skkn tích hợp tư tưởng hồ chí minh trong dạy học lịch sử

Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
1
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI
Đơn vị: TRƯỜNG THPT NGUYỄN BỈNH KHIÊM
Mã số:
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TÍCH HỢP TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
VIỆT NAM LỚP 12
Người thực hiện: Nguyễn Thanh Tuyền
Lĩnh vực nghiên cứu:
Quản lý giáo dục 
Phương pháp dạy học bộ môn: 
Phương pháp giáo dục 
Lĩnh vực khác: 
Có đính kèm:
 Mô hình  Phần mềm  Phim ảnh  Hiện vật khác
Năm học: 2013-2014
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC
I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN
1. Họ và tên: Nguyễn Thanh Tuyền
2. Ngày tháng năm sinh: 27/6/1977
3. Nam, nữ: Nữ
4. Địa chỉ: Ấp 3, xã Phú Thạnh, huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai.
5. Điện thoại: 01273925688 (CQ)/ (NR); ĐTDĐ:
6. Fax: E-mail:
7. Chức vụ: Tổ trưởng
8. Đơn vị công tác: Trường THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm
I. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO
- Học vị (hoặc trình độ chuyên môn, nghiệp vụ) cao nhất: Cử nhân

- Năm nhận bằng: 1999
- Chuyên ngành đào tạo: Sư phạm Lịch sử
II. KINH NGHIỆM KHOA HỌC
- Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Giảng dạy
- Số năm có kinh nghiệm: 10.
- Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây:
+ Lịch sử địa phương: Nhơn Trạch vùng đất anh hùng
+ Nguyễn Trường Tộ với tư duy canh tân đất nước.
+ Tăng cường đồ dùng trực quan trong dạy học lịch sử lớp (phần lịch sử thế
giới Cổ, trung đại).
+ Tăng cường đồ dùng trực quan trong dạy học lịch sử lớp (phần lịch sử thế
giới Cận đại).
2
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
ĐỀ TÀI:
TÍCH HỢP TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH TRONG
DẠY HỌC LỊCH SỬ VIỆT NAM LỚP 12
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là một tám gương đạo đức của một vĩ
nhân, một lãnh tụ cách mạng vĩ dại, một người Cộng sản vĩ đại nhưng đó đồng thời
cũng là tấm gương đạo đức của một người bình dị mà ai cũng có thể học tâp để
làm một người công dân tốt. Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng tứng nói: “Hồ Chí
Minh cao mà không xa, mới mà không lạ, chói mà không rợp, mới gặp lần đầu đã
thấy quen thuộc”.
Người đã ra đi, nhưng Người đã để lại muôn vàng tình yêu thương cho cả dân
tộc, muôn vàng bài học về đạo đức cách mạng cho thế hệ hôm nay và mai sau.
Những bài học đạo đức cách mạng của Người đều được bắt nguồn từ văn hóa
truyền thống của dân tộc Việt Nam, được kế thừa từ những tinh hoa đạo đức của
nhân loại và đặc biệt là dựa trên nền tảng tư tưởng đạo đức cách mạng của chủ
nghĩa Mác-Lê Nin – đạo đức của người Cộng sản chân chính.

Vì vậy, đạo đức tư tưởng Hồ Chí Minh là một phần giá trị rất quan trọng
trong nền văn hoá Việt Nam. Đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay, khi đất nước ta
đang đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và xu hướng đổi mới, hội
nhập quốc tế. Vì vậy, việc học tập, rèn luyện tư tưởng, đạo đức, lối sống và làm
theo tấm giương đạo đức Hồ Chí Minh là việc làm hết sức cần thiết. Bởi vì, tư
tưởng đạo đức Hồ Chí Minh là nền tảng của xã hội, là động lực để giúp chúng ta
vượt qua khó khăn, thử thách để phát triển kinh tế đất nước, hoàn thiện nhân cách
của mỗi con người.
Nhận thức được ý nghĩa và tầm quan trọng ấy, vì vậy từ năm 2006 Bộ Chính
trị đã triển khai thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức
Hồ Chí Minh”; đến ngày 14/5/2011, Bộ Chính trị đã đề ra Chỉ thị số 03-CT/TW
“Về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
từ nay đến năm 2015”.
Thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị, Chi bộ trường THPT
Nguyễn Bỉnh Khiêm đã triển khai thực hiện việc “Học tập và làm theo tấm gương
đạo đức Hồ Chí Minh” đến toàn thể giáo viên, cán bộ nhân viên và học sinh trong
nhà trường, đã tạo những chuyển biến quan trọng trong nhận thức của giáo viên,
cán bộ nhân viên và các em học sinh về ý thức tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, về
việc thực hiện nề nếp, thực hành tiết kiệm.
Bản thân là một giáo viên giảng dạy bộ môn Lịch sử, là một đảng viên, tôi
nhận thấy mình có vai trò quan trọng trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí
Minh cho mỗi học sinh.
3
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
Việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong từng tiết dạy đã
được Bộ dục triển khai thực hiện trong những năm qua và đạt được nhiều chuyển
biến tích cực. Tuy nhiên, do đặc thù của trường THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm với đối
tượng học sinh tuyển sinh đầu vào với chất lượng khá thấp (chủ yếu là học sinh
trung bình, yếu), nên ý thức của học sinh khá kém. Từ đó, tôi không có tham vọng
giáo dục học sinh phải nhận thức được những nội dung, tư tưởng lớn của Bác mà

tôi chỉ mong muốn học sinh học và thực hành những điều rất đơn giản nhưng lại
rất vĩ đại trong những bài học về tư tưởng của Người. Sau nhiều năm ứng dụng
cách tích hợp giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua các bài học Lịch sử Việt
Nam trong chương trình lớp 12 của bản thân mình, năm học này tôi đã chọn đề tài
“Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học lịch sử Việt Nam lớp 12”
II. THỰC TRẠNG TRƯỚC KHI THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP CỦA
ĐỀ TÀI
1/. Thuận lợi
- Bộ môn Lịch sử là một bộ môn có nhiều thuận lợi trong việc thực hiện tích
hợp tư tưởng Hồ Chí Minh, bởi có nhiều sự kiện gắn liền với cuộc đời hoạt động
của Bác, thể hiện rõ tư tưởng Bác, hành động của Bác,…
- Bộ Giáo dục đã biện soạn tài liệu hướng dẫn việc thực hiện tích hợp tư
tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử và các giáo viên dạy Lịch sử đã được
tham gia các lớp tập huấn do Sở Giáo dục triển khai thực hiện. Vì vậy, các giáo
viên dạy Lịch sử đều nắm vững kiến thức, nội dung cần tích hợp qua từng bài, từng
khối lớp.
- Trên thị trường, các nhà xuất bản cũng đã phát hành nhiều tài liệu tham khảo
và hơn thế nữa là sự quan tâm, hỗ trợ, quán triệt rất sâu sắc của Chi bộ nhà trường
trong việc thực hiện Chỉ thị 03 của Bộ Chính trị đã tạo điều kiện thuận lợi cho giáo
viên đẩy mạnh việc tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học.
2/. Khó khăn
- Do học lực của học sinh đa số là yếu kém nên ý thức học tập của các em rất
thấp. Để yêu cầu các em chú ý nghe giảng, chịu học những kiến thức cơ bản của
bài học đã là một vấn đề. Nên, nếu giáo viên thực hiện việc tích hợp giáo dục tư
tưởng Hồ Chí Minh một cách bài bảng theo tài liệu hướng dẫn là một việc rất khó
thực hiện và khó đạt hiệu quả cao.
- Việc giáo viên tìm ra giải pháp để đảm bảo thực hiện tốt vấn đề truyền đạt
kiến thức kết hợp với việc tích hợp giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh một cách có
hiệu quả đang là một vấn đề nang giải. Vì khi giáo viên đứng lớp luôn chịu áp lực
về thời gian, nhưng với đối tượng học sinh yếu kém thì giáo viên đứng lớp luôn

