Đề xuất giải pháp đẩy mạnh phân cấp quản lý nhà nước_10

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH
CƠ SỞ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH KHU VỰC MIỀN TRUNG
TIỂU LUẬN
Môn: Phân cấp quản lý nhà nước
Tên tiểu luận
“Đề xuất giải pháp đẩy mạnh phân cấp quản lý nhà nước
giữa Trung ương và địa phương ở Việt Nam thời gian tới”

Học viên: Lê Thị Kiều Thúy
Lớp: Cao học hành chính công 16M
Thành phố Huế, tháng 4 năm 2013
1
Phân cấp trong hoạt động quản lý nhà nước là một chủ trương lớn, nội
dung quan trọng được đề cập một cách có hệ thống và nhất quán trong các văn
kiện của Đảng ta thời gian gần đây. Nghị quyết Hội nghị lần thứ ba Ban chấp
hành Trung ương Đảng (Khóa VIII) đề ra phương hướng “phân định trách
nhiệm, thẩm quyền giữa các cấp chính quyền theo hướng phân cấp rõ hơn cho
địa phương, kết hợp chặt chẽ quản lý ngành và quản lý lãnh thổ, thực hiện đúng
nguyên tắc tập trung dân chủ”. Văn kiện Đại hội Đảng IX xác định “phân công,
phân cấp, nâng cao tính chủ động của chính quyền địa phương” và “phân cấp
mạnh và toàn diện giữa các cấp trong hệ thống hành chính nhà nước” là một
trong những định hướng nhằm cải cách thể chế và phương thức hoạt động của
Nhà nước.
1.Khái niệm phân cấp quản lý nhà nước
1.1. Quản lý và quản lý nhà nước.
Quản lý là sự tác động lên một hệ thống nào đó với mục tiêu đưa hệ thống
đó đến trạng thái cần đạt được. Quản lý là một phạm trù xuất hiện trước khi có
Nhà nước với tính chất là một loại lao động xã hội hay lao động chung được
thực hiện ở quy mô lớn. Quản lý được phát sinh từ lao động, không tách rời với
lao động và bản thân quản lý cũng là một loại hoạt động lao động. “Bất kỳ lao
động xã hội trực tiếp hay lao động chung nào đó mà được tiến hành trên quy mô

tương đối lớn đều cần có sự quản lý ở mức độ nhiều hay ít nhằm phối hợp
những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung
Như vậy, quản lý xã hội không phải là sản phẩm của sự phân chia quyền
lực, mà là sản phẩm của sự phân công lao động nhằm liên kết và phối hợp hoạt
động chung của con người.
Là một phạm trù gắn liền với sự xuất hiện của Nhà nước, quản lý nhà
nước ra đời với tính chất là loại hoạt động quản lý xã hội. Quản lý nhà nước,
hiểu theo nghĩa rộng, được thực hiện bởi tất cả các cơ quan nhà nước. Theo
nghĩa hẹp, quản lý nhà nước là hoạt động chấp hành và điều hành được đặc
trưng bởi các yếu tố có tính tổ chức; được thực hiện trên cơ sở và để thi hành
pháp luật; được bảo đảm thực hiện chủ yếu bởi hệ thống các cơ quan hành chính
nhà nước (hoặc một số tổ chức xã hội trong trường hợp được giao nhiệm vụ
quản lý nhà nước). Quản lý nhà nước cũng là sản phẩm của việc phân công lao
động nhằm liên kết và phối hợp các đối tượng bị quản lý.
2
1.2. Phân cấp quản lý nhà nước.
Hiện nay, căn cứ vào cách phân chia đơn vị hành chính - lãnh thổ mà ở
Việt Nam hình thành các cấp chính quyền: trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện và
cấp xã. Phân cấp quản lý nhà nước, trước hết được hiểu là phân cấp giữa trung
ương với chính quyền cấp tỉnh; đồng thời, còn bao hàm cả phân cấp giữa các
cấp chính quyền địa phương với nhau.
