Vai trò của kiểm toán độc lập trong việc kiểm tra,kiểm soát các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay

A. LỜI MỞ ĐẦU
Chỉ cách đây vài năm, khi nói đến kiểm toán nhiều người kh"ng biết
đấy là nghề gì và làm việc gì.Nhưng trong một vài năm trở lại đây nhiều
người đã coi nghề kiểm toán như một nghề có "giá" trong xã hội.Điều đó
chứng tỏ sự phát triển vượt bậc của ngành nghề này hiện nay,đặc biệt là các
c"ng ty kiểm toán độc lập.Khi tìm hiểu về kiểm toán độc lập em tự đặt ra câu
hỏi: kiểm toán độc lập vừa là một doanh nghiệp nhưng lại có kh năng cung
cấp dịch vụ xác minh và bày tỏ ý kiến thực trạng hoạt động của các doanh
nghiệp khác.Tại sao kiểm toán lại có vai trò đó? vai trò này được thực hiện
như thế nào,dựa trên các qui định pháp lý nào trong nền kinh tế nước
ta?...Chính vì vậy em đã chọn đề tài cho đề án mon học của mình là:
Vai trò của kiểm toán độc lập trong việc kiểm tra,kiểm soát các
doanh nghiệp Việt Nam hiện nay
Dựa trên kiến thức đã được học trong m"n học Lý thuyết kiểm toán
cùng với việc tự nghiên cứu thêm trong các tài liệu chuyên ngành,các văn bn
pháp qui nhà nước đã ban hành...cũng như sự hướng dẫn tận tình của giáo
viên hướng dẫn,em thực hiện bài viết này để nh"m tr lời các câu hỏi đã đặt ra
cũng như thực hiện nguỵên vọng được trang bị kĩ hn về các kiến thức của bộ
m"n mình đang theo học.
Bài viết còn rất nhiều sai sót do sự hạn hẹp về kiến thức và thời gian
nghiên cứu nên em rất mong sự nhận xét đánh giá của các thầy c".Em xin
chân thành cm n sự hướng dẫn nhiệt tình mang tính định hướng của GS.TS
Nguyễn Quang Quynh đã giúp em hoàn thành đề án này.
Đề án gồm ba phần:
I. C sở lí luận chung.
II. Vai trò của kiểm toán độc lập trong việc kiểm tra,kiểm soát các doanh
nghiệp Việt Nam hiện nay.
III. Những thuận lợi và khó khăn của kiểm toán độc lập trong việc kiểm
tra, kiểm soát các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay và một số gii pháp nâng
cao vai trò này.
B. NỘI DUNG

I.C sở lí luận chung:
1. C sở lí luận về kiểm toán độc lập:
Có nhiều khái niệm về kiểm toán nhưng nội dung của chúng khá thống
nhất.Một trong những khái niệm đó là khái niệm do Alvin A.Arens đưa ra
"Kiểm toán là quá trình mà theo đó một cá nhân độc lập,có quyền thu thập và
đánh giá các b"ng chứng về các th"ng tin số lượng có liên quan đến một tổ
chức kinh tế cụ thể nh"m mục đích xác định và báo cáo mức độ phù hợp giữa
các th"ng tin số lượng đó với các chuẩn mực đã được xây dựng".
Kiểm toán độc lập là một loại hình kiểm toán được phân theo chủ thể kiểm
toán (ngoài ra còn có kiểm toán nhà nước và kiểm toán nội bộ).Kiểm toán độc
lập là một tổ chức kinh doanh dịch vụ kiểm toán và tư vấn theo yêu cầu của
khách hàng .Kiểm toán độc lập là hoạt động đặc trưng của nền kinh tế thị
trường.Đây là loại hình dịch vụ được pháp luật thừa nhận và bo hộ,được qun
lý chặt chẽ bởi các hiệp hội chuyên ngành về kế toán.Quan hệ giữa chủ thể và
khách thể kiểm toán là quan hệ mua bán dịch vụ,đn vị kinh tế được kiểm toán
phi tr phí dịch vụ cho kiểm toán viên theo hoạt động kiểm toán - đây là điểm
khác biệt giữa kiểm toán độc lập với kiểm toán nhà nước và kiểm toán nội bộ.
