Công nghiệp hoá, hiện đại hoá và phát triển bền vững ở Việt Nam

DAI
HOC
QllÓC GIÀ
HA NÓI
TRirtTNG
DA!
HOC KHOA HOC XÀ
HÒI
VA NHÀN VÀN
GÒNG NGHIEP
HOA,
HIEN
DAI HOA
VA
PHÀT
TRIÉN
BEN
VUÌ^G
Ò VIÈT
NAM
Ma so :QX
97.01
NgiTòi
chù tri : Ths. NguyènThi Kim Nga
Càn ho
plió'i hcp
: TS. Trinh Thi Hoa Mai
<>AiHCCa.J-::CGI^HVNni
I
THUNG^WMriiCNhTINTKlJVirNJ
Hanoi,

1/200
MUC LUC
Làimaddii
PHAN 1
PHÀT TRIÉN
BÉN
VOMG
-
LY THUVET MÒI VÉ
PHÀT
TRIÉN
LI
1.1.1
1.1.2
1.1.3
1.2
12.1
1.2.2
12.3
PHAN II
2.1
2.1.1
2.1.LI
2.1.1.2
2.1.13
2.1.2
2.1.2.1
2.1.22
2.2
2.2.1

22.1.1
2.2.12
2.2.13
2.2.2
2.2.2.1
22.22
2.2.23
2.2.2.4
Gong
nghìép
hoà , hicn dai hoà va
ly
thuyé't phàt
tricn
Mot sé
ly thuyé't
ve phàl irién
Gòng nghiép
hoà - mot
nói dung quan trong
ciìa
ly thuyéi
ve phàl Irién
Mòl s6 mó hình cóng
nghiép hoà
va
bài hoc
kinh
nghiém
Phat Iricn

ben
vùriig
- mot
cadi ticp
cun
mói ve
phat tricn
Su
ra dòi
cùa phàl Irién
ben vQng
Phàt Irién
ben
vùng-
Khdi
niém,
thuóc
do
va
nguyén tàc
thuc hièn
Trién vong
(Khà
nàng
thirc hién
phàt
trién ben
vùng)
CÓNG NGHIÉP HOÀ, HIÈN DAI HOÀ
VA

PHÀT
TRIEN
BÈN
VIJNG
Ò
VlftT
NAM THÀNH
Tl/U VA
VÀN
DE
Qua
trình
còng nghiép
hoà dàt nuóc
cùa
Vict
Nam
tir
1960 - 2000
Qua trinh còng nghiép hoa àViét Nam
tu I960
- 1985
Giaidoan
1960- 1965
Giaidoan
1965-
19.75
Giaidoan
1975- 1985 '
Cóng nghiép hoà trong giai

dogn tlì 1986
dèh nay
Giaidoan
1986- 1990
Giaidoan
1991 -2000
Tàc (fòng
din cpià
trinh còng nghiép hoà dén mài
truàng
sinh thài
à
Viét Nam
(thùiky
1991-2000)
Tàc
dòng cùa
qua trình phàl
tiién
còng
nghiép dén
mói
truòng
sinh thài
Tàc dòng
cùa
san
xuAl nòng
nghiép
dén

mói
triròng
sinh
thài
Tàc dòng cùa qua
Irình vàn
lai dén mói
truòng
sinh thài
Tàc dòng cùa
Uurong
mai, du
lich
dén mói
Uiròng
sinh
thài
3
3
9
14
23
23
27
31
37
37
37
38
38

39
40
40
42
Tinh
chira ben
vumg trong qua trinh còng nghìcp hoa, hicn dai hoa cùa Vict
cj
Nam thòi gian qua
Tinh chua ben
vùng trong tàng
tncòng va
phàt trién kinh té'
Toc
dò tàng
tri/òng
kinh
le
co xu
hu*ang chftm
lai
va
su chuyé'n dich co
cà'u
nén
kinh
lédién
ra
chàm
chap

CVT
CA'U
dàu
tu mal càn dó'i
Hicn qua
va sire
canh tranh cùa nén kinh té'
con ihS'p
52
52
58
59
60
61
64
65
66
PHAN III
GIÀI
PHÀPTHUC
HIÈN PHÀT TRIÉN
BEN
VOTS'G
Ò VIÉT NAM 68
GIAI
DOAN20()0-
201(1
3.1
Nhurng thàch Ihurcc cua
Vict Nam trong còng cuòc còng nghiép hoà, hicn

