Ngữ văn 9 - Tiết 28: Cảnh ngày xuân

TRƯỜNG THCS HỢP ĐỒNG
PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO CHƯƠNG MỸ
NGƯỜI THỰC HIỆN: LƯƠNG THANH VÂN
Đọc thuộc lòng 4 câu thơ miêu tả vẻ đẹp
của Thúy Kiều? Em nhận xét gì về nghệ
thuật miêu tả và cách dùng từ ngữ của
Đại thi hào Nguyễn Du trong đoạn trích
«Chị em Thúy Kiều»?
Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phân hơn
Làn thu thủy, nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh
=> Qua đoạn trích «Chị em Thúy Kiều»
càng chứng tỏ Nguyễn Du là bậc thầy
trong nghệ thuật miêu tả (tả người) và
cách dùng từ ngữ (chọn lọc, đắt giá)
Tiết 28: Văn bản
Trích “Truyện Kiều – Nguyễn Du
Tiết 28: Văn bản
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
1. Vị trí đoạn trích
Em hãy cho biết đoạn trích
gồm bao nhiêu câu thơ, thuộc
phần nào của tác phẩm?
- Đoạn trích trích gồm
18 câu từ câu 39 đến
56, thuộc phần “gặp
gỡ và đính ước”.
2. Đọc – chú thích
“…Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi

Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
Thanh minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh
Gần xa nô nức, yến anh
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân
Dập dìu tài tử giai nhân
Ngựa xe như nước áo quần như nêm
Ngổn ngang gò đống kéo lên
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay
Tà tà bóng ngả về tây
Chị em thơ thẩn, dan tay ra về
Bước dần theo ngọn tiểu khê
Lần theo phong cảnh có bề thanh thanh
Nao nao dòng nước uốn quanh
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang…”
Tiết 28: Văn bản
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
1. Vị trí đoạn trích
2. Đọc – chú thích
3. Bố cục
“…Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
Thanh minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh
Gần xa nô nức, yến anh
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân
Dập dìu tài tử giai nhân

Ngựa xe như nước áo quần như nêm
Ngổn ngang gò đống kéo lên
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay
Tà tà bóng ngả về tây
Chị em thơ thẩn, dan tay ra về
Bước dần theo ngọn tiểu khê
Lần theo phong cảnh có bề thanh thanh
Nao nao dòng nước uôn quanh
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang…”
Bố cục: 3 phần
Bốn
câu
đầu:
Khung
cảnh
mùa
xuân
Tám
câu
tiếp:
Cảnh lễ
hội
thanh
minh
Sáu câu
cuối:
Cảnh
chị em
Thuý
Kiều du

xuân trở
về
Tiết 28: Văn bản
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
1. Vị trí đoạn trích
2. Đọc – chú thích
3. Bố cục
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Khung cảnh mùa xuân
“…Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
Cảnh ngày
xuân:
Con én đưa thoi
=> Ẩn dụ, nhân hoá
Ngày xuân tươi đẹp,
bầu trời trong sáng
Thời gian trôi nhanh
Cảnh ngày xuân
được miêu tả bằng
các chi tiết, hình ảnh
nào?
Vẻ đẹp mùa xuân còn
được đặc tả qua chi tiết
điển hình nào?
Vẻ đẹp
mùa xuân
Cỏ: xanh tận chân

trời
Hoa: Trắng, điểm
một vài bông
Qua 4 câu thơ trên,
bức tranh xuân của
Nguyễn Du hiện lên
như thế nào?
Bức hoạ mùa xuân tươi
đẹp, trong sáng, tinh khiết
tràn đầy sức sống
Tiết 28: Văn bản
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Khung cảnh mùa xuân
“Phương thảo liên thiên bích,
Lê chi sổ điểm hoa”.
(Thơ cổ Trung Hoa)
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
(Nguyễn Du)
Miêu tả cành lê điểm một vài bông hoa
mà không nói tới màu sắc của hoa lê
Là bức hoạ tuyệt đẹp về mùa xuân:
Gam màu làm nền cho bức tranh xuân là thảm
cỏ non trải rộng chân trời,trên nền xanh cỏ non
ấy điểm xuyết một vài bông hoa lê trắng.
Nguyễn Du chỉ thêm chữ “trắng”cho cành lê
mà bức tranh xuân đã khác, nó là điểm nhấn
làm nổi bật thần sắc của hoa lê. Màu xanh
của cỏ non và sắc trắng của hoa lê làm cho

