1
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI
Đơn vị Trường THPT Nam Hà
Mã số:
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BÀI TẬP CẢI THIỆN KĨ THUẬT
XUẤT PHÁT THẤP VÀ CHẠY LAO SAU XUẤT PHÁT
ĐỂ NÂNG CAO THÀNH TÍCH CHẠY NGẮN
Người thực hiện: Nguyễn Việt Hiếu
Lĩnh vực nghiên cứu:
- Quản lý giáo dục
- Phương pháp dạy học bộ môn:
(Ghi rõ tên bộ môn)
- Lĩnh vực khác:
(Ghi rõ tên lĩnh vực)
Có đính kèm: Các sản phẩm không thể hiện trong bản in SKKN
Mô hình Đĩa CD (DVD) Phim ảnh Hiện vật khác
(các phim, ảnh, sản phẩm phần mềm)
Năm học: 2013 – 2014
BM 01-Bia SKKN
SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC
––––––––––––––––––
I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN
1. Họ và tên: Nguyễn Việt Hiếu
2. Ngày tháng năm sinh: 01/3/1976
3. Nam, nữ: Nam
4. Địa chỉ: P.712 Chung cư A5, Quang Vinh, Biên Hòa, Đồng Nai
5. Điện thoại: 0613950365 (CQ)/ 0613816717 (NR); ĐTDĐ: 0907723133
6. Fax: E-mail:
7. Chức vụ: Giáo viên
8. Nhiệm vụ được giao:
- Giảng dạy môn Thể dục, lớp 12C9, 12C10, 11C9, 10C1, 10C4.
- Giảng dạy môn GDQP – AN, lớp 11C9, 10C2, 10C3, 10C5, 10C6.
9. Đơn vị công tác: Trường THPT Nam Hà.
II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO
- Học vị (hoặc trình độ chuyên môn, nghiệp vụ) cao nhất: Cử nhân TDTT
- Năm nhận bằng: 1999
- Chuyên ngành đào tạo: Bóng đá.
III. KINH NGHIỆM KHOA HỌC
- Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Giáo dục thể chất – Bóng đá
Số năm có kinh nghiệm: 13 năm
- Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây:
+ Sử dụng một số bài tập nhằm khắc phục những sai sót thường mắc phải
của học sinh khối 10 trong kĩ thuật nhảy cao kiểu nằm nghiêng (2012 – 2013).
+ Tổ chức trò chơi quân sự vào một số tiết học – phương pháp giúp học
sinh hứng thú trong học tập môn Giáo dục Quốc phòng và An ninh (2011 – 2012).
+ Phương pháp giúp học sinh học tốt môn Bóng chuyền (2010 – 2011).
2
BM02-LLKHSKKN
MỘT SỐ BÀI TẬP CẢI THIỆN KĨ THUẬT
XUẤT PHÁT THẤP VÀ CHẠY LAO SAU XUẤT PHÁT
ĐỂ NÂNG CAO THÀNH TÍCH CHẠY NGẮN
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Đất nước ta đang trong thời kì Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa nhằm tiến tới
“Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Trong thời kì quá
độ lên chủ nghĩa xã hội, Đảng và Nhà nước ta luôn khuyến khích, tạo điều kiện để
phát triển mọi mặt trong đời sống xả hội. Trong đó, việc tập luyện Thể dục thể thao
là một trong những vấn đề không kém phần quan trọng trong công cuộc xây dựng
và bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Cho nên ngành Thể dục thể thao nói chung và ngành
Giáo dục thể chất nói riêng luôn luôn tiếp thu, bổ sung, đổi mới và ngày càng hoàn
thiện để có thể đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội. Hoàn thiện về thể chất
để có thể phát triển một cách toàn diện, nhịp nhàng, hài hòa kể cả về hình thái và
chức năng thể lực. Và với thể lực cường tráng thì mới có khả năng thích ứng tốt
nhất với điều kiện sản xuất, chiến đấu và bảo vệ Tổ quốc. Ngay sau khi Cách mạng
Tháng Tám thành công, Bác Hồ đã ra lời kêu gọi toàn dân tập thể dục ngày
27/3/1946: “Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới việc gì cũng
cần đến sức khỏe mới thành công. Mỗi một người dân yếu ớt tức là làm cho cả
nước yếu ớt một phần; mỗi một người dân mạnh khỏe tức là góp phần làm cho đất
nước mạnh khỏe. Vậy nên, tập luyện thể dục, bồi bổ sức khỏe là bổn phận của mỗi
một người dân yêu nước”.
Giáo dục thể chất là một nhân tố quan trọng không thể thiếu trong hệ thống
giáo dục con người mới, phát triển toàn diện. Nhiệm vụ chiến lược của công tác
thể dục thể thao ở nước ta hiện nay là phải tập trung thực hiện công tác giáo dục
thể chất trong trường học các cấp có chất lượng ngày càng cao, từng bước hoàn
thiện chương trình giảng dạy nội khóa cho phù hợp, tăng cường tổ chức hoạt động
thể dục thể thao ngoại khóa.