Các kiểm toán viên độc lập là đội ngũ hành nghề chuyên nghiệp có kĩ năng
nghề nghiệp và đạo đức và phi tri qua kì thi quốc gia để đạt chứng chỉ kiểm
toán viên độc lập theo qui định.Khách thể của kiểm toán độc lập bao gồm: các
doanh nghiệp và xí nghiệp tư,các doanh nghiệp có 100% vốn đầu tư nước
ngoài,các hợp tác xã và doanh nghiệp cổ phần,các chưng trình dự án có vốn
đầu tư ngoài ngân sách nhà nước.Ngoài ra có một khách thể tự nguyện với số
lượng ngày càng tăng ở nước ta:đó là các doanh nghiệp nhà nước.Kiểm toán
độc lập hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực kiểm toán báo cáo tài chính.Ngoài
ra theo yêu cầu của khách hàng,kiểm toán độc lập còn có thể kiểm toán hoạt
động,kiểm toán tuân thủ hoặc tiến hành các dịch vụ tư vấn tài chính kế toán
như tư vấn về thuế,tư vấn về đầu tư,lập báo cáo tài chính,cung cấp các phần
mềm kế toán...
Cũng như kiểm toán nói chung kiểm toán độc lập có hai chức năng.Chức

năng xác minh tính trung thực hợp lý,hợp pháp của các nghiệp vụ hoặc việc
lập các bng khai tài chính.Sn phẩm của chức năng này là "báo cáo kiểm
toán".Chức năng thứ hai là bày tỏ ý kiến,được hiểu rộng với ý nghĩa c về khối
lượng và chất lượng th"ng tin.Chức năng này thể hiện cũng khác nhau giữa
các khách thể kiểm toán,các c sở pháp lý,kinh tế khác nhau.Sn phẩm của chức
năng này là "thư qun lý".Với bn chất và chức năng này kiểm toán độc lập phi
thực hiện mọi hoạt động kiểm tra,kiểm soát những vấn đề liên quan đến thực
trạng tài sn,các nghiệp vụ tài chính và sự phn ánh của nó trên sổ sách kế toán
cùng hiệu qu đạt được.Nói cách khác doanh nghiệp chính là các khách thể chủ
yếu của kiểm toán độc lập và kiểm toán độc lập cung cấp dịch vụ kiểm tra
tình hình hoạt động của các doanh nghiệp theo nhu cầu tự nguyện của các
doanh nghiệp đó.
2.C sở lí luận về kiểm tra,kiểm soát các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay:
Để hiểu c sở lí luận của kiểm tra,kiểm soát các doanh nghiệp Việt Nam hiện
nay trước hết ta cần hiểu kiểm tra,kiểm soát là gì?Đầu tiên ta có thể khẳng
định kiểm tra,kiểm soát là một chức năng của qun lý.Nó kh"ng phi là một
pha,một giai đoạn của quá trình qun lý mà nó gắn với mọi pha của quá trình
đó.Nếu quá trình qun lý được thực hiện trên c tầm vi m" và vĩ m" thì kiểm
tra,kiểm soát cũng gắn với mỗi phạm vi đó.Tuy nhiên với ý niệm kiểm soát là
việc xem xét nắm lấy và điều hành đối tượng qun lý thì kiểm soát thường tồn
tại phổ biến hn ở tầm vi m".Trong khi đó kiểm tra thường được hiểu là việc
xem xét một vấn đề cụ thể theo thứ bậc(từ trên xuống dưới).Với quan niệm đó
