sử 11 bài 23: phong trào yêu nước cách mạng ở việt nam từ đầu thế kỉ XX đến chiến tranh thế giới thứ nhất 1914

bài 23
phong trào yêu nước cách mạng ở Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến chiến
tranh thế giới thứ nhất1914
I. mục tiêu bài học
Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần:
1. Kiến thức
- Nắm được nét chính của các phong trào Đông Du, Đông Kinh nghĩa thục,cuộc
bận động Duy tân và chống thuế ở Trung kì.
- Nhận biết được những nét mới, sự tiến bộ của phong trào yêu nước đầu thế kỉ
XX so với phong trào cuối thế kỉ XIX
2. Tư tưởng, tình cảm
- Thán phục tinh thần yêu nước và ý chí đấu tranh của các vị Phan Bội Châu,
Phan Châu Trinh
- Giáo dục lòng căm thù bọn thực dân Pháp tàn bạo
.
3. Kĩ năng
- Rèn luyện các kĩ năng đối chiếu, so sánh các sự kiện lịch sử.
- Khả năng đánh giá, nhận định hành động của các nhân vật lịch sử
ii. phương tiện dạy học
- ảnh: - Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh.
iii. tiến trình tổ chức dạy học
Kiểm tra bài cũ
Câu 1. Trình bày nét chính về sự biến chuyển xã hội ở nông thôn dưới tác
động của cuộc khai thác lần thứ nhất. Thái độ chính trị của các giai cấp ấy thế nào?
Trả lời:
Câu hỏi: Vì sao xuất hiện xu hướng mới trong cuộc vận động giải phóng dân
tộc hồi đầu thế kỉ XX.
2. Giới thiệu bài mới
ách thống trị của thực dân Pháp ở Việt Nam đã khiến cho mâu thuẫn dân tộc
và giai cấp ở Việt Nam ngày càng sâu sắc.
Bên cạnh phong trào vũ trang khởi nghĩa tiếp tục bùng nổ ở các tỉnh trung du,

miền núi, dưới tác động của trào lưu cách mạng thế giới, ở Việt Nam đầu thế kỉ
XX đã xuất hiện khuynh hướng đấu tranh mới.
Bài này chúng ta sẽ tìm hiểu nội dung và nét mới của phong trào yêu nước
đầu thế kỉ XX so với phong trào yêu nước cuối thế kỉ XIX.
Trong tiết học hôm nay, chúng ta tìm hiểu ba phong trào: Đông Du, Đông
Kinh nghĩa thục và cuộc vận động Duy tân và chống thuế ở Trung Kì.
3. Tổ chức các hoạt đông dạy học trên lớp
Hoạt động của thày và trò Kiến thức cơ bản HS cần
nắm vững
hoạt động 1: nhóm
- GV tổ chức cho HS đọc SGK và thảo luận
nhóm theo câu hỏi: Vì sao Phan Bội Châu lại
chủ trương bạo động vũ trang để giành độc lập
và muốn dựa vào Nhật Bản. Hoạt động chính
của phong trào Đông du?
HS thảo luận theo nhóm và cử đại diện trình
bày kết quả của mình, HS nhóm khác có thể bổ
sung.
Cuối cùng, GV nhận xét và kết luận:
- Phan Bội Châu cho rằng độc lập dân tộc là
nhiệm vụ cần làm trước để đi tới phú cường.
Muốn giành được độc lập thì chỉ có con
đường bạo động vũ trang (truyền thống của
dân tộc ta trong việc đấu tranh giành lại và
1. Phan Bội Châu và xu
hướng bạo động
bảo vệ độc lập dân tộc cũng là đấu tranh vũ
trang: các cuộc khởi nghĩa ) Nên ông chủ
trương lập ra Hội Duy tân với mục đích là
lập ra một nước Việt Nam độc lập.

