Dịch tễ học-định nghĩa.,mục tiêu, nội dung và cách đề cập dịch tễ học

dịch tễ học
(epidemiology)
Định nghĩa, mục tiêu, nội dung
và cách đề cËp dÞch tƠ häc
TS. Đào Thị Minh An


định nghĩa dịch tễ học
Là một ngành khoa học nghiên cứu về:
- sự phân bố bệnh tật, hay các vấn đề sức khoẻ của
một quần thể
- các yếu tố ảnh hởng tới sự phân bố đó, và
- áp dụng các kết qủa nghiên cứu vào phòng và chống
bệnh tật
Các vấn đề sức khoẻ
- Chết
- Bệnh
- Tàn tật
- Khó chịu: đau, buồn nôn, chóng mặt, ù tai
- Không thoải mái về tinh thần: Buồn bực, tức giận...

-

Là một ngành khoa học cốt lõi của YTCC và YHDP. Y
học dựa trên bằng chøng”


Mục tiêu CủA DịCH Tễ HọC
1. Mô tả tình hình và chiều hớng sức khỏe của một
quần thể hay cộng đồng
2. Xác định bệnh căn hay nguyên nhân của bệnh và

các các yếu tố nguy cơ làm tăng nguy cơ phát
triển bệnh.
3. Nghiên cứu lịch sử tự nhiên và tiên lợng bệnh
4. Đánh giá hiệu quả các biện pháp điều trị, dự phòng,
và các dịch vụ y tế.
5. Cung cấp thông tin cho vệc đa ra đờng lối hay chính
sách hay đa ra các quyết định về y tế.
6. Xây dựng mô hình lý thuyết về các yếu tố ảnh hởng
đến sức khỏe làm cơ sở cho dự báo dịch bÖnh


LÞch sư dÞch tƠ häc
- Thêi Hypocrates: thÕ kû 5 BC: mối liên quan

giữa môi trờng và sức khoẻ
- Cách ly, kiểm dịch các bệnh truyền nhiễm: Đậu
mùa, Dịch hạch, Tả
- 1662: John Graunt: Báo cáo số mắc và chết, mô
hình bệnh tật ở nam, nữ và trẻ em, thay đổi
theo mùa, ảnh hởng dịch hạch tới dân số
- 1839: William Farr: phát triển phơng pháp dịch
tễ học: nghiên cứu so sánh tử vong ngời có gia
đình và độc thân, thống kê sinh tử nhằm đánh
giá tình hình sức khỏe, quần thể nguy cơ và
yếu tố nguy cơ,
- 1854: John Snow Hình thành và kiểm tra giả
thuyết về Nghiên cứu vỊ BƯnh T¶


Tỷ lệ chết vì bệnh Tả ở London theo nguồn

cung cấp nớc theo quận, 1853-1854
Công ty
Số dân
cung cấp n
ớc

Số chết vì
bệnh tả

Tỷ lệ chết
/100.000
ngời

Southwark

167 654

192

114

Cả hai Cty

301.149

182

60

Lambeth

19 133

0

0


Tỷ lệ chết vì bệnh Tả ở London theo
nguồn cung cấp nớc theo hộ GĐ,
1853-1854
Công ty
cung cấp
nớc

Số hộ gia Số chết vì
đình
bệnh tả

Tỷ lệ
chết /
10.000 hộ

Southwark

40.046

1.263

315

Lambeth
Còn lại

26.107

98

37

255.243

1422

59

KL: Bệnh tả gây ra do một vi sinh vật gây bệnh do ô nhiễm nớc
sinh hoạt từ nớc thải. Can thiệp giảm ô nhiễm nớc làm giảm tỷ lệ
mắc và tử vong. 30 năm sau Robert Koch phân lập đợc VK tả


Lịch sử dịch tễ học
+ 1749: Edward Jenner: Mối liên quan đậu bò và đậu mùa
------> vác xin đậu mùa


Edward Jenner






những ngườ i vắt sữa bò sau khi mắc phải căn
bệnh "đậu bị" thì tuyệt nhiên khơng bị bệnh
đậu mùa nữa.
Câu hỏi nghiên cứu:
có thể lây căn bệnh đậu bò sang ngườ i để
phòng đượ c bệnh đậu mùa ở ngườ i hay
không?


Tû lƯ chÕt do ung th phỉi/100.000 ngêi
cã liªn quan với hút thuốc lá và tiếp
xúc nghề nghiệp với sợi amiăng
Phơi nhiễm
với amiăng

Hút thuốc
lá

Tỷ lệ chết do
K phổi
/100,000

Không

Không

11

Có

Không

58

Không

Có

123

Có

Có

602


Thế kỷ 20: Bệnh không nhiễm trùng
ã
ã
ã

ã

Tình hình bệnh sốt thấp khớp ở Denmark, 18621962
Mối liên quan giữa sâu răng và nồng độ fluor
trong nớc (Dean, Arnold vaf Elvolve, 1942)
Chiều hớng tỷ lệ hút thuốc lá ở các thầy thuốc

nam giíi ë níc Anh theo nhãm ti (Doll vµ
Peto, 1976)
ChiỊu híng tû lƯ tư vong do ung th phỉi vµ các
ung th khác ở các thầy thuốc nam giới ở níc
Anh theo nhãm ti, 1951-1971 (Doll vµ Peto,
1976)


Các yếu tố ảnh hởng tới sức khỏe

Tác nhân

MôI trờng

Vật chñ


Các yếu tố ảnh hởng tới sức khỏe

MT sinh học

Vật chđ

MT vËt lý, Hãa häc

MT CT, KT, VH, XH
dÞch vơ y tÕ


ĐỊNH NGHĨA BỆNH TRUYỀN NHIỄM MỚI NỔI

WHO:

bệnh truyền nhiễm mới nổi là bệnh:
+Mới xuất hiện,
+ Mới phát hiện hoặc
+ Đã xảy ra trước đây nhưng hiện nay tăng lên
trên diện rộng cả về yếu tố vectơ và yếu tố vật
chủ


CÁC BỆNH MỚI NỔI TRÊN THẾ GIỚI 2000-2010


MỘT SÔ BỆNH TRUYỀN NHIỄM MỚI NỔI


MỘT SÔ BỆNH TRUYỀN NHIỄM MỚI NỔI


MỘT SÔ BỆNH TRUYỀN NHIỄM MỚI NỔI


MỘT SÔ BỆNH TRUYỀN NHIỄM MỚI NỔI


MỘT SÔ BỆNH TRUYỀN NHIỄM MỚI NỔI


TÌNH HÌNH SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE
TRÊN THẾ GIỚI

BỆNH LÂY TRUYỀN QUA CÁC NƯỚC


BỆNH LÂY TRUYỀN QUA CÁC NƯỚC


BỆNH LÂY TRUYỀN QUA CÁC NƯỚC


SỐ CA TẢTÍCH LŨY TRONG CÁC THỜI KỲ 5
NĂM TRÊN THẾ GIỚI (2000-2008 )

Năm


NGUYÊN NHÂN DỊCH MỚI NỔI
1.Tăng dân số và đô thị hóa.
 SXH Aedes aegypti.
 2. Di biến động dân số và buôn bán động vật.
 H5N1, viên não Nhật Bản và virut Nipah.