màu sắc có sự hài hoà tới mức tuyệt diệu.
Tất cả gợi lên vẻ đẹp riêng của mùa xuân.
HOA LÊ
Tiết 28: Văn bản
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Khung cảnh mùa xuân
Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh.
Gần xa nô nức yến anh,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân
Dập dìu tài tử giai nhân
Ngựa xe như nước, áo quần như nêm
Ngổn ngang gò đống kéo lên
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.

2. Khung cảnh lễ hội Thanh Minh
Bức tranh lễ hội gồm
mấy hoạt động?
Cảnh lễ hội
Lễ tảo mộ
Hội đạp thanh
Em hãy cho biết
người đi lễ hội là ai?
Thái độ, phong cách
như thế nào?
LỄ TẢO MỘ
HỘI THANH MINH
Tiết 28: Văn bản
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG

II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Khung cảnh mùa xuân
Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh.
Gần xa nô nức yến anh,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân
Dập dìu tài tử giai nhân
Ngựa xe như nước, áo quần như nêm
Ngổn ngang gò đống kéo lên
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.

2. Khung cảnh lễ hội Thanh Minh
Cảnh lễ hội
Lễ tảo mộ
Hội đạp thanh
Tiết 28: Văn bản
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Khung cảnh mùa xuân
Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh.
Gần xa nô nức yến anh,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân
Dập dìu tài tử giai nhân
Ngựa xe như nước, áo quần như nêm
Ngổn ngang gò đống kéo lên
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.

2. Khung cảnh lễ hội Thanh Minh
Cảnh lễ hội

Lễ tảo mộ
Hội đạp thanh
“Ngựa xe như nước
áo quần như nêm”
(so sánh)
Không khí đông
vui, nhộn nhịp.
.
“Nô nức yến anh”
(ẩn dụ)
Gợi hình ảnh trai
thanh gái lịch vui
vẻ, rộn ràng.
Bức tranh lễ hội diễn ra trong
không khí đông vui, rộn ràng,
náo nức, mang đậm sắc màu
quê hương và phong tục cổ
truyền của dân tộc.
Tiết 28: Văn bản
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Khung cảnh mùa xuân
2. Khung cảnh lễ hội Thanh Minh
Tiết 28: Văn bản
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Khung cảnh mùa xuân
2. Khung cảnh lễ hội Thanh Minh
Em có nhận xét gì
về hai câu thơ

trên?
Ngổn ngang gò đống kéo lên
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay
Tà tà bóng ngả về tây,
Chò em thơ thẩn dan tay ra về.
Bước dần theo ngọn tiểu khê,
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Dòp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.

Tiết 28: Văn bản
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
3. Cảnh chị em Thúy Kiều du xn
trở về
⇒
Thời gian: chiều tà
⇒
Khơng gian: khe nước nhỏ, dịp
cầu, dòng nước uốn quanh
⇒
Con người: buồn, tiếc nuối
=> Cảnh và người thưa vắng, gợi
tâm trạng buồn, luyến tiếc, bâng
khng.
Tả cảnh ngụ tình
Tìm những từ ngữ đặc sắc được tác giả miêu tả
trong đoạn thơ và nêu tác dụng của chúng?
1
3

4
2
Viết ý kiến cá nhân
Ý kiến chung của cả
nhóm về chủ đề
Viết ý kiến cá nhân
Viết ý kiến
cá nhân
V
i
ế
t

ý

k
i
ế
n

c
á

n
h
â
n
Tà tà bóng ngả về tây,
Chò em thơ thẩn dan tay ra về.
Bước dần theo ngọn tiểu khê,

Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Dòp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.

