Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
MỤC LỤC
PHẦN HÌNH THỨC Trang
1. Mục lục 1
2. Lời ngỏ 2
PHẦN NỘI DUNG
A. PHẦN MỞ ĐẦU
* Tên đề tài:
I. Lý do chọn đề tài 3
II. Mục đích nghiên cứu 4
III. Đối tượng và khách thể nghiên cứu 4
IV. Nhiệm vụ nghiên cứu 5
V. Giả thuyết nghiên cứu 5
VI. Phương pháp nghiên cứu của đề tài 6
VII. Giới hạn nghiên cứu 8
B. NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
I. Cơ sở lý luận liên quan đế đề tài 9
II. Biện pháp thực hiện trong việc chia nhóm 10
III. Các biện pháp tổ chức hoạt động nhóm 13
IV. Sử dụng điểm nhóm 21
V. Đánh giá kết quả kiểm tra 22
C. BÀI HỌC KINH NGHIỆM 23
D. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
I. Kết luận 24
II. Khuyến nghò 25
E. MẪU PHỤ LỤC
* Mẫu 1 26
* Mẫu 2 27
* Mẫu 3 28
F. TÀI LIỆU THAM KHẢO 29
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
1
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
LỜI NGỎ
∗∗∗
- Hướng đổi mới phương pháp dạy học hiện nay ở trường THCS là
tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh, khơi dâïy và phát triển khả
năng tự học, nhằm hình thành cho học sinh tư duy tích cực, độc lập, sáng
tạo, nâng cao năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề, rèn luyện kó năng
vào thực tiển. Qua thời gian nghiên cứu dạy học theo phương pháp mới,
đồng thời căn cứ vào chỉ đạo của nghành và tình hình thực tế của đơn vò.
Nhằm tìm ra một phương pháp dạy học cho bản thân, để góp phần nâng
cao chất lượng dạy và học, với những suy nghó đó! Nên tôi đã tập trung
nghiên cứu đề tài “ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM MÔN TOÁN BẬC
TRUNG HỌC CƠ SỞ”.
- Biển học là vô bờ, tôi nghó rằng: Mỗi thầy cô giáo cũng như mỗi học
sinh đều có con đường riêng để đến với kiến thức. Với đề tài nghiên cứu
này, trong điều kiện thời gian còn hạn chế, phương tiện dạy học còn khó
khăn, cho nên không tránh khỏi những thiếu sót. Tuy vậy, với sự tập trung
nghiên cứu, kết hợp vời việc giảng dạy nhiều năm, bản thân đã rút ra
những kinh nghiệm, những bài học tổ chức hoạt động nhóm trong tiết dạy,
góp phần phát huy khả năng lónh hội kiến thức của người học.
- Qua đề tài này một lần nữa bản thân xin chân thành cảm ơn sự
giúp đỡ chân tình của lãnh đạo phòng giáo dục Huyện Cái Bè, thầy cô là
Hiệu trưởng, Hiệu phó các trường, cùng các bạn đồng nghiệp và các em học
sinh giúp đỡ tôi hoàn thành đề tài này!.
- Cuối cùng, rất mong được sự đóng góp chân tình của các cấp lãnh
đạo, quý thầy cô đồng nghiệp, cùng các bậc cha mẹ học sinh.
Chân thành cám ơn!
Mỹ Lương, ngày 29 tháng 02 năm 2008
Trần Văn Dũng
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
2
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
A. PHẦN MỞ ĐẦU
Tên đề tài:
TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM MÔN TOÁN BẬC TRUNG HỌC CƠ SỞ
I/. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
1) Lý do khách quan:
- Thực hiện nghò quyết số 40/ QH 10, chỉ thò số 14/2001/CT. TTg của Thủ Tướng
Chính Phủ về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, chỉ thò số 40-CT/TW ngày
15/6/2004 của Ban Bí Thư Trung Ưng Đảng về việc nâng cao chất lượng đội ngũ Giáo
Viên và cán bộ quản lí giáo dục.
- “ Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ
động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học, bồi
dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiển, tác
động đến tình cảm, đem lại niềm vui hứng thú học tập cho học sinh” ( Luật giáo dục,
điều 24.2).
- Sự phát triển của Khoa học - Công nghệ ngày nay đòi hỏi nguồn lực lượng lao
động phải năng động sáng tạo đáp ứng nền công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, sự
thử thách trên con đường hội nhập kinh tế thế giới, bằng sự cạnh tranh nền kinh tế tri
thức, đòi hỏi phải đổi mới nội dung và phương pháp giáo dục phổ thông nói chung và
môn Toán nói riêng tạo ra những con người lao động sáng tạo, linh hoạt đáp ứng sự
phát triển kinh tế xã hội.
- Trong thực tế phương pháp dạy học bộ môn Toán ở Trường Trung Học Cơ Sở ở
nước ta phổ biến vẫn là cách dạy truyền thụ kiến thức trong sách giáo khoa, “ Thầy
đọc trò chép”.
- Từ những tư tưởng chỉ đạo chiến lược của Đảng ta là đòi hỏi ngành giáo dục
nói chung và Trường Trung Học Cơ Sở nói riêng, là lực lượng nồng cốt huy động lực
lượng xã hội tham gia giáo dục, để hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ đề ra. Ngày nay,
với đường lối chính sách của Đảng và nhà nước là: Không ngừng đổi mới phương pháp
dạy học, đa dạng hóa các loại hình giáo dục- đào tạo, chính vì vậy nên mỗi chúng ta
phải trang bò sẳn cho mình các phương pháp giảng dạy mới, hay, lôi cuốn được học
sinh ham thích học, kích thích niềm đam mê học toán, biết học để vận dụng kiến thức
vào thực tiển, thúc đẩy sự phát triển kinh tế của đất nước.
2) Lý do chủ quan:
a/. Trong nhà trường trung học cơ sở hiện nay, mỗi thầy cô giáo không ngừng
đổi mới phương pháp dạy học nhưng việc tìm ra phương pháp hợp lí, thu hút được học
sinh không phải là một chuyện dễ dàng chút nào!. Vì chúng ta ai cũng có thể biết
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
3
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
được học sinh tỏ thái độ bất hợp tác với thầy cô là chuyện thường tình, nhưng bản thân
thầy cô có nhận ra được đều đó hay không? mới là quan trọng, có những thầy cô vẫn
nghèo nàn với cuốn giáo án cũ kó được mang truyền từ lớp này sang lớp khác thậm chí
mang từ năm này sang năm khác!.
- Phương pháp dạy học của giáo viên vẫn còn nặng nề về thuyết trình, giải thích
sách giáo khoa, còn bò động bởi sách giáo khoa, chưa có sự gia công đáng kể để đề
xuất những phương pháp mới. Việâc sử dụng đồ dùng dạy học còn hạn chế, giáo án sơ
sài, rập khung, chưa thể hiện những hoạt động trên lớp của thầy và trò, sinh hoạt tổ
chuyên môn còn nghèo nàn, thiếu thốn về nội dung phương pháp thiết thực để thúc
đẩy việc đổi mới phương pháp dạy học của thầy cô giáo.
b/. Đổi mới phương pháp học toán hiện nay ở trường trung học cơ sở được tiến
hành theo kiểu phát hiện và giải quyết vấn đề thông qua các hoạt động, học sinh được
học tập cá nhân (tự học) kết hợp làm việc theo nhóm nhỏ ( học tập hợp tác ) dưới sự
điều khiển của giáo viên, Thầy giáo tổ chức tình huống có vấn đề, hướng dẫn học sinh
hoạt động theo trình độ nhận thức của học sinh, Thầy giáo làm trọng tài thảo luận,
tranh luận, chốt lại vấn đề và khẳng đònh kiến thức. Với sự suy nghó đó bản thân tôi
chọn đề tài: “TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM MÔN TOÁN BẬC TRUNG HỌC CƠ
SỞ”, nhằm góp phần giải quyết những vấn đề tồn tại trong cách dạy học cũ kó nêu
trên. Tuy nhiên, mức độ thành công của đề tài còn phụ thuộc vào điều kiện cơ sở vật
chất, hoàn cảnh, tình huống riêng biệt, ngoài ra còn có động cơ học tập của học sinh
và sự quan tâm của các bật cha mẹ học sinh, đặc biệt là lòng nhiệt tình của giáo viên
là nguyên nhân chính dẫn đến thành công của đề tài.