phải mất khá nhiều thời gian trong việc ổn định lớp, kiểm tra bài cũ,…
- Việc tích hợp giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh vào bài giảng lịch sử là một
mô hình đã được triển khai thực hiện khá rộng rãi, có nhiều tài liệu, đề tài nghiên
cứu. Tuy nhiên, các tài liệu, đề tài đều tập trung khai thác những nội dung lớn
trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Với những nội dung đó, giáo viên gặp nhiều khó
4
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
khăn trong việc thực hiện tích hợp cho đối tượng học sinh yếu kém như học sinh ở
trường THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm.
III. NỘI DUNG ĐỀ TÀI
1/. Cơ sở lý luận
Từ trong lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc ta, trong
những sinh hoạt đời thường đã hình thành tạo nên những nét văn hóa truyền thống
tốt đẹp. Trong hàng loạt các nét văn hóa truyền thống ấy, ông cha ta luôn coi trọng
việc giữ gìn và phát huy các giá trị chuẩn mực đạo đức tốt đẹp là một trong những
một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu. Bởi đó là những nét đẹp của con
người Việt Nam ta về tình yêu quê hương đất nước, tính cộng đồng, tinh thần đoàn
kết, thuỷ chung, sự kiên cường dũng cảm, hiếu học, sự cần cù, sáng tạo và vươn
lên…
Không chỉ trong đấu tranh giành độc lập dân tộc, bảo vệ tổ quốc thì dân tộc ra
mới quan tâm, giữ gìn và phát huy những truyền thống cao đẹp ấy mà hôm nay,
trong công cuộc và xây dựng xã hội mới, Đảng ta vẫn luôn chăm lo, giữ gìn và
phát huy truyền thống đạo đức ấy. Bởi vì, đạo đức cách mạng là một bộ phận quan
trọng của nền tảng tư tưởng xã hội, là động lực, sức mạnh to lớn để toàn Đảng,
toàn dân ta vượt qua những thách thức không kém phần cam go, quyết liệt trong
giai đoạn hiện nay.
Để đảm bảo thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, tiến
mạnh trên con đường XHCN, hội nhập quốc tế thì ngành giáo dục Việt Nam phải
đảm bảo thực hiện mục tiêu đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có
năng lực có trí thức, được giáo dục theo quan điểm chủ nghĩa Mác-Lê Nin, tư

tưởng Hồ Chí Minh, trong đó giáo dục đạo đức luôn là khâu quan trọng nhất.
Nhằm thực hiện mục tiêu đào tạo con người mới XHCN, thực hiện tốt tinh
thần chỉ đạo của Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị, trường THPT Nguyễn Bỉnh
Khiêm luôn đẩy mạnh công tác tích hợp giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
trong các hoạt động nhằm giúp học sinh luôn giữ vững niềm tin vào sự lãnh đạo
của Đảng, luôn nhận thức đúng đắn và trên hết là học cách trở thành một công dân
gương mẫu.
Nội dung sách giáo khoa môn Lịch sử lớp 12 có nhiều sự kiện về Hồ Chí
Minh, về cuộc đời hoạt động cách mạng của Người. Tuy nhiên, qua nội dung bài
học, phần lớn các em tiếp thu kiến thức nặng về cảm tính, thậm chí một bộ phận
học sinh không chiụ tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp Hồ Chí Minh, sự tiếp thu,
lĩnh hội kiến thức còn mang tính đối phó, nên tác động về tư tưởng Hồ Chí Minh
đến suy nghĩ hành động của các em chưa mạnh mẽ, chưa có hiệu quả cao, có học
sinh còn cho rằng “tư tưởng Hồ Chí Minh quá vĩ đại, các em không đủ sức để lĩnh
hội”?
Là giáo viên dạy học lịch sử, qua nhiều năm kinh nghiệm, tôi nhận thấy
rằng việc lồng ghép giáo dục đạo đức tư tưởng Hồ Chí Minh trong các bài giảng là
vô cùng cần thiết nhằm nâng cao được tư tưởng đạo đức cách mạng cho học sinh.
Nhưng người giáo viên cần có sự uyển chuyển, linh động trong cách tích hợp theo
5
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
từng đối tượng học sinh, biến cái “cao siêu” trong suy nghĩ của các em thành
những cái “thật gần”, để các em dễ dàng tiếp nhận. Từ đó, việc tích hợp đạo đức
tư tưởng Hồ Chí Minh trong bài dạy thật sự có giá trị góp phần hình thành nhân
cách, lối sống, lối sinh hoạt theo đúng Pháp luật, nội qui của nhà trường cho học
sinh, nhằm hạn chế vấn đề học sinh vi phạm nội qui nhà trường như thời gian qua.
2/. Nội dung phương pháp về việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức
Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
2.1. Những công việc giáo viên cần chuẩn bị
Để có một giáo án tốt, một tiết dạy tốt, đòi hỏi người giáo viên phải xem việc

chuẩn bị của giáo viên là khâu quan trọng. Nhưng đối với những bài dạy liên quan
đến việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh thì giáo viên cần phải
đầu tư cho sự chuẩn bị kĩ hơn, bởi vì yêu cầu giáo viên phải xác định được nội
dung cần lồng ghép, lồng ghép ở mục nào, chi tiết nào, cách lồng ghép như thế nào
cho phù hợp với bài dạy, đối tượng học sinh và đặc biệt là khía cạnh đạo đức, hành
vi nào của các em học sinh cần sữa đổi, cần học tập theo tấm gương của Bác???…
Để giải quyết tốt các yêu cầu trên, người giáo viên phải biết chọn lọc kiến
thức, linh hoạt vận dụng, ấn định rõ thời gian thực hiện, nội dung cần giáo dục
mang tính cấp thiết nhất,…. giáo viên cần tránh “sa đà”, gây phản tác dụng.
2. 2. Một số phương pháp lồng ghép trong bài dạy Lịch sử Việt Nam lớp 12
Để thực hiện việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong
dạy học lịch sử, giáo viên có thể sử dụng nhiều hình thức như: dùng hình ảnh, tư
liệu, phim tư liệu, kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh, trích dẫn những câu nói của
Bác, của các nhà lãnh đạo, nhà thơ, nhà văn,…
2.2.1 Nội dung cần tích hợp ở bài 12: Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt
Nam từ năm 1919 đến năm 1925
Để giáo dục cho học sinh tinh thần yêu nước, ý chí quyết tâm tìm con đường
cứu nước cho dân tộc, đặc biệt là tính tự lập bản thân. Ở bài bày, giáo viên nên kể
chuyện “Hai bàn tay”:
“Khi vào Sài gòn, Nguyễn Tất Thành gặp lại anh Tư Lê người quen cũ lúc
còn ở Phan Thiết. Người tâm sự với Tư Lê:
- Tôi muốn ra các nước phương Tây xem họ làm như thế nào sau đó trở về
giúp đồng bào chúng ta.
- Nhưng chúng ta lấy tiền đâu để đi - Tư Lê nói lại.
Nguyễn Tất Thành giơ hai bàn tay nói:
- Đây tiền đây, chúng ta làm bất cứ việc gì để sống và để đi.
Tư Lê không giữ lời hứa, Người một mình làm phụ bếp trên tàu La-tu-sơ-trơ-
rê-vin ra nước ngoài tìm đường cứu nước ”
Sau khi kể xong mẫu chuyện, giáo viên cần đặt câu hỏi cho học sinh: “Qua
câu chuyện trên, thể hiện đức tính gì ở Người?”

6
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
Giáo viên cần phát vấn ít nhất hai em, để các em trình bày sự nhận thức của
bản thân, sau đó giáo viên chốt ý, rút ra bài học: Câu chuyện thể hiện ý chí và nghị
lực, tinh thần vượt qua khó khăn và thử thách để thực hiện khát vọng là tìm thấy
con đường cứư nước cho dân tộc.
Giáo viên giáo dục học sinh: “Ngoài việc biết ơn Bác đã vượt qua gian lao để
tìm ra con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc, để ta có được cuộc sống như
ngày nay, thì các em cần học ở Người đó là tính tự lập bản thân, vượt qua khó
khăn. Vì, “Bàn tay ta làm ra tất cả; có sức người sỏi đã cũng thành cơm”. Giáo
viên nhắc nhở học sinh, cần phải biết cách tự chăm sóc bản thân mình như: tự giặt
ủi quần áo, các đồ dùng cá nhân và phụ giúp việc nhà,…
Vì sao qua mẫu chuyện trên, giáo viên phải giáo dục học sinh tính tự lập? Bởi
vì, do các em dành nhiều thời gian vào việc học, cha mẹ yêu thương bao biện mọi
thứ cho con, nên hầu hết các em học sinh không biết phụ giúp việc nhà, thậm chí
không biết tự chăm sóc cho bản thân. Vì vậy, giáo viên cần giáo dục học sinh tính
tự lập, ý chí vượt khó, mọi việc đều làm nên từ đôi bàn tay của chính mình.
Ở phần này, nếu có điều kiện, giáo viên có thể cho học sinh xem những đoạn
phim tư liệu về cuộc hành trình cứu nước của Bác sẽ khơi dậy thêm trong các em
lòng khâm phục và kính yêu Bác Hồ trong cuộc hành trình đầy gian vì độc lập tự
do cho Tổ quốc.
Hoặc dạy đến sự kiện: tháng 7/1920 Người đọc “Sơ thảo lần thứ nhất luận
cương về các dân tộc và thuộc địa” của Lê-nin. Giáo viên có thể kể cho học sinh
nghe cảm xúc của Bác lúc bấy giờ: Ngồi một mình trong phòng, Người sung sướng
muốn phát khóc lên, Người nói một mình như đang nói với toàn thể dân tộc “Hỡi
đồng bào bị đọa đày đau khổ, đây là cái cần thiết cho chúng ta đây, đây là con
đường giải phóng cho chúng ta. Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có
con đường nào khác là con đường cách mạng vô sản” ”.
Tâm trạng, nỗi niềm xúc động của Bác khi người tìm thấy con đường cứu
nước đúng đắn cho dân tộc, đã được nhà thơ Chế Lan Viên khắc họa lại một cách

