những phẩm chất cơ bản của người việt nam mới theo tư tưởng hồ chí minh

Bài tập lớn môn tư tưởng Hồ Chí Minh. Lớp N07
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Trang
Lời mở đầu
Nội dung
1.Phẩm chất thứ nhất: Trung với nước, hiếu với dân.
Về vai trò
Về bản chất dưới thời phong kiến
Theo tư tuởng mới của Hồ Chí Minh
2.Phẩm chất thứ hai: Yêu thương con người.
Biểu hiện của tình yêu thương con người
Yêu thương những người cùng khổ bị áp bức, bóc lột
Yêu thương bạn bè, đồng chí và mọi người trong quan hệ hàng ngày
Tình yêu thương dành cho những người có sai lầm, khuyết điểm
Vai trò, nguyên tắc của tình yêu thương con người
3.Phẩm chất thứ ba: Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.
Cần
Kiệm
Liêm
Chính
Chí công vô tư
4.Phẩm chất thứ tư: Tinh thần quốc tế trong sáng
Kết luận
2
2
2 – 3
2
2
3
3 – 6
4

4
4
4
5 - 6
6 – 8
7
7
7
7
8
8 – 9
9
Lời mở đầu
Nguyễn Thị Lan Anh - MSSV:370660 Page 1
Bài tập lớn môn tư tưởng Hồ Chí Minh. Lớp N07
Hồ Chí Minh là một vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc ta, Người vừa là một vị anh
hùng trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, vừa là một người cha già kính yêu với
tấm lòng nhân hậu, độ lượng, khoan dung, yêu thương đồng bào. Người là một tấm
gương mẫu mực về thực hành đạo đức cách mạng để toàn Đảng, toàn dân noi theo.
Theo Hồ Chí Minh coi đạo đức là một trong những vấn đề quan tâm hàng đầu trong
sự nghiệp cách mạng, phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng thì mới hoàn thành
được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang vì sự nghiệp độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã
hội. Dựa trên quan điểm đó, Người đã xác định những chuẩn mực chung nhất của
nền đạo đức cách mạng Việt Nam. Sau đây em xin đi “Phân tích những phẩm chất
cơ bản của người Việt Nam mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh” để hiểu rõ hơn về vấn
đề này.
Nội dung
Theo quan điểm của Hồ Chí Minh, những phẩm chất cơ bản của con người
Việt Nam mới đó là: Trung với nước, hiếu với dân; Yêu thương con người; Cần
kiệm, liêm chính, chí công vô tư; Tinh thần quốc tế trong sáng. Những phẩm chất

đạo đức này thống nhất trong đạo đức mỗi con người. Sau đây em xin đi phân tích,
làm rõ từng phẩm chất trên.
1.Phẩm chất thứ nhất: Trung với nước, hiếu với dân.
Quan điểm này đuợc thể hiện thông qua những luận điểm sau:
• Về vai trò, đây là phẩm chất quan trọng nhất, là chuẩn mực hàng đầu của
người Việt Nam ở thời đại mới. Phẩm chất này đã được Hồ Chí Minh khái quát lại
từ mối quan hệ giữa người với người, với nước trong quan hệ đạo đức.
• Về bản chất dưới thời phong kiến, “Trung”, “Hiếu” là những khái niệm
của tư tưởng truyền thống đạo đức của Việt Nam và phương Đông. Trong đó, trung
là trung thành với vua, hiếu là hiếu thảo với cha mẹ. Điều đó có nghĩa là trung càng
trung càng rộng lớn bao nhiêu thì nghĩa càng nhỏ hẹp bấy nhiêu, vì vua là lớn nhất,
Nguyễn Thị Lan Anh - MSSV:370660 Page 2
Bài tập lớn môn tư tưởng Hồ Chí Minh. Lớp N07
nước là của vua, dân là thần dân của vua. Còn hiếu chỉ thu hẹp trong phạm vi gia
đình và theo quan hệ huyết thống, như con cái hiếu thảo với cha mẹ. Trong xã hội
phong kiến, dân là đối tuợng cần phải dạy dỗ, ban ơn và sai khiến. Trong xã hội tư
sản, đã xuất hiện khái niệm “ công dân”, song nguời dân không phải chủ nhân của
đất nuớc vì họ bị áp bức, bóc lột.
• Theo tư tuởng mới của Hồ Chí Minh, khái niệm “Trung – Hiếu – Nước –
Dân” đã được người gạt bỏ nội hàm hạn hẹp của quan niệm cũ, gạt bỏ những hạn
chế của Nho giáo và thêm vào những nội dung mới. Theo Người, trung với nước là
trung thành với sự nghiệp dựng nước và giữ nước của dân tộc. Còn hiếu với dân là
không chỉ hiếu thảo với cha mẹ mình mà còn hiếu thảo với cha mẹ của người khác,
hiếu thảo với nhân dân, nghĩa là phải gắn bó với dân, kính trọng dân, giúp đỡ dân,
phục vụ và giúp đỡ nhân dân. Điều này được thể hiện trong câu nói bất hủ của
Người:
“Đạo đức, ngày trước thì chỉ trung với vua, hiếu với cha mẹ. Ngày nay, thời đại
mới, đạo đức cũng phải mới. Phải trung với nước. Phải hiếu với toàn dân, với
đồng bào.”[
1

