B GIÁO DC ÀO TO
TRNGăIăHCăTHNGăLONG
o0o
KHịAăLUNăTTăNGHIP
TÀI:
NỂNGăCAOăCHTăLNGăHOTăNGăCHOă
VAYăKHÁCHăHÀNGăCÁăNHỂNăTIăNGỂNăHÀNGă
THNGăMIăCăPHNăCỌNGăTHNGă
VITăNAM - CHIăNHÁNHăNGăA
HÀăNIă- 2012
SINHăVIểNăTHCăHIN
:ăLUăTHÙY LINH
MÃ SINH VIÊN
: A13660
CHUYÊN NGÀNH
: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
B GIÁO DC ÀO TO
TRNGăIăHCăTHNGăLONG
o0o
KHịAăLUNăTTăNGHIP
TÀI:
NỂNGăCAOăCHTăLNGăHOTăNGăCHO
VAY KHÁCHăHÀNGăCÁăNHỂNăTIăNGỂNăHÀNG
THNGăMIăCăPHNăCỌNGăTHNGă
VITăNAM - CHIăNHÁNHăNGăA
HÀăNIă- 2012
Giáoăviênăhngădn
:ăTh.săTrnăThăThùyăLinh
Sinhăviênăthcăhin
:ăLuăThùyăLinh
Mã sinh viên
: A13660
Chuyên ngành
: Tài chính - Ngân hàng
Thang Long University Library
LIăCMăN
Khóa lun này là kt qu ca quá trình hc tp ti trng i hc Thng Long
cùng vi đó là quá trình tìm hiu thc t ca bn thân em ti Ngân hàng thng mi c
phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a trong thi gian qua.
Trc tiên, vi tình cm chân thành nht, em xin gi li cm n sâu sc đn
nhng thy cô giáo đã sáng lp nên trng i hc Thng Long. Các thy cô đã mang
đn cho chúng em mt môi trng hc tp lành mnh, nng đng và hin đi nht.
Nm lp 12, do bit sc hc ca mình, em ch np h s duy nht vào trng i hc
Thng Long sau đó em đã thi đ. Vào nm th nht đi hc, vi suy ngh đi hc không
cn phi chm ch quá, ch cn tp trung vào thi đim ôn thi là đ. Nhng thc t cho
em thy không phi nh vy, nu không thc s c gng và n lc thì s không th tt
nghip ra trng vi tm bng khá hay gii trên tay. Thêm na, đó là nhng quy ch
nghiêm ngt và tính trung thc rt cao trong thi c ca trng đã rèn luyn cho em s
t tin khi đi mt vi áp lc công vic, đã làm thay đi con ngi em và em luôn t
hào là mt sinh viên i hc Thng Long.
Li cm n th hai, em xin đc gi đn các thy cô giáo đã và đang ging dy
ti trng i hc Thng Long. Trong sut 4 nm qua, vi lòng yêu ngh, yêu sinh
viên, nh vào nhng kinh nghim dày dn cng nh s ging dy nhit tình, các thy
cô đã truyn cho em nhng kin thc quý báu trên con đng lp nghip ca mình.
Nhân đây, em xin đc bit cm n đn cô giáo Thc s Trn Th Thùy Linh, ngi đã
dành rt nhiu thi gian và tâm huyt đ ch bo, hng dn, giúp em hoàn thành khóa
lun tt nghip này.
Li cm n th ba, em mun dành cho nhng ngi bn ca em ti trng i
hc Thng Long. Nhng ngi bn thân luôn sát cánh bên nhau, giúp đ và chia s vi
nhau nhng vui bun trong cuc sng cng nh trong hc tp. Chc chn mi khi nh
v quãng thi gian sinh viên này, tôi s không bao gi có th quên đc các bn.
Cui cùng và đc bit nht, em mun gi li cm n đn gia đình ca em. Cm
n b m đã sinh ra con và nuôi nng con khôn ln nh ngày hôm nay. Con mun cm
n đn m, ngi luôn yêu thng, cm thông, chia s mi nim vui, ni bun k t
khi con bc chân vào cánh cng i hc. Và đc bit, con mun cm n ba, ngi
luôn quan tâm, khuyên bo và hng con đi trên con đng s nghip cng nh lo
lng cho sc khe ca con rt nhiu. Chc chn đng đi sau này s có không ít
nhng khó khn và th thách đang ch đi nhng con bit bên cnh con s luôn có
mt gia đình giang rng tay đón con vào lòng.
MCăLC
Trang
LIăMăU
CHNGă 1:ă NHNGă VNă ă Că BNă Vă HOTă NGă CHOă VAYă
KHÁCHăHÀNGăCÁăNHỂNăVÀăCHTăLNGăCHOăVAYăKHÁCHăHÀNGăCÁă
NHỂNăCAăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI 1
1.1. NhngălỦălunăcăbnăvăhotăđngăchoăvayăcaăngơnăhƠngăthngămi 1
1.1.1. Khái nim và đc đim cho vay 1
1.1.1.1. Khái nim cho vay 1
1.1.1.2. c đim cho vay 1
1.1.2. Nguyên tc và điu kin cho vay 2
1.1.2.1. Nguyên tc cho vay 2
1.1.2.2. iu kin cho vay 3
1.1.3. Phân loi cho vay 4
1.1.4. nh giá khon cho vay 7
1.1.5. Quy trình cho vay 8
1.1.6. m bo an toàn trong cho vay 10
1.1.6.1. Cho vay có đm bo bng tài sn 10
1.1.6.2. Cho vay không có đm bo bng tài sn 10
1.2. NhngălỦălunăcăbnăvăhotă đngă choă vayăkháchăhƠngă cáă nhơnăcaăngơnă
hƠngăthngămi 11
1.2.1. Khái nim cho vay khách hàng cá nhân 11
1.2.2. c đim cho vay khách hàng cá nhân 11
1.2.3. Vai trò ca cho vay khách hàng cá nhân 12
1.2.3.1. i vi nn kinh t 12
1.2.3.2. i vi khách hàng cá nhân 13
1.2.3.3. i vi ngân hàng thng mi 14
1.3. NhngălỦălunăcăbnăvăchtălngăchoăvayăkháchăhƠngăcáănhơnăcaăngơnă
hƠngăthngămi 15
1.3.1. Khái nim cht lng cho vay khách hàng cá nhân 15
1.3.2. S cn thit phi nâng cao cht lng cho vay khách hàng cá nhân 15
1.3.3. Các ch tiêu đánh giá cht lng cho vay khách hàng cá nhân 16
1.3.3.1. Các ch tiêu đnh tính 16
1.3.3.2. Các ch tiêu đnh lng 17
1.3.4. Các nhân t nh hng đn cht lng cho vay khách hàng cá nhân 25
1.3.4.1. Nhóm nhân t khách quan 25
Thang Long University Library
1.3.4.2. Nhóm nhân t ch quan 27
KTăLUNăCHNGă1 29
CHNGă2:ăTHCăTRNGăCHTăLNGăCHOăVAYăKHÁCHăHÀNGăCÁă
NHỂNăTIăNGỂNăHÀNGăTHNGăMIăCăPHNăCỌNGăTHNGăVITă
NAM - CHIăNHÁNHăNGăA 30
2.1. Giiă thiuă kháiă quátă vă Ngơnă hƠngă thngă miăcă phnă Côngă thngă Vită
Nam - Chiănhánhăngăa 30
2.1.1. Lch s hình thành và phát trin 30
2.1.2. C cu t chc 31
2.1.3. Chc nng, nhim v ca tng b phn 31
2.1.4. Hot đng kinh ếoanh ch yu 34
2.2. TìnhăhìnhăhotăđngăkinhădoanhăcaăNgơnăhƠngăthngămiăcăphnăCôngă
thngăVităNamă- Chiănhánhăngăaăgiaiăđonă2009ă- 2011 35
2.2.1. Hot đng huy đng vn 35
2.2.2. Hot đng cho vay 39
2.2.3. Hot đng kinh ếoanh khác 43
2.2.3.1. Hot đng kinh ếoanh ngoi t 43
2.2.3.2. Hot đng thanh toán quc t 44
2.2.3.3. Mt s hot đng ếch v khác 46
2.2.4. Kt qu hot đng kinh ếoanh 47
2.2.5. ánh giá chung v tình hình hot đng kinh ếoanh ca Ngân hàng thng
mi c phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a giai đon 2009 -
2011 49
2.3. TìnhăhìnhăchtălngăchoăvayăkháchăhƠngăcáănhơnătiăNgơnăhƠngăthngămiă
căphnăCôngăthngăVităNamă- Chiănhánhăngăa 50
2.3.1. Nhng quy đnh chung trong cho vay khách hàng cá nhân ti Ngân hàng
thng mi c phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a 50
2.3.1.1. Nguyên tc cho vay khách hàng cá nhân ti Ngân hàng thng mi c
phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a 50
2.3.1.2. iu kin cho vay khách hàng cá nhân ti Ngân hàng thng mi c
phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a 51
2.3.1.3. Quy trình cho vay khách hàng cá nhân ti Ngân hàng thng mi c
phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a 52
2.3.1.4. Các sn phm cho vay khách hàng cá nhân ti Ngân hàng thng mi
c phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a 55
2.3.2. Cht lng cho vay khách hàng cá nhân ti Ngân hàng thng mi c
phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a 60
2.3.2.1. Các ch tiêu đnh tính 60
2.3.2.2. Các ch tiêu đnh lng 61
2.4. ánhăgiáăchtălngăchoăvayăkháchăhƠngăcáănhơnătiăNgơnăhƠngăthngămiă
căphnăCôngăthngăVităNamă- Chiănhánhăngăa 82
2.4.1. Kt qu đt đc 82
2.4.2. Hn ch còn tn ti 83