- Qua nhiều năm nghiên cứu đề tài tại Trường Trung Học Cơ Sở Mỹ Lương tôi
muốn dùng liù luận đã được tiếp thu cùng thực tiển để lý giải những vấn đề nêu trên và
kết quả áp dụng của đề tài này.
II/. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
- Nhằm giúp cho người dạy phát huy được tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng
tạo của người học, bồi dưỡng được năng lực tự học, tự rèn, lòng say mê học tập và ý
chí không ngừng vươn lên của học sinh.
- Mọi học sinh được tham gia bài học, không khí học tập thân thiện trong lớp.
- Hiệu quả học tập của học sinh cao, nhiều học sinh thể hiện được khả năng cá
nhân, và có tinh thần giúp đỡ lẫn nhau trong học tập.
- Góp phần thực hiện đổi mới phương pháp dạy học, nhằm khắc phục lối dạy
truyền thụ một chiều.
III/. ĐỐI TƯNG NGHIÊN CỨU VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU:
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
4
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
1) Đối tượng nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu của đề tài là cách tổ chức học nhóm môn toán bậc trung
học cơ sở.
2) Khách thể nghiên cứu:
- Là Ban Giám Hiệu, Giáo Viên chủ nhiệm, Giáo Viên bộ môn ngoài ra còn có
các em học sinh, gia đình học sinh, điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường, môi
trường sống của các em học sinh và giáo viên, sức khỏe của người dạy học cũng phần
nào có liên quan đến tổ chức hoạt động nhóm.
IV/. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:
- Tìm ra những phương pháp tổ chức học nhóm một cách có hiệu quả, giúp
người học phát huy được tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo, bồi dưỡng
năng lực tự học tự rèn, tạo được môi trường lớp học thân thiện đoàn kết giúp đỡ lẫn
nhau.
- Nắm được thực trạng dạy học hiện nay của giáo viên, giúp người dạy có kế
hoạch cụ thể, tránh được tình trạng hoạt động tự phát manh mún không liên tục, tạo
nên hoạt động đều đạêng, chủ động giáo án, đồ dùng dạy học, phiếu học tập, xác đònh
được mục tiêu dạy học.
V/. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU:
* Các giả thuyết đưa ra nghiên cứu trong đề tài là:
- Học sinh lười biếng trong học tập, thụ đọâng, không chủ động tìm kiến thức
trong bài học, không tư duy sáng tạo để giải quyết vấn đề đặt ra trong tiết học, thiếu
sự tập trung , lo ra, không quan tâm đến kiến thức.
- Giáo viên chưa có tâm quyết tổ chức hoạt động nhóm, hoặc là do giáo viên
chưa nắm vững được hình thức tổ chức hoạt động nhóm, chưa thấy được sự phát huy
mạnh mẽ của hoạt động nhóm, xem hoạt động nhóm là hoạt động rườm rà, phiền phức
không hiệu quả.
* Điều tra cụ thể 36 giáo viên của trường trung học cơ sở Mỹ Lương và 20 giáo
viên trường bạn về tổ chức hoạt động nhóm trong tiết dạy năm học 2004-2005 như
sau.
+ Nhận đònh chung:
- Giáo viên có tuổi nghề từ 1-> 18 năm có tổ chức hoạt động nhóm.
- Giáo viên có tuổi nghề từ 19 năm trở lên thì đôi khi có tổ chức hoạt động nhóm.
+ Cụ thể:
HĐ nhóm
Tuổi nghề
Thường xuyên Thỉnh thỏang Đối phó
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
5
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
Tuổi nghề 1->18 năm 58.2% 32.7% 9.1%
Tuổi nghề 19 năm trở lên 30% 50% 20%
- Phụ huynh chưa thật sự quan tâm đến việc học tập của con cái, cho nên học
sinh coi việc mang tập tới trường là một hình thức trả nợ, không coi trọng việc tiếp thu
kiến thức, không cần phải học bài.
- Do cơ sở vật chất của nhà trường còn thiếu thốn ( bảng phụ, bảng nhóm, máy
chiếu, phim trong, ).
- Do só số học sinh quá đông ( thực tế học sinh khối 7 ở trường trung học cơ sở
Mỹ Lương có từ 49->52 học sinh trên một lớp).
VI/. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI:
1) Các phương pháp chủ yếu:
a/. Phương pháp trò chuyện có mục đích:
+ Mục đích:
- Trò chuyện với các lãnh đạo để nghe về cách chỉ đạo thực hiện việc đổi mới
phương pháp dạy học, cụ thể là việc cách tổ chức hoạt động nhóm trong tiết học.
- Trò chuyện với giáo viên để nắm rỏ hơn về những kinh nghiệm trong quá trình
thực hiện tổ chức hoạt động nhóm, nắm thêm về những tâm tư nguyện vọng của giáo
viên và học sinh, để từ đó hoàn chỉnh đề tài nghiên cứu.
+ Nội dung:
- Trò chuyện về kế hoạch soạn giảng đưa tổ chức hoạt động nhóm vào tiết dạy.
- Các phương pháp tổ chức hoạt động nhóm, ưu điểm và hạn chế của phương
pháp đó, từ đó rút ra kinh nghiệm cho bản thân, cũng như trong việc nghiên cứu của
đề tài.
- Trò chuyện với học sinh về cảm nghó của các em trong quá trình thực hiện
hoạt động nhóm.
+ Cách tiến hành:
- Chuẩn bò thật chu đáo các câu hỏi trong suốt quá trình trò chuyện ( đối với
lãnh đạo, giáo viên, học sinh), lưu ý các câu hỏi thật rỏ rằng ngắn gọn, có thiện chí!
- Trực tiếp đi đến trường bạn, hoặc trong quá trình đi công tác hay là trong lúc đi
hội họp (tâm sự trong thời gian nghỉ giải lao).
b/. Phương pháp điều tra trắc nghiệm:
+ Mục đích:
- Nhằm nắm được thực trạng giáo viên tổ chức hoạt động nhóm trong tiết dạy.
- Hiểu rõ cụ thể hơn về công tác chỉ đạo cũng như cách thức tổ chức hoạt động
nhóm của giáo viên và sự yêu thích cách học hoạt động nhóm của học sinh.
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
6
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
+ Nội dung:
- Lập phiếu thăm dò 36 giáo viên của trừơng trung học cơ sở Mỹ Lương, 20 giáo
viên của trường bạn và 10 lãnh đạo thuộc các trường trong huyện Cái Bè, 02 lãnh đạo
và 08 Giáo viên của trường trung học cơ sở Lương Hoà Lạc huyện Chợ Gạo. Nhằm để
nắm bắt được tình hình tổ chức hoạt động nhóm trong và ngoài huyện, qua đó xem có
những thuận lợi, khó khăn gì? Và các biện pháp khắc phục ra sao! Để từ đó hoàn thiện
việc nghiên cứu của đề tài này và đúc kết thành kinh nghiệm cho bản thân.
- Thăm dò 100% học sinh của trường trung học cơ sở Mỹ Lương, và 78 học sinh
trường trung học cơ trong huyện Cái Bè.
+ Cách tiến hành:
- Qua các lần đầu trò chuyện với lãnh đạo, Giáo viên và học sinh của các
trừơng. Song, sau đó đến các trường trong huyện và ngoài huyện (Chợ Gạo) gởi phiếu
thăm dò (Lãnh đạo, giáo viên và học sinh).
- Đồøng thời chọn một số trường đạt chuẩn quốc gia, trường vùng sâu, trường có
cơ sở vật chất nhỏ hẹp.
