHNG 3: MI S GII PHÁP VÀ KIN NGH NHM HOÀN THIN MÔ
HÌNH
GIAO DCH MT CA TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN
BU IN LIÊN VIT – CHI NHÁNH HÀ ÔNG 55
3.1. nh hng phát trin hot đng ca Ngân hàng thng mi c phn Bu in
Liên Vit – Chi nhánh Hà ông 55
3.1.1. C hi và thách thc 55
3.1.2. nh hng phát trin hot đng ca Chi nhánh trong thi gian ti 55

3.2. Mt s gii pháp hoàn thin mô hình giao dch mt ca 57
3.2.1. Nâng cao cht lng đi ng cán b tín dng 57
3.2.2. Hin đi hóa công ngh Ngân hàng 59
3.2.3. Tng cng hot đng Marketing Ngân hàng 59
3.2.4. M rng không gian giao dch 60
3.3. Mt s kin ngh 61
3.3.1. Kin ngh vi Chính ph 61
3.3.2. Kin ngh vi Ngân hàng Nhà nc Vit Nam 62
3.3.3. Kin ngh vi Ngân hàng thng mi c phn Bu in Liên Vit – Chi nhánh
Hà ông 63
KT LUN












Thang Long University Library


DANH MC VIT TT

Ký hiu vit tt Tên đy đ
CN Chi nhánh

GDV Giao dch viên
KSV Kim soát viên
KH Khách hàng
NH Ngân hàng
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM Ngân hàng Thng mi
NHTMCP Ngân hàng Thng mi C phn
TCTD T chc tín dng
VN Vit Nam đng
UNC y nhim chi
UNT y nhim thu

















DANH MC CÁC BNG BIU, S 

Trang

S đ 1.1: Quy trình thc hin giao dch gi tin 6
S đ 1.2: Quy trình thc hin giao dch rút tin 7
S đ 1.3: Quy trình thc hin mô hình giao dch mt ca 9
S đ 2.1: S đ t chc b máy 29
Bng 2.1: Tình hình huy đng vn ca NHTMCP Bu đin Liên Vit – Hà ông 34
Bng 2.2: Tình hình s dng vn ca NHTMCP Bu in Liên Vit – Hà ông 35
Bng 2.3: Kt qu kinh doanh
ca NHTMCP Bu in Liên Vit – Hà ông 36
S đ 2.2: Mô hình t chc nghip v giao dch khách hàng 38
S đ 2.3: Quy trình giao dch mt ca 40
S đ 2.4: Thanh toán séc cùng h thng Ngân hàng 44
S đ 2.5: Thanh toán séc khác h thng Ngân hàng 45
S đ 2.6: Thanh toán UNC cùng h thng Ngân hàng 46
S đ 2.7: Thanh toán UNC khác h thng Ngân hàng 46
S đ 2.8: Thanh toán UNT cùng h thng Ngân hàng 47
S đ 2.9: Thanh toán UNT khác h thng Ngân hàng 48

S đ 2.10: Thanh toán qua th 48








Thang Long University Library

LI M U

1. Tính cp thit ca đ tài
Trong xu th hi nhp và phát trin kinh t Vit Nam đã không ngng hoàn thin
và nâng cao mi hot đng, đy mnh công nghip hoá, hin đi hoá đt nc đ phát
trin mt nn kinh t toàn din, vng chc, đa Vit Nam tin lên cùng các nc trong
khu vc và trên toàn Th gii. Và lnh vc ngân hàng đc xác đnh là lnh vc ht sc
quan trng và có ý ngha quyt đnh đn s phát trin ca kinh t. Nhm h tr Vit Nam
trong quá trình hin đi hoá ngân hàng, ngân hàng th gii (WB) đã tài tr cho Vit Nam
thc hin d án “ Hin đi hoá ngân hàng và h thng thanh toán” vi tng giá tr hn
150 triu USD. Trong h thng các NHTM, đ đáp ng s cnh tranh các Ngân hàng
không ngng áp dng khoa hc và công ngh hin đi đ đi mi và nâng cao cht lng
dch v. Và vic thay đi mô hình giao dch đa ca sang mô hình giao dch mt ca đã
din ra  mt s ngân hàng nhm gim thiu s phin hà đi vi khách hàng và rút ngn
thi gian giao dch, cng nh có điu kin phc v khách hàng tt hn.
 bt kp vi xu hng thay đi mô hình giao dch ca các NHTM, NHTMCP
Bu in Liên Vit – chi nhánh Hà ông đã và đang áp dng mô hình giao dch mt ca
trong hot đng kinh doanh. Tuy nhiên, trong bi cnh các Ngân hàng thng mi cnh
tranh ngày càng khc lit nh hin nay thì vic thay đi mô hình giao dch không phi là
mt điu đn gin và d dàng. Và vi mt ngân hàng mi thành lp nh NHTMCP Bu
in Liên Vit – chi nhánh Hà ông thì li càng gp nhiu khó khn hn. Trong thi gian
thc tp ti ngân hàng, có điu kin tìm hiu v mô hình giao dch ti đây, cùng vi tham
kho mô hình giao dch ti mt s ngân hàng khác, “Hoàn thin mô hình giao dch mt
ca ti ngân hàng thng mi c phn Bu in Liên Vit – chi nhánh Hà ông” là
đ tài mà em la chn.
2. Mc tiêu ca đ tài
- Khái quát trên phng din lý lun v mô hình giao dch mt ca ti NHTM.
- Phân tích, đánh giá thc trng áp dng mô hình giao dch mt ca ti NHTMCP
Bu in Liên Vit – chi nhánh Hà ông.

