skkn một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn giáo dục công dân ở trường thpt

Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI
TRƯỜNG THPT KIỆM TÂN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT
GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MÔN
GIÁO DỤC CÔNG DÂN Ở TRƯỜNG THPT
Người thực hiện: Hoàng Thị Minh Hoạt
Lĩnh vực nghiên cứu:
- Quản lý giáo dục □
- Phương pháp dạy học bộ môn □
- Lĩnh vực khác □
Có đính kèm: Các sản phẩm không thể hiện trong bản in SKKN
Mô hình □ Phần mềm □ Phim ảnh □ Hiện vật khác □
NĂM HỌC: 2013-2014
Hoàng Thị Minh Hoạt
1
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC
I. Thông tin chung về cá nhân
1. Họ và tên: Hoàng Thị Minh Hoạt
2. Ngày tháng năm sinh: 10/09/1982
3. Nam, nữ: Nữ
4. Địa chỉ: Ấp Tam Bung, xã Phú Cường, huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai.
5. Điện thoại: (DĐ) 01695037914
6. Fax: E-mail:
7. Chức vụ: Giáo viên
8. Đơn vị công tác: Trường THPT Kiệm Tân
II. Trình độ đào tạo
- Học vị cao nhất: Cử nhân

- Năm nhận bằng: 2005,2012
- Chuyên ngành đào tạo: Giáo Dục Chính Trị, Triết học
III. Kinh nghiệm khoa học
- Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Giảng dạy môn Giáo Dục Công Dân
- Số năm kinh nghiệm: 9 năm
- Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây:
Năm học 2012-2013: SKKN: Xây dựng bài học Giáo dục công dân theo
phương pháp giáo dục tích cực.
Hoàng Thị Minh Hoạt
2
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
MỤC LỤC
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
II. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1. Cơ sở lí luận
2. Cơ sở thực tiễn
III. NỘI DUNG
A. Một số vấn đề chung về kĩ năng sống
1. Quan niệm về kĩ năng sống
2. Phân loại kĩ năng sống
3. Tầm quan trọng của việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong nhà
trường phổ thông
4. Định hướng giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường phổ thông
B. Phương pháp, kĩ thuật giáo dục tích hợp kĩ năng sống cho học sinh trong
nhà trường phổ thông
1. Phương pháp dạy học tích cực
2. Một số phương pháp dạy học tích cực
3. Một số kĩ thuật dạy học tích cực
4. Các bước thực hiện một bài giáo dục kĩ năng sống
C. Một số minh họa cụ thể về việc giáo dục kĩ năng sống trong môn Giáo Dục

Công Dân ở trường THPT
Hoàng Thị Minh Hoạt
3
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
1. Bài 6 (Lớp 12): Công dân với các quyền tự do cơ bản ( Tiết 1)
2. Bài 12 Lớp 11): Chính sách tài nguyên và bảo vệ môi trường
IV. KẾT QUẢ
V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
VI- KẾT LUẬN
Hoàng Thị Minh Hoạt
4
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Hiện nay, nội dung giáo dục kỹ năng sống đã được nhiều quốc gia trên thế giới
đưa vào dạy cho học sinh trong các trường phổ thông, dưới nhiều hình thức khác
nhau. Chương trình hành động Dakar về giáo dục cho mọi người (Senegal-2000) đã
đặt ra trách nhiệm cho mỗi quốc gia phải đảm bảo cho người học được tiếp cận với
chương trình giáo dục kĩ năng sống phù hợp và kĩ năng sống cần được coi như một
nội dung của chất lượng giáo dục.
Ở Việt nam, để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng
nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đáp ứng
yêu cầu hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học, giáo dục phổ thông
đã và đang được đổi mới mạnh mẽ theo bốn trụ cột của giáo dục thế kỉ XXI, mà
thực chất là cách tiếp cận kỹ năng sống, đó là: Học để biết, Học để làm, Học để tự
khẳng định mình và Học để cùng chung sống. Mục tiêu giáo dục phổ thông đã và
đang chuyển hướng từ chủ yếu là trang bị kiến thức sang trang bị những năng lực
cần thiết cho học sinh. Phương pháp giáo dục phổ thông đã và đang đổi mới theo
hướng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của người học, phù hợp
với đặc điểm của từng lớp học, tăng cường khả năng làm việc theo nhóm, rèn luyện
kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui,

hứng thú học tập cho học sinh. Nội dung giáo dục kỹ năng sống đã được tích hợp
trong một số môn học và hoạt động giáo dục có tiềm năng trong trường phổ thông.
Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh phổ thông còn được thực hiện qua nhiều
chương trình, dự án như: Giáo dục bảo vệ môi trường, giáo dục sức khỏe sinh sản
vị thành niên, giáo dục phòng chống HIV/AIDS, giáo dục phòng chống ma túy,
giáo dục phòng chống tai nạn thương tích,… Đặc biệt, rèn luyện kĩ năng sống cho
học sinh được xác định là một trong những nội dung cơ bản của phong trào thi đua
“Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong các trường phổ
thông.
Hoàng Thị Minh Hoạt
5
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
Một trong những yêu cầu của giáo dục là phải đồng thời dạy chữ đi đôi với dạy
người. dạy người phải hướng tới tạo cho người học khả năng thích ứng với xã hội,
ứng xử tích cực trong các mối quan hệ xã hội, các tình huống của cuộc sống. Đó
chính là dạy cho người học kỹ năng sống, được hiểu là những khả năng tâm lý xã
hội của mỗi cá nhân thể hiện trong hành vi thích nghi tích cực để xử trí một cách có
hiệu quả các đòi hỏi và thử thách của cuộc sống thường ngày. Đó là những kĩ năng
thiết thực mà mỗi công dân trong xã hội đều cần để có cuộc sống tốt. Trong quá
trình dạy học bên cạnh việc hình thành các kĩ năng mang tính kĩ thuật, gắn với
chuyên môn như: kĩ năng làm thí nghiệm, kĩ năng tính toán, kĩ năng sử dụng bản
đồ, kĩ năng đọc hiểu văn bản… các kĩ năng sống khác như tìm kiếm và sử lí thông
tin; kĩ năng thể hiện sự tự tin, kĩ năng phản hồi / lắng nghe tích cực; kĩ năng trình
bày suy nghĩ / ý tưởng, kĩ năng lắng nghe tích cực; kĩ năng giao tiếp; kĩ năng tư
duy phán đoán, kĩ năng so sánh, kĩ năng tư duy sáng tạo, kĩ năng quản lí thời gian;
kĩ năng kiềm chế cảm xúc; kĩ năng thương lượng; kĩ năng giải quyết mâu thuẫn; kĩ
năng đạt mục tiêu… cũng được hình thành một cách chủ định hoặc không chủ định.
Những kĩ năng sống là thứ người học rất cần có để giải quyết các tình huống trong
cuộc sống.
Giáo dục kĩ năng sống cần gắn với bối cảnh cụ thể để người ta có thể nhận biết,