Theo các văn kiện của Đảng, phân cấp được tiến hành theo hướng “phân
cấp rõ hơn cho địa phương, kết hợp chặt chẽ quản lý ngành và quản lý lãnh thổ
và trên cơ sở nguyên tắc “chính quyền trung ương quản lý tập trung một số lĩnh
vực theo ngành dọc được xác định từ yêu cầu thực tế. Đối với một số lĩnh vực
khác, trung ương trực tiếp quản lý một phần, còn một phần phân cấp cho địa
phương quản lý”. Cũng với tinh thần đó mà hiện nay, phân cấp được hiểu là việc
chuyển giao nhiệm vụ, thẩm quyền từ cơ quan quản lý nhà nước cấp trên xuống
cơ quan quản lý cấp dưới nhằm đạt mục tiêu chung là nâng cao hiệu quả quản
lý.

Như vậy, Phân cấp quản lý nhà nước là sự phân định thẩm quyền, trách
nhiệm giữa các cấp chính quyền trên cơ sở bảo đảm sự phù hợp giữa khối lượng
và tính chất thẩm quyền với năng lực và điều kiện thực tế của từng cấp nhằm
tăng cường chất lượng, hiệu lực và hiệu quả của hoạt động quản lý nhà nước.
2. Cơ sở lý luận về mối quan hệ giữa Trung ương và Địa phương.
2.1. Bản chất của mối quan hệ giữa Trung ương và Địa phương.
Mối quan hệ giữa trung ương và địa phương là một vấn đề chính trị - pháp
lý, liên quan đến việc xác định hình thức nhà nước và nguyên tắc tổ chức quyền
lực nhà nước trong mô hình nhà nước tương ứng.
Quy chế pháp lý của từng cấp chính quyền được thể hiện ở địa vị hiến
định, ở khối lượng thẩm quyền mà cấp đó đảm nhiệm. Khi thực hiện những
thẩm quyền của mình, mỗi cấp chính quyền có tính độc lập tương đối, song
không biệt lập với các chủ thể quản lý nhà nước khác. Đồng thời, thực tiễn quản
lý nhà nước không loại trừ trường hợp có nhiều chủ thể quản lý có cùng chung
khách thể và đối tượng quản lý, nhưng phạm vi quản lý lại ở mức độ khác nhau.
Vì vậy, vấn đề đặt ra là cần định rõ phạm vi hoạt động của mỗi cấp chính quyền
nhà nước. Từ đó, mối quan hệ giữa trung ương và địa phương, xét về bản chất,
thể hiện ở việc phân cấp quản lý nhà nước, có nghĩa là phân định thẩm quyền
giữa các cơ quan nhà nước trung ương với các cơ quan nhà nước ở địa phương
mà trước hết là cấp tỉnh. Đối với một số trường hợp khác, phân cấp được tiến
3
hành để giải quyết mối quan hệ trực tiếp giữa trung ương và các cấp chính
quyền thấp hơn - cấp huyện hoặc cấp xã.
2.2. Nguyên tắc xác định mối quan hệ giữa trung ương và địa
phương.
Mối quan hệ giữa trung ương và địa phương (trước hết là cấp tỉnh) được
quyết định bởi mô hình tổ chức nhà nước và các nguyên tắc cơ bản trong tổ
chức quyền lực nhà nước. Theo Hiến pháp và truyền thống tổ chức Nhà nước ta,
Việt Nam luôn là một Nhà nước đơn nhất. Đặc trưng của mô hình Nhà nước này
là quyền lực nhà nước được tập trung, thống nhất; Nhà nước là chủ thể duy nhất

mang chủ quyền quốc gia và các cơ quan nhà nước được tổ chức theo thứ bậc và
hoạt động theo trật tự hiến định, luật định. Từ đây, việc xác định, mối quan hệ
giữa trung ương - địa phương phải bảo đảm tuân thủ nguyên tắc về chủ quyền
quốc gia là nơi thể hiện tính tối cao của quyền lực nhà nước trong quan hệ đối
nội và tính độc lập của nó trong quan hệ đối ngoại. Chủ quyền quốc gia đòi hỏi
bảo đảm tính thống nhất, tập trung của quyền lực nhà nước, đặc biệt trong việc
quyết định những vấn đề quan trọng, có liên quan đến đời sống của một bộ phận
lớn hoặc của toàn bộ xã hội, đến lợi ích của Nhà nước. Cũng chính xuất phát từ
yêu cầu bảo vệ chủ quyền quốc gia mà các cơ cấu lãnh thổ địa phương trong
Nhà nước đơn nhất không thể được thừa nhận quy chế độc lập tuyệt đối và
không có khái niệm “Nhà nước trung ương” và “Nhà nước địa phương” trong
mô hình Nhà nước đơn nhất.