- a ra gii pháp hoàn thin mô hình giao dch mt ca ti ngân hàng.




3. i tng và phm vi nghiên cu ca đ tài
i tng nghiên cu: tp trung nghiên cu các lý lun v mô hình giao dch mt
ca ti ngân hàng thng mi, thc trng v áp dng mô hình giao dch mt ca ti
NHTMCP Bu in Liên Vit – chi nhánh Hà ông.
Phm vi nghiên cu: hot đng giao dch mt ca ti NHTMCP Bu in Liên
Vit – chi nhánh Hà ông t ngày thành lp đn nay.
4. Phng pháp nghiên cu
Khóa lun s dng tng hp các phng pháp nh: phng pháp duy vt bin
chng, phng pháp tác nghip, phng pháp phân tích tng hp, phng pháp so sánh,
phng pháp đi chiu kt hp vi thc tin, qua đó rút ra nhng tn ti thiu sót cn
khc phc đ m rng áp dng mô hình giao dch mt ca cho các ngân hàng khác.
5. Kt cu bài vit
Ngoài phn m đu, kt lun và danh mc các t vit tt, danh mc bng biu, s
đ, danh mc tài liu tham kho, khóa lun đc kt cu thành ba chng nh sau:
Chng 1
: Vn đ c bn v mô hình giao dch mt ca trong Ngân hàng thng
mi.
Chng 2
: Thc trng áp dng mô hình giao dch mt ca ti Ngân hàng thng
mi c phn Bu in Liên Vit – chi nhánh Hà ông.
Chng 3
: Mt s gii pháp và kin ngh nhm hoàn thin mô hình giao dch mt
ca ti Ngân hàng thng mi c phn Bu in Liên Vit – chi nhánh Hà ông.

Thang Long University Library

1

CHNG 1
VN  C BN V MÔ HÌNH GIAO DCH MT CA TRONG
NGÂN HÀNG THNG MI

1.1. Hot đng ch yu trong Ngân hàng thng mi
1.1.1. Hot đng huy đng vn
Hot đng huy đng vn là hot đng quan trng, quyt đnh ti s sng còn ca
các NH. Bng các nghip v huy đng vn ca mình, NH thc hin vic to lp ngun
vn kinh doanh, đm bo hot đng ca NH an toàn và sinh li. Ngoài ngun vn t có
do ch NH đóng góp ban đu thì ngun vn kinh doanh ca NH ch yu đc hình thành
thông qua vic vay mn trên th trng vi nhiu hình thc huy đng khác nhau.
C th, NHTM đc huy đng vn di các hình thc:
- Huy đng t tin gi: NH huy đng vn t vic nhn tin gi ca các cá nhân,
t chc và t chc tín dng khác di hình thc m tài khon tin gi không k hn, tin
gi có k hn, tin gi tit kim và các hình thc tin gi khác cho KH. ây là ngun vn
quan trng chim t trng ln trong ngun vn ca NHTM do tim lc vn nhàn ri trong
nn kinh t là khá di dào, chi phí huy đng li thp nht so vi các hình thc huy đng
khác. Do vy vn huy đng t tin gi luôn là mc tiêu tng trng hàng nm ca các

NH.
- Vay vn thông qua vic phát hành các giy t có giá: NH huy đng vn thông
qua vic phát hành các giy t có giá nh: k phiu, trái phiu, chng ch tin gi.
Các
giy t có giá
thc cht là các giy nhn n mà NH trao cho KH, ngi cho NH vay tin.
Trong đó, NH xác nhn quyn đòi n ca khách hàng đi vi NH  mt mc lãi sut và
ngày hoàn tr nht đnh.Vic phát hành giy t có giá ca ngân hàng đ hình thành vn s
dng có tính n đnh cao, đng thi nhm gii quyt nhng khon vn thiu ht có tính
tình th do kh nng thu hút bng ngun tin gi hn ch. Song vic đi vay thông qua vic
phát hành các giy t có giá ca các NHTM không phi d dàng, nó ph thuc vào nhiu
yu t. Theo quy đnh, NHTM mun phát hành giy t có giá đ huy đng vn phi lp
k hoch c th và phi đc NHNN cho phép thc hin. Hn na, kh nng vay mn
ca NH thông qua vic phát hành giy t có giá còn ph thuc vào uy tín ca bn thân
NH, lãi sut và trình đ phát trin ca th trng tài chính.