kiểm tra được tồn tại phổ biến hn ở tầm vĩ m".Trở lại với đề tài là việc kiểm
tra,kiểm soát các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay ta lần lượt làm rõ những c
sở lí luận của nó b"ng cách tr lời các câu hỏi.Câu hỏi đầu tiên là tại sao cần
kiểm tra,kiểm soát các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay?Với bất cứ một quốc
gia nào thì việc kiểm tra,kiểm soát mọi thành phần kinh tế hoạt động trong
nền kinh tế cũng hết sức quan trọng.Trong nền kinh tế Việt Nam - một nước
đi lên chủ nghĩa xã hội từ một nền kinh tế phổ biến là sn xuất nhỏ thì nhiệm
vụ này càng có ý nghĩa cấp thiết và lâu dài.Vì theo Lênin "sn xuất nhỏ hàng

ngày,hàng giờ đẻ ra chủ nghĩa tư bn và giai cấp tư sn trên qui m" lớn.Sn xuất
nhỏ trong chủ nghĩa tư bn hay trong chủ nghĩa xã hội đều có lu"n tìm cách
trốn tránh sự kiểm soát của nhà nước".Để đm bo nền kinh tế lu"n theo đúng
định hướng xã hội chủ nghĩa thì sự đa dạng của các hình thức sở hữu dẫn đến
sự đa dạng các loại hình doanh nghiệp đòi hỏi phi có các biện pháp và c"ng cụ
kiểm soát tài chính chặt chẽ để đưa nền kinh tế Việt Nam đi theo đúng định
hướng xã hội chủ nghĩa.Câu hỏi thứ hai là việc kiểm tra,kiểm soát các doanh
nghiệp bị chi phối bởi những nhân tố nào?Nhân tố đầu tiên là phân cấp qun lí
chi phối cách thức kiểm tra,kiểm soát.Xét ở tầm vĩ m",nhà nước là chủ thể
kiểm tra,kiểm soát trực tiếp với các doanh nghiệp sử dụng vốn và kinh phí từ
ngân sách nhà nước; là chủ thể kiểm tra,kiểm soát gián tiếp đối với mọi doanh
nghiệp khác hoạt động b"ng ngân sách riêng của mình.Xét ở tầm vi m",kiểm
tra,kiểm soát diễn ra ở những doanh nghiệp.Những doanh nghiệp này một mặt
chịu sự kiểm tra trực tiếp hoặc gián tiếp của nhà nước mặt khác phi tiến hành
kiểm tra,kiểm soát bn thân doanh nghiệp mình.Nhân tố thứ hai là hình thức sở
hữu chi phối chủ thể kiểm tra kiểm soát.Chủ thể kiểm tra có thể khác nhau với
các doanh nghiệp thuộc sở hữu nhà nước và các doanh nghiệp thuộc sở hữu tư
nhân.Nhân tố thứ ba là loại hình hoạt động chi phối hướng kiểm tra,kiểm
soát.Đối với doanh nghiệp hoạt động kinh doanh mục tiêu là lợi nhuận thì
kiểm tra,kiểm soát hướng tới việc đánh giá hiệu qu sử dụng vốn,lao động,tài
nguyên.Ngoài ra còn nhiều nhân tố chi phối nữa nhưng ta chỉ xem xét những
nhân tố chính trên.
Như vậy có thể nói kiểm toán độc lập vừa là một doanh nghiệp vừa có
vai trò kiểm tra,kiểm soát các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay.Vấn đề này
sẽ được làm rõ hn trong những phần sau của bài.

II. Vai trò của kiểm toán độc lập trong việc kiểm tra,kiểm soát các doanh
nghiệp Việt Nam hiện nay:
1.Việc kiểm tra,kiểm soát các doanh nghiệp đang có sự đổi mới trong nền
kinh tế thị trường:

Theo luật doanh nghiệp Việt Nam "doanh nghiệp là tổ chức kinh tế được
thành lập nh"m mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh,nghĩa là thực
hiện một số hoặc tất c các c"ng đoạn của quá trình đầu tư từ sn xuất đến tiêu
thụ sn phẩm và thực hiện dịch vụ trên thị trường nh"m mục đích sinh
lời".Doanh nghiệp ở Việt Nam có thể phân loại theo các tiêu thức nhất
định.Căn cứ vào phạm vi trách nhiệm tài sn của doanh nghiệp với kết qu kinh
doanh có thể chia doanh nghiệp thành doanh nghiệp chịu trách nhiệm hữu hạn
và doanh nghiệp chịu trách nhiệm v" hạn.Căn cứ vào hình thức sở hữu tài sn
của doanh nghiệp có thể chia thành doanh nghiệp nhà nước,doanh nghiệp tư
nhân,c"ng ty trách nhiệm hữu hạn,c"ng ty cổ phần,c"ng ty có vốn đầu tư nước
ngoài...Căn cứ vào qui m" có thể chia thành doanh nghiệp lớn,doanh nghiệp
vừa và nhỏ.Như vậy là các loại hình doanh nghiệp ở Việt Nam rất đa dạng đòi
hỏi một sự qun lý khoa học,hệ thống để đưa tất c các loại hình doanh nghiệp
này đi theo đúng định hướng xã hội chủ nghĩa.
Kiểm tra,kiểm soát các doanh nghiệp được quan tâm ngay từ thời kỳ bắt đầu
xây dựng đất nước.Trong thời kỳ c chế kế hoạch hoá tập trung,c"ng tác kiểm
tra,bộ máy kiểm tra cũng được tổ chức phù hợp với những qui chế đó: Nhà
nước với tư cách là người qun lý vĩ m" đồng thời là người sở hữu nắm trong
tay toàn bộ c"ng tác kiểm tra nói chung,kiểm soát nội bộ được thực hiện chủ
yếu th"ng qua tự kiểm tra của kế toán.Kiểm tra của Nhà nước chủ yếu thực
hiện th"ng qua xét duyệt hoàn thành kế hoạch,xét duyệt quyết toán và thanh
tra theo vụ việc.Từ khi chuyển đổi nền kinh tế theo c chế thị trường việc kiểm
tra,kiểm soát doanh nghiệp đã có nhiều thay đổi.Nếu như trước đây doanh
nghiệp hoạt động theo kế hoạch,pháp lệnh thì hiện nay các hoạt động của
doanh nghiệp bị chi phối bởi các qui luật cung cầu,do đó hiện nay việc kiểm
tra,kiểm soát các doanh nghiệp là hướng tới việc doanh nghiệp có chấp hành
pháp luật trong hoạt động sn xuất kinh doanh cũng như các pháp luật về qun
lý,về thuế...do Nhà nước qui định hay kh"ng.Từ đó dẫn đến việc trước đây
kiểm tra,kiểm soát doanh nghiệp là kiểm tra,kiểm soát trực tiếp và thường
xuyên,toàn diện thì hiện nay phưng pháp đó trở thành sự phiền hà cho doanh

nghiệp.Rõ ràng đổi mới c"ng tác kiểm tra,kiểm soát là một yêu cầu khách
quan và cần thiết nhưng vấn đề đặt ra là phi đổi mới như thế nào? Phưng
châm nhất quán trong đổi mới c"ng tác kiểm tra,kiểm soát doanh nghiệp là
đm bo một hành lang pháp lý cho sự cạnh tranh bình đẳng và lành mạnh giữa
các doanh nghiệp bo vệ lợi ích của Nhà nước và xã hội.Đồng thời đổi mới
c"ng tác kiểm tra,kiểm soát cũng phi gim thiểu sự phiền hà cho các doanh
nghiệp bị kiểm tra,kiểm soát,kh"ng làm nh hưởng tới hoạt động sn xuất kinh
doanh bình thường đúng pháp luật của doanh nghiệp đó.Bất kì doanh nghiệp
nào trong c chế thị trường đều có tính độc lập trong hoạt động sn xuất kinh
doanh.Tính độc lập ở đây kh"ng chỉ thể hiện quyền mà còn là trách nhiệm của
doanh nghiệp trong việc thực hiện hoạt động sn xuất kinh doanh mà pháp luật
kh"ng cấm và tự chịu trách nhiệm trước pháp luật về hoạt động của mình.Do
đó để gim thiểu rủi ro th"ng tin,rủi ro pháp lý thì tất yếu doanh nghiệp phi tự
hoàn thiện hoạt động của hệ thống kiểm tra,kiểm soát nội bộ.Mặt khác doanh
nghiệp hoạt động trong c chế thị trường phi chịu c chế giám sát,kiểm tra của
một chủ thể đặc biệt là nhà nước và nhiều đối tượng khác nữa như ngân
hàng,đối tác,khách hàng,chủ nợ,người lao động...và của bn thân các doanh
nghiệp.Trong cuốn sách Lênin bàn về kiểm kê,kiểm soát có cho r"ng trong
thời kỳ mới cần khuyến khích các doanh nghiệp "cứ bu"n bán đi,cứ làm giàu
đi nhưng phi trung thực,phi nộp những báo cáo xác thực và chính xác...kh"ng
được phép có sự vi phạm nào các đạo luật".
