xây dựng bộ công cụ đánh giá chất lượng học sinh tiểu học tại tp.hcm

XÂY D NG B CÔNG C ðÁNH GIÁ
CH T LƯ NG H C SINH TI U H C
T I THÀNH PH H CHÍ MINH

CH NHI M: ThS. Nguy n Văn Ngai


DANH SÁCH THÀNH VIÊN TH C HI N ð TÀI

1

ThS. Nguy n Văn Ngai

PGð S GD&ðT

N i dung
công vi c tham gia
Ch nhi m ñ tài

2

CN. H Phú B c

TP Kh o thí & KðCLGD

Phó ch nhi m đ tài

3

CN. ðinh Quang H o

Hi u trư ng THPT TT
Thái Bình Dương

C ng tác viên

ThS. Nguy n Th Huỳnh
Mai

PTP Kh o thí &
KðCLGD

C ng tác viên

5

CN. ð Th B

CV phịng
Kh o thí & KðCLGD

C ng tác viên

6

ThS Lê Ng c ði p

TP GD Ti u h c

C ng tác viên

7

CN. Võ Ng c Thu

Trư ng phòng GD & ðT
Qu n 5

C ng tác viên

8

ThS. Lê Th Ng c ði p

HT trư ng ti u h c
Nguy n B nh Khiêm

C ng tác viên

9

CN. Nguy n Quang Vinh

PTP GD Ti u h c

C ng tác viên

10

ThS. ð ng Th Thuỳ Linh

CV phòng
Kh o thí & KðCLGD

Thư ký T ng h p

TT

4

H

& TÊN

Cơ quan công tác

1


TĨM TĂT N I DUNG NGHIÊN C U
Tên đ tài: Xây d ng b cơng c

đánh giá ch t lư ng h c sinh Ti u h c t i

thành ph H Chí Minh.
1. M c tiêu:
- Xây d ng b cơng c đ t u c u đánh giá ñúng ch t lư ng c a h c sinh
ti u h c hi n nay, ch y u là h c sinh l p 5 thơng qua đánh giá v trình đ h c sinh
d a trên các mơn Toán, Ti ng Vi t, Khoa h c, ð a lý - L ch s , ð o ñ c.
- Rút ra nh ng k t lu n ñúng ñ n v nh ng y u kém b t c p, nh ng mâu
thu n c n gi i quy t trong vi c ki m tra ñánh giá ch t lư ng h c sinh ti u h c; ñ ng

th i phát huy nh ng nhân t tích c c góp ph n nâng cao ch t lư ng giáo d c ti u
h c c a TP H Chí Minh.
- Góp ph n đ i m i cơng tác qu n lý, đ i m i phương pháp d y h c

c p

ti u h c – c p h c n n t ng c a giáo d c ph thơng.
2. Nhi m v chính:
- Tìm hi u v khái ni m ch t lư ng giáo d c, các y u t cơ b n tác ñ ng ñ n
ch t lư ng giáo d c, các phương ti n ñ ñánh giá ch t lư ng ñang ñư c ph bi n
hi n nay.
- Tìm hi u th c tr ng cơng tác đánh giá, x p lo i h c sinh ti u h c t i TP H Chí
Minh.
- Xây d ng b cơng c đánh giá ch t lư ng h c sinh l p 5 dư i d ng ñ tr c
nghi m; c th , m i ngân hàng m t b ñ kho ng t 300 ñ n 500 câu tr c nghi m,
bao g m 5 môn: Toán, Ti ng Vi t, ð o ð c, Khoa H c, LS-ðL.
3. Nh ng vi c làm và k t qu đ t đư c:
- Tìm hi u v các xu hư ng ñánh giá ch t lư ng h c sinh ph thơng hi n nay,
đ c bi t là h c sinh ti u h c trên th gi i cũng như t i Vi t Nam. Tìm hi u cách
đánh giá c a PISA, TIMSS và nh ng ng d ng vào Vi t Nam cũng như ng vào ñ
tài ñang nghiên c u.
- Nghiên c u sâu, k và tri n khai t p hu n nhi u l n cho ñ i ngũ cán b , giáo
viên ti u h c v phương pháp, k thu t biên so n b ñ tr c nghi m.

2


- Phân tích s li u v th c tr ng cơng tác đánh giá, x p lo i h c sinh Ti u h c
t i thành ph H Chí Minh qua các giai đo n (Quy t đ nh s 30/2005/Qð-BGD&ðT
ngày 30/9/2005 c a B

trư ng B

Giáo d c và ðào t o và Thông tư s

32

/2009/TT-BGDðT ngày 27 tháng 10 năm 2009 c a B trư ng B Giáo d c và ðào
t o).
- Tìm hi u v Quy t ñ nh s 04 /2008/Qð-BGDðT ngày 04 tháng 02 năm
2008 c a B trư ng B Giáo d c và ðào t o v vi c ban hành quy ñ nh tiêu chu n
ñánh giá ch t lư ng giáo d c trư ng ti u h c.
- Xây d ng và kh o sát th c nghi m b ñ tr c nghi m, qua 2 l n kh o sát,
các câu h i ñư c phân tích, đánh giá, s a ch a, b sung, chúng tơi có đư c:
Mơn

T ng s câu

S lư ng câu
trong m t đ

T ng s đ

Tốn

768

20

36

Ti ng Vi t

798

32

25

ð oð c

257

20

12

Khoa H c

376

20

18

L ch s - ð a lý

389

20

19

T ng c ng

2588

-

110

Chúng tơi đã đ xu t chu trình cho vi c s d ng b công c trong ki m

tra và ñánh giá ch t lư ng h c sinh ti u h c t i TP HCM.
-

Cu i cùng nhóm nghiên c u cũng đã đưa ra nh ng k t lu n v k t qu

nghiên c u và m t s ki n ngh v i các cơ quan v vi c áp d ng các k t qu nghiên
c u vào th c ti n ñánh giá ch t lư ng h c sinh ti u h c t i thành ph HCM cũng
như Vi t Nam.

3


SUMMARY OF RESEARCH CONTENT
1. Aims
- To establish a standard assessment tool to measure academic quality of
primary students (grade 5 students) by measuring the students’ levels through
Mathematics, Vietnamese, Sciences, Geography, History and Ethics.

