Góp ý kiến về một số vấn đề cấp bách trong cải cách giáo dục hiện nay

GOP Y
KIEN
VE MOT SO VÀN DE CÀP
BACH
TRONO
CÀI CÀCH
GIÀO
DUC
HIÉN
NAY
OS.
Phan Dình
Diéu
I.
MOT
CÀCH DÀT VÀN DE
••V"
1. Chùng ta dang
song
trong
mot
giai
^^K
doan
ma
dòi
song kiiih té
xà hòi trèn the
^F^
^^^^^^ &iòi
dang eó nhiéu thay dòi

va
bién ehuyén
H
fl^
%
san sàc. Càe nén kinh te phàt trién dang
B ^^E©5
7^^
"^ ehuyén
bién sang giai doan
ma
thòng tin
W-^^TIHB
'^
'•-«(•'
>^^9ÌK^v
va
tri
thitc
là nguon
lite chii
chòt. qua
trình toàn
càii
hóa dang tién trién nhanh
chòng eó tàc dóng manh
me
dén mpi quòc
^P
.Jf^^

^1 già
trèn the giói. buòe càe
nitóc
phài tham
H
J^r
^Wk H già
vào xu
thè eliung eiia si.t
hòi nhàp.
jp ^/Km
)tt|^^.
H ^JlfGlc
ta vón là mot
nitóc nóiig
nghièp
lac
É^
7 ^^^^L •
hall,
nguón
lite chii
yen tao nèn
ciìa
cài xà
^K
JM
^^^^^
fl hòi
vali còli

là tài
ngiiyén
thién nhién
va
^Pk^i^LA____^
^^^^ site lao
dóng ddn
giàii.
khoa hpc
va còiig
nghè
ehita
phàt trién, tri
thi'te
(do ta tao
ra) cinta eó vai trò dàng kè trong viéc
làm
nén
eiìa
cài xà hòi.
Nhifng
ta
cfuig
khòng thè
ditng
ngoài xu thè ehung nói trèn, màc dù
de
hòi nhàp
co
hiéu qua thì

phài
vitdt
qua nhftng thàch
thitc rat
to
lón.
Chùng
ta khòng eó eàch nào khàc là
phài hèt
site
co
gang
boi
ditdng.
phàt huy
va
khai thàc mpi tiém
lite
tri
thi'te
cùa
dàt nitóc. tao diéu kién
va
mòi
tritòiig
thuàn
Idi de
tri
thùc
thitc

sit
eó vai trò quan
trpng,
iié\i ehita
là chù chòt. trong viée tao nén già tri
già tàiig
cùa
càe ngàiih
san
xuà't, kinh doanh, tò
chife va quàii
ly;
làm cho tri
thùc
dàn trd thành nguón
lite
chù yèn cùa nén kinh té dàt
nifóe.
Nén tàng cùa
sit
nghièp tao ra nguon
lite eitc
ky quan trpng dò là giào
due va
dào tao. Nhò
thi.te sit
day manh
sit
nghièp giào
due ma

nhiéu nitóc
xuiig quanli
ta dà nhanh chòng tién
lèn
giàu eó, tri thi'te dà eó
vi tri quan trpng trong phàt trién kinh tè.
va
càe nitóc dò ngày nay dà eó khà
nàng hòi nhàp
viìiig
vàng vào dòng chày chung cùa thòi dai. Vi vày. dòi vói
chùng
ta. eàn
co
nhftng giài phàp kièn quyèt
va
hiéu
qua de
xày
dUng
nhanh chòng
mot
nén
giào
due lành
manh
va
tién tién,
nén
tàng

viùig chàc
tao nén nguón
lUc
tri
thùc
cùa
nén kinh té
va .xà
hói, dò là diéu eó y nghìa song
con
dòi vói dàt
nifóc.
2.
Mot dàc dièin
quan trpng cùa dàt
nifóc
ta d giai doan hién nay là dang
phàt trién trong nhftng
bude
dàu cùa cài
càch va ma
cùa.
va
trong
qtià
trình
chuyèn bièn dò khòng phài mpi
thù
dén dà
ditde

xàe
djnh
rò ràng. Chi dao tàp
trung hay ed che
thj
tntòng. Nhà nitóc quàn ly hay xà hói
tit
diéu tiét, cài gì là
20
hàng hóa
va
cài gì khòng là hàng hóa, trong mpi
ìình vile
déu
co nhiing và'n
de
di
eó
sii
nhàp nhàng giiia ben này
va
ben kia,
gitìa
"bào thù"
va
"cap tien",
va sU
nhàp nhàng dò nhiéu khi là miéng dat
beo
bd cho nhiing tiéu

cilc Idi
dung. Dàc
diem dò
co
tàc dong khà phò' bien trong mpi Enh
vile,
va
khóng
loai
trù ngành
giào due. Mot mat,
co
nhiing y kién cho ràng mpi quan he "day - hpc" déu phài
là
quan he mua bàn hàng hóa trong
mot
thi tntòng tu do ; mat khàc, lai vàn
co
nhiing qui dinh dành cho càe cap quàn ly nhiing quyén han rpng rài
va
khà chi
tiét,
thì
du
nhit
dpc quyén in, bàn
càe
tài
lieu
bàt buòe dòi vói hpc sinh, Nhiéu

tiéu
Clic va
yé'u kém trong he thong giào due hién nay eó nguyèn nhàn
tu nhùtng
nhàp nhàng cùa cài "tranh toi tranh sàng"
dò
trong
qua
trình ehuyén bién day
khó
khan
cùa nitóc ta. Tòi nghì ràng
ve
nhàn thùc,
co
the eó rat nhiéu và'n de
con
càn ditdc
thào
luàn,
trao doi y kién. Nhiing doi vói còng tàc tò'
chùc va
quàn ly, thì
trong moi giai doan, càn
khàng
dinh
mot
so'
quan diém tién tién làm ed sd cho
càe

quyet dinh, qui dinh de tao mòi
trilòng 6n
dinh càn thiét cho phàt trién, trành
nhiing nhàp nhàng de bi
Idi
dung. Tat nhién, càe quyet dinh
va
qui dinh dò khòng
cùng nhàc
va
bà't bién,
nhitng
mpi thay doi déu
càn
eó ly do xàe dàng. Day cùng là
mot
yéii
to' quan trpng, càn
ditdc
xem xét
mot
càch nghiém tue de dinh ra
càe
eàn
cu
cho viéc dành già tình hình
va lita
chpn eàc giài phàp càn eó hién nay.
3.
Nhxl

trén dà trình
bay,
nhtìng
yèn kém
va tón
tai cùa nén giào due nitóc ta
hién nay déu khóng tàch ròi khòi nhùng dàc diém chung cùa mòi tntòng kinh
té
xà hòi cùa dat nitóc. Ngoài ra, he thòng giào
due
cùa ta, tuy dà tùng dat
ditdc
nhiéu két
qua ditdc
thùa nhàn trong thòi gian
tritóe
day,
vàn hàm chùa nhftng
yé'u kém vòn eó ve trình dò day- hpc,
ve
ed sd ha tàng,
ve
to chùc quàn ly,
ve hièii
qua
dàu
til, ;
nhftng yéu kém dò khòng nhiing ehita
ditde
khàc

phue
bao nhiéu
ma con
bi
tram
trpng thèm tntóc nhftng dòi hòi cùa nhu càu mói. Khàc phue
càe
yé'u kém
va tón
tai hién nay
de
tién
lén
xày dung mot nén giào due tién tién phài
chù y dén cà hai loai van
de
ké trèn, loai và'n
de
thù
nhà't lièn
quan dén viéc day
manh
qua
trình cài càch
va
md cùa cùa kinh
té va
xà hòi nitóc ta nhàm tao mòi
tntòng lành manh thùc day
sii

nghièp giào due,
va
loai van
de
thù hai
lién
quan
tn;(c
tiep dén nhùng cài càch
va
doi mói cùa bàn thàn
h^
thòng giào
d\ic.
Duói day, trong phan II tòi sé trình
bay
càch hiéu
va
tìt dò kién nghi mot
so'
giài phàp dòi vói eàc và'n de
ditdc
xem là cap bàch hién nay cùa nén giào due
nitóe
ta,
va
san dò, trong phan III tòi xin phàc qua
mot
dòi diéu
ma

tòi nghì là càn
ditdc
nghién
ci'tu
ky
de
chuan bi cho mot chié'n
litdc
giào
due
trong tUdng lai chàc cùng
khòng
còli
xa làm dòi vói chùng ta.
IL MOT SO QUAN DIÉM
VA
KIÉN NGHI
GIÀI
PHÀP
1.
Nén kinh
té'nitóc
ta cho dén nay vàn
con
là
mot
nén kinh té'chàm phàt
trién, trong
dò nguón
(nói)

lite
ed bàn vàn là tài nguyèn thién nhién
va sue
lao
dòng chàn tay ddn giàn. Càe yen
tò
còng
iighé,
dàc biét là tri thùc còng nghé
va
còng nghè tién tién, hau
nhit
déu do nhàp ngoai. Vón tri thùc cùa
chiuig
ta eó the
21
cùng khòng nghèo làm, nhUng chUa bién dUdc thành
mot
nguón
lUc
tri thùc
nói
sinh eó dóng góp dàng ké vào sU tàng
tritdng
cùa kinh té.
Co
thè ké hai nguyèn
nhàn : bàn thàn nén kinh te nóng nghièp lac hàu lai
chiù
sU quàn ly tàp trung