Các môn thể thao nói chung và môn điền kinh nói riêng là phương tiện của
công tác giáo dục thể chất. Việc nâng cao thành tích ở các môn thể thao nói chung
và môn điền kinh nói riêng sẽ góp phần cho công tác giáo dục thể chất có hiệu quả,
chất lượng. Điền kinh là môn học chính khóa trong trường phổ thông các cấp,
trong các trường Cao đẳng, Đại học và nó là môn thi đấu chính thức ở các kì đại
hội thể dục thể thao từ cấp phường (xã) cho đến Trung ương, ở các kì Hội khỏe
Phù đổng của địa phương đến toàn quốc và đều được tổ chức ở các giải thi đấu
trong Khu vực - Quốc tế. Do vậy, nâng cao thành tích trong học tập, tập luyện và
thi đấu môn điền kinh là điều mong muốn của các giáo viên, huấn luyện viên, các
cấp lãnh đạo. Môn Điền kinh lại được chia ra thành nhiều môn khác nhau như:
Chạy, nhảy. ném đẩy và môn chạy là môn chủ đạo của Điền kinh. Từ môn chạy
lại được chia ra thành nhiều nội dung khác nhau như chạy ngắn, chạy cự ly trung
bình, chạy marathon, chạy tiếp sức …. Mỗi một nội dung lại có đặc trưng riêng về
kỹ thuật, cấu trúc động tác cũng như mức độ tác động của nó đến người tập. Và
3
BM03-TMSKKN
chạy ngắn được coi là môn cơ bản của điền kinh, được mọi người đón nhận, thán
phục và phong tặng danh hiệu tia chớp hay nữ hoàng tốc độ cho những vận động
viên có thành tích chạy nhanh nhất thế giới. Và cũng trong chạy ngắn (cự ly
100m), kỹ thuật lại được chia ra nhiều giai đoạn: xuất phát thấp, chạy lao sau
xuất phát, chạy giữa quãng, chạy về đích. Mỗi giai đoạn lại có yếu lĩnh kỹ thuật
quan trọng khác nhau để giúp người chạy đạt được thành tích tốt nhất. Xuất phát từ
những vấn đề nêu trên tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Một số bài tập cải thiện kỹ
thuật xuất phát thấp và chạy lao sau xuất phát để nâng cao thành tích chạy
ngắn” cho học sinh khối 10 trường THPT Nam Hà.
II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1. Cơ sở lý luận
Chạy cự li ngắn là một hoạt động có chu kì, có cường độ tối đa, phát triển về
sức nhanh, mạnh, bền tốc độ. Đặc điểm chung của cự li ngắn là tốc độ cao nhất,
cường độ lớn nhất và thời gian ngắn nhất. Một chu kì hoạt động trong chạy cự li
ngắn đều có hai bước chạy, bao gồm 4 thời kì: chống tựa của một chân – bay –
chống tựa của chân kia – bay. Mỗi thời kì chống tựa có 2 giai đoạn:
- Giai đoạn chống trước: Từ khi chân lăng mới tiếp xúc xuống mặt đất tới khi tổng
trọng tâm của cơ thể dọi thẳng góc xuống chân chống tựa (thời điểm thẳng đứng).
- Giai đoạn chống sau: Từ khi tổng trọng tâm của cơ thể dọi thẳng góc xuống chân
chống tựa (thời điểm thẳng đứng) tới khi chân chống tựa đạp sau rời khỏi mặt đất.
Bước chạy càng tích cực, tốc độ càng nhanh thì thời kì bay trên không càng ngắn,
hệ số tích cực của bước chạy càng nhỏ.
Với những đặc điểm, hoạt động có chu kì được nêu ở trên, kĩ thuật chạy ngắn
được chia làm 4 giai đoạn: giai đoạn xuất phát thấp – giai đoạn chạy lao sau xuất
phát – giai đoạn chạy giữa quãng – và giai đoạn chạy về đích. Mỗi giai đoạn có đặc
điểm, kĩ thuật khác nhau, phối hợp cùng nhau để tạo nên thành tích chạy ngắn. Kĩ
thuật xuất phát thấp và chạy lao sau xuất phát là hai yếu tố quan trọng ảnh hưởng
trực tiếp đến kết quả, thành tích chạy ngắn. Để nâng cao hiệu quả kĩ thuật xuất phát
thấp và chạy lao sau xuất phát, người chạy phải hiểu và thực hiện chính xác kĩ
thuật động tác, phải biết kết hợp tập luyện những bài tập hợp lí với việc hoàn thiện
các giai đoạn kĩ thuật đó.
2. Cơ sở thực tiễn:
Điền kinh là môn học trọng điểm của chương trình. Thông qua tập luyện, môn
học điền kinh sẽ thúc đẩy quá trình trao đổi chất của cơ thể, cải thiện và nâng cao
chức năng các cơ quan nội tạng, phát triển toàn diện các tố chất thể lực và năng lực
hoạt động cơ bản cho học sinh, nâng cao sức khỏe cơ bản nói chung.