2.4.3. Nguyên nhân 85
2.4.3.1. Nguyên nhân khách quan 85
2.4.3.2. Nguyên nhân ch quan 86
KTăLUNăCHNGă2 88
CHNGă 3:ă GIIă PHÁPă NHMă NỂNGă CAOă CHTă LNGă CHOă VAYă
KHÁCHă HÀNGă CÁă NHỂNă TIă NGỂNă HÀNGă THNGă MIă Că PHNă
CỌNGăTHNGăVITăNAMă- CHIăNHÁNHăNGăA 89
3.1. nhăhngăphátătrinăkinhădoanhăcaăNgơnăhƠngăthngămiăcăphnăCôngă
thngăVităNamă- Chiănhánhăngăa 89
3.1.1. nh hng kinh ếoanh ca Ngân hàng thng mi c phn Công thng
Vit Nam 89
3.1.2. nh hng kinh ếoanh ca Ngân hàng thng mi c phn Công thng
Vit Nam - Chi nhánh ng a 90
3.2. nhăhngăphátătrinăchoăvayăkháchăhƠngăcáănhơnăcaăNgơnăhƠngăthngă
miăcăphnăCôngăthngăVităNamă- Chiănhánhăngăa 91
3.3. MtăsăgiiăphápănhmănơngăcaoăchtălngăchoăvayăkháchăhƠngăcáănhơnătiă
NgơnăhƠngăthngămiăcăphnăCôngăthngăVităNamă- Chiănhánhăngăa 92
3.3.1. Hoàn thin chính sách cho vay khách hàng cá nhân 92
3.3.2. Nâng cao cht lng công tác thm đnh khách hàng 96
3.3.3. Thc hin nghiêm túc công tác kim tra, kim soát sau khi cho vay 97
3.3.4. Gii quyt n quá hn 98
3.3.5. Xây ếng và hoàn thin chính sách khách hàng 99
3.3.6. a ếng hóa các sn phm cho vay khách hàng cá nhân 99
3.3.7. Tng cng công tác đào to và nâng cao cht lng đi ng cán b 100
3.3.8. Nâng cao c s vt cht k thut công ngh và các trang thit b 101
3.3.9. y mnh hot đng MarkỀting 102
3.4. Mtăsăkinăngh 102
3.4.1. Kin ngh đi vi Chính ph và các B, Ngành liên quan 102
3.4.2. Kin ngh đi vi Ngân hàng Nhà nc 103
3.4.3. Kin ngh đi vi Ngân hàng thng mi c phn Công thng Vit Nam
104
KTăLUNăCHNGă3 105
KTăLUN 106
Thang Long University Library
DANHăMCăVITăTT
KỦăhiuăvitătt Tênăđyăđ
ATM Máy rút tin t đng
AUD ô la Úc
CAD ô la Canada
CBCNV Cán b công nhân viên
CIC Trung tâm Thông tin tín dng Ngân hàng Nhà nc
CV Cho vay
CPI Ch s giá tiêu dùng
KDTC im kinh doanh ti ch
VQLC n v qun lý ch
EUR ng tin chung Châu Âu
GDP Tng sn phm quc ni
HBT Hi đng B trng
INCAS H thng giao dch trc tuyn Ngân hàng Công thng
KHCN Khách hàng cá nhân
MB Ngân hàng thng mi c phn Quân đi
NHCT Ngân hàng Công thng
NHCV Ngân hàng cho vay
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
POS Máy chp nhn thanh toán th
SWIFT Hip hi Tài chính Vin thông liên Ngân hàng Toàn cu
TCKT T chc kinh t
TCTC T chc tài chính
TD Tín dng
TNHH Trách nhim hu hn
TSB Tài sn đm bo
TTQT Thanh toán quc t
TechcomBank Ngân hàng thng mi c phn K thng Vit Nam
USD ô la M
VND Vit Nam ng
VIB Ngân hàng thng mi c phn Quc t Vit Nam
VPBank Ngân hàng thng mi c phn Vit Nam Thnh Vng
DANHăMCăCÁCăBNGăBIU,ăHỊNHăV,ăăTH,ăCỌNGăTHC
Trang
Bng 1.1: Tóm tt quy trình cho vay c bn ca ngân hàng thng mi 9
S đ 2.1: C cu t chc ca Ngân hàng thng mi c phn Công thng Vit
Nam - Chi nhánh ng a 31
Bng 2.1: Tình hình huy đng vn ca Ngân hàng thng mi c phn Công
thng Vit Nam - Chi nhánh ng a giai đon 2009 - 2011 36
Bng 2.2: Tình hình cho vay ca Ngân hàng thng mi c phn Công thng Vit
Nam - Chi nhánh ng a giai đon 2009 - 2011 40
Bng 2.3: Tình hình kinh doanh ngoi t ti Ngân hàng thng mi c phn Công
thng Vit Nam - Chi nhánh ng a giai đon 2009 - 2011 43
Bng 2.4: Tình hình thanh toán quc t ti Ngân hàng thng mi c phn Công
thng Vit Nam - Chi nhánh ng a giai đon 2009 - 2011 45
Bng 2.5: Tình hình hot đng dch v ti Ngân hàng thng mi c phn Công
thng Vit Nam - Chi nhánh ng a giai đon 2009 - 2011 46
Bng 2.6: Kt qu hot đng kinh doanh ca Ngân hàng thng mi c phn Công
thng Vit Nam - Chi nhánh ng a giai đon 2009 - 2011 48
Biu đ 2.1: Kt qu hot đng kinh doanh ca Ngân hàng thng mi c phn Công
thng Vit Nam - Chi nhánh ng a giai đon 2009 - 2011 48
S đ 2.2: Quy trình cho vay khách hàng cá nhân ti Ngân hàng thng mi c phn
Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a 52
Bng 2.7: Doanh s cho vay và doanh s thu n cho vay khách hàng cá nhân ti
Ngân hàng thng mi c phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh
ng a giai đon 2009 - 2011 62
Biu đ 2.2: Doanh s cho vay khách hàng cá nhân ti Ngân hàng thng mi c phn
Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a giai đon 2009 - 2011 63
Biu đ 2.3: Doanh s thu n cho vay khách hàng cá nhân ti Ngân hàng thng mi
c phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a giai đon 2009 -
2011 64
Bng 2.8: Tng kt d n cho vay khách hàng cá nhân ti Ngân hàng thng mi c
phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a giai đon 2009 - 2011
66
Biu đ 2.4: Tng kt d n cho vay khách hàng cá nhân ti Ngân hàng thng mi c
phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a giai đon 2009 - 2011
67
Thang Long University Library
Bng 2.9: C cu d n cho vay khách hàng cá nhân ti Ngân hàng thng mi c
phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a giai đon 2009 - 2011
69
Biu đ 2.5: D n cho vay khách hàng cá nhân phân theo thi gian ti Ngân hàng
thng mi c phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a giai
đon 2009 - 2011 70
Biu đ 2.6: D n cho vay khách hàng cá nhân phân theo đm bo tin vay ti Ngân
hàng thng mi c phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a
giai đon 2009 - 2011 71
Bng 2.10: C cu d n cho vay khách hàng cá nhân phân theo mc đích s dng
vn vay ti Ngân hàng thng mi c phn Công thng Vit Nam - Chi
nhánh ng a giai đon 2009 - 2011 73
Biu đ 2.7: D n cho vay khách hàng cá nhân phân theo mc đích s dng vn vay
ti Ngân hàng thng mi c phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh
ng a giai đon 2009 - 2011 74
Bng 2.11: H s thu n cho vay khách hàng cá nhân ti Ngân hàng thng mi c
phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a giai đon 2009 - 2011
76
Bng 2.12: Vòng quay vn cho vay khách hàng cá nhân ti Ngân hàng thng mi c
phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a giai đon 2009 - 2011
77
Bng 2.13: Tình hình n quá hn và n xu trong cho vay khách hàng cá nhân ti
Ngân hàng thng mi c phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh
ng a giai đon 2009 - 2011 78
Bng 2.14: Tình hình thu nhp t hot đng cho vay khách hàng cá nhân ti Ngân
hàng thng mi c phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a
giai đon 2009 - 2011 81
LIăMăU
1.ăTínhăcpăthităcaăđătƠi
Ngân hàng thng mi (NHTM) là mt trung gian tài chính, mt kênh dn vn
quan trng cho toàn b nn kinh t. Vic m rng và nâng cao cht lng hot đng
kinh doanh nói chung trong đó có hot đng cho vay nói riêng là hng đi và phng
châm đ các NHTM tn ti và phát trin. Tuy nhiên, các ngân hàng mi ch quan tâm
hu ht đn đi tng cho vay là các doanh nghip mà cha thc s chú ý ti nhu cu
vay tiêu dùng, vay sn xut kinh doanh ca các tng lp dân c trong xã hi, đc bit
là các NHTM quc doanh mi c phn.
