đổi mới công tác lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội ở quận đống đa, hà nội

LỜI CAM ĐOAN
=== ===
Tên em là : Nguyễn Thái Sơn
Sinh ngày : 08/11/1986
Lớp : Kế hoạch 46A
Khoa : Kế hoạch và Phát triển
Tổng số năm đào tạo: 4
Sau một thời gian thực tập tại Phòng Kế hoạch – Kinh tế Quận Đống
Đa, Thành phố Hà Nội dưới sự hướng dẫn của Th.S Nguyễn Thị Hoa, em lựa
chọn đề tài “Đổi mới công tác lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội ở
Quận Đống Đa, Hà Nội”. Em xin cam đoan đây là công trình do em thực
hiện trên cơ sở nghiên cứu nghiêm túc của bản thân, dựa trên những thông tin,
tư liệu tổng hợp cập nhập từ nơi thực tập và từ phương tiện thông tin đại
chúng.
Nếu sai, em xin chịu hoàn toàn trách nhiệm trước Nhà trường và Khoa
Kế hoạch và Phát triển.
Hà Nội, ngày tháng năm 2008
Sinh viên
Nguyễn Thái Sơn
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN 1
=== === 1
Hà Nội, ngày tháng năm 2008 1
Sinh viên 1
Nguyễn Thái Sơn 1
MỤC LỤC 2
DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ 5
Bảng 3.1: Lập kế hoạch gắn với nguồn lực và 3 yêu cầu của quản lý chi
tiêu công hiện đại 6

LỜI MỞ ĐẦU 6
1. Tính cấp thiết của đề tài 7
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 8
3. Phương pháp nghiên cứu 8
4. Mục đích của việc nghiên cứu 8
5. Kết cấu của chuyên đề tốt nghiệp 9
CHƯƠNG I: SỰ CẦN THIẾT PHẢI ĐỔI MỚI CÔNG TÁC LẬP KẾ
HOẠCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI Ở QUẬN ĐỐNG ĐA, HÀ NỘI.
9
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÔNG TÁC LẬP KẾ HOẠCH CẤP HUYỆN.9
1. Một số vấn đề chung về kế hoạch 9
1.1. Khái niệm về kế hoạch 9
1.2. Tại sao phải có kế hoạch trong nền kinh tế thị trường 10
1.3. Sự khác biệt về bản chất giữa kế hoạch trong nền kinh tế tập trung bao
cấp và trong nền kinh tế thị trường 12
2. Kế hoạch cấp huyện 13
2.1. Các bộ phận cấu thành hệ thống kế hoạch cấp huyện 13
2.2. Quy trình lập kế hoạch ở quận, huyện hiện nay 15
Chuyên đề tốt nghiệp
2
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
II. SỰ CẦN THIẾT PHẢI ĐỔI MỚI CÔNG TÁC LẬP KẾ HOẠCH
PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI Ở QUẬN ĐỐNG ĐA - HÀ NỘI 16
1. Vai trò của kế hoạch cấp quận, huyện 16
2. Hạn chế trong lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của quận, huyện.18
3. Một số yêu cầu cần đáp ứng trong lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội
cấp quận, huyện hiện nay 22
CHƯƠNG II. ĐÁNH GIÁ VỀ CÔNG TÁC LẬP KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN
KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA QUẬN ĐỐNG ĐA, HÀ NỘI TRONG THỜI

GIAN QUA 25
I. TỔNG QUAN CHUNG VỀ QUẬN ĐỐNG ĐA VÀ PHÒNG KẾ
HOẠCH – KINH TẾ CỦA QUẬN 25
1. Tổng quan chung về Quận Đống Đa 25
1.1. Giới thiệu chung 25
1.2. Đánh giá chung về tình hình phát triển kinh tế - xã hội Quận Đống Đa
26
1.2.1. Tình hình phát triển kinh tế của Quận Đống Đa 26
1.2.2. Tình hình phát triển xã hội của Quận Đống Đa 28
Về giáo dục - đào tạo 28
Về y tế 28
Về Lao động – Dân số - Kế hoạch hoá gia đình 29
2. Khái quát chung về Phòng Kế hoạch – Kinh tế Đống Đa 31
2.1. Chức năng, nhiệm vụ của Phòng Kế hoạch – Kinh tế Đống Đa 31
2.2. Đánh giá chung về nguồn lực của Phòng Kế hoạch – Kinh tế Đống Đa
33
II. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC LẬP KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN KINH
TẾ - XÃ HỘI QUẬN ĐỐNG ĐA, HÀ NỘI 33
1. Về thời điểm tiến hành lập kế hoạch 33
2. Về hình thức và căn cứ lập kế hoạch 34
3. Về phương pháp đánh giá thực trạng trong lập kế hoạch 38
4. Về phương pháp xác định mục tiêu, chỉ tiêu trong xây dựng kế hoạch. .40
5. Về phương pháp đề xuất các chính sách, giải pháp thực hiện kế hoạch. 43
6. Về phương pháp giám sát và đánh giá thực hiện kế hoạch 45
7. Sự tham gia của các bên trong xây dựng và thực hiện kế hoạch 46
III. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG LẬP KẾ HOẠCH PHÁT
TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA QUẬN ĐỐNG ĐA – HÀ NỘI 47
1. Những mặt được 48
2. Những mặt hạn chế. 48
3. Nguyên nhân của những hạn chế 49

Chuyên đề tốt nghiệp
3
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
CHƯƠNG III: ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU ĐỂ ĐỔI MỚI
CÔNG TÁC LẬP KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA
QUẬN ĐỐNG ĐA- HÀ NỘI 50
I. CĂN CỨ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI CÔNG TÁC LẬP KẾ
HOẠCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI QUẬN ĐỐNG ĐA 51
1. Một số quan điểm về đổi mới công tác lập kế hoạch phát triển kinh tế -
xã hội ở Quận Đống Đa 51
1.1. Đổi mới công tác lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội Quận Đống
Đa một cách toàn diện 51
1.2. Xây dựng một quá trình lập kế hoạch có hiệu quả để đảm bảo việc
soạn thảo và thực hiện có hiệu quả kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội
Quận 52
1.3. Cải thiện các điều kiện phục vụ công tác lập và thực hiện kế hoạch
phát triển kinh tế - xã hội của Quận 52
2. Định hướng đổi mới công tác lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội ở
Quận Đống Đa 53
2.1. Đổi mới nhận thức tư duy về công tác lập kế hoạch ở Quận 53
2.2. Đổi mới quy trình lập kế hoạch của Quận 55
2.3. Đổi mới phương pháp lập kế hoạch của Quận 56
Bảng 3.1: Lập kế hoạch gắn với nguồn lực và 3 yêu cầu của quản lý chi
tiêu công hiện đại 58
(Nguồn: Đổi mới công tác kế hoạch hóa trong tiến trình hội nhập – NXB
Lao động – Xã hội 2007) 58
2.4. Tăng cường sự tham gia của các bên có liên quan trong công tác lập kế
hoạch ở Quận Đống Đa 58
3. Các điều kiện thuận lợi khi đổi mới công tác lập kế hoạch phát triển kinh

