Phát triển đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng Công nghệ Hà Nội giai đoạn 2011 - 2015

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC




HOÀNG VĂN THAO



PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG
CÔNG NGHỆ HÀ NỘI GIAI ĐOẠN 2011 - 2015




LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC










HÀ NỘI – 2011

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC




HOÀNG VĂN THAO




PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG
CÔNG NGHỆ HÀ NỘI GIAI ĐOẠN 2011 - 2015



LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÍ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 05


Cán bộ hướng dẫn: PGS.TS. Đặng Bá Lãm





HÀ NỘI – 2011

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
2. Mục tiêu nghiên cứu
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
4.2. Đối tượng nghiên cứu
5. Phạm vi nghiên cứu
6. Giả thuyết khoa học
7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
8. Phương pháp nghiên cứu
9. Cấu trúc luận văn
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG
CAO ĐẲNG
1.1. Tổng quan những công trình nghiên cứu liên quan
1.2. Những khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài nghiên cứu
1.2.1. Khái niệm quản lý, quản lý giáo dục
1.2.2. Khái niệm đội ngũ, giảng viên, đội ngũ giảng viên
1.2.3. Phát triển đội ngũ giảng viên
1.3. Các chủ trương, chính sách xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo nói
chung, đội ngũ giảng viên các trường CĐ, ĐH nói riêng.
1.3.1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo
1.3.2. Các chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước về xây dựng và phát
triển đội ngũ nhà giáo.
1.4. Những yêu cầu cơ bản về đội ngũ giảng viên của một trường Cao đẳng
1.4.1. Trường cao đẳng trong hệ thống giáo dục quốc dân
1.4.2. Chất lượng đội ngũ giảng viên
1.4.3. Số lượng đội ngũ giảng viên

1.4.4. Cơ cấu đội ngũ giảng viên
1.5. Vai trò của việc phát triển đội ngũ giảng viên
1.6. Những yếu tố ảnh hưởng đến việc phát triển đội ngũ giảng viên
1.6.1. Những yếu tố khách quan
1.6.2. Những yếu tố chủ quan
1.7. Nội dung phát triển đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng công nghệ
1.7.1. Xây dựng kế hoạch quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên
1.7.2. Tuyển chọn giảng viên
1.7.3. Sử dụng đội ngũ giảng viên
1.7.4 Đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ giảng viên
1.7.5 Chính sách và các điều kiện đảm bảo cho công tác phát triển đội ngũ
giảng viên.
1.7.6. Đánh giá đội ngũ giảng viên
1.8. Những yêu cầu đối với giảng viên giảng dạy hệ cao đẳng hiện nay
1.8.1. Yêu cầu về phẩm chất chính trị, đạo đức, tư tưởng.
1.8.2. Yêu cầu về năng lực
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ NỘI
2.1. Tình hình Trường Cao đẳng Công nghệ Hà Nội
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển nhà trường.
2.1.2. Một số thành tựu Trường Cao đẳng Công nghệ Hà Nội đã đạt được
2.1.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý và nhân sự của Trường hiện nay
2.1.4. Thực trạng cơ sở vật chất của Trường Cao đẳng Công nghệ Hà Nội
2.2. Thực trạng đội ngũ giang viên Trường Cao đẳng Công nghệ Hà Nội
2.2.1. Quy mô về số lượng và phân loại tổng quát trình độ chuyên môn đội ngũ
giảng viên của Trường Cao đẳng Công nghệ Hà Nội.
2.2.2. Phẩm chất, năng lực của đội ngũ giảng viên nhà Trường
2.2.3. Đánh giá chung về đội ngũ giảng viên của Trường
2.3. Thực trạng công tác phát triển đội ngũ giảng viên của Trường Cao đẳng
Công nghệ Hà Nội

2.3.1. Thực trạng về công tác giáo dục tuyên truyền đội ngũ giảng viên
2.3.2. Thực trạng về công tác quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên
2.3.3. Thực trạng về công tác tuyển chọn giảng viên
2.3.4. Thực trạng về công tác sử dụng đội ngũ giảng viên
2.3.5. Thực trạng về công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên
2.3.6. Các chế độ, chính sách cho công tác phát triển đội ngũ giảng viên
2.3.7. Thực trạng về công tác đánh giá đội ngũ giảng viên
2.4. Phân tích điểm mạnh, hạn chế, cơ hội và thách thức của trường trong
công tác phát triển đội ngũ giảng viên.
2.4.1. Phân tích điểm mạnh, hạn chế
2.4.2. Phân tích cơ hội và thách thức
CHƯƠNG 3:BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG CAO
ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ NỘI GIAI ĐOẠN 2011 – 2015
3.1. Phân tích các điều kiện kinh tế, xã hội trong bối cảnh hiện nay
3.1.1. Bối cảnh quốc tế và khu vực
3.1.2. Bối cảnh trong nước
3.2. Đánh giá tác động chung, sự cạnh tranh trong đào tạo và định hướng phát
triển nhà Trường.
3.2.1. Đánh giá tác động chung
3.2.2. Sự cạnh trong trong đào tạo
3.2.3. Định hướng phát triển của Trường Cao đẳng Công nghệ Hà Nội
3.3. Những nguyên tắc khi xây dựng biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên
3.3.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa
3.3.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn
3.3.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả
3.3.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi
3.3.5. Nguyên tắc đảm bảo tính bền vững
3.3.6. Phát triển trên nguyên tắc tính hệ thống và đồng bộ
3.4. Các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng Công nghệ
Hà Nội giai đoạn 2011 – 2015.