-To draw conclusions based on weaknesses, inadequacies and paradoxes
needed a solution in testing and assessing academic quality of Primary students; to
enhance positive elements in order to level up primary education of Ho chi Minh
city as well.
- To make a contribution to the innovation in management and methodology
for primary education.
2. Procedures:
- Understanding the concept of“ Education quality”, the basic elements
impacting on Education quality and well-known assessment means for education
quality.
- Understanding the reality of assessment and classification of primary students
in Ho Chi Minh city.
- To establish an assessment tool to measure academic quality of grade 5
students by multiple choice tests. Each bank of multiple choice test includes 300 to
500 questions on each subject and there are 5 subjects: Mathematics, Vietnamese,
Sciences, Geography, History and Ethics.
3. Implementation and result
- Understanding assessment trends on education quality of students,
especially primary students all over the world and in Viet Nam.
-Understanding assessment of PISA, TIMSS and

application of the

assessment tools in Viet Nam and in the research.
- Researching and implementing training workshops on methods and
techniques of designing multiple choice tests for primary education teachers and
managers.
-Analyzing the data on reality of assessing and classification of Ho Chi Minh
city primary students (Decision number 30 Moet issued by Minister of Education

4


and Training on September 2009; Circular # 32/ 2009/TT-BGDðT issued by
Minister of Education and Training on October 2009).
- Understanding the Decision #04 /2008/Qð-BGDðT issued on Feb the
fourth 2008 by Minister of Education and Training.
- Establishing and implementing the experiment of the multiple choice tests.
After two time of testing the multiple choice tests, the multiple choice questions
were analyzed, evaluated, edited, and added . The outcomes are as follow;
Total

Total number of

Total number of

number of

questions in

tests

questions

each test

Mathematics

768

20

36

Vietnamese

798

32

25

Ethics

257

20

12

Sciences

376

20

18

389

20

19

Subject

History

and

Geography
Total
-

2588

110

The procedure of using the assessment tool has been suggested to test and

assess academic quality of Ho Chi Minh city primary education by the research
team.
- Finally, conclusions on the research outcomes have been drawn and
recommendations on applying the research outcomes into the reality of assessing
academic quality of Ho Chi Minh city primary students have been made by the
research team.

5

M CL C

TRANG

Tóm t t đ tài

2

M cl c

6

Danh sách các ch vi t t t

7

Ph n M ñ u

8

Ph n T ng quan tài li u

9

Ph n N i Dung nghiên c u

16

Chương 1: Cơ s lý lu n v ch t lư ng và xây d ng công c ñánh

16

giá ch t lư ng giáo d c ti u h c
Chương 2: Tình hình đánh giá, x p lo i h c sinh ti u h c t i thành

29

ph H Chí Minh
Chương 3: Xây d ng, th nghi m và hồn t t b cơng c đánh giá

36

ch t lư ng giáo d c ti u h c (h c sinh l p 5) t i thành ph H Chí
Minh.
M t s đ m u và k t qu c a vi c phân tích đ m u c a 5 mơn

56

(Tốn, Ti ng Vi t, Khoa h c, L ch s - ð a Lý, ð o ð c)
Ph n k t lu n, ki n ngh

90

Danh m c tài li u tham kh o

92

6

DANH SÁCH CÁC CH

VI T T T

stt

Ch vi t t t

Thu t ng ti ng vi t

01

BGDðT

B Giáo d c ñào t o

02

CBQL

Cán b qu n lý

03

LS- ðL

L ch s - ð a lý

04

KT & KðCLGD

Kh o thí và Ki m ñ nh ch t lư ng giáo d c

05

HS

H c sinh

06

GV

Giáo viên

07

KS

kh o sát

08

QH

qu c h i

09

Qð

quy t ñ nh

10

GS

Giáo sư

11

PGS

Phó giáo sư

12

TS

Ti n sĩ

13

TPHCM

Thành ph H Chí Minh

14

ThS

Th c sĩ

15

TC

Tiêu chu n

7


PH N M

ð U

CÔNG C

ðÁNH GIÁ CH T LƯ NG H C

T a ñ tài: XÂY D NG B

SINH TI U H C T I THÀNH PH H CHÍ MINH.
Ch nhi m ñ tài: NGUY N VĂN NGAI
Năm sinh: 1949
H c v : Th c sĩ

- Nam
Chuyên ngành: Qu n lý Giáo d c,

Năm ñ t h c v : 2004

Ch c v : Phó Giám đ c
Tên cơ quan ñang công tác: S Giáo d c & ðào t o TP H Chí Minh
ð a ch cơ quan: 66- 68 Lê Thánh Tôn - Qu n 1 - TP H Chí Minh
ði n tho i cơ quan: (08) 8290929

Fax: (08) 8222136

ð a ch nhà riêng: 152/17 Bùi Th Xuân - Qu n Tân Bình - TP H Chí Minh
ði n tho i nhà riêng: (08) 8449718 ðTDð: 0903924477
E-mail:
Tên cơ quan ch trì đ tài: S
ði n tho i: (08) 8234109

Giáo d c và ðào t o TP H Chí Minh

Fax: (08) 8222136

Website:
ð a ch : 66-68 Lê Thánh Tơn - Qu n 1 - TP H Chí Minh
S tài kho n: 934.02.00.00024
Ngân hàng ho c kho b c: Kho b c nhà nư c TP H Chí Minh.
Th i gian th c hi n: 1/2008 -7/2010.
Kinh phí ñư c duy t: 260.000.000 ñ. theo thông báo s :300/TBKHCN ngày
18/12/2007
Kinh phí đã c p: 234.000.000 đ.

8

T NG QUAN TÀI LI U
1. T m quan tr ng và c p thi t c a ñ tài:
ð i m i giáo d c ph thông theo Ngh quy t s 40/2000/QH10 c a Qu c
h i khoá X là m t q trình đ i m i v nhi u lĩnh v c c a giáo d c mà tâm đi m
c a q trình này là ñ i m i chương trình giáo d c t Ti u h c t i Trung h c ph
thông, ñ i m i phương pháp gi ng d y c a giáo viên, cung cách qu n lý c a cán b
qu n lý giáo d c.
Quá trình tri n khai chính th c chương trình giáo d c Ti u h c cho th y
có m t s v n ñ c n ph i ñư c ñi u ch nh đ hồn thi n. ð đáp ng ñư c chương
trình m i c a B Giáo d c và ðào t o, h th ng giáo d c c a c nư c nói chung và
giáo d c Ti u h c c a thành ph H Chí Minh nói riêng ph i khơng ng ng c i ti n,
ñ i m i v trang thi t b , phương pháp gi ng d y, trình đ c a giáo viên ...Tuy nhiên
vi c ñ i m i hay c i cách các v n ñ trên c n có nh ng thơng s khoa h c, chu n
xác thơng qua đánh giá ch t lư ng h c sinh ti u h c.
Hơn n a, c p h c ti u h c là c p h c n n t ng, cơ b n nh t t o n n v ng
ch c cho c p h c ti p theo.
M t khác, b t ñ u t năm h c 2007 - 2008, S Giáo d c và ðào t o đã có cơng văn
hư ng d n vi c ki m tra ñ nh kỳ h c sinh c p ti u h c trên tinh th n phân quy n t
ch và tăng cư ng trách nhi m cho giáo viên trong vi c t ch c ra ñ thi và ch m
thi.
Chính vì th , đ i v i vai trị qu n lý nhà nư c v giáo d c, S Giáo d c và
ðào t o mong mu n có đư c b cơng c đo chu n m c, ñ y ñ , khoa h c, khách
quan và chính xác đ chúng tơi ti n hành đánh giá ñúng ch t lư ng h c sinh ti u
h c. ðó cũng chính là lý do c p thi t đ chúng tơi nghiên c u đ tài ‘‘Xây d ng b
cơng c đánh giá ch t lư ng h c sinh ti u h c t i thành ph H Chí Minh’’.
2. T ng quan tình hình nghiên c u thu c lĩnh v c đ tài
ðã có nhi u t ch c trên th gi i th c hi n vi c ñánh giá ch t lư ng giáo d c
b c ti u h c, v i nhi u tiêu chí đánh giá đ i v i h c sinh, giáo viên ñ xác ñ nh

th c tr ng giáo d c t i ñ a phương và có bi n pháp đi u ch nh thích h p đ nâng cao
ch t lư ng giáo d c.