tế - xã hội ở Quận Đống Đa 59
3.1. Yêu cầu của hội nhập quốc tế 59
3.2. Xu hướng đổi mới kế hoạch đang diễn ra mạnh mẽ 60
3.3. Tăng cường phân cấp và nâng cao tính trách nhiệm 61
3.4. Công tác cải cách các thể chế Nhà nước đang được triển khai 61
3.5. Yêu cầu tăng cường sức cạnh tranh của địa phương 62
II. ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU ĐỔI MỚI CÔNG TÁC
LẬP KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI QUẬN ĐỐNG ĐA
62
1. Một số giải pháp chủ yếu 62
1.1. Tuyên truyền sâu rộng trong cán bộ, nhân dân, doanh nghiệp của Quận
về quá trình đổi mới kế hoạch hóa nói chung và công tác lập kế hoạch nói
riêng 62
Chuyên đề tốt nghiệp
4
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
1.2. Xây dựng một quy trình mới trong công tác lập kế hoạch phát triển
kinh tế - xã hội của Quận Đống Đa 64
(Nguồn: Tác giả tự tổng hợp từ các tài liệu) 65
1.4. Thể chế hóa sự tham gia của các bên có liên quan vào quá trình xây
dựng và thực hiện kế hoạch kinh tế - xã hội của Quận Đống Đa 65
1.5. Giải pháp về đảm bảo các điều kiện để thực hiện đổi mới lập kế hoạch
phát triển kinh tế - xã hội ở Quận Đống Đa 67
1.5.1. Xây dựng một chế độ báo cáo thông tin kinh tế - xã hội của Quận
một cách thường xuyên 68
1.5.2. Tăng cường đội ngũ cán bộ làm công tác kế hoạch của Quận 69
1.5.3. Đảm bảo về tài chính cho các hoạt động của công tác kế hoạch Quận.
70
2. Một số kiến nghị nhằm đổi mới công tác lập kế hoạch phát triển kinh tế -

xã hội ở Quận Đống Đa 70
KẾT LUẬN 72
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 74
DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ
 Danh mục bảng
Bảng 1.1: So sánh bản chất của kế hoạch trong cơ chế kế hoạch hoá tập trung
và trong cơ chế thị trường
Bảng 2.1: Giá trị sản xuất công nghiệp ngoài quốc doanh 2001 - 2007
Chuyên đề tốt nghiệp
5
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
Bảng 2.2: Tình hình thực hiện một số chỉ tiêu xã hội
Bảng 2.3: Tình hình thực hiện các chỉ tiêu về tỷ lệ sinh
Bảng 2.4: Hình thức bản kế hoạch 5 năm giai đoạn 2006 – 2010 và kế hoạch
năm 2006, 2007 của Quận Đống Đa
Bảng 2.5: Đánh giá thực trạng kinh tế - xã hội Quận Đống Đa trong kế hoạch
5 năm 2006 - 2010
Bảng 2.6: Các mục tiêu và chỉ tiêu trong kế hoạch 5 năm giai đoạn 2006 –
2010 và kế hoạch năm 2008 của Quận Đống Đa.
Bảng 2.7: Các giải pháp trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm Quận
Đống Đa giai đoạn 2006 - 2010
Bảng 3.1: Lập kế hoạch gắn với nguồn lực và 3 yêu cầu của quản lý chi tiêu
công hiện đại
Bảng 3.2: Các bước lập kế hoạch phát triển phát triển kinh tế - xã hội Quận
Đống Đa
 Danh mục sơ đồ
Sơ đồ 1.1: Quy trình lập kế hoạch ở quận, huyện hiện nay
LỜI MỞ ĐẦU
Đống Đa là một quận nội thành của thành phố Hà Nội, có vị trí đặc

biệt quan trọng trong quá trình phát triển của Thủ đô Hà Nội. Trong thời gian
tới, quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa Thủ đô sẽ diễn ra một cách
mạnh mẽ và nhanh chóng nhằm sớm đưa thủ đô Hà Nội phát triển lên một
tầm cao mới, sánh vai cùng Thủ đô các nước trong khu vực và trên thế giới.
Quá trình đó một mặt đòi hỏi quận Đống Đa phải không ngừng vươn lên, theo
Chuyên đề tốt nghiệp
6
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
kịp với tiến trình lớn mạnh của Thủ đô, mặt khác phải đóng góp ngày càng
nhiều vào quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa Thủ đô. Để thực hiện
được điều này không thể không kể đến những đóng góp của ngành kế hoạch.
1. Tính cấp thiết của đề tài.
Trước đây, khi còn trong thời kỳ cơ chế kế hoạch hoá tập trung thì kế
hoạch cấp quận, huyện chỉ là một bộ phận của kế hoạch cấp tỉnh, phụ thuộc
hoàn toàn vào cơ quan kế hoạch cấp trên. Các nội dung trong bản kế hoạch
được xây dựng trên cơ sở chỉ tiêu kế hoạch tỉnh giao xuống và nguồn lực tỉnh
cấp cho. Như vậy, quá trình xây dựng kế hoạch ở cấp quận, huyện thực ra chỉ
là cụ thể hoá nhiệm vụ của cấp trên giao xuống.
Tuy nhiên, từ sau khi đổi mới thì cách tiếp cận đối với kế hoạch cấp
quận, huyện đã có nhiều thay đổi theo hướng phát triển chung của đất nước.
Nhưng vẫn giữ vai trò quan trọng của cơ quan Nhà nước, vẫn mang chức
năng lãnh đạo và định hướng cho sự phát triển kinh tế ở địa phương trong nền
kinh tế thị trường hiện nay. Đặc biệt, đối với các cấp quận, huyện thì vai trò
này càng trở nên quan trọng và không thể thiếu, trong đó bản kế hoạch phát
triển kinh tế - xã hội cấp quận, huyện là một công cụ có vai trò vô cùng quan
trọng góp phần làm cho bộ máy quản lý Nhà nước ở địa phương hoạt động trở
nên hiệu quả hơn.
Mặc dù có tầm quan trọng như vậy nhưng hiện nay công tác lập kế
hoạch ở cấp quận Đống Đa đang bộc lộ một số hạn chế, yếu kém không đáp