Ngày nay, mc sng ca ngi dân ngày càng đc ci thin, nhu cu tiêu dùng
và sn xut kinh doanh phc v đi sng cng phát trin hn. Tuy nhiên, các nhu cu
đó không phi lúc nào cng đc đáp ng đúng lúc và d dàng bi nó còn ph thuc
vào mt nhân t quan trng đó là kh nng tài chính ca cá nhân đó. Lúc này, s xut
hin ca các NHTM là ht sc cn thit. Cho vay khách hàng cá nhân mt mt va to
thêm thu nhp cho ngân hàng, mt khác giúp đ các cá nhân có đc ngun vn đ ci
thin đi sng, đem li hiu qu kinh t, xã hi cao. Chính vì vy, hot đng ngân
hàng bán l trong đó có cho vay khách hàng cá nhân hin nay đc các NHTM xem là
mc tiêu quan trng trong đnh hng phát trin hot đng kinh doanh ca mình. òi
hi các ngân hàng cn có nhiu chin lc cng nh các chính sách hp lý đ m rng
và nâng cao cht lng hot đng cho vay khách hàng cá nhân mt cách hiu qu, t
đó to ra nng lc cnh tranh cho các ngân hàng trong thi bui hin nay.
Nm 2012, Vit Nam phi đi mt vi tình hình kinh t suy gim mt cách trm
trng, du hiu khng hong đang ngày mt rõ nét. iu này, đã nh hng không nh
ti h thng ngân hàng Vit Nam, th hin n quá hn và n xu ti các NHTM trong
nhng tháng va qua đang gia tng mnh m. Vì vy, các ngân hàng hin nay ch có
th quan tâm đn vic làm sao đ nâng cao cht lng các khon cho vay đã, đang và
s phát sinh trong tng li, đc bit là các khon cho vay khách hàng cá nhân trong
khi vn đm bo đc mc đ an toàn cng nh kh nng sinh li trong hot đng
kinh doanh ngân hàng.
Sau mt thi gian thc tp, tìm tòi và hc hi ti Ngân hàng thng mi c
phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a, em nhn thy ngân hàng vn cha
thc s quan tâm đn đi tng cho vay là các khách hàng cá nhân, cht lng cho
vay vn còn nhiu hn ch. Vì vy, vic tip tc nghiên cu đ đa ra các gii pháp
nhm nâng cao cht lng cho vay khách hàng cá nhân s có ý ngha thc tin trong
vic đa dng hoá hot đng kinh doanh cng nh gia tng thêm li nhun và phòng
tránh ri ro cho ngân hàng hin nay. Do đó, em đã la chn đ tài “Nâng cao cht
Thang Long University Library
lng hot đng cho vay khách hàng cá nhân ti Ngân hàng thng mi c phn Công
thng Vit Nam - Chi nhánh ng a” làm đ tài nghiên cu ca mình.
2.ăMcătiêuănghiênăcu
Phân tích, đánh giá thc trng cht lng cho vay khách hàng cá nhân ti Ngân
hàng thng mi c phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a, tìm ra nhng
u đim và hn ch còn tn ti cng nh nguyên nhân dn đn nhng hn ch đó. a
ra các gii pháp và mt s kin ngh nhm ci thin và nâng cao cht lng hot đng
cho vay khách hàng cá nhân ti ngân hàng.
3.ăiătngăvƠăphmăviănghiênăcu
i tng nghiên cu: Nghiên cu v thc trng cht lng cho vay khách
hàng cá nhân ti ngân hàng, t đó đa ra mt s gii pháp nhm nâng cao cht lng
hot đng cho vay khách hàng cá nhân.
Phm vi nghiên cu v không gian: Ngân hàng thng mi c phn Công
thng Vit Nam - Chi nhánh ng a.
Phm vi nghiên cu v thi gian: Giai đon t nm 2009 đn nm 2011.
4.ăPhngăphápănghiênăcu
Phng pháp nghiên cu đc s dng ch yu là phng pháp thu thp thông
tin và phng pháp phân tích. Thông tin thu thp đc thông qua nhiu kênh nh quá
trình thc tp trc tip ti ngân hàng, phng vn cán b nhân viên ngân hàng, các báo
cáo tài chính nm, báo cáo tín dng… Phng pháp phân tích s dng các thông tin
này, kt hp vi phng pháp so sánh, đi chiu, tng hp thông tin, t đó đa ra
nhng nhn đnh v tình hình kinh doanh cng nh thc trng cht lng cho vay
khách hàng cá nhân ti Ngân hàng thng mi c phn Công thng Vit Nam - Chi
nhánh ng a.
5.ăNiădungănghiênăcu
Ngoài phn li m đu, kt lun và danh mc tài liu tham kho, ni dung
ca đ tài đc chia làm ba phn:
Chng 1: Nhng vn đ c bn v hot đng cho vay ca ngân hàng
thng mi và cht lng cho vay khách hàng cá nhân ca ngân hàng thng mi.
Chng 2: Thc trng cht lng cho vay khách hàng cá nhân ti Ngân
hàng thng mi c phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng a.
Chng 3: Gii pháp nhm nâng cao cht lng cho vay khách hàng cá
nhân ti Ngân hàng thng mi c phn Công thng Vit Nam - Chi nhánh ng
a.
1
CHNGă1:ăNHNGăVNăăCăBNăVăHOTăNGăCHOăVAY
KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN VÀăCHTăLNGăCHOăVAYăKHÁCHăHÀNGăCÁă
NHỂNăCAăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI
1.1. NhngălỦălunăcăbnăvăhotăđngăchoăvayăcaăngơnăhƠngăthngămi
1.1.1. Khái nim và đc đim cho vay
1.1.1.1. Khái nim cho vay
Hot đng cho vay ra đi và tn ti xut phát t đòi hi khách quan ca quá
trình tun hoàn vn, đ gii quyt hin tng d tha, thiu ht vn din ra thng
xuyên gia các ch th trong nn kinh t.