sinh động trong bài thơ “Người đi tìm hình của nước” bằng những câu thơ: “Lệ
Bác Hồ rơi trên chữ Lê Nin phút khóc đầu tiên là phút Bác Hồ cười”.
Qua những câu thơ mô tả đó, giáo viên có thể hỏi học sinh: “Tại sao Bác
khóc? Những giọt nước mắt ấy nói lên điều gì?”
Giáo viên gọi học sinh trả lời và củng cố: Đó là giọt nước mắt của hạnh phúc.
Bác hạnh phúc vì đã tìm ra con đường cứu nước cho dân tộc, đó là khát vọng lớn
nhất, là mục tiêu đã khiến Người quyết định bôn ba. Từ đó, giáo viên có thể giáo
dục học sinh: sống phải có mục tiêu, lý tưởng cao đẹp, phải biết hy sinh vì mọi
người. Khi đạt được mục tiêu, lý tưởng, ta sẽ tìm được niềm hạnh phúc.
Giáo viên cũng có thể giáo dục học sinh về tình yêu thương con người bao la
của Bác Hồ chúng ta, qua đoạn trong hành trình tìm đường cứu nước. Khi đến Mỹ,
Người đã nhìn thấy Tượng Nữ thần Tự do, không giống những du khách khác khi
đến đây người ta chỉ chú ý đến vẻ đẹp về nghệ thuật của bức tượng. Người đã nhìn
rất chăm chú hình ảnh những người phụ nữ da đen đang bị chà đạp được khắc ở
7
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
phía dưới của bức tượng. Người đã ghi lại dưới chân tượng nữ thần tự do dòng chữ
“Ánh sáng trên đầu nữ thần tự do toả rộng khắp trời xanh, còn dưới chân thần tự
do thì người da đen bị chà đạp, số phận người phụ nữ bị chà đạp, đến bao giờ
người da đen mới được bình đẳng với người da trắng? Bao giờ có sự bình đẳng
giữa các dân tộc? Bao giờ người phụ nữ được bình đẳng với nam giới?.
Giáo viên có thể đặt câu hỏi: Qua đoạn văn trên của Bác, em cảm nhận được
điều gì?
Sau đó, giáo viên gọi học sinh trả lời và củng cố: Bác là người có tình yêu
thương con người bao la. Tình yêu của Bác không chỉ dành cho dân tộc ta mà dành
cho tất cả các dân tộc trên thế giới, cho tất cả những ai bị đọa đày đau khổ. Qua đó,
giáo viên giáo dục học sinh tình yêu thương con người, trước tiên là hãy biết yêu
thương gia đình, người thân, bạn bè, yêu các dân tộc trên đất nước Việt Nam ta. Có
yêu thương thì mới có gắn kết với nhau, mới tạo thành khối đoàn kết dân tộc, làm
nên sức mạnh tòan dân để xây dựng đất nước, để chống lại kẻ thù,… Biểu hiện cụ

thể nhất của sự đoàn kết là thương yêu, đùm bọc lẫn nhau, không được chia bè
phía, không nên đánh nhau.
2.2.2 Nội dung cần tích hợp ở bài 13: Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt
Nam từ năm 1925 đến năm 1930
Khi giảng đến nội dung: tháng 6/1925, Người tập hợp thanh niên yêu nước để
thành lập tổ chức “Hội Việt Nam cách mạng thanh niên”, là nhằm để chăm lo bồi
dưỡng tinh thần cách mạng cho thế hệ thanh niên, bồi dưỡng chủ nghĩa Mác-Lê
Nin cho thanh niên. Người mở lớp huấn luyện, đào tạo cho thanh niên yêu nước từ
trong nước sang. Những thanh niên tiêu biểu ấy, sau này trở thành những cán bộ
cốt cán của Đảng sau như đồng chí Trần Phú, Nguyễn Thị Minh Khai, Lê Hồng
Phong….và tổ chức “Hội Việt Nam cách mạng thanh niên” là tiền thân của Đảng
Cộng sản Việt Nam sau này.
Qua đó, giáo viên có thể đặt câu hỏi: “Việc Người trực tiếp mở lớp huấn
luyện, đào tạo lý luận cách mạng cho thanh niên là nhằm mục đích gì? Thể hiện tư
tưởng gì ở Người?”
Sau đó, giáo viên gọi học sinh trả lời và củng cố: Việc Người trực tiếp mở lớp
huấn luyện, đào tạo lý luận cách mạng cho thanh niên là nhằm giúp cho thanh niên
Việt Nam giác ngộ cách mạng, định hướng tư tưởng cách mạng vô sản. Đồng thời,
thể hiện tư tưởng chăm lo bồi dưỡng đội ngũ kế cận, chăm lo giáo dục tưởng cách
mạng cho thế hệ thanh niên, giúp cho học sinh nhận thức được tổ chức Đoàn là
cánh tay đắc lực của Đảng, Hội Việt Nam cách mạng thanh niên là tiền thân của sự
ra đời của Đảng cộng sản Việt Nam.
Từ đó, giáo viên giáo dục học sinh nhận thức được vai trò của thế hệ chính
bản thân các em trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ngày nay, trong sự
nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, thanh niên luôn là lực lượng nòng
cốt. Vì thanh niên là lực lượng có sức trẻ, sức khỏe, có hoài bão, có nghị lực, có tri
thức, dám nghĩ, dám làm…. Tuy nhiên, đa số học sinh (ngay cả học sinh lớp 12),
các em không xác định được hòai bão của mình, ước mơ và phải làm gì để đạt
8
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12

được ước mơ, điều này biểu hiện rõ nhất đó là các em gặp lúng túng khi chọn
ngành, nghề, làm hồ sơ thi đại học, cao đẳng.
2.2.3 Nội dung cần tích hợp ở bài 15: Phong trào dân chủ 1936 – 1939
Khi giảng đến đoạn thành lập Mặt trận nhân dân phản đế Đông Dương. Giáo
viên có thể nói cho học sinh biết tại sao Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh quyết định
thành lập Mặt trận nhân dân phản đế Đông Dương và vai trò của Mặt trận là tập
hợp đoàn kết mọi tầng lớp nhân dân, tạo nên sức mạnh của toàn dân nhằm chống
kẻ thù chung.
Từ đó, giáo viên giáo dục học sinh tinh thần đoàn kết dân tộc, không phân
biệt “Bắc – Nam; lương – giáo; người Kinh hay dân tộc ít người”. Đó mãi là mục
tiêu của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ngày nay, nhằm tạo nên sức mạnh của toàn
dân trong xây dựng và phát triển đất nước, chống âm mưu diễn biến hòa bình của
các thế lực thù địch.
2.2.4 Nội dung cần tích hợp ở bài 16: Phong trào giải phóng dân tộc và
tổng khởi nghĩa tháng Tám năm (1939 – 1945). Nước Việt Nam dân chủ cộng
hoà ra đời
Khi giáo viên giảng đến sự kiện thời cơ tổng khởi nghĩa xuất hiện, giáo viên
nên kể cho học sinh nghe: Lúc bấy giờ, Bác đang bị bệnh rất nặng có nguy cơ
không qua khỏi. Bác cầm tay các đồng chí cách mạng căn dặn “Thời cơ đã đến dù
phải đốt cháy dãy Trường Sơn cũng cố giành cho được độc lập”.
Sau khi kể xong câu chuyện trên, giáo viên nên đặt câu hỏi cho học sinh: Em
có cảm nhận gì qua lời dặn dò của Bác với các đồng chí cách mạng lúc bấy giờ?
Sau đó, giáo viên mời học sinh phát biểu và củng cố: Qua lời dặn dò của Bác,
cho chúng ta thấy, dù đang ở bất cứ hoàn cảnh nào Bác vẫn nghĩ tới dân tộc. Từ
đó, thể hiện lòng yêu nước, thương dân và sự quyết tâm của Người trong vấn đề
giành độc lập dân tộc.
Qua đó, giáo viên cần giáo dục học sinh: tinh thần yêu nước, tinh thần quyết
tâm, phải tập trung tinh thần, vượt qua khó khăn để thực hiện mục tiêu, hoài bão,
ước mơ,…
Hoặc khi giảng đến đoạn sự thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, giáo