9


+ T i Châu Âu: nhi u nư c như Pháp, Anh,…h ng năm đ u có ti n hành
kh o sát, đánh giá trên quy mơ tồn qu c tồn q trình c p ti u h c (đ u l p 6)
ho c gi a c p ti u h c (cu i l p 2 ho c cu i l p 3).
+ T

ch c PISA – Progamme for International Student Assessment

() chương trình đánh giá h c sinh qu c t , là d án nghiên
c u so sánh, ñánh giá ch t lư ng giáo d c l n nh t trên th gi i t trư c ñ n nay.
D án PISA ñư c tri n khai v i m c đích ki m tra, ñánh giá và so sánh trình ñ h c
sinh

ñ tu i 15 gi a các nư c trong kh i OECD (T ch c H p tác và Phát tri n

Kinh t ) và các nư c khác trên th gi i. D án PISA ñư c t ch c ñ nh kì 3 năm
m t l n (l n ñ u vào năm 2000), v i m c ñích theo dõi liên t c vi c qu n lý t ch c
h th ng giáo d c. Tuy PISA không ch ra cho các nư c cách th c c th cho vi c
qu n lý h th ng trư ng h c nhưng nh ng d li u thu th p đư c ( qui mơ l n, v i
ñ tin c y cao) t PISA ch ra thành công c a n n giáo d c c a m t s nư c và
nh ng h n ch mà n n giáo d c khơng ít nư c m c ph i. Nh ng k t qu này giúp
cho các nư c chưa thành công v giáo d c nghiên c u so sánh mơ hình giáo d c c a
mình v i nh ng mơ hình giáo d c t t nh t, t đó rút ra nh ng bài h c quí báu cho
vi c c i cách h th ng giáo d c. PISA ñánh giá h c sinh

giai ño n chu n b k t

thúc th i gian h c t p b t bu c v nh ng ki n th c và kĩ năng không ch c n thi t
cho m i cá nhân trong vi c s ng và làm vi c trong xã h i mà còn quan tr ng cho s
phát tri n c a m i qu c gia v m t xã h i, chính tr và kinh t , trong đó t p trung
vào b n m ng năng l c chính: Khoa h c, ð c hi u, Toán h c và Kh năng x lý
tình hu ng (Kh năng x lý tình hu ng ñư c ñưa vào t PISA 2003). PISA 2000 ñ t
tr ng tâm

n i dung ñ c hi u. PISA 2003 đ t tr ng tâm là Tốn h c, trong đó đưa

ra các tình hu ng th c t địi h i kh năng tính tốn. Tr ng tâm c a PISA 2006 là
Khoa h c t nhiên và c a 2009 là Kh năng x lý tình hu ng. Nh ng k t qu c a
PISA cũng ch a đ ng nh ng thơng tin v m i liên h gi a năng l c c a h c sinh và
nh ng nhân t xã h i và n n văn hóa, hồn c nh gia đình và mơi trư ng h c t p.
Ti n trình th c hi n PISA
PISA năm 2000 có 43 nư c tham gia (trong đó có 14 nư c khơng thu c kh i
OECD). ð n năm 2003, t ng s nư c tham gia PISA ch cịn 41 (có 10 nư c không
thu c kh i OECD). Th nhưng

PISA 2006, s nư c tham gia lên ñ n 57 (trong đó

có đ n 27 nư c khơng thu c kh i OECD) và năm 2009 này s có 67 nư c tham gia
10


(có đ n 36 nư c khơng thu c OECD). ði u đó ch ng t ngày càng có nhi u nư c
nh n th c ñư c ý nghĩa c a PISA và quy t ñ nh tham gia đ thơng qua đó có đư c
cái nhìn đúng đ n v nh ng m t m nh, y u c a h th ng giáo d c nư c mình và rút
ra đư c nh ng bài h c c i t c n thi t.

m i nư c, s lư ng h c sinh tham gia vào

d án này dao ñ ng t 4500 ñ n 10000 h c sinh.
Vi c th c hi n PISA bao g m khâu thi t k bài ki m tra và ch n trư ng th c
nghi m. Nhìn chung, các bư c ti n hành thi t k bài ki m tra qua các kì PISA đư c
di n ra như sau:
1. L p ñ cương
2. Phát tri n d li u
3. Thu th p d li u t các nư c
4. ðánh giá d li u qu c gia
5. G i b n m u th nghi m
6. Chuy n ng b n m u
7. T p hu n cho giáo viên ch m ñi m
8. Th nghi m t i các nư c thành viên
9. Chu n b văn b n chính th c b ng ti ng Anh và ti ng Pháp
10. Cơng b cơng trình nghiên c u chính th c
11. T p hu n chính th c cho giáo viên ch m đi m
12. Chính th c ti n hành

các nư c thành viên

Vi c ch n trư ng th c nghi m bao g m các bư c như sau:
1. Xác ñ nh th i lư ng c a bài ki m tra và ñ tu i c a h c sinh
2. Xác ñ nh ngu n nhu c u nơi th c nghi m
3. Xác ñ nh s lư ng h c sinh s tham gia th c nghi m
4. Thi t l p và mô t c u trúc trư ng th c nghi m
5. Xác ñ nh trư ng b lo i
6. Cách x lí đ i v i nh ng trư ng có quy mơ nh
7. Phân l p đ ti n hành ki m tra

8. Xác ñ nh s lư ng thành viên trong m t nhóm th c nghi m
9. Phân b thí sinh theo nhóm
10. Ch n trư ng thí đi m
11. ðánh s trư ng thí ñi m
11


12. Thi t l p b ng theo dõi
Vi c ng d ng chương trình đánh giá ch t lư ng h c sinh ph thông theo
PISA t i Vi t Nam ñư c k t lu n b i Th trư ng thư ng tr c Bành Ti n Long
t i H i th o v Chương trình qu c t ñánh giá k t qu h c t p c a h c sinh
(PISA), ngày 13 tháng 4 năm 2009 như sau:
- Tham gia PISA là m t vi c làm t t y u c a Vi t Nam ñ h i nh p v i khu
v c và qu c t . ð ng ý Vi t Nam tham gia PISA năm 2012 và công b k t qu năm
2013. Tuy nhiên, c n ti p t c nghiên c u thêm: các nư c tham gia PISA như th
nào? ð ngh Vi n khoa h c giáo d c Vi t Nam và V H p tác qu c t ti p t c
nghiên c u v vi c tham gia PISA c a Trung Qu c, Liên bang Nga, Thái Lan,
Indonesia,…ð ngh s m t ch c m t H i th o qu c t và m i ð i di n m t s
nư c ñ n trao ñ i, th o lu n v vi c tham gia PISA ñ Vi t Nam h c t p kinh
nghi m c a các nư c tham gia trư c.
- ð chu n b cho Vi t Nam tham gia PISA năm 2012 và đ đ m b o tính
khách quan và minh b ch trong đánh giá, c n nhanh chóng xây d ng cơ s d li u
v h c sinh trong ñ tu i 15 t i th i ñi m Vi t Nam tham gia PISA năm 2012, tuân
th tuy t đ i quy trình ch n m u c a Ban T ch c PISA. ð ngh D án SREM
ph i h p v i các ñơn v liên quan ñ tri n khai xây d ng cơ s d li u này.
- V Giáo d c trung h c, C c KT&KðCLGD và các ñơn v liên quan nghiên
c u ñưa n i dung h tr tài chính và chun mơn vào Chương trình phát tri n giáo
d c trung h c ñ h tr Vi t Nam tham gia PISA vào năm 2012, trong đó có bao
g m có kinh phí đ đăng ký tham gia PISA năm 2012 và kinh phí tri n khai th c
hi n