ứng được yêu cầu phát triển của địa phương trong tình hình mới như:
- Công tác lập kế hoạch chưa thực sự được coi trọng, bản kế hoạch
chưa thực sự trở thành một công cụ hữu ích cho công tác quản lý ở các cấp
chính quyền ở quận Đống Đa.
- Việc lập kế hoạch ở đây vẫn phụ thuộc vào cơ quan kế hoạch cấp
trên nhiều. Các mục tiêu, hệ thống chỉ tiêu trong bản kế hoạch phát triển kinh
Chuyên đề tốt nghiệp
7
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
tế - xã hôi quận Đống Đa chủ yếu do Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội hướng
dẫn nhưng vẫn mang tính chất áp đặt.
- Số lượng cán bộ thực sự làm công tác kế hoạch hoá còn ít (2 người),
trong khi khối lượng công việc lớn nên dẫn đến hiệu quả công việc chưa cao.
Chẳng hạn như việc lập kế hoạch 5 năm phát triển kinh tế - xã hội quận Đống
Đa 2006 – 2010 phải tiến hành thuê đơn vị tư vấn bên ngoài thực hiện…
Vì vậy, việc đổi mới cả công tác xây dựng kế hoạch và nâng cao chất
lượng các bản kế hoạch đang trở thành một yêu cầu tất yếu. Với việc thực
hiện đề tài “Đổi mới công tác lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội ở
quận Đống Đa, Hà Nội”, em hy vọng sẽ góp phần đáp ứng được phần nào
yêu cầu đó.
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Bài chuyên đề tốt nghiệp này chỉ giới hạn trong việc nghiên cứu và đề
xuất một số giải pháp cơ bản để có thể đổi mới công tác lập kế hoạch phát
triển kinh tế - xã hội ở Quận Đống Đa, với hy vọng rằng công tác lập kế
hoạch của Quận sẽ ngày càng hoàn thiện hơn, bản kế hoạch được xây dựng có
chất lượng tốt hơn, tính khả thi cao hơn và thực sự là một công cụ hiệu quả hỗ
trợ cho quá trình quản lý, điều hành của chính quyền địa phương.
3. Phương pháp nghiên cứu
Trong bài này chủ yếu sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp;

phương pháp so sánh, đối chiếu; phương pháp điều tra thống kê và một số
phương pháp khác. Trong đó, chủ yếu dựa trên việc sưu tập, nghiên cứu, phân
tích các tài liệu, các báo cáo liên quan đến đề tài.
4. Mục đích của việc nghiên cứu
Mục đích chính của việc thực hiện đề tài này đó là em hi vọng có thể
đóng góp những suy nghĩ, quan điểm cũng như những tìm hiểu, nghiên cứu
của mình cho việc đổi mới công tác lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội tại
Chuyên đề tốt nghiệp
8
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
Quận Đống Đa. Từ đó, có thể đưa ra được một số định hướng đổi mới việc
xây dựng kế hoạch của Quận trong thời gian tới, giúp cho bản kế hoạch thực
sự có thể đi vào cuộc sống.
5. Kết cấu của chuyên đề tốt nghiệp
Ngoài phần mở đầu, danh mục bảng biểu, kết luận, tài liệu tham khảo
thì kết cấu của chuyên đề tốt nghiệp bao gồm 3 chương:
Chương I: Sự cần thiết phải đổi mới công tác lập kế hoạch phát triển
kinh tế - xã hội ở Quận Đống Đa, Hà Nội.
Chương II: Đánh giá về công tác lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã
hội của Quận Đống Đa, Hà Nội trong thời gian qua.
Chương III: Đề xuất một số giải pháp chủ yếu để đổi mới công tác
lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của Quận Đống Đa, Hà Nội.
Em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến ThS. Nguyễn Thị Hoa cùng với
tập thể cán bộ Phòng Kế hoạch – Kinh tế Quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
đã tận tình giúp đỡ em hoàn thành bài chuyên đề này. Nhưng do kiến thức và
trình độ còn hạn chế nên sẽ không tránh khỏi những thiếu sót trong bài
chuyên đề. Rất mong nhận được sự đóng góp của các thầy cô, các cô chú và
các anh chị trong đơn vị thực tập để bài chuyên đề của em có thể hoàn thiện
hơn nữa.

Em xin chân thành cảm ơn!
CHƯƠNG I: SỰ CẦN THIẾT PHẢI ĐỔI MỚI
CÔNG TÁC LẬP KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ
- XÃ HỘI Ở QUẬN ĐỐNG ĐA, HÀ NỘI.
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÔNG TÁC LẬP KẾ HOẠCH CẤP HUYỆN.
1. Một số vấn đề chung về kế hoạch.
1.1. Khái niệm về kế hoạch
Chuyên đề tốt nghiệp
9
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
Như chúng ta đã biết, sự tồn tại của Nhà nước trong nền kinh tế thị
trường là một yêu cầu khách quan, xuất phát từ những đòi hỏi thực tế của xã
hội nhằm đảm bảo cho sự vận hành của cơ chế thị trường đảm bảo được mức
hiệu quả cao nhất.
Để thực hiện được vai trò của mình, Nhà nước đã sử dụng nhiều công
cụ khác nhau như: Hệ thống luật pháp, hệ thống kế hoạch phát triển, các công
cụ đòn bẩy kinh tế (thuế, trợ cấp, trợ giá…), các chính sách kinh tế (tài khoá,
tiền tệ, thương mại, đầu tư…), lực lượng kinh tế của Nhà nước (doanh nghiệp
Nhà nước, dự trữ quốc gia…).
Như vậy, kế hoạch là một công cụ quản lý và điều hành vĩ mô nền
kinh tế quốc dân, nó là sự cụ thể hoá các mục tiêu định hướng của chiến lược
phát triển theo từng thời kỳ bằng hệ thống các chỉ tiêu mục tiêu và chỉ tiêu
biện pháp định hướng phát triển và hệ thống các chính sách, cơ chế áp dụng
trong thời kỳ kế hoạch.
Từ đó, ta có thể đưa ra một định nghĩa chung về kế hoạch như sau:
“Kế hoạch kinh tế quốc dân là tổng hợp những mục tiêu, phương hướng,
chính sách, biện pháp phát triển kinh tế quốc dân, được biểu hiện trong một
hệ thống các bản cân đối, trên cơ sở nhận thức và thỏa mãn các yêu cầu của
các quy luật kinh tế của nền kinh tế quốc dân, và trên cơ sở khai thác có hiệu