]
Theo quan niệm của Người, nước là của dân và nhân dân làm chủ đất nước.
Điều đó cho thấy Hồ Chí Minh đã xóa đi địa vị tuyệt đối của ông vua, thay đổi
quan niệm cụ về nước – dân và các khái niệm, và nâng các khái niệm hiếu, nước,
dân lên ngang bằng với khái niệm trung cả về nội hàm lẫn ngoại diên.
2.Phẩm chất thứ hai: Yêu thương con người.
Hồ Chí Minh đã xác định tình yêu thương con người là một trong những phẩm
chất đạo đức cao đẹp nhất của nguời Việt Nam ở thời đại mới.
Biểu hiện của tình yêu thương con người được thể hiện thông qua :
1
Trích bài nói chuyện của Bác tại Trường Cán bộ tự vệ Hồ Chí Minh, ngày 7-1-1946 - Hồ Chí Minh toàn tập, NXB Chính
trị Quốc gia.
Nguyễn Thị Lan Anh - MSSV:370660 Page 3
Bài tập lớn môn tư tưởng Hồ Chí Minh. Lớp N07
• Yêu thương những người cùng khổ bị áp bức, bóc lột. Điều đó được
thể hiện thông qua ham muốn tột bậc của Người là làm sao cho nước được
hoàn toàn độc lập, dân hoàn toàn tự do, mọi người ai cũng có cơm ăn áo
mặc, ai cũng được học hành. Nếu thiếu nó không thể nói đến cách mạng,
không thể nói đến chủ nghĩa xã hội. Người nói: “Tôi chỉ có một sự ham
muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước tôi được hoàn toàn độc lập,
dân tôi được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng
được học hành. Riêng phần tôi thì làm một cái nhà nho nhỏ, nơi có non
xanh, nước biếc, để câu cá, trồng hoa, sớm chiều làm bạn với các cụ già hái
củi, em trẻ chăn trâu ”[
2
]
• Yêu thương bạn bè, đồng chí và mọi người trong quan hệ hàng ngày.
Điều đó đòi hỏi phải tôn trọng con người, nâng đỡ con người, đề cao giá trị
con người, rộng rãi, độ lượng với con người và phải luôn chặt chẽ, nghiêm
khắc với chính mình.