2

- Vay vn ca các t chc tín dng khác trên th trng liên ngân hàng: NH vay
vn trên th trng liên ngân hàng nhm đáp ng nhu cu d tr chi tr cp bách.
Ngun
v
n đi vay này là ngun vn mà NH phi chu chi phí cao hn vn huy đng vì vy ch
trong trng hp NH thiu vn kh dng trong thi gian ngn thì NH mi tìm đn các
Ngân hàng thng mi khác đ tho mãn nhu cu vn kh dng. Tuy vy không phi lúc
nào cng có th huy đng đc ngun vn này mt cách d dàng, đc bit trong thi đim
hin ti khi tt c các NH đu phi đi mt vi vn đ thanh khon.
- Vay vn ngn hn ca NHNN: NHTM vay vn ngn hn t NHNN di hình
thc tái cp vn nh: cho vay li theo h s tín dng; chit khu, tái chit khu, thng
phiu và các giy t có giá ngn hn khác; cho vay có đm bo bng cm c thng phiu

và các giy t có giá ngn hn khác. Vic vay vn NHNN ch thc hin khi NH cha tha
mãn nhu cu v vn thông qua vic vay các t chc tín dng khác. NHTM có th đi vay
NHNN đ đáp ng cho nhu cu s dng vn trong ngn hn ca mình. c bit là trong
trng hp khn cp, có nguy c gây mt an toàn cho h thng thì vic đi vay NHNN tr
thành cu cánh cui cùng nhm cu nguy cho các NHTM tránh s đ v ca các NHTM
có th gây nh hng đn s an toàn ca h thng ngân hàng. Tuy nhiên, vic đi vay
NHNN còn ph thuc vào chính sách tin t ca NHNN trong tng thi k, nu NHNN
đang thc hin chính sách tin t tht cht thì NHTM s gp khó khn trong vic tip cn
đc ngun vn này mt cách d dàng.
- Các hình thc huy đng vn khác: ngoài các hình thc huy đng vn trên thì
các NHTM còn huy đng vn vi các hình thc khác:
+ Vn y thác: NHTM thc hin các dch v nh: y thác cho vay, y thác đu
t, cp phát, gii ngân và thu h… Các dch v này làm gia tng ngun vn NHTM.
+ Vn trong thanh toán là s vn có đc do NHTM làm trung gian thanh toán.
1.1.2. Hot đng tín dng
NHTM đc cp tín dng cho các t chc, cá nhân di các hình thc cho vay,
chit khu giy t có giá, bo lãnh, bao thanh toán và các hình thc khác theo qui đnh
ca Nhà nc. Trong các hot đng cp tín dng thì cho vay là hot đng quan trng,
chim t trng ln và mang li ngun thu ln nht cho NH, là hot đng mi nhn mà các
NHTM hng ti. Mc dù hot đng cho vay có ri ro cao nhng đây li là ngun thu
chính ca các NHTM. Ngoài ra, cho vay cng là mt th trng ln và luôn m rng. Vì
mi doanh nghip hay bt kì t chc kinh t nào cng luôn mun phát trin hot đng sn
kinh doanh ca mình nhng không phi lúc nào h cng có mt ngun vn ln và sn có.
Thang Long University Library

3

Do vy, NH vi các hot đng cp tín dng đã tr thành ni có th giúp các các doanh
nghiêp, t chc cá nhân trong xã hi có th tip cn ngun vn vay vi chi phí hp lý.
- Cho vay

Cho vay là hình thc cp tín dng, theo đó bên cho vay chuyn giao cho bên đi vay
mt khon tin hoc tài sn đ s dng vào mc đích xác đnh trong mt thi gian nht
đnh theo tha thun vi nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi khi đn hn. Cho vay là
quyn ca NHTM. Vì vy, NHTM có quyn yêu cu khách hàng vay phi tuân th nhng
điu kin mang tích cht pháp lý nhm đm bo vic tr n khi đn hn. NHTM đc cho
các t chc, cá nhân vay vn di hình thc:
+ Cho vay ngn hn: là các khon cho vay có thi hn ti 12 tháng nhm cung ng
vn cho KH đ sn xut kinh doanh và phc v đi sng. Thông thng nhng khon vay
ngn hn là nhng khon vay nh, KH vay ch đ gii quyt nhng khó khn tài chính ca
mình trong thi gian ngn. Trong hot đng cho vay ngn hn thì thi gian quay vòng vn
thng nhanh và ri ro trong cho vay thp hn so vi vic cho vay trung và dài hn.
+ Cho vay trung và dài hn: là hình thc cho vay ca NHTM có thi hn trên 12
tháng, vi mc đích cung ng vn cho KH phát trin các d án đu t, mua sm tài sn c
đnh, gia tng vn lu đng và cho vay tiêu dùng. Do KH vay vn dùng đ đu t trong
thi gian trung và dài hn thng gn lin vi các d án đu t có quy mô ln, thi gian
thc hin kéo dài và phc tp nên ri ro trong hot đng này thng cao vì KH cn phi
có khong thi gian tng đi dài đ có th tr đy đ n gc và lãi cho NH. iu này đòi
hi NH phi có bin pháp qun lý phù hp đ có th kim soát vn khi cho vay cng nh
nhng ri ro khác trong quá trình cho vay nhm tránh kh nng tht thoát vn cho NH.
- Chit khu chng t có giá
Chit khu chng t có giá là mt nghip v tín dng ngn hn ca NHTM, trong
đó KH chuyn nhng quyn s hu nhng chng t có giá cha đn hn thanh toán cho
NHTM đ nhn ly mt khon tin bng mnh giá tr đi li tc chit khu và hoa hng
phí. Các giy t có giá NHTM nhn chit khu thng là các giy t có giá ngn hn nh:
tín phiu, k phiu, chng ch tin gi, s tit kim, thng phiu, b chng t hàng xut,
các trái phiu có thi hn lu hành còn li di 12 tháng, các giy t khác giá tr bng
tin. Chit khu là nghip v ít ri ro, kh nng thu hi ca ngân hàng là khá chc chn do
chng t có giá có tính đm bo cao cho ngi th hng. Tuy nhiên, NHTM vn có th
gp ri ro trong nghip v chit khu do giy t mang đi chit khu là gi mo hay ngi