Mt cách khái quát, cho vay là quan h chuyn nhng tài sn (vn) gia ngân
hàng vi các ch th khác trong nn kinh t; trong mi quan h này, ngân hàng va
gi vai trò là ngi đi vay (con n) và vai trò là ngi cho vay (ch n). ây là quan
h tín dng gián tip mà ngi tit kim, thông qua vai trò trung gian ca ngân hàng,
thc hin đu t vn vào các ch th có nhu cu v vn trong nn kinh t.
T phân tích trên, ta đi đn khái nim: “Cho vay ca NHTM là vic chuyn
nhng tm thi mt lng giá tr t NHTM (ngi s hu) sang khách hàng vay
(ngi s dng) sau mt thi gian nht đnh quay tr li NHTM vi lng giá tr ln
hn lng giá tr ban đu. Hay có th hiu cho vay ca NHTM là quan h gia mt
bên là ngi cho vay (NHTM) bng cách chuyn giao tin hoc tài sn cho bên ngi
vay (khách hàng vay) đ s dng trong mt thi gian nht đnh vi cam kt ca ngi
vay là hoàn tr c gc và lãi đy đ khi đn hn.”
1.1.1.2. c đim cho vay
NHTM bao gm nhiu hot đng kinh doanh khác nhau, mi hot đng kinh
doanh đu có nhng đc đim riêng. Cho vay là hot đng kinh doanh ch yu ca
NHTM. Sau đây là mt s đc đim ni bt:
Cho vay ếa trên c s lòng tin: Ngân hàng ch cho khách hàng vay vn khi có
lòng tin vào vic khách hàng s dng vn vay đúng mc đích, hiu qu và có kh nng
hoàn tr đy đ n gc và lãi đúng hn cho ngân hàng.
Cho vay là s chuyn nhng tài sn (vn) có thi hn: Ngân hàng là trung
gian tài chính “đi vay đ cho vay”, nên mi khon cho vay ca ngân hàng đu phi có
thi hn, bo đm cho ngân hàng hoàn tr vn huy đng. xác đnh thi hn cho vay
hp lý, ngân hàng phi cn c vào tính cht thi hn ngun vn ca mình và quá trình
luân chuyn vn ca đi tng vay. Nu ngân hàng có ngun vn dài hn, n đnh thì
có th cho vay dài hn nhiu; ngc li, nu ngun vn không n đnh và k hn ngn
mà cho vay dài hn nhiu s dn đn nguy c v ri ro thanh khon. Mt khác, thi
hn cho vay phi phù hp vi chu k luân chuyn vn ca đi tng vay thì ngi vay
Thang Long University Library
2
mi có điu kin tr n đúng hn. Nu ngân hàng xác đnh thi hn cho vay nh hn
chu k luân chuyn vn ca đi tng vay thì khách hàng s không có đ ngun đ tr
n cho ngân hàng khi đn hn, gây khó khn cho khách hàng. Ngc li, nu thi hn
cho vay ln hn chu k luân chuyn vn s to điu kin cho khách hàng s dng vn
vay sai mc đích, tim n ri ro tín dng cho ngân hàng.
Cho vay ếa trên nguyên tc hoàn tr c gc và lãi: Nu không có s hoàn tr
thì không đc coi là cho vay. Giá tr hoàn tr phi ln hn giá tr cho vay ban đu.
Ngha là ngoài vic hoàn tr giá tr gc, khách hàng phi tr cho ngân hàng mt khon
lãi, đây chính là giá ca quyn s dng vn vay. Khon lãi phi luôn luôn là mt s
dng, có nh vy mi bù đp đc chi phí hot đng và to ra li nhun cho ngân
hàng, phn ánh bn cht hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
Cho vay là hot đng tim n ri ro cao: Vic thu hi khon vay không nhng
ph thuc vào bn thân khách hàng, mà còn ph thuc vào môi trng hot đng kinh
doanh ngoài tm kim soát ca khách hàng nh s bin đng v giá c, lãi sut, t giá,
lm phát, tng trng kinh t, th trng, thiên tai… Khi khách hàng gp khó khn do
môi trng kinh doanh thay đi, dn đn khó khn trong vic tr n, điu này khin
cho ngân hàng gp ri ro tín dng.
Cho vay phi trên c s cam kt hoàn tr vô điu kin: Quá trình xin vay và
cho vay din ra trên c s nhng cn c pháp lý cht ch nh hp đng tín dng, kh
c vay tin, hp đng bo đm tin vay, bo lãnh…, trong đó bên đi vay phi cam
kt hoàn tr vô điu kin khon vay cho ngân hàng khi đn hn.
1.1.2. Nguyên tc và điu kin cho vay
1.1.2.1. Nguyên tc cho vay
đm bo an toàn vn, trong quá trình cho vay, các NHTM luôn phi tuân th
nhng nguyên tc sau:
Tin vay phi đc s ếng đúng mc đích đã tha thun trong hp đng tín
ếng
Theo nguyên tc này thì mi khon vay đu phi đc xác đnh trc v mc
đích kinh t. Bi vy, các doanh nghip và cá nhân có nhu cu vay vn, trc khi vay
phi trình bày vi ngân hàng mc đích vay vn, gi cho ngân hàng các k hoch hay
d án sn xut kinh doanh, các hp đng cung cp và tiêu th sn phm, các tài liu k
toán đ ngân hàng xem xét cho vay. Khi cho vay, ngân hàng cùng khách hàng lp hp
đng tín dng vay vn và khách hàng phi cam kt s dng tin vay đúng mc đích và
điu này đc ghi trong hp đng tín dng.
Sau khi đã nhn đc tin vay khách hàng phi s dng đúng mc đích nh đã
cam kt. Ngân hàng có trách nhim kim soát vic s dng vn vay ca khách hàng,
3
nu khách hàng s dng vn vay sai mc đích, ngân hàng phi áp dng các bin pháp
ch tài thích hp nhm ngn nga ri ro có th xy ra cho ngân hàng.
Tin vay phi hoàn tr đúng hn đy đ c gc và lãi
Hoàn tr là thuc tính vn có ca tín dng, s hoàn tr là mi quan tâm hàng
đu ca các ngân hàng khi cho vay. Thu hi n gc và lãi đúng hn là c s đ các
NHTM tn ti và phát trin.
Ngun vn cho vay ca ngân hàng ch yu là ngun vn huy đng, ngân hàng
là ngi “đi vay đ cho vay”. Ngân hàng phi đm bo hoàn tr đy đ, kp thi cho
ngi gi khi h có nhu cu rút tin. Vì vy, ngân hàng đòi hi ngi vay vn phi
hoàn tr cho ngân hàng đúng hn. Nu ngân hàng không thu hi đc hoc không thu
hi đúng hn các khon cho vay thì có th dn đn mt kh nng thanh toán và phá
sn.
Ngoài ra, trong quá trình thc hin các hot đng cho vay ca mình, ngân hàng
phi bù đp các chi phí nh tr lãi tin gi, tr lng cán b nhân viên, np thu, trích
lp các qu… Do đó, ngân hàng phi thu thêm khon chênh lch ngoài s vn gc cho
vay.
có th thc hin đc nguyên tc này trong qun lý vn vay, ngân hàng phi
xác đnh thi hn cho vay, các k hn n ca tng khon vay, đng thi thng xuyên
theo dõi, đôn đc khách hàng trong vic tr n.
1.1.2.2. iu kin cho vay
Khách hàng ch có th vay vn ca ngân hàng khi h tha mãn tt c các điu
kin vay vn. Theo lut pháp Vit Nam, ni dung các điu kin vay vn gm:
Khách hàng phi có đ t cách pháp lý: Quan h tín dng gia ngân hàng vi
khách hàng là quan h đc pháp lut bo v. Vì vy, nó phi đc lp trên c s quy
đnh ca lut pháp. Do đó, các ch th tham gia quan h phi có đ t cách pháp lý.
Hn th trong quan h tín dng s phát sinh s chuyn giao và giao dch v tài sn do
đó cn có s xác nhn ca các bên tham gia theo đúng quy đnh ca pháp lut. Nh
vy, khách hàng phi có đ t cách pháp lý đ thc hin các giao dch.
Vn vay phi đc s ếng hp pháp: Vn vay phi đc s dng hp pháp
tc là không vi phm pháp lut và mc đích s dng vn vay phù hp vi đng ký
kinh doanh ca doanh nghip, t chc kinh t. Vì vy, khi khách hàng s dng vn
vay bt hp pháp thì các tài sn đó s b phong to hoc b tch thu t đó nh hng ti
kh nng hoàn tr gc và lãi cho ngân hàng. Ngoài ra, khi vn vay s dng bt hp
pháp thì t cách pháp lý ca khách hàng có th b mt đi do đó nh hng ti quan h
tín dng hp pháp gia ngân hàng vi khách hàng.
