Thu hút và sử dụng nguồn vốn ODA Nhật Bản trong lĩnh vực giáo dục ở Việt Nam từ năm 1993 đến năm 2010

MỤC LỤC
Trang
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT i
DANH MỤC BẢNG BIỂU iii
LỜI MỞ ĐẦU 1
CHƢƠNG 1: MÔ
̣
T SÔ
́
VÂ
́
N ĐÊ
̀
LI
́
LUÂ
̣
N CHUNG VÊ
̀
NGUÔ
̀
N VÔ
́
N ODA VA
̀

ODA NHÂ
̣
T BA
̉

N TRONG LI
̃
NH VƢ
̣
C GIA
́
O DỤC TI VIT NAM 5
1.1. Tổng quan về ODA 5
1.1.1. Nguồn gốc li
̣
ch sƣ
̉
cu
̉
a ODA 5
1.1.2. Khái niệm về nguồn vốn ODA 5
1.1.3. Phân loại ODA 7
1.1.3.1. Phân loại theo nguồn cung cấp 7
1.1.3.2. Phân loại theo tính chất nguồn vốn 11
1.1.3.3. Phân loại theo điều kiện 12
1.1.3.4. Phân loại theo hình thức 13
1.1.4. Một số đặc điểm của ODA 13
1.1.4.1. Tính ưu đãi của nguồn vốn ODA 14
1.1.4.2. Tính ra
̀
ng buô
̣
c của nguồn vốn ODA 15
1.1.4.3. ODA là nguồn vốn có khả năng gây nợ 17
1.2. Vai trò của nguồn vốn ODA đối vơ

́
i gia
́
o du
̣
c ơ
̉
Viê
̣
t Nam 20
1.3. Chính sách ODA cho gia
́
o du
̣
c của Nhật Bản 25
1.3.1. ODA song phƣơng 25
1.3.2. ODA đa phƣơng 30
1.4. Tình hình cung cấp ODA Nhật Bản trên thế giới 32
1.4.1. Tình hình cung cấp ODA Nhật Bản nói chung 32
1.4.2. Tình hình cung cấp ODA Nhật Bản đối với các nƣớc thuộc khu vực Đông
Nam Á nói riêng 33
1.5. Kinh nghiệm của một số nƣớc thu hút và sử dụng ODA Nhật Bản trong ngành
giáo dục 39

1.5.1. Kinh nghiệm: 39
1.5.1.1. Kinh nghiệm của Châu Phi tiểu vùng hạ Sahara 39
1.5.1.2. Kinh nghiệm Indonesia 42
1.5.2. Bài học đối với Việt Nam 44
CHƢƠNG 2: THƢ
̣

C TRA
̣
NG THU HU
́
T , SƢ
̉
DU
̣
NG VÔ
́
N ODA NHÂ
̣
T BA
̉
N
TRONG LI
̃
NH VƢ
̣
C GIA
́
O DU
̣
C CU
̉
A VIÊ
̣
T NAM GIAI ĐO N TƢ
̀
NĂM 1993

ĐẾN NĂM 2010 45
2.1. Khái quát về mục tiêu chính sách ODA Nhật Bản đối vơ
́
i gia
́
o du
̣
c cu
̉
a Việt
Nam 46
2.2. Thƣ
̣
c tra
̣
ng thu hu
́
t và sử dụng 49
2.2.1. Tình hình thu hu
́
t 49
2.2.1.1. Giai đoạn trước năm 1993 49
2.2.1.2. Giai đoạn tư
̀
năm 1993 đến năm 2010 51
2.2.2. Tình hình giải ngân nguồn vốn ODA trong ngành giáo dục ở Việt Nam giai
đoạn 1993 – 2002 59
2.2.3. Tình hình sử dụng 61
2.2.3.1. Khái quát về tình hình sử dụng giai đoạn 1993-2002 61
2.2.3.2. Tình hình sử dụng ODA phân theo cấp học và loại hình đào tạo 63