Chạy là môn thể thao có tính chu kì, là năng lực hoạt động cơ bản nhất của
con người. Nó là nền tảng của các môn thể thao khác. Nhiệm vụ của giảng dạy
môn chạy là phát triển các tố chất thể lực: sức nhanh, mạnh, bền, mềm dẻo, sự
khéo léo, linh hoạt, nhịp điệu; thúc đẩy cơ thể và các cơ quan vận động; thúc đẩy
phát triển các công năng của cơ quan nội tạng, giúp học sinh nắm vững các kiến
4
thức, kĩ năng và kĩ thuật cơ bản của môn chạy, nắm được tư thế chạy đúng, nâng
cao năng lực chạy để đáp ứng được yêu cầu môn chạy, đáp ứng được yêu cầu sức
khỏe, đáp ứng được nhu cầu cuộc sống.
Trên cơ sở lí luận thực tiễn cho thấy, quá trình thực hiện nghiên cứu, ứng
dụng các bài tập bổ trợ để nâng cao kĩ thuật xuất phát thấp, chạy lao sau xuất phát
nói riêng và thành tích chạy ngắn nói chung cần phải được lựa chọn một cách phù
hợp để nâng cao chất lượng khi học bộ môn. Quá trình vận dụng, người giáo viên
phải biết lựa chọn, phát huy tác dụng các bài tập, phù hợp nội dung. Học sinh nắm
được các bài tập, vận dụng và thực hiện tốt các bài tập đó để bổ trợ tốt cho giai
đoạn thực hiện kĩ thuật, đạt thành tích cao. Thực hiện yêu cầu đó từ những vấn đề
nêu trên, việc lựa chọn các bài tập bổ trợ phù hợp cần được thực hiện nghiêm túc
để đáp ứng yêu cầu giảng dạy. Chính vì vậy, việc cải thiện kĩ thuật xuất phát thấp
và chạy lao sau xuất phát là một yêu cầu tất yếu để nâng cao thành tích chạy ngắn.
III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP
1. Cách thức tổ chức thực hiện:
- Phạm vi: Mục đích của đề tài là nghiên cứu lựa chọn và ứng dụng một số bài
tập nhằm cải thiện kĩ thuật xuất phát thấp và chạy lao sau xuất phát trong nội dung
chạy ngắn của học sinh khối 10 trường THPT Nam Hà nên cự li phù hợp để tôi
thực hiện nhiệm vụ của đề tài là kiểm tra, đánh giá nội dung chạy 30m.
- Đối tượng: Năm học 2013 – 2014, được sự phân công của nhà trường, tổ
chuyên môn, tôi giảng dạy thể dục 2 lớp 10C1 và 10C4. Đây là đối tượng để tôi
nghiên cứu và thực nghiệm đề tài của mình.
- Công việc cụ thể: Để kiểm nghiệm tính hiệu quả của đề tài, tôi tiến hành
thực nghiệm trên 2 nhóm đối đượng theo qui ước sau:
+ Nhóm thực nghiệm (TN): Là 45 em học sinh lớp 10C1. Trong giờ học thể
dục, nội dung chạy ngắn các em được học và tập luyện với một số bài tập được đề
tài lựa chọn và ứng dụng.
+ Nhóm đối chứng (ĐC): Là 45 em học sinh lớp 10C4. Trong giờ học thể dục,
nội dung chạy ngắn các em được học và tập luyện theo phân phối chương trình.
- Thời gian thực hiện:
+ Đợt 1: Thu thập số liệu, giảng dạy và học tập theo phân phối chương trình môn
thể dục nội dung chạy ngắn thời gian 8 tuần (16 tiết), kiểm tra kết quả sau thời gian
học tập, tổng hợp – đánh giá, nhận xét kết quả được điều tra. Cụ thể: từ ngày
12/8/2013 đến ngày 5/10/2013.
+ Đợt 2: Nghiên cứu, thực hiện và hoàn tất đề tài: tháng 10/2013 đến tháng 4/2014.
2. Quá trình thực nghiệm, đối chứng:
a. Phát phiếu thăm dò:
Thành tích của nội dung chạy cự li ngắn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Trong đó
không thể không nói đến kĩ thuật thực hiện động tác. Kĩ thuật động tác cơ bản và
quan trọng nhất trong chạy ngắn đó là kĩ thuật giai đoạn xuất phát thấp và chạy lao
5
sau xuất phát. Đây là hai yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả, thành
tích khi học tập, tập luyện và thi đấu nội dung chạy ngắn. Chính vì vậy, tôi phát
phiếu thăm dò cho các em, tìm hiểu nhận thức của các em về tác dụng, ý nghĩa của
kĩ thuật động tác xuất phát thấp, chạy lao sau xuất phát:
1- Tại sao khi chạy cự li ngắn cần xuất phát thấp với bàn đạp?
2- Tại sao khi chạy lao thân trên phải ngả về trước tích cực, các điểm đặt
chân phía trước đều ở phía sau điểm dọi của trọng tâm cơ thể?
Sau đó, tôi thu lại các phiếu thăm dò, tổng hợp và thống kê. Kết quả thu được:
Phần lớn các em không trả lời được câu hỏi (bỏ phiếu trắng), số còn lại các em trả
lời sai câu hỏi – không hhiểu được ý nghĩa, tác dụng của kĩ thuật động tác xuất
phát thấp là tạo điều kiện cho lực đạp sau gần với hướng chuyển động, tận dụng
được sức mạnh hai chân, các em không hiểu được ý nghĩa, tác dụng của kĩ thuật
động tác chạy lao sau xuất phát là thân trên ngả về trước tích cực, để giữ trọng
tâm cơ thể ở dưới thấp tận dụng được sức mạnh đạp sau của hai chân.
