các vấn đề cơ bản của cán cân thanh toán quốc tế và thực tiễn tình hình cán cân thanh toán quốc tế của việt nam trong 3 năm trở lại đây

Nhóm 2
1. Đinh Thị Hiền
2. Đinh Thị Ngọc Hân
3. Đặng Quốc Hưng
4. Nguyễn Hồng Hạnh
5. Nguyễn Ngọc Hòa
6. Trần Như Hiển
7. Nguyễn Hoàng Hải
ĐỀ TÀI
“Các vấn đề cơ bản của cán cân thanh toán
quốc tế và thực tiễn tình hình cán cân thanh
toán quốc tế của Việt Nam trong 3 năm trở lại
đây.”
Nội dung Đề tài
I. Các vấn đề cơ bản của cán cân thanh toán quốc tế
1. Khái niệm và giải thích thuật ngữ
2. Kết cấu và các cán cân bộ phận
3. Nguyên tắc hạch toán kép
4. Thặng dư và thâm hụt
5. Hiệu ứng tuyến J
6. Các thừa số trong nền kinh tế mở
II. Thực tiễn tình hình cán cân thanh toán quốc tế ở Việt
Nam trong 3 năm trở lại đây
Đinh Thị Hiền
1. Khái niệm và giải thích thuật ngữ
1. Khái niệm và giải thích thuật ngữ
Khái niệm:
Cán cân thanh toán quốc tế, viết tắt là BOP hay BP
( The Balance of Payments) là một bản báo cáo
thống kê tổng hợp có hệ thống, ghi chép lại giá trị
tất cả các giao dịch kinh tế giữa người cư trú với

người không cư trú trong một thời kỳ nhất định,
thường là một năm.
Các thuật ngữ
a. Kỳ lập BP
Theo yêu cầu của IMF cũng như luật các nước quy định: Bản báo
cáo năm luôn là bảng báo cáo chính thức đối với mỗi quốc gia.
Tùy theo yêu cầu mà BP có thể được lập và báo cáo thường
xuyên hơn theo tháng, quý.
b. Người cư trú và người không cư trú:
Người cư trú và người không cư trú bao gồm các cá nhân, các hộ
gia đình, các công ty, các nhà chức trách và các tổ chức quốc tế.

Người cư trú của một quốc gia là người hội đủ hai tiêu chí:
+ Thời hạn cư trú từ 12 tháng trở lên.
+ Có nguồn thu nhập từ quốc gia nơi cư trú.

Những người không hội đủ hai tiêu chí trên đều trở thành
người không cư trú.
Một số tổ chức đặc biệt
-
Quỹ tiền tệ quốc tế, ngân hàng thế giới, liên hợp quốc là
người không cư trú với mọi quốc gia.
-
Các đại sứ quán, căn cứ quân sự nước ngoài , các lưu học
sinh, khách du lịch là người không cư trú với nước đến và
là người cư trú với nước đi.
-
Các công ty đa quốc gia là người cư trú đông thời tại
nhiều quốc gia. Chi nhánh của công ty đặt tại nước nào là
người cư trú của nước đó.

Các thuật ngữ
c. Tiêu chí để đưa một giao dịch kinh tế vào BP.
Với một quốc gia, tiêu chí để đưa một giao dịch kinh tế vào
BP là giao dịch đó phải được thực hiện bởi người cư trú và
người không cư trú.
d. Đồng tiền sử dụng ghi chép trong BP
Về nguyên tắc, bất kỳ đồng tiền nào cũng có thể được ghi
chép, hạch toán trong BP. Tuy nhiên trên thực tế, đồng tiền
sử dụng trong BP bao gồm:
-
với những nước có đồng tiền tự do chuyển đổi thì đồng tiền
sử dụng hạch toán trong BP thường bằng nội tệ.
Các thuật ngữ
-
Với những nước có đồng tiền ko được tự do chuyển đổi
hoặc thường xuyên biến động, thường sử dụng một ngoại tệ
tự do chuyển đổi sử dụng nhiều nhất trong thanh toán quốc
tế của quốc gia này.
-
Để thống nhất và tạo cơ sở so sánh giữa các nước, đồng tiền
ghi chép trong BP của các nước được ghi thống nhất bằng
SDR.
-
Ngoài ra, tùy theo mục đích sử dụng và phân tích, người ta
có thể lập BP theo các đồng tiền khác nhau bằng cách quy
đổi các hạng mục của BP ra đồng tiền hạch toán ra tỉ giá
chéo.
Các thuật ngữ
Đặng Quốc Hưng
2. Kết cấu và các cán cân bộ phận của BP

