Tiết 12 Ngữ văn 7 Quá trình tạo lập văn bản THCS Hòa Xa

KIỂM TRA BÀI CŨ
Mạch lạc trong văn bản là gì?
Các điều kiện để một văn bản có tính mạch lạc?

- Mạch lạc là sự tiếp nối các phần, các ý, các đoạn trong
văn bản có sự thống nhất chặt chẽ.
- Điều kiện: Các câu, đoạn, phần: cùng chủ đề, tiếp nối theo
một trình tự hợp lí

TÌNH HUỐNG
???
???
Trong lúc
thầy giáo vắng mặt,
có hai bạn học sinh
đã gây gổ đánh nhau.
Khi thầy trở lại thấy lớp rất mất trật tự.
Thầy gọi bạn lớp trưởng lên và hỏi lí do.
Nếu em là bạn lớp trưởng ấy, em sẽ làm gì?
Trong một giờ học, thầy giáo có việc đột xuất phải
ra ngoài 5 phút. Thầy yêu cầu lớp giữ trật tự.

Bài 4, tiết 12. QUÁ TRÌNH TẠO LẬP VĂN BẢN
Thứ 3 ngày 16 tháng 9 năm 2014
I. CÁC BƯỚC TẠO LẬP VĂN BẢN:
Khi nào người ta có nhu cầu tạo lập văn bản?
Ý NGHĨA CỦA VIỆC
TẠO LẬP VĂN BẢN
Đối với người nói (người viết):

Trình bày sự vật, sự việc và bộc lộ
suy nghĩ, tình cảm của mình.
Đối với người nghe (người đọc):
Hiểu được sự vật, sự việc và tâm tư,
tình cảm của người nói.

Đề 1
Em có bạn ham chơi điện tử
nên bỏ bê việc học hành.
Em hãy viết một bức thư
khuyên nhủ bạn em.
Chat
Game
Tình huống 1
Thứ 3 ngày 16 tháng 9 năm 2014
Bài 4, tiết 12. QUÁ TRÌNH TẠO LẬP VĂN BẢN
I. CÁC BƯỚC TẠO LẬP VĂN BẢN:

Đề 2
Em có người bạn đi học xa
nên rất nhớ nhà,
ảnh hưởng tới kết quả học tập.
Em hãy viết một bức thư
động viên bạn.
Tình huống 2
Thứ 3 ngày 16 tháng 9 năm 2014
Bài 4, tiết 12. QUÁ TRÌNH TẠO LẬP VĂN BẢN
I. CÁC BƯỚC TẠO LẬP VĂN BẢN:

Thứ 3 ngày 16 tháng 9 năm 2014

Bài 4, tiết 12. QUÁ TRÌNH TẠO LẬP VĂN BẢN
I. CÁC BƯỚC TẠO LẬP VĂN BẢN:
Định hướng Đề 1 Đề 2
Đối tượng
Mục đích
Nội dung
Cách thức
Bước 1: Định hướng văn bản
Viết cho người bạn
ham chơi.
Viết cho người bạn ở xa
nhớ nhà.
Viết để khuyên nhủ bạn
từ bỏ đam mê xấu.
Viết để động viên bạn vượt
qua nỗi nhớ, cố gắng học tốt.
Viết về tác hại
của trò chơi điện tử.
Thông cảm, sẻ chia và
động viên bạn nỗ lực học tập
Phân tích bằng lí lẽ.
Tâm tình, thuyết phục
bằng tình cảm.

Thứ 3 ngày 16 tháng 9 năm 2014
Bài 4, tiết 12. QUÁ TRÌNH TẠO LẬP VĂN BẢN
I. CÁC BƯỚC TẠO LẬP VĂN BẢN:
Bước 1: Định hướng văn bản
Bước 2: Xây dựng bố cục
Bố cục

Bố cục
Đề 1
Đề 1
Đề 2
Đề 2
Mở bài
Mở bài
Lí do viết thư: Lo lắng trước tình
Lí do viết thư: Lo lắng trước tình


trạng đam mê điện tử của bạn.
trạng đam mê điện tử của bạn.
Lí do viết thư: Nhớ bạn và lo
Lí do viết thư: Nhớ bạn và lo
lắng khi bạn không yên tâm
lắng khi bạn không yên tâm
học tập.
học tập.
Thân
bài
-Cảnh báo về tác hại của trò chơi điện tử:
-Thái độ của mọi người trước sự đam mê
điện tử
-Trách nhiệm hiện tại của bản thân em:
- Tình bạn và sự hi vọng của
gia đình dành cho bạn:
- Cách giúp bạn vơi nỗi nhớ nhà:
-
Thuyết phục bạn chuyển hoá

nỗi nhớ thành động lực học tập
Kết bài
Kết bài
Mong bạn từ bỏ đam mê điện tử
Mong bạn từ bỏ đam mê điện tử


để chăm lo học tập tốt
để chăm lo học tập tốt
Chúc bạn nghị lực hơn và
Chúc bạn nghị lực hơn và
có kết quả học tập tốt
có kết quả học tập tốt