quan
liéu
trorrg nhiéu nàm khòng thiét
làp ditdc
mòi tntòng cho viéc tao tri thùc
va
diing tri thùc trong san xuà't, kinh doanh ; mat khàc. trong xà hòi, hpc
de co
bang
cà'p, hy vpng
co
dUdc vi tri, quyén
luc con
khà phó bién. so
ngitòi
theo duói
thUe
hpc nhàm
co
tri thùc de
dita
vào trong càe boat dóng
san
xuà't. kinh té chUa
phài là
so'
dóng, do dò tuy viéc hpc
co
phàt trién
ma

tri thùc làm ra cùa cài thì
chUa nhiéu. Nhiing nguyèn nhàn dò dàn dén hiéu qua
thàp
cùa giào due nitóc ta
trong viéc
gay
dUng nguón nói
lUc
tri thùc cùa dat nitóc
va
dùng nguón
lite
dò
trong càe boat dòng
san
xuà't, kinh doanh, to chùc
va
quàn ly
de
tàng thèm sU
giàu eó cho nén kinh té.
Vi
vày, day manh cài càch
va ma
cùa
ve
kinh
té'theo hitàng thi tri/ìfng va
hói
nhàp, phàt trién kinh té' nhiéu thành phan, khuyé'n

khich tit
do kinh doanh
va
càe loai hình doanh nghièp, tao ra trong xà hòi
mot
mòi tntòng kinh tè rpng md,
dna tranh, thu hùt nhiéu nàng
lite
tri thùc
va
dòi hòi
thitòng xuyè/j
tim kiém
va
sàng tao ra tri thùc càn thiét de dòi mói
san
pham
va
dich vu, tàng hiéu
qua
kinh
doanh
va
quàn
15^,
tao ra
va
giù
ditde
càe

itii
thè eanh tranh, v.v là nhàn tò ed
bàn dòi hòi phàt trién giào due
va
cài càch giào due, làm cho giào due thitc
sit
di
dàu
va
gàn bò màu thit vói còng euóe dòi mói cùa dàt
nitóe.
2.
Càe ed quan
va
to chùc trong
he
thòng bò mày Nhà nitóc vàn là ndi thu
hùt mpt bp phàn to lón "dàu ra" cùa nén giào due. Càch xù
sit
cùa
h?
thòng eàc ed
quan
va
to chùc này ra sao trong viéc dinh tiéu chuàn, tuyén chpn.
su
dung càn
bp nhàn vièn eó ành
hitòng
to lón dén chat

litdng
dào tao cùa ngành giào due. Vói
Cd che
con
nhiéu yen kém
nhit
hién nay
ma
chùng ta déu biét, he thòng này chùa
thi^c
sU
Illa
chpn
ditdc (va
muón
lua
chpn) nhiing ngitòi eó pham
chat
càn thiét
vào nhùng
vj
tri còng viéc
titdng
xùng, nén mpt màt, khóng tuyén chpn
va su
dung
ditdc
nhiéu nàng
lUe
eó

thuc
hpc, eó tri thùc
va
y thùc sàng tao tham
già
vào
còng viéc nhà nitóc, màt khàc, tao diéu kién cho viéc
lam
dung
càe Idi
the quyén
lue
de tham nhiing. hòi
lo,
Tà't cà nhùng diéu
dò
néu
mot
tà'm
gitdng
xà'u cho càe
thè
he thanh
thièii
nièn dang là dòi
titdng
cùa nén giào due cùa chùng ta, ành
hitdng
rat lón dén chat
litdng

giào due.
Vi
vày. day manh cài càch hành chinh,
ma
thùc
té
là cài eàch to chùc
va
ho^t
dòng cùa
h^
thòng bp mày nhà nitóc, làm cho bp mày dò dàn chù
va
trong
suot,
md cùa thitc sU vói mpi nàng
lUc
tri thùc cùa dàt nUóc. là yé'u to
rat
quan
trong
co
y nghìa néu
gùdng va
khuyén khich trong viéc nàng cao
phdm
chat nén
giào
due
cùa chùng ta.