Khách hàng phi có nng lc tài chính lành mnh: Lý do khách hàng phi có
tình hình tài chính lành mnh có th đc hiu nh sau: khách hàng có tình hình tài
Thang Long University Library
4
chính lành mnh tc là khách hàng đó có kh nng qun lý tt, chng minh s phát
trin n đnh ca khách hàng, đm bo cho khách hàng có c s vng chc v tài
chính đ đm bo cho cam kt hoàn tr tin vay đúng hn.
Khách hàng phi có phng án, ế án sn xut kinh ếoanh kh thi và hiu
qu: Khách hàng phi có phng án kh thi và hiu qu vì bn cht ca NHTM là t
chc kinh doanh trong đó vic cho vay phi đm bo các nguyên tc sinh li c bn.
Do đó, d án và phng án mà ngân hàng tài tr vn phi đm bo tính kh thi và hiu
qu. Trong hot đng cho vay ca NHTM, ngun thu t phng án và d án vay vn
đc coi là ngun thu “th nht”, đm bo an toàn vn cng nh phát trin liên tc
ca khách hàng và ngân hàng.
Khách hàng phi thc hin đm bo tin vay theo quy đnh: NHTM quan tâm
đn đm bo tin vay vì đm bo tin vay là công c bo đm trong vic thc hin
trách nhim và ngha v ca khách hàng trong quan h vay vn. m bo tin vay
cng cung cp ngun thanh toán “th hai” cho NHTM trong trng hp khách hàng
không tr đc khon vay.
1.1.3. Phân loi cho vay
(1) Phân loi theo ch th vay vn
Cho vay doanh nghip: Thng vay vi nhng khon vay có giá tr ln nhm
đáp ng nhu cu vn lu đng thng xuyên trong mt chu k kinh doanh, t đó giúp
n đnh ngun tài chính và tng tính ch đng trong vic lp k hoch hot đng sn
xut kinh doanh ca doanh nghip; đu t mua sm, xây dng các tài sn c đnh mi;
đu t sa cha, nâng cp các tài sn c đnh hin có; thc hin các hình thc thanh
toán trong nc và quc t và các nhu cu cn thit khác.
Cho vay cá nhân, h gia đình: Thng vay vi nhng khon vay có giá tr nh
nhm vào mc đích tiêu dùng, sn xut kinh doanh nh l.
Cho vay các t chc tài chính: ây là các khon tín dng cp cho các ngân
hàng, công ty bo him, công ty tài chính và các t chc tài chính khác. Nhng khon
đi vay này tr thành ngun vn ca ngân hàng đi vay nên chúng có th dùng đ tr n
hoc cho vay li.
(2) Phân loi theo tiêu thc thi gian
Cho vay ngn hn: Là loi cho vay có thi hn trong vòng 1 nm và đc s
dng đ bù đp thiu ht vn lu đng tm thi ca các doanh nghip, phc v nhu
cu tiêu dùng cá nhân và h gia đình.
Cho vay trung hn: Là loi cho vay có thi hn t trên 1 nm đn 5 nm và s
dng ch yu đ đu t mua sm tài sn c đnh, ci tin và đi mi trang thit b, m
rng sn xut và xây dng công trình va và nh có thi hn thu hi vn nhanh. Loi
5
cho vay này còn là ngun quan trng đ hình thành vn lu đng thng xuyên ca
các doanh nghip, đc bit là đi vi doanh nghip mi thành lp. Ngoài ra, còn phc
v nhu cu sn xut kinh doanh, tiêu dùng hàng hóa giá tr cao ca cá nhân và h gia
đình.
Cho vay dài hn: Là loi cho vay có thi hn trên 5 nm, đáp ng cho nhu cu
đu t dài hn nh xây dng c bn (nhà xng, dây chuyn sn xut…), xây dng c
s h tng (đng xá, cng bin, sân bay…), ci tin và m rng sn xut có quy mô
ln. Do thi hn đu t thng kéo dài nên cho vay dài hn thng áp dng hình thc
gii ngân nhiu ln theo tin đ d án. Ngoài ra, còn đáp ng cho nhu cu vay vn
phc v sn xut kinh doanh, tiêu dùng cá nhân, h gia đình nh mua nhà , nhn
quyn s dng đt có kèm theo vic xây dng, sa cha nhà … và các tài sn giá
tr cao khác. Nhìn chung, cho vay dài hn chu ri ro rt ln bi thi hn càng dài thì
nhng bin đng không d tính có th xy ra càng ln.
(3) Phân loi theo phng thc đm bo tin vay
Cho vay có đm bo bng tài sn: Là loi cho vay cn có tài sn cm c, th
chp hoc có bo lãnh ca bên th ba. Hình thc cho vay này áp dng đi vi nhng
khách hàng không đ uy tín, khi vay vn phi có tài sn đm bo hoc phi có ngi
bo lãnh. Tài sn đm bo hoc bo lãnh ca bên th ba là cn c pháp lý đ ngân
hàng có thêm ngun thu d phòng khi ngun thu chính (dòng tin) ca ngi đi vay
thiu ht, to áp lc buc ngi đi vay phi tr n, gim thiu ri ro cho ngân hàng.
Cho vay không có đm bo bng tài sn: Là loi cho vay không cn tài sn cm
c, th chp hoc bo lãnh ca bên th ba. Ngân hàng khi cho vay vn ch da vào uy
tín ca khách hàng đ xem xét cho vay. Khách hàng có uy tín là khách hàng có nng
lc tài chính lành mnh, trung thc trong kinh doanh, qun tr có hiu qu, có tín
nhim vi ngân hàng trong s dng vn vay, hoàn tr n gc và lãi vay đúng hn cho
ngân hàng.
(4) Phân loi theo mc đích s ếng vn vay
Cho vay bt đng sn: ây là các khon cho vay đu t vào bt đng sn nh
cho vay ngn hn đ xây dng và m rng đt đai, cho vay dài hn đ mua đt đai, nhà
ca, cn h, c s dch v, trang tri và bt đng sn nc ngoài.
Cho vay công thng nghip: ây là các khon cho vay cp cho các doanh
nghip đ trang tri các chi phí nh mua sm hàng hóa, nguyên vt liu, tr thu và chi
tr lng cho cán b công nhân viên…
Cho vay nông nghip: ây là các khon cho vay cp cho các hot đng nông
nghip nhm tr giúp các hot đng trng trt, thu hoch mùa màng và chn nuôi gia
súc, th công m ngh…
Thang Long University Library
6
Cho vay tiêu dùng: ây là các khon cho vay cp cho cá nhân, h gia đình đ
mua sm hàng hóa tiêu dùng đt tin nh xe hi, nhà di đng, trang thit b trong
nhà…
(5) Phân loi theo phng thc cho vay
Cho vay tng ln: Là phng thc cho vay mà mi ln vay khách hàng và ngân
hàng đu phi làm các th tc và ký hp đng tín dng. Cho vay tng ln là hình thc
cho vay theo món, khi khách hàng có nhu cu vay cho mt mc đích s dng vn c
th nh thanh toán tin mua hàng hóa, các chi phí sn xut kinh doanh khác. Các
NHTM thng áp dng hình thc cho vay này đi vi các khách hàng không có nhu
cu vay vn thng xuyên, khách hàng có nhu cu vay tng ln, hoc ngân hàng xét
thy cn thit phi áp dng loi cho vay này đ giám sát vic s dng vn cht ch
hn. S tin cho vay đc xác đnh cn c vào nhu cu vay vn ca khách hàng, giá tr
tài sn đm bo, kh nng hoàn tr ca khách hàng, kh nng ngun vn ca ngân
hàng, gii hn cho vay ca pháp lut và ca ngân hàng.
Cho vay theo hn mc tín dng: Là phng thc cho vay mà ngân hàng và
khách hàng tho thun xác đnh mt hn mc tín dng duy trì trong mt thi gian nht
đnh, đc ngân hàng và khách hàng tho thun trong hp đng tín dng. Cho vay
theo hn mc tín dng thng áp dng cho các doanh nghip mà trong quá trình hot
đng sn xut kinh doanh h thng xuyên có nhu cu vay tr, có tc đ luân chuyn
vn tín dng nhanh, có tín nhim vi ngân hàng trong quan h tín dng tc là vay vn
và tr n sòng phng.