3.4.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng và tính cần thiết
của công tác phát triển đội ngũ giảng viên trong lãnh đạo và giảng viên toàn
trường
3.4.2. Biện pháp 2: Xây dựng quy hoạch tổng thể về phát triển đội ngũ giảng
viên trong nhà trường phù hợp với thực tiễn và định hướng phát triển nhà
trường đến năm 2015
3.4.3. Biện pháp 3: Đổi mới công tác tuyển chọn theo hướng giao quyền tự chủ
cho khoa và tăng cường số giảng viên thỉnh giảng có chất lượng tốt
3.4.4. Biện pháp 4: Sử dụng đội ngũ giảng viên hợp lý nhằm huy động tối đa
tiềm năng của đội ngũ.
3.4.5. Biện pháp 5: Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng
viên. Chú trọng thu hút giảng viên có trình độ cao làm giảng viên đầu ngành
trong nghiên cứu khoa học và giảng dạy.
3.4.6. Biện pháp 6: Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá và khen thưởng, kỷ
luật đội ngũ giảng viên nhằm đáp ứng yêu cầu đảm bảo chất lượng đào tạo.
3.4.7. Biện pháp 7: Xây dựng môi trường làm việc tích cực, thân thiện và tạo
động lực để giảng viên phát huy tốt nhất năng lực và trình độ trong giảng dạy
và nghiên cứu khoa học.
3.5. Mối liên hệ giữa các biện pháp
3.6. Khảo sát tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
2. Khuyến nghị
TÀI LIỆU THAM KHẢO


1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đề cập đến vai trò đội ngũ giảng viên, Nghị quyết hội nghị lần 2 Ban

chấp hành trung ương Đảng khóa VIII đã xác định “giảng viên là nhân tố
quyết định đến chất lượng giáo dục và được xã hội tôn vinh, chăm lo xây
dựng đội ngũ giảng viên sẽ tạo được sự chuyển biến chất lượng giáo dục đáp
ứng được những yêu cầu mới của đất nước. Chỉ thị số 40-CT/TW ngày
15/6/2004 của Ban bí thư trung ương Đảng về việc xây dựng, nâng cao chất
lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đã chỉ rõ: “Phát triển giáo
dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực quan
trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, là điều kiện
để phát huy nguồn lực con người. Đây là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn
dân, trong đó nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực lượng nòng cốt, có
vai trò quan trọng”. Đồng thời chỉ thị cũng chỉ rõ: “Tuy nhiên, trước những
yêu cầu mới của sự phát triển giáo dục trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện
đại hóa, đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục có những hạn chế, bất
cập, số lượng giáo viên còn thiếu, cơ cấu giảng viên còn mất cân đối giữa các
môn học…Chất lượng chuyên môn, nghiệp vụ của các nhà giáo có mặt chưa
đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và phát triển kinh tế - xã hội, tình hình trên
đòi hỏi phải tăng cường xây dựng đội ngũ nhà giáo một cách toàn diện”.
Gắn liền với sự chăm lo phát triển một nền giáo dục – đào tạo vững
mạnh, trong đó xây dựng đội ngũ nhà giáo một cách toàn diện là hết sức quan
trọng, Luật giáo dục khẳng định “Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc
đảm bảo chất lượng giáo dục”.
Giáo dục cao đẳng, đại học có vai trò quan trọng trong hệ thống giáo
dục quốc dân Việt Nam, trong đó đội ngũ giáo viên trong nhà trường đóng vai
trò quyết định chất lượng đào tạo. Đội ngũ giáo viên ở trường CĐ, ĐH có
nhiệm vụ giảng dạy, nghiên cứu khoa học, bồi dưỡng, tự bồi dưỡng, nhằm

2
đào tạo thế hệ trẻ thành những người công dân vừa có đức lại vừa có trình độ
kỹ thuật tiên tiến… để góp phần “nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài” cho đất nước. Chính vì vậy mà việc phát triển đội ngũ giảng

viên ở trường CĐ, ĐH là việc cần thiết, cấp bách hiện nay.
Trường CĐ Công nghệ Hà Nội có nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng nguồn
nhân lực về kinh tế và kỹ thuật cung cấp cho khu vực và các doanh nghiệp
của Tổng công ty thiết bị điện Việt Nam. Nhà trường tiếp tục phát triển theo
hướng đa dạng hóa các ngành nghề và các hình thức đào tạo trên cơ sở hoàn
thành tốt nhiệm vụ trọng tâm đào tạo và bồi dưỡng phát triển đội ngũ giảng
viên đáp ứng nhu cầu đào tạo.
Trường mới thành lập năm 2007, mặc dù đã có nhiều cố gắng trong
công tác đào tạo và phát triển đội ngũ giảng viên bước đầu đã thu được kết
quả khả quan. Tuy nhiên, đứng trước sự phát triển của giáo dục hiện nay thì
đội ngũ giảng viên của trường còn một số hạn chế nhất định như: số lượng
giảng viên còn hạn chế chưa đáp ứng kịp qui mô phát triển nhanh của trường;
trình độ giảng viên không đồng đều và nhìn chung còn thấp; cơ cấu giảng
viên chưa đồng bộ. Cùng với đó là thực hiện cam kết của Nhà trường với
chính phủ và định hướng phát triển của Nhà trường đến năm 2016 nâng cấp
thành trường đại học.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài nghiên cứu “Phát triển
đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng Công nghệ Hà Nội giai đoạn 2011 –
2015”
2. Mục tiêu nghiên cứu
Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên trường CĐ Công
nghệ Hà Nội đáp ứng nhu cầu xây dựng và phát triển nhà trường trong giai
đoạn tới.