22
3.
Nhu cau giào
due
cùa xa hói rat to lón
va
khà nàng cùa Nhà nUóc eó han,
do
dò
trong nhùng nàm gàn day cùng vói xu
thè'
thi
truòng
hóa kinh te, nhiéu
nguòi
de càp dén "thj trUòng hóa" giào due, vói nhiéu nói dung
con
de gay md ho,
làn
Ipn.
Mat khàc, chù trUdng
"xà
hòi hóa" giào
due
néu khóng dUdc hiéu dùng
dàn ciing di xóa nhòa tràch nhièm cùa Nhà nUóc
va
bàt xà hói phài dóng góp
tran
lan,

cà cho nhùng chi
phi
khòng hdp ly.
Ve
và'n de này khòng di eó ngay mot càch
hiéu thòng nhà't, nhUng rat càn thào luàn de
co
dUdc mot khung quan niém chung
làm
co
sd cho
càe
chù
trUOng
cùa Nhà nitóc
va
hoat dóng cùa xà hói trong
linh
vùc
giào
due.
Tòi
nghì
ràng giào due, hay dùng hdn eàc dich vu giào
due va
dào tao
co
phàn
co
the xem là hàng hóa, nhUng cùng eó phàn khòng là hàng hóa. Giào

due
vùa
co
chùc nàng góp phàn tao dùng
va
nàng cao dàn dòi song vàn hóa, dao
due,
tinh thàn cùa con ngUÒi
va
xà hòi, vùa eó chùc nàng
ciing
cà'p càe nàng
lUc
tri
thùc
va tri
tue de con ngUòi
mitu
càu
mot
cupe song tot dep
bang
càch tham
già
vào eàc hoat dóng kinh te xà hói. Tà't nhién, hai chùc nàng này khó
ma
phàn biét
dUde rach
ròi, nhUng néu ta tam hiéu nhU vày thì eó
thè

xem chùc nàng thù nhà't
khòng thupc pham vi thi trUòng,
ma
thupe tràch nhièm phò'i hdp
ciia
Nhà nUóe,
già
dình
va
eàc tó chùc xà hói,
con
chùc nàng thù hai eó the thùc hién thòng qua
Cd
che'
thi truòng.
Va
do dò,
ve
tó chùc, trong tùng giai doan tùy diéu kién kinh té'
xà hói
ma
ta qui dinh
mot
mùc giào due phó càp (là tiéu hpc, sd
tning,
cao
trung, ) eó
tinh
bàt buòe cho mpi ngitòi, Nhà
ni/àe

bào dàm cung cap càe diéu
kién giào due cho cap hpc
phd
cap
dò bang
he thòng tntòng còng ', diéu dò the
hién tinh còng
bang
xà hòi
ve
giào
due
;
con dot
vài eàc cap hpc
chita
là phó càp
va
thupe pham vi day nghé thì eó the dong thòi eó cà
tn/òng
cóng
va tritòng
tU,
loai
trUÒng
tit
ve
ed
bàn hoat dóng theo ed che thi tritòng vói nhiing han
che'

va
nhùng
Un dai eó tinh dàc thù
ma
Nhà nitóc qui dinh cu
thè.
Dua ra chù
tritdng
"xà hpi
hóa" giào due
ma
khòng theo mot quan diém nhà't quàn thì
de
xóa nhòa tràch
nhièm cùa Nhà nitóc
va bàt (già
dình) hpc sinh phài dóng góp
tran
lan
va
phi ly ;
màt khàc, khòng
co
nhftng qui dinh han
che va itu dai
dàc thù vói càe tritòng tu
thì
co
thè xem tntòng
tit nhit

doanh nghièp, càe óng chù tritòng
tit chay
theo
Idi
nhuàn,
va
Nhà nitóc dành
thué nhù
dÓì vói eàc doanh nghièp. Cà hai diéu dò dàn
dén thùc té là bàt hpc sinh phài dóng góp thèm, phàn lai
m\ic
tiéu phàt trién giào
dyc
!
4.
Ve tó chùc eàc trUdng hpc trong he thó'ng giào
diie
dai hpc cùa chùng ta
hién nay, tòi nghì ràng viéc
co
nhiéu loai hình tntòng, tritòng còng
va
tritòng tu,
da ngành
va
ehuyén ngành, cao dàng
va
dai hpc, dai hpc còng dóng
va
dai hpc

mò,
là bình thitòng. Vàn
de
là càn cùng
cóva
tàng
eiiòng
hdn là xào
trón va
sàp
xèp,
tuy nhién tòi xin phàt biéu vài y kién san
day
ve Dai hoc Quòc
già.
Viéc xày dùng Dai hpc Quòc
già ditdc de
xuàt
va
thào luàn nhiéu vào khoàng
mitdi
nàm tntóc day. Y
titdng
xày
ditng mot
tritòng da ngành, m('n,
ditdc
dàu tu
day dù, vói mot dpi
ngfi

thay giào
ditdc lita
chpn
tu
càe vièn, trUdng, phà'n dàu dat
1) Nhà nitóc bào dàm
co dù trifdng
còng cho
càp
hpc
phò
càp,
nhifng
khòng cà'm mò
tnròng
tu
cho nhùng ai
san
sàng bò
tién de co duóc
mpt
djch vy
day hpc
ma
hp
.xem
là tòt.
23
tiéu chuàn
quÓc

té', làm màu
mUc
de cài càch
va
hién dai hóa dàn
he
thòng dai
• hpc ciia ta, tUdng dà
co
khà nàng trd thành hién thUc. NhUng rói bóng nhién
ngUÒi ta ghép mot so tntòng hién
co
lai
va
dUdc ngay hai Dai hpc Quóc
già
tai
Ha
Npi va
thành phó'
Ho
Chi Minh.
Va
rói san
dò,
eàc vi phu tràch dà phài màt
qua
nhiéu còng
sue
cho viéc dàn xèp quan he,

ma
chUa lo
ditdc
nhiéu cho viéc nàng
cao chat
lUdng
day
va
hpc.
Va
bay giò, d DHQG
Ha
Nói, lai dang eó nguy ed phàn
rà ! Tòi
nghì
ràng càn eó quyet dinh
ve mot phitdng
àn òn dinh
va
khà thi
de
DHQG
Ha
Nói eó the yèn tàm tàp trung
sue lue
cho xày ditng
va
phàt trién
trùòng.
Co thè

chpn
mot
trong hai phùdng àn san : hoàe theo y
titdng
ban dàu.
kièn quyet dàu tu xày dUng
mot
tntòng da ngành,
ve
ed bàn là mói,
co
chat
litdng
cao,
diéu này dòi hòi eàc cà'p lành dao phài eó quyet tàm lón ; hoàe xày
diUig
trUÒng thành
mot
Dai hpc Quòc
già
chi dào tao d cà'p Cao hpc
va
Tién sì.
nhit
d
mpt so' nUóc vàn làm, diéu này làm cho tntòng eó qui mò hep hdn, nhitng tinh
hdn, eó chat
lUdng
cao,
va

trong quan he hdp tàc
chat che
vói tà't cà càe tntòng dai
hpc trong nitóc, DHQG sé eó dòng góp quan trpng trong viéc dào tao nhàn tài
elio
dat nUóc.
5.
H^
thó'ng càe tritòng
tit
(góm eàc tntòng dàn làp
va tit
thuc
nhit
càch gpi
hi$n
nay) phài
dU^c
xem là
mot
bò phàn quan trpng trong he thòng giào due cùa
nùóc ta, eàn phài
dit<?c
quan tàm chi dao
va
ho trd
de
eàc tntòng dò ngày càng eó
nhiéu dòng góp tich
eilc

cho
sit
nghièp phàt trién giào
due
cùa dàt nitóc.
Nhinig
nhu trèn dà nói, dù xem càe tritòng
tit "ve
ed bàn" hoat dòng theo ed che thi
trUÒng, thì do tinh dàc thù cùa nò
(san
pham
va
dich vu cùa nò mang tinh xà hòi)
cùng khóng nèn xem mòi tritòng
tit
là
mot
doanh nghièp,
va
eàn eó nhftng han
che'va
nhiing
itu dai
dàc thù. Làu nay, vi tntòng
tit
dòi vói ta
con
là khà mói, nèn
trong quàn ly

con
nhiéu
lùng
tùng. Tòi nghì dà dén
lue
càn eó nhùng qui djnh
thòng nhà't de tao cho eàc tntòng
tit
yèn tàm phàt trién
mot
càch thuàn
Idi
góp
phàn dàp ùng nhu càu giào due cùa xà hói
va
còng hién ngày càng
phiéu
vào viéc
phàt trién nguón
lue
tri thùc ciia dàt nitóc.
Co thè chàng
qui dinh tntòng
tit nhit
mpt to chùc giào
due tu
hach toàn, eó nguón thu chù yèn
tu
hpc phi, nhitng dóng
thòi là to chùc phi

Idi
nhuàn, ngitòi (hoàe nhiing ngitòi) chù cùa nò khòng
là'y
muc
dich là
Idi
nhuàn tòi da cho bàn thàn mình.
ma su
dung
Idi
nhuàn cho viéc dàu
tit
phàt trién tritòng, màt khàc khòng phài nóp
thiie,
thàm ehi
con ditdc
nhà nitóc ho
tr0
tài chinh trong nhùtng tntòng hdp càn thiét. Ngoài cà'p hpc phó càp
ma
Nhà
nitóe dàm nhiém hoàn toàn, thì dòi vói càe cà'p hpc khàc. chàc là ngàn sàeh nhà
nitóc khóng the dàp ùng
ditdc
hèt mpi nhu càu hpc tàp cùa xà hói, nén he thó'ng
trUòng
tit
eó vai trò
rat
quan trpng trong viéc dàp ùng càe nhu càu chinh dàng dò.