Cho vay theo d án đu t: Là phng thc ngân hàng cho khách hàng vay vn
đ thc hin các d án đu t phát trin sn xut kinh doanh, dch v và các d án đu
t phc v đi sng. Ngân hàng cùng khách hàng ký hp đng tín dng và tha thun
mc vn đu t duy trì cho c thi gian đu t ca d án, phân đnh các k hn tr n.
Ngân hàng thc hin gii ngân theo tin đ thc hin d án. Mi ln rút vn vay,
khách hàng lp giy nhn n tin vay trong phm vi mc vn đu t đã tha thun,
kèm theo các chng t xin vay phù hp vi mc đích s dng vn trong hp đng tín
dng. Trng hp khách hàng đã dùng ngun vn huy đng tm thi khác đ chi phí
cho d án đc duyt trong thi gian cha vay đc vn ngân hàng, thì ngân hàng có
th xem xét cho vay bù đp ngun vn đó.
Cho vay theo hn mc thu chi: Là phng thc cho vay mà qua đó ngân hàng
cho phép khách hàng chi vt quá s tin mà h đã ký thác ngân hàng trên tài khon
vãng lai vi mt s lng và thi hn nht đnh.
(6) Phân loi theo phng thc hoàn tr n vay
7
Cho vay tr góp: Là loi cho vay mà khách hàng phi hoàn tr vn gc và lãi
vay đnh k thành nhng khon bng nhau. Loi cho vay này áp dng vi nhng
khon vay có giá tr ln và thi hn dài.
Cho vay hoàn tr mt ln: Là loi cho vay mà khách hàng ch hoàn tr vn gc
và lãi vay mt ln khi đn hn. Loi cho vay này áp dng vi nhng khon vay có giá
tr nh và thi hn ngn.
Cho vay hoàn tr theo yêu cu: Là loi cho vay mà khách hàng có th hoàn tr
n vay bt c khi nào. Loi cho vay này thng áp dng vi nhng khon vay thu
chi, th tín dng.
1.1.4. nh giá khon cho vay
V nguyên tc đnh giá khon cho vay, các ngân hàng thng cn c vào các
yu t nh chi phí huy đng vn, d phòng tn tht - ri ro; các phân tích v ngi
vay nh uy tín, tài chính, ngành ngh và đc bit là hng ri ro, mc vay và thi gian
vay. Tuy nhiên, hin nay yu t quan trng nht có th k đn là yu t th trng vi
s cnh tranh khc lit đã xut hin thut ng “nhìn nhau đnh giá”.
Các NHTM ngoài vic thu lãi cho vay còn thu phí cho vay. Các loi phí đó là
phí cam kt s dng hn mc, phí thu xp vn, phí đu mi, phí đi lý…
Phng pháp gp: Theo phng pháp này, vn gc và lãi đc tính gp và
chia đu cho các k hn tr n, theo công thc sau:
T = (C+I)/n
Vi: I = C * i * n
Trong đó:
T: S tin phi tr n cho ngân hàng mi k hn.
C: Vn gc (s tin vay ban đu).
I: S lãi vay mà khách hàng phi tr cho ngân hàng.
n: S k hn.
i: Lãi sut cho vay mi k hn.
Phng pháp lãi đn: Theo phng pháp này, vn gc đc thanh toán đu
nhau gia các k hn còn tin lãi đc tính trên vn gc thanh toán trong k hn đó,
theo công thc sau:
T = C/n + C/n * i
Trong đó:
T: S tin phi tr n cho ngân hàng mi k hn.
C: Vn gc (s tin vay ban đu).
n: S k hn.
i: Lãi sut cho vay mi k hn.
Thang Long University Library
8
1.1.5. Quy trình cho vay
Hot đng cho vay là mt trong nhng hot đng chính ca NHTM, mt hot
đng rt phc tp và cha đng nhiu ri ro. Trong hot đng cho vay, nu hành đng
ch quan duy ý chí s dn đn nhng tn tht nng n cho ngân hàng. Vì vy, đ có
mt quyt đnh cho vay đúng đn, tit kim thi gian, chi phí cho ngân hàng và khách
hàng, đng thi đm bo an toàn vn trong kinh doanh ngân hàng thì hot đng cho
vay đòi hi ngân hàng phi tuân th nghiêm ngt quy trình cho vay. Quy trình cho vay
là trình t các bc mà ngân hàng thc hin cho vay đi vi khách hàng. Quy trình
cho vay phn ánh nguyên tc cho vay, phng pháp cho vay, trình t gii quyt các
công vic, th tc hành chính và thm quyn gii quyt các vn đ liên quan đn hot
đng cho vay.
Vic thit lp và không ngng hoàn thin quy trình cho vay có ý ngha rt quan
trng đi vi hot đng cho vay ca ngân hàng. V mt hiu qu, quy trình cho vay
hp lý góp phn nâng cao cht lng và gim thiu ri ro trong cho vay. V mt qun
tr, quy trình cho vay có tác dng làm c s cho vic thit lp các h s và th tc vay
vn, đng thi làm c s cho vic phân đnh trách nhim và quyn hn ca tng b
phn liên quan trong hot đng cho vay.
Nh vy, quy trình cho vay là mt yu t c bn và cn thit trong vic t chc
thc hin hot đng cho vay ca mi ngân hàng. Hu ht, các NHTM đu t thit k
cho mình mt quy trình cho vay c th bao gm nhiu giai đon khác nhau, sau đây là
bng mô t tóm tt quy trình cho vay c bn ca NHTM đc trình bày trang tip
theo.
9
Bng 1.1: Tómăttăquy trình cho vay căbnăcaăngơnăhƠngăthngămi
Cácăgiaiăđonă
caăquyătrình
NgunăvƠăniăcungă
cpăthôngătin
Nhimăvăcaăngơnă
hƠngăămiăgiaiăđon
Ktăquăcaămiă
giaiăđon
1. Lp h s đ
ngh vay vn
Khách hàng đi vay
cung cp thông tin.
Tip xúc, ph bin và
hng dn khách hàng
lp h s vay vn gm
h s pháp lý và h s
khon vay.
Hoàn thành b h
s đ chuyn sang
giai đon sau.
2. Thm đnh tín
dng
- H s đ ngh vay
vn t giai đon
trc chuyn sang.
- Các thông tin t
phng vn, h s lu
tr.
T chc thm đnh v
các mt tài chính và phi
tài chính do các cá
nhân hoc b phn
thm đnh thc hin.
Lp t trình tín
dng báo cáo kt
qu thm đnh cho
b phn có thm
quyn quyt đnh
cho vay.
3. Quyt đnh
cho vay
- Các tài liu t giai
đon trc chuyn
sang và báo cáo kt
qu thm đnh.
- Các thông tin b
sung.
Quyt đnh cho vay
hoc t chi cho vay
da vào kt qu phân
tích.
- Quyt đnh cho
vay hoc t chi
cho vay tùy theo
kt qu thm đnh.
- Tin hành các
th tc pháp lý
nh ký hp đng
tín dng, hp đng
bo đm tin vay
4. Gii ngân
- Quyt đnh cho
vay và các hp đng
liên quan.
- Các chng t làm
c s gii ngân.
Kim tra các chng t
theo các điu kin ca
hp đng tín dng
trc khi phát tin vay.
Chuyn tin vào
tài khon tin gi
ca khách hàng
hoc chuyn tr
cho ngi cn phi
thanh toán ca
khách hàng.
5. Giám sát và
thanh lý tín
dng
- Các thông tin t
ni b ngân hàng.
- Các báo cáo tài
chính theo đnh k
ca khách hàng.
- Các thông tin
khác.
- Phân tích báo cáo tài
chính, thu hi n vay
và kim tra mc đích
s dng vn vay.
- Tái xét và xp hng
tín dng.
- Thanh lý hp đng
tín dng.
- Báo cáo kt qu
gim sát và đa ra
các gii pháp x
lý.
- Lp các th tc
đ thanh lý tín
dng.