Đề cập đến mối quan hệ trung ương - địa phương, cần phải giải quyết một
vấn đề mang tính lý luận là kết hợp hai khía cạnh: tập trung hoá quyền lực nhà
nước để bảo đảm chủ quyền quốc gia và dân chủ vốn là đặc trưng của chế độ
nhà nước xã hội chủ nghĩa. Tập trung quyền lực là một yếu tố nhằm bảo đảm
tính thống nhất của quyền lực nhà nước, nhằm thực hiện triệt để nguyên tắc tất
cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Trong một số lĩnh vực và trường hợp,
Nhà nước mà biểu tượng là các cơ quan trung ương phải thể hiện rõ vai trò của
mình bằng cách đưa ra quyết định cuối cùng để bảo vệ lợi ích của toàn quốc gia,
dân tộc. Cũng chính vì vậy mà một số lĩnh vực quan trọng của đời sống xã hội
không thể được phân cấp cho địa phương như lĩnh vực quốc phòng, tư pháp,
ngoại giao, chính sách tiền tệ Ngoài mục tiêu bảo đảm tính thống nhất của
quyền lực nhà nước, mối quan hệ trung ương - địa phương phải được xác định
sao cho phù hợp với nhu cầu, nguyên tắc dân chủ, bảo đảm quyền tự chủ, sáng
tạo của địa phương và phát huy tối đa năng lực, tiềm năng của địa phương nhằm
góp phần vào sự phát triển toàn diện và vững mạnh của cả nước. Để kết hợp hai
4
khía cạnh nói trên, vấn đề đặt ra là cần khai thác một cách khoa học và vận dụng
thích hợp nguyên tắc phối hợp trong thực hiện quyền lực nhà nước vốn là một

chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước ta. Để có cơ chế phối hợp một cách
hiệu quả, điều đầu tiên là cần phân định rõ thẩm quyền của từng chủ thể quản lý
nhà nước hay nói một cách khác, tiền đề của phối hợp phải là tính rõ ràng trong
việc phân định nhiệm vụ, quyền hạn. Bên cạnh đó, để thực hiện nguyên tắc pháp
chế, mối quan hệ trung ương - địa phương phải được xây dựng dựa trên một nền
tảng và cơ sở pháp lý vững chắc. Vì vậy, việc phân định thẩm quyền phải được
ghi nhận trong các văn bản quy phạm pháp luật và nhiệm vụ cấp bách đặt ra
hiện nay là hình thành cơ sở lý luận để xây dựng và tiếp tục hoàn thiện các
nguyên tắc pháp lý, các quy định pháp luật về mối quan hệ giữa trung ương - địa
phương.
3. Nguyên tắc phân cấp quản lý nhà nước
Phân cấp quản lý nhà nước là một nội dung của cải cách hành chính và
rộng hơn là đổi mới tổ chức và hoạt động của Nhà nước. Vì vậy, nó phải được
tiến hành trên cơ sở những định hướng và quan điểm chỉ đạo xuyên suốt hai quá
trình nói trên, trong đó phải kể đến các nguyên tắc: tất cả quyền lực nhà nước
thuộc về nhân dân; bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng; tập trung dân chủ; pháp chế.