viên có thể kể mẫu chuyện: Khi họp ban tổ chức chuẩn bị cho ngày tuyên bố độc
lập, sau khi nghe các đồng chí trong ban tổ chức báo cáo về sự chuẩn cho buổi lễ
xong, Bác nhẹ nhàng nói “Bác nghe các chú báo cáo về sự chuẩn bị cho buổi lễ
khá chu đáo. Tuy nhiên, Bác không nghe chú nào báo với Bác là nhà vệ sinh được
bố trí ở đâu?”.
Sau khi kể xong câu chuyện trên, giáo viên nên đặt câu hỏi cho học sinh: Qua
câu hỏi đó của Bác, các em có nhận xét gì?
Sau đó, giáo viên mời học sinh phát biểu và củng cố: Bác là người luôn tỉ mĩ,
chăm chút từng việc nhỏ. Qua đó, giáo viên giáo dục học sinh: không nên chủ
quan, hãy quan tâm đến tất cả mọi việc của bản thân, gia đình, trường lớp và xã
hội; dù ở bất kì cương vị nào cũng phải lao động, phải làm tất cả mọi việc. Hãy
9
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
làm vệ sinh khi thấy nhà, trường, lớp bẩn,… đừng bao giờ nghĩ “đó không phải là
công việc của mình”, nhằm góp phần giữ gìn vệ sinh, bảo vệ môi trường.
2.2.5 Nội dung cần tích hợp ở bài 17: Nước Việt Nam dân chủ cộng hoà
từ ngày 2/9/1945 đến trước ngày 19/12/ 1946
Giáo viên có thể tích hợp tư tưởng nhân văn của Người, thể hiện qua các biện
pháp giải quyết những khó khăn về nạn đói, nạn dốt sau cách mạng tháng Tám
1945. Giáo viên có thể trình bày: Để giải quyết nạn đói, trước mắt Người phát
động tinh thần “nhường cơm sẻ áo”, “Hủ gạo tiết kiệm”, “Ngày đồng tâm” và Bác
là người thực hiện trước “Mỗi ngày, cứ ba bữa Người nhịn ăn một bữa. Lấy gạo
đó, cứu dân nghèo”. Hoặc trong biện pháp giải quyết nạn dốt, Người từng nói
“Giặc đói, giặc dốt, nguy hiểm tựa giặc ngoại xâm”, vì vậy Người kí sắc lệnh lập
cơ quan “Nha bình dân học vụ”, tiến hành xóa nạn mù chữ. Để giúp học sinh có cái
nhìn chân thật, khắc sâu hơn, giáo viên nên sử dụng những đoạn phim tư liệu.
Qua những kiến thức trên, giáo viên giáo dục học sinh: tinh thần đoàn kết, tiết
kiệm và ý thức tự giác trong học tập. Giáo viên có thể dẫn chứng việc học sinh
lãng phí: có rất nhiều học sinh không thể uống hết một chai nước (10 ngàn đồng),
thì tại sao các em không tiết kiệm bằng cách mua một ly nước (5 ngàn đồng), khi

đó các em tiết kiệm được 5 ngàn đồng và khi các em uống không hết như vậy lại
gây mất vệ sinh, khiến cho những cô chú lao công phải mất thời gian để dọn dẹp.
Trong khi đó, có rất nhiều bạn gặp nhiều khó khăn; hoặc qua đoạn phim tư liệu, ta
thấy những người già, phụ nữ phải điệu con theo đến lớp xóa mù chữ để học chữ,
xóa đi những tàn tích của chế độ cai trị thực dân, trong khi đó việc học của chúng
ta ngày nay với đầy đủ thiết bị hiện đại thì một bộ phận học sinh lại ham chơi, lười
học, tự đánh mất tương lai của chính mình.
Hoặc khi giáo viên giảng đến chủ trương của Đảng và Nhà nước ta, đứng đầu
là Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc hòa với Trung Hoa dân quốc để tập trung đánh
Pháp, sau đó thì ta lại hòa với Pháp để đuổi Trung Hoa dân quốc về nước. Đó là
chủ trương “cứng rắn về nguyên tắc nhưng mềm dẽo về sách lược”, sự nhân
nhượng đó là để cho dân tộc ta cùng một lúc phải đấu tranh với nhiều kẻ thù, tránh
một cuộc chiến tranh bất lợi.
Sau khi giảng xong đoạn này, giáo viên có thể đặt câu hỏi: Chính sách nhân
nhượng của Đảng và Nhà nước ta lúc bấy giờ, ngoài lý do tránh cho dân tộc ta
cùng một lúc phải đấu tranh với nhiều kẻ thù trong hoàn cảnh “vận mệnh dân tộc
như ngàn cân treo sợi tóc”, thì còn lý do quan trọng nào?
Sau đó, giáo viên mời học sinh phát biểu và củng cố: Lý do quan trọng khiến
Đảng và Nhà nước ta, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh thực hiện chính sách
nhân nhượng đó là lòng thương dân, muốn tránh cảnh bom đạn, mong muốn giải
quyết cuộc chiến tranh này bằng phương pháp hòa bình. Từ đó, giáo viên giáo dục
học sinh sự bình tĩnh, tính ôn hòa trong giải quyết vấn đề và có cái nhìn thật đúng
đắn trong chính sách ngoại giao của Đảng và Chính phủ ta hiện nay trong việc giải
quyết vấn đề Biển Đông với Trung Quốc bằng phương pháp hòa bình. Đó chính là
tư tưởng vì dân, thương dân của Bác.
10
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
Hoặc trong bối cảnh kí kết Tạm ước 14/9, Bác có nói “Đây là sự nhân
nhượng cuối cùng. Nếu thực dân Pháp còn lấn tới, ta quyết tâm chiến đấu đến giọt
máu cuối cùng để bảo vệ nền độc lập tự do của Tổ quốc”.

Giáo viên có thể đặt câu hỏi: Với câu nói trên của Bác thể hiện điều gì?
Sau đó, giáo viên mời học sinh phát biểu và củng cố: Thể hiện tư tưởng độc
lập dân tộc, sự quyết tâm đánh kẻ thù xâm lược. Qua đó, giáo viên giáo dục học
sinh tinh thần yêu nước: Việt Nam ta là một dân tộc bé nhỏ, nhưng những chiến
công hiển hách của ông cha ta đã làm “chấn động cả địa cẩu”, ta đã lần lượt đánh
bại hai tên đế quốc hùng mạnh nhất của thế giới tư bản. Từ đó cho thấy, dưới sự
lãnh đạo của Đảng, bằng sức mạnh của dân tộc, bằng tinh thần đoàn kết, ý chí
quyết tâm, dân tộc ta sẽ có đủ khả năng để đánh bại bất cứ kẻ thù xâm lược nào.
Giáo viên kêu gọi học sinh luôn vững niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, luôn
đoàn kết và thể hiện tinh thần yêu nước qua việc học tập, lao động, đóng góp theo
sức lực của mình để bảo vệ độc lập chủ quyền đất nước.
2.2.6 Nội dung cần tích hợp ở bài 18: Những năm đầu của cuộc kháng
chiến toàn quốc chống thực dân Pháp (1946 – 1950)
Trong bài này, sau ngày 6/3/194 và Tạm ước 14/9/1946, Pháp tăng cường
hoạt động khiêu khích, tiến công ta ở nhiều nơi, ngày 18/12/1946, Pháp gửi tối hậu
thư đòi ta giải tán lực lượng tự vệ chiến đấu, để cho Pháp làm nhiệm vụ giữ gìn trật
tự ở Hà Nội. Trước tình huống đó, ngày 19/12/1946, Ban thường vụ TW Đảng,
Chủ tịch Hồ Chí Minh quyết định ra lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến.
“Hỡi đồng bào toàn quốc!
Chúng ta muốn hòa bình, chúng ta phải nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng
nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng quyết tâm cướp nước ta một
lần nữa!
Không! Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất
định không chịu làm nô lệ!
Hỡi đồng bào! Chúng ta phải đứng lên!
Bất kì đàn ông, đàn bà, bất kì người già, người trẻ. Không chia tôn giáo,
đảng phái, dân tộc. Hễ là người Việt Nam phải đứng lên đánh thực dân Pháp để
cứu Tổ quốc. Ai có súng dùng súng, ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì
cuốc, thuỗng, gậy gộc. Ai cũng ra sức chống thực dân Pháp cứu nước.
Hỡi anh em binh sĩ, tự vệ, dân quân!