2) Các phương pháp hỗ trợ:
a/. Phương pháp nghiên cứu tư liệu:
+ Mục đích:
- Nắm được quan điểm chỉ đạo cuả Đảng, Nhà nước, của ngành có liên quan
đến việc nghiên cứu của đề tài.
- Có thêm vốn kinh nghiệm được thể hiện qua tài liệu cách thức tổ chức hoạt
động nhóm của nhiều tác giả.
+ Nội dung:
- Đọc tài liệu: Luật giáo dục, Điều lệ trường phổ thông, Phương pháp dạy học
môn toán ở trường trung học cơ sở ( HOÀNG CHÚNG). Hội nghò tập huấn phương
pháp dạy học toán học phổ thông ( BÔÏ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO). Phương pháp dạy
học đề cương môn toán (NGUYỄN BÁ KIM – BÙI HUY NGỌC). Tài liệu bồi dưỡng
thường xuyên chu kỳ III (2004-2007) môn toán quyển 1.( BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐẠO
TẠO; VỤ GIÁO DỤC TRUNG HỌC). Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên chu kỳ III
(2004-2007) môn toán quyển 2, ( BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐẠO TẠO). Xem đóa các tiết
dạy môn toán có tổ chức hoạt động nhóm.
+ Cách thực hiện:
- Sau khi đọc xong tư liệu tiến hành lập sổ ghi chép.
- Tóm tắt những nội dung trong tư liệu có liên quan đến đề tài, ghi chép trang số
mấy?, dòng thứ mấy? Để khi cần lấy tư liệu ra nghiên cứu có ngay!
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
7
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
- Sắp xếp tư liệu ngăn nắp dễ tìm.
b/. Phương pháp quan sát:
+ Mục đích:
- Nhằm để thức tế chứng kiến cách thức tiến hành tổ chức hoạt động nhóm trong
tiết dạy của giáo viên và quan sát thái độ hợp tác của các em học sinh trong hoạt động
nhóm.
- Quan sát kỹ năng tổ chức của Giáo Viên.
+ Nội dung:
- Dự giờ tất cả Giáo viên giảng dạy trong trường.
- Dự giờ Giáo viên trường bạn ( theo cụm do Phòng Giáo Dục phân công).
- Tham dự hội thảo chuyên đề “ Tổ chức hoạt động nhóm” Của các trường trung
học cơ sở ( Mỹ Lương, Hòa Khánh,Thiện Trí ).
+ Cách tiến hành:
- Dự giờ 100% các tiết hội giảng của trường trung học cơ sở Mỹ Lương.
- Đến dự giờ các trường trong cụm (Hòa Khánh, Thiện trí, Mỹ Trung, ), các
trường ngoài cụm ( Mỹ Lợi B, Mỹ lợi A, An Thái Đông, ).
c/. Phương pháp tổng kết rút kinh nghiệm:
+ Mục đích:
- Giúp người viết đề tài có thêm kinh nghiệm về việc tổ chức hoạt động nhóm
trong tiết dạy.
- Khắc phục được những hạn chế chung của phương pháp tổ chức hoạt động
nhóm.
+ Cách tiến hành:
- Liên hệ bạn bè tìm đọc những tài liệu có liên quan đến đề tài tổ chức hoạt
động nhóm trong tiết dạy.
- Tham khảo ý kiến của Lãnh đạo, Giáo viên, Học sinh của các trường trung học
cơ sở trong và ngoài huyện.
VII/. GIỚI HẠN NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI:
1) Về không gian:
- Toàn bộ học sinh khối 6, khối 9 của trường trung học cơ sở Mỹ Lương, 78 học
sinh ở trường An Thái Đông, Hòa Khánh.
- 10 Hiệu Trưởng ( hiệu Phó) các trường trong huyện, 02 Hiệu Trưởng ( hiệu
Phó) thuộc huyện Chợ Gạo.
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
8
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
- 36 Giáo viên trường trung cơ sở Mỹ Lương, 20 Giáo viên của trường bạn trong
huyện cái bè, 08 Giáo viên dạy môn Toán của trường trung học cơ sở Lương Hòa lạc
huyện Chợ Gạo.
2) Về Thời Gian:
Trong 4 năm:
Năm học: 2004 - 2005
2005 - 2006
2006 - 2007
2007 - 2008
B. PHẦN NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU:
I/. CƠ SỞ LÍ LUẬN CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI:
- Đổi mới phương pháp dạy học là yêu cầu học sinh phải “ Suy nghó nhiều hơn,
làm nhiều hơn, thảo luận nhiều hơn”. Điều đó có nghóa là học sinh phải có sự cố gắng
trí tuệ và nghò lực cao trong quá trình tự lực tiếp cận kiến thức mới, phải thực sự suy
nghó và làm việc một cách tích cực, độc lập đồng thới phải có mối quan hệ cá nhân
trên con đường tìm tồi phát hiện kiến thức mới, lớp học là môi trường giao tiếp của
thầøy và trò, trò- trò. Do đó, cần phát huy tính tích cực môùi quan hệ này bằng hoạt
động hợp tác, tạo điều kiện cho mỗi người nâng cao trình độ qua việc vận dụng hiểu
biết của cá nhân và tập thể.
- Biết đánh giá và hướng dẫn học sinh tự đánh giá trong quá trình dạy học toán.
Kết hợp đánh giá của Thầy với tự đánh giá của trò.
- Hướng đổi mới phương pháp dạy học toán hiện nay ở tường trung học cơ sở là
tích cực hoạt động của học sinh, khơi dậy và phát triển khả năng tự học, nhằm hình
thành cho học sinh tư duy tích cực, độc lập, sáng tạo nâng cao năng lực phát hiện và
giải quyết vấn đề, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiển, tác động đến
tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú cho học sinh.
- Phương pháp dạy học toán hiện nay ở trường trung cơ sở được tiến hành theo
kiểu phát hiện và giải quyết vấn đề thông qua các hoạt động, học sinh được học tập cá
nhân là chính ( tự học) kết hợp với việc làm theo nhóm nhỏ ( học tập hợp tác) dưới sự
điều khiển của giáo viên, thầy giáo tổ chức tình huống có vấn đề, học sinh thảo luận,
tranh luận, giải quyết vấn đề, giáo viên chốt lại và khẳng đònh kiến thức.
- Bộ giáo dục và đào tạo đã tổ chức các hội nghò về đổi mới các phương pháp
dạy học cho nhiều bộ môn, trong quá trình thực hiện việc thay sách giáo khoa khối
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
9
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
6,7,8,9 Bộ cũng chú trọng đến việc đổi mới phương pháp sách giáo khoa, qua quá trình
biên soạn sách mới cũng thể hiện rõ điều này.
- Sở Giáo Dục, Phòng Giáo Dục, Ban Giám Hiệu cũng thường xuyên nhắc nhở
cán bộ quản lí giáo dục, thầy cô giáo thực hiện tốt việc đổi mới phương pháp dạy học.
II/.BI ỆN PHÁP THỰC HIỆN TRONG VIỆC CHIA NHĨM:
- Từ những cơ sở lý luận nêu trên, tơi nhận thấy rằng để thành cơng trong việc
giảng dạy đổi mới phương pháp dạy học nói chung, tổ chức hoạt động nhóm nói riêng thì
bản thân giáo viên phải có lòng nhiệt quyết, u nghề mến trẻ, nhưng khơng thể thiếu
được sự hỗ trợ của Ban Giám Hiệu, Giáo Viên chủ nhiệm lớp, Giáo Viên bộ mơn, phụ
huynh học sinh và đặc biệt là sự hợp tác của các em học sinh chính là sự thành cơng của
đề tài. Tuy nhiên, tùy theo chức năng và nhiệm vụ của từng bộ phận, tơi đã nghiên cứu và
đề ra các biện pháp như sau:
1) V ề phía Ban Giám Hiệu:
* Để tăng cường học tập cá nhân với học tập hoạt động tập thể (hoạt động nhóm)
thì Ban Giám Hiệu phải có định hướng và chỉ đạo kịp thời như sau:
+ Cơng tác chia lớp:
- Khơng vượt quá 45 học sinh trên một lớp ( con số lí tưởng nhất là từ 36->40 học
sinh /1 lớp)
- Tỉ lệ về học sinh giỏi, khá, trung bình của mỗi lớp tương đối đồng đều.
+ Tổ chức họp hội đồng sư phạm thống nhất cách chia nhóm, số nhóm cho mỗi lớp.
+ Cơng tác cơ sở vật chất:
- Khi nắm được số học sinh và số nhóm của tồn trường thì Ban Giám Hiệu có kết
hoạch bố trí bàn ghế, cứ 2 bàn lập thành một nhóm có khoảng từ 6->8 em học sinh ( có 12
bộ bàn ghế trên 1 phòng học), trang bò thêm bảng nhóm, bảng phụ,
- Mỗi lớp có 6 bảng nhóm.
+ Cơng tác chỉ đạo kiểm tra:
- Kiên quyết chỉ đạo giáo viên thực hiện .
- Trong q thình giảng dạy Ban Giám Hiệu phải thường xun theo dõi đơn đốc
nhắc nhở giáo viên thực hiện tổ chức hoạt động nhóm, qua những tiết dự giờ để rút ra
kinh nghiệm, những ưu điểm cần phát huy nhân rộng cho tồn trường, những hạn chế thì
cần phải khắc phục.
- Thường xun chỉ đạo chun mơn tổ chức sinh hoạt chun đề “ Tổ chức hoạt
động nhóm như thế nào có hiệu quả”, thực hiện chun đề phải có sơ kết, tổng kết rút
kinh nghiệm trong những kỳ họp chun mơn hoặc tổ chun mơn hàng tháng.
2) Về phía Giáo viên chủ nhiệm:
+ Sau khi nhận được phân công và danh sách học sinh lớp chủ nhiệm, thì Giáo
viên chủ nhiệm tiến hành ngay cuộc điều tra về học lực, hạnh kiểm, hoàn cảnh và chỗ
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
10
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
ở của học sinh ( đối với học sinh khối 9 thì dựa vào sổ gọi tên ghi điểm và giáo viên
chủ nhiệm của năm trước, đối với khối 6 thì dựa vào kết quả kỳ kiểm tra đầu vào và
đơn xét tuyển).
+ Khi có kết quả điều tra Giáo viên chủ nhiệm tiến hành phân loại học sinh theo
3 loại: Loại giỏi, khá, trung bình và kèm theo chỗ ở và hoàn cảnh của học sinh, để sau
này giáo viên chủ nhiệm tiện cho việc phân công học nhóm ở nhà và cũng quản lí
được học sinh dễ dàng hơn.
+ Sau khi chuẩn bò xong mọi việc, Giáo viên chủ nhiệm tiến hành chia nhóm như sau:
- Gọi tên cho học sinh xếp thành 3 hàng: Một hàng học sinh loại giỏi, Một hàng
học sinh loại khá, Một hàng học sinh loại trung bình, đứng theo qui đònh từ thấp đến
cao, tùy theo tình hình cơ sở vật chất của nhà trường mà giáo viên cho học sinh ngồi từ
3->4 em trên 1 bàn và vò trí của 4 em được xếp như sau:
. Vò trí thứ nhất (đầu bàn) là 1 học sinh trung bình có tính năng động để phân
công nộp bảng và nhận bảng nhóm trong quá trình học nhóm.
. Vò trí thứ hai là một học sinh giỏi (khá) nhóm trưởng.
. Vò trí thứ ba là 1 học sinh trung bình viết chữ dễ coi làm thư ký.
. Vò trí thứ tư là một học sinh khá (trung bình) nhạy bén phục vụ dung cụ cần
thiết trong quá trình học nhóm.
• Sơ đồ chỗ ngồi:
Khá(TB) TBình Giỏi(Khá) T Bình 1 6 T Bình Giỏi(Khá) TBình Khá(TB)
Khá(TB) TBình Giỏi(Khá) T Bình 1 6 T Bình Giỏi(Khá) TBình Khá(TB)
Khá(TB) TBình Giỏi(Khá) T Bình 2 5 T Bình Giỏi(Khá) TBình Khá(TB)
Khá(TB) TBình Giỏi(Khá) T Bình 2 5 T Bình Giỏi(Khá) TBình Khá(TB)
Khá(TB) TBình Giỏi(Khá) T Bình 3 4 T Bình Giỏi(Khá) TBình Khá(TB)
Khá(TB) TBình Giỏi(Khá) T Bình 3 4 T Bình Giỏi(Khá) TBình Khá(TB)
- Chia nhóm: cứ 2 bàn liền nhau lập thành một nhóm, quay mặt vào nhau, bàn số lẻ
quay xuống bàn số chẵn (bàn 1, 3, 5 quay xuống bàn 2, 4, 6; bàn 7, 9, 11 quay xuống
bàn 8, 10, 12). Tuy nhiên, cách sắp xếp chỗ ngồi như vậy thì khi học nhóm hai học
sinh giỏi, hai học sinh trung bình quay mặt vào nhau, do đó, giáo viên lưu ý cho các
em thay đổi nhiệm vụ với nhau trong từng lần hoạt động nhóm, theo từng sở trường
của các em, để cho các em có dòp phát huy hết khả năng của mình!
• Ưu điểm của cách chia nhóm:
. Rất thuận tiện cho việc quan sát bảng của từng em học sinh.
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
11
Bàn Giáo Viên
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
. Mọi thành viên trong nhóm điều có nhiệm vụ.
. Không phân biệt giới tính.
. Mỗi nhóm đều có đủ loại học sinh giỏi, khá, trung bình.
. Tương đối công bằng trong việc tổ chức thi đua giữa các nhóm trong lớp.
. Tạo sự đoàn kết giữa các em học sinh.
- Chia nhóm xong, giáo viên chủ nhiệm vẽ sơ đồ chỗ ngồi, lập phiếu học tập phát
cho từng nhóm.
• Mẫu:
Trường THCS Mỹ Lương. PHIẾU THEO DÕI HỌC NHÓM
Lớp: . . . . . . . . . . . . . . . Năm học 2007-2008
Ngày học Môn học
Điểm nhóm
1 2 3 4 5 6
Tổng cọâng điểm/Tuần:
Nhận xét:(xếp hạng)
- Thông báo cho toàn thể cho giáo viên bộ môn về cách hoạt động nhóm, để có
sự phối hợp chặc chẽ giữa giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn trong công tác tổ
chức thi đua hàng tuần. Giáo viên chủ nhiệm hàng tuần phải có sơ kết và khen thưởng
kòp thời những nhóm có thành tích trong học tập, cũng như những nhóm đã phát huy
được sự giúp đỡ lẫn nhau để cùng nhau tiến bộ.
3) Về phía giáo viên bộ môn:
+ Ngoài sự thống nhất cách chia nhóm của giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ
môn còn phải chia nhóm như sau:
- Phân công cán sự bộ môn của mình.
- Chia nhóm nhỏ, mỗi nhóm có 2 thành viên ( gọi là nhóm rì rầm). Trong giờ
học có thể thực hiện nhóm 2 thành viên theo chỗ ngồi, nhóm loại này thích hợp với
nhiệm vụ thống nhất nhanh để trả lời câu hỏi, giải quyết một vấn đề hay bày tỏ một
thái độ trong tiết học.
- Chia nhóm theo nôi dung học tập, hình thức và cách chia nhóm giống như cách
chia nhóm của giáo viên chủ nhiệm, như học sinh ở vò trí thứ tư là ngừơi trình bày thực
hành, vò trí thứ ba là người cung cấp dung cụ cần thiết cho thực hành, các thành viên
còn lại quan sát đóng góp ý kiến.