4

chu trách nhim thanh toán chng t có giá b mt kh nng thanh toán trc khi chng
t có giá đn hn thanh toán.
- Bao thanh toán
Bao thanh toán là hình thc cp tín dng, trong đó mt t chc đng ra thanh toán
ngay cho nhà xut khu mt phn tin v hàng hóa đã bán cho ngi nhp khu và sau đó
s đòi nhà nhp khu. Qua hot đng bao thanh toán giúp cho ngi bán thu đc tin
bán hàng ngay thay vì phi đi đn thi hn thanh toán theo hp đng, tit kim và gim
chi phí theo dõi các khon thu hi tr chm. Ngoài ra, vic thc hin bao thanh toán giúp
NH m rng các dch v mà NH cung cp. Vi bên mua hàng khi thc hin bao thanh
toán có th mua hàng theo điu kin thanh toán sau và có c hi đàm phán các điu kin
mua hàng tt hn.
- Bo lãnh ngân hàng
Bo lãnh là hình thc cp tín dng, theo đó t chc tín dng cam kt vi bên nhn
bo lãnh v vic t chc tín dng s thc hin ngha v tài chính thay cho KH khi KH
không thc hin hoc thc hin không đy đ ngha v đã cam kt; KH phi nhn n và
hoàn tr cho t chc tín dng theo tha thun. Bo lãnh đã tr thành loi dch v kinh
doanh có nhiu tác đng tích cc trong vic thúc đy các giao dch v vn, các giao dch
kinh doanh không ch  trong lnh vc tín dng mà c trong d thu, thc hin hp đng,
bo đm cht lng sn phm. Vì bo lãnh ngân hàng luôn đc xem nh tm giy thông
hành cho doanh nghip trong các hot đng mua bán tr chm. Vic này không nhng to
thun li cho k hoch ca KH mà các đi tác kinh doanh cng s có c s đ tin tng
doanh nghip hn. Tuy nhiên, thc hin bo lãnh cng mang li ri ro ln cho NH nu
nh bên đc bo lãnh không thc hin đc ngha v ca mình. Vì vy, khi NH xem xét
phát hành th bo lãnh thì cn phi kim tra k lng tt c các vn đ liên quan đn KH
xin bo lãnh, ngi hng bo lãnh, giao dch gia ngi xin bo lãnh và ngi hng
bo lãnh.
1.1.3. Các hot đng kinh doanh khác
- Hot đng đu t

+ u t trên th trng tin t: Các NHTM tham gia th trng tin t nhm điu
hòa mc d tr ngân qu và đm bo kh nng thanh toán ca NH. Công c đc giao
dch trên th trng tin t là nhng công c n ngn hn có cht lng cao, có k hn t
mt nm tr xung và có nhiu giao dch có kì hn ngn nh: tín phiu kho bc, hi
phiu, lnh phiu NH đu t trên th trng tin t vi mc tiêu li nhun ch là th yu
Thang Long University Library

5

nhng NH vn thc hin đu t vì đây là th trng ít ri ro, có th nói hu nh là không
có ri ro. c bit các giy t có giá trên th trng tin t thng có tính lng cao nên
NH có th d dàng thu hi vn khi cn thit và d dàng đ đc khi cn s dng vn.
+ u t trên th trng chng khoán: NHTM s dng vn đ đu t chng khoán
vi các mc đích khác nhau nh: đa dng vic s dng vn nhm phân tán ri ro, tng thu
nhp và tr giúp thanh khon. Trong vic nm gi các chng khoán, ngân hàng gp
không ít các ri ro nh: ri ro tín dng, ri ro th trng, ri ro lãi sut Do mc đ ri ro
trong kinh doanh chng khoán cao nên các NHTM mun kinh doanh chng khoán phi
lp các công ty chng khoán, tách bch hot đng ngân hàng vi hot đng chng khoán.
Ngoài ra đ thc hin kinh doanh chng khoán có hiu qu, NH phi d tính chính xác,
hp lý các bin đng ca th trng v lãi sut và mc đ ri ro ca chng khoán.
+ u t khác: NHTM không ch đu t vào th trng tin t, th trng chng
khoán, mà còn đu t vào các lnh vc khác nh: góp vn liên doanh, mua c phn nhm
phân tán ri ro và tng thu nhp.
- Kinh doanh ngoi t
Kinh doanh ngoi t vi KH là hot đng kinh doanh ca NHTM trên th trng
ngoi t thông qua các giao dch mua bán giao ngay, giao dch có k hn, giao dch hoán
đi, giao dch quyn chn nhm đáp ng nhu cu có liên quan đn ngoi t ca KH và
NH. Nhng hin nay  Vit Nam ch yu các NHTM mi ch thc hin mua bán ngoi t
giao ngay và giao dch có k hn. Thông qua vic kinh doanh ngoi t NH cung cp cho
các KH mình mt lng ngoi t phc v mc đích cá nhân cng nh kinh doanh ca