Giờ cứu nước đã đến. Ta phải hy sinh đến giọt máu cuối cùng, để giữ gìn đất
nước.
Dù phải gian lao kháng chiến, nhưng với một tấm lòng kiên quyết hy sinh,
thắng lợi nhất định về dân tộc ta!”
Để giúp các em cảm nhận được ý chí quyết của Bác, tình cảm của Bác, giáo
viên nên sử dụng đoạn ghi âm lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến do Bác Hồ phát
động.
Sau khi học sinh nghe xong đoạn trích trên, giáo viên có thể hỏi: Em có cảm
nhận gì qua lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Bác?
11
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
Giáo viên cho học sinh trả lời và chốt ý: Thể hiện ý chí quyết tâm đấu tranh
bảo vệ nền độc lập của nước nhà; lời kêu gọi đã thể hiện rõ tinh thần đoàn kết, ý
thức trách nhiệm của mọi công dân. Qua đó, giáo viên giáo dục học sinh ý chí bảo
vệ độc lập chủ quyền dân tộc, tinh thần đoàn kết dân tộc để chống kẻ thù chung
trong bất cứ hoàn cảnh nào, thế lực nào.
Hoặc khi giảng đến đoạn chiến dịch Việt Bắc 1947, giáo viên có thể kể câu
chuyện: “Trong một lần, Người đã đến thăm người tù binh Pháp, giữa mùa đông
giá lạnh, thấy anh rét run người, Bác đã lấy chiếc áo khoác đang mặc trên người
khoác lên người anh ta khiến cho người tù binh Pháp đã rơi lệ”.
Qua câu chuyện trên, giáo viên có thể hỏi: “Em có nhận xét gì về hành động
đó của Bác?”
Sau đó, giáo viên chốt ý: hành động đó của Bác thể hiện tình yêu thương con
người vô bờ bến của Bác, cho dù người đó có thể coi là kẻ thù của mình. Giáo viên
có thể giáo dục học sinh: Với một tù binh Pháp, Bác Hồ của chúng ta còn dành tình
yêu thương như thế, thì tại sao chúng ta là bạn bè của nhau lại không thể thương
yêu nhau, đoàn kết nhau. Tại sao các em lại cứ đánh nhau? Hành động đó sẽ làm
suy yếu sức mạnh đoàn kết dân tộc – một trong những nguyên nhân cơ bản giúp ta
vượt qua khó khăn, đánh bại mọi kẻ thù.
Hay khi giảng đến Chiến dịch Biên giới Thu – Đông 1950, giáo viên có thể

cho học sinh xem hình sau:
Người đang theo dõi mặt trận Đông Khê (Cao Bằng)
12
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
Bác Hồ trực tiếp chỉ đạo Chiến dịch Biên Giới, năm 1950
Sau khi cho học sinh xem hình ảnh trên, giáo viên có thể hỏi: Qua hình ảnh
trên, em có nhận xét như thế nào về Bác?
Sau đó, giáo viên chốt ý: Do tầm quan trọng của chiến dịch Biên giới Thu –
Đông 1950, nên Bác không sợ hy sinh, gian khổ, trực tiếp ra mặt trận chỉ đạo chiến
dịch. Phong cách của Bác rất bình dị, Bác luôn gần gũi với các chiến sĩ, ở trong
những căn chòi tranh như thế. Bác chưa bao giờ tự cho mình có quyền được hưởng
những đặc quyền, đặc lợi. Từ những phẩm chất cao quí đó của Bác, giáo viên giáo
dục học sinh về ý chí, không sợ hy sinh, gian khổ, sự bình dị, không nên đua đòi,
lối sống chan hòa, tình cảm với mọi người xung quanh.
Để nói thêm về tính bình dị, giáo viên có thể sử dụng minh họa bằng câu nói
sau của Bác: “Tôi có một ham muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho nước nhà
hoàn toàn độc lập, dân ta hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc,
ai cũng được học hành. Nếu nhân dân tín nhiệm tôi đứng ra gánh vác công việc
nước, không được nhân dân tín nhiệm thì tôi về làm bạn với trẻ chăn trâu và cụ
già hái củi…”.
Hay giáo viên có thể dùng câu chuyện: nhà nước đề nghị phong tặng huân
chương và tạc tượng Bác. Bác nói “Đất nước có chiến tranh các chú để đồng đúc
đạn để đánh giặc”.
Qua câu nói trên, cho thấy Bác Hồ của chúng ta vô cùng giản dị, dù ở cương
vị nào lối sống của Người cũng giản dị, một đôi dép cao su, bộ đồ ka ki đã ngả
màu với thời gian. Người sống giản dị nhưng không tầm thường, trên thế giới
không có vị lãnh tụ nào mà suốt cuộc đời với bộ đồ kaki đã ngả màu với đôi dép
cao su đã mòn gót, sống trong ngôi nhà sàn. Người sống thanh bạch không ham địa
vị, không màng danh lợi.
13

Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
Đức tính giản dị của Người đã được nhà thơ Tố Hữu ca ngợi “Mong manh áo
vải hồn muôn trượng, hơn tượng đồng phơi những lối mòn”. Và cũng có một nhà
báo nước ngoài khi nhận xét về Người “Người giống một thầy giáo ở nông thôn
hơn là vị chủ tịch nước”.
Qua đó, giáo viên giáo dục học sinh tính giản dị, không đua đòi. Vì đua đòi,
trưng diện là lãng phí, tiêu tốn tiền bạc nhiều vào cho những khoản chi tiêu vô bổ,
trong khi các em còn đang đi học, sống phụ thuộc vào gia đình và gia đình phải lao
động vất vã mới làm ra đồng tiền. Vì vậy, các em phải biết tiết kiệm.
Hay giáo viên sử dụng bài thơ “Cần, Kiêm, Liêm, Chính” (Bác viết vào tháng
6/1947)
Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông.
Đất có bốn phương: Đông, Tây, Nam, Bắc.
Người có bốn đức: Cần, Kiêm, Liêm, Chính.
Thiếu một mùa, thì không thành trời.
Thiếu một phương, thì không thành đất.
Thiếu một đức, thì không thành người. ”
Qua bài thờ đó, giáo viên có thể hỏi: “Qua bài thơ này, Bác đã xác định muốn
thành người thì phải hội tụ đủ những đức tính nào? Bản thân các em nhận thấy
mình đã hội tụ đủ những đức tính đó chưa? Giáo viên có thể hướng dẫn học sinh
nên làm gì để trở thành người:
Để thực hiện đức tính Cần, khi thấy trường lớp mất vệ sinh thì các em hãy tự
giác dọn vệ sinh, thấy rác thì nhặt; về nhà phải biết phụ giúp việc nhà, tham gia
dọn vệ sinh đường làng, ngõ xóm,
Để thực hiện đức tính Kiệm: các em chỉ cần thực hiện những việc làm rất thiết
thực như: vào buổi sáng, nếu ánh sáng không đủ thì các em nên bật đèn chiếu sáng
trong lớp học nhưng vào buổi sáng tiết trời còn mát vì vậy các em không nên bật
quạt nhằm tiết kiệm điện; hay đăng kí những xuất cơm từ thiện để giảm bớt một
khoản chi cho gia đình; hay nên đi học bằng xe đạp để không phải mất tiền và rèn
luyện thêm sức khỏe, không vi phạm an toàn giao thông