hiểu và áp dụng trong các tình huống tương tự của cộc sống. Những kĩ năng này
thường gắn với một nội dung giáo dục với một số phương pháp, kĩ thuật dạy học
nhất định để có thể hình thành được. Vì vậy, các môn học trong nhà trường phổ
thông Việt Nam đều có khả năng thực hiện giáo dục kĩ năng sống.
Hơn nữa kĩ năng sống rất đa dạng và mang tính đặc trưng vùng, miền. Việc sử
dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học cũng rất đa dạng, tùy thuộc vào hoàn cảnh,
điều kiện dạy học cụ thể. Vì vậy, giáo viên cần vận dụng một cách linh hoạt, sáng
tạo cho phù hợp với nhu cầu, trình độ của học sinh và đặc điểm, hoàn cảnh cụ thể
của nhà trường và địa phương.
Hoàng Thị Minh Hoạt
6
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
Môn Giáo Dục Công Dân trường THPT có vai trò quan trọng trong việc thực
hiện mục tiêu giáo dục, góp phần hình thành nhân cách toàn diện cho học sinh, là
một môn học có nhiều khả năng giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Chính vì vậy,
dựa trên những thành tựu của các tác giả đi trước và qua thực tế giảng dạy môn
Giáo Dục Công Dân trong trường phổ thông trong đề tài tôi chỉ giới hạn ở việc xây
dựng một số phương pháp giáo dục kĩ năng sống trong một số bài học cụ thể của
môn Giáo Dục Công Dân. Đây là công việc không còn là mới cả về phương pháp
dạy học cũng như nội dung tích hợp kĩ năng sống nhưng trong quá trình dạy học tôi
thấy việc tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh vừa làm phong phú thêm nội
dung bài học Giáo Dục Công Dân vừa làm cho những kiến thức về đạo đức, pháp
luật,… của môn đi sâu vào đời sống thực tiễn của học sinh và giải quyết được một
số vấn đề mà học sinh thường gặp trong đời sống hàng ngày. Vì thế tôi đã chọn và
triển khai nghiên cứu đề tài: “Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng
sống trong môn Giáo dục công dân ở trường THPT”
II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1. Cơ sở lí luận
Môn Giáo dục công dân trường THPT có nhiệm vụ cung cấp cho học sinh một
số kiến thức về giá trị đạo đức và pháp luật cơ bản, cần thiết và một số kiến thức

phổ thông về kinh tế, chính trị, triết học, mĩ học,…ở mức độ phù hợp với lứa tuổi.
Qua đó, các em không chỉ được cung cấp những kiến thức của môn học phù hợp
với đặc điểm lứa tuổi mà điều quan trọng hơn là hình thành và phát triển những kĩ
năng vận dụng những kiến thức đã học vào cuộc sống. Đồng thơi môn học cũng
hình thành và phát triển cảm xúc, thái độ đúng đắn các vấn đề liên quan đến bài học
cho các em.
Mục tiêu và nội dung môn vốn Giáo Dục Công Dân đã mang các yếu tố của
giáo dục kĩ năng sống, rất thuận lợi cho việc giáo dục tất cả các kĩ năng sống cho
học sinh. Vì vậy, có thể giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong tất cả các bài học
Hoàng Thị Minh Hoạt
7
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
mà không cần phải đưa thêm các thông tin, kiến thức và tăng thời gian tiết học. Tuy
nhiên, tùy từng bài học khác nhau, giáo viên có thể lựa chọn số lượng và loại kĩ
năng sống cho học sinh phù hợp. Do đó, việc đưa và tăng cường giáo dục kĩ năng
sống vào môn Giáo Dục Công Dân là điều có thể thực hiện và phù hợp với xu thế
hiện nay.
Việc thực hiện đổi mới phương pháp theo định hướng tích cực hóa người học,
với phương pháp giáo dục hợp tác,… ở môn Giáo Dục Công Dân trong thời gian
qua, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình thành các kĩ năng sống và tăng hứng thú
học tập cho học sinh.
Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn, gắn nội dung môn học với thực tiễn và đặc
điểm của chương trình môn Giáo Dục Công Dân ở trường THPT với nội dung gắn
với vấn đề của địa phương, của đất nước, của lứa tuổi học sinh liên quan đến nội
dung môn, Giáo Dục Công Dân từ đó hình thành ở các em khả năng thích ứng, biết
cách ứng phó trước những tình huống khó khăn nảy sinh trong cuộc sống thực tế
cuộc sống của các em.
Tất cả những điều đó cho thấy, môn Giáo Dục Công Dân ở THPT rất thuận lợi
cho việc giáo dục đa dạng các kĩ năng sống cho học sinh. Từ đó, học sinh có thể tự
lựa chọn thái độ, cách ứng xử và ra quyết định phù hợp với bản thân, gia đình và xã