trong nư c. C n ph i h t s c tranh th s h tr c a Ngân hàng phát tri n

Châu Á (ADB), ph i h p v i Vi n Khoa h c giáo d c Vi t Nam, V H p tác qu c
t , V Giáo d c trung h c và các ñơn v liên quan đ tri n khía chu n b cho Vi t
Nam tham gia PISA năm 2012. Trư c h t, c n kh n trương xây d ng hai ñ án. M t
ñ án tri n khai th nghi m PISA, m t ñ án chu n b chính th c tham gia Chương
trình PISA năm 2012.( XEM PH L C S 7)
+ TIMSS (Trends in International Mathematics and Science Study)
/>Xu hư ng qu c t trong h c toán và khoa h c. Là sáng ki n c a trư ng
Boston College (M ) v ño lư ng trình đ h c sinh l p 4, l p 8 ch y u
12

hai môn


Tốn và Khoa h c, chu kỳ đo lư ng ki m ñ nh là 4 năm / l n, ñã có 64 nư c ñăng
ký tham gia l n kh o sát năm 2007.
Dù còn m t s

v n ñ

trong phương pháp ti n hành, l y m u, th ng

kê,...nhưng nh k t qu này, các nư c tham gia trong đ t đánh giá có m t kho tư
li u phong phú đ nghiên c u, nhìn rõ s bi n ñ ng c a ch t lư ng, phân tích, đ ra
các chi n lư c giáo d c thích h p.
T i Vi t Nam, theo ch th 46/2008-CT-BGDðT ngày 5 tháng 8 năm 2008 ñã
nêu rõ trong năm h c 2012 -2013 Vi t Nam s t ng bư c tham gia chương trình
đánh giá ch t lư ng h c sinh b i TIMSS (Xem ph l c s 7)

Như v y, chúng ta th y Vi t Nam ñang trong giai ño n chu n b m i phương
di n ñ tham gia PISA, TIMSS. Chính vì th vi c nghiên c u b cơng c đánh giá
ch t lư ng h c sinh ti u h c t i thành ph HCM m t l n n a kh ng ñ nh tính đúng
đ n c a cơng trình này.
3. M c tiêu nghiên c u:
- Xây d ng b công c ñ t yêu c u ñánh giá ñúng ch t lư ng c a h c sinh
ti u h c hi n nay, ch y u là h c sinh l p 5 thơng qua đánh giá v trình đ h c sinh
d a trên các mơn Tốn, Ti ng Vi t, Khoa h c, ð a lý - L ch s , ð o ñ c.
- Rút ra nh ng k t lu n ñúng ñ n v nh ng y u kém b t c p, nh ng mâu
thu n c n gi i quy t trong vi c ki m tra ñánh giá ch t lư ng h c sinh ti u h c; ñ ng
th i phát huy nh ng nhân t tích c c góp ph n nâng cao ch t lư ng giáo d c ti u
h c c a TP H Chí Minh.
- Góp ph n đ i m i cơng tác qu n lý, ñ i m i phương pháp d y h c

c p

ti u h c – c p h c n n t ng c a giáo d c ph thơng.
4. Nhi m v nghiên c u:
- Tìm hi u v khái ni m ch t lư ng giáo d c, các y u t cơ b n tác ñ ng ñ n
ch t lư ng giáo d c, các phương ti n ñ ñánh giá ch t lư ng ñang ñư c ph bi n
hi n nay.
- Tìm hi u th c tr ng cơng tác đánh giá, x p lo i h c sinh ti u h c t i TP H Chí
Minh .

13


- Xây d ng b cơng c đánh giá ch t lư ng h c sinh l p 5 dư i d ng ñ tr c
nghi m; c th , m i ngân hàng m t b ñ kho ng t 300 ñ n 500 câu tr c nghi m,
bao g m:

B đ tr c nghi m mơn Tốn.
B tr c nghi m mơn ti ng Vi t.
B đ tr c nghi m môn L ch s - ð a lý.
B đ tr c nghi m mơn Khoa h c.
B ñ tr c nghi m môn ð o ñ c.
- Ch n m u và ti n hành ñánh giá th nghi m ñ t 1.
- T ng k t rút kinh nghi m và ti n hành ñánh giá ñ t 2 .
- Ki n ngh và ñ xu t chu trình cho vi c đánh giá.
5. Phương pháp nghiên c u:
* Cách ti p c n nghiên c u:
“Giáo d c Ti u h c giúp cho h c sinh hình thành nh ng cơ s ban đ u cho s
phát tri n ñúng ñ n và lâu dài v đ o đ c, trí tu , th ch t, th m m và các k năng
cơ b n ñ h c sinh ti p t c h c Trung h c cơ s ” (trích ði u 27 c a Lu t Giáo d c
2005). Do v y, vi c nghiên c u, xây d ng b cơng c đánh giá ch t lư ng h c sinh
ti u h c ph i d a trên chu n ki n th c, k năng là các yêu c u cơ b n, t i thi u v
ki n th c và k năng c a môn h c, ho t ñ ng giáo d c mà h c sinh c n ph i ñ t
ñư c.
* Các phương pháp nghiên c u c th :
+ Phương pháp phân tích và t ng h p lý lu n: phương pháp này nh m xây
d ng cơ s lý lu n và cơ s pháp lý c a ñ tài. N i dung nghiên c u t p trung vào
các v n ñ : nh ng thành t u m i nh t v lý lu n giáo d c nói chung và lý lu n giáo
d c ti u h c nói riêng. Các cơng trình nghiên c u trong và ngồi nư c liên quan đ n
đ tài s làm sáng t hơn v cơ s lý lu n và hư ng nghiên c u. ð c bi t là nh ng
kinh nghi m ñã ñư c t ng k t trong nư c và trên th gi i.
+ Phương pháp ñi u tra, kh o sát: Hi n nay (năm h c 2009-2010) trên ñ a
14


bàn TP H Chí Minh có 469 trư ng ti u h c, trong đó cơng l p g m 433 trư ng,
ngồi cơng l p 36 trư ng, v i t ng s h c sinh ti u h c là 455620 (12133 l p) trong