3
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện được mục đích nghiên cứu đề ra tác giả dự kiến triển khai
3 nhiệm vụ sau:
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên trong hệ
đào tạo cao đẳng.

- Nghiên cứu, khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng đội ngũ giảng
viên và công tác phát triển đội ngũ giảng viên ở Trường CĐ Công nghệ Hà
Nội.
- Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên ở Trường CĐ
Công nghệ Hà Nội đáp ứng yêu cầu phát triển nhà trường.
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
Đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng Công nghệ.
4.2. Đối tượng nghiên cứu
Phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng Công nghệ.
5. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung đánh giá đội ngũ giảng viên trong giai đoạn 2007 –
2010, đề ra một số biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên trường CĐ công
nghệ Hà Nội trong giai đoạn 2011 – 2015.
6. Giả thuyết khoa học
Trường Cao đẳng Công nghệ Hà Nội mặc dù mới được thành lập, song
công tác bồi dưỡng, phát triển đội ngũ giảng viên đã có nhiều cố gắng và đã
đạt được những kết quả khả quan. Tuy nhiên đứng trước yêu cầu phát triển
nhà trường, đội ngũ giảng viên vẫn còn nhiều bất cập. Nếu phân tích rõ được
nguyên nhân những bất cập của đội ngũ giảng viên thì có thể đề ra được các
biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên phù hợp với đặc điểm của trường.
Các biện pháp đó được thực hiện đồng bộ thì đội ngũ giảng viên của
nhà trường sẽ được phát triển cả về số lượng, chất lượng và cơ cấu. Từ đó

4
giúp nhà trường đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ phát triển trước mắt và lâu
dài.
7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Đề tài đưa ra được các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên nhằm
đáp ứng nhu cầu hiện tại và định hướng phát triển của trường CĐ Công nghệ

Hà Nội.
Nếu đề tài được nghiệm thu, đó là cơ sở để vận dụng vào sự phát triển
trường CĐ Công nghệ Hà Nội và các trường có đặc điểm tương đồng.
8. Phương pháp nghiên cứu
Để triển khai thực hiện tốt các nhiệm vụ nghiên trong luận văn cần kết
hợp sử dụng các nhóm phương pháp nghiên cứu sau:
8.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Thông qua việc nghiên cứu, phân tích, tổng hợp những tài liệu văn bản,
Nghị quyết của Đảng, Bộ Giáo dục và Đào tạo, các tư liệu luật pháp trong
lĩnh vực Giáo dục và Đào tạo, tài liệu lý luận về giáo viên và phát triển đội
ngũ giảng viên và các đề tài nghiên cứu khoa học có liên qua để từ đó hình
thành cơ sở lý luận phục vụ cho vấn đề nghiên cứu.
8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
Để thực hiện thành công nhóm phương phát nghiên cứu thực tiễn ta
tiến hành nghiên cứu các phương pháp cụ thể như sau:
- Phương phát điều tra, khảo sát: thiết kế các phiếu điều tra, đánh giá
chất lượng đội ngũ giảng viên theo các tiêu chí trên các mặt tư tưởng, phong
cách, đạo đức, kiến thức, kỹ năng, sự tận tâm….Từ đó có cơ sở phân tích,
đánh giá được thực trạng đội ngũ giảng viên và chất lượng của công tác phát
triển đội ngũ giảng viên trong những năm qua cũng như nhu cầu về đội ngũ
giảng viên trong thời gian tới.
- Phương pháp chuyên gia: phỏng vấn, thu thập lấy ý kiến của các
chuyên gia trong lĩnh vực quản lý và phát triển đội ngũ giảng viên.

5
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: thông qua các báo cáo của
trường, các ngành, phòng ban về lĩnh vực nghiên cứu trong các năm gần đây
để từ đó rút ra các bài học áp dụng.
- Phương pháp thu thập và phân tích xử lý số liệu: thống kê, lập bảng,
biểu mẫu

9. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị và tài liệu tham khảo, luận
văn được trình bày trong 3 chương.
Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên trường đại
học, cao đẳng .
Chương 2: Thực trạng công tác phát triển đội ngũ giảng viên Trường
Cao đẳng Công nghệ Hà Nội.
Chương 3: Các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao
đẳng Công nghệ Hà Nội.