hội.
2. Cơ sở thực tiễn
Cuộc sống hiện đại đòi hỏi mỗi cá nhân không ngừng cập nhật thông tin và
hoàn thiện giá trị của mình để tồn tại và phát triển, bất kỳ ai cũng phải trang bị cho
mình những kĩ năng cần thiết. Vì vậy mỗi cá nhân phải nâng cao kĩ năng sống cho
bản thân để phù hợp với mọi hoàn cảnh gia đình, cộng đồng, tổ chức, xã hội và hòa
nhập quốc tế. Để có chỗ đứng trong xã hội hiện nay bạn trẻ cần trang bị cho mình
những kĩ năng cần thiết để luôn vững tin trong cuộc sống.
Hoàng Thị Minh Hoạt
8
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
Hiện nay học sinh không chỉ tiếp cận với kiến thức trong nhà trường mà các em
còn tiếp thu và giao lưu với rất nhiều thông tin ngoài xã hội, trên mạng Internet,
trong gia đình và chính những vần đề đó luôn đặt ra cho học sinh nhiều câu hỏi,
nhiều hướng giải quyết khác nhau. Trong khi đó nội dung những bài học Giáo Dục
Công Dân lại rất gần với những vấn đề của thực tiễn, đời sống. Chính vì vậy, bản
thân tôi là giáo viên giảng dạy môn Giáo Dục Công Dân luôn mong muốn phải làm
sao cho mỗi bài dạy của mình vừa phong phú, sinh động, hấp dẫn vừa làm cho lí
thuyết gắn thực hành và bản thân mỗi học sinh thấy được nó thực sự cần thiết và có
ích cho các em trong cuộc sống.
Thực trạng kĩ năng sống của học sinh khi ra trường hiện nay là biết nhiều kiến
thức nhưng lại không có kĩ năng làm việc cụ thể và thường lúng túng trước những
vấn đề cần giải quyết trong cuộc sống.
Trong những năm gần đây tích hợp giáo dục kĩ năng sống trong nhà trường phổ
thông đã được quan tâm và áp dụng một cách rộng rãi ở khắp các môn học cũng
như các bậc học. Việc tích hợp giáo dục kĩ năng sống cũng đã thu được những kết
quả nhất định.
III. NỘI DUNG :
A. Một số vấn đề chung về kỹ năng sống
1. Quan niệm về kỹ năng sống

Có nhiều quan niệm khác nhau về kĩ năng sống:
Theo tổ chức y tế thế giới(WHO), kĩ năng sống là khả năng để có hành vi thích
ứng và tích cực, giúp các cá nhân có thể ứng xử hiệu quả trước các nhu cầu và
thách thức của cuộc sống hàng ngày.
Theo UNICEF, kĩ năng sống là cách tiếp cận giúp thay đổi hoặc hình thành hành
vi mới.
Hoàng Thị Minh Hoạt
9
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
Theo tổ chức Giáo dục, khoa học và văn hóa Liên Hợp Quốc, kĩ năng sống gắn
với 4 trụ cột của giáo dục đó là: Học để biết (Learning to know) gồm các kĩ năng tư
duy như: tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, ra quyết định, giải quyết vấn đề,…; Học
làm người (Learning to be) gồm các kĩ năng cá nhân như: ứng phó với căng thẳng,
kiểm soát cảm xúc, tự nhận thức, tự tin,…; Học để sống với người khác (Learning
to live together) gồm các kĩ năng xã hội như: giao tiếp, thương lượng, tự khẳng
định, hợp tác, làm việc theo nhóm, thể hiện sự cảm thông; Học để làm (Learning to
do) gồm các kĩ năng thực hiện công việc và các nhiệm vụ như: kĩ năng đặt mục
tiêu, đảm nhận trách nhiệm,…
Từ những quan niệm trên, có thể thấy kĩ năng sống bao gồm một loạt các kĩ
năng cụ thể, cần thiết cho cuộc sống hàng ngày của con người. Bản chất của kĩ
năng sống là kĩ năng tự quản lí bản thân và các kĩ năng xã hội cần thiết để cá nhân
tự lực trong cuộc sống, học tập và làm việc hiệu quả. Nói cách khác, kĩ năng sống
là khả năng làm chủ bản thân của mỗi người, khả năng ứng xử phù hợp với những
người khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc
sống.
2. Phân loại kĩ năng sống
Theo UNESCO, WHO và UNICEF có thể xem kĩ năng sống gồm các kĩ năng
cốt lõi sau:
- Kĩ năng giải quyết vấn đề
- Kĩ năng suy nghĩ / tư duy phê phán