Bên cạnh đó, phân cấp được đặc trưng bởi một số nguyên tắc như sau:
- Bảo đảm tính thống nhất của quyền lực nhà nước: Như trên đã nêu, quản
lý nhà nước là sản phẩm của sự phân công lao động nhằm phối hợp và liên kết
hoạt động của các tổ chức, cá nhân. Xuất phát từ tính thống nhất của quyền lực
nhà nước mà các chủ thể quản lý dù có chức năng, nhiệm vụ cụ thể ở phạm vi và
quy mô khác nhau, song tất cả cùng hướng tới một mục tiêu chung và một
nhiệm vụ chung.
Để bảo đảm chủ quyền quốc gia là biểu tượng của tính thống nhất của
quyền lực nhà nước, một số lĩnh vực quản lý nhà nước và một số thẩm quyền
trong từng lĩnh vực đó được xem như đặc quyền của trung ương và việc chuyển
giao cho địa phương là sự vi phạm tính thống nhất của quyền lực nhà nước,
Chính vì vậy mà một số chức năng của Nhà nước chỉ có thể được phân công
theo chiều ngang giữa các cơ quan lập pháp hành pháp và tư pháp mà không thể
phân cấp theo chiều dọc cho các cơ quan địa phương.

- Bảo đảm tính hiệu quả: Phân cấp là một quá trình bắt đầu từ việc thử
nghiệm hoặc rà soát chức năng, nhiệm vụ của từng cấp chính quyền để phát hiện
khả năng, tính trội của một cấp nhất định trong việc đảm nhiệm một công việc,
hoạt động thuộc nội dung quản lý nhà nước. Việc lựa chọn chủ thể quản lý phải
5
xuất phát từ tiêu chí hiệu quả, có nghĩa là cấp nào có khả năng đạt được mục
tiêu, chất lượng và yêu cầu quản lý với chi phí ít nhất và thời gian ngắn nhất thì
nên giao nhiệm vụ tương ứng cho cấp đó. Hiện nay, có nhiều tiêu chí để đánh
giá tính hiệu quả của hoạt động quản lý nhà nước.
Dưới góc độ bảo đảm tính nhân dân của nền hành chính nhà nước, chất
lượng của công tác quản lý phải được phản ánh bằng các chỉ số như: sự gần dân,
thuận lợi cho dân, nhanh chóng và đơn giản về thủ tục. Nguyên tắc bảo đảm tính
hiệu quả của phân cấp quản lý nhà nước cũng được áp dụng một cách phổ biến ở
một số nước và đôi khi, được gọi là nguyên tắc “cấp tốt nhất”.
- Bảo đảm tính phù hợp: Nếu như tính hiệu quả là tiêu chí có nhằm vào
việc đánh giá khả năng chủ quan của chủ thể quản lý nhà nước thì tính phù hợp
nhằm vào việc đánh giá các yếu tố khách quan tác động đến hiệu quả quản lý
nhà nước. Tính phù hợp là một phạm trù rộng, bao gồm các nội dung đa dạng
sau đây:
+ Phân cấp quản lý nhà nước phải phù hợp với trình độ phát triển kinh tế -
xã hội trong từng giai đoạn. Việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa trong giai đoạn hiện nay đòi hỏi làm sáng tỏ mối quan hệ giữa Nhà nước
và xã hội dân sự. Một số lĩnh vực quản lý nhà nước cần được phân cấp theo tư
duy mới là không nhất thiết phải “nhà nước hoá” mà trái lại, cần xã hội hoá để
phát huy tính tích cực của các thiết chế của xã hội dân sự. Theo xu hướng đó,
một số công việc quản lý có thể chuyển giao cho các chủ thể phi nhà nước, các
tổ chức xã hội và nhiệm vụ của Nhà nước là hoạch định chính sách, giữ quyền
thanh tra, kiểm tra việc thực hiện và xử lý vi phạm, giải quyết tranh chấp. Chủ
trương xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đặt ra yêu
cầu “xoá bỏ dần sự phân biệt kinh tế trung ương với kinh tế địa phương”, xoá bỏ

chế độ bộ chủ quản Những yếu tố đó trong tốc độ phát triển kinh tế - xã hội
phải được tính đến trong quá trình phân cấp.