KH. Vic kinh doanh này cng làm lu thông lng ngoi t trên th trng thông qua
vic trao đi mua bán ngoi t vi KH. Cùng vi đó NH có th nhn đc phí giao dch
hay chênh lch giá trong vic mua bán ngoi t vi KH.
- Kinh doanh vàng bc, đá quí
Trên th trng hi đoái quc t, vàng bc đá quí đc coi là mt loi tin t đc
bit, đc đnh giá và kinh doanh nh các đng tin khác.  nhiu nc, nht là các nc
đang phát trin, vàng đc s dng rng rãi trong vic ct tr và thanh toán tài sn có giá
tr ln; vì vy, vic to các công c đ phòng nga và hn ch ri ro trong kinh doanh
vàng  các NHTM là rt cn thit.
- Dch v y thác
Dch v y thác là dch v qun lý h tài sn mà nhng ngi ch s hu v tài
sn y thác cho mt t chc hay mt cá nhân nào đó trông gi qun lý h. Vic qun lý

6

trông gi h tài sn này đc thc hin thông qua các hp đng y thác và di mi hình
thc vi cách b trí khác nhau.
- Dch v thông tin t vn
T vn là vic đa ra các tr giúp ca nhà t vn cho ngi đc t vn trên nhiu
lnh vc hot đng nh tin t, tài chính cá nhân, tài chính doanh nghip… ây là lnh
vc mà các NH có u th rt ln và các NHTM hin đi rt quan tâm m rng và phát
trin loi hình dch v này nhm mc đích đáp ng nhu cu trong vic s dng tài chính
cá nhân hoc tài chính doanh nghip ca khách hàng và góp phn tng thu nhp cho NH.
Thông qua hot đng t vn này KH có th có nhng quyt đnh đúng đn và hp lý trong
vic s dng tài chính ca mình.
1.2. Mô hình giao dch trong ngân hàng thng mi
1.2.1. Mô hình giao dch truyn thng
1.2.1.1. Khái nim
Là mô hình t chc truyn thng ca các Ngân hàng, đc bit trong điu kin trình
đ ng dng công ngh tin hc trong công tác k toán còn thp.

i vi nhng NH áp dng mô hình giao dch truyn thng, khi KH đn giao dch
vi NH dù là mt giao dch bình thng cng phi qua nhiu ca: thanh toán viên, cán b
nghip v có liên quan.
1.2.1.2. Quy trình giao dch trong mô hình giao dch truyn thng
S đ 1.1: Quy trình thc hin giao dch gi tin

(1)



(4) (2)
(3)


Din gii quy trình:
1. Khách hàng trc tip đn qu đ np tin.
2. Sau khi kim ngân và kim soát, qu chuyn chng t cho k toán.
3. Khách hàng đn giao dch vi k toán.
4. K toán x lý, hch toán và cung cp chng t cho khách hàng.
Khách hàng
Qu chính
K toán giao dch
Thang Long University Library

7

S đ 1.2: Quy trình thc hin giao dch rút tin

(1)

(3) (2) (4)



Din gii quy trình:
1. Khách hàng đn giao dch trc
tip vi k toán.
2. Sau khi kim tra s d tài
khon và chng t, k toán chuyn chng t cho qu chính.
3. Khách hàng ti b phn qu
đ nhn tin.
4. Qu chuyn chng t li cho
k toán.
1.2.1.3. u đim, nhc đim ca mô hình giao dch truyn thng
- u đim:
+ Quy trình thc hin mt giao dch đc phân cp, phân quyn rõ ràng, các thành viên
thc hin giao dch ch chu trách nhim trong phm vi nhim v đc giao. Khi phát sinh sai
sót có th điu chnh ngay khi có mt ca KH.
+ C s vt cht k thut và công ngh  quy giao dch không đòi hi quá cao,
không là gánh nng trc tip cho mi NH.
+ Hn ch đc ri ro v mt tâm lý do mi nhân viên ch chu trách nhim trong
phm vi đã đc giao.
+ Tính chuyên môn cao.
- Nhc đim:
+ D liu phân tán, không thng nht v mã s KH do đó khó qun lý đc các
thông tin ca KH.
Khách hàng
Qu chính
K toán giao dch

8

+ K toán viên ch chu trách nhim kim soát chng t và hch toán vào s k
toán theo qui đnh, còn các giao dch liên quan đn thu chi tin mt do qu chính thc
hin.
+ KH đn giao dch vi NH phi np chng t cho đúng thanh toán viên gi tài
khon ca mình, ngay c khi thc hin mt giao dch bình thng thì KH cng phi qua
nhiu ca: Thanh toán viên, cán b nghip v có liên quan.
+ Khách hàng phi đi li nhiu ln đn b phn qu, k toán gây phin hà và tn
kém thi gian.
+ Trong điu kin cnh tranh hin nay mô hình giao dch truyn thng dn không
còn phù hp và luôn cn tr s gia tng và phát trin sn phm ca các NH nh: Th
thanh toán, th rút tin t đng.
+ Hn ch s m rng quy mô cng nh nâng cao cht lng dch v ca mi
Ngân hàng.
1.2.2. Mô hình giao dch mt ca
1.2.2.1. Khái nim v mô hình giao dch mt ca
Là vic thc hin giao dch ca Ngân hàng mà khách hàng ch giao dch ti mt
ca nht đnh ca quy giao dch thuc Ngân hàng và nhn kt qu t ca giao dch đó.
Là kt qu ca nhng n lc ng dng và hin đi hóa công ngh Ngân Hàng
nhm nâng cao cht lng, đn gin hóa th tc hành chính và đa dng hóa các dch v
Ngân hàng.
Trong mô hình giao dch mt ca, GDV đc kiêm nhim c k toán và th qu
chi tin trc tip cho KH ti quy theo hn mc cho phép. KH đn giao dch có th đc
yêu cu gii quyt tt c các dch v: tin gi, tin vay, thanh toán, mua bán ngoi t…và
có th đn giao dch  bt c GDV nào, bt k chi nhánh nào trong mt NH.
1.2.2.2. Quy trình giao dch trong mô hình giao dch mt ca