- Kĩ năng giao tiếp hiệu quả
- Kĩ năng ra quyết định
- Kĩ năng tư duy sáng tạo
- Kĩ năng giao tiếp ứng xử cá nhân
Hoàng Thị Minh Hoạt
10
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
- Kĩ năng tự nhận thức
- Kĩ năng thể hiện sự cảm thông
- Kĩ năng ứng phó với căng thẳng và cảm xúc
Trong giáo dục chính qui ở nước ta những năm vừa qua, kĩ năng sống thường
được phân loại theo các mối quan hệ, bao gồm các nhóm sau:
Nhóm các kĩ năng nhận biết và sống với chính mình, bao gồm các kĩ năng cụ
thể như: tự nhận thức, xác định giá trị, ứng phó với căng thẳng, tìm kiếm sự hỗ trợ,
tự trọng, tự tin,
Nhóm các kĩ năng nhận biết và sống với người khác, bao gồm các kĩ năng cụ thể
như: giao tiếp có hiệu quả, giải quyết mâu thuẫn, thương lượng, từ chối, bày tỏ sự
cảm thông, hợp tác,…
Nhóm các kĩ năng ra quyết định một cách có hiệu quả, bao gồm các kĩ năng cụ
thể như: tìm kiếm và xử lí thông tin, tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, ra quyết
định, giải quyết vấn đề,…
3. Tầm quan trọng của việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh nhà trường
phổ thông
3.1. Kĩ năng sống thúc đẩy sự phát triển của cá nhân và xã hội
Có thể nói kĩ năng sống là những nhịp cầu giúp con người biến kiến thức thành
thái độ, hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh. Người có kĩ năng sống phù hợp
sẽ luôn vững vàng trước những khó khăn, thử thách; biết ứng xử, giải quyết vấn đề
một cách tích cực và phù hợp; họ thường thành công hơn trong cuộc sống, luôn yêu
đời và làm chủ cuộc sống của chính mình. Ngược lại, người thiếu kĩ năng sống
thường bị vấp váp, dễ bị thất bại trong cuộc sống.

Không những thúc đẩy sự phát triển cá nhân, kĩ năng sống còn góp phần thúc
đẩy sự phát triển của xã hội, giúp ngăn ngừa các vấn đề xã hội và bảo vệ quyền con
Hoàng Thị Minh Hoạt
11
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
người. Việc thiếu kĩ năng sống của cá nhân là một nguyên nhân làm nảy sinh nhiều
vấn đề xã hội như: nghiện rượu, nghiện ma túy, mại dâm, cờ bạc,…Việc giáo dục
kĩ năng sống sẽ thúc đẩy những hành vi mang tính xã hội tích cực, giúp nâng cao
chất lượng cuộc sống xã hội và giảm các vấn đề xã hội. Giáo dục kĩ năng sống còn
giải quyết một cách tích cực nhu cầu và quyền con người, quyền công dân được ghi
nhận trong luật pháp Việt Nam và quốc tế.
3.2. Giáo dục kĩ năng sống là yêu cầu cấp thiết đối với thế hệ trẻ
Thế hệ trẻ chính là chủ nhân tương lai của đất nước, là những người sẽ quyết
định sự phát triển của đất nước trong những năm tới. Nếu không có kĩ năng sống
các em sẽ không thể thực hiện tốt trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, cộng
đồng và đất nước.
Lứa tuổi học sinh là lứa tuổi đang hình thành những giá trị nhân cách, giàu ước
mơ ham hiểu biết, thích tìm tòi, khám phá song còn thiếu hiểu biết sâu sắc về xã
hội, còn thiếu kinh nghiệm sống, dễ bị lôi kéo, kích động,…Đặc biệt là trong bối
cảnh hội nhập quốc tế và cơ chế thị trường như hiện nay, thế hệ trẻ thường xuyên
chịu tác động đan xen của những yếu tố tích cực và tiêu cực, luôn được đặt vào
hoàn cảnh phải lựa chọn những giá trị, phải đương đầu với những khó khăn, thách
thức, áp lực tiêu cực. Nếu không được giáo dục kĩ năng sống, nếu thiếu kĩ năng
sống, các em sẽ dễ bị lôi kéo vào các hành vi tiêu cực, bạo lực, vào lối sống ích kỉ,
lai căng, thực dụng, dễ bị phát triển lệch lạc về nhân cách.
Vì vậy, việc giáo dục kĩ năng sống cho thế hệ trẻ là rất cần thiết, giúp các em
rèn luyện hành vi có trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, cộng đồng và đất nước;
giúp các em có khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống, xây
dựng mối quan hệ tích cực với gia đình, bạn bè và mọi người, sống tích cực, chủ
động, an toàn, hài hòa và lành mạnh.

Hoàng Thị Minh Hoạt
12
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
3.3. Giáo dục kĩ năng sống nhằm thực hiện yêu cầu đổi mới giáo dục phổ
thông
Đảng ta đã xác định con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển
xã hội. Để thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước,
cần phải có những người lao động mới phát triển toàn diện, do vậy cần phải đổi
mới giáo dục nói chung và giáo dục phổ thông nói riêng. Nhiệm vụ đổi mới giáo
dục đã được thể hiện rõ trong các Nghị quyết của Đảng và Quốc hội, trong Luật
giáo dục.
Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh, với bản chất là hình thành và phát triển cho
các em khả năng làm chủ bản thân, khả năng ứng xử phù hợp với những người
khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống
rõ ràng là phù hợp với mục tiêu giáo dục phổ thông.
3.4. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường phổ thông là xu thế
chung của nhiều nước trên thế giới
Hiện nay, đã có hơn 155 nước trên thế giới quan tâm đến việc đưa kĩ năng sống
vào nhà trường, trong đó có hơn 143 nước đã đưa vào chương trình chính khóa ở
Tiểu học và Trung học.
4. Định hướng giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường phổ
thông
4.1. Mục tiêu giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường phổ thông
Mục tiêu giáo dục của Việt Nam đã chuyển từ mục tiêu cung cấp kiến thức là
chủ yếu sang hình thành và phát triển những năng lực cần thiết cho người học để
đáp ứng sự phát triển và sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Mục
tiêu giáo dục của Việt Nam thể hiện mục tiêu giáo dục của thế kỉ XXI: Học để biết,
học để làm, học để tự khẳng định mình và học để cùng chung sống.
Hoàng Thị Minh Hoạt
13

Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường phổ thông nhằm các mục
tiêu sau:
- Trang bị cho học sinh những kiến thức, giá trị thái độ và kĩ năng phù hợp. Trên
cơ sở đó hình thành cho học sinh những hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực;
loại bỏ những hành vi, thói quen tiêu cực trong các mối quan hệ, các tình huống và
hoạt động hàng ngày.
- Tạo cơ hội thuận lợi để học sinh thực hiện tốt quyền, nghĩa vụ của mình và
phát triển hài hòa về thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức.
4.2. Nguyên tắc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường phổ thông
4.2.1. Tương tác
Kĩ năng sống không chỉ được hình thành chỉ qua việc nghe giảng và tự đọc tài
liệu mà phải thông qua các hoạt động tương tác với người khác. Việc nghe giảng và
tự đọc tài liệu chỉ giúp học sinh thay đổi nhận thức về một vấn đề nào đó.Nhiều kĩ
năng sống được hình thành trong quá trình học sinh tương tác với bạn cùng học và
những người xung quanh( kĩ năng thương lượng, kĩ năng giải quyết vấn đề,…)
thông qua hoạt động học tập hoặc các hoạt động xã hội trong nhà trường. Trong khi
tham gia các hoạt động có tính tương tác, học sinh có dịp thể hiện các ý tưởng của
mình, xem xét ý tưởng của người khác, được đánh giá và xem xét lại những kinh
nghiệm sống của mình trước đây theo một cách nhìn nhận khác. Vì vậy, việc tổ
chức các hoạt động có tính chất tương tác cao trong nhà trường tạo cơ hội quan
trọng để giáo dục kĩ năng sống hiệu quả.
4.2.2. Trải nghiệm
Kĩ năng sống chỉ được hình thành khi người học được trải nghiệm qua các tình
huống thực tế. Học sinh chỉ có kĩ năng khi các em tự làm việc đó, chứ không chỉ
nói về việc đó. Kinh nghiệm có được khi học sinh được hành động trong các tình
Hoàng Thị Minh Hoạt
14
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
huống đa dạng giúp các em dễ dàng sử dụng và điều chỉnh các kĩ năng phù hợp với

điều kiện thực tế.
4.2.3. Tiến trình
Giáo dục kĩ năng sống không chỉ hình thành trong “ngày một, ngày hai” mà đòi
hỏi phải có cả quá trình: nhận thức- hình thành thái độ- thay đổi hành vi. Đây là
một quá trình mà mỗi yếu tố có thể là khởi đầu của một chu trình mới. Do đó nhà
giáo dục có thể tác động lên bất kì mắt xích nào trong chu trình trên: thay đổi thái
độ dẫn đến mong muốn thay đổi nhận thức và hành vi hoặc hành vi thay đổi tạo
nên sự thay đổi nhận thức và thái độ.
4.2.4. Thay đổi hành vi
Mục đích cao nhất của giáo dục kĩ năng sống là giúp người học thay đổi hành vi
theo hướng tích cực. Giáo dục kĩ năng sống thúc đẩy người học thay đổi hay định
hướng lại các giá trị, thái độ và hành động của mình. Thay đổi hành vi, thái độ ở
từng con người là một quá trình khó khăn không đồng thời. Có thời điểm người học
lại quay trở lại những thái độ, hành vi hoặc giá trị trước. Do đó các nhà giáo dục
cần kiên trì chờ đợi và tổ chức các hoạt động liên tục để học sinh duy trì hành vi
mới và có thói quen mới; tạo động lực cho học sinh điều chỉnh hoặc thay đổi giá trị,
thái độ và những hành vi trước đây, thích nghi hoặc chấp nhận các giá thị, thái độ
và hành vi mới. Giáo viên không nhất thiết phải luôn luôn tóm tắt bài “hộ” học
sinh, mà cần tạo điều kiện cho học sinh tự tóm tắt những ghi nhận cho bản thân sau
mỗi giờ học.
4.2.5. Thời gian- môi trường giáo dục
Giáo dục kĩ năng sống cần được thực hiện ở mọi nơi, mọi lúc và thực hiện càng
sớm càng tốt. Môi trường giáo dục được tổ chức nhằm tạo cơ hội cho học sinh áp
dụng kiến thức và kĩ năng vào các tình huống thực trong cuộc sống.
Hoàng Thị Minh Hoạt
15
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
Giáo dục kĩ năng sống được thực hiện trong gia đình, nhà trường và cộng đồng.
Người tổ chức giáo dục kĩ năng sống có thể là bố mẹ, thầy cô, là bạn cùng học hay
các thành viên trong cộng đồng. Trong nhà trường phổ thông, giáo dục kĩ năng

sống được thực hiện trên các giờ học, trong các hoạt động lao động, hoạt động đoàn
thể, xã hội, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và các hoạt động giáo dục khác.
4.3. Nội dung giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường phổ thông
Dựa trên cơ sở phân tích kinh nghiệm quốc tế và thực trạng giáo dục kĩ năng
sống ở Việt Nam những năm qua có thể giáo dục kĩ năng sống cho học sinh những
nội dung sau:
- Kĩ năng tự nhận thức
- Kĩ năng xác định giá trị
- Kĩ năng kiểm soát cảm xúc
- Kĩ năng ứng phó với căng thẳng
- Kĩ năng tìm kiếm sự hỗ trợ
- Kĩ năng thể hiện sự tự tin
- Kĩ năng giao tiếp
- Kĩ năng lắng nghe tích cực
- Kĩ năng thể hiện sự cảm thông
- Kĩ năng thương lượng
- Kĩ năng giải quyết mâu thuẫn
- Kĩ năng hợp tác
- Kĩ năng tư duy phê phán
- Kĩ năng tư duy sáng tạo
Hoàng Thị Minh Hoạt
16
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
- Kĩ năng ra quyết định
- Kĩ năng giải quyết vấn đề
- Kĩ năng kiên định
- Kĩ năng đảm nhận trách nhiệm
- Kĩ năng đặt mục tiêu
- Kĩ năng quản lí thời gian
- Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thông tin

B. Phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường phổ
thông
1. Phương pháp dạy học tích cực
Phương pháp dạy học tích cực là một thuật ngữ rút gọn, được dùng ở nhiều
nước để chỉ những phương pháp giáo dục, dạy học theo hướng phát huy tính tích
cực, chủ động, sáng tạo của người học.
Phương pháp dạy học tích cực hướng tới việc hoạt động hoá, tích cực hoá hoạt
động nhận thức của người học, nghĩa là tập trung vào phát huy tính tích cực của
người học chứ không phải là tập trung vào phát huy tính tích cực của người dạy,
tuy nhiên để dạy học theo phương pháp giáo dục tích cực thì giáo viên phải nỗ lực
nhiều so với dạy theo phương pháp thụ động.
Muốn đổi mới cách học phải đổi mới cách dạy. Cách dạy chỉ đạo cách học,
nhưng ngược lại thói quen học tập của trò cũng ảnh hưởng tới cách dạy của thầy.
Chẳng hạn, có trường hợp học sinh đòi hỏi cách dạy tích cực hoạt động nhưng giáo
viên chưa đáp ứng được, hoặc có trường hợp giáo viên hăng hái áp dụng phương
pháp dạy học tích cực nhưng không thành công vì học sinh chưa thích ứng, vẫn
quen với lối học tập thụ động. Vì vậy, giáo viên phải kiên trì dùng cách dạy hoạt
động để dần dần xây dựng cho học sinh phương pháp học tập chủ động một cách
Hoàng Thị Minh Hoạt
17
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
vừa sức, từ thấp lên cao. Trong đổi mới phương pháp dạy học phải có sự hợp tác
của cả thầy và trò, sự phối hợp nhịp nhàng hoạt động dạy với hoạt động học thì
moới thành công. Như vậy, việc dùng thuật ngữ “Dạy và học tích cực” để phân biệt
với “Dạy và học thụ động”.
2. Một số phương pháp dạy học tích cực
- Phương pháp vấn đáp
- Phương pháp đặt và giải quyết vấn đề
- Phương pháp hoạt động nhóm
- Phương pháp đóng vai

- Phương pháp động não
- Phương pháp dự án
3. Một số kĩ thuật dạy học tích cực
3.1. Kĩ thuật chia nhóm
Khi tổ chức cho học sinh hoạt động theo nhóm, giáo viên nên sử dụng nhiều
cách chia nhóm khác nhau để gây hứng thú cho học sinh, đồng thời tạo cơ hội cho
các em được học hỏi, giao lưu với nhiều bạn khác nhau trong lớp. Có thể chia
nhóm theo tổ, theo danh sách lớp, theo sở thích, theo giới tính,…
3.2. Kĩ thuật giao nhiệm vụ
Giao nhiệm vụ phải cụ thể, rõ ràng:
Nhiệm vụ giao cho cá nhân/ nhóm nào?
Nhiệm vụ là gì?
Địa điểm thực hiện nhiệm vụ ở đâu?
Phương tiện thực hiện nhiệm vụ là gì?
Hoàng Thị Minh Hoạt
18
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
Sản phẩm cuối cùng cần có là gì?
Cách thức trình bày/ đánh giá sản phẩm như thế nào?
Nhiệm vụ phải phù hợp với mục tiêu hoạt động, trình độ học sinh, thời gian,
không gian hoạt động và cơ sở vật chất, trang thiết bị.
3.3. Kĩ thuật đặt câu hỏi
Trong dạy học theo phương pháp cùng tham gia, giáo viên thường phải sử dụng
câu hỏi để gợi mở, dẫn dắt học sinh tìm hiểu, khám phá thông tin, kiến thức, kĩ
năng mới để đánh giá kết quả học tập của học sinh; học sinh cũng phải sử dụng câu
hỏi để hỏi lại, hỏi thêm giáo viên và các học sinh khác về những nội dung bài học
chưa sáng tỏ.
Sử dụng câu hỏi có hiệu quả đem lại sự hiểu biết lẫn nhau giữa học sinh- giáo
viên và học sinh- học sinh. Kĩ năng đặt câu hỏi càng tốt thì mức độ tham gia của
học sinh càng nhiều, học sinh sẽ học tập tích cực hơn.

Mục đích sử dụng câu hỏi trong dạy học:
- Kích thích, dẫn dắt học sinh suy nghĩ, khám phá tri thức mới, tạo điều kiện cho
học sinh tham gia vào quá trình dạy học.
- Kiểm tra, đánh giá kiến thức, kĩ năng của học sinh và sự quan tâm, hứng thú
của các em đối với nội dung bài học.
- Thu thập, mở rộng thông tin, kiến thức
Khi đặt câu hỏi cần đảm bảo các yêu cầu sau:
- Câu hỏi phải liên quan đến việc thực hiện mục tiêu bài học
- Ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu
- Đúng lúc, đúng chỗ
- Phù hợp với trình độ học sinh
Hoàng Thị Minh Hoạt
19
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
- Kích thích suy nghĩ của học sinh
- Phù hợp với thời gian thực tế
- Sắp xếp theo trình tự từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp
- Không ghép nhiều câu hỏi thành một câu hỏi móc xích
- Không hỏi nhiều vấn đề cùng một lúc
3.4. Kĩ thuật “Khăn trải bàn”
Học sinh được chia thành các nhóm nhỏ từ 4 đến 6 người. Mỗi nhóm sẽ có một
tờ giấy A0 đặt trên bàn, như là một chiếc khăn trải bàn.
Chia giấy A0 thành phần chính giữa và phần xung quanh, tiếp tục chia phần
xung quanh thành 4 hoặc 6 phần tùy theo số thành viên của nhóm.
Mỗi thành viên sẽ suy nghĩ và viết ý tưởng của mình (về một vấn đề nào đó mà
giáo viên yêu cầu vào phần cạnh “Khăn trải bàn” trước mặt mình. Sau đó thảo luận
nhóm, tìm ra nhũng ý tưởng chung và viết vào phần chính giữa “Khăn trải bàn”.
3.5. Kĩ thuật “Phòng tranh”
Kĩ thuật này có thể sử dụng cho hoạt động cá nhân hay hoạt động nhóm
- Giáo viên nêu câu hỏi/ vấn đề cho cả lớp hoặc cho các nhóm.