quả kinh tế - xã hội cao mọi tài nguyên nhân – tài – vật - lực của đất nước”.
Theo từ điển Bách khoa Việt Nam 2 – NXB Từ điển Bách khoa Hà Nội năm
2002, trang 470.
1.2. Tại sao phải có kế hoạch trong nền kinh tế thị trường.
Đặc trưng cơ bản của nền kinh tế mệnh lệnh là cơ sở kinh tế được xây
dựng và hoàn thiện dựa trên chế độ công hữu xã hội chủ nghĩa về tư liệu sản
xuất, Nhà nước chuyên chính vô sản không những đóng vai trò điều hành
Chuyên đề tốt nghiệp
10
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
chính trị mà còn có khả năng điều tiết và quản lý toàn diện, trực tiếp các vấn
đề về kinh tế. Ở đây, Chính phủ đã thực hiện khống chế trực tiếp những hoạt
động kinh tế thông qua quá trình đưa ra những quyết định từ Trung ương. Các
mục tiêu cụ thể được định trước bởi các nhà kế hoạch ở Trung ương đã tạo cơ
sở cho một kế hoạch kinh tế quốc dân toàn diện và đầy đủ. Nguồn nhân lực,
vật tư chủ yếu và tài chính được phân phối không phải theo giá thị trường và
các điều kiện cung - cầu mà phân phối theo các nhu cầu vật tư, lao động, vốn
của kế hoạch tổng thể. Như vậy, kế hoạch là công cụ chủ yếu trong cơ chế kế
hoạch hoá tập trung.
Tuy nhiên, khi chuyển sang nền kinh tế thị trường thì đã có nhiều
quan điểm cho rằng kế hoạch là không cần thiết bởi vì đặc trưng cơ bản nền
kinh tế thị trường là tính chất đa thành phần kinh tế, sở hữu tư nhân dưới
nhiều hình thức khác nhau thống trị trong toàn bộ hệ thống kinh tế. Ở đây, thị
trường tồn tại như một sức mạnh thần bí chi phối các mặt hoạt động của đời
sống kinh tế - xã hội.
Nhưng thực ra thì cần thấy rằng sự tồn tại của kế hoạch là xuất phát từ
vai trò tất yếu của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường. Bởi vì, một nền
kinh tế thị trường dù hoàn hảo đến đâu vẫn không thể vận hành mà không có
sự điều tiết, quản lý của Nhà nước. Vai trò của Nhà nước trong nền kinh tế thị

trường tồn tại như một tất yếu khách quan, xuất phát từ những đòi hỏi thực tế
của xã hội muôn có một cơ chế điều tiết bổ trợ cho cơ chế thị trường, nhằm
vừa tạo điều kiện thuận lợi cho cơ chế thị trường phát huy được những mặt
mạnh của mình, vừa hạn chế được những hậu quả khắc nghiệt mà cơ chế đó
tạo ra.
Như vậy, hệ thống kế hoạch phát triển nói chung và kế hoạch phát
triển kinh tế xã hội nói riêng với tư cách là công cụ quản lý của Nhà nước để
Chuyên đề tốt nghiệp
11
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
điều tiết nền kinh tế cho nên bất cứ khi nào còn Nhà nước thì Nhà nước còn
sử dụng công cụ quản lý này. Do đó, quan điểm cho rằng kế hoạch là sản
phẩm của cơ chế tập trung bao cấp, còn cơ chế thị trường không cần có kế
hoạch là hoàn toàn sai lầm. Chỉ có điều khi điều kiện kinh tế xã hội thay đổi
thì công cụ này cũng cần được đổi mới cả về tư duy, nội dung và phương
pháp.
1.3. Sự khác biệt về bản chất giữa kế hoạch trong nền kinh tế tập trung
bao cấp và trong nền kinh tế thị trường.
Mặc dù kế hoạch tồn tại trong nền kinh tế thị trường là một tất yếu
khách quan, cũng như nó đã từng giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế mệnh
lệnh, nhưng bản chất của kế hoạch trong nền kinh tế thị trường đã hoàn toàn
khác biệt với kế hoạch trong cơ chế cũ. Sự khác biệt đó có thể được tóm tắt
như sau:
Bảng 1.1: So sánh bản chất của kế hoạch trong cơ chế kế hoạch
hoá tập trung và trong cơ chế thị trường
Cơ chế KHH tập trung Cơ chế thị trường
KH mang tính chủ quan duy ý chí
xuất phát từ ý muốn chủ quan của
Nhà nước, không căn cứ vào tiềm lực

thực tế và không gắn với nhu cầu
thực sự của nền KTQD
KH gắn với thị trường, định hướng sự
phát triển dựa trên cơ sở đánh giá
đúng thực trạng, nhận thức được quy
luật, nắm bắt được nhu cầu, vì thế
vững chắc hơn
KH thay thế cho thị trường, vì sự tồn
tại của thị trường sẽ phá vỡ những
cân đối cứng mà KH đã đề ra
KH bổ sung hỗ trợ cho thị trường: thị
trường chỉ giải quyết vấn đề ngắn
hạn, riêng lẻ, vì lợi ích cục bộ. KH có
Chuyên đề tốt nghiệp
12
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
cái nhìn dài hạn, mang tính chất đón
bắt, vì lợi ích chung, toàn cục
KH mang tính mệnh lệnh: giao chỉ
tiêu và cấp phát nguồn lực, đồng thời
chỉ định cả địa chỉ tiêu thụ
KH mang tính định hướng: Hoạt động
như bộ khung làm cơ sở để hoạch
định các chính sách đòn bẩy và các
biện pháp gián tiếp để thực hiện định
hướng
KH thiếu tính linh hoạt: vì là pháp
lệnh nên mang tính cứng nhắc, mọi sự
điều chỉnh KH chỉ là hình thức

KH mang tính linh hoạt: Khi các điều
kiện thị trường thay đổi thì KH cũng
sẽ có sự điều chỉnh theo
(Nguồn: Vũ Cương, Tài liệu tập huấn đổi mới kế hoạch ở Kon Tum,
tháng 7/2006)
Tóm lại, kế hoạch trong cơ chế kế hoạch hoá tập trung và kế hoạch
trong cơ chế thị trường mặc dù đều có vai trò là công cụ quản lý của Nhà
nước đối với kinh tế, xã hội nhưng giữa chúng có sự khác nhau cơ bản đó là:
Một bên là tính cưỡng chế còn bên kia là tính thuyết phục. Trong khi mục tiêu
của kế hoạch trong cơ chế thị trường chỉ là cố gắng ngăn chặn để cho nền
kinh tế khỏi đi lạc với mục tiêu tăng trưởng ổn định bằng những công cụ
chính sách năng động và gián tiếp thì kế hoạch trong cơ chế kế hoạch hoá tập
trung không chỉ tạo ra một loạt các mục tiêu cụ thể thể hiện quá trình phát
triển kinh tế mong muốn mà còn cố gắng thực hiện kế hoạch của mình bằng
việc khống chế trực tiếp những hoạt động của toàn bộ nền kinh tế quốc dân.
2. Kế hoạch cấp huyện.
2.1. Các bộ phận cấu thành hệ thống kế hoạch cấp huyện.
Do hệ thống kế hoạch cấp quận (huyện) cũng là một cấp độ kế hoạch
trong hệ thống kế hoạch của quốc gia nên nó bao gồm các bộ phận sau:
- Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của quận, huyện: là hệ thống
các phân tích, đánh giá và lựa chọn quan điểm, mục tiêu tổng quát định hướng
Chuyên đề tốt nghiệp
13
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
phát triển các lĩnh vực chủ yếu của đời sống xã hội và các giải pháp cơ bản về
phát triển kinh tế - xã hội của quận, huyện trong thời gian dài.
- Quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội cấp quận, huyện: thể hiện tầm
nhìn, sự bố trí chiến lược về thời gian và không gian lãnh thổ, xây dựng
khung vĩ mô về tổ chức không gian để chủ động hướng tới mục tiêu, đạt hiệu