Thang Long University Library

9

S đ 1.3: Quy trình thc hin mô hình giao dch mt ca

(1) (2)

(3)
(5) (4)


(6)


(7)

Din gii quy trình:
Bc 1: Tip nhn nhu cu ca khách hàng
Thc hin: Giao dch viên
- Khách hàng đn ngân hàng ch cn giao dch trc tip vi mt giao dch viên đ
đa ra nhu cu ca mình.
- Giao dch viên tip nhn nhu cu ca khách hàng, bao gm:
+ M tài khon ca khách hàng - thc hin theo qui đnh m tài khon hin hành.
+ Thanh toán qua tài khon thanh toán, phát hành séc ca Ngân hàng - thc hin
theo qui trình nghip v tin gi thanh toán.
+ Huy đng vn dân c: nhn tin gi tit kim, k phiu, trái phiu…thc hin

theo quy trình nghip v tin gi tit kim không k hn và có k hn.
+ Chuyn tin, mua bán thu đi ngoi t, séc du lch – thc hin theo qui trình
nghip v thanh toán.
+ Phát vay, thu n theo ch đnh thanh toán ca nghip v tín dng theo qui trình
tín dng.
Khách hàng
Tip nhn nhu cu
ca khách hàng
Kim tra chng t
ca khách hàng
X lý giao dch
Kim soát và
duyt giao dch
In chng t
Thu/chi tin mt
Phân phi chng t và
công vic cui ngày

10

+ Thu, chi tin mt theo yêu cu ca khách hàng cho các nghip v trên.
Bc 2: Kim tra chng t ca khách hàng
Thc hin: Giao dch viên
- Kim tra tính hp l, hp pháp ca các giy t,chng t do khách hàng xut trình
theo đúng hng dn đi vi tng loi nghip v.
- Nu chng t khách lp có thiu sót, giao dch viên hng dn khách hàng ghi
b sung hoc hng dn khách lp phiu mi.
- Nu chp nhn yêu cu, chuyn thc hin bc 3.
Bc 3: X lý giao dch
Thc hin: Giao dch viên

- Cn c vào chng t do khách hàng lp, thu tin mt (nu có) theo hng dn
thu tin mt ti các quy trình nghip v (tin gi, tin vay, chuyn tin…).
- Tin hành vic nhp d liu theo tng màn hình giao dch tu theo nghip v.
- Nu trong hn mc giao dch ca GDV, chuyn thc hin bc 5.
- Nu vt hn mc giao dch, chuyn thc hin bc 4
Bc 4: Kim soát và duyt giao dch
Thc hin: Kim soát viên
- Kim tra các chi tit giao dch trên màn hình.
- Nu chp nhn, ký duyt giao dch, chuyn sang bc 5.
- Trng hp không chp nhn giao dch, tr li chng t cho giao dch viên làm
li kèm lý do.
Bc 5: In chng t
Thc hin: Giao dch viên
- In các thông tin lên chng t ca khách hàng .
- Ký chng t giao dch.
- Chuyn các chng t thanh toán cho b phn thc hin đi các kênh thanh toán
- Nu giao dch liên quan đn tin mt thì chuyn sang bc 6.
Bc 6: Thu / Chi tin mt
Thc hin: Giao dch viên
- Tin hành chi tin mt theo tng quy trình nghip v (tin gi, tin vay, chuyn
tin…).
- Trong quá trình kim đm, tin hành vic kim tra tin tht hay gi.
- Chuyn sang bc 7.
Thang Long University Library

11

Bc 7: Phân phi chng t và công vic cui ngày
Thc hin: Giao dch viên
- Tr khách hàng liên th 2.