2. Kết cấu và các cán cân bộ phận của BP
2.1. Kết cấu của BP.
2.1.1. Kết cấu theo chiều dọc của BP.
Theo chiều dọc, BP bao gồm 4 cột chính là:
-
Cột ‘nội dung giao dịch’.
-
Cột ‘ doanh số thu’
-
Cột ‘ doanh số chi’
-
Cột ‘ cán cân ròng’
Bất kì một khoản chi thu nào đều được ghi vào cột ‘thu’ và có dấu (+).
Bất kỳ một khoản chi nào đều được ghi vào cột ‘chi’ và có dấu (-).
BP luôn tự động cân bằng.
Chênh lệch ‘doanh số thu’ và ‘doanh số chi’ của từng cán cân bộ phận
tạo ra cán cân ròng của cán cân này.
2.1.2. Kết cấu theo chiều ngang.
Do có nhiều các giao dịch thu chi quốc tế, nên BP phải được
kết cấu theo một số tiêu chí nhất định để theo dõi và phân
tích.
Sau đây là tóm tắt kết cấu của BP:
BP
OFB
OB
CA
K
OM
Kết cấu của BP
•

Cán cân tổng thể OB phản ánh tất cả các giao dịch của
nền kinh tế. Trong OB được chia thành hai cán cân bộ
phận chính là cán cân vãng lai CA và cán cân Vốn và tài
chính K. Và do công tác thống kê thường có nhầm lẫn và
sai sót nên theo nguyên tắc bút toán kép, người ta bổ sung
một hạng mục là Lỗi và sai sót OM để BP cân bằng.
•
Tất cả các hoạt động can thiệp của NHTW được phản ánh
tại cán cân bù đắp chính thức OFB.
Kết cấu của BP
•
Do BP được hoạch toán theo nguyên tắc bút toán kép, nên
tổng doanh số thu luôn bằng tổng doanh số chi nhưng
ngược dấu, nghĩa là BP luôn cân bằng.
•
Chênh lệch giữa doanh số thu và doanh số chi của từng
cán cân tạo ra cán cân ròng của cán cân này.
Kết cấu của BP
2.1.3. BP bản ghi chép phản ánh cung cầu ngoại tệ
Lập BP để theo dõi và phân tích hoạt động thương mại quốc tế
và số lượng luồng vốn chạy vào và chạy ra của một quốc gia.
Có thể xem BP là một bản danh mục ghi chép tất cả các khoản
mục đứng đằng sau cung cầu một đồng tiền
Sau đây là ví dụ về các giao dịch kinh tế làm phát sinh cung
cầu ngoại tệ trên thị trường ngoại hối;
Kết cấu của BP
Các giao dịch làm phát
sinh cung ngoại tệ (+)
Các giao dịch làm phát
sinh cầu ngoại tệ (-)

Xuất khẩu hàng hoá Nhập khẩu hàng hoá
Xuất khẩu dịch vụ Nhập khẩu dịch vụ
Thu thu nhập Chi thu nhập
Thu chuyển giao một
chiều
Chi chuyển giao một
chiều
Nhập khẩu vốn. Xuất khẩu vốn.
Giảm dự trữ ngoại hối Tăng dự trữ ngoại hối
Kết cấu của BP
Kết cấu của BP
2.2 Các cán cân bộ phận của BP.
2.2.1. Cán cân vãng lai( Curent Account)
•
Cán cân vãng lai: Phản ánh các luồng thu nhập và chi tiêu
người ta chia CA ra thành 4 cán cân tiểu bộ phận là:
•
Cán cân thương mại – Trade balance
•
Cán cân dịch vụ - Service (SE)
•
Cán cân thu nhập - Income (IC)
•
Cán cân chuyển giao vãng lai một chiều – Current Transfers
(Tr)
2.2.1. Cán cân vãng lai( Curent Account)
2.2 Các cán cân bộ phận của BP.
•
Cán cân thương mại còn được gọi là cán cân hữu hình vì
nó phản ảnh chênh lệch khoản thu chi xuất nhập khẩu hàng