đó h c sinh l p 5 có 82176 h c sinh, v i s l p là 2235 l p. Chúng tôi ch n m u
theo các qu n huy n 1, 3, 5, 7, 8, 9, 11 Nhà Bè, Hóc Mơn, C chi, C n Gi , Bình
Chánh g m 12 trư ng, 30 l p, v i 2400 h c sinh tham gia. B cơng c đi u tra
kh o sát d a trên h c sinh l p 5.
+ T ch c h i th o l y ý ki n chun gia: M c đích c a h i th o là ñ nghe
nh ng ý ki n chuyên gia v ti u h c, nhà qu n lý, giáo viên, ph huynh h c sinh
ti u h c…v hình th c cũng như n i dung và phương th c s d ng b cơng c khi
đánh giá.
Trong q trình làm đ tài, chúng tơi đã ti n hành t ch c 02 cu c h i th o
khoa h c v i ch ñ “ ñánh giá ch t lư ng h c sinh ti u h c”, thành ph n khách
m i các nhà khoa h c, lãnh đ o c p S GDðT, Phịng GDðT, Cán b , chuyên viên
ti u h c, hi u trư ng, giáo viên các trư ng ti u h c trên ñ a bàn thành ph . T ng s
g n 200 lư t ñ i bi u. T i h i th o, đã đư c s đóng góp r t nhi t tình c a các đ i
bi u xoay quanh vi c ñánh giá ch t lư ng h c sinh ph thơng nói chung, h c sinh
ti u h c nói riêng. T t c các ý ki n đóng góp đ u đư c ban ch nhi m ñ tài ti p
thu và ñưa vào ch ñ o trong vi c xây d ng b cơng c đánh giá ch t lư ng h c sinh
Ti u h c (có biên b n h i th o).
+ Các s li u ñư c x lý b ng phương pháp th ng kê (th ng kê mô t và
th ng kê suy di n).

15


PH N N I DUNG NGHIÊN C U
CHƯƠNG I:
CƠ S

LÝ LU N V CH T LƯ NG VÀ XÂY D NG CÔNG C
ðÁNH GIÁ CH T LƯ NG H C SINH TI U H C

I. V ðÁNH GIÁ CH T LƯ NG H C SINH TI U H C:
1. Quan ni m v “ch t lư ng giáo d c”
V n ñ nghiên c u ch y u là ñánh giá ch t lư ng giáo d c ph thông, vì v y
ph i có m t quan ni m ch t lư ng giáo d c.
1.1 Ch t lư ng và ch t lư ng giáo d c:
a) Ch t lư ng:
Như ñã nêu

trên, ch t lư ng là m t khái ni m r t tr u tư ng, ña chi u, ña

nghĩa, ñư c xem xét t nh ng bình di n khác nhau. Có r t nhi u ñ nh nghĩa v ch t
lư ng giáo d c tuy nhiên do m c đích nghiên c u và trong khn kh c a m t đ tài
nên s nêu trư c h t ñ nh nghĩa ch t lư ng t m t t ñi n Ti ng Vi t. Ch t lư ng đó
là “cái t o nên ph m ch t, giá tr c a m t con ngư i, s v t, hi n tư ng”.
M c dù ch t lư ng là “cái” t o ra ph m ch t, giá tr , song khi phán xét v
ch t lư ng thì ph i căn c vào ph m ch t, giá tr do nó t o ra. ðó cũng là cơ s khoa
h c r t quan tr ng cho vi c “ño” ch t lư ng.
M t ñ nh nghĩa khác v ch t lư ng t ra có ý nghĩa ñ i v i vi c xác ñ nh ch t
lư ng giáo d c và c vi c ñánh giá nó. ðó là “ch t lư ng là s phù h p v i m c
tiêu” (m c tiêu

ñây ñư c hi u theo cách r ng rãi, bao g m các s m ng, các m c

đích, v.v…cịn s phù h p v i m c đích ñư c hi u theo nghĩa có th ñáp ng mong
mu n c a nh ng ngư i quan tâm, là ñ t ñư c hay vư t qua các tiêu chu n ñ t ra…).
Tuy nhiên ý nghĩa th c t c a ñ nh nghĩa trên là

ch ñánh giá ch t lư ng chính là

xem xét phù h p v i m c tiêu ñ n m c ñ nào.

b) Ch t lư ng giáo d c:
T ñ nh nghĩa “ch t lư ng là s phù h p v i m c tiêu” mà có th xem ch t
lư ng giáo d c là “s phù h p v i m c tiêu giáo d c”. M c tiêu giáo d c th hi n
trư c h t nh ng địi h i c a xã h i v i con ngư i, c u thành ngu n nhân l c, mà
giáo d c có nhi m v ph i ñào t o.
M c tiêu giáo d c cũng th hi n nh ng yêu c u c a chính con ngư i v i giáo
d c ñ ñ m b o s t n t i và phát tri n c a cá nhân trong ñi u ki n và b i c nh c
16


th c a xã h i. V i quan ni m như v y có th xem ch t lư ng giáo d c là ch t
lư ng con ngư i ñư c ñào t o t các ho t ñ ng giáo d c theo nh ng m c tiêu
xác ñ nh (ho c ch t lư ng giáo d c bi u hi n t p trung nh t

nhân cách h c sinh, là

ngư i ñư c giáo d c ).
Ch t lư ng giáo d c không ch g n bó ch t ch v i m c tiêu mà còn v i m t
h th ng y u t tr c ti p hay gián ti p t o nên nó. Chính vì v y, theo m t quan ñi m
ñư c th a nh n hi n nay là c n trình bày ch t lư ng giáo d c trong m i quan h
c a 3 thành t : (a) ñ c ñi m c a ngư i h c (ñ ng cơ, thái đ , trình đ xu t
phát, các khó khăn…); (b) các ñ u vào c n thi t và quá trình v n hành (th i
gian, tài li u, ngu n l c, đi u hành qu n lí); (c) các k t qu ñ t ñư c (ki n
th c, kĩ năng, thái đ …). ði u này có ý nghĩa v m t phương pháp lu n ñ i v i
ho t ñ ng ñánh giá, ñ c bi t liên quan t i n i dung v i cách th c ñánh giá.
Ch t lư ng giáo d c cũng tr c ti p liên quan t i hi u qu giáo d c (hi u qu
trong và hi u qu ngoài) th hi n m i quan h chung nh t gi a s ñ u tư công s c,
nhân l c, v t l c và k t qu ñ t ñư c sau m t giai ño n nh t ñ nh, xét theo m c tiêu
giáo d c trong nh ng ñi u ki n c th .
Do ñ tài ch gi i h n

ch t lư ng giáo d c ph thông nên cũng c n ñ c p

t i thu t ng này. Ch t lư ng giáo d c

nư c ta ñư c hi u là ch t lư ng ñ t ñư c

qua ho t ñ ng giáo d c tồn di n (đ c d c, trí d c, th d c, mĩ d c, giáo d c lao
ñ ng và hư ng nghi p) th

hi n

ngư i h c trong m t h th ng các ñi u ki n c

th . Như v y, hi n nay do quan ni m v chương trình giáo d c đư c m r ng
nên cũng có th nói ch t lư ng giáo d c ph thông (th hi n

ngư i h c) sau

m t giai ño n nào đó là m c đ đ t m c tiêu cho giai đo n đó đã đư c xác ñ nh
trong chương trình, ñây là m t th ch t lư ng mang tính ch t t ng h p, t o
nên n n t ng quan tr ng c a ch t lư ng ngu n nhân l c, ch t lư ng con ngư i.
Tuy nhiên tính ch t “t ng h p” đó h t s c tr u tư ng, khó lịng có th lư ng giá
ñư c bu c ph i xem xét ch t lư ng có đư c qua t ng m t giáo d c, nhưng v
nguyên t c, ñánh giá ch t lư ng giáo d c ph thông ph i là m t s đánh giá tồn
di n.
1.2 Ch t lư ng giáo d c nhìn t m t s phương di n:
Ch t lư ng giáo d c mà m i qu c gia hi n ñang hư ng t i cũng ñ u quy v m t
h th ng ph m ch t và năng l c có đư c trong “s n ph m” đào t o nh m ñáp ng
17