Thứ 3 ngày 16 tháng 9 năm 2014
Bài 4, tiết 12. QUÁ TRÌNH TẠO LẬP VĂN BẢN
I. CÁC BƯỚC TẠO LẬP VĂN BẢN:
Bước 1: Định hướng văn bản
Bước 2: Xây dựng bố cục
Bước 3: Diễn đạt các ý ghi trong bố cục
−
Yêu cầu về hình thức: đúng chính tả, ngữ pháp, có
Yêu cầu về hình thức: đúng chính tả, ngữ pháp, có
tính liên kết và mạch lạc.
tính liên kết và mạch lạc.
−
Yêu cầu về nội dung: sát với bố cục, đầy đủ ý.
Yêu cầu về nội dung: sát với bố cục, đầy đủ ý.
Bước 4: Kiểm tra
−

Tự kiểm tra việc thực hiện các bước 1, 2, 3. Sửa
Tự kiểm tra việc thực hiện các bước 1, 2, 3. Sửa
chữa các phần sai và bổ sung các phần thiếu.
chữa các phần sai và bổ sung các phần thiếu.

Nhiệm vụ Nội dung cụ thể
1
Định hướng
văn bản
•
Về đối tượng: Nói, viết cho ai ?
•
Về mục đích: Để làm gì ?
•
Về nội dung: Về cái gì ?
•
Về cách thức: Như thế nào ?
2
Xây dựng bố
cục
Yêu cầu: rành mạch, hợp lí, đúng định
hướng ở bước 1
3
Diễn đạt các
ý đã ghi trong
bố cục
•
Hình thức: Lời văn trong sáng, có tính liên
kết và mạch lạc.
•

Nội dung: chính xác, sát với bố cục.
Bước
4
Kiểm tra Việc thực hiện các bước 1, 2, 3; sửa chữa
những sai sót, bổ sung các ý còn thiếu.
Ghi nhớ: Quá trình tạo lập văn bản

Bài tập 2 (SGK trang 46):
Bài viết của bạn không phù hợp vì bạn đã định hướng sai ở trong
bước 1. Cụ thể như sau:
Viết cho thầy cô Viết cho bạn bè
- Mục đích
Viết để tường thuật lại
quá trình học tập của
bản thân.
Viết để truyền kinh
nghiệm học tốt.
- Nội dung
Báo cáo thành tích học
tập.
Báo cáo kinh nghiệm
học tập.
- Cách thức
Xưng hô thầy – em
(con).
Xưng hô bạn - mình
- Đối tượng
Định hướng sai Định hướng đúngYêu cầu
định hướng
II. LUYỆN TẬP

Bài tập 3 (SGK trang 46-47):
Cách trình bày dàn bài (cách trình bày bước 2)
a. Các câu trong dàn bài phải rõ ý, ngắn gọn, nhưng không cần
hoàn chỉnh, không cần tuyệt đối đúng ngữ pháp và không nhất
thiết phải liên kết chặt chẽ với nhau. Vì dàn bài mới chỉ là dạng
đề cương, chưa phải là bản thân văn bản.
b. Các phần, các mục lớn nhỏ trong dàn bài được phân biệt với
nhau qua một hệ thống kí hiệu nhất quán và việc trình bày các
mục phải thống nhất, rõ ràng, rành mạch, hợp lí.
II. LUYỆN TẬP

Bài tập 4 (SGK trang 47):
Để viết bức thư phải thực hiện lần lượt 4 bước tạo lập văn bản.
Bước 1: Định hướng
Viết cho bố
- Mục đích
Viết để xin lỗi bố
- Nội dung
Thể hiện nỗi ân hận và xin được tha thứ
- Cách thức
Chân thành, hối lỗi.
- Đối tượng
II. LUYỆN TẬP

B. Thân bài:
- Ý lớn 1: Bày tỏ sự ân hận
+
Ân hận vì đã nói lời thiếu lễ độ
+

Ân hận vì đã làm bố mẹ buồn
+
Ân hận vì vi phạm đạo làm con
- Ý lớn 2: Xin được tha thứ
+
Nhận lỗi
+
Tự đặt hình phạt cho bản thân
+
Xin bố tha thứ
C. Kết bài: Lời hứa không tái phạm
Bước 2: Xây dựng bố cục
Bước 3: Diễn đạt các ý thành bài văn.
Bước 4: Kiểm tra.
A. Mở bài: Lí do viết thư

Nhiệm vụ Nội dung cụ thể
1
Định hướng
văn bản
•
Về đối tượng: Nói, viết cho ai ?
•
Về mục đích: Để làm gì ?
•
Về nội dung: Về cái gì ?
•
Về cách thức: Như thế nào ?
2
Xây dựng bố

cục
Yêu cầu: rành mạch, hợp lí, đúng định
hướng ở bước 1
3
Diễn đạt các
ý đã ghi trong
bố cục
•
Hình thức: Lời văn trong sáng, có tính liên
kết và mạch lạc.
•
Nội dung: chính xác, sát với bố cục.
Bước
4
Kiểm tra Việc thực hiện các bước 1, 2, 3; sửa chữa
những sai sót, bổ sung các ý còn thiếu.
Củng cố: Quá trình tạo lập văn bản