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
12
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
- Chia nhóm theo điều kiện phương tiện học tập ( Chung máy vi tính, chung bộ
thí nghiệm), giống như cách chia nhóm của giáo viên chủ nhiệm hoặc nhóm “rì rầm”.
- Ngoài ra, Giáo viên bộ môn lập sổ theo dõi điểm phấn đấu của từng nhóm
trong mỗi lần tổ chức hoạt động nhóm, và một tháng có tổng kết một lần vào tiết cuối
của tháng ( khoảng từ 3->5 phút), có tuyên dương , khen ngợi hay phê bình cả nhóm
hoặc thành viên trong nhóm chưa tích cực hoạt động.
Mẫu:
PHIẾU HỌC TẬP MÔN TOÁN
Lớp: Năm học: 2007-2008
Ngày trình bày: . . . . . . ./ . . . . . . . / 2008
Điểm Nhận xét của giáo viên
Họ và tên học sinh trình bày: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nội dung trình bày: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4) Về phía học sinh:
- Có thái độ hợp tác với giáo viên.
- Tích cực học tập, chủ động, tư duy sáng tạo, đoàn kết cùng nhau phấn đấu,
cùng nhau tiến bộ.
5) Về phía phụ huynh học sinh:
- Thường xuyên theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc học tập của học sinh, cũng như
theo dõi thời gian học nhóm, thời gian học bài ở nhà.
III/. CÁC BIỆN PHÁP TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM:
* Để thành công trong việc tổ chức hoạt động nhóm giáo viên nên chia hoạt
động nhóm thành 3 bước như sạu:
Bước 1: Làm việc chung cả nhóm:
- Giáo viên treo nội dung cần tổ chức hoạt động nhóm.
- Học sinh đọc và tìm hiểu nội dung.
- Giáo viên nêu vấn đề và xác đònh nhiệm vụ nhận thức.
- Tổ chức chia nhóm, giao nhiệm vụ cho nhóm ( căn cứ vào đặt điểm, trình độ
của mỗi nhóm rồi giao nhiệm vụ cho nhóm)
- Hướng dẫn cách làm việc theo nhóm ( xác đònh rõ nhóm trưởng, thư ký ).
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
13
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
- Giáo viên có thể yêu cầu học sinh trả lời một vài câu hỏi cá nhân như: mình sẽ
làm gì?. Cả nhóm sẽ làm gì? ( nếu nhận thấy học sinh chưa rõ ràng nội dung hay còn
lúng túng).
- Sau cùng là câu nói của giáo viên là: “ Thời gian thảo luận nhóm phút bắt
đầu!”(phải rõ ràng và dứt khoác).
Bước 2: Làm việc theo nhóm.
• Đối với học sinh:
- Học sinh quay mặt vào nhau bắt đầu thảo luận.
- Nhóm trưởng phân công nhiệm vụ các thành viên trong nhóm, từng cá nhân suy
nghó đôïc lập, rồi mới trao đổi ý kiến, học sinh biết trước thì phát biểu trước, các học
sinh còn lại lắng nghe và đóng góp ý kiến, nhóm trửơng xem xét ý kiến và quyết đònh
thư ký ghi vào bảng nhóm( hay giấy trong, phiếu học tập của nhóm ).
- Trao đổi ý kiến thảo luận( thảo luận mối quan hệ giữa cái đã cho và cái phải tìm).
- Mỗi nhóm cử đại diện trình bày kết quả làm việc của nhóm mình (người đại diện
không nhất thiết phải là nhóm trưởng có thể bất kỳ một thành viên trong nhóm do
nhóm trưởng phân công).
• Đối vời giáo viên:
- Quan sát hoạt động chung tất cả các nhóm trong lớp ( giáo viên có thể dùng lời
nói, ánh mắt, lắc đầu, nhúng vai để bài tỏ sự đồng tình hoặc không đồng tình với ý
kiến thảo luận của các nhóm).
- Cần hỗ trợ hoạt động nhóm thông qua cách phối hợp hoạt động ( điều hành, thảo
luận, ghi kết quả thảo luận, trình bày kết quả ).
- Khi hết giờ qui đònh thảo luận nhóm, giáo viên báo cho toàn thể các nhóm dừng
lại và treo kết quả của nhóm theo thứ tự mà giáo viên qui đònh: từ nhóm 1 đến nhóm 6
hoặc từ nhóm 6 đến nhóm 1,
Bước 3: Thảo luận và tổng kết trước lớp:
• Nhóm trình bày:
- Các nhóm lần lượt báo cáo kết quả bằng giấy, phim trong, bảng nhóm,
*Chú ý: tùy thuộc vào thời gian mà giáo viên có thể yêu cầu tất cả các nhóm
hoặc một vài nhóm (các nhóm còn lại tự đánh giá kết quả) theo chỉ đònh của giáo viên
để báo cáo trứơc lớp, các nhóm còn lại theo dõi quan sát và đóng góp ý kiến.
- Giáo viên có thể gọi bất kỳ học sinh nào trong nhóm đang trình bày để vấn đáp
thêm
• Thảo luận chung:
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
14
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
- Đối với những nội dung tương đối khó thì giáo viên hướng cho học sinh phân tích
dẫn đến kết quả.
- Đối với nội dung tương đối dễ thì giáo viên treo kết quả mà giáo viên chuẩn bò
trước ở nhà rồi cho học sinh so sánh chéo giữa các nhóm như sau: nhóm 1 thì kiểm tra
nhóm 2, nhóm 2 thì kiểm tra nhóm 3, nhóm 3 thì kiểm tra nhóm 4, nhóm 4 thì kiểm tra
nhóm 5, nhóm 5 thì kiểm tra nhóm 6, nhóm 6 thì kiểm tra nhóm 1,
- Giáo viên có thể gọi bất cứ học sinh nào trong nhóm này để vấn đáp cách trình
bày của nhóm kia. Qua đó, giáo viên có thể đánh giá được quá trình học tập hợp tác
của các nhóm.
- Sau cùng giáo viên chốt lại đánh giá kết quả của từng nhóm ghi điểm vào sổ theo
dõi học nhóm của giáo viên, lớp phó học tập ghi điểm cho từng nhóm trong lớp, thư ký
của nhóm nào thì ghi điểm cho nhóm đó.
• Giáo viên nhận xét:
. Thái độ chấp hành qui đònh học tập của cá nhân và tập thể.
. Tính nghiêm túc trong quá trình thảo luận.
. Tuyên dương các nhóm có kết quả tốt bằng những tràng vỗ tay làm cho không
khí trong lớp thêm sinh động hơn, phê bình các nhóm tham gia thảo lụân chưa tốt, qua
đó, cũng thúc đẩy được phong trào thi đua giữa các nhóm.
- Giáo viên có thể đăït vấn đề cho bài tiếp theo.
+ Mục đích: cửa cách chia này là tránh những học sinh giỏi ghi sẳn lời giải vào bảng
(phiếu, giấy trong ) giao cho bạn kế bên nộp. Mặt khác, để nhóm đạt được điểm cao
thì người trình bày phải nắm vững nội dung bài giải, các em còn lại giáo viên có thể
vấn đáp thêm trong quá trình tổng kết thảo luận, cách làm này giúp các em kích thích
tư duy, đồng thời tăng cường tinh thần đoàn kết giúp đỡ nhau trong học tập.
Trong giờ lên lớp giáo viên có thể thay đổi cách học nhóm để gây được sự hứng
thú và bất ngờ cho các em. Xin nêu một vài ví dụ:
Ví dụ 1: Khi dạy bài 13: “ Ước và bội” sách giáo khoa trang 43 môn số học lớp
6 sau khi đã trình bày xong phần nội dung bài học chuyển sang bài tập củng cố giáo
viên tiến hành các hoạt động như sau:
+ Hoạt động1: “Khởi động”.