yêu c u xây d ng xã h i theo các ñ nh hư ng chung mà trư c h t là ñ nh hư ng
phát tri n xã h i. ð i v i Vi t Nam thì đó là ñ nh hư ng xã h i ch nghĩa, “là m t
xã h i mà con ngư i ñư c gi i phóng, nhân dân lao đ ng làm ch đ t nư c, có n n
kinh t phát tri n cao và n n văn hóa tiên ti n, ñ m ñà b n s c dân t c; m i ngư i có
cu c s ng m no, h nh phúc, có đi u ki n phát tri n tồn di n cá nhân, cơng b ng xã
h i và dân ch ñư c ñ m b o”.
ð nh hư ng xây d ng xã h i s kéo theo ñ nh hư ng phát tri n ngư i (theo
nghĩa phát tri n b n v ng), ñó là nh ng con ngư i tham gia vào s nghi p phát tri n
xã h i m t cách hi u qu nh t, ñ ng th i qua đó cũng phát tri n chính b n thân
mình.
ð nh hư ng phát tri n con ngư i

nư c ta qn tri t m t ngun lí có tính ch t

ch ñ o là: con ngư i v a là m c tiêu, v a là ñ ng l c c a phát tri n xã h i. T các
đ nh hư ng trên có th hình dung m u ngư i mà giáo d c ph i góp ph n ñào t o.
M u này v c t lõi ñư c th hi n trong m c tiêu giáo d c.
Ch t kư ng giáo d c ñư c hình thành và phát tri n trong ngư i h c là do nh ng
y u t tr c ti p hay gián ti p tác ñ ng d n t i t o thành. Ch t lư ng giáo d c ph
thông th hi n

m i h c sinh như đã trình bày

trên là k t qu t ng h p c a giáo

d c nhà trư ng, giáo d c gia đình, giáo d c xã h i, m c d u có th m t “thành
ph n” c a ch t lư ng l i ñư c quy t ñ nh (m t cách tương ñ i) b i m t ho c m t
nhóm y u t . Ch ng h n ch t lư ng ñ o ñ c ñ t ñư c

“m c đ ” nào đó thì khơng

th cho r ng đ y ch là k t qu c a giáo d c nhà trư ng;

đây vai trị c a gia đình

và các t ch c xã h i có ý nghĩa r t quan tr ng. Tuy nhiên ch t lư ng h c t p thì
nhà trư ng l i có trách nhi m ch y u trong vi c hình thành và phát tri n. Cu i cùng
khi nói ñ n ch t lư ng giáo d c thì trư c h t ph i nói t i ch t lư ng c a s đơng;
tuy nhiên khơng vì v y mà ít quan tâm đ n ch t lư ng “mũi nh n”, g n v i ngu n
nhân l c ch t lư ng cao, v i nhân tài. ðây cũng là m t nhi m v c a ñánh giá trong
giáo d c.
Ch t lư ng giáo d c ph i g n v i s lư ng. Quan h gi a hai “ñ i lư ng” này
khơng nên hi u m t cách máy móc như là nh ng ñ i lương t l ngh ch mà có tính
th ng nh t. M i quan h

gi a ch t lư ng, s lư ng và h ñi u ki n c n ñư c xem

xét trong quá trình gi i quy t mâu thu n l n c a giáo d c nư c ta hi n nay; đó là
mâu thu n gi a u c u v a ph i phát tri n quy mơ, v a đ m b o và nâng cao ch t
18


lư ng v i ñi u ki n th c hi n còn nhi u h n ch . Quá trình gi i quy t mâu thu n đó
cũng chính là q trình đ m b o s phát tri n hài hòa gi a s lư ng và ch t lư ng.
V nguyên t c, lúc nào cũng c n ph i có m t s lư ng nh t đ nh m i có th
“khu ch đ i” ch t lư ng có đư c

m i cá nhân trong vi c góp ph n xây d ng xã

h i.
Ch t lư ng giáo d c ph i g n li n v i m t giai ño n phát tri n kinh t , xã h i c
th c a qu c gia. Yêu c u phát tri n kinh t , xã h i c a m i giai đo n địi h i nh ng
ph m ch t, năng l c c n thi t c a ngu n nhân l c, phù h p v i các ñ c ñi m c a
giai ño n ñó. ði u này th hi n trong n i dung c a m c tiêu giáo d c. Nư c ta đang
trong giai đo n ti n hành cơng nghi p hóa, hi n đ i hóa đ đ n 2020 v cơ b n tr
thành m t nư c công nghi p. Con ngư i Vi t Nam thích h p v i địi h i c a giai
đo n đó là : “Con ngư i có lý tư ng ñ c l p dân t c và ch nghĩa xã h i, có đ o đ c
trong sáng, gi gìn và phát huy các giá tr văn hóa c a dân t c, có năng l c ti p thu
tinh hoa văn hóa nhân lo i, có ý chí kiên cư ng, có hồi bão l n lao phát huy ti m
năng c a dân t c và con ngư i Vi t Nam; có lịng nhân ái, có ý th c c ng đ ng và
phát huy tính tích c c c a cá nhân; có tư duy sáng t o và óc khoa h c; có k năng
th c hành gi i, tay ngh cao; có tác phong cơng nghi p, có tính t ch c và k lu t,
tinh th n trách nhi m cao; tơn tr ng và h p tác đư c v i ngư i khác; có s c kho ,
có kh năng t hồn thi n khơng ng ng, năng đ ng và thích ng; có tinh th n pháp
lu t và có ý th c cơng dân; ý th c b o v môi sinh, bi t yêu cái đ p ”.
ðó là mơ hình g n bó ch t ch hai m t ñ c và tài và là n i dung c a vi c giáo
d c tồn di n. Mơ hình này cũng đư c ph n ánh trong m c tiêu giáo d c.
Ch t lư ng giáo d c khơng ch đư c xem xét trong b i c nh qu c gia mà cịn
ph i căn c vào các đ c đi m riêng c a c ng ñ ng dân cư, c a ñ a phương. Nư c ta
v i 54 dân t c, v i 7 vùng có s phân bi t khá rõ v trình đ phát tri n kinh t xã
h i thì khơng th khơng tính đ n nh ng yêu c u xu t phát t ñ c thù c a các vùng,
các dân t c ñ i v i ch t lư ng ñào t o c a con ngư i tr c ti p góp ph n phát tri n
kinh t , xã h i c a dân t c đó, vùng đó, đ c bi t là ý th c trách nhi m và năng l c
gi i quy t nh ng v n ñ c th ñ t ra t th c ti n c a ñ a phương.
Ch t lư ng giáo d c ngày nay cũng c n ñư c xem xét trong m t b i c nh qu c
t . Con ngư i không ch quan tâm t i vi c xây d ng c ng ñ ng, qu c gia mà ph i
cùng góp ph n xây d ng m t th gi i t t ñ p và trư c h t là gi i quy t nh ng v n ñ
19

mang ý nghĩa s ng cịn c a tồn nhân lo i, ñ c bi t trong giai ño n hi n nay giai
đo n tồn c u hóa kinh t và m i qu c gia đang tìm con ñư ng phát tri n riêng và t
ñó ñang xu t hi n nh ng thách th c m i. Giáo d c có m t vai trị đ y ý nghĩa trong
vi c th c hi n s m ng cao c này. H th ng giá tr và năng l c c a m i con ngư i
ph i có thêm nh ng thành ph n m i.
2. Quan ni m v đánh giá:
Có nhi u đ nh nghĩa c a khái ni m “ñánh giá”,