- Cui ngày thc hin:
+ In các báo cáo giao dch trong ngày, kim tra đi chiu gia chng t giao dch
và báo cáo khp đúng
+ Kim soát viên ký báo cáo ca giao dch viên sau khi đã chm khp đúng.
+ Np báo cáo có ch ký ca kim soát kèm giao dch trong ngày cho b phn k
toán tng hp.
1.2.2.3. u đim, nhc đim ca mô hình giao dch mt ca
- u đim:
+ u đim v mt lý thuyt ca giao dch mt ca là thi gian thc hin mt giao
dch nhanh gn, nâng cao cht lng dch v. Vi khách hàng khi mun thc hin bt k
mt giao dch nào (gi tin, rút tin, thanh toán ) có th chn bt c mt quy giao dch
nào giao dch viên cng s đáp ng đc nhu cu ca khách hàng trong thi gian nhanh
nht. H thng giao dch mt ca s đem li nhiu tin ích cho khách hàng nh gi và rút
tin nhiu ni nh kh nng giao dch đa chi nhánh, tit kim thi gian và gim thiu
phin hà. Các dch v thanh toán nhanh chóng và thun tin vi thi gian tính bng giây
s đc ph bin nh thanh toán lng, lnh thng trc, y nhim thu, dch v tr
lng V phía Ngân hàng s tit kim đc chi phí giao dch trong cùng thi gian nh
trc đây và h có th phc v khách hàng mt cách tt hn.
+ Vic thc hin mô hình giao dch mt ca giúp cho Ngân hàng tng cng kh
nng qun lý điu hành công vic trên mi phng din nh: Qun lý vay vn, qun lý
cho vay và kh nng thanh toán. Trong mô hình này vic qui đnh giao hn mc cho mi
giao dch viên đm bo theo đúng qui đnh cng hn ch ti đa đc thi gian giao dch
và qua đó tng tính chuyên nghip, an toàn trong giao dch Ngân hàng, nâng cao tính đc
lp, trình đ, ý thc ca giao dch viên, trng giao dch cng nh lãnh đo chi nhánh.
+ Nhiu giao dch đc x lý theo lô (nhp lãi vào gc, chuyn k hn ) nên tránh
đc s li dng ca cán b vào chng trình t đng hch toán. Các giao dch nh: tin
gi, tín dng, tài tr thng mi, chuyn tin đc t đng hch toán vào s cái.
+ Qui trình luân chuyn và bo qun chng t k toán cng đc đn gin hóa đi
rt nhiu, gim bt s cng knh trong b máy, gim thiu đc chi phí hot đng ca
Ngân hàng. Các giao dch viên có th t duyt hn mc hoc đy sang cho kim soát

12

duyt nu quá hn mc, cui ngày tp trung chng t lên b phn kim tra đ k toán
kim tra.
+ Tiêu chí bo mt trong giao dch mt ca đc bit quan trng, đ đm bo đ an
toàn và bo mt trong mi giao dch thì các giao dch viên đc cp mã khóa bo mt đ
thc hin ngha v theo thm quyn. ng thi mi khách hàng khi đn giao dch vi
Ngân hàng s có mt mã thc hin giao dch và mã này là duy nht nên to đc tính an
toàn trong các giao dch.
+ Trong mô hình giao dch mt ca không cho phép sa cha các giao dch đã b hch
toán sai, sau khi khóa s hàng ngày thì không đc phép vào h thng đ sa cha hoc thc
hin thêm giao dch. S liu đc lu tr ti trung tâm d phòng d liu, điu này đm bo
đ an toàn cao trong quá trình giao dch.
Nh vy, vic áp dng mô hình giao dch mt ca nhm hin đi hóa h thng
thanh toán và k toán khách hàng (IPCAS) đã và đang mang li nhiu tin ích cho c
khách hàng và Ngân hàng. H thng mi cng là điu kin hi nhp và phát trin ca các
Ngân hàng trong thi gian ti.
- Nhc đim:
+  có đc h thng giao dch Ngân hàng mt ca thc s chuyên nghip và
tin ích cn phi có thi gian và mt ngun vn đu t ln hn nhiu đ có th trang b
đy đ c s vt cht, k thut Nht là vi các h thng tin hc còn thiu chuyên
nghip và cha đm bo an toàn tuyt đi nh hin nay.
+ Khi áp dng giao dch mt ca, các giao dch viên va là th qu va là k toán
do vy đòi hi đi ng cán b nhân viên có trình đ cao, s dng thành tho các phn
mm tin hc đ có th x lý giao dch tt hn. Ngoài ra các giao dch viên phi có phm
cht đo đc tt khi giao dch vi khách hàng vì h là nhng ngi đi din cho Ngân
hàng, là b mt ca Ngân hàng.
+ Do quá trình phân công và qun lý cht ch hn cho tng giao dch viên nên
to mng li qun lý cng knh, đ qun lý đc hiu qu cao thì đòi hi trình đ ca

các cán b qun lý phi cao hn, mang tính chuyên nghip hn.
+ Giao dch tin mt  Vit Nam ln, mnh giá li nh nên khó có th tránh
nhm ln trong quá trình kim đm.
+ Nhng giao dch tin mt có giá tr ln gây rt nhiu ri ro cho GDV trong khi
kim đm và phân bit tin gi.
+ Giao dch mt ca hay nhng khó, đó là kt qu ca nhng n lc ng dng và
hin đi hoá công ngh Ngân hàng nhm nâng cao cht lng, đn gin hoá th tc hành
Thang Long University Library

13

chính và đa dng hoá các dch v Ngân hàng. Vic này s càng quan trng vi các ngân
hàng Vit Nam bi nó góp phn nâng cao cht lng dch v, nâng cao nng lc cnh
tranh ca t chc tín dng trong giai đon chim lnh và phân chia th trng đang din ra
mnh m hin nay.
1.3. Mô hình giao dch mt ca hin nay ti Ngân hàng thng mi Vit Nam
1.3.1. C s pháp lý mô hình giao dch mt ca
1.3.1.1. Quyt đnh ban hành Quy ch giao dch mt ca ca Ngân hàng Nhà nc đi
vi các t chc tín dng
Quy ch giao dch mt ca áp dng đi vi các t chc tín dng đc ban hành
kèm theo Quyt đnh s 1498/2005/Q – NHNN ngày 13/10/2005 ca Thng đc Ngân
hàng Nhà nc Vit Nam bao gm nhng quy đnh sau:
- i tng áp dng:
Quy ch giao dch mt ca đc áp dng đi vi các t chc tín dng có đ điu
kin thc hin giao dch mt ca theo quy đnh ca NHNN.
- Phm vi điu chnh:
Quy ch giao dch mt ca điu chnh các giao dch sau:
+ Giao dch thu - chi tin mt: bao gm nhn, tr tin gi t tài khon tin gi, tài
khon tit kim, k phiu, trái phiu, chng ch tin gi, và các giao dch thu chi tin mt
khác.