^°
dai hoà dal nuóc
3-1-1
Nhùng ihàch
thùc chù yéu
ve
kinh te
"°
J.
1.2 Nhurng
ihàch Ihùc
ve dan
so,
lai
nguyén va mói
iruòng
Két
Indn
Tài
lièti thani khdo
81
3.2
Mot
so
giài
phàp
de thuc
hicn còng nghiép hoà, hicn dai hoà dal nuóc thco
quan dicm phàt trién
ben

vung
-^••^•^
Dàm bao duy
irì duce
ty le dàu tu
phài
cao
irong
mòl thòi
gjan dal
^•^•^
Co càu dàu
lu iheo
ricành,
theo
vùnc
j.z ^
Nàng cao nàng
lue
canh tranh cùa nén
kanh
té
r*
3.2.4
Phàt trién
nguón nhàn
lue
Z^
3.2.5 Nàng cao
hiéu

qua quan ly bó mày Nhà nuóc
86
87
8g
LÒl
MO DÀU
Buóc
sang
ihé ky
21.
irong khi
mòl so nuóc '
phài irién chuyén
sang
xày
dung va phàt
tnén nén
kinh lé m ihiie ihì
hàng
loai
càc quóc
già
nghèo
(nhùTig
quóc
già
dang a irong nén vàn
minh
nòng nghiép) mói bàt
dàu

còng cuóc
còng nghiép hoà
dàt
nuóc. Tuy nhién.
là'l
ca càc nuóc
irén
the
giói
dang
phài
dó'i
mal vói mòl thuc
lé
là
tinh irang 0 nhièm
va suy
ihoài
mói
iruóng
ngày
mot già
tàng
irén
quy mò
loàn
càu.
Nhùng ihay
doi theo huóng
bài loi

cua
mói irucmg
trai
dàt
irong nhùng
ihàp
ky gàn
day
dà gay ra
nhiéu ihiét hai dói vói dói
song
kinh té
- xà
hói
cùa
nhiéu
quóc
già irén
the
giói va
trong
luong lai
su
lón lai
cua nèn vàn
minh
nhàn
ioai
sé
bi

de doa néu
linh irang
suy
ihoài mòi
truóng này khòng duoc
cài
ihién.
Suol
hai ihàp
ky qua. nhiéu dièn dàn quóc té dà duoc
ló
chuc de bàn
ve
vàn
de
phàl
men
va bào ve
mói
irucmg.
Phàt
inèn ben \ajng
dang duoc
coi
là
chién
luoc
phàt tnèn
thich
hop

nhài de giài quyéi
ca
hai
vàn de
irén.
jNhiéu
quóc
già
irén
the giói
coi viéc
bao ve
mói iruóng
gàn
lién vói
phàt tnèn
ben
vùng là
mot
nói
dung quan trong cùa càc
chién
luoc
va
ké hoach phàt
inéin kinh
té - xà
hói
cùa dal nuóc
minh.

Viét Nam
hièn
dang buóc vào
giai
doan
day
nhanh toc
dò
cóng nghiép hoà.
hièn
dai
hoà cùng
coi
phàl
mén
ben vùng vùa là muc
iièu
vua là dòng
lue
cua
cóns
cuòc kién
ihiéi dai
nuóc. Ly
ihuyéì ve
phàl mén
ben
vorng,
kinh
nghiém

còno
nghiép hoà cua càc nuóc di
truóc.
cóng vói
ihuc tién
phàt
inén kinh lè
- xà
hói trong nhùng nàm qua. se co y
nghla ràì
quan irong irong
viéc giài bài loàn
phat mén ben vùng cùa Viét Nam trong
thòi
gian
lói.
Bài viét góm 5 phàn
chinh
Phàn I : Phàl
inén ben
vùng - ly thuyét mói ve phàl men
Phàn
D;
Cóng nghiép hoà,
hién dai
hoà
va
phat
inén ben
vùng ò

Viét
Nam.
Thành
iiru va
vàn
de
Phàn III: Giài phàp thuc hièn phàl
mén
ber vùng ò
Viti
Nam
giai
doan
2000-2010
• •
PHÀN
MOT
PHÀT TRIÉN BEN
VÙÌJG
-
LY THUYÉT MÓI
VE
PHÀT TRIÉN
1.1
CÓNG NGHIÉP HOÀ, HIEN DAI HOÀ
VA
LY
THUYÉT
PHÀT TRIEN
1.1.1

Mot
so ly thuyct ve phat
trién
Ké lù
nhùng nam 50 cùa
ilié
ky
Irò
lai day, do
lam
c|uan
irong cùa van
i]é
pira
mén
dói
vói nén vàn minh nhàn
loai,
nhiéu hoc
ihuycì
vói nhiéu quan
diém
khàc nhau
ve
phàl trién dà xuàt hién. Nhùng hoc
ihuyét
này
ihuòng
duoc xé'p
ihành

3
Iruòng
phài
chinh
sau day :
-Truòng phài I : Càc hoc
ihuyél ve
nhùng giai doan phàt trién kinh lé
(hyc
ihuyéì
cùa Roslow; mó
hình
kinh
té^nhi
nguyén"
cùa Lewis ).
-Triróng
phài 2 : Càc hoc
ihuyé» ve
su
phii
thuoe mang
tinh
quóc lé
(xLiaì
hién vào thap ky
^0).
- Truòng phài 3 : Càc hoc
ihuycì ve
thi truòng

tir
do
ixuàì
hién vào
ihàp
k\'
Càc hoc
thuyéi vò ''nhùng
giai doan phàl irién kinh
lé"
dirgc
pho hién róng
rài vào nhùng nàm
30,
60. Dua
lién
mó hình phàl trién cùa càc nuóc cóng nghiép
hoà
phtrang
Tày, nhùng nguòi theo truòng phài này cho ràng phàl trién là mot
chuòi càc giai doan nói
liép
nhau ma
lai
cà càc nuóc déu phài trai qua, bao góm
giai doan:
Gdl
: Xà hói
iruyén
ihò'ng,

gd2 : càc lién
de
cho su
cài
canh, gd3: cài
canh, gd4 :
chiiyén
sang truóng
ihành,
gd 5 : giai doan tiéu dùng cao, gd 6 : giai
doan
iheo
duoi
chal
luong cuòc song.
Sir già làng liei
kiein,
già uìng
dàu
tir
là dung
lue
cùa
su"
tàng
Iruóng va
vién
tio luróc
ngoài là su
ho irò

bau
clan hél sue qunn
irong cho giai doan chuan hi
diéu
kièn
de
''cài
canh''
va
giai doan
"cai
canh".
Day là van
de ma
càc nuóc dang phàl
trién quan
làm nhàì bòi
"cài canh
"chmh
là
làm
cho nén kinh lé cùa
mot nuóc
Ihoàl
khói trang thài
tri
tré
iruyén
ihóng,
gióng nhu chiéc mày bay

ròi duòng
bang
de
bay
lén
khòng
irung.
"Cài
canh
"
dòi hòi phài
co
3 diéu kién lién quan vói
nhau : Mot là, phài
co li'ch luy
tu bàn
tuang
dói cao, dàu tu mang
tinh
san
xuài
phài chiém trén 10%
ihu
nhap quóc dàn. Hai là, phài
*'có mot
hoac nhiéu ngành
che tao
ihtrc
chài"
làm ngành

dui
dao cho "cài canh", khi dà phàl trién
thi
ty le
làng truóng rài cao. Ba la phài xày
dtrng ihé
che dàm bào
chu '"cài
canh".
Roslow cho ràng nhàn ló mang
tinh
quyéi dinh cùa su cài canh là viéc àp
diing
ky
Ihuàl
lién lién vào càc ngành chù dao
va
ành huóng khuyéch
làn
cùa càc
ngành chù dao vào nén kinh té. Su'
ihay ddi
khòng
ngùng
cùa càc ngành chù
dao(nhung ngành chù dao mói
ihay Ihé
càc ngành chù dao
cu)
sé

thùc
day nén
KTQD phàl trién lién
tue.
Roslow
lr;t kc 5
"he
thong
long hop ngành chù dao"
irén
the giói sau Dai
chién
ihégiói IL
1) He
ihóng
ló hop ngành irong giai doan
chuàn
bi cài canh chù yéu là càc
ngành còng nghiép
thiic
phàm,
vài liéu
xày dung
(ximàng,
gach,
ngòi )
2) He
Ihóng
càc ngành
che

tao hàng tiéu dùng thay
ihé
hàng nhap khàu
,
chù yéu là
san
xuài hàng tiéu dùng khòng
làu
ben (del, may mac )
3) He Ihóng
lò
hop còng nghiép nàng
va
ngành
chétao:sàn
xuài gang,
ihép,
than, dicn,
co
khi
ihóng dung
4) He thóng
io
hop còng nghiép
san
xuài ó tò
5) He ihóng
io
hop càc ngành
phiic vii

chal
krong
song : ngành dich vu,
ngành xày
dinig
Theo Roslow, ve co bàn 5
he
thóng
ló
hop trén phàn ành
trai
tu
Ihay dói
ngành
chù dao lù
Ihà'p
dén cao trong giai doan truóng
ihành.
*
Ly thuyéi
ve
kéi càu irong phàl
irié'n
kinh lé (Mó hình kinh lé nhi nguyén
cùa Lewis)
Mó hình
L.ewis
cho ràng, nén kinh té kém phàl trién
co
2 ngành, mòl ngành

hicn dai ó
ihiuih
{\i\
va thù cóng nghiép làm chinh. Ngành còng nghiép hién dai ó
Ihanh Ihi lay
ngành che tao làm trung làm,
mot
ngành
Iruyén
thóng
ò
nòng
ihòn
là'y
nòng nghiép là ngành chù dao cùa su phàt trién,
con
ngành nòng nghiép
truyén thóng ó nòng
ihón chi
giù vai
irò
bi dòng.
Va chi
càn ngành cóng nghiép
ò
thành thi tàng tich luy tu bàn
thi co ihé lini hùl
hél
lao
dòng du

ihùa
trong ngành
nòng nghiép Lewis chia qua trình phàl trién kinh lé thành 2 giai doan. Giai doan
thù nhài : do
ihòi
ky dàu,
lu
bàn cóng nghiép chua lón, khòng
thè
thu hùl hél lao
dòng du
Ihiìa,
vi
vày. dù nhu càu ve sue lao dòng
co
tàng lén bao nhiéu
thi
vàn
co
nguón cnng cap lao dòng dói dào vói mùc luong
ihà'p
khòng
ihay
dói. Co
nghla là toc dò làng
cut
loi nhuàn vuol
lài
xa toc dò làng cùa tién luong nén
lich

luy tu bàn tàng nhanh
\'à nhu \'ay
lai
co
khà nàng thu hùl lao dòng
Ihùa
trong
nòng nghiép
cht)
lói khi so lao
dòng^
du
Ihùa
d^joc
thu hùl
héi.Gif^<t(^i.^i htù
:
ve Lrcv,ijy/^n
Nhung
nguòi
theo truóng phài thù hai cho ràng su kém phàt Irién cùa càc
quóc
già
nghèo là hàu
qua
cùa su' phu
ihuóc
cùa càc nuóc này vào càc nuóc
de
quóc,

ihirc
dàn
ben
ngoài. Càc nuóc nghèo chi
co
the phàl trién duoc
bang
càch
rùl
ra khói
he
thóng
lu ban the
giói.
Day
là hoc thuyéi
co
xu huóng nhàn manh
dén làm quan irong cùa su
i\òc
làp
tu chù chù khòng quan làm dén
ihuong
mai
quóc le trong
vice
phàl
liien
kinh le cùa càc nuóc dang phàt Irién.
Truóng phài

ihù
ba
xuài
hién vào nhùng nàm
1^0,^0
xuài phàl lù
ihirc
lé là ó
nhiéu quóc
già tlang
phàl trién,
njià
nuóc
c^m
\h\cp
(.|uà
nhiéu nhung lai kém hiéu
qua
vào thi
Iruòng
dà kim
gKtm lóc
dò làng
iniong
va phàl
Inén
kinh le,
vi
the
de

thùc day tàng truóng kinh le, nhiéu nhà kinh lé hoc phuong Tày cho ràng chinh
phù cùa
càc
nuóc này càn
fi
can thiép vào
ihi
iruóng
han.
Day
cùng là
ihòi
ky ra
dói cùa hoc thuyéi
ve
phàt irién
ben
viìng,
ve
phàl trién con nguòi, mòl hoc thuyéi
sé duoc trình bay sàu hon ó phàn tiép theo.
Vày phàt trién là gì
'^ Vi
sao càc quóc
liia
déu huóng lói muc liéu phàl
Irién? Co nhiéu càch
dien
dal kh
te nh.ai ve Kl.i.j

niém
"phàt
trién"
Né'u
vào nhung nàm
50.60 thuàt
ngù
"phàt
nién"
va "phàt trién kinh
lé"
déu duoc coi dóng nghla vói tàng
Iriróng
kinh lé nhanh,
ma
chi liéu quan
irpng
nhài là toc dò
già
làng
liàng
nàm
ve long
san pham quóc dàn ( GNP ) va
ve già
tri
long san pham quóc
(.\i\n
bình
quan dàu nguòi( GNP BQDN). Thuc ra

xél ve ihuàt
ngù khoa hoc
thi
"tàng truóng kinh té" va "phàt trién kinh
lé"
khòng hoàn loàn
gióng nhau. Nguòi la
ihuòng
quan niém tàng
triróng
kinh té là chi toc dò làng
GNP hoac lóc dò tàng cùà già ni long
san
phàrn Irong
niróc
( GDP). Day là chi
liéu phàn ành su'
già làng
ve
iiiong
cùa
t|uy
mó nén kinh lé quóc
già.
Phàl trién
kinh lé là
mot khài
niém
long
hon, bao

g^m
ea mài so
luong
va
chài
ìuong
cùa
ncn kinh le, nò khòng chi
ihé hién
lóc dò tàng truóng
ma con
chi nhùng yéu lo
nói lén chài luong cùa su làng truóng nhu : co cau nén kinh lé, nàng suài
va
hiéu
qua,
phuong
ihùc
làng
iriaing ih.eo
chiéu róng
va
chiéu
sàu, Diéu
này
co
nghla là
muón phàt trién kinh té
ihì
phài

co
su làng truòng
ve
kinh lé nhung khòng phài
cu co
làng Iruóng kinh té là co
diroc
su phàt irién, nói càch khàc, làng truóng kinh
té là diéu kién càn
cliù
chua phài là diéu kién dù cùa
sir
phàl trién kinh té.
Thap ky 60, day la
ihàp
ky duoc Lién hop quóc goi là "nhùng thap ky phàl
nién "
bòi
vào thòi ky
na)
hau
liei
càc
nii'óc
dang phàt trién dal duoc lóc dò làng
truòng GDP hàng
nani ki
6^;
imic
làng iruóng GDP bình quàn loàn the giói là

5.9%
nhu'ng
trén
lluic
te phan
loìi nguoi
dàn ò nhùng nuóc dang phàt irién vàn
song trong nghèo kho.
MI
mal hình
dàng,
nati ihài
nghiép ngày càng
già
làng.
6
Diéu này cho
ihay
dinh nghla phàl trién dua trén chi liéu GDP là khòng phù
hgp,
nò
càn phài duoc dinh nghla lai trén co so han che, xoà bò nan nghèo dói, bài
bình dang
va
thài nghiép trong bòi cành
mot
nén kinh té dang tàng truòng.
Co
nghla là, quan niém
ve

phàl irién phài róng hon, bòi ngoài chi tiéu kinh té ra no
con càn
coi trong chi tiéu xà hói.
Tu ihàp
ky 70
irò
lai
day,
lóc do tàng truòng cùa
nén kinh
lé thè
giói GDP
co -hiéu
huóng giàm dàn(ò thàp ky 70 lóc dò tàng GDP
hình quàn cùa
"he giói
con
3.9'.'f,
thap nién 80 là 3.4%, thàp nién 90 là 3.0%)
Theo Ngàn hàng
ihegiói
(VVB)
va
Quy lién té
ihégiói
(IMF)
co
nhiéu nguyén
nhàn làm suy giàm lóc dò làng iruóng cùa nén kinh lé
thè'

giói nhung nguyén
nhàn chù yéu là nhùng nhàn ló phàt irién theo chiéu róng (lài nguyén
Ihién
nhién,
nàng luong, lao dòng ré lién ) dàc
bici
ò càc nuóc phàt trién, nhùng nuóc
ma
su
tàng truòng
co iiiih
chài quyéi dinh dén su làng triróng chung cùa nén kinh té
ihé
giói,
khòng
con
mìa .
\\on\i^
khi càc nhàn ló phàt trién thco chiéu sàu lai chua phàl
hi.y
duoc tàc dung.
Su tàng truóng nhanh cùa nén kinh lé
ihé
giói sau chién tranh
thè
giói thù 2
dén dàu thàp ky 70 dà
hini
cho càc
tài

nguyén
ihién
nhién cùa trai
dai
bi can
kiél
di nhanh chóng,
moj iniong
bi ó
iihiém,
suy thoài nàng né.
Vi
thè ma cuoi
thap ky 70, nhùng van
de
mòi truóng
ó
nhiéu quóc
già
nói
riéng
va
loàn càu nói
cluing
ngày càng gay
gài va irò
thành
mot irò
ngai lón dói
vói su phàl trién

dai
han cùa nén
kinh
lé
thè
giói . Do vày
vàii de
bào ve mòi
iruóng
irò ihành
muc lieti thù ba cùa
su
phàl Irién
va mot
khài niém mói
ve
phàt
trién ra dòi, dò là khài niém phàl trién
ben
vùng.
Cùng vói
thòi
gian
tiiiaii
niém ve phàt trién ngày càng duoc hoàn thién bòi
^'Miic
dich cua phat
inen
la de lao ra mòl
mói iruong

thuàn loi cho phcp con
ngiròi
duoc huóng CHOC
song dai
làu. manh khoé
va siing
lue"
( Bào
cào
phàl tricn
con nguòi cùa
L'NDP
l'^^O)
\M
y\
the chi so phàl
incn
con nguòi
(HDl)
duoc coi
là
Ihuóc
do quan Hong bàc
nhàì
cùa phàl Irién.
HDI
dua vào 3 bò phàn càu thành
là:
chi
so

ve tuoi
iho,
\'c giào
due,
ve
thu nhap dàu nguòi chù khòng chi dua vào
chi liéu kinh té
(
GDP) nhu
trinic
day.
Hay nói
mot
càch khàc
iriéi
ly
ve
phàl
trién
dà thay dói tu càch xem con nguòi nhu là
mot
bò phàn cùa
qua
trinh
san
xuài
dén
xem con nguòi nhu là muc liéu cùa
su
phàt trién. Con nguòi phài

dugc
phàt Irién
ve
moi
mài
: the
thai.
k)/
nàng, tri
ilìùc,
dao due
va
vàn hoà.
Theo quan
diein
nay
liVi su phài
trien ò
'ài
ca càc xà hói phài dàm bào dugc
3 muc liéu sau:
Thii
nhài, dàp ùng duoc nhùng nhu càu co bàn thiét yéu trong cuòc song
cùa moi thành vién irong xà hòi,
dò
là nhu càu ve luong thuc, nhà ò, y lé
va
an
loàn.
Thù hai, ngoài

iiuic
liéu tàng mùc sóng( tàng
ihu
nhap bình quàn dàu
nguòi),
con
phài
tat) tliem viéc
làm, cài
thién cóng
t
ic
giào
due,
chù Irong nhiéu
hon dén nhùng già
n;
\an
hoà.
lir.h
ihàn.
vi
nhùng yéu lo này khòng chi góp phàn
làm
tàng cuòng loi
l'cli
vài
chài
ma con
nàng cao mùc tu Irong cùa cà nhàn làn

quóc
già.
Thù"
ba, tao ra
iihièu
khà nàng
lua
chon
ve
kinh
lèva
xà hòi cho càc cà nhàn
va
càc quóc
già bang
càch giùp ho
ihoàl
khói su phu
ihuóc
khòng chi dói vói
nhùng nguòi khàc. nhùng quóc
già
khàc
ma con
cà dói vói
sir
ngu
dot va
dói
nghèo.

Nhu vày dói \ói càc nuóc
c'ang
phàt trién "phàl tricn càn phài dugc hiéu
nhu mot
qua
trình
nhicti mài lién
c|uan
déii
nhùng
ihay
dói trong co càu, thài dò,
thè
che, cùng
nliu
\
ice
day manh làng iruóng kinh le giàm
bòi
mùc dò bài bình
dàng
va
xoà
tinh liaiig ngheo dcii tuyél
dói'i Michael P. Todaro "Kinh lé hoc cho
Ihc
giói
Ihu
ba'^
NXlUiiào duc.l^J9S Ir

141)
S
Càn nhàn manh ràng su phàl trién cùa mòl quóc
già
bao góm nhiéu nói
dung, ngoài nhùng vàn
de
kinh lé
con
eó càc vàn
de ve
chinh tri, ngoai giao, an
ninh, quóc phóng Trong càc nòidung trén
ihì
phàt
irìén
kinh lé là nói dung quan
Irong
nhal,
bòi nò là cu
so
de
thiic
hién nhùng nói dung
con
lai. Do vày trong
khuón khó bài viéi này,
thuài
ngù "phàl trién" chùng lói trình
bay

ò day chù yéu
là bàn
ve
phàt trién
kii;l;
té.
1.1,2 Còng nghiép
hoiwnót
nói dung
quaii
trong
ciia
ly thuyét ve
phàt
trién
Càc nuóc nghèo
va lac
hàu (
ihuóng
dugc goi là càc nuóc the' giói thù ba,
hay càc nuóc dang phàl trién ) là nhùng nuóc chàm phàt trién cà
ve
kinh té làn xà
hói,
muón
Irò
thành
mot
quóc
già

phàt trién déu phài trai qua mot giai doan
co
linh
chài lich
su
tài
yéii
dò là giai doan còng nghiép hoà dai nuóc.
Cùng
nh'.r
khai nién
ve
phàt irién, nguòi la eó nhiéu càch dién dal khàc
nhau
ve
còng
nghiéji
hoà,
bòi day
là mot qua
iiình
phùc
lap,
róng lón bao
trum
nhiéu
llnh vue
cùa
lòi song
kinh lé - xà hói.

Co ihé
hiéu khài
qiiàl
\v
qua
Irình này nhu sau:
1.
Còng nghiép hoà là
qua
Irình trang bi
va
trang bi lai còng nghé
hién dai cho tài cà càc ngành KTQD, truóc hél là càc ngành chiém vi tri
Irgng
yéu.
2.
Qua
trình
còng nghiép hoà gàn lién vói
qua
trinh chuyén dich
co càu nén
kinh
le \a
co'
càu càc ngành kinh lé, tu co càu nòng - còng
nghiép
-
dich
\

u
sang
co'
càu cóng - nòng nghiép - dich vu.
3.
Qua
liình
cóng nghiép hoà trong bài ky giai doan nào
ciìng
déu vùa là t|uà
iiình
kinh lé - ky
iluiàl,
vùa la
L|uà
Irình kinh lé - xà hói
Cóng nghiép hoà
ihù
liéu linh trang lac hàu
ve
ky thuàl, thàp kém ve kinh
té.
Còng nghiép hoà thù liéu
tinh
irang lac hàu
ve
xà hòi, nàng cao dàn
tri,
nàng
cao mùc song, dua xà hòi dén trinh dò vàn minh cóng nghiép.