Vi
vày, eàn tàng
eitòng sit
quan tàm
va
ho trd cùa Nhà nitóc
de
eàc tritòng tu eó
dù ed sd
vàt chat
ky thuàt, eó diéu kièn nàng cao nàng
lite
giào due dào tao cùa
mình.
6. Trong bài góp y kién này tòi ehita
co
diéu kién
de
càp den loai và'n de
chù chót ve cài càch nói dung
ehU(tng
trình
va phiAtng
phàp day -
hf)c.
Chi xin
24
góp vài suy
nghì
de mong

ditdc
trao doi. Mot muc tiéu chù yé'u cùa giào due là
boi
ditdng va
cung cà'p cho ngitòi hpc
mot
nàng
lite
nhàn thùc
va mot
trình dò
hiéu biét nhà't dinh. Nàng
lite va
trình dò dò
co thè ditde
thè hién d 3 màt : 1)
mot
khà nàng càm nhàn
va
suy
nghì de
di tói dòi hòi hiéu biét
va
tìm kiém tri
thùc ; 2)
mot
khòi
litdng
kién thùc nhà't dinh ; 3)
mot so'hiéu

biét còng nghé
va
khà nàng vàn dung. Trong thitc tien giào due cùa ta nhiéu nàm qua,
nhit
nhiéu
ngitòi nhàn xét, ta tàp trung nhiéu (nhitng ehita
hàii
dùng
va
dù) vào màt thù
2,
co
chù y trong
eliitng mite
nào dò dòi vói màt thù 3,
con rat
it quan tàm dén
màt thù 1. Chù y màt thù hai de di
dén
day
va
hpc
nliói
iihét,
thu dóng. It
quan tàm dén màt thù 1 nèn khóng boi
ditdng ditdc
nhftng nàng
lite
dpc làp suy

nghì,
chù dòng sàng tao, biét
tini
tòi tri thùc mói
va
giài phàp mói. dò là nhftng
nàng
lite
rat eàn thiét trong
mot
nén kinh
té'tri
thùc
va
xà hói tri thùc. Trong
hai
ve
cùa viéc hpc : hpc cài gì
va
hpc
thè'nào
thì ta thitòng chù trpng cài thù
nhà't
va
coi nhe cài thù hai. Trong giai doan mói, con ngitòi sé phài hpc lién
tue,
hpc
siiò't
dòi, va
vi

vày, biét hpc
thè'nào
thì sé eó khà nàng
til
hpc, do dò de
chù dòng,
linh
hoat,
va
eó nhiéu ed hòi thành còng hdn. Mong ràng sé
con
eó
dip bàn
dèli
nhftng và'n
de
này
mot
càch càn kè hdn.
7.
Cuòi
efuig,
xin eó vài y kién
ve
vàn
de
quàn ly nhà nitóe,
ma
cu thè là cùa
Bp Giào due

va
Dào tao, dòi vói
sit
phàt trién giào due. Ai
eiìiig
biét vai trò quàn
ly
eiia
Bò là
rat
quan trpng,
va
mong Bp tinte hién tòt chùc tràch quàn ly nhà
nitóe
de
sU nghièp giào due cùa nitóe ta
ditdc
phàt trién nhanh chòng,
iigò
hàu dàp
ùng
ditde
nhu càu xày
diùig
dàt nitóc
va
tién kip bé bau gàn xa. Nhiéu anh chj em
d DHQG muón tàch tntòng ra khòi
sit
quàn ly cùa Bò, eó

thè
là vi
sit
lành dao
thite té
hién nay cùa Bò khòng dù gay tin
titdng,
song
ve
tinh hdp ly cùa tó
chùc,,
tói vàn hy vpng là Bò sé eó the eó dù nàng
lue va tùi
nhiém
de
thi.te hién chùc
tràch quàn ly nhà nitóc,
va
trong
sit
quàn ly ehung dò. mpi tntòng déu
ditdc
tao
diéu kién phàt trién thuàn
Idi nhfùig
bau sàc riéng
va thè
manh cùa mình.
Ta cùng biét là quàn ly ngành giào
due

dào tao khóng chi ddn
thuàn
là quàn
ly hành chinh, ma dòi hòi
rat
nhiéu tàm
liuyét,
tri tue
va
bàn
llnh.
Ta dà phung
phi thàp nièn
vita
qua cho nhftng giài phàp voi
va,
sai làm rói
sua
sai làm.
sua
sai
làm lai
co
thè pham thèm sai làm mói,
va
dén hòm nay khòng biét dà eó thè coi
nhu chuyèn sang
mot
giai doan khàc
chita.