Để cho nhận xét trên thêm phần chính xác, tôi tiến hành kiểm tra trước thực
nghiệm cả 2 nhóm nội dung chạy 30m để xác định trình độ ban đầu. Để tính chính
xác được cao hơn, mỗi học sinh thực hiện 2 lần cự li 30m, lấy lần có thành tích tốt
hơn. Thang điểm kiểm tra và kết quả kiểm tra được thể hiện ở bảng sau:
Bảng 1: Thang điểm thành tích chạy 30m, học sinh khối 10
Điểm
Thành tích
Nam Nữ
9 – 10 ≤ 5”00 ≤ 6”00
7 – 8 5”01 – 5”50 6”01 – 6”50
5 – 6 5”51 – 6”00 6”51 – 7”00
Điểm chưa đạt 4↓ ≥ 6”01 ≥ 7”01
Bảng 2: Kết quả kiểm tra chạy 30m trước thực nghiệm
Thông số kiểm tra
chạy 30m
Điểm
9, 10
Tỉ
lệ
%
Điểm
7, 8
Tỉ
lệ
%
Điểm
5, 6
Tỉ
lệ
%
Chưa đạt
Điểm 4↓
Tỉ
lệ
%
Nhóm Thực nghiệm
Lớp 10C1: 45hs
12
26,
7
14
31,
1
15
33,
3
4 8,9
Nhóm Đối chiếu
Lớp 10C4: 45hs
13
28,
9
13
28,
9
16
35,
5
3 6,7
6
Từ kết quả chạy 30m của 2 nhóm ở trên, ta có biểu đồ so sánh thành tích của 2
nhóm trước thực nghiệm như sau:
Bảng 3: Biểu đồ so sánh thành tích của 2 nhóm trước thực nghiệm
Như vậy, với số liệu thống kê trên và dựa trên biểu đồ, tôi thấy rằng thành tích
của 2 lớp chênh lệch nhau không nhiều. Tỉ lệ % điểm giỏi, khá, trung bình cũng
như tỉ lệ chưa đạt của 2 lớp 10C1 và 10C4 (nhóm thực nghiệm – nhóm TN và
nhóm đối chiếu – nhóm ĐC) là ngang nhau. Bên cạnh đó là thành tích đạt điểm
giỏi và khá không nhiều. Đặc biệt, tỉ lệ học sinh xếp loại chưa đạt ở nội dung chạy
30m của 2 nhóm khá cao: lớp 10C1 – nhóm thực nghiệm là 4hs chiếm tỉ lệ 8,9%;
lớp 10C4 – nhóm đối chiếu là 3hs chiếm tỉ lệ 6,7%.
Nguyên nhân ảnh hưởng đến kết quả, thành tích chạy ngắn của các em thì
nhiều, có thể kể ra một số nguyên nhân sau:
- Chưa có nhận thức đúng về kĩ thuật động tác.
- Thể lực của các em kém, chưa dồi dào, không tốt.
- Xuất phát chậm, phản xạ và sức mạnh chưa tốt.
- Tần số - biên độ bước chạy chưa hợp lí, không chạy trên đường thẳng.
- Tinh thần tập luyện không nghiêm.
Vì vậy, trong quá trình giảng dạy, tập luyện để giúp học sinh nâng cao được
thành tích, người giáo viên phải phát hiện đúng nguyên nhân để có biện pháp khắc
phục phù hợp. Trong phạm vi của đề tài, tôi chỉ nghiên cứu ứng dụng một số bài
tập để cải thiện kĩ thuật động tác xuất phát thấp, chạy lao sau xuất phát của nội
7
Tỉ lệ %
dung chạy ngắn, phần nào giúp các em cải thiện và nâng cao được sức khỏe, thể
lực và thành tích chạy ngắn. Để các bài tập được áp dụng một cách triệt để và
mang lại tính hiệu quả khi áp dụng vào giảng dạy và tập luyện. Tôi giúp các em
củng cố, hiểu được những kiến thức cơ bản về kĩ thuật động tác xuất phát thấp và
chạy lao sau xuất phát thông qua những phân tích, giảng giải trong các bài giảng
của mình.