(Ngun: Nghip v ngân hàng - TS. Nguyn Minh Kiu)
Thang Long University Library
10
1.1.6. m bo an toàn trong cho vay
1.1.6.1. Cho vay có đm bo bng tài sn
Hot đng cho vay ca ngân hàng là mt hot đng cha đng nhiu ri ro.
Mc dù, trc khi quyt đnh cho vay, ngân hàng đã tri qua các khâu thu thp, x lý,
phân tích và thm đnh k kh nng tr n ca khách hàng nhng vn cha th nào
loi b đc ri ro tín dng mt cách trit đ. Do vy, cho vay có đm bo bng tài
sn có th đc s dng nh là mt trong nhng cách thc nhm gia tng kh nng thu
hi n và gim thiu ri ro trong cho vay ca ngân hàng. Cho vay có đm bo bng tài
sn hin nay đc thc hin theo Ngh đnh 178/1999/N-CP ngày 29/12/1999 v bo
đm tin vay ca các t chc tín dng và Ngh đnh 85/2002/N-CP ngày 25/10/2002
v sa đi, b sung Ngh đnh 178/1999/N-CP ngày 29/12/1999 ca Chính ph.
Nh vy, cho vay có đm bo bng tài sn là vic t chc tín dng áp dng các
bin pháp nhm phòng nga ri ro, to c s kinh t và pháp lý đ thu hi đc các
khon n đã cho khách hàng vay. Nói chung bt k tài sn hoc các quyn phát sinh t
tài sn có th to ra ngân lu đu có th dùng làm đm bo tin vay. Tuy nhiên, đ cho
vay có tài sn đm bo thc s có hiu qu đòi hi giá tr tài sn đm bo phi ln hn
ngha v đc đm bo, tài sn dùng làm đm bo tin vay phi to ra đc ngân lu
tc là phi có kh nng thanh khon cao trên th trng và có đy đ c s pháp lý đ
ngân hàng cho vay có quyn x lý tài sn dùng làm đm bo tin vay.
Các hình thc đm bo tin vay gm đm bo bng tài sn th chp, cm c,
đm bo bng tài sn hình thành t vn vay và đm bo bng hình thc bo lãnh ca
bên th ba bng tài sn.
1.1.6.2. Cho vay không có đm bo bng tài sn
Cho vay không có đm bo bng tài sn là vic t chc tín dng cho khách
hàng vay vn không có tài sn cm c, th chp hoc không có bo lãnh ca bên th
ba bng tài sn. T chc tín dng khi cho vay vn ch da vào uy tín ca khách hàng
đ xem xét cho vay. Khách hàng có uy tín là khách hàng có nng lc tài chính lành
mnh, trung thc trong kinh doanh, qun tr kinh doanh có hiu qu, có tín nhim vi
t chc tín dng cho vay trong s dng vn vay, hoàn tr n c gc và lãi. Hin nay,
theo Ngh đnh 85/2002/N-CP ngày 25/10/2002 v sa đi, b sung Ngh đnh
178/1999/N-CP ngày 29/12/1999 ca Chính ph, nhng khách hàng vay vn không
có đm bo bng tài sn phi hi đ các điu kin sau đây:
- S dng vn vay có hiu qu và tr n gc, lãi vn vay đúng hn.
- Có d án đu t, phng án sn xut kinh doanh, dch v kh thi, có hiu qu;
hoc có d án đu t, phng án phc v đi sng kh thi, phù hp vi quy đnh ca
pháp lut.
- Có kh nng tài chính đ thc hin ngha v tr n.
11
- Cam kt thc hin bin pháp đm bo bng tài sn theo yêu cu ca t chc tín
dng nu s dng vn vay không đúng cam kt trong hp đng tín dng; cam kt tr
n trc hn nu không thc hin đc các bin pháp đm bo bng tài sn.
1.2. NhngălỦălunăcăbnăvăhotăđngăchoăvayăkháchăhƠngăcáănhơn caăngơnă
hƠngăthngămi
1.2.1. Khái nim cho vay khách hàng cá nhân
Theo Lut s 47/2010/QH12 ca Quc hi ban hành Lut các t chc tín dng
có đnh ngha: “Cho vay là hình thc cp tín dng, theo đó bên cho vay giao hoc cam
kt giao cho khách hàng mt khon tin đ s dng vào mc đích xác đnh trong mt
thi gian nht đnh theo tha thun vi nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi.”
Theo Thông t s 13/2010/TT-NHNN và Quyt đnh s 457/2005/Q-NHNN
ca NHNN ban hành Quy đnh v các t l bo đm an toàn trong hot đng ca t
chc tín dng có đnh ngha v khách hàng cá nhân nh sau: “Mt khách hàng là cá
nhân có quan h tín dng vi t chc tín dng; là thành viên ca h gia đình theo quy
đnh ti B Lut dân s mà h gia đình đang là khách hàng ca t chc tín dng; hoc
t viên t hp tác theo quy đnh ti B Lut dân s mà t hp tác đang là khách hàng
ca t chc tín dng; hoc cán b công nhân viên đang công tác ti công ty hp danh,
công ty c phn, công ty trách nhim hu hn, doanh nghip t nhân mà các công ty,
doanh nghip đang là khách hàng ca t chc tín dng.”
Nh vy, ta có th hiu: “Cho vay khách hàng cá nhân là mt hình thc cp tín
dng, theo đó ngân hàng giao cho khách hàng cá nhân mt khon tin đ s dng vào
mc đích tiêu dùng hoc sn xut kinh doanh trong mt khong thi gian nht đnh
vi nguyên tc hoàn tr đy đ c gc và lãi đúng hn cho ngân hàng.”
1.2.2. c đim cho vay khách hàng cá nhân
Cho vay khách hàng cá nhân có nhiu đc đim riêng bit so vi cho vay các
đi tng khách hàng thuc các thành phn kinh t khác nh sau:
Thi hn ca các khon vay ngn: Vi khách hàng doanh nghip thì các
khon vay thng đc s dng vào mc đích tài tr cho sn xut kinh doanh trên quy
mô ln, đu t tài sn c đnh giá tr cao hay xây dng nhà xng, dây chuyn sn
xut… cn thi gian dài. Còn khách hàng cá nhân vay vn vi mc đích tiêu dùng, sn
xut kinh doanh nh l nên ch yu là các khon vay ngn hn, ch có mt phn trung
hn, dài hn hu nh rt ít.
Các khon vay có đ ri ro cao: Các khon vay ca khách hàng cá nhân
thng đc đm bo bng chính thu nhp ca cá nhân đó. Tuy nhiên, nu khách hàng
gp phi bt trc nh m đau, bnh tt, t vong… thì ngay lp tc thu nhp đó hoc
Thang Long University Library
12
gim sút hoc thm chí có th mt đi hoàn toàn. NHTM luôn phi đi mt vi nhng
ri ro đó, mà công tác thm đnh, qun lý khách hàng cá nhân li không th kim soát
cht ch đc ht tt c. Chính vì điu này, nhiu NHTM trong mt thi gian dài trc
đây rt ngi cho khách hàng cá nhân vay vn. Nhng hin nay, nhn thy hot đng
cho vay đi vi khách hàng cá nhân mang li mt ngun thu nhp đáng k nên các
NHTM đã tp trung hng ti mc tiêu này và công tác qun lý ri ro ngày càng đc
các ngân hàng quan tâm, chú trng hn.
Khon vay có giá tr nh nhng quy mô các khon vay ln: c đim ca
khách hàng cá nhân là vay vn vi mc đích tiêu dùng hoc sn xut kinh doanh nh
l nên món vay thng có giá tr nh hn so vi món vay ca các doanh nghip rt
nhiu. Tuy nhiên, đi tng khách hàng cá nhân li là đông đo nht, các khon vay
thng xuyên phát sinh khi khách hàng có nhu cu tiêu dùng hoc sn xut kinh
doanh. Do đó, s lng các khon vay nhiu dn đn li nhun t hot đng cho vay
khách hàng cá nhân là khá cao nu ngân hàng bit cách thu hút khách hàng và làm tt
các công tác qun lý có liên quan khác.