Tiết 28: Văn bản
Tà tà, thơ thẩn, thanh thanh
nao nao, nho nhỏ
Cảnh người thưa vắng, gợi
buồn, luyến tiếc, bâng
khng.
Tà tà, thơ thẩn, thanh thanh
nao nao, nho nhỏ
Tà tà, thơ thẩn, thanh
thanh nao nao, nho nhỏ
T
à

t
à
,

t
h
ơ

t
h
ẩ
n
,

t
h
a
n
h

t
h
a
n
h

n
a
o

n
a
o
,

n
h
o

n
h
ỏ
1

3
4
2
Tiết 28: Văn bản
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Khung cảnh mùa xuân
2. Khung cảnh lễ hội Thanh Minh
3. Cảnh chị em Thúy Kiều trở về
III. TỔNG KẾT
1) Nội dung: Bức tranh cảnh ngày
xuân tươi đẹp.
2)Nghệ thuật:Sử dụng ngôn ngữ
giàu hình ảnh, giàu sức gợi cảm.
Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình.
*Ghi nhớ: SGK
IV. LUYỆN TẬP
Tiết 28: Văn bản
CẢNH NGÀY
XUÂN
CẢNH NGÀY
XUÂN
Giá trị nội dung:
Bức tranh mùa xuân
tươi đẹp.
Giá trị nội dung:
Bức tranh mùa xuân
tươi đẹp.
Giá trị nghệ thuật:
Cách sử dụng từ ngữ

đặc sắc. Nghệ thuật tả cảnh
ngụ tình.
Giá trị nghệ thuật:
Cách sử dụng từ ngữ
đặc sắc. Nghệ thuật tả cảnh
ngụ tình.
Vị trí đoạn trích:
Thuộc phần đầu
Vị trí đoạn trích:
Thuộc phần đầu
Bố cục: 3 phần
Bố cục: 3 phần
IV. LUYỆN TẬP
1
N Ư A XG E
3
5
?3
6
7
?1
?5
4 ?4
?6
?7
?2
M ÔT A O
8 ?8
2
NN OC O

A N HNÊY
H I N CC H U C
T H Â NƠHT
Trò chơi ô chữ
Trò chơi ô chữ
C O N E N
G H Ê HN
Ê U K ÊHT I
Điền từ vào chỗ trống trong các câu thơ
Điền từ vào chỗ trống trong các câu thơ
9 ?9
10 ?10
11 ?11
T A NH H I N HM
I UD DPÂ
Ngày xuân đưa thoi
Ngày xuân đưa thoi
1
C
Ả
N
H
N
G
Ụ
T
Ì
N
H
Lễ là hội là đạp thanh

Lễ là hội là đạp thanh
2
. . . xanh tận chân trời,
. . .xanh tận chân trời,
3
trong tiết tháng ba,
trong tiết tháng ba,
4
Gần xa nô nức ,
Gần xa nô nức ,
5
như nước áo quần như nêm.
như nước áo quần như nêm.
6
Thiều quang đã ngoài sáu mươi.
Thiều quang đã ngoài sáu mươi.
7
Chị em dan tay ra về.
Chị em dan tay ra về.
8
tài tử giai nhân,
tài tử giai nhân,
9
Dịp cầu nho nhỏ cuối bắc ngang.
Dịp cầu nho nhỏ cuối bắc ngang.
10
Bước dần theo ngọn
Bước dần theo ngọn
11
1.Học thuộc lòng đoạn trích “Cảnh ngày

xuân”, tìm hiểu ý nghĩa văn bản.
2. Viết một đoạn văn trình bày những suy
nghĩ của em sau khi học xong đoạn trích.
3.Sưu tầm những bài thơ viết về đề tài mùa
xuân.
4. Soạn bài “Kiều ở lầu Ngưng Bích”.
Xin chân thành cảm ơn