2.2.3.3. Tình hình sử dụng nguồn vốn ODA Nhật Bản cho giáo dục Việt Nam giai
đoạn 1993-2002 69
2.3. Đa
́
nh gia
́
chung về ODA Nhật Bản cho gia
́
o du
̣
c Viê
̣
t Nam trong những năm
qua 78
2.3.1. Những thành tựu đạt đƣợc trong tiếp nhâ
̣
n va
̀
sƣ
̉
du
̣
ng 78
2.3.1.1. Những thành tựu đạt được 78
2.3.1.2. Các nhân tố góp phần ta
̣
o nên tha
̀
nh tư
̣

u 83
2.3.2. Những ha
̣
n chế trong tiếp nhận và sử dụng 87
2.3.2.1. Như
̃
ng ha
̣
n chế 87
2.3.2.2. Mô
̣
t số nguyên nhân 89
CHƢƠNG 3: MÔ
̣
T SÔ
́
GIA
̉
I PHA
́
P THU THU
́
T VA
̀
SƢ
̉
DU
̣
NG HIÊ
̣

U QU Ả

NGUÔ
̀
N VÔ
́
N ODA NHÂ
̣
T BA
̉
N CHO GIA
́
O DU
̣
C VIÊ
̣
T NAM 95
3.1. Mục tiêu phát triển giáo dục Việt Nam thời kỳ 2009 - 2020 95
3.1.1. Mục tiêu tổng quát 95
3.1.2. Mục tiêu phát triển các cấp học 96
3.1.2.1. Giáo dục mầm non 97
3.1.2.2. Giáo dục phổ thông 97
3.1.2.3. Giáo dục nghề nghiệp 98
3.1.2.4. Giáo dục đại học 100
3.1.2.5. Giáo dục thường xuyên 101
3.1.2.6. Các nguồn lực cho giáo dục 102
3.2. Định hƣớng và quan điểm huy động , sử dụng nguồn vốn ODA phát triển giáo
dục cu
̉
a Viê

̣
t Nam 104
3.2.1. Định hƣớng chung về vận động và sử dụng nguồn vốn ODA cho gia
́
o du
̣
c
thời kỳ 2011 – 2020 104
3.2.1.1. Định hướng vận động và sử dụng nguồn vốn ODA 104
3.2.1.2. Định hướng sử dụng nguồn vốn ODA cho phát triển giáo dục cu
̉
a Việt Nam
105
3.2.2. Quan điểm huy động và sử dụng ODA Nhật Bản đối với phát triển giáo dục
đa
̣
i ho
̣
c cu
̉
a Việt Nam 106
3.3. Một số giải pháp nhằm tăng cƣờng khả năng thu hút và hiệu quả sử dụng ODA
của Nhật Bản cho giáo dục Việt Nam trong thời gian tới 107
3.3.1. Nhóm giải pháp nhằm tăng cƣờng khả năng thu hút nguồn vốn ODA Nhật
Bản cho giáo dục Việt Nam thời gian tới 107
3.3.1.1. Hoàn thiện môi trường pháp lý 108
3.3.1.2. Xác định hướng huy động và sử dụng nguồn vốn ODA Nhật Bản 109
3.3.1.3. Chủ động đưa ra những danh mục, chương trình, dự án ưu tiên đầu tư phát
triển giáo dục 110
3.3.1.4. Cải thiện chất lượng dự án ODA Nhật Bản 110

3.3.2. Nhóm giải pháp nhằm tăng tốc độ giải ngân cho giáo dục Việt Nam trong thời

gian tới 112
3.3.2.1. Hài hoà thủ tục giữa phía Việt Nam và nhà tài trợ Nhật Bản 112
3.3.2.2. Tăng cường hiệu quả công tác xây dựng kế hoạch giải ngân 113
3.3.2.3. Giải quyết tốt vấn đề vốn đối ứng 112
3.3.3. Nhóm giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn ODA Nhật Bản
trong giáo dục Việt Nam thời gian tới 114
3.3.3.1. Xác định rõ trách nhiệm từng đối tượng tham gia dự án ODA 114
3.3.3.2. Cải thiện và chia sẻ thông tin 115
3.3.3.3. Phát huy vai trò chủ động và tham gia tích cực của phía Việt Nam 116
3.3.3.4. Nâng cao năng lực quản lý dự án ODA của Nhật Bản 116
3.3.3.5. Đẩy mạnh công tác theo dõi và đánh giá dự án 117
KẾT LUẬN 120
DANH MỤC TÀI LIU THAM KHẢO 122

i



Stt


1
ADB

2
AIT

3

APU

4
GD-

5


6
CG

7
CPRGS

8
DAC

9
DED

10


11
EC

12
EU

13

FDI

14
GDPCQ

15
GMS

16
GTZ

17
IDA

18
IMF

19
JBIC

20
JICA

21
KFW

22
NGO

23

ODA

24
OECD

ii

25
PCI

26
PGAE

27
SEAMEO

28
TH

29
THCS

30
THPT

31
UN

32
UNDP


33
UNESCO

34
UNFPA

35
UNICEF

36
WB


iii



Stt


Trang
1
B

1993-2010
52
2



 -2009
54
3


 2002
60
4
ng 2.4

 2002
64
5



 1997
70
6



 2002
71
7



 1998
72

8



 1998
73
9


-
1997
75
10


75
iv

98-
2002
11



77
12



103

13



56
14
2
-
2002
62
15
3

 2002
81

1










- 
 











 
 ,  ,  , 







 . 

 






.










   

- kinh
- 
 


, 




.
 



























 1993 
 
2. :
2


, . , , 





 . 

















 : “Mô
̣
t số kinh nghiê
̣
m thu hu
́
t va
̀
sư
̉

dng vn ODA cho pht trin kt cu h tng” , 









  “Khai tha
́
c va
̀
s dng ngun vn ODA
trong sư
̣
nghiê
̣
p công nghiê
̣
p hoa
́
– hiê
̣
n đa
̣
i hoa
́
ơ
̉
Viê
̣
t Nam” - 













 (2008). 
“Hỗ trợ pht trin chính thức (ODA) của Liên minh Châu Âu (EU)
đi với pht trin kinh t - xã hội Việt Nam”  
(2010); “Vai trò của hỗ trợ pht trin chính thức (ODA) của Nhật Bản đi với
qu trình pht trin kinh t - xã hội của Việt Nam” -  
 
, 



 












 





 , 




.
3. 






3.1. Mc đch nghiên cu:
, 

















 1993 2010. 








. ,
 







 











 . 

, 






    . 



, t

3


 c.
 

 
 





3.2. Nhiê
̣
m vu
̣
nghiên cư
́
u:

- 




.
- , 













, 





.
- 


.

4.1. Đối tượng:




















 Nam.
4.2. Phạm vi:



















 , 





4



                 


6. :
- 



 










.
- 















 1993  2010; 





 trong










.
-      





















.
7. 







:

 , , 

- Chương 1: 














.
- Chương 2:  , 








1993 2010.
- Chương 3: 


 














.
5






























DA:
1.1.1. Nguô
̀
n gô
́
c li
̣
ch sư
̉
cu
̉
a ODA:



 

14-2-
-



Development Assistance Committee-     






 - EC.
1.1.2. Khái niệm về nguồn vốn ODA:
               ,


   
 


6




     



t
 , 
, 

 :
-         Hỗ trợ
pht trin chính thức ODA là cc khoản viện trợ không hoàn li hoặc cho vay với
điều kiện ưu đăi (về la
̃
i sut thời gian ân hn và trả nợ) của cc cơ quan chính thức
thuộc cc nước và cc tổ chức quc t, cc tổ chức phi chính phủ (NGOs).
- 

 : ODA là viện trợ không
hoàn li hoặc là cho vay ưu đa
̃
i của cc tổ chức nước ngoài, với phn viện trợ
không hoàn li chim ít nht 25% gi trị của khoản vn vay.
   -     
           

-  
 
 

Ch





7





1.1.3. Phân loại ODA:

 Nguô
̀
n ODA tư
̀
ca
́
c nhà tài trợ song phương:
o          
(SEV, CMEA):


 

o 

p



               
       






 

8

o 

.