Để thực hiện đức tính Liêm: không được tham lam, dối trá, trong thi cử không
được quay cóp, xem bài bạn, hãy nỗ lực học tập và lao động bằng chính sức lực
của mình, hãy sống thanh cao và liêm khiết.
Để thực hiện đức tính Chính: là phải chân thành, thẳng thắn đóng góp ý khi
thấy bạn khi thấy bạn sai trái, luôn đấu tranh vì lẽ phải, chống các biểu hiện tiêu
cực
2.2.7 Nội dung cần tích hợp ở bài 19: Bước phát triển củi cuộc kháng
chiến toàn quốc chống thực dân Pháp (1951 – 1953)
Ở bài nay, giáo viên có thể tích hợp ở nội dung: xây dựng và phát triển hậu
phương vững mạnh. Nhằm xây dựng hậu phương vững mạnh để chuẩn bị cho một
14
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
giai đoạn mới của cuộc kháng chiến, đầu 1953, Đảng ta tiến hành cải cách ruộng
đất, thực hiện 5 lần giảm tô và cải cách ruộng đất ở Thái Nguyên, Thanh Hóa. Giáo
viên nhấn mạnh, cải cách ruộng đất trong kháng chiến là một sáng tạo của cách
mạng Việt Nam trong việc kết hợp dân tộc – dân chủ.
Khi giảng, giáo viên nhấn mạnh cụm từ “dân tộc – dân chủ” và nên đặt câu
hỏi: “Tại sao, cải cách ruộng đất trong kháng chiến được coi là sự sáng tạo của
cách mạng Việt Nam trong việc kết hợp dân tộc – dân chủ?”
Sau khi cho học sinh phát biểu, giáo viên chốt ý: Vấn đề dân tộc – dân chủ là
tư tưởng cót lõi của Bác, được thể hiện trong Cương lĩnh chính trị đầu tiên của
Đảng, đó là đánh đế quốc và phong kiến. Đánh đế quốc là giành độc lập dân tộc,
đánh phong kiến là giải quyết vấn đề bình đẳng giai cấp trong xã hội, đặc biệt là
giải quyết vấn đề ruộng đất. Mặc dù, năm 1953 cuộc kháng chiến của dân tộc ta
đang chuyển sang giai đoạn mới nhưng vấn đề ruộng đất vẫn được Đảng ta và Bác
quan tâm và quyết định thực hiện cuộc cải cách ruộng đất nhằm chăm lo quyền lợi
cho nhân dân và cũng là chuẩn bị cho vấn đề phát triển hậu phương kháng chiến.
Đó cũng là tư tưởng vì dân, thương dân của Người. Qua đó, giáo viên giáo dục học
sinh hãy luôn sống vì mọi người, hãy đặt quyền lợi của tập thể lên trên quyền lợi
của bản thân mình, hãy vì lợi ích chung của xã hội.

2.2.8 Nội dung cần tích hợp ở bài Bài 20: Cuộc kháng chiến toàn quốc
chống thực dân Pháp kết thúc (1953 – 1954)
Trong bài giảng này, có nhiều nội dung để giáo viên tích hợp việc giáo dục tư
tưởng Hồ Chí Minh như: hình ảnh Bác cùng Bộ Chính trị bàn kế hoạch đánh Điện
Biên Phủ, hình ảnh Bác gắn huy hiệu Chiến sĩ Điện Biên Phủ cho những chiến sĩ
đạt thành tích xuất sắc trong chiến dịch, nhưng nội dung đáng để giáo viên chú ý
nhất để đưa vào việc giáo dục tư tưởng học sinh đó là lời dặn dò của Bác đối với
Đại tướng Võ Nguyên Giáp trước khi quyết định trận Điện Biên Phủ: “Bác giao
cho chú tòan quyền quyết định trận này. Chú nên nhớ, chắc thắng thì đánh, không
chắc thắng thì không đánh”. Chính lời dặn dò này của Bác là một trong những
nguyên nhân quan trọng khiến Đại tướng phải “một đêm thức trắng” để đưa ra một
quyết định cực kì khó khăn trong cuộc đời làm tướng đó là chuyển từ “đánh
nhanh, thắng nhanh” sang “đánh chắc, thắng chắc”. Và đó là một quyết định vô
cùng đúng đắn của Đại tướng, giúp cho chiến dịch Điện Biên Phủ giành thắng lợi,
giảm bớt sự hy sinh xương máu của nhân dân.
Qua đó, giáo viên giáo dục học sinh: biết cách dùng người và cần phải có
niềm tin ở người mình dùng. Chính sự tin tưởng, kì vọng của Bác dành cho Đại
tướng đã tiếp thêm sức mạnh cho Đại tướng đưa ra quyết định thay đổi chiến thuật
và đã làm nên một chiến thắng “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, buộc thực
dân Pháp phải kí Hiệp định Giơnevơ, kết thúc cuộc kháng chiến chống Pháp xâm
lược.
2.2.9 Nội dung và phương pháp tích hợp ở bài 21: Xây dựng Chủ nghĩa
xã hội ở miền Bắc, đấu tranh chống đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn ở
miền Nam (1954 – 1965)
15
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
Khi giáo viên giảng phần: tình hình nước ta sau hiệp định Giơnevơ đất nước
ta tạm thời chia làm hai miền: miền Bắc được giải phóng tiến lên xây dựng CNXH,
miền Nam chịu ách kìm kẹp của Mĩ- Ngụy. Nhân dân hai miền thực hiện hai
nhiệm vụ khác nhau: Miền Bắc, hàn gắn vết thương chiến tranh, khôi phục kinh tế,

đưa miền Bắc tiến lên CNXH đạt nhiều thành tựu; Miền Nam, tiếp tục cuộc cách
mạng dân tộc dân chủ nhân dân, trực tiếp đấu tranh chống Mĩ và tay sai giành
nhiều thắng lợi.
Giáo viên nên giáo dục tinh thần lao động của nhân dân miền Bắc và tinh thần
chiến đấu dũng cảm của nhân dân miền Nam: miền Bắc với vai trò là hậu phương,
nhân dân miền Bắc thi đua sản xuất thực hiện mục tiêu kế hoạch 5 năm xây dựng
CNXH và đảm bảo sự chi viện cho chiến trường miền Nam; nhân dân miền Nam
làm nên phong trào Đồng Khởi, đánh thất bại chiến lược “Chiến tranh đặt biệt”.
Sau thất bại của chiến lược “Chiến tranh đặt biệt”, Mĩ trực tiếp nhảy vào miền
Nam, Bác đã kêu gọi cả nước đứng lên chống Mĩ. Người nói “Dù Mĩ có đưa mấy
chục vạn quân vào miền Nam, nhân dân ta cũng quyết tâm đánh bại chúng, chúng
càng thua đau ở miền Nam thì chúng điên cuồng ném bom miền Bắc. Đế quốc Mĩ
giống như con thú dữ bị thương cố giãy giụa trước hơi thở cuối cùng. Không có gì
quí hơn độc lập tự do. Đến ngày thống nhất ta xây dựng đất nước đàng hoàng
hơn tươi đẹp hơn…”
Qua câu nói đó của Bác, giáo viên giúp choc học sinh thấy được khả năng dự
đoán tình hình rất chính xác của Bác (thất bại ở miền Nam, Mĩ sẽ đưa quân đánh
phá miền Bắc) và niềm tin tất thắng, tư tưởng không có gì quí hơn độc lập tự do.
Từ đó, giáo viên giáo dục cho học sinh: trong cuộc phải biết hoạch định được kế
hoạch, dự báo được tình hình, tin tưởng vào khả năng thực hiện, niềm tin vào
tương lai tươi sáng và hãy luôn nhớ “chính nghĩa luôn thắng hung tàn”.
2.2.10 Nội dung và phương pháp tích hợp ở bài 22: Nhân dân hai miền
trực tiếp chiến đấu chống đế quốc Mỹ xâm lược. Nhân dân miền Bắc vừa
chiến đấu vừa sản xuất (1965-1973)
Cuộc kháng chiến chống Mĩ của dân tộc ta giai đoạn (1965-1973) là thời kì ác
liệt nhất vì Mĩ đưa quân sang trực tiếp tham chiến ở miền Nam bằng chiến lược
“Chiến tranh cục bộ”. Lúc bấy giờ, tuổi của Bác đã cao, sức đã yếu nhưng mỗi
buổi sáng thức dậy Bác đều gọi các chiến sĩ bảo vệ vào hỏi miền Nam hôm nay
thắng lợi ở đâu, đồng bào ta trong đó thế nào. Bác có một ước mơ khi nước nhà
thống nhất sẽ vào thăm đồng bào miền Nam. Nhiều lúc khi còn chiến tranh Bác đề