Chi phí thm đnh ln: tránh gp phi nhng ri ro trong hot đng cho
vay, ngân hàng thng tiêu tn nhiu thi gian và tin bc vào hot đng thm đnh và
giám sát khon vay mt cách nghiêm ngt. Ngoài ra, vic thu thp thông tin cá nhân là
rt khó khn, thng không đy đ và thiu chính xác. Chính nhng điu này đã gây
tr ngi cho cán b tín dng t khâu tip nhn h s, thm đnh các ngun tr n, gii
ngân và thu n ca khách hàng vay vn. Vì vy, các NHTM s chp nhn chi phí cao
đ đánh đi ri ro cao, đm bo an toàn cho các món vay.
Lãi sut thng cao hn lãi sut ca các khon vay khác: Do khi lng giao
dch ca mi khon vay thng không ln nhng chi phí b ra trong khâu thm đnh
và qun lý khon vay li rt ln nên các NHTM phi đ ra mc lãi sut cao đ bù đp
chi phí nh chi phí v thi gian, nhân lc, thm đnh, qun lý…
1.2.3. Vai trò ca cho vay khách hàng cá nhân
1.2.3.1. i vi nn kinh t
Vic cho vay khách hàng cá nhân phc v nhu cu tiêu dùng ca các NHTM s
làm tng đáng k nhng nhu cu có kh nng thanh toán hay nói cách khác đây chính
là mt gii pháp hu hiu đ kích cu và qua đó làm cho nn kinh t tr nên nng đng
hn. Khi sc mua ca ngi tiêu dùng tng lên, th trng hàng hoá tiêu dùng cng
theo đó mà tr nên sôi đng hn, góp phn quan trng trong vic nâng cao kh nng
cnh tranh ca hàng hoá trong nc, thúc đy kinh t phát trin. Bên cnh đó, Nhà
nc cng s đt đc mc tiêu kinh t - xã hi khác nh gii quyt công n vic làm,
13
tng thu nhp, gim bt các t nn xã hi, ci thin và nâng cao cht lng cuc sng
cho ngi dân.
i b phn ngi dân Vit Nam hin nay còn sng mc trung bình, thu nhp
ca ngi dân cha d d, chính vì vy mà h luôn có tâm lý tit kim hin ti đ
tiêu dùng trong tng lai dn đn vic sn xut hin ti còn thp, cha tng xng
vi kh nng sn có ca các doanh nghip. Vic cho vay khách hàng cá nhân phc v
nhu cu tiêu dùng s là li gii cho bài toán đó, có điu kin v tài chính, ngi dân s
tích cc chi tiêu, nhu cu tiêu dùng tng lên to điu kin gia tng sn lng sn xut
hàng hóa cho các doanh nghip trong nn kinh t.
Khi cho vay khách hàng cá nhân phc v nhu cu sn xut kinh doanh thì
NHTM đã đóng góp mt phn không nh vào vic thúc đy phát trin nn kinh t nh
gim t l tht nghip, to ra nng lc sn xut kinh doanh hàng hóa h gia đình ngày
càng cao, kinh t h gia đình ngày càng phát trin, to công n vic làm và nâng cao
mc sng cho ngi dân. Ngoài ra, khi cho vay đi vi các h sn xut nông, lâm, ng
nghip, các ngành ngh truyn thng s phát huy đc ni lc ca nn kinh t nói
chung và kinh t h gia đình nói riêng, t đó to ra công c thúc đy các ngành ngh
mi, thu hút lc lng lao đng nhàn ri, gii quyt vic làm cho ngi lao đng
khu vc nông thôn, góp phn phát trin toàn din nông, lâm, ng nghip gn vi công
nghip ch bin nông, lâm, thy sn. Bên cnh đó, các ngành ngh truyn thng cng
đc đy mnh, công nghip sn xut hàng tiêu dùng, hàng xut khu, thng nghip,
du lch, dch v cng phát trin hn.
1.2.3.2. i vi khách hàng cá nhân
Khách hàng cá nhân là ngi tiêu dùng, đc bit vi nhng ngi có thu nhp
thp và trung bình, khi vay vn ca NHTM, h s đc đáp ng kp thi các nhu cu
phát sinh hin ti trc khi có đ kh nng v tài chính trong tng lai nh mua sm
các hàng hoá thit yu có giá tr cao, nhà ca, xe hi hay trong trng hp chi tiêu cp
bách nh nhu cu v y t, chun b hôn l, ma chay, du lch, hc hành…
i vi nhng ngi tr hin nay có xu hng tiêu dùng mnh, đc bit tâm
lý ca h là mun có mt cuc sng gia đình đy đ tin nghi, thoi mái đ có th
yên tâm hc tp và làm vic. Vì vy, khi NHTM cho vay đ đáp ng nhng nhu cu
đó thì s giúp h có đc mt cuc sng n đnh ngay t khi còn tr, bng vic mua
tr góp nhng gì cn thit, to đng lc to ln đ làm vic, tit kim và có thêm
nhng khon thu nhp mi.
Khách hàng cá nhân là các h gia đình mun sn xut kinh doanh mi, có nhu
cu kinh doanh ti ch, kinh doanh ca hàng, ca hiu hay sn xut nông nghip, nông
thôn, làm kinh t trang tri mà cha có đ vn đ thc hin. Khi cp tín dng cho
Thang Long University Library
14
nhng đi tng khách hàng này s to ra cho h mt khon thu nhp mi, nhm ci
thin và nâng cao cht lng cuc sng, hn ch tình trng tht nghip.
Khách hàng cá nhân là các h sn xut kinh doanh có th duy trì quá trình sn
xut liên tc. Vì đc trng sn xut kinh doanh ca h sn xut cùng vi s chuyên
môn hoá sn xut trong xã hi ngày càng cao dn đn tình trng các h sn xut khi
cha thu hoch sn phm, cha có hàng hoá đ bán thì cha có thu nhp, trong khi đó
h vn cn tin đ trang tri cho các khon chi phí nh chi phí nguyên vt liu, mua
sm, đi mi trang thit b và rt nhiu khon chi phí khác. Trong nhng lúc này các
h sn xut cn có s h tr ca các NHTM đ có đ vn duy trì sn xut đc liên
tc và đu đn.
1.2.3.3. i vi ngân hàng thng mi
Cho vay nn kinh t nói chung trong đó có cho vay khách hàng cá nhân nói
riêng đu đóng vai trò quan trng trong vic tng cng li nhun ca NHTM. i vi
cho vay t ngun vn t có, ngân hàng thu đc li nhun da trên lãi sut ca tng
khon vay; đi vi cho vay t ngun vn huy đng, ngân hàng thu li nhun t s
chênh lch gia lãi sut huy đng và lãi sut cho vay. Song song vi cho vay khách
hàng doanh nghip thì cho vay khách hàng cá nhân đóng mt vai trò ht sc quan
trng vì nhu cu vay vn ca các cá nhân phong phú, đa dng, là mt th trng đy
tim nng.
Trên thc t, cho vay khách hàng cá nhân so vi cho vay khách hàng doanh
nghip đn gin hn nhiu. Trong khi đó, ngun thu ca ngân hàng thông qua hot
đng cho vay này li khá ln do lãi sut cho vay khách hàng cá nhân cao, điu này
khin li nhun t hot đng cho vay khách hàng cá nhân chim t trng đáng k
trong c cu li nhun ca ngân hàng. Vì vy, vic m rng hot đng cho vay ti
các cá nhân và h gia đình là mt hng kinh doanh đy trin vng ca các NHTM.
Hn na, xu hng hot đng ca các NHTM là phát trin đa nng tng hp,
luôn tìm cách m rng các nghip v cng nh đa ra các sn phm mi. Vic thc
hin và phát trin hot đng cho vay cá nhân va m rng đc đi tng khách
hàng vay vn, tn dng đc ngun vn huy đng mt cách hiu qu, va đa dng
hoá các sn phm, dch v ngân hàng. T đó, ngân hàng tng đc sc mnh trong
cnh tranh đng thi to ra nhng nét đc trng hp dn riêng ca mi ngân hàng.
Ngoài ra, khách hàng cng có xu hng s dng kèm các dch v dành cho
cá nhân ti ngân hàng đã có quan h tín dng nh dch v chuyn tin, thanh toán,
s dng tr lng qua tài khon… ây cng là điu kin giúp các ngân hàng m
rng quan h vi khách hàng, tng kh nng huy đng các loi tin gi t dân c,
nâng cao nng lc cnh tranh và hi nhp vi xu th quc t.