quả cao, phát triển bền vững.
- Kế hoạch 5 năm phát triển kinh tế - xã hội cấp quận, huyện: là sự cụ
thể hoá các chiến lược và quy hoạch phát triển trong lộ trình phát triển dài hạn
của quận, huyện. Nó xác định các mục tiêu, chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế, nâng
cao phúc lợi xã hội trong thời kỳ 5 năm và xác định các cân đối, các chính
sách phân bổ nguồn lực, vốn cho các chương trình phát triển của khu vực kinh
tế Nhà nước và khuyến khích sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân.
- Kế hoạch năm phát triển kinh tế - xã hội cấp quận, huyện: vừa là
công cụ để ổn định kinh tế quận, huyện, vừa thực hiện các mục tiêu phát triển
của năm đó trong nội dung của kế hoạch định hướng 5 năm. Nó bao gồm
nhiệm vụ chủ yếu của năm, các mục tiêu và chỉ tiêu phấn đấu về phát triển
kinh tế - xã hội cũng như các chính sách và giải pháp chủ yếu áp dụng trong
năm kế hoạch.
- Chương trình và dự án phát triển kinh tế - xã hội cấp quận, huyện: là
công cụ triển khai thực hiện chiến lược kế hoạch của quận, huyện. Nó đưa ra
những mục tiêu và tổ chức các yếu tố nguồn lực để thực hiện mục tiêu đối với
các vấn đề mang tính bức xúc, nổi cộm và đột phá của nền kinh tế.
Mặc dù các bộ phận này đều có một vị trí và vai trò quạn trọng khác
nhau nhưng giữa chúng có một mối quan hệ chặt chẽ với nhau, trong đó chiến
lược phát triển, quy hoạch phát triển và kế hoạch 5 năm chủ yếu có chức năng
Chuyên đề tốt nghiệp
14
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
định hướng còn các kế hoạch hàng năm cũng như các chương trình, dự án làm
công cụ triển khai thực hiện.
2.2. Quy trình lập kế hoạch ở quận, huyện hiện nay.
Hiện nay các quận, huyện chủ yếu đang áp dụng qui trình lập kế
hoạch 2 xuống – 1 lên, cụ thể là 2 lần từ trên xuống (lần 1: hướng dẫn kế
hoạch; lần 2: giao chỉ tiêu kế hoạch) và 1 lần từ dưới lên (lập kế hoạch từ

dưới lên sau khi được hướng dẫn).
Theo qui trình này, cấp KH trên sẽ gửi hướng dẫn lập kế hoạch xuống
cho cấp dưới, trên cơ sở đó, cấp dưới xây dựng kế hoạch của mình và gửi lên
trên. Sau khi tổng hợp và được phê duyệt, cấp trên sẽ giao chỉ tiêu kế hoạch
xuống để cấp dưới thực hiện. Đây là qui trình lập kế hoạch mang tính chất của
thời kỳ bao cấp, lạc hậu, nặng về việc áp đặt mục tiêu nhiệm vụ từ trên xuống.
Mặc dù trong thời gian gần đây, số chỉ tiêu pháp lênh do cấp trên giao đã
chuyển gần hết sang chỉ tiêu hướng dẫn, nhưng qui trình này vẫn gần như
thiếu tiếng nói từ cơ sở, thiếu tính thực tiễn và nặng về hình thức. Nó được
mô tả qua sơ đồ sau:
Sơ đồ 1.1: Quy trình lập kế hoạch ở quận, huyện hiện nay
Chuyên đề tốt nghiệp
15
Sở Kế hoạch và Đầu tư
( Cấp tỉnh)
Phòng Tài chính – Kế hoạch
(Cấp huyện)
Hướng dẫn kế hoạch
Lập kế hoạch từ dưới lên
sau khi được hướng dẫn
Giao chỉ tiêu kế hoạch
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
(Nguồn: Tác giả tự tổng hợp)
Phương pháp lập kế hoạch hiện nay ở Quận, Huyện bộc lộ một số
điểm yếu như (i) mang tính áp đặt chủ quan và chịu ảnh hưởng của ý chí
chính trị (vì kế hoạch chủ yếu do một nhóm cán bộ kế hoạch với sự chỉ đạo
của cá nhân những người lãnh đạo lập nên); (ii) mang nặng tính "xin - cho",
cấp trên giao chỉ tiêu xuống, cấp dưới trông chờ sự hỗ trợ của cấp trên, thiếu
tính tự chủ, sáng tạo; (iii) không xác định được những mục tiêu và giải pháp

ưu tiên để sử dụng hiệu quả nguồn lực hạn hẹp; (iv) thiếu sự gắn kết chặt chẽ
giữa các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội với các nguồn
lực, chính sách và giải pháp thực hiện; (v) chưa quan tâm thích đáng đến các
vấn đề về giảm nghèo và phúc lợi xã hội; (vi) thiếu sự đồng thuận giữa các
bên thực hiện kế hoạch; và (vii) chưa chú trọng đến công tác giám sát, đánh
giá thực hiện kế hoạch.
II. SỰ CẦN THIẾT PHẢI ĐỔI MỚI CÔNG TÁC LẬP KẾ HOẠCH
PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI Ở QUẬN ĐỐNG ĐA - HÀ NỘI.
1. Vai trò của kế hoạch cấp quận, huyện.
Quận, huyện với tư cách là người đại diện chăm lo lợi ích cho toàn thể
nhân dân trên địa bàn nên những hoạt động quản lý của chính quyền cấp
quận, huyện có ảnh hưởng trực tiếp đến những người dân đó. Vì vậy, để đảm
bảo cho các hoạt động của mình mang lại hiệu quả cao nhất, tránh gây ra
những ảnh hưởng tiêu cực đến người dân thì việc sử dụng công cụ kế hoạch
Chuyên đề tốt nghiệp
16
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Vai trò của nó đã và đang tiếp tục được khẳng
định:
 Điều tiết, phối hợp, ổn định kinh tế quận, huyện.
Kế hoạch cấp quận, huyện hoạch định kế hoạch chung tổng thể của
quận, huyện, với việc đưa ra những chính sách hợp lý dựa trên cơ sở sử dụng
tổng hợp những nguồn lực ở địa phương nhằm phát huy hiệu quả tổng thể
kinh tế - xã hội.
Bên cạnh đó thì nó còn bảo đảm môi trường kinh tế ổn định và cân
đối. Tạo những điều kiện thuận lợi về cơ sở hạ tầng kinh tế, kỹ thuật, xã hội ,
môi trường, tạo tiền đề và hành lang pháp lý cho phát triển kinh tế địa phương
lành mạnh.
Ngoài ra, nó còn bảo đảm sự công bằng xã hội giữa các vùng ở địa