+ Giao dch thanh toán, chuyn tin: Thanh toán qua tài khon thanh toán, phát
hành séc, th ngân hàng; chuyn tin, mua bán thu đi ngoi t, séc du lch; và các giao
dch thanh toán khác.
+ Các giao dch khác: đc áp dng tùy theo mc đ v điu kin thc hin giao
dch mt ca ca t chc tín dng trên nguyên tc đm bo các quy đnh và ni dung quy
trình nghip v liên quan đn loi giao dch đó.
- Gii thích mt s t ng đc s dng trong mô hình giao dch mt ca:
+ Giao dch mt ca: là phng thc t chc cung ng dch v ca t chc tín
dng cho khách hàng, trong đó khách hàng ch cn giao dch vi mt giao dch viên ca
t chc tín dng và nhn kt qu t giao dch viên đó.

14

+ Giao dch viên: là cán b, nhân viên ca t chc tín dng trc tip giao dch vi
khách hàng, chu trách nhim tip nhn đ gii quyt các nhu cu ca khách hàng theo
thm quyn trong vic lp, kim soát và phê duyt chng t giao dch.
+ Kim soát viên: là cán b, nhân viên ca t chc tín dng đc phân cp thc
hin vic kim tra, kim soát và phê duyt các giao dch trong phm vi trách nhim đc
phân công.
+ Hn mc giao dch: là giá tr ti đa ca mt giao dch mà giao dch viên đc
phép thc hin không cn có s phê duyt ca kim soát viên. Mi loi giao dch có các
hn mc khác nhau.
+ Hn mc tn qu: là s d tin mt ti đa mà giao dch viên đc phép gi ti
bt k thi đim nào trong ngày giao dch.
+ B phn qu: là b phn ngân qu ca t chc tín dng có trách nhim t chc
thu, chi tin mt, giy t có giá; giao, nhn các tài sn khác đi vi các giao dch viên và
vi khách hàng (đi vi các giao dch tin mt vt hn mc ca giao dch viên).
+ Quy giao dch: là ni giao dch viên thc hin vic giao dch vi khách hàng.
1.3.1.2. iu kin thc hin giao dch mt ca
Các t chc tín dng t chc thc hin giao dch mt ca khi có đ các điu kin

sau:
V c s vt cht, trang thit b k thut:
- Quy giao dch phi đc b trí đm bo an toàn tài sn và thun tin cho vic
giám sát hot đng thu - chi tin ca giao dch viên. Có ni quy và thông báo công khai
cho khách hàng.
- H thng trang thit b đc kt ni hoàn chnh thành mng đ cp nht, x lý,
kim tra, kim soát, khai thác và lu tr các d liu mt cách an toàn, chính xác, nhanh
chóng và thun tin. Có h thng máy tính và trung tâm lu gi s liu d phòng.
Thang Long University Library

15

- Có chng trình giao dch thích hp xây dng trên nguyên tc tuân th các quy
đnh hin hành đi vi tng loi hình nghip v ca t chc tín dng, đng thi tng
thích và phù hp vi các chng trình phn mm khác.
- Có bin pháp bo mt đ đm bo an toàn và bí mt các d liu trong chng
trình, mã khóa truy cp h thng và ch ký đin t. H thng kim soát chung và h thng
kim soát thông qua mng máy tính phi có đ kh nng đ kim soát các thao tác nghip
v trong giao dch mt ca, bo đm thc hin đúng quy đnh, chng li dng tham ô,
chim đot tài sn.
iu kin v an ninh:
n v phi đm bo điu kin v an ninh: Máy quay (camera), bo v, h thng
phòng cháy, cha cháy
iu kin v đi ng cán b:
- Kim soát viên, giao dch viên và ngi qun tr h thng tham gia giao dch mt
ca phi nm rõ quy trình nghip v, vn hành thành tho chng trình giao dch, đc
đào to bài bn v x lý các nghip v đc phân công, có kh nng giao tip tt vi
khách hàng và x lý thành tho quy trình nghip v trên h thng. Và phi có t cách,
phm cht đo đc tt, có tính đc lp và trách nhim cao trong công vic.
- Tuân th tuyt đi quy trình h thng, quy trình giao dch và ch đc phép giao

dch trong phm vi chc nng, quyn hn đc cp trên giao nhim v và phân công.
iu kin v h tng c s vt cht tin hc:
n v phi có h thng máy tính, h thng mng, đng truyn phi đm bo an
ninh theo quy đnh và phi phù hp vi các thông s k thut đc kt ni hoàn chnh đ
cp nht, x lý, kim tra, kim soát, khai thác và lu tr d liu an toàn, chính xác, nhanh
chóng, thun tin.
iu kin v h thng ng dng công ngh thông tin:
- H thng ng dng: c cài đt h thng phn mm ng dng thng nht ca
mi Ngân hàng, phù hp vi mô hình giao dch mt ca, đm bo an toàn an ninh h
thng và x lý giao dch hàng ngày.