- Mỗi thành viên hoặc các nhóm phác họa những ý tưởng về cách giải quyết vấn
đề trên một tờ bìa và treo xung quanh lớp học như một triển lãm tranh.
- Học sinh cả lớp đi xem triển lãm và có thể có ý kiến bình luận hoặc bổ sung.
- Cuối cùng tất cả các phương án giải quyết được tập hợp lại và tìm phương án
tối ưu.
3.6. Kĩ thuật “Công đoạn”
Học sinh chia thành các nhóm, mỗi nhóm được giao giải quyết một nhiệm vụ
khác nhau.
Hoàng Thị Minh Hoạt
20
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
Sau khi các nhóm thảo luận và ghi kết quả thảo luận vào giấy A0 xong, các
nhóm sẽ luân chuyển giấy A0 ghi kết quả thảo luận cho nhau.
Các nhóm đọc và góp ý kiến bổ sung cho nhóm bạn. Sau đó lại tiếp tục luân
chuyển kết quả cho nhóm tiếp theo và nhận kết quả từ một nhóm khác để góp ý.
Cứ như vậy cho đến khi các nhóm nhận lại tờ giấy của nhóm mình cùng với các
ý kiến góp ý của các nhóm khác. Từng nhóm sẽ xem và xử lí các ý kiến của các
bạn để hoàn thiện lại kết quả thảo luận của nhóm. Sau khi hoàn thiện xong, nhóm
sẽ treo kết quả thảo luận lên tường lớp học.
3.7. Kĩ thuật các “Mảnh ghép”
Học sinh được phân thành các nhóm, sau đó giáo viên phân công cho mỗi nhóm
thảo luận, tìm hiểu sâu về một vấn đề của bài học.
Học sinh thảo luận nhóm về vấn đề đã được phân công.
Sau đó mỗi thành viên của các nhóm này sẽ tập hợp lại thành các nhóm mới,
như vậy trong mỗi nhóm mới sẽ có đủ các “chuyên gia” về mỗi vấn đề và mỗi
“chuyên gia” về từng vấn đề sẽ có trách nhiệm trao đổi lại với cả nhóm về vấn đề
mà mình đã có cơ hội tìm hiểu sâu ở nhóm cũ.
3.8. Kĩ thuật động não
Động não là kĩ thuật giúp cho học sinh trong một thời gian ngắn nảy sinh được
nhiều ý tưởng mới mẻ, độc đáo về một chủ đề nào đó. Các thành viên được cổ vũ

tham gia một cách tích cực, không hạn chế các ý tưởng.
Giáo viên nêu câu hỏi hoặc vấn đề cần được tìm hiểu trước cả lớp hoặc trước
nhóm.
Khích lệ học sinh phát biểu đóng góp ý kiến càng nhiều cáng tốt.
Liệt kê tất cả các ý kiến lên bảng.
Phân loại các ý kiến.
Hoàng Thị Minh Hoạt
21
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
Làm sáng tỏ những ý kiến chưa rõ.
Tổng hợp ý kiến của học sinh và rút ra kết luận.
3.9. Kĩ thuật “Trình bày một phút”
Đây là kĩ thuật tạo cơ hội cho học sinh tổng kết lại kiến thức đã học và đặt
những câu hỏi về những điều còn băn khoăn, thắc mắc bằng các bài trình bày ngắn
gọn và cô đọng với các bạn cùng lớp. Các câu hỏi cũng như câu trả lời của học sinh
đưa ra sẽ giúp củng cố quá trình học tập của học sinh và cho giáo viên thấy được
các em đã hiểu vấn đề như thế nào.
Kĩ thuật này được tiến hành như sau:
- Cuối tiết học hoặc giữa tiết học, giáo viên yêu cầu học sinh suy nghĩ, trả lời
các câu hỏi sau: Điều quan trọng nhất các em học được hôm nay là gì? Theo các
em, vấn đề gì là quan trọng nhất mà chưa được giải đáp?
- Học sinh suy nghĩ và viết ra giấy.
- Mỗi học sinh trình bày trước lớp trong thời gian một phút về những điều các
em đã học được và những câu hỏi các em muốn được giải đáp hay những vấn đề
các em muốn được tiếp tục tìm hiểu thêm.
3.10. Kĩ thuật “Chúng em biết 3”
Giáo viên nêu chủ đề cần thảo luận.
Chia học sinh thành các nhóm 3 người và yêu cầu học sinh thảo luận trong vòng
10 phút về những gì mà các em biết ở chủ đề này.
Học sinh thảo luận nhóm và chọn ra 3 điểm quan trọng nhất để trình bày với cả