phương, giữa các tầng lớp dân cư bằng kế hoạch sử dụng ngân sách và chính
sách điều tiết.
 Định hướng phát triển kinh tế - xã hội của quận, huyện.
Kế hoạch cấp quận, huyện đưa ra hệ thống mục tiêu phát triển vĩ mô
về kinh tế - xã hội trên địa bàn quận, huyện, xây dựng các dự án, các chương
trình, tìm các giải pháp và các phương án thực hiện, dự báo khả năng, phương
hướng phát triển, xác định các cân đối lớn…nhằm thực hiện chức năng dẫn
dắt, định hướng phát triển, xử lý kịp thời các mất cân đối xuất hiện trong nền
kinh tế thị trường, đưa kinh tế - xã hội ở địa phương phát triển theo định
hướng nhất định.
 Kiểm tra, giám sát hoạt động kinh tế - xã hội của quận, huyện
Kế hoạch cấp quận, huyện thường xuyên theo dõi, kiểm tra tình hình
thực hiện các tiến độ kế hoạch thực hiện và tuân thủ các cơ chế, thể chế, chính
Chuyên đề tốt nghiệp
17
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
sách hiện hành áp dụng trong thời kỳ kế hoạch. Đánh giá kết quả của việc
thực hiện các chính sách, các mục tiêu đặt ra. Phân tích hiệu quả tài chính,
hiệu quả kinh tế - xã hội bảo đảm các luận cứ quan trọng cho việc xây dựng
các kế hoạch của thời kỳ tiếp sau.
Tóm lại, xuất phát từ chức năng là một trong những công cụ quản lý
quan trọng của các cấp chính quyền, từ Trung ương đến địa phương và vai trò
của kế hoạch đã được khẳng định như trên nên kế hoạch trở thành điều kiện
tiền đề để tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước và thúc đẩy tăng trưởng kinh
tế địa phương. Nó không những giúp cho kinh tế - xã hội địa phương luôn đi
đúng hướng, phù hợp với yêu cầu phát triển của quốc gia mà còn giúp cho
cuộc sống người dân luôn được đảm bảo.
2. Hạn chế trong lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của quận,
huyện.

Từ trên, ta có thể thấy kế hoach ở cấp quận (huyện) không những chỉ
có vai trò quan trọng đối với công tác quản lý của cấp chính quyền mà nó còn
là sự bảo đảm cho cuộc sống của người dân. Để luôn đạt được mục tiêu đó thì
việc lập kế hoạch ở cấp quận (huyện) phải luôn cần được đặt đúng vị trí vì nó
là khởi đầu cho một loạt các hoạt động tác nghiệp sau này. Sự thành công hay
thất bại của các chính sách của cấp chính quyền phụ thuộc phần nhiều vào
việc lập kế hoạch đúng hay sai.
Mặt khác, nước ta hiện nay đang trong thời kỳ quá độ từ một nền kinh
tế tập trung bao cấp sang một nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa nên trong nội dung của kế hoạch phát triển quốc gia nói chung và của
kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội cấp quận, huyện nói riêng vẫn còn bao
hàm dung lượng nhất định của kế hoạch trong cơ chế kế hoạch hoá tập trung
Chuyên đề tốt nghiệp
18
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
trước đây. Điều đó làm cho công tác xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã
hội ở các quận, huyện vẫn còn những hạn chế sau:
Thứ nhất, nhận thức về việc lập kế hoạch cũng như vai trò, vị trí của
kế hoạch ở cấp quận, huyện còn chưa đúng đắn. Hiện nay, có một nghịch lý
đang diễn ra đó là nước ta đang trong thời kỳ đổi mới tất cả mọi mặt của đời
sống kinh tế - xã hội và lập kế hoạch cũng không nằm ngoài xu hướng đó.
Đây là một quá trình đổi mới toàn diện cả về nội dung lẫn hình thức. Tuy
nhiên, thực tế thì nhận thức về công tác lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã
hội ở các cấp quận (huyện) chưa thực sự theo xu hướng đổi mới này. Hay nói
đúng hơn thì công tác lập kế hoạch ở đây mới chỉ diễn ra về mặt hình thức
còn về mặt nội dung thì vẫn chỉ duy trì phương thức lập kế hoạch trong cơ
chế kế hoạch hóa tập trung trước đây nhưng đã có biến tướng ít nhiều.
Bên cạnh đó, thì vai trò và vị trí của kế hoạch ở quận huyện chưa được
đặt đúng chỗ. Xét một cách toàn diện thì do nhận thức về kế hoạch chưa đúng

hay đúng mà chưa đủ nên chính quyền cấp quận, huyện vẫn chưa thực sự sử
dụng công cụ kế hoạch, chưa coi đây là một công cụ quan trọng giúp cho việc
điều hành quản lý của chính quyền cấp quận, huyện trở nên hiệu quả hơn.
Tóm lại, đây là nguyên nhân đầu tiên dẫn đến những hạn chế khác của việc
lập kế hoạch ở quận, huyện.
Thứ hai, việc lập kế hoạch chưa thực sự làm cho kế hoạch gắn với thị
trường. Các căn cứ cho việc lập kế hoạch chưa xuất phát từ cơ sở đánh giá
đúng thực trạng kinh tế - xã hội của địa phương, các định hướng phát triển
chưa dựa trên sự nắm bắt quy luật, nắm bắt nhu cầu một cách khách quan.
Đúng hơn thì việc lập kế hoạch ở quận, huyện hiện nay vẫn còn mang nặng
tính chủ quan duy ý chí, chủ yếu xuất phát từ yêu cầu của kế hoạch cấp trên,
Chuyên đề tốt nghiệp
19
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
không căn cứ vào thực trạng cũng như tiềm năng phát triển có thể của địa
phương.
Lâu nay, trong lập kế hoạch ở cấp quận, huyện thì chỉ quan tâm đến
nguồn lực tự nhiên, tài chính và trong nguồn lực tài chính cũng chủ yếu đề
cập đến nguồn lực từ ngân sách. Tuy nhiên, giữa kế hoạch và ngân sách nhiều
khi không có sự gắn kế thực sự, dẫn đến mục tiêu kế hoạch đề ra nhưng
không có hoặc không đủ nguồn lực để thực hiện. Điều này dẫn đến tình trạng
“kế hoạch treo”. Bên cạnh đó, thì cũng có một tình trạng là việc lập kế hoạch
ở địa phương chủ yếu dựa quá nhiều vào ngân sách nên dẫn đến việc lập kế
hoạch không khai thác hết các tiềm năng phát triển của địa phương nên việc
thực hiện kế hoạch lúc nào cũng đạt và vượt mục tiêu nên làm cho công tác
lập kế hoạch luôn bị xem nhẹ.
Thứ ba, mặc dù không thể hiện rõ về mặt hình thức nhưng việc lập kế
hoạch ở cấp quận, huyện hiện nay vẫn còn mang tính chất mệnh lệnh. Đây là
một trong những tồn tại lớn mà nền kinh tế tập trung bao cấp để lại. Trong đó,