ñây ch nêu m t vài trong s

nh ng ñ nh nghĩa thư ng ñư c nh c t i và ñ c p t i nh ng gì c n lưu ý theo tinh
th n ñ i m i ñánh giá.
ði u ñáng lưu ý là n i hàm khái ni m “đánh giá” đã và v n đang cịn đư c hi u
không th ng nh t v i nhau gi a m t s tác gi trên th gi i.
+ ðánh giá có nghĩa là:
Thu th p m t t p h p thơng tin đ , thích h p, có giá tr và đáng tin c y; xem xét
m c ñ phù h p gi a t p h p thông tin này và m t t p h p tiêu chí phù h p v i các
tiêu chí ñ nh ra ban ñ u hay ñã ñi u ch nh trong q trình đi u ch nh thơng tin;
“Nh m ra m t quy t ñ nh”.
+ “Quá trình đánh gía ch y u là q trình xác ñ nh m c ñ th c hi n các
m c tiêu trong các chương trình giáo d c”(Ralph Tyler)
+ “ðánh giá ch t lư ng là m i ho t đ ng có c u trúc nh m đưa ñ n s xem
xét v ch t lư ng c a quá trình d y h c, bao g m t ñánh giá hay ñánh giá b i các
chuyên gia t bên ngồi” (A.Ivroeijenstijn).
+ “ðánh giá là q trình nh n đ nh, phán đốn v k t qu c a cơng vi c, d a
vào s phân tích nh ng thơng tin thu đư c, đ i chi u v i nh ng m c tiêu, tiêu chu n
ñã ñ ra, nh m ñ xu t nh ng quy t đ nh thích h p đ c i thi n th c tr ng, ñi u
ch nh, nâng cao ch t lư ng và hi u qu công vi c” (Tr n Bá Hồnh)

Xem xét c a các đ nh nghĩa nói trên, có th đi đ n nh ng ý tư ng chung sau
ñây:
a) ðánh giá là m t quá trình;
b) ðánh giá là quá trình thu th p thông tin v hi n tr ng ch t lư ng và hi u
qu , nguyên nhân và kh năng c a h c sinh;
c) ðánh giá g n bó ch t ch v i các m c tiêu, chu n giáo d c;

20


d) ðánh giá t o cơ s ñ xu t nh ng quy t đ nh thích h p đ c i thi n th c
tr ng, nâng cao ch t lư ng và hi u qu d y h c và giáo d c.
Trên cơ s đó và căn c vào nh ng nét ñ c thù c a giáo d c (xét t bình di n
ch c năng và m c đích cũng như đ i tư ng) có th s d ng đ nh nghĩa sau đây v
ñánh giá trong giáo d c: “ðánh giá trong giáo d c là quá trình thu th p và lý gi i k p
th i, có h th ng thơng tin v hi n tr ng, kh năng hay nguyên nhân v ch t lư ng
và hi u qu giáo d c căn c vào m c tiêu d y h c, m c tiêu ñào t o làm cơ s cho
nh ng ch trương, bi n pháp và hành ñ ng giáo d c ti p theo”. ð c p t i đánh giá
nói chung và đánh giá giáo d c nói riêng là ph i xét t i các m t:
• B n ch t và ý nghĩa
• M c đích
• ð i tư ng
• N i dung
• Cách th c
• X lý và phát huy tác d ng c a k t qu thu th p qua ñánh giá.
T nh ng ñi u nêu trên ñây và xem xét ý ki n c a Ralph Tyler có th nói đánh
giá ch t lư ng giáo d c là ñánh giá m c ñ ñ t ñư c c a m c tiêu giáo d c sau m t
giai ño n nh t ñ nh và th hi n t p trung

“s n ph m giáo d c”.

ðánh giá nói chung và đánh giá ch t lư ng nói riêng là ho t đ ng c a con ngư i,
dù có căn c vào nh ng tiêu chu n ñ nh trư c, ñư c th c hi n theo m t qui trình
ch t ch và s d ng các phương ti n hi n ñ i thì đó cũng v n mang ý nghĩa ch
quan, trong lúc đó tính khách quan l i là u c u hàng ñ u cho vi c ñ m b o ñ tin
c y cao c a các k t lu n rút ra. Nâng cao hơn n a tính khách quan trong đánh giá là
m c đích c a các ho t ñ ng nghiên c u nh m c i ti n, đ i m i cơng tác ñánh giá
c a nhi u nư c trên th gi i trong m y th p k v a qua và trong giai ño n t i.
II. XÂY D NG B

CÔNG C

ðÁNH GIÁ CH T LƯ NG H C SINH

TI U H C:
1. M t s v n ñ chung:
1.1 Khái ni m:
Theo Hồng Phê, cơng c là “Cái dùng ñ ti n hành m t vi c nào ñó, ñ ñ t
ñ n m t m c ñích nào ñó”.

21


Trong ñánh giá ch t lư ng h c sinh ph thơng nói chung và đánh giá ch t
lư ng h c sinh ti u h c nói riêng cơng c ñư c hi u là các phương pháp, phương
ti n và k thu t ñư c s d ng trong su t q trình nh m đ t đư c các m c đích đánh
giá. Tính năng cơ b n c a các cơng c đánh gia là “thu nh p thơng tin” đ cung c p
cho giáo viên và h c sinh trong q trình đánh giá và t ñánh giá. N i dung ñánh giá
(d a vào m c tiêu và chu n ñánh giá c a các m t giáo d c, các môn h c) đư c th
hi n trong các b cơng c .

Có r t nhi u lo i cơng c đã và ñang ñư c s d ng ñ ñánh giá ch t lư ng
h c sinh ph thơng nói chung và h c sinh ti u h c nói riêng. Tùy thu c vào m c
tiêu và ñ c trưng c a các ho t ñ ng giáo d c – d y h c mà giáo viên có th l a ch n
nh ng lo i cơng c đánh giá khác nhau. Các bài ki m tra truy n th ng là nh ng
cơng c đư c s d ng r ng rãi và ph bi n nh t hi n nay trong ñánh giá ch t lư ng
giáo d c ph thông

nư c ta. Trong nh ng năm g n đây tuy cịn chưa ph bi n và

khơng thư ng xuyên song ho t ñ ng ñánh giá chát lư ng h c sinh ph thông và h c
sinh ti u h c

