quá trình tạo lập văn bản Ngữ văn 7

CHÀO MỪNG QUÍ THẦY CÔ CÙNG
TOÀN THỂ CÁC EM HỌC SINH
GV: vũ minh hải

KIỂM TRA BÀI CŨ
Em hãy đọc thuộc lòng 4 bài ca dao về tình cảm gia đình.
Em thích nhất bài ca dao nào ? Tại sao ?

TÌNH HUỐNG
???
???
Trong lúc
thầy giáo vắng mặt,
có hai bạn học sinh
đã gây gổ đánh nhau.
Khi thầy trở lại thấy lớp rất mất trật tự.
Thầy gọi bạn lớp trưởng lên và hỏi lí do.
Nếu em là bạn lớp trưởng ấy, em sẽ làm gì?
Trong một giờ học, thầy giáo có việc đột xuất phải
ra ngoài 5 phút. Thầy yêu cầu lớp tự quản và giữ trật tự.

Tiết 12
Giáo viên dạy : vũ minh hải

Ý NGHĨA CỦA VIỆC
TẠO LẬP VĂN BẢN
Đối với người nói (người viết):
Trình bày sự vật, sự việc và bộc lộ
suy nghĩ, tình cảm của mình
Đối với người nghe (người đọc):

Hiểu được sự vật, sự việc và tâm tư,
tình cảm của người nói.

Đề 1
Em con ham chơi điện tử
nên bỏ bê việc học hành.
Con hãy viết một bức thư
khuyên nhủ em.
Chat
Game
I. CÁC BƯỚC TẠO LẬP VĂN BẢN
Tình huống 1

Đề 2
Vì đi trọ học xa
nên em con rất nhớ nhà,
ảnh hưởng tới kết quả học tập.
Con hãy viết một bức thư
động viên em.
I. CÁC BƯỚC TẠO LẬP VĂN BẢN
Tình huống 2

Viết cho em, đứa em –
ham chơi
Viết cho em, đứa em -
nhớ nhà
- Mục đích
Viết để khuyên nhủ em
từ bỏ đam mê xấu
Viết để động viên em

vượt qua nỗi nhớ, cố
gắng học tốt
- Nội dung
Viết về tác hại của trò
chơi điện tử
Thông cảm, sẻ chia và
động viên em nỗ lực học
tập
- Cách thức
Phân tích bảo ban bằng
lí lẽ
Tâm tình, thuyết phục
bằng tình cảm
- Đối tượng
Đề 1 Đề 2Định
hướng
Bước 1: Định hướng văn bản

Lí do viết thư: Lo lắng
trước tình trạng đam
mê điện tử của em.
Mở bài
Lí do viết thư:
Thương nhớ em và
lo lắng khi em không
yên tâm học tập.
Đề 1 Bố cục Đề 2
Bước 2: Xây dựng bố cục

–

Cảnh báo về tác hại của trò
chơi điện tử:
+
Lãng phí thời gian, sức
lực, tiền bạc
+
Ảnh hưởng tới kết quả
học tập
+
Dễ bị tiêm nhiễm văn hoá
không lành mạnh, ảnh
hưởng tới quá trình hình
thành nhân cách sau này.
–
Thái độ của mọi người trước
sự đam mê điện tử của em:
+
Bố mẹ buồn rầu
+
Thầy cô thất vọng
+
Anh (chị) lo lắng
–
Trách nhiệm hiện tại của bản
thân em:
+
Tu dưỡng đạo đức
+
Chăm lo học tập
–

Tình yêu và sự hi vọng
của gia đình dành cho em:
+
Luôn yêu thương em.
+
Mong muốn em học tốt
+
Hi vọng em sớm
trưởng thành, độc lập.
–
Giải pháp giúp em vơi nỗi
nhớ nhà: viết thư, gọi điện,
tranh thủ về thăm nhà,…
–
Thuyết phục em chuyển
hoá nỗi nhớ thành động
lực học tập
+
Hăng say học tập sẽ át
đi nỗi nhớ
+
Học tập tốt là món quà
tinh thần lớn tặng gia
đình
Thân
bài
Đề 1 Bố cục Đề 2
Bước 2: Xây dựng bố cục