b. Bài giảng trong quá trình thực nghiệm:
* Đặc điểm kĩ thuật giai đoạn xuất phát thấp:
Giai đoạn xuất phát thấp là giai đoạn chuyển cơ thể từ trạng thái tĩnh sang
trạng thái vận động, tạo ra vận tốc lớn, tạo điều kiện để người chạy nhanh chóng
bắt được tốc độ cao ngay từ giây đầu tiên. Muốn vậy, người chạy phải tuân thủ các
yêu cầu về thông số kĩ thuật như yêu cầu về bàn đạp, góc độ đóng bàn đạp, góc độ
giữa các khớp, tư thế thân người… Để đạt được hiệu quả cao khi xuất phát thấp,
người chạy phải thực hiện chính xác kĩ thuật của từng giai đoạn: chuẩn bị - sẵn
sàng - chạy. Kĩ thuật của từng giai đoạn có liên quan chặt chẽ với nhau, kĩ thuật
của giai đoạn trước ảnh hưởng lớn đến kĩ thuật của giai đoạn tiếp theo. Trong xuất
phát thấp, tư thế sẵn sàng là biểu hiện của trạng thái tĩnh linh hoạt. Mặc dù, trạng
thái này không có sự chuyển động bề ngoài nhưng về mặt tâm sinh lí thể hiện sự
hướng đích tập trung rõ rệt. Tư thế sẵn sàng trong xuất phát thấp phải đảm bảo sự
tập trung, độ ổn định vững chắc của cơ thể, giảm căng thẳng thừa cho cơ … Khi đó
sẽ tận dụng được lực đạp sau, tạo khả năng thuận lợi cho giai đoạn chạy lao sau
xuất phát.
* Đặc điểm kĩ thuật giai đoạn chạy lao sau xuất phát:
Đây là giai đoạn phức tạp. Người chạy phải khắc phục sức ì quán tính để
nhanh chóng bắt được tốc độ gần cực đại. Giai đoạn này được tính từ bước chạy
đầu tiên sau xuất phát đến khi tần số và biên độ bước chạy được tương đối ổn định.
nhưng không có giới hạn chính xác giữa chạy lao sau xuất phát và chạy giữa
quãng. Ở lứa tuổi 15 – 16 (học sinh lớp 10), độ dài giai đoạn chạy lao khoảng 20 –
30m. Để đạt được hiệu quả cao trong giai đoạn chạy lao sau xuất phát, người chạy
phải đáp ứng được những yêu cầu sau:
- Tạo ra tốc độ của cơ thể với mặt đường hợp lí.
- Tận dụng được sức mạnh, sức nhanh của cơ thể.
- Đảm bảo được tư thế ổn định, thăng bằng của cơ thể trong khi chạy.
Như vậy, từ những đặc điểm nêu trên, ta thấy hiệu quả của kĩ thuật xuất phát
thấp và chạy lao sau xuất phát phụ thuộc vào 3 yếu tố chính sau đây:
- Sức mạnh tốc độ.
- Khả năng phản ứng của cơ thể với tín hiệu.
- Mức độ hoàn thiện kĩ thuật.
c. Bài tập trong quá trình thực hiện sáng kiến kinh nghiệm
8
Căn cứ vào những nội dung trên, trong quá trình giảng dạy, tôi lựa chọn
những bài tập nhằm nâng cao hiệu quả kĩ thuật xuất phát thấp và chạy lao sau xuất
phát cho đối tượng nghiên cứu. Bao gồm những bài tập cơ bản sau:
* Nhóm các bài tập phát triển sức mạnh tốc độ:
1- Chạy đạp sau:
+ Yêu cầu: Chân trước chủ động nâng cao đùi về phía trước, chân sau duỗi thẳng
các khớp, thực hiện động tác với tốc độ cao.
+ Tác dụng: Hoàn thiện kỹ thuật đạp sau và phát triển sức mạnh cơ bắp và sức
mạnh tốc độ.
2- Chạy nâng cao đùi:
+ Yêu cầu: Thân giữ thẳng, chân lăng chủ động nâng cao đùi về phía trước, chân
đẩy duỗi thẳng các khớp. Thực hiện động tác từ chậm đến tốc độ cao, biết phối hợp
động tác tay.
+ Tác dụng: Phát triển sức mạnh cơ bắp, biết chủ động nâng đùi về phía trước khi
chạy.
3- Bật cao tại chỗ:
+ Yêu cầu: Bật thẳng chân, xốc người lên.
+ Tác dụng: Phát triển sức mạnh cơ bắp, sức mạnh của chân.
4- Chạy lên dốc:
+ Yêu cầu: Chạy với tốc độ khác nhau, cố gắng chân sau thẳng, không ngửa mặt.
+ Tác dụng: Nâng cao khả năng khắc phục trọng lượng và phát triển sức mạnh cơ
bắp.
5- Chạy tốc độ cao 30, 60, 80, 100m:
+ Yêu cầu: Chạy tốc độ tối đa.
+ Tác dụng: Phát triển tốc độ và làm quen với hoạt động tối đa.
* Nhóm các bài tập phát triển khả năng phản ứng vận động:
6- Chạy theo tín hiệu:
+ Yêu cầu: Chạy theo tiếng còi quy định: Lần 1 chạy nhanh, lần 2: chạy chậm, Lần
3: quay sau.
+ Tác dụng: Phát triển phản xạ vận động khắc phục sức ì của cơ thể, làm quen với
hoạt động trong tình huống thay đổi.
7- Xuất phát theo tín hiệu:
+ Yêu cầu: Khi có khẩu lệnh " chạy" người chạy phải thực hiện động tác đạp
nhanh, mạnh vào bàn đạp và lao khỏi vị trí xuất phát.
+ Tác dụng: Phát triển thời gian phản ứng động tác (với kỹ thuật xuất phát thấp).
8- Trò chơi vận động về phản xạ (trò chơi cướp cờ, chim vào chuồng ):
9
+ Yêu cầu: Chia làm 2 đội , khi có hiệu lệnh nhanh chóng thực hiện cuộc chơi.