6
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
TRƯỜNG CAO ĐẲNG
1.1. Tổng quan những công trình nghiên cứu liên quan
Triển khai chỉ thị 40-CT/TW của Ban Bí thư Trưng ương Đảng về việc

xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý. Các cơ sở
đào tạo đã chỉ đạo thực hiện một cách nghiêm túc công tác xây dựng, phát
triển đội ngũ giáo viên và đều nhận thấy đây là một hoạt động quan trọng
hàng đầu, đảm bảo cho sự phát triển bền vững của nhà trường.
Nghiên cứu về đội ngũ giáo viên còn được thể hiện dưới góc độ quản lý
giáo dục ở cấp vĩ mô và vi mô. Nhiều hội thảo khoa học về chủ đề đội ngũ
giáo viên dưới góc độ quản lý giáo dục theo ngành, bậc học đã được thực
hiện. Có thể kể đến một số đề tài nghiên cứu của một số tác giả như: Nguyễn
Thị Mỹ Lộc, Nguyễn Quốc Chí hay Trần Khánh Đức với “Chính sách Quốc
gia về phát triển đội ngũ giảng viên đại học Việt Nam”[12] và đề tài “Phát
triển đội ngũ giảng viên trường cao đẳng xây dựng công trình đô thị - Bộ xây
dựng” của tác giả Mai Xuân Trường, đăng trên tạp chí khoa học và công
nghệ, đại học Đà Nẵng [28] v.v….
Trong những năm gần đây, nhiều luận văn tốt nghiệp đã đề cập nghiên
cứu các vấn đề thuộc lĩnh vực quản lý nhân sự trong giáo dục, trong đó có
vấn đề phát triển đội ngũ giảng viên. Có thể kể đến một số tác giả như: tác giả
Nguyễn Thị Quỳnh Lan, nghiên cứu về “phát triển đội ngũ giảng viên tại
viện Đại học mở Hà Nội giai đoạn hiện nay”[18]; nghiên cứu của tác giả Đào
Thị Hồng Thủy về “Xây dựng đội ngũ giảng viên nhằm đáp ứng yêu cầu phát
triển của trường cao đẳng du lịch Hà Nội”[26] hay nghiên cứu của tác giả
Phan Huy Hoàng về “Phát triển đội ngũ giảng viên trường cao đẳng nghề cơ
khí nông nghiệp trong giai đoạn hiện nay” [16] v.v

7
Sau khi tìm hiểu các nghiên cứu trên có thể đưa ra một số nhận xét cơ
bản như sau:
- Nghiên cứu về đội ngũ giảng viên được triển khai ở nhiều cơ sở giáo
dục và đào tạo, đặc biệt được quan tâm trên phương diện quản lý giáo dục.
- Các nghiên cứu về phát triển đội ngũ giảng viên được tập trung và hai
mặt chính: nghiên cứu ở các cấp đào tạo và nghiên cứu ở các sở giáo dục.

- Chưa có nghiên cứu cụ thể về phát triển đội ngũ giảng viên trường
cao đẳng công nghệ Hà Nội.
Như vậy, nghiên cứu về “Phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao
đẳng Công nghệ Hà Nội” là vấn đề mới, cần được nghiên cứu một cách cụ
thể.
1.2. Những khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài nghiên cứu
1.2.1. Khái niệm quản lý, quản lý giáo dục
1.2.1.1. Khái niệm quản lý:
Khi nghiên cứu về cơ sở khoa học quản lý tác giả Nguyễn Quốc Chí và
Nguyễn Thị Mỹ Lộc cho rằng: “Quản lý là quá trình đạt đến mục tiêu của tổ
chức bằng cách vận dụng các hoạt động (chức năng) kế hoạch hóa, tổ chức,
chỉ đạo (lãnh đạo) và kiểm tra. [9, tr.09]
Sơ đồ 1.1: Mối liên hệ các chức năng quản lý









Thông
tin
Chỉ đạo
Lập kế
hoạch
Kiểm tra,
đánh giá
Tổ chức

thực hiện

8
1.2.1.2. Khái niệm quản lý giáo dục
Khi nghiên cứu về Giáo dục, tác giả Đặng Quốc Bảo cho rằng: “Quản
lý giáo dục theo nghĩa tổng quan là hoạt động điều hành, phối hợp các lực
lượng xã hội nhằm đẩy mạnh công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát
triển xã hội”. [5, tr. 8]
Đồng thời theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang khi nghiên cứu về Quản lý
Giáo dục quan niệm: “Quản lý giáo dục là hệ thống những tác động có mục
đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý nhằm làm cho hệ vận
hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng, thực hiện được các tính
chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa Việt Nam, mà mục tiêu là điểm hội tụ là
quá trình dạy học - giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ giáo dục tới mục tiêu dự kiến,
tiến lên trạng mới về chất” [24, tr. 35].
1.2.2. Khái niệm đội ngũ, giảng viên, đội ngũ giảng viên
1.2.2.1. Đội ngũ
Khái niệm đội ngũ dùng trong các tổ chức xã hội một cách khá rộng rãi
như: Đội ngũ tri thức, đội ngũ thanh niên xung phong, ĐNGV,……Các khái
niệm đó đều xuất phát từ cách hiểu thuật ngữ quân sự về đội ngũ, đó là gồm
nhiều người, tập hợp thành một lực lượng, hàng ngũ chỉnh tề.
Tuy nhiên ở một nghĩa bao quát nhất chúng ta hiểu: Đội ngũ là tập hợp
một số đông người, hợp thành một lực lượng để thực hiện một hay nhiều chức
năng, có thể cùng hoặc khác nhau về nghề nghiệp, nhưng có chung mục đích
xác định; họ làm việc theo kế hoạch và gắn bó với nhau về lợi ích vật chất và
tinh thần.
Như vậy, khái niệm về đội ngũ có thể được hiểu và diễn đạt theo nhiều
cách khác nhau, nhưng đều thống nhất: Đó là một nhóm người, một tổ chức,
tập hợp thành một lực lượng để thực hiện mục tiêu nhất định.