+ Phân cấp phải phù hợp với đặc thù quản lý nhà nước trong từng ngành,
lĩnh vực: Việc phân ngành, lĩnh vực được thực hiện để bảo đảm tính chuyên
nghiệp, thống nhất và tính đặc thù trong mỗi lĩnh vực quản lý cụ thể.
Mỗi ngành kinh tế - xã hội, lĩnh vực công tác đòi hỏi những phương thức
thực hiện và cơ chế quản lý thích hợp. Như trên đã nêu, đối với một số lĩnh vực
quản lý nhà nước đặt ra nhu cầu tập trung hoá quyền lực ở mức độ cao nhằm
bảo đảm chủ quyền quốc gia và tính thống nhất của quyền lực nhà nước; một số
lĩnh vực khác - lại đòi hỏi quá trình không những phi trung ương hoá, phi tập
trung hoá mà còn có thể áp dụng cơ chế chuyển giao mạnh mẽ một số thẩm
6
quyền quản lý cho các tổ chức xã hội. Vì vậy, việc phân cấp quản lý nhà nước
trong các ngành, lĩnh vực nói chung và đối với công tác tư pháp nói riêng, phải
phản ánh đầy đủ những đặc thù và yêu cầu đối với ngành, lĩnh vực.
- Phù hợp với đặc điểm của đơn vị hành chính - lãnh thổ: đơn vị hành
chính - lãnh thổ là địa bàn được hình thành dựa theo các tiêu chí đa dạng như
yếu tố dân cư, địa lý, diện tích, địa bàn nông thôn, đô thị, đồng bằng, vùng biên
giới, miền núi, hải đảo Ngay các địa bàn cùng một loại như nông thôn hay đô
thị cũng được phân loại theo các tiêu chí như mức độ phát triển kinh tế - xã hội,
mật độ dân cư, mức độ đô thị hoá, tỷ lệ sản xuất nông nghiệp, thủ công nghiệp
và công nghiệp Ngoài ra, một số đô thị cấp tỉnh còn được hưởng quy chế đặc
thù do vị trí và tầm quan trọng của chúng như những trung tâm chính trị, kinh tế,
văn hoá, xã hội. Sự đặc thù của đối tượng và địa bàn quản lý chi phối tính chất
nhiệm vụ, nội dung và phương thức quản lý nhà nước. Vì vậy, phân cấp quản lý
nhà nước phải bảo đảm sự phù hợp của từng loại hay nhóm đơn vị hành chính
-lãnh thổ; trong một số trường hợp, phải phù hợp và tạo đà phát triển cho đơn vị
hành chính - lãnh thổ có quy chế đặc biệt.
3. Nội dung phân cấp quản lý nhà nước.
Như đã nêu trên, quản lý nhà nước đòi hỏi sự phân công lao động để đạt

được mục tiêu và hiệu quả quản lý. Để sự phân công đó đạt được độ chín về mặt
khoa học, độ thuyết phục về tính thực tế và sự hứa hẹn về mức độ hiệu quả, cần
bám sát và tiến hành các bước sau đây:
- Khảo sát đánh giá thực trạng phân cấp quản lý nhà nước với các nội
dung: đánh giá thực trạng các quy định pháp luật và thực tế áp dụng các quy
định đó trong việc phân cấp giữa trung ương - địa phương và giữa các cấp địa
phương với nhau;
- Phân tích những nguyên nhân dẫn đến tình trạng bất cập trong quản lý
nhà nước về từng lĩnh vực công tác cụ thể;
Đề xuất nội dung phân cấp giữa các chủ thể quản lý theo tinh thần xác
định rõ địa chỉ phân cấp và trách nhiệm của từng chủ thể. Việc đề xuất nội dung
phân cấp có thể liên quan đến việc chuyển giao thẩm quyền từ trung ương cho
địa phương, từ cấp trên xuống cấp dưới và không loại trừ trường hợp ngược lại:
vì mục tiêu thống nhất quản lý nhà nước và vì tính hiệu quả, nhiệm vụ cấp dưới
được kiến nghị chuyển giao lên cấp trên hoặc cấp trung ương.