Qua
trinh kinh lé ky
ihuàt
tao diéu kién
vài
chài ky thuat cho viéc thuc hién
càc nói dung cùa qua irình kinh té
-
xà hòi.
Nguge
lai
qua
trinh kinh lé - xà hòi
góp phàn tao nén dòng lue cho
lina
hién qua trinh kinh té'- ky
ihuàt.
4.
Qua tiình
cong nghiép hoà cùng dóng thòi là
qua
Irình mò róng
quan he kinh lé quóc le. Ve nguyén tàc : Viéc thuc hicn
qua
trinh cóng nghiép
hoà phài dua vào càc nguón lue trong nuóc là chù yéu. Viéc xày dung nén kinh té
mò phài lién hành
irén
co
so

phàl huy
Igi thè
so sành cùa
dai
nuóc
de iham già
tich cifc
vào quan
he kinli
lé
c|uóc
té. Viéc tranh thù su
irg
giùp
ve
lài chinh, ky
thuàl, kinh nghiém
ciuàn
ly
iti ben
ngoài phài dugc coi là mòl diéu kién dàc biét
quan Irong nhài là irong giài doan dàu cùa cóng nghiép hoà .
Tliuc
lién cho
lliày
chi nhùng nuóc nào vàn dung sàng tao nhùng kinh
nghiém quóc lé kéi bop hgp ly
su
trg giùp tu
ben

ngoài vói viéc phàl huy
co
hiéu
qua càc nguón nói lue
ihi nìói co thè
thành còng Irong còng cuòc phàl trién
5.
Ccng nghicp
hoà khòng phài là mot
miic
dich
tir
thàn, ma là
mot phuong
Ihùc co linh
chài phó bién
de ihuc
hién
miic
liéu cùa mòi nuóc. Mòi
nuóc eó
he
Ihóng muc
tiéu
riéng cùa minh nhung déu eó nhùng
nel
chung : xày
dung co
so vài
chài ky

ihuài
ngày càng hién dai, khai thàc eó hiéu
qua
càc nguón
lue
cùa
dai
nuóc, dàm bào nhip dò phàl trién
kinh
lé - xà hòi nhanh
va
ón dinh,
cài thién dòi song \'àl chài
va iinh
thàn cho moi tàng
lóp
dàn cu.
Do vai
irò
i|Lian
irong nhu vày nén còng nghiép hoà dugc coi là "chia khoà
cùa su phàl
triéiT'
là mot nac
iliang
tal
yen licn
con duòng phàt trién kinh té cùa
moi
ciuóc

già.
IO
Trong diéu kién cùa cupe càch mang khoa hoc ky thuàl hién nay, còng
nghiép hoà nhài
ihiéi phài
gàn lién vói hién dai hoà. Xél duói góc dò kinh lé - ky
Ihuàt,
hién dai hoà gàn lién vói viéc dói mói càn bàn
ve
cóng nghé, phàl trién
manh me càc ngành eó hàm
lugng
khoa hoc
va
còng nghé cao. Hién dai hoà cho
phép eó the rùt ngàn
ihói
gian cóng nghiép hoà. Tuy vày càc buóc hién dai hoà
phài luy thuóc vào dicu kién cu
thè
cùa mòi nuóc. Xu huóng chung cùa
thè
giói ià
thuc hién dói mai còng nghé nhanh chóng rùl ngàn chu ky song cùa mòi
loai
cóng nghé. Ò càc nuóc dang phàt Irién xu huóng phó bién là két hgp nhiéu loai
còng nghé vói càc irình dò khàc nhau.
Xél
Iheo
nghTa róng, hién dai hoà là mot

qua
trinh dai làu
de
cài tién
mot
xà hói co truyén thành xà hòi hién dai eó trinh dò vàn minh cao hon,
ihé
hién day
dù han nhùng già tri chung
ma
nhàn loai
vuon
lói. Theo càch hiéu này, càc nuóc
khàc nhau hién dai hoà
ditói
nhùng hình thùc khàc nhau,
bang
nhùng con duòng
khàc nhau
va
nhìn cluing tal
c;l
càc nuóc trén
thè
giói déu dang ó nhùng giai doan
khàc nhau cùa
qua
irình hicn dai hoà.
De
thuc hién

nuic
liéu cùa cóng nghiép hoà, hién dai hoà dòi hòi nén kinh
lé phài co lóc dò làng truòng kinh lé cao trong
mot
thòi gian luong dói dai. Dàc
diém bao trùm cùa qua Irình còng nghiép hoà là su chuyén dich ca càu nén kinh
lé.
Su chuyén dich này khòng chi dién ra giùa càc
linh
vue lón cùa nén kinh lé
(
ly
Irong cùa
linh
vue nòng nghiép irong GDP giàm xuòng luong dói, ty trong cùa
linh vue
cóng
nghié|3,
dich vu tàng lén luong dói
va
tuyét dói)
ma con
dién ra
trong nói bó
lùng
ngành kinh lé dàc biét là trong nói bó ngành cóng nghiép
che
tao.
Tlieo
quan diém