+ Tác dụng: Nâng cao khả năng phản ứng của cơ thể và phát triển sức nhanh.
* Nhóm các bài tập hoàn thiện kĩ thuật:
9- Bài tập thực hiện toàn bộ kỹ thuật
+ Yêu cầu: Học sinh tự điều chỉnh kĩ thuật, lập lại nhiều lần tư thế: "vào chỗ" ,
"sẵn sàng", "chạy" và thực hiện toàn bộ kĩ thuật.
+ Tác dụng: Tạo cảm giác kỹ thuật đúng (xây dựng định hình động lực động tác
xuất phát cho các em).
10- Xuất phát thấp chạy lao trên vạch kẻ sẵn (15 – 20m):
+ Yêu cầu: Chạy tự nhiên thoải mái với tốc độ nhanh, đặt chân vào vạch ( được xê
dịch
±
20cm để phù hợp với cấu trúc giải phẫu của từng em)
+ Tác dụng: Để bước chạy không quá dài hơn mức qui định, chủ động tăng được
tần số bước chạy.
11- Xuất phát thấp chạy lao dưới xà ngang đặt chếch (20 – 30m):
+ Yêu cầu : Chạy lao dưới dây chếch, đầu không chạm dây với đoạn chạy là 20 –
30m. Góc dây chếch theo định lý tam giác vuông.
+ Tác dụng: Phát triển lực đạp sau, có độ dài bước chạy đầu tiên hợp lý ở tư thế
thân người thấp phát triển được sức nhanh, sức mạnh trong chạy xuất phát và chạy
lao.
12- Xuất phát trong hố cát có người tác động (tì vai):
+ Yêu cầu: Tư thế chuẩn bị xuất phát ở trong hố cát, luyện tập từ xuất cao đến xuất
phát thấp.
+ Tác dụng: Phát triển lực đạp sau, có độ dài bước chạy đầu tiên hợp lý phát triển
được sức nhanh, sức mạnh trong chạy xuất phát.
IV. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI
Sau khi tôi kiểm tra trước thực nghiệm giữa hai nhóm xong, tôi tiến hành đi
vào thực nghiệm với những bài tập được lựa chọn và ứng dụng ở trên.
- Lớp 10C4 – nhóm đối chứng: áp dụng các bài tập thông thường theo phân
phối chương trình của Bộ GD&ĐT
- Lớp 10C1 – nhóm thực nghiệm: ngoài việc áp dụng các bài tập thông thường
theo phân phối chương trình còn được tôi áp dụng theo phương pháp với các bài
được đưa ra ở trên.
Để đánh giá các bài tập mà đề tài lựa chọn và ứng dụng đã được nêu ở trên,
tôi tiếp tục tiến hành kiểm tra sau thực nghiệm khi kết thúc nội dung học chạy ngắn
của hai lớp 10C1 và 10C4, kết quả đạt được như sau:
Bảng 4: Kết quả kiểm tra chạy 30m sau thực nghiệm
10
Thông số kiểm tra
chạy 30m
Điểm
9, 10
Tỉ
lệ
%
Điểm
7, 8
Tỉ
lệ
%
Điểm
5, 6
Tỉ
lệ
%
Chưa
đạt
Điểm 4↓
Tỉ
lệ
%
Nhóm Thực nghiệm
Lớp 10C1: 45hs
22
48,
9
20
44,
4
3 6,7 0 0
Nhóm Đối chiếu
Lớp 10C4: 45hs
16
35,
6
19
42,
2
9
20,
0
1 2,2
Qua bảng 4, sau thực nghiệm cho ta thấy kết quả kiểm tra sau khi áp dụng các
bài tập đã chọn cho nhóm thực nghiệm – lớp 10C1 và không áp dụng các bài tập đã
chọn ở nhóm đối chiếu – lớp 10C4 đã có sự chênh lệch.
- Số lượng các em học sinh đạt loại giỏi – điểm 9, 10 giữa hai nhóm thực
nghiệm (10C1) và nhóm đối chiếu (10C4) chênh lệch nhau là 13,3%
- Tỉ lệ điểm giỏi và khá của nhóm thực nghiệm 93,3 (48,9% + 44,4) cao hơn
hẳn tỉ lệ điểm giỏi và khá của nhóm đối chiếu 77,8 (35,6% + 42,2%), đồng nghĩa
với tỉ lệ học sinh đạt điểm 5 – 6 của nhóm thực nghiệm 10C1 chỉ còn 6,7% (trước
thực nghiệm là 33,3%), trong khi đó tỉ lệ học sinh đạt điểm 5 – 6 của nhóm đối
chiếu 10C4 vẫn còn ở mức cao là 20% (trước thực nghiệm là 35,5%).
- Đặc biệt, ở nhóm thực nghiệm 10C1 sau khi kiểm tra, đánh giá kết quả học
tập kết thúc nội dung chạy ngắn thì không có học sinh nào bị xếp loại chưa đạt,
trong khi đó, nhóm đối chiếu 10C4 còn 1 học sinh xếp loại chưa đạt, tỉ lệ này
chiếm đến 2,2% học sinh bị xếp loại chưa đạt ở nội dung chạy ngắn.