hóa có thể quan sát được bằng mắt thường khi di chuyển
qua biên giới.
•
Xuất khẩu làm phát sinh khoản thu nên ghi có (+)
•
Nhập khẩu làm phát sinh khoản chi ghi nợ (-)
•
Xuất siêu khi các khoản thu lớn hơn khoản chi.
•
Nhập siêu khi các khoản chi lớn hơn các khoản thu.
2.2 Các cán cân bộ phận của BP.
2.2.1.1 Cán cân thương mại
•
Các nhân tố ảnh hưởng lên giá trị xuất nhập khẩu hàng hóa:
- Nhân tố tỷ giá.
- Nhân tố lạm phát.
- Giá cả thế giới của hàng hóa xuất khẩu tăng.
- Thu nhập của người không cư trú
- Thuế quan và hạn ngạch ở nước ngoài.
Các nhân tố ảnh hưởng lên giá trị nhập khẩu hàng hóa cũng giống
như các nhân tố tác động đến giá trị xuất khẩu nhưng có tác động
ngược lại.
2.2 Các cán cân bộ phận của BP.
2.2.1.1 Cán cân thương mại
•
Bao gồm các khoản thu, chi từ các hoạt động dịch vụ giữa
người cư trú với người không cư trú ví dụ như: Du lịch,
bảo hiểm, du học,viễn thông, thông tin …vv
•
Xuất khẩu dịch vụ phát sinh cung ngoại tệ (cầu nội tệ) ghi

có (+)
•
Nhập khẩu dịch vụ phát sinh cầu ngoại tệ (cung nội tệ) ghi
nợ (-)
•
Các nhân tố ảnh hưởng lên giá trị xuất nhập khẩu dịch vụ
cũng giống như các nhân tố xuất nhập khẩu hàng hoá.
2.2.1.2 Cán cân dịch vụ ( Services- SE)
2.2 Các cán cân bộ phận của BP.
•
Thu nhập của người lao động: Là các khoản tiền lương,
tiền thưởng, và các khoản thu nhập khác bằng tiền, hiện
vật do người không cư trú trả cho người cư trú và ngược
lại.
•
Các nhân tố ảnh hưởng lên thu nhập của người lao động
bao gồm: Số lượng và chất lượng của những người lao
động ở nước ngoài.
2.2.1.3.Cán cân thu nhập ( Incomes Balance -IC)
2.2 Các cán cân bộ phận của BP.
•
Thu nhập về đầu tư: là các khoản thu từ lời nhuận đầu tư
trực tiếp, lãi từ đầu tư vào giấy tờ có giá và các khoản lãi
đến hạn phải trả của các khoản vay giữa người cư trú và
người không cư trú.
•
Nhân tố chính ảnh hưởng lên giá trị thu nhập về đầu tư là
số lượng đầu tư và tỷ lệ sinh lời ( hay mức lãi suất) của
dự án đã đầu tư trước đây. Yếu tố tỷ giá chỉ đóng vai trò
thứ yếu.

2.2.1.3.Cán cân thu nhập ( Incomes Balance -IC)
2.2 Các cán cân bộ phận của BP.
•
Bao gồm các khoản viện trợ không hoàn lại, quà tặng, quà
biếu và các khoản chuyển giao khác bằng tiền, hiện vật cho
mục đích tiêu dùng do người không cư trú chuyển cho người
cư trú và ngược lại.
•
Các khoản thu phát sinh cung ngoại tệ ( cầu nội tệ) ghi có (+)
•
Các khoản chi phát sinh cầu ngoại tệ ( cung nội tệ) ghi nợ (-)
2.2.1.4.Cán cân chuyển giao vãng lai một chiều (curent transfer - Tr)
2.2 Các cán cân bộ phận của BP.