Tòi
nghì
ràng eàn cài eàch quàn ly cùa
Bò theo
hitóiig
phi tàp trung va dàn chù hóa, dành cho eàe tritòng. nhàt là eàc
tritòng dai hpc, nhftng quyén
tit
chù rpng rài hdn. eàe ed quan Bp khòng nén giù
lày
cho mình mpi quyén quyèt dinh, ké cà nhftng quyén
qua eii
thè thupe tham
quyén cùa
càe
tntòng, khoa, thàm chi cùa eàe thay giào
ehuyén
món d càe tritòng ;
càe ed quan quanh Bò nén tàp trung
gii'ip
lành dao Bò nhftng suy nghì chién
litdc
va
nhùng giài phàp
vi
mò
de
trành nhftng sai làm lón
ve
chù

tritdng nhit
trong
thòi gian
vita
qua.
25
III.
CHUAN BI CHO
MOT
CHIÉN LUOC GIÀO DUC TUONG LAI
• • • •
1.
Chùng ta dang
song
nhùng ngày thàng cuòi cùng cùa the ky 20.
Thè
ky
mói dang dén vói nhùng thàch thùc to lón dòi hói nhàp vào xu thè' toàn càu hóa
cùa
mot
nén kmh te thòng tin
va
tri
tue ma
ta
chita
eó
ditdc mot Idi thè
nào dàng
ké.

Neil
ehi
dita
vào nguón
lite
tài nguyèn thién nhién
va
lao dòng ddn giàn rè
tién thì
thiia
thiét
va
tut hàu là tàt nhién. Ngày nay. mua
ditdc
nhftng
san
pham
tiéu dùng cùa còng nghé hién dai khòng phài là khó.
nhirtig
ditng nhàm là eù vay
nd
de
sàm
ditdc
nhiéu mày
móc
là dà
co
trình dò tièn tién ; lién doanh là càn
thiét nhitng néu ta chi dòng góp vào dò càe lao dóng chàn tay ddn giàn thì phàn

ditdc
hitdng cùng chi
bang
phàn nhò cùa dòi tàc cùng khó
ma
kéu ca dùdc.
Kliòng
con càch-nào
khàc là phài nhanh chòng tao cho
ditde
nguón
lite
tri thùc
va
tri tue
cùa dàt nitóe
de
tìt dò tìm kiém nhftng
Idi thè
eanh tranh mong hòi nhàp eó hiéu
qua (nghìa là hói nhàp vói
tit thè
bình dàng
va
thàt
sit
mang hai giàu eó) vào xu
thè phàt trién kinh te ehung cùa the giói.
Va ditdng
nhién. phàt trién giào

due
là
giài phàp hàng dàu
ma
ta phài nghi dén
mot
eàch
nghièin
tue.
bang tàt cà tàm
huyét
va sue lite
cùa mình chù khòng phài bang vài
khan
hiéu.
Nlutiig.
giào
due
cài gì, giào due
nhit
thè nào
de
thitc
si.t
góp phàn tao nèn
nguón
lite
tri thùc càn phài
co
cho phàt trién

san
xuàt. kinh té.
vàn
hóa. xà hòi ?
Tit dò lai di dén nhftng càu hòi khàc : vày thì. trong kinh té
va
xà hòi
hièii
nay,
nghìa là trong mpi loai hoat dóng san xuàt, kinh doanh, l)uòn bàn. tò chùc. quàn
ly. phue vu dòi
song,
ngitòi ta eàn nhùng loai tri thùc gì
de
tao thèm già tri,
mang lai thèm cùa cài
va
giàu
co
cho con ngùòi
va
cho
d.àt
nitóc ? Nhùng tri thùc
à'y kiém
tit
dàu ra, càn
ditde
tinh
luyèn va

xù ly thè nào ?
Nhftng càu hòi
nhit
vày khòng bao giò dùt.
va
khòng ai eó
san
mpi càu
tra
Idi.
Hpc, trong tùdng lai, càn phài
hifóng
tói viéc tao nàng
lite de
tìm tra
lòi
cho
nhftng càu hòi khòng dùt dò.
Va
vi vày, "hpc cài gì ?"
(tue
là hoc nhftng kièn thùc
eó
san
gì) dù cùng quan trpng. nhitng quan trpng hdn là phài biét càch "hpc the
nào ?", biét hpc
thè
nào thì
sé
eó càch tìm dén hoàe phàt hién nhùng tri thùc