Sản phẩm cuối cùng của quá trình phân cấp quản lý nhà nước là một hệ
thống quy định pháp luật về phân định thẩm quyền quản lý nhà nước và cơ chế
7
thực hiện những thẩm quyền đó. Như vậy, suy cho cùng, phân cấp bao gồm các
nội dung cụ thể như sau:
- Xác định những thẩm quyền đặc biệt của trung ương trong việc quản lý
nhà nước đối với các lĩnh vực công tác cụ thể nhằm bảo đảm tính thống nhất
trong quản lý nhà nước;
- Xác định những thẩm quyền riêng của từng cấp chính quyền theo tiêu
chí “cấp tốt nhất”;
- Xác định thẩm quyền chung của hai (hoặc một số) cấp chính quyền và
cơ chế phối hợp trong việc thực hiện thẩm quyền chung đó. Thực tiễn quản lý
nhà nước cho thấy không loại trừ sự tác động của một số chủ thể lên cùng một
đối tượng và khách thể quản lý. Trong trường hợp này, không nên tuyệt đối hoá
việc phân định thẩm quyền theo nghĩa “mỗi việc chỉ do một chủ thể đảm

nhiệm”. Vấn đề đặt ra là cần xác định phạm vi trách nhiệm của mỗi chủ thể
“đồng quản lý” và có cơ chế quản lý thích hợp.
- Quy định các điều kiện về tài chính, tổ chức, nhân sự để bảo đảm thực
hiện thẩm quyền được phân định, đặc biệt là những thẩm quyền mới được
chuyển giao;
- Xác định cơ chế giám sát, kiểm tra việc thực hiện thẩm quyền là kết quả
của phân cấp quản lý nhà nước.
4. Các giải pháp đẩy mạnh phân cấp quản lý nhà nước giữa Trung
ương và địa phương ở Việt Nam thời gian tới
a) Nhận thức rõ tính tất yếu khách quan của quá trình trình phi tập
trung hóa với các nội dung phân cấp trong điều kiện mới của đất nước.
- Trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN, xây
dựng, hoàn thiện nhà nước pháp quyền, cải cách nền hành chính nhà nước và hội
nhập quốc tế, thực hiện phân cấp ngày càng đầy đủ, toàn diện hơn tiến đến tự
quản địa phương là yêu cầu có tính quy luật, không thể trì hoãn được. Đó là quá
trình chuyển đổi phương thức thực thi quyền lực nhà nước tập trung quan liêu
sang dân chủ; là chuyển giao nhiệm vụ, quyền hạn từ chính quyền trung ương
cho chính quyền địa phương các cấp nhằm mục tiêu hiệu quả. Phân cấp, phân
quyền không có nghĩa là làm giảm vai trò của Trung ương mà ngược lại Trung
ương làm đúng việc phải làm là xây dựng chính sách, pháp luật và giải quyết các
vấn đề có tính chiến lược, đồng thời thúc đẩy tính độc lập, chịu trách nhiệm
trong quá trình ra quyết định và tổ chức thực hiện của chính quyền địa phương
các cấp.
8
- Đẩy mạnh phân cấp gắn liền với việc thiết lập chính quyền Trung ương
đủ mạnh, có hiệu lực và hệ thống pháp luật hoàn chỉnh, cùng với cơ chế phát
huy dân chủ, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, các tổ chức xã hội tham gia
vào hoạt động quản lý nhà nước.
b) Xác định rõ mục tiêu của phân cấp giữa trung ương và địa phương
trong mô hình nhà nước Việt Nam thống nhất, đơn nhất.

Đẩy mạnh phân cấp giữa Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ và chính
quyền tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, giữa chính quyền địa phương các
cấp trên cơ sở phân định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của
từng cấp, từng cơ quan trong hệ thống hành chính nhà nước, bảo đảm sự quản lý
thống nhất của Chính phủ, đồng thời đề cao vai trò chủ động, tinh thần trách
nhiệm và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước của từng cấp, từng
ngành. Theo đó, cần quán triệt các quan điểm sau:
- Thực hiện quản lý nhà nước thống nhất, thông suốt từ Trung ương đến
địa phương, bảo đảm Chính phủ quản lý thống nhất về thể chế, chính sách, chiến
lược, quy hoạch, thanh tra, kiểm tra; đồng thời phát huy quyền tự chủ, tự chịu
trách nhiệm của chính quyền các cấp trong việc thực hiện các nhiệm vụ quản lý
nhà nước trên địa bàn theo quy định của pháp luật;
- Tuân thủ nguyên tắc kết hợp chặt chẽ giữa quản lý theo ngành với quản
lý theo lãnh thổ, phân định rõ những nhiệm vụ quản lý nhà nước của Bộ, ngành
với nhiệm vụ quản lý nhà nước của chính quyền cấp tỉnh đối với các hoạt động
kinh tế - xã hội trên địa bàn lãnh thổ;
- Bảo đảm nguyên tắc hiệu quả, việc nào, cấp nào sát thực tế hơn, giải
quyết kịp thời và phục vụ tốt hơn các yêu cầu của tổ chức và người dân thì giao
cho cấp đó thực hiện; phân cấp, phân quyền phải rõ việc, rõ địa chỉ, rõ trách
nhiệm, gắn với chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền của mỗi cấp;
- Phù hợp với trình độ phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương
trong từng giai đoạn, đặc thù của ngành, lĩnh vực và khả năng quản lý, điều hành
của chính quyền từng cấp và điều kiện, khả năng cân đối các nguồn lực cần thiết
để thực hiện; bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất trong hệ thống văn bản quy
phạm pháp luật về quản lý các ngành, lĩnh vực;
- Bảo đảm thực quyền của Hội đồng nhân dân và trách nhiệm Ủy ban
nhân dân và Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong việc quyết định thực hiện
các nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền; chấp hành nghiêm kỷ luật, kỷ cương
hành chính; đồng thời phát huy dân chủ rộng rãi để nhân dân tham gia quản lý
nhà nước;

9
- Tăng cường hướng dẫn và thanh tra, kiểm tra của Chính phủ đối với
chính quyền địa phương trong việc thực hiện các nhiệm vụ được phân cấp, phân
quyền, kịp thời phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật để xử lý nghiêm minh.
c) Nghiên cứu kinh nghiệm tổ chức chính quyền tự quản của các nước
trên thế giới, vận dụng vào tổ chức chính quyền xã của Việt Nam
Chính quyền xã, thị trấn được xác định là cấp cơ sở, gần dân nhất, nơi dân
trực tiếp trước tiên để giải quyết các công việc hành chính như chứng nhận, xác
thực, đăng ký…; tiếp nhận và xử lý theo quy định của pháp luật khiếu nại, tố cáo
và kiến nghị của công dân. Cấp xã cũng là nơi có nhiều vấn đề phải được giải
quyết thông qua cộng đồng như xây dựng, sửa chữa, bảo dưỡng đường sá đi lại,
công trình phúc lợi, các vấn đề về văn hoá, xã hội…Mặt khác, xã là nơi các cộng
đồng dân cư sinh sống, được hình thành và gắn bó thông qua quan hệ láng
giềng, có nhiều mối quan hệ rất cần được giải quyết không chỉ trên cơ sở pháp
luật mà còn cả trên cơ sở đồng thuận và tự nguyện, tự quản. Vì vậy, cần phân
quyền nhiều hơn theo hướng bảo đảm quyền tự quản địa phương cho chính
quyền xã, thị trấn liên quan đến các vấn đề của cộng đồng dân cư thuộc thẩm
quyền quyết định và tự chịu trách nhiệm của HĐND xã, thị trấn; Các hình thức
thực hiện quyền lực của nhân dân ở xã, thị trấn (trưng cầu ý dân)./,
10