- Phan Bội Châu cho rằng Nhật Bản cùng
màu da, cùng văn hoá Hán học (đồng chủng,
đồng văn), lại đi theo con đường tư bản châu
Âu, giàu mạnh lên và đánh thắng đế quốc Nga
(1905) nên có thể nhờ cậy được. Ông đã quyết
định xuất dương sang Nhật (1905) cầu viện.
Người Nhật chỉ hứa đào tạo cán bộ cho cuộc
bạo động vũ trang sau này. Ông tổ chức học
sinh Việt Nam sang Nhật du học- gọi là phong
trào Đông du.
- Nét chính hoạt động của phong trào Đông
du:
* từ năm 1905 đến 1908, số học sinh Việt
Nam sang Nhật của phong trào Đông du đã lên
tới 200 người, được đưa vào hai nơi để học:
trường Chấn Võ và Đồng văn thư viện (GV
trình bày và phân tích thêm tấm gương vượt
khó học tập vì tương lai Tổ quốc của du học
sinh Việt Nam). Thời gian này, nhiều văn thơ
yêu nước và cách mạng trong phong trào Đông
du được truyền về nước, đã động viên tinh thần
yêu nước của nhân dân (Hải ngoại huyết thư,
Việt Nam quốc sử khảo )
* Từ tháng 9/1908, thực dân Pháp cấu kết
và yêu cầu Nhật trục xuất những người Việt
Nam yêu nước khỏi đất Nhật. Tháng 3/1909,
Phan Bội Châu cũng phải rời đất Nhật. Phong
trào Đông du tan rã. Hội Duy tân ngừng hoạt
động
hoạt động 2: Cá nhân

GV yêu cầu HS suy nghĩ và trả lời câu hỏi:
Vì sao phong trào Đông du thất bại? Bài học rút
-Nguyên nhân : Nhật Bản
cùng màu da, cùng văn hoá
Hán học (đồng chủng, đồng
văn), lại đi theo con đường tư
bản châu Âu, giàu mạnh lên và
đánh thắng đế quốc Nga
(1905).
-Lãnh đạo: Pham Bội Châu
-Nét chính hoạt động của
phong trào Đông du:
+Từ năm 1905 đến 1908,
đưa học sinh Việt Nam sang
Nhật học đã lên tới 200 người.
+Từ tháng 9/1908, thực
dân Pháp cấu kết và yêu cầu
ra từ thực tế phong trào Đông du là gì?
HS trả lời GV bổ sung và kết luận.
-GV trình bày về rút ra bài học từ phong
trào:
* Chủ trương bạo động là đúng, nhưng tư
tưởng cầu viện là sai (không thể dựa đế quốc
đánh đế quốc được)
* Cần xây dựng thực lực trong nước, trên
cơ sở thực lực mà tranh thủ hỗ trợ quốc tế chân
chính.
hoạt động 1: Cả lớp
+ GV trình bày: Một trong những nội dung
tư tưởng cơ bản của những sĩ phu yêu nước

thuộc phái "ôn hoà" đầu thế kỉ XX tâm niệm là:
để thoát khỏi tình trạng bế tắc, cần phải nâng
cao ý thức tự cường bằng cách bỏ cái cũ theo cái
mới. Vì vậy, ở Trung Kì đã diễn ra cuộc vận
động Duy tân rất sôi nổi.
+ GV trên cơ sở SGK, yêu cầu HS tóm tắt và
ghi nhớ các hoạt động của cuộc vận động Duy
tân
- Lãnh đạo: Phan Châu Trinh, Huỳnh Thúc
Kháng
- Hình thức hoạt động: mở trường, diễn
thuyết về các vấn đề xã hội, tình hình thế giới,
đả phá các hủ tục phong kiến, cổ vũ theo cái
mới: cắt tóc ngắn, mặc áo ngắn, cổ động mở
mang công thương nghiệp
hoạt động 2.
- GV cho HS tự nghiên cứu SGK để trả lời
câu hỏi: Nguyên nhân dẫn tới phong trào
Nhật trục xuất những người
Việt Nam yêu nước khỏi đất
Nhật.
+Tháng 3/1909, Phan Bội
Châu cũng phải rời đất Nhật.
Phong trào Đông du tan rã.
Hội Duy tân ngừng hoạt động
- Nguyên nhân thất bại: Do
các thế lực đế quốc (Nhật-
Pháp) cấu kết với nhau để trục
xuất thanh niên yêu nước Việt
Nam ở Nhật.