càn eó.
Hy vpng ràng nhùng suy nghì nhu vày eó thè góp phàn vào viéc xàe dinh
chién lupe hpc trong
titdng
lai.
2.
Ta vàn quen vói càch giào due truyèn thòng. dào tao
mot
ky sU ed khi là
de
làm ed khi, khòng tìm dùdc còng viéc
ed
khi thì eoi nhu thàt nghièp.
vi
vày nén
so ngitòi tòt nghièp dai hpc cùa ta chùa nhiéu, nhùng dà
co
khòng it nhùng tièng
kéu lam phàt thita
va làng
phi
I
Tòi cinta hiéu nhiéu ve Hàn quòc
va
chùa eó ly do
de xem dò là màu
mite,
nhùng ho
co
nhùng con

so
làm tòi ngae nhién : cuòi thàp
nièn 50, phó càp tiéu hpc : 30 nàm sau vào thàp nièn
80.
phó càp sd trung (96%
tòt nghièp tiéu hpc vào trung hpc) :
mot
thàp nièn san vào dàu nhùng nàm 90.
phó
cài)
cao trung
(95,7%
tòt nghièp sd trung vào cao trung) :
va
dén nàm hpc
1998 - 99, 83,7% tòt nghièp cao trung vào hpc dai hpc hoàe cao dàng '
Va
chàc
26
khòng phài ai tot nghièp dai hpc d ngành nào déu eó viéc d ngành à'y ! Vày thì hp
hpc
de
làm gì ? Rò ràng cài eò't yèn
ma
hp eàn eó là
mot
nàng
lite
dóc làp tìm kiém
tri thùc chù khòng phài chi là

mot
mó tri thùc eó
san.
Co
nàng
lite
dò thì eó thè
tu
hpc
mot
eàch lièn tue, hpc
siiò't
dòi. Hoc lièn tue
va
hoc
.suót dìd
là
mot
nói dung
chù chòt
ma
mpi chié'n
litdc
giào due cho the 21 déu
de
càp dén.
3.
Nhftng thành
titu
to lón cùa còng nghé thòng tin

va
truyén thòng dà tao
nén nhùng bién chuyèn nhanh chòng trong dòi
song
kinh té'
va
xà hòi trén khàp
toàn càu, là diéu
ma
ai
efuig
biét.
Va
dà dén
lue
nhftng thành
tilu
dò thàm nhàp
mot
càch
sali
sàc vào
chùih
nhftng hoat dòng khoa hpc
va
giào due. tao nén
iihfùig
dòi mói hèt
sue
quan trpng trong

ehnih
nhftng hoat dòng tri tue dò cùa con ngitòi.
Ngày nay, mày tinh vói khà nàng mò phòng
rat hùiig
manh dà trd thành
mot
còng cu nghién
eùii
khoa hpc dàc
lite,
giiip
con ngitòi khàm phà nhiéu bi àn trong
thè giói vàt ly, sinh hpc. nhiéu "qui
liiàt"
trong kinh té. xà hói. Mày tinh cà nhàn
va
mang Internet cùng vói eàc phàn mém day hpc dang dùdc phàt trién ngày càng
pliong
phù sé mang dén nhiéu khà nàng mói. nhiéu ed hòi mói
ve
giào
diie
cho con
ngitòi. Cóng nghé dò sé làm
elio
viéc hpc gàn vói
tìùig
cà nhàn hdn.
tliicli
nghi vói

nàng
lite
càm nhàn
va
tiep thu cùa
titiig
ngitòi, kè cà nhftng ngitòi
co
khuyèt tàt.
do dò làm
elio
giào due mang y nghìa nhàn bàn hdn.
va
nàng
lite
tri tue cùa
titiig
ngitòi sé
ditdc
phàt trién day dù hdn. Khà nàng này là vò
ciing
to lón. eó thè mang
lai nhiéu y
titdng
mói.
iihiéii
giài phàp mói
elio
cài càch giào due trong thè ky mói
ma

ta eàn hèt
sue
chù y trong khi
hoaeli
dinh chién
litdc.
Giào due là
mot
và'n
de
lón. lièn quan dén toàn xà hòi.
Va
trong giào due eó
nhiéu màt phùc tap, da dang. Trong bài góp y ngàn này tòi chi xin
de càp
dén
mot
so'
khia eanh lièn quan den vai trò cùa giào due trong viéc nàng cao nàng
li.ic
tri
thùc cùa dà't nùóc
de
hòi nhàp eó hiéu qua vào xu the phàt trién ehung cùa thè
giói hién nay. Va do han
che',
nén nhiéu y kién mói chi là nhftng phàe hpa sd sài.
mong dùdc dòng góp
de eiuig
eàe bau dóng

iighiép
trao dòi y kién.
Dia chi : Dai hoc Quóc
già Ha
Nói
144
dit&ng Xuàn
Thùy, Càu Giay,
Ha
Nói
DT
:
8340.570 (CQ) ; 8343327 (NR)
27