9
1.2.2.2. Giảng viên
Theo điều 70 luật Giáo dục năm 2005 được Quốc hội nước Công hòa
xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 14 tháng 6 năm 2005 qui định rõ.
“Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, cơ
sở giáo dục khác. Nhà giáo giảng dậy ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục
phổ thông, giáo dục nghề nghiệp gọi là giáo viên; ở các cơ sở giáo dục ĐH,
CĐ nghề được gọi là giảng viên” [25, tr.109].
1.2.2.3. Đội ngũ giảng viên
Đội ngũ giảng viên là tập hợp những nhà giáo giảng dạy ở các cơ sở
giáo dục cao đẳng, đại học có chung nhiệm vụ, vai trò và trách nhiệm nhằm
thực hiện mục tiêu giáo dục được quy định tại Luật Giáo dục, Điều lệ và quy
chế trường học.
1.2.3. Phát triển đội ngũ giảng viên
1.2.3.1. Phát triển
Trong triết học, theo phép biện chứng duy vật “ Phát triển” là khái niệm
dùng để “khái quát quá trình vận động từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức
tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn”. Trong quá trình phát triển sự vật
hiện tượng chuyển hóa sang chất mới, cao hơn; làm cho cơ cấu tổ chức,
phương thức vận động và chức năng của sự vật ngày càng hoàn thiện hơn.
Phát triển được hiểu là sự thay đổi, chuyển biến tạo ra cái mới theo
hướng tích cực, tốt hơn hay nói theo cách khác phát triển là nói xu hướng đi
lên của sự vật, hiện tượng để ngày càng hoàn thiện hơn. Phát triển còn là sự
biến đổi kế tiếp của sự vật, hiện tượng qua các gia đoạn khác nhau. Quá trình
đó đó chính là quá trình thay đổi về lượng dẫn đến thay đổi về chất, cấu trúc
của sự vật hiện tượng
1.2.3.2. Phát triển đội ngũ giảng viên
Đội ngũ giảng viên là bộ phận cấu thành trong đội ngũ nhà giáo được

quy định trong luật Giáo dục 2005. Công tác giáo dục nghề nghiệp có những

10
đặc thù riêng do đó phát triển đội ngũ giảng vên được hiểu là làm cho đội ngũ
giảng viên có sự thay đổi về số lượng, cơ cấu và chất lượng đội ngũ giảng
vên; thực chất là có sự thay đổi đội ngũ giảng vên về cả “chất” và “ lượng” để
đáp ứng nhu cầu vừa tăng quy mô và nâng cao chất lượng và hiệu quả trong
giai đoạn mới.
1.3. Các chủ trương, chính sách xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo
nói chung, đội ngũ giảng viên các trường CĐ, ĐH nói riêng.
1.3.1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo
Nhà giáo dục học vĩ đại Cô-mem-xki đã từng nói: “Dưới ánh mặt trời,
không có nghề nào cao quý hơn nghề dạy học”, Chủ tịch Hồ Chí Minh từ
khẳng định: “Không có thầy giáo thì không có giáo dục…không có cán bộ thì
không nói gì đến kinh tế - văn hóa” [22]. Trong thời hội nhập, những vấn đề
về chất lượng giáo dục, đạo đức người giáo viên đặt ra những vấn đề cần suy
nghĩ và hành động. Chúng ta nhận thấy tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục là
rất rõ và thấu đáo.
“ Không có thầy giáo thì không có giáo dục” [22]. Sinh thời, Chủ tịch
Hồ Chí Minh luôn coi trọng sự nghiệp giáo dục, đào tạo. Người luôn dành sự
quan tâm đặc biệt cho đội ngũ giáo viên và những người làm công tác giáo
dục. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: đội ngũ giáo viên luôn giữ một vị trí,
vai trò vô cùng quan trọng, họ là người quyết định sự thành công trong công
cuộc xây dựng và đổi mới nền giáo dục. “ Không có thầy giáo thì không có
giáo dục”, Câu nói đó của Người đã khẳng định vai trò không thể thay thế
của người giáo viên trong sứ mệnh đào tạo thế hệ trẻ chủ nhân tương lai của
đất nước. Song song với sự quan trọng và vẻ vang của người thầy, Chủ tịch
Hồ Chí Minh cũng nói rõ nhiệm vu nặng nề mà đội ngũ nhà giáo luôn không
ngừng rèn luyện, học tập phấn đấu để đạt được như lời căn dặn của Người là:
Các thầy, cô giáo phải cố gắng trở thành một lực lượng mạnh mẽ, đầy

chí tuệ; người giáo viên phải là kiểu mẫu tư tưởng đạo đức, lối làm việc.

11
1.3.2. Các chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước về xây dựng và
phát triển đội ngũ nhà giáo.
Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 15/6/2004 của ban bí thư về việc nâng cao
chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý [1].
Quyết định số 09/2005/QĐ-TTg ngày 11/01/2005 của Chính phủ về
việc duyệt đề án “Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục giao đoạn 2005 – 2010” [23].
1.4. Những yêu cầu cơ bản về đội ngũ giảng viên của một trường Cao
đẳng
1.4.1. Trường cao đẳng trong hệ thống giáo dục quốc dân
Theo Luật Giáo dục số 38/2005/QH11 do Quốc Hội ban hành ngày
14/06/2005 quy định về hệ thống giáo dục quốc dân; nhà trường và Luật số
44/2009/QH12 do Quốc Hội ban hành ngày 25/11/2009 sửa đổi bổ sung một
số điều của Luật Giáo dục. Trong điều 42 thuộc Mục 4 Giáo dục đại học.
Cơ sở giáo dục đại học bao gồm:
- Trường cao đẳng đào tạo trình độ cao đẳng
- Đại học, trường đaị học, học viện (gọi chung là trường đại học) đào
tạo trình độ cao đẳng, trình độ đại học; đào tạo trìh độ thạc sĩ, trình độ tiến sĩ
khi được Bộ Giáo dục và Đào tạo cho phép [25, tr.23].
Yêu cầu về việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán
bộ quản lý giáo dục, trong chỉ thị số 40-CT/TW chỉ thị của Ban bí thư ban
hành ngày 15/6/2004 đã ghi: “ Mục tiêu xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục được chuẩn hóa, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng
bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất lối
sống lương tâm, tay nghề của nhà giáo; thông qua việc quản lý, phát triển
đúng định hướng và hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng đào
tạo nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp

công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” [1]

12
1.4.2. Chất lượng đội ngũ giảng viên
Chất lượng ĐNGV là một khái niệm rất rộng, bao gồm nhiều yếu tố
hợp thành như: trình độ của từng thành viên trong đội ngũ, thâm niên, kinh
nghiệm trong công việc của mỗi cá nhân, năng lực và khả năng thích ứng với
công nghệ mới và vị trí, môi trường mới nếu có….Chất lượng của ĐNGV là
tổng hòa của nhiều yếu tố trong mỗi nhà giáo nhưng cơ bản chất lượng đó
được đánh giá ở 2 mặt chính đó là: cần có sự hài hòa giữa các yếu tố chức vụ,
trình độ đào tạo, ngạch bậc và gắn với nội dung công việc đảm nhiệm.
Từ những phân tích nêu trên để đánh giá chất lượng ĐNGV của trường
Cao đẳng cần chú ý đến các yêu cầu cơ bản sau:
Thực tế đạt chuẩn của ĐNGV trong nhà trường. Những biện pháp cần
được thực thi và các điều kiện thực hiện để đạt được mục tiêu mong muốn.
Đối với giáo viên đang công tác thì trình độ có đáp ứng được yêu cầu
giảng dạy trong trường hiện nay hay không? Họ cần phải bồi dưỡng những gì,
cần có chính sách, cơ chế và biện pháp ra sao?
Để có đánh giá chính xác về chất lượng GV thì cần phải phân tích,
đánh giá theo nhân các và năng lực người GV với hệ thống phẩm chất và
năng lực được mô tả theo sơ đồ sau: (sơ đồ 1.2)

13
Sơ đồ 1.2: Sơ đồ nhân cách của đội ngũ giảng viên trong trường cao đẳng
























- Những phẩm chất cần phải có của GV trường cao đẳng bao gồm:
Đạo đức chính trị, thế giới quan, phẩm chất cá nhân, ý thức kỷ luật, ý

thức tự phấn đấu rèn luyện, độc lập, tự chủ, tính quyết đoán, đấu tranh phên
phán và cung cách ứng xử trong quan hệ giao tiếp…
- Yêu cầu về năng lực đối với GV trường cao đẳng được thể hiện bởi khả
năng thích ứng, năng lực sáng tạo, tính linh hoạt trong công việc kết hợp với
khả năng thể hiện tính độc đáo, cái riêng, bản lĩnh cá nhân, đầu óc tổ chức và
sắp xếp, phân chia công việc một cách hợp lý……

NHÂN CÁCH GV
PHẨM CHẤT
* Các phẩm chất xã hội
* Các phẩm chất cá nhân
* Các phẩm chất ý chí

NĂNG LỰC
* Năng lực xã hội hóa
* Năng lực chủ thể hóa
* Năng lực hành động

NHÂN CÁCH GV TRƯỜNG CAO ĐẲNG


PHẨM CHẤT NHÀ GIÁO

NĂNG LỰC SƯ PHẠM

Đạo
đức
mẫu
mực

Nếp
sống
giản
dị

Phẩm
chất
chính
trị


Năng
lực
dạy
học

Năng
lược
giáo
dục

Năng
lực
tự
hoàn
thiện

14
- Năng lực sư phạm: khả năng truyền đạt, trình bầy, diễn thuyết, biểu
cảm…

- Năng lực giao tiếp khả năng thiết lập, thuyết phục và duy trì mối quan
hệ với tổ chức, cá nhân…
1.4.3. Số lượng đội ngũ giảng viên
Số lượng giảng viên được xác định trên số lượng HSSV định mức theo
quy định, quy chế đào tạo BGD&ĐT ban hành; căn cứ vào chỉ tiêu đào tạo,
quy mô ngành nghề. Khi tính toán số lượng ĐNGV cần lưu ý quan tâm một
số vấn đề dưới đây:
Công tác tuyển sinh các ngành nghề khác nhau. Có ngành dễ tuyển
HSSV thì số lượng người học nhiều, ngành khó tuyển thì số lượng người học
ít. Theo sự biến động của số lượng tuyển sinh lên qui chế biên chế lớp học (số
HSSV/lớp) sẽ ảnh hưởng đến số lượng giáo viên. Do đó số lượng GV cũng sẽ
có những biến động, thay đổi mà không hoàn toàn tuân theo định mức chung
theo định.
Nếu nhà trường có tham gia tổ chức liên kết đào tạo, hợp tác với các cơ
sở, trung tâm ngoài trường cũng sẽ ảnh hưởng đến số lượng GV khi tổ chức
giảng dạy.
1.4.4. Cơ cấu đội ngũ giảng viên
Khi nói đến cơ cấu đội ngũ giảng viên ta cần nghiên cứu các lĩnh vực
sau:
- Cơ cấu chuyên môn: khi xem xét đội ngũ giảng vên của một trường
thì cơ cấu chuyên môn giúp ta biết tổng thể về sự thừa thiếu GV ở các môn
học, tổ môn và việc phân công số lượng tiết học trong 1 học kỳ, tỷ lệ giảng
dạy của môn học có hợp lý hay không?
- Cơ cấu theo trình độ loại hình đào tạo: là sự phân bố GV theo trình
độ đào tạo, trình độ về nghiệp vụ sư phạm của GV.

15
- Cơ cấu độ tuổi: việc phân chia xác định cơ cấu GV theo độ tuổi là cơ
sở quan trọng để phân tích thực trạng, định hướng phát triển và có chiến lược
lâu dài trong công tác bồi dưỡng, tuyển dụng, bổ sung kịp thời để đảm bảo

tính ổn định và phát triển trong công tác giảng dạy, đào tạo của trường.
Trong quá trình nghiên cứu về cơ cấu lứa tuổi người ta thường dùng
công cụ tháp tuổi để mô hình hóa làm cho việc phân tích được trực quan.
Hiện nay nghiên cứu cơ cấu phân chia độ tuổi người lao động nói chung và cơ
cấu độ tuổi GV nói riêng được phân chia ra làm các khoảng cách như sau:
Từ 20 – 30, từ 31 – 40, từ 41 – 50, từ 51 – 60 và trên 60 tuổi. Nhưng để
phù hợp với điều kiện thực tế đội ngũ giảng vên trường cao đẳng ta phân chia
những khoảng cách tuổi như sau: dưới 30 tuổi, từ 31 – 40, từ 41 – 50, từ 51 –
60 tuổi.
- Cơ cấu dân tộc: cơ cấu dân tộc trong đội ngũ giảng viên được nhắc
đến bởi lý do các dân tộc thiểu số đất nước ta đều có những thói quen tập
quán sinh hoạt, giao tiếp còn những hạn chế nhất định. Tuy nhiên theo số liệu
thống kê của phòng TC – HC cung cấp thì trong tập thể CB, GV, NV nhà
trường không có ai thuộc đối tượng dân tộc thiểu số.
- Cơ cấu giới tính: việc xem xét, phân tích cơ cấu giới tính trong đội
ngũ giảng vên của nhà trường theo phép phân nhóm theo gới tính Nam và Nữ.
Chúng ta đều biết mỗi giới tính đều có những thế mạnh và thế yếu trong một
giới hạn nhất định, nhưng tạo ra được một sự cân bằng tương đối về giới tính
sẽ góp phần tạo ra sự hài hòa trong các lĩnh vực của trường, đặc biện là hài
hòa về văn hóa giao tiếp. Có sự hài hòa trong giới tính nó sẽ có những tác
động tích cực tới kết quả của các hoạt động GD&ĐT của nhà trường.
Tuy nhiên xem xét cơ cấu giới tính trong nhà trường sẽ liên quan đến
nhiều khía cạnh khác nhau, vì vậy phải xem xét một cách đồng bộ như: bồi
dưỡng nâng cao trình độ, chế độ chính sách cho cán bộ giáo viên nữ, thời gian
nghỉ thai sản…. là những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến kế hoạch cũng như

16
các hoạt giảng dạy và chất lượng đội ngũ giảng vên. Vì cơ cấu giới tính khác
nhau sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến cơ hoạch và biện pháp phát triển đội ngũ
giảng vên.