2.Phan Châu Trinh và xu
hướng cải cách
- Lãnh đạo: Phan Châu
Trinh, Huỳnh Thúc Kháng
- Hình thức hoạt động: mở
trường, diễn thuyết về các vấn
đề xã hội, cổ vũ theo cái mới:
cắt tóc ngắn, mặc áo ngắn, cổ
chống thuế ở Trung Kì năm 1908.
HS trả lời câu hỏi. GV nhận xét, bổ sung và
chốt ý.
+ GV yêu cầu HS tóm tắt những diễn biến
chính của phong trào và ghi nhớ vào vở: Phong
trào bắt đầu từ Quảng Nam sau đó lan ra khắp
các tỉnh Trung Kì. Phong trào làm tê liệt chính
quyền của bọn thực dân phong kiến ở nông
thôn; từ đấu tranh hoà bình, phong trào thiên về
khuynh hướng bạo động. Thực dân Pháp thẳng
tay đàn áp. Phong trào thất bại. Phan Châu Trinh
và trần Quí Cáp bị kết án tử hình.
hoạt động 1.
GV trình bày:
- Trong khi phong trào Đông du đang diễn
ra sôi nổi thì xuất hiện cuộc vận động ở trong
nước và được các sĩ phu chú trọng: hoạt động
tiêu biểu là trường Đông Kinh nghĩa thục.
- Giải thích: Đông Kinh là tên gọi cũ của
Hà Nội; nghĩa thục là trường tư làm việc công
ích.
+ GV yêu cầu HS trên cơ sở SGK, tóm tắt

các hoạt động của Đông Kinh nghĩa thục
Ghi nhớ các hoạt động chính:
- Người khởi xướng: Lương Văn Can,
Nguyễn Quyền
- Thời gian hoạt động từ tháng 3 đến tháng
11/1907.
- Phạm vi hoạt động: Hà Nội, Hà Đông,
Sơn Tây, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương,
Thái Bình số học sinh đi học có lúc lên tới
1.000 người.
động mở mang công thương
nghiệp
Nguyên nhân phong trào:
+ Do chính sách cai trị tàn
bạo của thực dân Pháp, nông
dân vô cùng khốn khổ về các
thứ thuế.
+ ảnh hưởng của cuộc vận
động Duy tân
2. Đông Kinh nghĩa thục.
Vụ đầu đọc binh sĩ Pháp ở
Hà Nội và những hoạt động
cuối cùng của nghĩa quân
Yên Thế
- Các hoạt động chính: mở trường học các
môn học địa lí, lịch sử, khoa học thường thức; tổ
chức các buổi bình văn; xuất bản sách báo
hoạt động 2.
- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Đông Kinh
nghĩa thục có gì khác với các nhà trường đương

thời?
HS trả lời câu hỏi, GV bổ sung và chốt ý:
- Về hoạt động: phạm vi rộng bao gồm nhiều
tỉnh; hoạt động trên nhiều lĩnh vực: dạy học,
Bình văn, Xuất bản sách báo
- Nội dung dạy và học: có một số môn học
mới: khoa học thường thức, thể dục thể thao,
văn nghệ
+ GV trình bày tiếp về Đông kinh nghĩa
thục:
- Là một tổ chức cách mạng có phân công,
phân nhiệm, mục đích rõ ràng, có cơ sở ở các
địa phương.
- Chống nền giáo dục cũ với những tiều của
Hán Nho mà thực dân Pháp muốn lợi dụng để
ngu dân
- Cổ vũ cái mới: học chữ Quốc ngữ, các môn
khoa học thực dụng, hô hào lập hội buôn, phát
triển công thưng nghiệp. Lên án phong tục tập
quán lạc hậu
- Tố cáo tội ác của thực dân Pháp
* Đánh giá: Thực chất của các hoạt động này
là sự chuẩn bị chống Pháp, trước hết là thông
qua việc dạy chữ dạy người, tuyên truyền tư
tưởng dân chủ tư sản, đả phá nền giáo dục lỗi
thời, cổ vũ cái mới.
-Lãnh đạo: Lương Văn
Can, Nguyễn Quyền, Lê
Đại…
-Phạm vi hoạt động: Hà

Nội, Hà Đông, Sơn Tây, Bắc
Ninh, Hưng Yên, Hải Dương,
Thái Bình
- Các hoạt động chính: mở
trường học các môn học địa lí,
lịch sử, khoa học thường thức;
tổ chức các buổi bình văn;
xuất bản sách báo
.
4. Sơ kết bài học
-Củng cố:
Tổ chức cho HS củng cố lại những nội dung:
+Những điểm mới về mục đích, tính chất, hình thức của phong trào yêu nước
Việt đầu thế kỉ XX.
+ Nguyên nhân thất bại của các phong trào đó
-Dặn dò:
-Học bài cũ, trả lời câu hỏi và bài tập trong SGK.
-Đọc chuẩn bị trước bài mới.
- Bài tập: