So sánh các phương pháp nghiên cứu khoa học

Nội
dung
Phương pháp nghiên cứu khoa học
Tên
phươn
g pháp
PP nghiên cứu lý
thuyết
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phân
tích và
tổng
hợp lý
thuyết
Phâ
n
loạI
hệ
thố
ng
hóa
lý
thu
yết
Mô
hìn
h
hóa
PP quan sát sư
phạm
PP điều tra giáo dục PP phân tích tổng

kết kinh nghiệm giáo
dục
PP chuyên gia PP thí nghiệm
QS trực
tiếp
QS gián
tiếp
Điều
tra cơ
bản
Trưng cầu
ý kiến
Trong
phòng
thí
nghiệm
Tại
hiện
trường
Áp
dụng
Được sử dụng
trong tình huống
phải tìm hiểu các
thông tin về đối
tượng nghiên cứu
được lưu trữ trên
tài liệu.
Là phương pháp tri
giác cho nên nó phù

hợp để sử dụng
trong tình huống
cần tìm các dấu
hiệu đặc trưng hay
những quy luật vận
động và phát triển
của đối tượng.
Được sử dụng trong
trường hợp cần khảo
sát một nhóm đối
tượng trên một diện
rộng nhằm phát hiện
các quy luật phân bố,
trình độ phát triển,
những đặc điểm về
mặt định tính và định
lượng của các đối
tượng cần nghiên
cứu.
Được sử dụng trong
tình huống muốn
xem xét lại những
thành quả của hoạt
động thực tiễn trong
quá khứ để rút ra
những kết luận bổ
ích cho thực tiễn và
cho khoa học
Được sử dụng trong
tình huống triển khai

nghiên cứu cần tiết
kiệm về thời gian,
sức lực, tài chính.
Thường được sử dụng trong
các môn khoa học thí
nghiệm (Sinh học, hóa học,
vật lý…)
Các B1: Nghiên cứu, B1: Xác định đối B1: Xây dựng kế B1: Chọn điển hình B1: Xác định vấn đề B1: Xây dựng và thiết kế
bước
tiến
hành
thu thập tài liệu
B2: Phân loại và
mã hóa tài liệu
B3: Tiến hành
phân tích và tổng
hợp các tài liệu thu
được
B4: Viết kết quả
nghiên cứu dưới
dạng đề tài khoa
học
tượng và mục đích
quan sát;
B2: Xác định nội
dung và phương
pháp quan sát
B3: Lập phiếu quan
sát và kế hoạch
quan sát;

B4: Tiến hành quan
sát;
B5: Ghi chép mọi
diễn biến của đối
tượng quan sát
B6: Xử lý tài liệu từ
đó đưa ra thông tin
khái quát về đối
tượng
hoạch điều tra;
B2: Xây dựng các
mẫu phiếu điều tra
với các thông số, các
chỉ tiêu cần làm sáng
tỏ;
B3: Chọn mẫu điều
tra đại diện cho số
đông;
B4: Tiến hành điều
tra;
B5: Xử lý tài liệu;
tốt hoặc xấu trong
thực tiễn.
B2: Mô tả sự kiện
B3: Khôi phục lại sự
kiện bằng mô hình lý
thuyết.
B4: Phân tích sự
kiện (nguyên nhân,
điều kiện, hiệu

quả…)
B5: Hệ thống hóa sự
kiện
B6: Sử dụng trí tuệ
tập thể để phân tích
diễn biến sự kiện.
B7: Viết thành văn
bản tổng kết, đánh
giá, rút ra bài học
kinh nghiệm
cần hỏi chuyên gia;
B2: Xây dựng phiếu
lấy ý kiến (phiếu
phỏng vấn) chuyên
gia;
B2: Lựa chọn và
mời chuyên gia;
B3: Tiến hành lấy ý
kiến chuyên gia;
B4: Xử lý, tổng hợp
ý kiến thu thập được
từ chuyên gia
quy trình thí nghiệm
B2: Tiến hành thao tác thí
nghiệm theo quy trình đã
thiết kế;
B3: Phát hiện các tri thức
khoa học từ thí nghiệm;
B4: Xử lý kết quả thu được,
xây dựng luận điểm khoa

học theo nội dung của vấn
đề nghiên cứu.