các chỉ tiêu chính và chủ yếu vẫn do kế hoạch cấp trên giao xuống mang tính
chất áp đặt mà thiếu đi sự tham vấn của các bên hữu quan cũng như của cộng
đồng dân cư. Cũng như cơ sở chính cho việc lập kế hoạch ở quận, huyện đó là
dựa vào nguồn ngân sách được cấp cho. Dẫn đến việc đưa ra các giải pháp
chính sách thực hiện chư thực sự xuất phát từ quan điểm bảo vệ quyền lợi của
cộng đồng dân cư và tầng lớp yếu trong xã hội như người nghèo hay tầng lớp
dễ bị tổn thương. Vì vậy, kế hoạch ở đây thiếu đi tính hiệu quả nhiều khi gây
ảnh hưởng không tốt đến các hoạt động kinh tế - xã hội trên địa bàn.
Thứ tư, việc lập kế hoạch làm cho kế hoạch thiếu đi tính linh hoạt,
không bám sát vào những diến biến luôn thay đổi của thị trường nên thiếu đi
những sự điều chỉnh kịp thời. Cần phải hiểu rằng, khi các điều kiện thị trường
Chuyên đề tốt nghiệp
20
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
thay đổi thì kế hoạch cũng cần phải thay đổi theo. Nhưng đối với việc xây
dựng kế hoạch ở cấp quận, huyện thì thực ra việc lập kế hoạch ở năm trước
không khác gì việc lập kế hoạch ở năm sau là bao nhiêu. Điều khác chủ yếu
đó là sự thay đổi của các con số cho phù hợp hơn với tình hình thực tế. Như
vậy, việc lập kế hoạch sẽ không nắm bắt được những cơ hội do cơ chế thị
trường tạo ra cũng như hạn chế bớt những hậu quả mà cơ chế thị trường để lại
một cách chủ động gây ảnh hưởng đến đời sống kinh tế - xã hội của nhân dân
trên địa bàn.
Thứ năm, một hạn chế lớn nữa của việc lập kế hoạch là không làm cho
kế hoạch ở địa phương có được một cái nhìn dài hạn, mang tính chất đón bắt,
vì lợi ích chung, toàn cục của quận, huyện. Thông thường, việc lập kế hoạch ở
quận, huyện chỉ nhằm chú trọng đến điều hành sự vụ hàng năm. Còn việc xây
dựng một kế hoạch lâu dài cho địa phương nhiều khi không được chú ý lắm.
Hay nếu có thì cũng nhiều khi rơi vào tình trạng xây dựng xong rồi để đó. Từ
đó, dẫn đến giữa kế hoạch hàng năm và các kế hoạch dài hơi hơn như kế

hoạch 5 năm thiếu đi tính thống nhất về định hướng.
Tóm lại, ta có thể thấy rằng do chúng ta đang trong thời kỳ quá độ lên
một nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa nên những hạn chế
trong việc lập kế hoạch cấp quận, huyện trên là một tất yếu khách quan. Đây
là tình trạng chung phổ biến trong cả nước nói chung và cũng là của Quận
Đống Đa – Hà Nội nói riêng. Bởi vì do cũng là một chính quyền Nhà nước
cấp quận, có quy trình, nội dung, phưong pháp lập kế hoạch cũng như những
nơi khác nên việc xây dựng kế hoạch ở quận Đống Đa – Hà Nội cũng gặp
phải những vấn đề tương tự như trên. Tuy nhiên, chính những hạn chế này
làm cho kế hoạch của quận đã không đáp ứng được yêu cầu của nền kinh tế
đặt ra trong cơ chế thị trường, cũng như làm cho vai trò của công tác kế hoạch
quận luôn mờ nhạt, không còn hiệu quả nữa. Điều đó dẫn đến để tiếp tục giữ
Chuyên đề tốt nghiệp
21
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
vững vai trò trong điều kiện hiện nay thì cần phải đổi mới công tác lập kế
hoạch phát triển kinh tế - xã hội ở quận Đống Đa – Hà Nội, phải làm cho kế
hoạch trở thành một công cụ hữu hiệu giúp phát triển kinh tế, xã hội cũng như
nâng cao đời sống người dân trên địa bàn theo hướng phát triển chung của đất
nước.
3. Một số yêu cầu cần đáp ứng trong lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã
hội cấp quận, huyện hiện nay.
Hiện nay nước ta đang trong thời kỳ quá độ từ nền kinh tế tập trung
bao cấp sang một nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thì
những hạn chế trong công tác lập kế hoạch của cấp quận, huyện như trên là
không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, trước những yêu cầu của hội nhập kinh tế
quốc tế và đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước đòi
hỏi công tác lập kế hoạch của quận, huyện phải tiến hành đổi mới nhiều hơn
nữa, nhanh hơn cả về nội dung và phương pháp cho phù hợp với tình hình