Tóm lại trong c chế mới cần kiểm tra tính tin cậy trong các báo cáo tài chính
mà các doanh nghiệp lập.Một nhu cầu mới xuất hiện là cần hình thành một tổ
chức có đủ tính độc lập,khách quan để thực hiện c"ng tác kiểm tra sau đó
cung cấp sự đm bo về tính tin cậy của các báo cáo do doanh nghiệp đưa ra
cho Nhà nước,cho các bên quan tâm và bn thân các doanh nghiệp.Kiểm toán
độc lập ra đời để đáp ứng nhu cầu này.
2.Vai trò của kiểm toán độc lập trong việc kiểm tra,kiểm soát các doanh
nghiệp Việt Nam hiện nay:
2.1.Sự hình thành của kiểm toán độc lập ở Việt Nam là một yêu cầu cần thiết

khách quan:
Việt Nam,kiểm toán mà đặc biệt là kiểm toán độc lập xuất hiện và phát
triển cùng sự phát triển của nền kinh tế thị trường,ngày càng có vai trò và
đóng góp đáng kể cho nền kinh tế quốc dân.Có nhiều người cho r"ng kiểm
toán ở nước ta xuất phát từ nhu cầu pháp lý bắt buộc chứ kh"ng phi tất yếu là
sn phẩm của nền kinh tế thị trường.Trong luật đầu tư nước ngoài ở Việt Nam
qui định " Báo cáo tài chính hàng năm của các doanh nghiệp có vốn đầu tư
nước ngoài phi được một tổ chức kiểm toán hợp pháp ở Việt Nam kiểm
tra,xác nhận trước khi nộp cho SCCI( bộ kế hoạch và đầu tư )và c quan
thuế".Theo th"ng tư số 73TC/TCDN ngày 12/11/1996 báo cáo tài chính của
doanh nghiệp phi được kiểm toán độc lập hoặc kiểm toán nội bộ xác nhận
trước khi c"ng bố.Hoặc theo qui định của uỷ ban chứng khoán nhà nước thì
báo cáo tài chính của doanh nghiệp đăng kí tại thị trường chứng khoán phi
được kiểm toán xác nhận.Đối với doanh nghiệp tiến hành cổ phần
hoá,bán,khoán,cho thuê cũng phi có kiểm toán xác nhận báo cáo tài chính.
Các pháp lý yêu cầu các doanh nghiệp phi được kiểm toán đã dẫn đến sự hiểu
lầm r"ng c sở ra đời hoặc sự cần thiết của hoạt động kiểm toán trong nền kinh
tế là do các qui định pháp lý.Trên thế giới các nước có nền kinh tế phát
triển,cũng nhiều người cho r"ng kiểm toán tồn tại là do chính các qui định
pháp lý bắt buộc.Nhưng nhiều c"ng trình nghiên cứu,kho sát thực tế cho thấy
kiểm toán tồn tại độc lập và có trước khi các qui định pháp lý yêu cầu các báo
cáo tài chính doanh nghiệp phi được kiểm toán xác nhận.Nước Mỹ hoạt động
kiểm toán có trước khi các chuẩn mực kiểm toán ra đời.Như vậy nhu cầu về
kiểm toán do thị trường tạo ra.