Chúng ta có thể thấy những vấn đề này rõ hơn thông qua biểu đồ dưới đây,
biểu diễn kết quả - thành tích chạy 30m của hai nhóm thực nghiệm 10C1 và nhóm
đối chiếu 10C4:
Bảng 5: Biểu đồ thành tích chạy 30m sau thực nghiệm
11
Tỉ lệ %
Như vậy, qua quá trình nghiên cứu và thực nghiệm tôi thấy rằng, sau thời
gian luyện tập của hai nhóm đối chiếu 10C4 và nhóm thực nghiệm 10C1, kết quả
và thành tích chạy 30m của hai nhóm đều tăng đáng kể. Tuy nhiên, khi so sánh
giữa nhóm thực nghiệm 10C1 được áp dụng các bài tập đề tài lựa chọn với nhóm
đối chiếu 10C4 được tập luyện theo nội dung phân phối chương trình môn thể dục
thì nhóm đối chiếu thành tích vẫn còn thấp hơn nhiều so với nhóm thực nghiệm,
điều này đồng nghĩa với việc khi các em thực hiện đúng và tốt kĩ thuật động tác
xuất phát thấp và chạy lao sau xuất phát trong chạy cự li ngắn thì thành tích đã
được cải thiện và nâng cao. Chứng tỏ rằng những bài tập và phương pháp tập luyện
tôi đưa ra là có hiệu quả, có tác dụng, có tính khả thi, đồng thời phù hợp và khoa
học với lứa tuổi của các em.
V. ĐỀ XUẤT, KHUYẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG
1. Đề xuất:
- Trong quá trình giảng dạy môn chạy ngắn, giáo viên phát hiện ra nguyên nhân
dẫn tới những sai lầm trong kĩ thuật xuất phát thấp và chạy lao sau xuất phát nói
riêng, trong kĩ thuật chạy cự li ngắn nói chung là rất quan trọng. Việc lựa chọn và
áp dụng các bài tập để sửa chữa, hoàn thiện những kĩ thuật đó là hoàn toàn cần
thiết. Có như vậy mới nâng cao được chất lượng của quá trình dạy và học bộ môn.
- Giáo viên phải có sự đầu tư, chuẩn bị kỹ giáo án, đồ dùng dạy học và dụng cụ sân
bãi thật tốt trước khi lên lớp để đảm bảo an toàn, hiệu quả sau tập luyện.
- Giáo viên phải nhiệt tình giảng dạy, phải không ngừng học hỏi trang bị thêm kiến
thức, rèn luyện về chuyên môn nghiệp vụ cho vững vàng, thường xuyên dự giờ
đồng nghiệp, phải rút được kinh nghiệm sau mỗi giờ dạy để tìm ra những phương
pháp cải tiến, phù hợp với yêu cầu giảng dạy.
- Tổ chức trò chơi và lượng vận động hợp lý, bài tập phải vừa sức, phù hợp với sức
khỏe, trình độ thể lực, tâm sinh lý, giới tính của học sinh, tránh cho các em sự lo
ngại, nhàm chán, tạo được tâm lý tốt cho các em đối với môn học.
- Trong quá trình trực tiếp giảng dạy phải đảm bảo an toàn cho học sinh, giúp các
em an tâm, tự tin trong quá trình tập luyện. Có như thế học sinh sẽ dễ dàng tiếp thu
tốt bài học, vận dụng tốt kỹ thuật nâng cao thành tích trong học tập và thi đấu.
- Tiếp tục dành nhiều thời gian để tham khảo tài liệu, đầu tư nghiên cứu để có thêm
những đề tài, sáng kiến kinh nghiệm mới khác có tính khả thi, hiệu quả hơn.
2. Khuyến nghị:
Qua nghiên cứu và áp dụng những bài tập ở trên để cải thiện kĩ thuật xuất phát
thấp và chạy lao sau xuất phát trong kĩ thuật chạy ngắn cho học sinh khối 10
trường THPT Nam Hà, bản thân tôi có một số khuyến nghị sau:
- Với giáo viên:
+ Phân tích, giảng giải kĩ thuật đúng để các em hiểu được ý nghĩa của động tác; tạo
cho học sinh sự hứng thú, lòng ham thích học bộ môn, tạo điều kiện thuận lợi cho
việc nâng cao thành tích chạy ngắn nói riêng và môn điền kinh nói chung.
12
+ Nhanh chóng phát hiện ra các sai sót của học sinh (nếu có) khi thực hiện kĩ thuật
động tác, phải tiến hành khắc phục, sửa chữa ngay, giúp các em nâng cao thành
tích môn học.
+ Có những biện pháp, phương pháp phù hợp, đơn giản và gây được hứng thú cho
học sinh học tập, như vậy mới mang lại hiệu quả cao.
- Với học sinh:
+ Có nhận thức đúng đắn, ý thức học tập tốt đối với môn học.
+ Tuân thủ sự hướng dẫn của các thầy, cô giáo giảng dạy trong quá trình học tập,
tập luyện.
+ Tích cực rèn luyện thân thể, tham gia đầy đủ các phong trào, hoạt động của nhà
trường, của ban ngành các cấp.