mới. Vì vậy, để đảm bảo được vai trò của mình thì công tác lập kế hoạch ở
quận, huyện cần đáp ứng được một số yêu cầu mới như sau:
Thứ nhất, cần thay đổi nhận thức tư duy của chính quyền cấp quận,
huyện cũng như những bên hữu quan và của cộng đồng dân cư về công tác
lập kế hoạch tại các địa phương. Đây là điều kiện đầu tiên đảm bảo cho quá
trình đổi mới lập kế hoạch có thể tiến hành thực hiện được hay không. Từ đó
mới có thể nâng cao vai trò quan trọng của kế hoạch ở cấp quận, huyện, đưa
nó trở thành một công cụ hữu ích của chính quyền đưa kinh tế xã hội ở địa
phương phát triển đi lên.
Thứ hai, việc lập kế hoạch ở quận, huyện phải đảm bảo sao cho kế
hoạch đó thể hiện được một tầm nhìn chiến lược dài hạn của địa phương, trên
cơ sở đánh giá đúng thực chất xuất phát điểm của quận, huyện. Như ta biết,
Chuyên đề tốt nghiệp
22
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
hoạt động của cơ chế thị trường hiện nay có một nhược điểm lớn đó là tính
thiển cận, chú trọng quá mức vào những lợi ích ngắn hạn, trước mắt mang
tính cá nhân mà thiếu mất cái nhìn tổng thể, theo đuổi những lợi ích dài hạn
mang tính xã hội. Với tư cách là người chăm lo lợi ích cho toàn thể nhân dân
trên địa bàn thì chính quyền quận,huyện không thể chấp nhận một tầm nhìn
hạn hẹp như vậy được. Thay vào đó, chính quyền quận, huyện cần điều hành
kinh tế xã hội địa phương mình theo một định hướng phát triển lâu dài và sử
dụng những công cụ có sẵn trong tay, trong đó có kế hoạch để đảm bảo nền
kinh tế xã hội của địa phương đi theo định hướng đã chọn.
Thứ ba, muốn kế hoạch trở thành một công cụ quan trọng, hữu ích để
quản lý Nhà nước ở quận, huyện thì việc lập kế hoạch phải dựa trên các
nguồn lực tại địa phương, trong đó không chỉ nguồn lực tự nhiên, vật chất và
tài chính, mà tất cả các nguồn lực khác về con người , thể chế, xã hội cũng
cần được phát huy tối đa. Từ trước đến nay, việc lập kế hoạch chủ yếu dựa

trên nguồn lực tự nhiên và tài chính mà chủ yếu là từ ngân sách Nhà nước cấp
cho quận, huyện nên việc lập kế hoạch bị hạn chế rất nhiều, không thể tạo ra
bước đột phá cho địa phương, nhất là trong điều kiện nguồn lực ngân sách đã
tương đối ổn định theo Luật Ngân sách 2002. Vì vậy, cần phải lập kế hoạch
sao cho kế hoạch có thể phát huy được sức mạnh tổng hợp của các nguồn lực
trên địa bàn để đạt được các mục tiêu đặt ra.
Thứ tư, lập kế hoạch phát triển kinh tế xã hội ở quận, huyện phải đảm
bảo mục tiêu phát triển bền vững. Trong đó, phải thể hiện tính hài hòa phát
triển trên cả ba mặt kinh tế – văn hoá, xã hội – môi trường. Vì vậy, khi xác
định mục tiêu cho kế hoạch ở quận, huyện thì phải đặt mục tiêu xoá đói, giảm
nghèo làm một trong những mục tiêu cơ bản của mình. Trong nội dung của kế
hoạch cũng cần chuyển dần từ mặt lượng sang mặt chất của sự phát triển, chú
trọng hơn đến các mục tiêu xã hội.
Chuyên đề tốt nghiệp
23
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
Trong các cấp kế hoạch ở nước ta hiện nay, kế hoạch ở cấp quận,
huyện là bộ phận gần với đối tượng thụ hưởng nhất. Cho nên, việc lập kế
hoạch đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững sẽ có tác động tích cực đến đời
sống người dân, đảm bảo cho mục tiêu cuối cùng là phát triển con người sẽ
được thực hiện.
Thứ năm, một yêu cầu đổi mới rất quan trọng mà đang là một trong
những đòi hỏi không thể thiếu đối với công tác lập kế hoạch ở quận, huyện
hiện nay là cần phải có sự tham gia của các bên hữu quan và sự tham gia của
cộng đồng dân cư vào các bước của lập kế hoạch. Bởi vì chỉ khi nào cộng
đồng dân cư và các thành phần kinh tế khác nhau thấy tiếng nói của mình
được phản ánh trong bản kế hoạch, thấy được các mục tiêu phát triển mà
quận, huyện đề ra phù hợp với ý chí và nguyện vọng của những đối tượng này
thì khi đó các thành phần này mới thấy bản kế hoạch đó là “của họ” và họ

mới tích cực cùng chính quyền phấn đấu thực hiện nó. Và cũng chỉ lúc đó,
bản kế hoạch được xây dựng nên mới có tính khả thi cao nhất.
Thứ sáu, trong quá trình xây dựng kế hoạch ở quận, huyện cần gắn
liền với việc đề xuất các giải pháp, chính sách thực hiện. Trong nền kinh tế thị
trường như hiện nay, thì mọi yếu tố luôn luôn biến động không ngừng cho
nên đáp ứng được yêu cầu này thì sẽ làm cho kế hoạch trở nên linh hoạt hơn,
sát với thực tế hơn và cũng trở nên khả thi hơn. Cụ thể, phải gắn kết mục tiêu
với việc đề xuất các chính sách kinh tế, chẳng hạn: xây dựng cơ sở hạ tầng tốt
hơn, tạo ra sự thông thoáng trong thủ tục hành chính, có chính sách hỗ trợ,
khuyến khích hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp địa phương từ
đó sẽ làm cho khu vực kinh tế tư nhân ở quận, huyện phát triển. Khi đó sẽ tạo
ra nhiều công ăn việc làm hơn, nâng cao thu nhập và góp phần thực hiện mục
tiêu xoá đói, giảm nghèo của quận, huyện…
Chuyên đề tốt nghiệp
24
Sinh viên: Nguyễn Thái Sơn Kế hoạch
46A
Đổi mới công tác lập kế hoạch là một công việc thường xuyên, gắn
liền với tiến trình phát triển kinh tế xã hội và đổi mới kinh tế.Vì vậy, chính
nền kinh tế thị trường hiện nay đã đặt ra những yêu cầu đổi mới cần thực hiện
như trên đối với công tác lập kế hoạch ở các quận, huyện. Chỉ khi nào đáp
ứng được những yêu cầu đó thì kế hoạch cấp quận, huyện mới trở nên là một
công cụ hữu hiệu đối với hoạt động quản lý Nhà nước của chính quyền.
CHƯƠNG II. ĐÁNH GIÁ VỀ CÔNG TÁC LẬP
KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA
QUẬN ĐỐNG ĐA, HÀ NỘI TRONG THỜI GIAN QUA
I. TỔNG QUAN CHUNG VỀ QUẬN ĐỐNG ĐA VÀ PHÒNG KẾ
HOẠCH – KINH TẾ CỦA QUẬN
1. Tổng quan chung về Quận Đống Đa
1.1. Giới thiệu chung

Quận Đống Đa nằm ở phía Tây Nam Thành phố Hà Nội, có vị trí quan
trọng trong quan hệ với các quận, huyện khác của Thành phố cũng như các
địa phương của cả nước; Cách trung tâm Thành Phố 3km, phía Bắc quận
Đống Đa giáp với quận Ba Đình, phía Đông giáp quận Hai Bà Trưng và Quận
Hoàn Kiếm, phía Nam tiếp giáp quận Thanh Xuân và phía Tây giáp quận Cầu
Giấy.
Chuyên đề tốt nghiệp
25