nghị vào thăm miền Nam nhưng các đồng chí Trung ương không đồng ý. Bác vẫn
thường luôn nói “Miền Nam trong trái tim tôi”. Cứ mỗi độ xuân về, Tết đến Người
đều viết thư chúc Tết đồng bào cả nước, bài thơ chúc Tết cuối cùng của Người
(1968) đã căn dặn đồng bào cả nước “Đánh cho Mĩ cút, đánh cho ngụy nhào, Bắc
Nam sum họp xuân nào vui hơn” và rồi Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã yên giấc
nghìn thu khi chưa một lần được vào miền Nam.
Mĩ ngày càng đẩy mạnh cuộc chiến tranh lên qui mô lớn trên khắp cả nước,
hai lần thực hiện chiến tranh phá hoại miền Bắc nhưng nhân dân cả nước đã biến
đau thương thành hành động, quyết tâm thực hiện Di chúc thiêng liêng của Người,
16
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
lập nên nhiều chiến thắng oanh liệt, đỉnh cao là trận Điện Biên Phủ trên không cuối
năm 1972 trên bầu trời Hà Nội, buộc Mĩ phải kí kết Hiệp định Pari, rút hết quân về
nước.
Qua nổi lòng ấy của Bác, sự quyết tâm của nhân dân hai miền: giáo viên cần
giáo dục học sinh lòng biết ơn sâu sắc đối với Bác Hồ. Để đền đáp phần nào công
lao và tình yêu thương của Người dành cho đồng bào cả nước nói chung và nhân
dân miền Nam nói riêng, thế hệ thanh thiếu niên Việt Nam hôm nay cần phải ra
sức học tập, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đó là trách nhiệm của mỗi công dân Việt
Nam.
2.2.11 Nội dung và phương pháp tích hợp ở bài 23: Khôi phục và phát
triển kinh tế – xã hội ở miền Bắc, giải phóng hoàn toàn miền Nam (1973 –
1975)
Khi giảng đến nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu
nước, giáo viên cần khẳng định vai trò quan trọng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Mặc
dù Bác đã ra đi, nhưng chính tư tưởng “không có gì quí hơn độc lập tự do” của
Người là mục tiêu để nhân dân cả nước quyết tâm đánh Mĩ, quyết tâm thực hiện Di
chúc thiêng liêng của Người “Đánh cho Mĩ cút, đánh cho ngụy nhào, Bắc Nam
sum họp xuân nào vui hơn”. Và đại thắng mùa Xuân năm 1975 đã làm cho “Bắc
Nam sum họp xuân, thỏa lòng Bác mong”.

Từ đó, giáo viên giáo dục học sinh có thêm ý chí, quyết tâm, nghị lực trong
cuộc sống. Khi đứng trước một việc gì khó thì ta phải tập trung, cố gắng hết sức
mình, phải quyết tâm thì sẽ thành công.
2.2.12 Nội dung và phương pháp tích hợp ở bài 24: Việt Nam trong năm
đầu sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước 1975
Ở bài này, giáo viên chú ý đến hai nội dung: thứ nhất là thống nhất đất nước
về mặt Nhà nước, thứ hai là việc Việt Nam trở thành là thành viên của Liên hợp
quốc và mở rộng vấn đề bằng sự kiện Việt Nam được bầu làm thành viên không
thường trực của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc nhiệm kì 2008-2009.
Khi giảng hai nội dung trên, giáo viên có thể đặt hai câu hỏi:
- Tại sao phải nhanh chóng tiến hành thống nhất đất nước về mặt Nhà nước?
- Sự kiện Việt Nam được bầu làm thành viên không thường trực của Hội đồng
bảo an Liên hợp quốc có ý nghĩa như thế nào?
Sau khi để học sinh trả lời, giáo viên củng cố kiến thức:
Câu hỏi 1: Ngoài lý do là những khác biệt về đặc điểm chính trị ở hai miền
Nam – Bắc (gv so sánh cho học sinh thấy), thì thống nhất đất nước về mặt Nhà
nước là nguyện vọng thiêng liêng nhất của Bác và cả dân tộc Việt Nam.
Câu hỏi 2: Sự kiện Việt Nam được bầu làm thành viên không thường trực của
Hội đồng bảo an Liên hợp quốc đã nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc
tế và đó cũng là mong ước của Người được thể hiện trong lá thư gởi thanh thiếu
niên Việt Nam nhân ngày khai trường đầu tiên (5/9/1945) “Non song Việt Nam có
17
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
được vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có được sánh vai với cường quốc Năm
châu hay không là một phần ở công học tập của các cháu”.
Qua những nội dung trên, giáo viên giáo dục học sinh về ý thức dân tộc: kiên
quyết bảo vệ độc lập chủ quyền của dân tộc, cố gắng phấn đấu học tập và lao động
để làm rạng danh non sông Việt Nam, dân tộc Việt Nam.
2.2.13 Nội dung và phương pháp tích hợp ở bài 26: Đất nước trên con
đường đổi mới đi lên Chủ nghĩa xã hội (1986 – 2000)

Ở bài giảng này, khi dạy đến phần thành tựu của Việt Nam trên đường đổi
mới (giai đoạn 1986-1990): Từ chỗ thiếu ăn, chúng ta đã vươn lên đáp ứng được
nhu cầu trong nước, có dự trữ và xuất khẩu, đời sống nhân dân ổn định và đạt
nhiều thành tựu giáo viên nên đặt câu hỏi: Nguyên nhân nào giúp cho Việt Nam
ta đạt nhiều thành tựu trên?
Sau đó giáo viên chốt ý: Nguyên nhân thắng lợi là do đường lãnh đạo đúng
đắn của Đảng và quan trọng là tinh thần lao động, sáng tạo của nhân dân ta.
Qua đó, giáo viên cần khẳng định: Chứng tỏ đường lối đổi mới của Đảng là
đúng đắn, phù hợp với nguyện vọng của nhân dân. Từ đó, giáo viên giáo dục học
sinh: tinh thần lao động, sự kiên định vào sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt
Nam.
Ngoài ra, giáo viên có thể mở rộng vấn đề, liên hệ thực tiễn để giáo dục học
sinh: Ngày nay, trong xu thế hội nhập quốc tế, Nhà nước ta thực hiện đường lối đối
ngoại tích cực quan hệ giao lưu với thế giới, nhưng vẫn giữ quan điểm “Hòa nhập
chứ không hòa tan, Việt Nam muốn là bạn với tất cả các nước trên thế giới”. Cả
dân tộc ta đang khép lại quá khứ hướng tới tương lai để xây dựng đất nước. Đưa
nước ta trở thành nước công nghiệp hiện đại.
Giáo viên cần khẳng định với học sinh rằng: “Chúng ta chỉ khép lại quá khứ
chứ không bao giờ quên quá khứ”. Khi hội nhập quốc tế, thì cơ hội để Việt Nam ta
vươn xa rất nhiều, nhưng mối đe dọa cũng rất lớn, đặc biệt là ta đang đứng trước
âm mưu diễn biến hòa bình, sự đồng hóa về mặt văn hóa, nguy cơ đi chệch hướng
XHCN Từ đó, giáo viên giáo dục học sinh: sự kiên định về tư tưởng, bình tĩnh
trước mọi diễn biến, xây dựng kinh tế, văn hóa đạm đà bản sắc văn hóa; không bảo
thủ mà phải biết tiếp thu có chọn lọc những tinh hoa văn hóa của các nước. Giáo
viên cần giáo dục học sinh những vấn đề liên quan đến trang phục, đầu tóc, tác
phong, lối sống phản cảm của một bộ phận học sinh.
IV. KẾT QUẢ
Khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm này vào dạy học, giáo dục học sinh tôi
nhận thấy đạt được rất nhiều lợi ích:
- Bản thân tôi hiểu nhiều hơn về tư tưởng Hồ Chí Minh.