- Với nhà trường:
+ Tạo điều kiện đáp ứng yêu cầu về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy học
để giáo viên, học sinh thực hiện phương pháp đổi mới trong quá trình dạy học.
+ Thường xuyên tổ chức các hoạt động ngoại khóa để học sinh được tham gia và
có ý thức hơn trong việc rèn luyện thân thể, nâng cao sức khỏe đáp ứng được yêu
cầu và nhu cầu cuộc sống.
Với thời gian viết sáng kiến kinh nghiệm chưa nhiều, tài liệu nghiên cứu còn
hạn chế, nên trong quá trình thực hiện đề tài này sẽ không tránh khỏi những thiếu
sót. Vì vậy, tôi kính mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các đồng chí, đồng
nghiệp, của các nhà chuyên môn để đề tài được hoàn chỉnh hơn.
Xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ, chỉ bảo tận tình của quí thầy, cô giáo
trường THPT Nam Hà và đồng nghiệp ở các đơn vị bạn đã giúp đỡ tôi hoàn thành
đề tài này.
VI. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách Giáo viên, sách giáo khoa Thể dục 10, 11 – NXB Giáo dục – 2006
2. Điền kinh trong trường phổ thông – P.N. Gôikhơman – Ô.N. Tơrôphimôp – Nhà
xuất bản TDTT Hà Nội – 2000
3. Hướng dẫn giảng dạy TDTT ở trường THPT – GS – PTS Trịnh Trung Hiếu –
Nhà xuất bản TDTT – 1993.
NGƯỜI THỰC HIỆN
(Ký tên và ghi rõ họ tên)
Nguyễn Việt Hiếu
13
SỞ GD&ĐT ĐỒNG NAI
Đơn vị Trường THPT Nam Hà
–––––––––––
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
––––––––––––––––––––––––
Biên Hòa, ngày 15 tháng 5 năm 2014
PHIẾU NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Năm học: 2013 - 2014
Tên sáng kiến kinh nghiệm: Một số bài tập cải thiện kĩ thuật xuất phát thấp và
chạy lao sau xuất phát để nâng cao thành tích chạy ngắn
Họ và tên tác giả: NGUYỄN VIỆT HIẾU Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị: Trường THPT Nam Hà
Lĩnh vực: (Đánh dấu X vào các ô tương ứng, ghi rõ tên bộ môn hoặc lĩnh vực khác)
- Quản lý giáo dục - Phương pháp dạy học bộ môn:
- Phương pháp giáo dục - Lĩnh vực khác:
Sáng kiến kinh nghiệm đã được triển khai áp dụng: Tại đơn vị Trong Ngành
1. Tính mới (Đánh dấu X vào 1 trong 3 ô dưới đây)
- Đề ra giải pháp thay thế hoàn toàn mới, bảo đảm tính khoa học, đúng đắn
- Đề ra giải pháp thay thế một phần giải pháp đã có, bảo đảm tính khoa học, đúng đắn
- Giải pháp mới gần đây đã áp dụng ở đơn vị khác nhưng chưa từng áp dụng ở đơn vị mình,
nay tác giả tổ chức thực hiện và có hiệu quả cho đơn vị
2. Hiệu quả (Đánh dấu X vào 1 trong 5 ô dưới đây)
- Giải pháp thay thế hoàn toàn mới, đã được thực hiện trong toàn ngành có hiệu quả cao
- Giải pháp thay thế một phần giải pháp đã có, đã được thực hiện trong toàn ngành có hiệu
quả cao
- Giải pháp thay thế hoàn toàn mới, đã được thực hiện tại đơn vị có hiệu quả cao
- Giải pháp thay thế một phần giải pháp đã có, đã được thực hiện tại đơn vị có hiệu quả
- Giải pháp mới gần đây đã áp dụng ở đơn vị khác nhưng chưa từng áp dụng ở đơn vị mình,
nay tác giả tổ chức thực hiện và có hiệu quả cho đơn vị
3. Khả năng áp dụng (Đánh dấu X vào 1 trong 3 ô mỗi dòng dưới đây)
- Cung cấp được các luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chính sách:
Trong Tổ/Phòng/Ban Trong cơ quan, đơn vị, cơ sở GD&ĐT Trong ngành
- Đưa ra các giải pháp khuyến nghị có khả năng ứng dụng thực tiễn, dễ thực hiện và dễ đi vào cuộc
sống: Trong Tổ/Phòng/Ban Trong cơ quan, đơn vị, cơ sở GD&ĐT Trong ngành
- Đã được áp dụng trong thực tế đạt hiệu quả hoặc có khả năng áp dụng đạt hiệu quả trong phạm vi rộng:
Trong Tổ/Phòng/Ban Trong cơ quan, đơn vị, cơ sở GD&ĐT Trong ngành
Xếp loại chung: Xuất sắc Khá Đạt Không xếp loại
NGƯỜI THỰC HIỆN SKKN
(Ký tên và ghi rõ họ tên)
XÁC NHẬN CỦA TỔ
CHUYÊN MÔN
(Ký tên và ghi rõ họ tên)
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
(Ký tên, ghi rõ
họ tên và đóng dấu)
14
BM04-NXĐGSKKN
15