Các nghiên cứu cho thấy r"ng nhu cầu kiểm toán xuất hiện khi có sự
tách biệt giữa quyền sở hữu và quyền qun lý,quyền khai thác kinh doanh các
tài sn,tiền vốn từ hình thức những hình thức đn gin khi các thưng gia đưa các
tài sn của mình cho người khác qun lý kinh doanh cho đến các hình thức phức
tạp,hoàn thiện hn là hình thái các c"ng ty cổ phần-trong đó các cổ đ"ng kh"ng
trực tiếp qun lý điều hành hoạt động của c"ng ty mà do một nhóm các qun lý

đại diện thực hiện chức năng qun lý kinh doanh.Khi đó người chủ sở hữu có
những nghi ngại về việc các báo cáo tài chính do người qun lý lập kh"ng phn
ánh trung thực về tình hình tài chính và kết qu kinh doanh hoặc ít ra thiếu tính
khách quan.Trong thực tế hầu như kh"ng phi mọi chủ sở hữu,cổ đ"ng có điều
kiện và kh năng soát xét các sổ sách kế toán và báo cáo tài chính của c"ng
ty.Khi đó các chủ sở hưu cần các gii pháp để có c sở tin tưởng các báo cáo tài
chính do nhà qun lý lập ra là phù hợp với nguyên tắc kế toán chung và bo vệ
quyền lợi của người qun lý.Kiểm toán độc lập ra đời cũng như một gii pháp
đm bo cho người sở hữu về sự tin cậy của những th"ng tin do nhà qun lý cung
cấp.
Kiểm toán độc lập hình thành và phát triển ở miền nam Việt Nam từ
trước năm 1976 có văn phòng của các c"ng ty hàng đầu thế giới như Arthur
Andersen,SGV...Sau khi đất nước thống nhất hoạt động của những văn phòng
này kh"ng còn phù hợp trong nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung lúc bấy
giờ.Việc kiểm tra th"ng tin thời kì này mang tính tuân thủ là chủ yếu.Các
th"ng tin này là c sở đánh giá mức độ hoàn thành kế hoạch và xây dựng kế
hoạch cho giai đoạn tiếp theo.Mặt khác trong giai đoạn này kh"ng một tổ
chức kinh tế nào được xem là độc lập để thực hiện đầy đủ chức năng của kiểm
toán.Vì vậy thời kì này kh"ng xuất hiện nhu cầu kiểm toán.
Sang nền kinh tế thị trường các loại hình doanh nghiệp đa dạng đã được
thành lập và phát triển mạnh có ý nghĩa quan trọng trong sự phát triển của nền
kinh tế.Đồng thời các doanh nghiệp nhà nước chuyển sang hạch toán kinh
doanh độc lập.Với sự chuyển đổi này đã xuất hiện những điều kiện để hình
thành kiểm toán độc lập.Xét về điều kiện khách quan,do có sự đầu tư nước
ngoài vào Việt Nam tất yếu phát sinh nhu cầu về hoạt động kiểm toán cũng
như nhu cầu tư vấn của các c"ng ty có vốn đầu tư nước ngoài.Đâylà th"ng lệ
và yêu cầu của c"ng ty mẹ.Về phía Nhà nước cũng cần phi có th"ng tin đáng
tin cậy để đánh giá thực trạng đầu tư cũng như thực hiện chức năng qun lý
nhà nước trong khi kh"ng thể áp dụng hình thức duyệt quyết toán như đối với
các doanh nghiệp nhà nước.Xét về điều kiện chủ quan,khi tính chủ động kinh

doanh trong của các doanh nghiệp được phát huy các doanh nghiệp hạch toán
độc lập theo đó các yêu cầu th"ng tin kế toán trung thực và đáng tin cậy là hết
sức quan trọng.Các th"ng tin này kh"ng chỉ phục cụ cho một đối tượng nhà
nước mà còn phục vụ cho nhiều đối tượng khác như ngân hàng với tư cách
người cho vay,đối tác kinh doanh,khách hàng,chủ nợ ...cũng như chính nhu
cầu qun lý của doanh nghiệp.