- Giáo viên treo nội dung bài toán:
Câu 1: Lớp 6
3
xếp thành 3 hàng không có ai lẻ hàng. Hỏi số học sinh của lớp là
Câu 2: Số học sinh khối 6 xếp hàng 2, hàng 3, hàng 5 vừa đủ. Hỏi học sinh lớp 6 là
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
15
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
Câu 3: Tổ 1 có 8 học sinh được chia đều vào các nhóm. Hỏi số nhóm là
Câu 4: 32 nam và 40 nữ được chia đều vào các tốp. Hỏi số tốp là
* Các bước tổ chức như sau:
+ Bước 1: Làm việc chung cả lớp.
- Học sinh đọc nội dung và suy nghó trong vòng 2 phút.
- Giáo viên nêu yêu cầu của đề bài như sau: Điền các cụm từ “ước của ” hoặc
là “bội của ” vào chỗ trống của các câu trên sau cho đúng?.
- Tiến hành chia nhóm “rì rầm” cứ 2 thành viên lập thành 1 nhóm (đã có chia
trước), tùy theo cơ sở vật chất và só số học sinh của lớp mà có nhóm có thể có 3 học
sinh.
- Giáo viên nêu qui đònh tiến hành như sau: mỗi nhóm điền vào tờ giấy và ghi
theo mẫu:
PHIẾU HỌC TẬP(Nhóm “Rì rầm”)
Thành viên của nhóm: 1)
2)
3)
Câu hỏi Nội dung trả lời
1
2
3
4
và nộp lại trong vòng 2 phút, ưu tiên cho 5 nhóm nộp đầu tiên đúng thì mỗi thành viên
được cộng 1 điểm cho lần kiểm tra bài tiếp theo.
- Sau câu nói của giáo viên “ thời gian học nhóm 2 phút bắt đầu”
+ Bước 2: Hoạt động nhóm.
- Từng nhóm làm việc riêng, trao đổi ý kiến thống nhất kết quả ghi vào phiếu
học tập.
- Giáo viên giám sát các hoạt động nhóm và cá nhân.
+ Bước 3: Thảo luận, tổng kết.
- Sau câu nói của giáo viên “ hết thời gian thảo luận yêu cầu các nhóm nộp
bài”.
- Giáo viên mời bất kỳ học sinh trong lớp đứng lên tại chỗ lần lượt trả lời từng
câu hỏi, sau mỗi câu hỏi thì giáo viên lật đáp an kèm theo.
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
16
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
- Giáo viên kiểm tra 5 bài đầu tiên có khen thưởng đối với những bài làm xuất
sắc bằng những tràng vỗ tay, những bài còn lại giáo viên có thể mang về kiểm tra và
tiết học sau nhận xét chung cả lớp, bên cạnh đó giáo viên cũng nhận xét và phê bình
thái độ đối với các em chưa tham gia tích cực học tập.
- Sau cùng giáo viên tuyên bố những nhóm đã được cộng điểm. Đặt vấn đề cho
bài tiếp theo.
+ Hoạt động 2: “ Tăng tốc”
- Giáo viên cho học sinh làm bài tập 113 trang 44 sách giáo khoa số học lớp 6.
+ Giáo viên tiến hành hoạt động như sau:
- Treo nội dung bài tập: Tìm các số tự nhiên x sau cho:
a) x∈ B(12) và 20 ≤ x ≤ 50
b) x∈ Ư(15) và 0 < x ≤ 40
+ Bước 1: Làm việc chung cả lớp:
- Yêu cầu các em đọc đề và suy nghó trong 2 phút.
- Giáo viên gợi ý: ( nếu thấy học sinh cần)
a) x bội của 12 nhưng nằm trong phạm vi bằng 20 đến bằng 50.
b) x ước của 15 nhưng nằm trong phạm vi lớn hơn 0 đến bằng 40.
- Chia thành 6 nhóm, mỗi nhóm trình bày trên bảng phụ.
- Thời gian thảo luận nhóm 5 phút bắt đầu.
+ Bước 2: Làm việc theo nhóm.
- Mỗi thành viên tự làm cá nhân, sau đó so kết quả của các thành viên trong
nhóm, rồi thảo luận thống nhất kết quả ghi vào phiếu học tập chung của nhóm.
- Giáo viên quan sát các nhóm, có thể hướng dẫn thêm các nhóm còn yếu. Báo
hết thời gian thảo luận nhóm!.
Bước 3: Thảo luận và tổng kết.
- Giáo viên yêu cầu 1 học sinh đại diện nhóm lên bảng trình bày.
Nhó
m 1
Nhó
m 2
Nhó
m 3
Nhó
m 4
Nhó
m 5
Nhóm
6
- Giáo viên cho học sinh nhận xét từ nhóm 1 đến nhóm 6, lưu ý nhóm 6 nhận xét
nhóm 1, nhóm 1 nhậân xét nhóm 2, nhóm 2 nhận xét nhóm 3, nhóm 3 nhận xét nhóm 4,
nhóm 4 nhận xét nhóm 5, nhóm 5 nhận xét nhóm 6. Sau mỗi lần nhận xét của các
nhóm giáo viên chốt lại và ghi điểm.
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
17
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
- Sau cùng giáo viên nhận xét chung cả lớp về thái độ học tập, tuyên dương, phê
bình các nhóm hoặc cá nhân. Và đăït vấn đề cho bài tiếp theo.
* Hoạt động 3: “Về đích”.
+ Giáo viên cho học sinh tiến hành chơi trò chơi giải ô chữ như sau:
- Giáo viên treo nội dung: Giải ô chữ gồm 10 chữ cái
0 4 1 24 5 18 4 9 5 32
*Mỗi chữ cái tương ứng một con số, con số đó là kết quả của 1 trong các câu hỏi
tìm bội , ước sau.
I : là ước nhỏ nhất của 4.
G : là B(8) và 25< G < 37.
E : là B(12) và 15 < E <32.
A : là Ư(18) và 6 < A <18.
H : là ước lớn nhất của 4.
T : là B(6) và 15 < T < 21.
C : là bội nhỏ nhất của 7.
N : là Ư(20) và 4 < N <10.
+ Bước 1: Làm việc chung cả lớp.
- Giáo viên cho học sinh tìm hiểu đề và giải đáp thắc mắc trong 2 phút.
- Chia thành sáu nhóm hoạt động.
- Mỗi nhóm ghi kết quả tìm được vào bảng học nhóm, nhóm nào nộp trước và
đúng thì được công thêm 1 điểm (mục đích cộng thêm 1 điểm là để giáo viên chọn ra
được nhóm xuất sắc trong cả hai hoạt động 2 và 3), nhóm nộp trước thì quay kết quả
vào trong bảng để giữ bí mật kết quả của mình.
- Sau câu nói của giáo viên “ thời gian hoạt động nhóm 5 phút bắt đầu” các
nhóm tiến hành thảo luận.
+ Bước 2: Làm việc theo nhóm.
- Từng nhóm phân công mỗi thành viên 1 câu hoặc thư ký đọc câu hỏi các thành
viên còn lại lần lượt trả lời kết quả của con số trong từng ô, thư ký ghi vào bảng nhóm.
- Giáo viên quan sát hoạt động của các nhóm, khi hết thời gian thảo luận giáo
viên báo hết giờ yêu cầu các nhóm nộp bài.
+ Bước 3: Thảo luận và tổng kết.
- Giáo viên có thể mời 1 vài học sinh trả lời câu hỏi, các học sinh khác nhận xét,
tranh luận, sau cùng giáo viên chốt lại và lật kết quả đã được đậy ở phần nội dung bài.
- Giáo viên và học sinh cùng kiểm tra kết quả của từng nhóm, tuyên bố nhóm đựơc
cộng điểm.
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
18
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
* Sau cùng, giáo viên tổng kết nhận xét đánh giá cả 2 hoạt động 2 và 3 của từng
nhóm.
- Thái độ tham gia thảo luận của từng nhóm và cá nhân.
- Tuyên dương các nhóm làm tốt cả hai hoạt động 2 và 3.
- Công bố nhóm chiến thắng cả 2 vòng và ghi điểm vào phiếu theo dõi học
nhóm của giáo viên.