nư c ta ñã b t ñ u s d ng m t s lo i công c khác như các lo i

phi u quan sát, phi u h c t p, phi u h i…
Theo ñ nh nghĩa đã d n thì đánh giá là m t q trình bao g m nhi u giai
đo n trong đó “thu th p” và “x lý”thơng tin là hai giai đo n chính. Các phi u h i,
phi u h c t p, phi u quan sát và các bài ki m tra k t qu h c t p h c sinh là nh ng
công c ch y u ñư c s d ng trong giai ño n thu th p thông tin cho ngư i tham
gia ñánh giá. ð i v i các lo i công c này, cho ñ n nay h u h t giáo viên ti u h c
v n ch quen s d ng các bài ki m tra vi t và lu n đ là hình th c câu h i ch y u
trong các bài ki m tra đó. G n đây trong q trình đ i m i đánh giá

các trư ng

ph thơng giáo viên đã b t đ u quen d n v i vi c s d ng các hình th c câu h i tr c
nghi m khách quan, các lo i phi u h c t p. Tuy nhiên vi c xây d ng và s d ng các
lo i công c này v n cịn khá nhi u v n đ c n ph i nghiên c u, trao ñ i m i phát
huy ñư c nh ng ưu ñi m c a t ng lo i.
Vi c l a ch n và s d ng m t lo i bài ki m tra, m t hình th c câu h i nào đó

trong ñánh giá ch t lư ng h c sinh ph thơng nói chung và h c sinh ti u h c nói
riêng ph thu c nhi u vào m c ñích ñánh giá. Khi xác ñ nh rõ m c ñích và xây d ng
ñư c các ch s ñánh giá c th thì ngư i đánh giá s quy t đ nh s d ng nh ng lo i
cơng c nào cho thích h p.
22


1.2. M t s nguyên t c chung:
L a ch n, xây d ng cơng c đánh giá phù h p s góp ph n nâng cao tính
khách quan, đ tin c y, ñ giá tr c a k t qu đánh giá. Khi xây d ng b cơng c
đánh giá c n chú ý ñ m b o m t s nguyên t c t i thi u sau:
- ð m b o tính tin c y (hay m c đ chính xác c a phép đo). ðây là m t
nguyên t c r t quan tr ng, b cơng c khi s d ng đ đánh giá ph i ñ m b o th ng
nh t các yêu c u c n ñ t ñ i v i m i cá nhân trong cùng m t l p ñ i tư ng c n ñánh
giá. Các thông tin thu th p đư c thơng qua vi c s d ng b cơng c đánh gì có
chính xác m i đ m b o có đư c các k t qu đánh giá chính xác.
- ð m b o ñ giá tr (ño ñư c cái c n ño). Các cơng c đánh giá ph i đ m
b o ñánh giá ñư c ñúng theo m c tiêu c n ñánh giá. Ch ng h n như ñ i v i vi c
ñánh giá k t qu h c t p: Tùy t ng b môn, căn c vào chu n chung cũng như đ c
thù mơn h c có th l a ch n cơng c ki m tra, ñánh giá là nh ng lo i bài ki m tra
bao g m ki m tra vi t, ki m tra thí nghi m, th c hành, bài t p dư i d ng nghiên c u
khoa h c (sưu t m m u v t, thi t k ño ñ c, theo dõi ghi chép, nh n xét v m t v n
ñ mà h c sinh tr c ti p th c hi n…) và yêu c u n i dung ph i th hi n ñúng cái
c n đánh giá.
- ð m b o tính đ y đ và tồn di n. N i dung c a các bài ki m tra, ñánh
giá ph i ñ m b o có m t ph đ r ng ñ có th ki m tra ñư c ñ y ñ các v n ñ , các
n i dung mà m c tiêu d y h c ñ t ra trong nh ng th i ñi m và nh ng ñi u ki n c
th . Cách ra ñ ki m tra hi n nay c a khá nhi u giáo viên thư ng d n đ n tình tr ng
h c đ i phó, h c t , h c thiên v m t s ki u, lo i bài và t b qua nhi u n i dung
cơ b n c n ph i có đ i v i h c sinh.

- ð m b o s tương quan h p lí gi a các y u t : dung lư ng ki n th c, các
lo i k năng c n ki m tra; thang ñi m, th i gian làm bài ki m tra. N u quá tham v
m t n i dung ki n th c thì thư ng làm cho h c sinh khó ñ t ñi m t i ña theo ñúng
th c l c c a các em so v i m c tiêu và chu n, ho c n u t p trung nhi u vào ki m tra
ki n th c s d b qua vi c ñánh giá các k năng c n thi t c a môn h c…
- ð m b o t i ña yêu c u khách quan khi tri n khai vi c thu th p thông tin
b ng các b công c .
- Không l m d ng ho c quá thiên v m t lo i bài ki m tra hay m t hình
th c câu h i nào đó.
23


- K t h p s d ng nhi u lo i cơng c đánh giá nh m vào nh ng tiêu chí
đánh giá c th . M i lo i cơng c đánh giá thư ng có nh ng ưu ñi m và như c ñi m
c n ñư c phát huy và h n ch ñ n m c có th . Nói chung nên có s k t h p gi a các
lo i công c khác nhau v i yêu c u ñ m b o tính logic, khơng khiên cư ng.
2. Xây d ng cơng c đánh giá:
Tùy theo m c đích, n i dung, phương pháp và cách th c ñánh giá mà ngư i
ta l a ch n và xây d ng nh ng lo i cơng c đánh giá khác nhau. 3 lo i công c cơ
b n, phù h p nh t v i h c sinh ph thơng nói chung và h c sinh ti u h c nói riêng
và ñư c s d ng ph bi n, r ng rãi trong đánh giá hi n nay. ðó là:
- Các bài ki m tra vi t t lu n thông thư ng.
- Các bài test tr c nghi m khách quan.
- Các lo i phi u quan sát, phi u h c t p.
- Các phi u h i.
3. Xây d ng các ñ ki m tra k t qu h c t p c a h c sinh:
3.1. M c đích:
Bài ki m tra vi t (t 15 phút tr lên) là cơng c đang đư c dùng ph bi n
nh t hi n nay trong ñánh giá k t qu h c t p c a h c sinh (theo nghĩa “ðánh giá
trình đ phát tri n ch t lư ng giáo d c

ngư i h c”). Các bài ki m tra vi t ñư c

xây d ng nh m m c đích đo đ c các m c ñ ñ t ñư c v m t ki n th c, kĩ năng c a
h c sinh so v i m c tiêu c a chương trình mơn h c ñ t ra

nh ng th i ñi m, giai

ño n c th (th hi n qua chu n). Nh ng k t qu ño ñ c ñư c s là ngu n thông tin
quan tr ng nh t ñ ñi u ch nh quá trình d y – h c c a c th y và trị. Ngồi ra d a
vào ngu n thông tin này (k t qu c a t ng bài, k t qu t ng h p…) có th đưa ra
nh ng quy t ñ nh mang tính d báo ñ i v i ngư i h c.
3.2 Qui trình xây d ng đ ki m tra, ñánh giá k t qu h c t p c a h c
sinh:
a. V các hình th c câu h i trong các bài ki m tra:
Có hai lo i hình th c câu h i thư ng s d ng nhi u trong các bài ki m
tra, đó là câu h i “t lu n” và câu h i “tr c nghi m khách quan”. M i lo i câu h i
đ u có nh ng ưu ñi m và như c ñi m (ñã trao ñ i, tranh lu n khá nhi u gi a nh ng
ngư i làm công tác qu n lý, ch ñ o và nghiên c u khoa h c trong ngành giáo d c

24