-  

 
 2005,


               
: 







         
ODA 

        
 

 




9


 
  2010.

 


 2010 trung
  




 




350
              


 Nguô
̀
n ODA tư
̀
các nhà tài trợ đa phương:

(NGOs) 

o 
              
UNESCO, UNICEF, WEP,.      

10


- -

o 
 




o  
(NGOs - Non Governmental Organizations):





 


o 
-  - World Bank).
- C (ADB - Asian Development Bank).
- - International Monetary Fund).

(OPEC).





11






 750
 2010.
C
o 



250   2010.
n C

             


               
 

- ODA không hoàn lại: 







        
12


- ODA vốn vay ưu đãi: 
tr


                
 





- Hình thc hỗn hợp: O





- ODA không ràng buộc: 

- ODA có ràng buộc:
+ 



+ 
c

- ODA ràng buộc một phần: 

13


:
- Hỗ trợ dự án: 


- Hỗ trợ phi dự án:      

 


i


            

+ 
    


+  

+ 


1.1.4. Một số đặc điểm của ODA:
   trong  nim ODA    vin t   l
     h   u  Do v ODA  nh  m 
 sau:
14

1.1.4:


:
-  ODA c  gian cho vay  tr     gian 
    ODA  WB, ADB, JBIC  th gian  tr  40
nm   gian  h  10 m.
-  thng, trong ODA   t vi tr   l (cho
     m   gia  t  cho vay thng mi.
  cho  c   da   gian cho vay, thi gian   
so     tr  m  su  ng thng m S     l
so  i   ng m  t
-  u   t hin  ch  ODA   ri cho cc

nc ang  chm  trin, v m   tri  hai    
  c ang  chm  trin   n c ODA 
o   t :  s  q  (GDP) bnh  
ngi  c  GDP    ngi    thng c  
 tr kh  l ca ODA     nng vay v  sut  
thi  u  ng l
o    hai:  t  d  ODA   nc 
      v phng ng   xem  trong m quan
   c    ODA.  thng  nc cung  ODA 
 nh  ch   tin ring  nh,  trung  mt  nh 
  quan m hay c k nng  thu  t v g t  tng u
 c  c cung cp ODA cng   thay  theo ng giai  c
th. V v nm  c xu ng    tim n  , c 
 cung cp ODA l r  th
o  thc ch ODA    giao   li ho   
 u ki nht  m p ng sn phm   t  c
  sang  c    Do  ODA   cm m 
  c s  chnh     i   nc cung p   
15

 c  nhn ODA.
1.1.4.2. 



:
ODA  th      m     buc)
c nhn   m chi   ra m c cung  vin t cng  c
nhng      khi      cht ch   c
   Nh B quy  vn ODA    c h  

 t.  :
 : 








 







 : 





, 


 








   
16










 








 Philipin







 



17

1.1.4.3. ODA  ngu      n:
Khi t   s  ngu vn ODA do      
  ng cha  hi  s c do g s  hiu q ODA
 th   s  ng    sau m thi gian l  
 n  do     tr n. V      ODA  
    trc  cho sn x nh  cho xut  trong khi vi 
  d vo x  thu  t Do  trong khi hoch nh   s
dng ODA      ngun v  cng  m kinh t 
 nng xu 
Xu hướng ODA:


Th nhất, tỉ trọng ODA song phương có xu th tăng lên, ODA đa phương có
xu th giảm đi





- 


 (Ngun: Bộ K hoch - Đu tư).
Th hai, sự cnh tranh ngày càng tăng trong qu trình thu hút ODA.


 
          