Khi đánh giá sự phát của đội ngũ giảng vên, chúng ta cần phải căn cứ
vào các tiêu chí cụ thể để làm căn cứ cho việc đánh giá đội ngũ giảng vên đội
ngũ giảng vên đó là: số lượng, chất lượng và cơ cấu của đội ngũ giảng vên.
Đó là 3 yếu tố đặc trưng đó của đội ngũ giảng vên được thể hiện thông qua sơ
đồ hóa sau ( sơ đồ 1.3)
Sơ đồ 1.3: Những tiêu chí đánh giá sự phát triển của đội ngũ giảng vên
















1.5. Vai trò của việc phát triển đội ngũ giảng viên
Phát triển đội ngũ giảng viên là công tác đặc biệt quan trọng trong công
tác giáo dục và đào tạo của các trường học, phát triển đội ngũ giảng viên là
ĐẶC TRƯNG CỦA ĐNGV
CHẤT LƯỢNG
CỦA ĐNGV
SỐ LƯỢNG CỦA
ĐNGV

CƠ CẤU CỦA
ĐNGV
Trình độ đào
tạo
Sự hài hòa
giữa các yếu tố
Số lượng GV
thính giảng
Cơ cấu về trình
độ
Số lượng giảng
viên cơ hữu
Cơ cấu về
chuyên môn
Cơ cấu về độ
tuổi
Cơ cấu về giới
tính

17
yếu tố quyết định việc nâng cao chất lượng đào tạo. Trong quá trình phát triển
ĐNGV thì nhân cách của các giảng viên là yếu tố quan trọng đầu tiên. Bởi vì
trong xã hội việc hình thành và triển nhân cách của các thế hệ là kế tiếp nhau,
thế hệ trước có ảnh hưởng trực tiếp đến thế hệ sau. Nhận rõ vai trò quan trọng
của quá trình phát triển nhân cách, Đảng và Bác Hồ coi nhân cách như một
chủ thể xã hội có ý thức trong hoạt động và giao tiếp xã hội.
Theo Phạm Minh Hạc “Con người với tư cách là tột đỉnh tiến hóa của
thế giới sinh vật và tiếp tục phát triển con người thành cá thể rồi cá nhân và
nhân cách. Khi con người là đại diện của loài ta gọi là cá thể”
Hay như nhà tâm lý học K.K. Platonop quan niệm “Nhân cách một con

người với tư cách là tồn tại có ý thức, có lý trí, có ngôn ngữ và năng lực hoạt
động, lao động. Nhân cách không tồn tại bên ngoài xã hội, bởi chỉ có trong xã
hội, trong tập thể mỗi con người mới được hình thành như là một nhân cách
và được thể hiện trong việc tiếp xúc với người khác”. Quan điểm về nhân
cách của K.K.Platonop cũng phù hợp với quan điểm nhân cách con người
Việt chúng ta từ bao đời nay đó là “Tâm” và “Tài”. Hay theo Hồ Chí Minh
“Đức” và “Tài”, phẩm chất và năng lực. Những cụm từ này thường xuyên
được nhắc tới trong cuộc sống và đã được ghi rất nhiều trong các văn kiện,
văn bản của Đảng, Nhà nước như một minh chứng nhắc mội người về nhân
cách.
Như vậy quá trình hướng nghiệp, tuyển chọn, đào tạo, sử dụng, đánh
giá lao động sư phạm ở các cấp trình độ khác nhau với tư cách là nhân cách
nhà giáo của xã hội Việt Nam trong điều kiện hiện nay chúng ta đang tiến
hành sự nghiệp CNH – HĐH đất nước là một vấn đề luôn được dư luận quan
tâm.
Với quan điểm đó việc phát triển đội ngũ nhà giáo nói chung, giảng
viên các trường CĐ, ĐH nói riêng luôn phải là những “khuôn mâu”, những
chuẩn mực về qui phạm đạo đức và nhân cách nhà giáo. Nhà giáo phải là

18
những người luôn có ý tưởng, hoài bão nghề nghiệp, trách nhiệm xã hội, có
tâm trong giáo dục và luôn mong muốn giáo dục, đào tạo ra những con người
đáp ứng được sự mong đợị và phát triển của xã hội. Để làm được điều đó nhà
giáo phải là những người hội tụ các yếu tố cơ bản sau:
- Trí thức và tầm hiểu biết về khoa học.
- Năng lực dạy học.
- Năng lực giao tiếp sư phạm.
- Năng lực quản lý.
- Năng lực tổ chức hoạt động giáo dục.
- Năng lực đánh giá và hiểu học sinh.

- Năng lực NCKH.
Nhà giáo có vị trí và vai trò trong xã hội đó là:
- Vị thế của nhà giáo trong giáo dục truyền thống.
- Vị thế nhà giáo trong xã hội hiện đại.
- Vai trò xã hội của nhà giáo.
- Vai trò nhà chuyên môn.
- Vai trò nhà tổ chức.
- Vai trò nhà cố vấn.
Phát triển đội ngũ giảng vên bao hàm cả phát triển số lượng, phát triển
khả năng chuyên môn, khả năng sư phạm, khả năng nắm bắt tâm tư, tình cảm
và nguyện vọng của người học một cách kịp thời để phát huy vai trò nhà giáo
dục, nhà tổ chức và nhà cố vấn.
Ở các cơ sở giáo dục, nhà trường muốn đào tạo ra những người học có
đủ năng lực và phẩm chất đáp ứng được nhu cầu việc làm cho các cơ quan, tổ
chức, doanh nghiệp và đào tạo nguồn lao động chất lượng cao cho xã hội.
Điều đầu tiên là phải có một độ ngũ nhà giáo có năng lực và phẩm chất nghề
nghiệp chuẩn qui. Do vậy, phát triển đội ngũ giảng vên là yếu tố quyết định
đầu tiên trong việc nân cao chất lượng GD&ĐT ở các nhà trường.