Từ các điều kiện khách quan và chủ quan trên,ngày 13/5/1991 theo giấy
phép số 957/PPLT của thủ tướng chính phủ,bộ tài chính đã ký quyết định
thành lập hai c"ng ty kiểm toán độc lập đầu tiên thuộc sở hữu nhà nước có tên
giao dịch là Vaco và ASC(nay đổi thành AASC).Tiếp đó hàng loạt các c"ng
ty kiểm toán thuộc mọi thành phần kinh tế đã ra đời.Ta có thể kết luận r"ng
kiểm toán độc lập xuất hiện ở Việt Nam là một tất yếu khách quan.
2.2.Vai trò của kiểm toán độc lập trong nền kinh tế thị trường có sự qun lý
của nhà nước:
Một câu hỏi đặt ra là vậy kiểm toán độc lập có vai trò gì trong việc kiểm
tra, kiểm soát các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay?Kiểm toán độc lập chính
là một c"ng cụ kiểm tra,kiểm soát trực tiếp của nhà nước đối với các doanh
nghiệp sử dụng vốn nước ngoài;c"ng cụ kiểm tra,kiểm soát gián tiếp của nhà
nước đối với các doanh nghiệp sử dụng vốn và kinh phí lấy từ ngân sách nhà
nước.Vì kết qu kiểm toán các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có tính
pháp lý cao và được sử dụng để nộp cho các c quan chức năng nhà nước,
trong khi kết qu của kiểm toán các doanh nghiệp nhà nước của kiểm toán độc
lập chỉ là tài liệu tham kho nh"m gim bớt c"ng việc cho kiểm toán nhà
nước.Ngoài ra kiểm toán độc lập là c"ng cụ kiểm tra,kiểm soát trực tiếp của
doanh nghiệp với hoạt động của bn thân doanh nghiệp đó,c"ng cụ gián tiếp
của những tổ chức,cá nhân sử dụng kết qu đó để ra quyết định kinh doanh của
mình.Để làm rõ hn vai trò này của kiểm toán độc lập ta xem xét tới vai trò của
kiểm toán độc lập trong nền kinh tế thị trường có sự qun lý của nhà
nước.Trong điều kiện nền kinh tế nước ta là nền kinh tế hàng hoá theo c chế
thị trường có sự qun lý của nhà nước,th"ng tin tài chính của doanh nghiệp

kh"ng chỉ để báo cáo cho c quan qun lý nhà nước để tổng hợp,đánh giá cũng
như kiểm tra và xét duyệt mà nay các th"ng tin này cần cho những người
đọc,những đối tượng quan tâm,khai thác sử dụng cho các quy định kinh tế:
+ Những người cho vay cần th"ng tin tài chính đáng tin cậy về doanh
nghiệp để ra quyết định cho vay.
+ C quan qun lý nhà nước cũng cần sự đm bo chắc chắn kết qu hoạt động
do các doanh nghiệp chịu thuế kê khai là đúng đắn để làm c sở tính thuế và
định giá kết qu hoạt động trong doanh nghiệp.
+ Các nhà đầu tư cần th"ng tin về doanh nghiệp tiềm năng để cho những
quy định tốt nhất.
+ Thị trường vốn cần th"ng tin chính xác do các c"ng ty đăng kí trên sở
giao dịch chứng khoán cung cấp và coi đó là điều kiện c bn hoạt động của thị
trường.Vì tình hình tài chính của c"ng ty chính là c sở để định giá cổ phiếu.
Tuy từ những góc độ khác nhau nhưng mọi tổ chức,cá nhân đều muốn
có th"ng tin có độ chính xác cao,tin cậy và trung thực.Tuy nhiên trong nền