• Tình yêu thương dành cho những người có sai lầm, khuyết điểm mà
biết sửa chữa, những người lầm đường lạc lối mà biết ăn năn, hối cải, kể cả
kẻ thù đã bị thương, bị bắt, hoặc đã quy hàng. “Tôi khuyên đồng bào đoàn
kết chặt chẽ và rộng rãi. Năm ngón tay cũng có ngón vắn, ngón dài. Nhưng
vắn dài đều họp lại nơi bàn tay. Trong mấy chục triệu người, cũng có người
thế này, thế khác, nhưng thế này hay thế khác đều là dòng dõi tổ tiên ta. Vậy
nên ta phải khoan hồng đại độ. Ta phải nhận rằng, đã là con Lạc, cháu
Hồng thì ai cũng có ít hay nhiều lòng ái quốc. Đối với những đồng bào lạc
lối, lầm đường, ta phải lấy tình thân ái mà cảm hoá họ. Có như thế mới
thành đại đoàn kết, có đại đoàn kết thì tương lai chắc chắn sẽ vẻ vang.” [
3
]
2
Trả lời các nhà báo nước ngoài, tháng 1-1946, Hồ Chí Minh toàn tập, tập 4, NXB Chính trị Quốc gia, tr.161
3
Trích Thư gửi đồng bào Nam Bộ, 6-1946 Hồ Chí Minh toàn tập.
Nguyễn Thị Lan Anh - MSSV:370660 Page 4
Bài tập lớn môn tư tưởng Hồ Chí Minh. Lớp N07
Vai trò, nguyên tắc của tình yêu thương con người: Nó đánh thức những gì tốt
đẹp mà Hồ Chí Minh tin rằng trong mỗi con người đều có, tuy nhiều ít có khác
nhau.
Tình yêu thương con người phải dựa trên nguyên tắc phê bình và tự phê bình
một cách chân thành và nghiêm túc, nó hoàn toàn xa lạ với thái độ dĩ hòa vi quý,
bao che sai lầm, khuyết điểm cho nhau, càng xa lạ với thái độ “yêu nên tốt, ghét
nên xấu”, bè cánh của một số người thoái hóa, biến chất.
Tình yêu thương giữa con người đối với nhau là con đường ngắn nhất đi đến trái
tim mỗi con người, đùm bọc, giúp đỡ lẫn nhau, là sợi dây liên kết tình đoàn kết. Và
Hồ Chí Minh là một tấm gương sáng của chúng ta về tình yêu thương bao la mà
chúng ta cần phải noi theo. Tình yêu thương của Người được thể hiện qua suy nghĩ,
hành động của Người. Điều đó được thể hiện trong rất nhiều tác phẩm, điển hình

như trong bài thơ “ Đêm nay Bác không ngủ” của tác giả Minh Huệ được viết năm
1951 trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp:
“Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc
Bác thức thì mặc Bác
Bác ngủ không an lòng
Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chǎn ”
Tình yêu thương của Người trao cho tất cả mọi người, đồng bào, đồng chí…từ
các cụ già cho tới các em nhỏ. Trong Thư gửi hội nghị cán bộ phụ trách nhi đồng
toàn quốc, người có viết: “Cách dạy trẻ: Cần làm cho chúng biết yêu Tổ quốc,
Nguyễn Thị Lan Anh - MSSV:370660 Page 5
Bài tập lớn môn tư tưởng Hồ Chí Minh. Lớp N07
thương đồng bào, yêu lao động, biết vệ sinh, giữ kỷ luật, học văn hóa. Đồng thời
phải giữ toàn vẹn tính vui vẻ, hoạt bát, tự nhiên, tự động, trẻ trung của chúng, chớ
làm cho chúng trở nên già cả.” Hiện nay, trong hệ thống giáo dục của nước ta đã
chú ý rèn luyện đạo đức cho người dân từ khi còn nhỏ, “năm điều Bác Hồ dạy”
được treo thành khẩu hiệu trong mỗi lớp học…Từ đó ta thấy rằng, Hồ Chí Minh
xác định tình yêu thương con người là một phẩm chất đạo đức tốt đẹp nhất mà
trong mỗi con người Việt Nam mới phải có là hoàn toàn đúng đắn. Mỗi con người
Việt nam cần phải noi theo Người để hoàn thiện nhân cách.
3.Phẩm chất thứ ba: Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.
Phẩm chất này cần thiết đối người dân việt Nam, đặc biệt là đối với lãnh đạo,
giữ chức vụ… Người nói: “Những người trong các công sở đều có nhiều hoặc ít
quyền hành. Nếu không giữ đúng Cần - Kiệm - Liêm - Chính thì dễ trở thành hủ
bại, biến thành sâu mọt của dân.”[
4
]

“ Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán chữ “cộng sản” mà ta
được họ yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức.
Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước.
Đồng chí ta nhiều người đã làm được nhưng vẫn còn những người hủ hóa. Đảng
có trách nhiệm gột rửa cho những đồng chí đó. Hô hào dân tiết kiệm, mình phải
tiết kiệm trước đã. Đồng chí ta phải học lấy bốn đức cách mạng: Cần, kiệm, liêm,
chính. Muốn làm cách mạng, phải cải cách tính nết mình trước tiên.”[
5
].
Cụ thể, phẩm chất này được hiểu như sau:
Cần là lao động cần cù, siêng năng, có kế hoạch, sáng tạo, có năng suất cao; lao
động với tinh thần tự lực cánh sinh, không lười biếng, không ỷ lại, không dựa dẫm.
4
Đời sống mới, 20-3-1947 Hồ Chí Minh toàn tập.
5
Bài nói chuyện trong buổi bế mạc Hội nghị cán bộ của Đảng lần thứ sáu, 18-1-1949 Hồ Chí minh toàn tập, NXB Chính
trị Quốc gia.
Nguyễn Thị Lan Anh - MSSV:370660 Page 6
Bài tập lớn môn tư tưởng Hồ Chí Minh. Lớp N07
Phải thấy rõ "lao động là nghĩa vụ thiêng liêng, là nguồn sống, nguồn hạnh phúc
của chúng ta".
Kiệm tức là tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm thì giờ, tiết kiệm tiền của của dân,
của nước, của bản thân mình; phải tiết kiệm từ cái to đến cái nhỏ, nhiều cái nhỏ
cộng lại thành cái to; không xa xỉ, không hoang phí, không bừa bãi, không phô
trương hình thức, không liên hoan, chè chén lu bù. “Kiệm là tiết kiệm, không xa xỉ,
không hoang phí, không bừa bãi Tiết kiệm không phải là bủn xỉn. Khi không nên
tiêu xài thì một đồng xu cũng không nên tiêu. Khi có việc đáng làm, việc ích lợi cho
đồng bào, cho Tổ quốc, thì dù bao nhiêu công, tốn bao nhiêu của, cũng vui lòng.
Như thế mới đúng là kiệm. Tiết kiệm phải kiên quyết không xa xỉ. Việc đáng làm
trong 1 giờ, mà kéo dài 2, 3 giờ, là xa xỉ. Hao phí vật liệu, là xa xỉ. Ăn sang mặc

đẹp trong lúc đồng bào đang thiếu cơm, thiếu áo, là xa xỉ Vì vậy xa xỉ là có tội
với Tổ quốc, với đồng bào.”[
6
]
Liêm tức là luôn luôn tôn trọng giữ gìn của công và của dân; không xâm phạm
một đồng xu, hạt thóc của Nhà nước, của nhân dân. Phải trong sạch, không tham
lam. Không tham địa vị. Không tham tiền tài. Không tham sung sướng. Không ham
người tâng bốc mình. Vì vậy mà quang minh chính đại, không bao giờ hủ hoá.
Chính, nghĩa là không tà, thẳng thắn, đứng đắn. Đối với mình: Không tự cao,
tự đại, luôn chịu khó học tập cầu tiến bộ, luôn tự kiểm điểm để phát triển điều hay,
sửa đổi điều dở của bản thân mình. Đối với người: Không nịnh hót người trên,
không xem khinh người dưới, luôn giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, đoàn kết thật
thà, không dối trá, lừa lọc. Đối với việc: Để việc công lên trên, lên trước việc tư,
việc nhà.
Chí công vô tư, Người nói: "Đem lòng chí công vô tư mà đối với người, với
việc". “Khi làm bất cứ việc gì cũng đừng nghĩ đến mình trước, khi hưởng thụ thì
6
Cần Kiệm Liêm Chính- Báo Cứu quốc, 6-1949 Hồ Chí Minh toàn tập.
Nguyễn Thị Lan Anh - MSSV:370660 Page 7
Bài tập lớn môn tư tưởng Hồ Chí Minh. Lớp N07
mình nên đi sau”; phải "lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ", “Người đảng viên,
người cán bộ tốt muốn trở nên người cách mạng chân chính, không có gì là khó cả.
Điều đó hoàn toàn do lòng mình mà ra. Lòng mình chỉ biết vì Đảng, vì Tổ quốc, vì
đồng bào thì mình sẽ tiến đến chỗ chí công vô tư. Mình đã chí công vô tư thì khuyết
điểm sẽ ngày càng ít, mà những tính tốt sẽ ngày càng thêm ”[
7
]
Trong một bài nói chuyện tại trường đại học Sư phạm Hà Nội, người nói: “Cô
giáo, thầy giáo trong chế độ ta cần phải góp phần vào công cuộc xây dựng XHCN.
Phải có chí khí cao thượng, phải "tiên ưu, hậu lạc", nghĩa là khó khăn thì chịu