lớp.
Mỗi nhóm sẽ cử một đại diện lên trình bày về cả 3 điểm nói trên.
3.11. Kĩ thuật “Hỏi và trả lời”
Hoàng Thị Minh Hoạt
22
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
Đây là kĩ thuật dạy học giúp cho học sinh có thể củng cố, khắc sâu các kiến thức
đã học thông qua việc hỏi và trả lời các câu hỏi.
Kĩ thuật này có thể được tiến hành như sau:
- Giáo viên nêu chủ đề.
- Giáo viên hoặc học sinh sẽ bắt đầu đặt một câu hỏi về chủ đề và yêu cầu một
học sinh khác trả lời câu hỏi đó.
- Học sinh vừa trả lời xong câu hỏi đầu tiên lại được đặt tiếp một câu hỏi tiếp
theo và yêu cầu một học sinh khác trả lời.
- Học sinh này sẽ tiếp tục quá trình trả lời và đặt câu hỏi cho các bạn cùng lớp.
cứ như vậy cho đến khi giáo viên quyết định dừng hoạt động này lại.
3.12. Kĩ thuật “Hỏi chuyên gia”
Học sinh xung phong hoặc theo sự phân công của giáo viên tạo thành các nhóm
“chuyên gia” về một chủ đề nhất định.
Các “chuyên gia” nghiên cứu và thảo luận với nhau về những tư liệu có liên
quan đến chủ đề mình được phân công.
Nhóm “chuyên gia” lên ngồi phía trước lớp học.
Một học sinh trưởng nhóm “chuyên gia” sẽ điều khiển buổi tư vấn, mời các học
sinh trong lớp đặt câu hỏi rồi mời “chuyên gia” giải đáp, trả lời.
3.13. Kĩ thuật “Bản đồ tư duy”
Bản đồ tư duy là một sơ đồ nhằm trình bày một các rõ ràng những ý tưởng hay
kết quả làm việc của cá nhân/nhóm về một chủ đề.
Viết tên chủ đề/ ý tưởng chính ở trung tâm.
Hoàng Thị Minh Hoạt
23

Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
Từ chủ đề/ ý tưởng chính ở trung tâm, vẽ các nhánh chính, trên mỗi nhánh chính
viết một nội dung lớn của chủ đề hoặc các ý tưởng có liên quan xoay quanh ý
tưởng trung tâm nói trên.
Từ mỗi nhánh chính vẽ tiếp các nhánh phụ để viết tiếp những nội dung thuộc
nhánh chính đó.
Tiếp tục như vậy ở các từng phụ tiếp theo.
3.14. Kĩ thuật “Hoàn tất một nhiệm vụ”
Giáo viên đưa ra một câu chuyện/ một vấn đề/ một bức tranh/… mới chỉ được
giải quyết một phần và yêu cầu học sinh/ nhóm học sinh hoàn tất nốt phần còn lại.
Học sinh/ nhóm học sinh thực hiện nhiệm vụ được giao.
Học sinh/ nhóm học sinh trình bày sản phẩm.
Giáo viên hướng dẫn cả lớp cùng bình luận, đánh giá.
3.15. Kĩ thuật “Viết tích cực”
Trong quá trình thuyết trình, giáo viên đặt câu hỏi và dành thời gian cho học
sinh tự do viết câu trả lời. Giáo viên cũng có thể yêu cầu học sinh liệt kê ngắn gọn
những điều mà các em biết về chủ để đang học trong một khoảng thời gian nhất
định.
Giáo viên yêu cầu một vài học sinh chia sẻ nội dung mà các em đã viết trước
lớp.
Kĩ thuật này có thể sử dụng sau tiết học hoặc để tóm tắt nội dung đã học, để
phản hồi cho giáo viên về việc nắm kiến thức của học sinh và những chỗ các em
còn hiểu sai.
3.16. Kĩ thuật “Đọc hợp tác”
Hoàng Thị Minh Hoạt
24
Một số phương pháp và kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống trong môn GDCD ớ trường THPT
Kĩ thuật này nhằm giúp học sinh tăng cường khả năng tự học và giúp giáo viên
tiết kiệm thời gian đối với những bài học/ phần đọc có nhiều nội dung nhưng không
quá khó đối với học sinh

Cách tiến hành như sau:
+ Giáo viên nêu câu hỏi/ yêu cầu định hướng học sinh đọc bài/ phần đọc.
+ Học sinh làm việc cá nhân:
- Đoán trước khi đọc: Để làm việc này, học sinh cần đọc lướt qua bài đọc để tìm
ra những gợi ý từ hình ảnh, tựa đề, từ hay cụm từ quan trọng.
- Đọc và đoán nội dung: Học sinh đọc bài và biết liên tưởng tới những gì mình
đã biết và đoán nội dung khi đọc những từ hay khái niệm mà các em phải tìm ra.
- Tìm ý chính: Học sinh tìm ra ý chính của bài qua việc tập trung vào các ý quan
trọng theo cách hiểu của mình.
- Tóm tắt ý chính
Học sinh chia sẻ kết quả đọc của mình theo nhóm 2 hoặc 4 và giải thích cho
nhau thắc mắc (nếu có), thống nhất với nhau ý chính của bài đọc.
Học sinh nêu câu hỏi để giáo viên giải đáp (nếu có).
3.17. Kĩ thuật “Nói cách khác”
Giáo viên chia học sinh thành các nhóm, yêu cầu các nhóm hãy liệt kê ra giấy
10 điều không hay mà thỉnh thoảng người ta vẫn nói về một ai đó hay một việc gì
đó.
Tiếp theo, yêu cầu các nhóm hãy tìm 10 cách hay hơn để diễn đạt cùng những ý
nghĩa đó và tiếp tục ghi ra giấy.
Các nhóm trình bày kết quả và cùng nhau thảo luận về ý nghĩa của việc thay đổi
cách nói theo hướng tích cực.
Hoàng Thị Minh Hoạt
25