Dạy toán ở trường trung học cơ sở hiện nay được tiến hành theo kiểu phát hiện
và giải quyết vấn đề thông qua các hoạt động cá nhân, kết hợp làm việc theo nhóm
nhỏ. Xin minh họa ví dụ hoạt động theo nhóm phát hiện được vấn đề bài học như sau:
Khi giáo viên dạy bài 7: “Phép trừ hai số nguyên” , số học lớp 6 sách giáo khoa
trang 81.
- Giáo viên đặt vấn đề: 2 – (- 2) = ?
- Sau đó giáo viên treo bảng phụ nội dung như sau:
* Hãy quan sát 3 dòng đầu và dự đoán kết quả ở 2 dòng cuối.
a) 3 -1 = 3 + (-1)
3 – 2 = 3 + (-2)
3 – 3 = 3 + (-3)
3 – 4 = ?
3 – 5 = ?
b) 2 – 2 = 2 + (-2)
2 - 1 = 2 + (-1)
2 – 0 = 2 + (-0)
2 – (-1) = ?
2 – (-2) = ?
Rồi rút ra kết luận.
+ Bước 1: làm việc chung cả lớp.
- Giáo viên cho học sinh đọc đề, giáo viên có thể nhấn mạnh thêm: là ta dùng
phép tương tự của 3 dòng đầu rồi xem chúng theo một qui luật nào và nêu qui luật
chung của chúng!
- Phân công 6 nhóm thảo luận, kết quả ghi vào bảng nhóm.
- Thời gian thảo luận 5 phút.
+ Bước 2: Làm việc theo nhóm.
- Nhóm trưởng đều hành học sinh thảo luận, thư ký ghi kết quả thống nhất vào
bảng nhóm.
- Giáo viên quan sát hoạt động của học sinh, có thể hướng dẫn, gợi mở thêm
một số ý cho những nhóm còn yếu.
+ Bùc 3: Thảo luận và tổng kết.
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
19
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
- Vì đây là phép toán tương tự nên đa số các nhóm phát hiện và làm được, đồng
thời có một nhận xét chung: “ Số thứ nhất trừ đi số thứ hai, cũng bằng số thứ nhất cộng
với số đối của số thứ hai”. Như vậy, học sinh đã tự phát hiện ra vấn đề và giải quyết
vấn đề, làm cho các em bất ngờ lónh hội được kiến thức mới, người học càng hứng thú
hơn!.
Đối với một vài lớp do trình độ học sinh không đồng đều giữa các nhóm, Giáo
viên có thể tổ chức hoạt đôïng nhóm theo mức đôï kiến thức của từng nhóm. Xin nêu ví
dụ sau.
Trong giờ luyện tập cuối chương Tứ giác- hình học lớp 8, Giáo viên treo nội
dung như sau: Gọi M, N, P, Q lần lượt là trung điểm của các cạnh tứ giác ABCD.
Chứng minh:
1) Tứ giác MNPQ là hình bình hành.
2) Với điều kiện nào của hai đường chéo AC và BD thì tứ giác MNPQ là hình
chữ nhật.
3) Với điều kiện nào của hai đường chéo AC và BD thì tứ giác MNPQ là hình
thoi.
4) Với điều kiện nào của hai đường chéo AC và BD thì tứ giác MNPQ là hình
vuông.
+ Bước 1: Làm việc chung cả lớp.
- Giáo viên cho học sinh đọc đề, nêu vấn đề xác đònh nhiệm vụ nhận thức của
học sinh.
- Chia thành 4 nhóm theo 4 trình độ yếu, trung bình, khá, giỏi. Phân công nhiệm
vụ nhóm yếu làm câu 1, nhóm trung bình làm câu 2, nhóm khá làm câu 3, nhóm giỏi
làm câu 4.
- Hứơng dẫn cách làm việc theo nhóm. Thời gian thảo luận nhóm là 5 phút.
Bước 2: Làm việc theo nhóm.
- Trao đổi ý kiến, thảo luận theo nhóm, tìm mối quan hệ giữa cái đã cho và cái
phải tìm.
- Cử đại diện trình bày kết quả làm việc của nhóm.
- Giáo viên báo hết giờ thảo luận nhóm.
+ Bước 3: Thảo luận và tổng kết toàn lớp.
- Các nhóm lần lượt báo cáo kết quả( qua giấy trong chiếu lên màn hình hoặc
viết kết quả nhanh lên bảng).
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
20
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
- Giáo viên điều khiển, phân tích, làm trọng tài , cho cả lớp thảo luận cách
chứng minh của từng nhóm.
- Giáo viên có thể kiểm tra bất kỳ học sinh nào để đánh giá học tập hợp tác của
nhóm.
- Giáo viên chốt lại, nhận xét cho điểm từng nhóm và có thể đặt vấn đề cho bài
tiếp theo.
IV/. SỬ DỤNG ĐIỂM HỌC NHÓM:
1) Đối với giáo viên chủ nhiệm:
- Trong sinh hoạt lớp hàng tuần yêu cầu thư ký của các nhóm báo cáo tình hình
học nhóm và điểm đạt được của các nhóm, Giáo viên chủ nhiệm ghi nhận và tuyên
dương các nhóm có thành tích xuất sắc, bên cạnh đó cũng động viên giúp đỡ các nhóm
còn hoạt động yếu, và theo dõi sự tiến bộ của học sinh trung bình – yếu.
2) Đối với giáo viên bộ môn:
+ Cứ 5 tuần, trong tiết học cuối cùng giáo viên yêu cầu thư ký các nhóm tính
điểm trung bình cộng của số lần học nhóm trong 5 tuần và so với kết quả tính trung
bình cộng của giáo viên bộ môn, cách để thực hiện tính điểm như sau:
Cách qui đổi điểm nhóm:
- Nhóm xuất sắc có điểm bình quân là 10 điểm, như vậy mỗi thành viên của
nhóm được cọâng 3 điểm.
- Nhóm giỏi có số điểm bình quân là từ 8 điểm đến nhỏ hơn 10 điểm (8 ≤ ĐBQ
< 10), thì mỗi thành viên trong nhóm được cộng 2 điểm.
- Nhóm khá có số điểm bình quân là từ 7 điểm đến nhỏ hơn 8 điểm (7≤ ĐBQ<
8), thì mỗi thành viên trong nhóm được cộng 1 điểm.
- Nhóm trung bình – yếu có điểm bình quân nhỏ hơn 7 điểm, thì mỗi thành viên
không được cộng điểm.
Cách cộng điểm ở học kỳ I:
+ Ở học kỳ I thường có 5 tháng học thì có ít nhất 4 lần tổng điểm học nhóm,
cách cộng điểm như sau:
- Lần 1: Cộng điểm học nhóm vào cột kiểm tra miệng.
- Lần 2: Cộng điểm học nhóm vào cột kiểm tra 15 phút của lần kiểm tra 15 phút
thứ nhất.
- Lần 3: Cộng điểm học nhóm vào cột kiểm tra 15 phút của lần kiểm tra 15 phút
thứ hai.
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
21
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
- Lần 4: Cộng điểm học nhóm vào cột kiểm tra 15 phút của lần kiểm tra 15 phút
thứ ba.
( Vì tất cả các khối đều có 3 lần kiểm tra 15 phút trong một học kỳ).
Cách cộng điểm ở học kỳ II:
+ Ở học kỳ II thường học 4 tháng thì có ít nhất 3 lần tổng điểm bình quân học
nhóm, cách cộng điểm như sau:
- Lần 1: Cộng điểm học nhóm vào cột kiểm tra 15 phút của lần kiểm tra 15 phút
thứ nhất.
- Lần 2: Cộng điểm học nhóm vào cột kiểm tra 15 phút của lần kiểm tra 15 phút
thứ hai.
- Lần 3: Cộng điểm học nhóm vào cột kiểm tra 15 phút của lần kiểm tra 15 phút
thứ ba.
( Vì tất cả các khối đều có 3 lần kiểm tra 15 phút trong một học kỳ).