Mong em từ bỏ đam

mê điện tử để chăm lo
học tập tốt
Kết bài
Chúc em nghị lực
hơn và có kết quả
học tập tốt
−
Yêu cầu về hình thức: đúng chính tả, ngữ pháp, có
tính liên kết và mạch lạc.
−
Học sinh tự kiểm tra việc thực hiện các bước 1, 2, 3.
Sửa chữa các phần sai và bổ sung các phần thiếu.
Bước 2: Xây dựng bố cục
Bước 3: Diễn đạt các ý ghi trong bố cục
−
Yêu cầu về nội dung: sát với bố cục, đầy đủ ý.
Bước 4: Kiểm tra
Đề 1 Bố cục Đề 2

Nhiệm vụ Cụ thể
1
Định hướng
văn bản
•
Về đối tượng: Nói, viết cho ai ?
•
Về mục đích: Để làm gì ?
•
Về nội dung: Về cái gì ?
•

Về cách thức: Như thế nào ?
2
Xây dựng bố
cục
Yêu cầu: rành mạch, hợp lí, đúng định
hướng ở bước 1
3
Diễn đạt các
ý đã ghi trong
bố cục
•
Hình thức: Lời văn trong sáng, có tính liên
kết và mạch lạc.
•
Nội dung: chính xác, sát với bố cục.
Bước
4
Kiểm tra Việc thực hiện các bước 1, 2, 3; sửa chữa
những sai sót, bổ sung các ý còn thiếu.
Ghi nhớ: Quá trình tạo lập văn bản

Bài tập 2 (SGK trang 46):
Bài viết của bạn không phù hợp vì bạn đã định hướng sai ở trong
bước 1. Cụ thể như sau:
Viết cho thầy cô Viết cho bạn bè
- Mục đích
Viết để tường thuật lại
quá trình học tập của
bản thân.
Viết để truyền kinh

nghiệm học tốt.
- Nội dung
Báo cáo thành tích học
tập.
Báo cáo kinh nghiệm
học tập.
- Cách thức
Xưng hô thầy – em
(con).
Xưng hô bạn - mình
- Đối tượng
Định hướng sai Định hướng đúngYêu cầu
định hướng
II. LUYỆN TẬP

Bài tập 3 (SGK trang 46-47): Cách trình bày dàn bài (cách trình bày
bước 2)
a. Các câu trong dàn bài phải rõ ý, ngắn gọn, nhưng không cần
hoàn chỉnh, không cần tuyệt đối đúng ngữ pháp và không nhất
thiết phải liên kết chặt chẽ với nhau. Vì dàn bài mới chỉ là dạng
đề cương, chưa phải là bản thân văn bản.
b. Các phần, các mục lớn nhỏ trong dàn bài được phân biệt với
nhau qua một hệ thống kí hiệu nhất quán và việc trình bày các
mục phải thống nhất, rõ ràng, rành mạch, hợp lí.
II. LUYỆN TẬP

Bài tập 4 (SGK trang 47):
Để viết bức thư phải thực hiện lần lượt 4 bước tạo lập văn bản.
Mở bài: Lí do viết thư
II. LUYỆN TẬP

Bước 1: Định hướng
Viết cho bố
- Mục đích
Viết để xin lỗi bố
- Nội dung
Thể hiện nỗi ân hận và xin được tha thứ
- Cách thức
Chân thành, hối lỗi.
- Đối tượng
Bước 2: Xây dựng bố cục

Thân bài:
- Ý lớn 1: Bày tỏ sự ân hận
+
Ân hận vì đã nói lời thiếu lễ độ
+
Ân hận vì đã làm bố mẹ buồn
+
Ân hận vì vi phạm đạo làm con
- Ý lớn 2: Xin được tha thứ
+
Nhận lỗi
+
Tự đặt hình phạt cho bản thân
+
Xin bố tha thứ
Kết bài: Lời hứa không tái phạm
II. LUYỆN TẬP
Bước 2: Xây dựng bố cục
Bước 3: Diễn đạt các ý thành bài văn.

Bước 4: Kiểm tra.

Bµi tËp VÒ
nhµ
 Em hãy viết một văn bản dựa
theo bố cục đã thiết lập ở bài 4.