trước thiên hạ, sung sướng thì hưởng sau thiên hạ. Người thầy giáo tốt, thầy giáo
xứng đáng là thầy giáo, là người vẻ vang nhất. Dù tên tuổi không đăng lên báo,
không được thưởng huân chương, song những người thầy tốt là những anh hùng vô
danh ”[
8
]
4.Phẩm chất thứ tư: Tinh thần quốc tế trong sáng.
Đó là tinh thần mà Hồ Chí Minh đã nêu lên bằng mệnh đề "Bốn phương vô sản
đều là anh em"; là tinh thần đoàn kết với các dân tộc bị áp bức, với nhân dân lao
động các nước, mà Hồ Chí Minh đã dày công vun đắp bằng hoạt động cách mạng
thực tiễn của bản thân mình và bằng sự nghiệp cách mạng của cả dân tộc; là tinh
thần đoàn kết của nhân dân Việt Nam với tất cả những người tiến bộ trên thế giới vì
hoà bình, công lý và tiến bộ xã hội, vì những mục tiêu lớn của thời đại là hoà bình,
độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội, là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, là
hợp tác và hữu nghị với tất cả các nước, các dân tộc.
Theo đó chủ nghĩa yêu nước gắn liền với chủ nghĩa quốc tế trong sáng. Trong
mọi đường lối, chủ trương chính sách của mình, Đảng ta luôn định hướng đúng đắn
việc bồi dưỡng tinh thần quốc tế trong sáng cho nhân dân. Nếu chủ nghĩa yêu nước
7
Sửa đổi lối làm việc Hồ Chí Minh toàn tập.
8
Bài nói chuyện tại trường Đại học Sư phạm Hà Nội, 21-10-1964 Hồ Chí Minh toàn tập.
Nguyễn Thị Lan Anh - MSSV:370660 Page 8
Bài tập lớn môn tư tưởng Hồ Chí Minh. Lớp N07
không chân chính và tinh thần quốc tế không trong sáng thì sẽ dẫn đến chủ nghĩa
dân tộc bá quyền, sovanh hay biệt lập, hẹp hòi, kỳ thị chủng tộc.
Kết luận
Trên đây là bài viết của em về đề bài: “Những phẩm chất cơ bản của người
Việt Nam mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh”. Qua tìm hiểu vấn đề này, em nhận thấy
rằng, Hồ Chí Minh vừa là một anh hùng giải phóng dân tộc, vừa là một danh nhân

văn hóa thế giới, vừa là người thầy vĩ đại của cách mạng Việt Nam. Người đã để lại
cho chúng ta những giá trị mang tính nhân văn sâu sắc, trong đó “những phẩm chất
cơ bản của người Việt Nam mới” là một ví dụ điển hình. Nhằm noi theo tấm gương
sáng của Người, Đảng ta đã và đang vận dụng sáng tạo và phát triển tư tưởng Hồ
Chí Minh song hành với chủ nghĩa Mác – Lênin, lấy đó làm kim chỉ nam để xây
dựng đất nước giàu mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Tư tưởng Hồ Chí Minh - một số nhận thức cơ bản, chủ biên TS.Nguyễn Mạnh
Tường, Nxb chính trị Quốc gia, năm 2009.
Nguyễn Thị Lan Anh - MSSV:370660 Page 9
Bài tập lớn môn tư tưởng Hồ Chí Minh. Lớp N07
2.Giáo trình tư tưởng Hồ Chí Minh, Hội đồng trung ương chỉ đạo biên soạn giáo
trình quốc gia các bộ môn khoa học Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb chính
trị Quốc gia, năm 2003.
3.Tư tưởng Hồ Chí Minh và con đường cách mạng Việt Nam, chủ biên Đại tướng
Võ Nguyên Giáp, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 1997.
4.Tài liệu nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh, Ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương,
Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 2003.
5.Tài liệu hỏi đáp về tư tưởng Hồ Chí Minh, Ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương,
Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 2003.
6.Trang web:
/>Nguyễn Thị Lan Anh - MSSV:370660 Page 10