MẪU THEO DÕI ĐIỂM HỌC NHÓM( GVBM)
Năm học: 2007-2008 Lớp:
Lần
Ngày
học
Nhóm
1
Nhóm
2
Nhóm
3
Nhóm
4
Nhóm
5
Nhóm
6
Ghi chú
1
2
3
4
Tổng
cộng
V/. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRA:
1) Về phía Ban Giám Hiệu:
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
22
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
- Từ kết quả điều tra hàng năm cho thấy sự quan tâm chỉ đạo của Ban Giám
Hiệu về công tác đổi mới phương pháp dạy học nói chung, tổ chức hoạt động nhóm
trong tiết học nói riêng ngày càng tích cực và có hiệu quả hơn.
- Kết quả điều tra trong 4 năm như sau:
Năm học
Ý kiến
2004-2005 2005-2006 2006-2007 2007-2008
- Chỉ đạo và kiểm tra thường
xuyên.
55.2 70.4 85.7 90.2
- Chỉ đạo theo kế hoạch tháng, đôi
lúc chỉ đạo.
34.3 25.8 14.3 9.8
- Do đặt trưng của bộ môn, tùy
giáo viên.
10.5 3.8 // //
- Hàng năm Ban giám hiệu đầu tư trang thiết bò cho phục vụ nhóm cũng tăng
lên, cơ sở vật chất, bảng học nhóm, bảng phụ, phim trong, khá đầy đủ hơn.
- Ban giám hiệu chỉ đạo và kiểm tra thường xuyên hơn.
- Tổ chức sinh hoạt nhiều chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học.
- Tạo được phong trào thi đua “Dạy tốt- Học tốt” qua những lần tổ chứng thi
giáo viên dạy giỏi cấp trường, cấp huyên.
2) Về phía giáo viên bộ môn:
- Giáo viên bộ môn không cón ngán ngại khi thực hiện tiết dạy có tổ chức hoạt
động nhóm, cụ thể kết quả điều tra được như sau:
Năm học
Ý kiến
2004-2005 2005-2006 2006-2007 2007-2008
- Thường xuyên tổ chức hoạt động
nhóm trong tiết dạy.
57.2 65.4 88.7 93.1
- Thỉnh thoảng tổ chức hoạt động
nhóm trong tiết dạy.
36.3 31.8 12.3 6.9
- Không tổ chức hoạt động nhóm
trong tiết dạy.
6.5 2.8 // //
- Giáo viên bộ môn đã từng bước thực hiện thành thạo và quản lí tốt các hoạt
động nhóm, đem lại hiệu quả tích cực trong quá trình lónh hội kiến thức, tạo dược hứng
thú, đam mê cho người học.
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
23
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
- Tạo được bầu không khí lớp học thân thiện, giúp cho các em tăng cường tinh
thần đoàn kết, xây dựng phong trào thi đua sôi nổi, từ đó các em sẽ tiếp thu được kiến
thức mới nhẹ nhàn hơn!
- Đối với đơn vò Trường THCS Mỹ Lương đa số giáo viên đã thành công trong
quá trình tổ chức hoạt động nhóm trong tiết học, góp phần đẩy mạnh phong trào thi
đua đổi mới phương pháp dạy học.
3) Đối với học sinh:
- Khơi dâïy và phát huy khả năng tự học, hình thành tư duy tích cực, độc lập sáng
tạo, phát huy được bản lỉnh cá nhân và tập thể.
- Tạo được sự đoàn kết thân ái giúp đỡ lẫn nhau trong quá trình lónh hội kiến
thức.
Năm học
Ý kiến
2004-2005 2005-2006 2006-2007 2007-2008
- Ham thích học nhóm. 50.2 60.8 70.8 90.8
- Bình thường. 36.3 30.1 25.3 8.0
- Không thích học nhóm. 13.5 9.1 3.9 1.2
- Học nhóm tiếp thu bài tốt. 60.3 69.9 80.1 92.1
- Học nhóm tiếp thu bình thường. 21.6 18.6 16.4 7.5
- Học nhóm khó tiếp thu. 18.1 11.5 3.5 0.4
C. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
- Từ những giải pháp, việc làm cụ thể và kết quả nêu trên, chúng tôi rút ra được
kinh nghiệm bước đầu về hoạt động thảo luận nhóm như sau :
1/ Bước 1: Làm việc chung cả lớp.
- Phải nắm vững qui trình hoạt động nhóm.
- Phải xác đònh rõ mục tiêu hoạt động trong bài giảng.
- Phải lựa chọn chủ đề thảo luận cho phù hợp mục tiêu bài học và đối tượng học
sinh.
- Phải dự kiến khá chính xác thời gian hoạt động
- Thầy và trò phải chuẩn bò đủ điều kiện, phương tiện, thiết bò phục vụ cho hoạt
động.
- Phải cho học sinh nắm được những nhiệm vụ cụ thể khi làm việc trong nhóm và
thấy được lợi ích của nó để học sinh có hứng thú tham gia hoạt động.
2/ Bước 2: Làm việc theo nhóm.
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
24
Tổ Chức Hoạt Động Nhóm Môn Toán THCS
- Phải tạo không khí lớp học thoải mái, sinh động
- Khuyến khích những học sinh kém tự tin phát biểu
- Hỗ trợ cho những học sinh kém khả năng diễn đạt có thể diễn đạt được ý kiến của
mình
- Đònh hướng cho học sinh thảo luận đúng hướng, làm sáng tỏ những điểm học sinh
có thể hiểu sai vấn đề
- Quan sát các nhóm để nhận biết tình hình thảo luận mà kòp thời uốn nắn
- Đònh lại trọng tâm, đặt câu hỏi gợi ý khi học sinh bò lúng túng
- Tôn trọng tất cả các ý kiến, quan điểm, khuyến khích học sinh suy nghó và phát
biểu, khen ngợi những nổ lực của học sinh
3/ Bước 3:Thảo luận và tổng kết :
- Tóm tắt phần thảo luận
- Đưa ra kết luận đúng
- Nhấn mạnh trọng tâm vấn đề
- Liên hệ trở lại kết quả thảo luận của học sinh để đánh giá khả năng nhận thức của
học sinh
- Kiểm tra lần cuối xem cả lớp hiểu vấn đề chưa.
- Nhận xét, tuyên dương, phê bình.
D : KẾT LUẬN và KHUYẾN NGHỊ
I/. KẾT LUẬN:
- Từ lí luân vận dụng vào thực tiển đã cho thấy tổ chức một hoạt động thảo luạân
nhóm có hiệu quả sẽ đem lại hiệu quả rất lớn cho một tiết dạy . Tuy nhiên để tạo một
hoạt động nhóm có kết quả như mong muốn là một việc làm tương đối khó, lí do
khách quan cũng có, chủ quan cũng có nhưng chúng tôi nghó rằng ai cũng làm được
với điều kiện là giáo viên phải có nhận thức đúng đắn , phải dành nhiều thời gian đầu
tư suy nghó, lập kế hoạch cụ thể, chuẩn bò chu đáo và phải mạnh dạn thực hành,
Tóm lại : Muốn thành công trong quá trình tổ chức hoạt động nhóm giáo viên
phải dốc hết nhiệt tình, tâm hồn cho nghề nghiệp, phải tìm ra những giải pháp tốt nhất
phù hợp với điều kiện thực tế giảng dạy ở cơ sở, phải tạo cho học sinh có nề nếp, thói
quen làm việc theo nhóm .
- Thầy tổ chức hoạt động tốt, trò học tốt, chắc chắn là hiệu quả của một hoạt động
thảo luận theo nhóm sẽ đạt đựơc hiệu quả cao .
- Hoạt động thảo luận nhóm được xem như là một phương pháp mới mà thời gian
thực hiện cũng chưa nhiều, do đó những gì mà chúng tôi tích luỹ được và trình bày
GV thực hiện: Trần Văn Dũng Trường THCS Mỹ Lương
Trang
25