- Việc tiến hành tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh vào bài dạy trở nên đơn giản
hơn.
- Học sinh tiếp nhận tư tưởng Hồ Chí Minh một cách chủ động hơn, hứng thú
hơn trong học tập bộ môn lịch sử và tiến hành làm theo tấm gương đạo đức của
18
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
Bác bằng những việc làm thiết thực như: thực hành tiết kiệm, giữ gìn vệ sinh, đoàn
kết với bạn bè,…
Qua việc khảo sát trắc nghiệm từ học sinh của 02 có thể gọi là “cá biệt’, tôi
nhận được kết quả phản hồi như sau:

Lớp
Trước khi áp dụng Sau khi áp dụng
Sự tiếp thu tư
tưởng HCM
Thực hiện làm
theo
Sự tiếp thu tư
tưởng HCM
Thực hiện
làm theo
Lớp 12c5 52% 37% 80% 61%
Lớp 12c6 64% 49% 93% 78%
V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
- Từ những con số trên đã chứng minh được biện pháp thực hiện của tôi có
khao học, đạt hiệu quả cao, góp phần ổn định nề nếp, nâng cao nhận thức của học
sinh.
- Bản thân tôi đã tự học được rất nhiều điều từ tư tưởng Hồ Chí Minh và ứng
dụng vào công tác cũng như trong thực tiễn của cuộc sống. Kết quả là tôi vừa được
Huyện ủy Nhơn Trạch tuyên dương gương điển hình “Học tập và làm theo tấm

gương đạo đức Hồ Chí Minh” trong đợt sơ kết 3 năm thực hiện Chỉ thị 03 của Bộ
Chính trị (vào ngày 19/5/2014).
- Việc tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh vào việc đạo đức học sinh có thể được
áp dụng vào bất kì môn học nào, không chỉ là các bộ môn khoa học xã hội như
quan niệm sai lầm của nhiều giáo viên.
- Từ nội dung của những mẫu chuyện, câu nói, sự kiện, hình ảnh về Bác được
tôi sử dụng trong đề tài này, đều có thể trở thành tư liệu để các giáo viên chọn lựa,
sử dụng để tích hợp vào nội dung bài giảng của nhiều bộ môn.
VI. KẾT LUẬN
Ở bất kì thời đại nào, xã hội nào thì đạo đức vẫn được xem là gốc, là nền tảng
của sự phát triển nhân cách của con người. Vì vậy, ở mọi quốc gia, dân tộc vấn đề
đạo đức và giáo dục đạo đức luôn được xem là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của
tất cả các tổ chức xã hội, đoàn thể. Nhưng trong đó, vai trò của ngành giáo dục là
quan trọng nhât. Bởi sản phẩm đặc thù của ngành giáo dục là đào tạo con người,
nhưng như Bác đã từng nói “Có tài mà không có Đức là người vô dụng”. Từ đó,
công tác giáo dục đạo đức học sinh là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong
nhà trường phổ thông hiện nay.
Để hoàn thành sứ mệnh, tạo ra những “sản phẩm” hoàn hảo hơn thì mỗi giáo
viên cần phải thực hiện nghiêm túc việc giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh cho học
sinh. Để giúp mỗi học sinh luôn kính yêu Bác và ra sức học tập, rèn luyện, tu
dưỡng phẩm chất đạo đức làm theo lời Bác dạy.
Đồng thời, để thực hiện việc lồng ghép giáo dục đạo đức cho học sinh thông
qua việc lồng ghép giáo dục tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh trong tiết học lịch sử
19
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
thật sự đi vào chiều sâu, thì mỗi giáo viên phải biết linh hoạt, phân bố thời gian,
kiến thức cho phù hợp với từng bài, sử dụng các phương pháp dạy học phù hợp tùy
theo nội dung bài học, tùy theo đối tượng học của từng lớp. Cần giáo dục học sinh
những nội dung gần nhất, cụ thể nhất, thiết thực nhất để học sinh luôn cảm nhận
được tư tưởng Hồ Chí Minh luôn rất gần với mình, không cao siêu, không vĩ đại, ai

cũng có thể học tập và làm theo được. Giáo viên cần tránh tình trạng quá sa đà dẫn
đến việc biến tiết học lịch sử thành tiết kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh, không
truyền thụ hết nội dung trong bài học.
Trên đây là một vài kinh nghiệm của bản thân trong việc tích hợp tư tưởng
đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt nam lớp 12. Trong quá trình biên
soạn, chắc chắn sé không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được sự đóng
góp ý kiến của đồng nghiệp để đề tài này được hoàn thiện hơn.
VII. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Cuộc đời hoạt động của chủ tịch Hồ Chí Minh của Trần Dân Tiên
2. Kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh
4. Các tài liệu liên quan đến cuộc đời hoạt động của Bác
5. Các chuyên đề về tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh (NXB chính trị quốc gia)
6. Tác phẩm văn của chủ tịch Hồ Chí Minh (Hà Minh Đức)
7. Đĩa CD kể chuyện về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh (do Ban Tuyên
giáo Huyện ủy phát hành năm 2013, 2014).
8. Những kiến thức tiếp thu được qua các buổi xem trực tuyến truyền hình
Đồng Nai về chuyên đề về tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh (do GS Hoàng Chi Bảo
giảng).
9. Sách giáo khoa lịch sử 12.
NGƯỜI THỰC HIỆN
(Ký tên và ghi rõ họ tên)
Nguyễn Thanh Tuyền
20
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
MỤC LỤC
Trang
I. Lý do chọn đề tài …………………………………………………………………… 03
II. Thực trạng trước khi thực hiện các giải pháp của đề tài ……………………… 04
1/. Thuận lợi ……………………………………………………………………………… 04
2/. Khó khăn ……………………………………………………………………………… 04

III. Nội dung đề tài …………………………………………………………………… 05
1/. Cơ sở lý luận ………………………………………………………………………… 05
2/. Nội dung phương pháp về việc lồng ghép giáo dục tư tưởng
đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12 …………………. 06
2.1. Những công việc giáo viên cần chuẩn bị ………………………………………. 06
2. 2. Một số phương pháp lồng ghép trong bài dạy Lịch sử
Việt Nam lớp 12 …………………………………………………………………………. 06
2.2.1 Nội dung cần tích hợp ở bài 12: Phong trào dân tộc dân chủ
ở Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1925………………………………………………… 06
2.2.2 Nội dung cần tích hợp ở bài 13: Phong trào dân tộc dân chủ
ở Việt Nam từ năm 1925 đến năm 1930 ……………………………………………. 08
2.2.3 Nội dung cần tích hợp ở bài 15: Phong trào dân chủ 1936 – 1939 ………. 09
2.2.4 Nội dung cần tích hợp ở bài 16: Phong trào giải phóng dân tộc
và tổng khởi nghĩa tháng Tám năm (1939 – 1945). Nước Việt Nam
dân chủ cộng hoà ra đời …………………………………………………………… 09
2.2.5 Nội dung cần tích hợp ở bài 17: Nước Việt Nam dân chủ
cộng hoà từ ngày 2/9/1945 đến trước ngày 19/12/ 1946………… ……………… 10
2.2.6 Nội dung cần tích hợp ở bài 18: Những năm đầu của cuộc
kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp (1946 – 1950) …………………… 11
2.2.7 Nội dung cần tích hợp ở bài 19: Bước phát triển củi cuộc
kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp (1951 – 1953) ……………………….13
2.2.8 Nội dung cần tích hợp ở bài Bài 20: Cuộc kháng chiến toàn quốc
chống thực dân Pháp kết thúc (1953 – 1954)………………………………………. 15
2.2.9 Nội dung và phương pháp tích hợp ở bài 21: Xây dựng Chủ nghĩa
21
Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Lịch sử Việt Nam lớp 12
xã hội ở miỀn Bắc, đấu tranh chống đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn
ở miền Nam (1954 – 1965) …………………………………………………………… 15
2.2.10 Nội dung và phương pháp tích hợp ở bài 22: Nhân dân hai miền
trực tiếp chiến đấu chống đế quốc Mỹ xâm lược. Nhân dân miền Bắc

vừa chiến đấu vừa sản xuất (1965-1973) ……………………………………………. 16
2.2.11 Nội dung và phương pháp tích hợp ở bài 23: Khôi phục và phát triển
kinh tế – xã hội ở miền Bắc, giải phóng hoàn toàn miền Nam (1973 – 1975)… 17
2.2.12 Nội dung và phương pháp tích hợp ở bài 24: Việt Nam trong năm
đầu sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước 1975……………… 17
2.2.13 Nội dung và phương pháp tích hợp ở bài 26: Đất nước trên
con đường đổi mới đi lên Chủ nghĩa xã hội (1986 – 2000) ……………………… 18
IV. Kết quả ……………………………………………………………………………… 18
V. Bài học kinh nghiệm …………………………………………………………………. 19
VI. Kết luận ………………………………………………………………………………. 19
VII. Tài liệu tham khảo …………………………………………………………………. 20

22