li
uyén thóng( quan diém làn
co
dién )
ihì
chuyén dich co
càu là kéi
qua
cùa làng Iruóng (
lich
luy
vón,
làng thu nhàp). Quan diém mói
(ciuan
diém càu
irùc Juan)
cho
làng
chuyén dich
co'
càu kinh té phài dugc xem là
II
diéu kién càn, eó
tinh
chài
iriing
tàm cùa tàng truòng va vi vày néu khòng lao ra
dugc nhùng "chuyén dich ca càu" càn
Ihiéi ibi qua
trình tàng truòng sé khó

co thè
duy tri dugc.
Nhu ta dà biét càc yéu ló chù yéu cùa su làng truòng kinh lé Hong bài ky
mot xà hói nào cùng là: vón. nguón nhàn
lire,
lài nguyén thién nhién, lién bò còng
nghé. Trong mói giai doan phàl trién khàc nhau, nhùng yéu ló này giù vai
irò
khàc
nhau,
kéi hgp voi nhau
ihùc day
su tàng truòng
va
phàl irién kinh té.
* Bài hoc kinh nghiém cùa nhiéu quóc
già
cho
ihày
vón là diéu kién tién
quyéi cho
qua
Irình cóng nghiép hoà, hién dai hoà
dai
nuóc. Nguón vón do tàng
truòng kinh té chi eó
thè
tao ra
bang
càch

lièi
kiém trong nuóc
va
vón dàu tu nuóc
ngoài . Dói vói càc nuóc nghèo, ò giai doan dàu cùa
qua
trình tàng truòng, do
nguón vón lich
luy
trong nuóc
con il
thi nguón vón tu nuóc ngoài là rài quan
trong.
Vón tu
ben
ngoài bao góm : vón dàu tu giàn tiép
va
vón
d?"u
tu
iruc
tiép.
Vón dàu tu giàn liép là
/ón
cùa càc chinh phù, ló chuc quóc lé
va
ló chuc
phi Chinh phù thuc hién duói càc hình
thiic
: vién

Irg,
cho vay uu dai trong
ihòi
gian
dai
vói lài suài thàp cùa càc ló chuc
tài
chinh quóc lé; vón vay
tfn dting
lù
càc ngàn hàng
ihuong
mai nuóc ngoài, vón do phàl hành eó phiéu,
irai
phiéu ra
nuóc ngoài. Vón này thuóng
co
quy mò lón nén eó tàc dóng nhanh
va
manh dói
vói viéc giài quyéi càc nhu càu phàl trién cùa Nhà nuóc, song nò
ihuòng
gàn lién
vói diéu kién chinh
lii \à
néu la khòng biéi su dung chùng mot càch
co
hiéu
qua
eó

ihé gay
ra
tinh
trang
m)
nàn chóng chài.
Vón dàu tu"
tiuc
liép
lii
vón dàu tu' cùa càc nhà doanh nghiép hoac cà nhàn
nguòi nuóc ngoài dàn tu \'ào quóc
già.
ho
iruc
liép
iham già
quàn ly
va ihu
hói
\'ón. Vón này
Ihiiòng co
quy
IÌÌÒ
nh(') nhung
lai
là nàng
lue
kinh doanh nén
co ihé

12
Ihùc
day càc ngành mói phàl irién, àp dung cóng nghé mói
va
kinh nghiém quàn
ly hién dai ò càc nuóc nhàn dàu tu.
Mac dù nguón vón nuóc ngoài là
mot
nguón vón quan trong song nguón
vón Irong nuóc dóng vai
irò
quyéi dinh vi néu khòng eó nguón vón
lich
luy
lij
nói
lai thi nguón vón
ben
ngoài khòng
thè
su dung eó hiéu qua, cho dù
co
lón dén
dàu di nùa .
Tfch
luy lù nói lai con duoc goi là lich luy tu bàn là viéc dành
mó?
phàn thu
nhap hién lai
de

dàù tu nhàm làng
san
phàm va làng thu nhàp trong luong lai, hay
nói càch khàc
dò
là su dành dói giùa liéu dùng hién lai
de
là'y dugc tiéu dùng
nhiéu han trong luong lai thóng qua viéc dàu tu. Do vày lich luy tu bàn
co thè
tao
thém dugc nhùng nguón nói lue mói hoàc nàng cao hiéu qua cùa càc nguón
lue
hién
co.
* Nguón
i4ià;ì
lue : ck'n
so
làng sé kèm
iheo
su
già
làng cùa nguón lao
dòng. Ành huóng cùa
\
éu lo này lói làng truóng kinh
lé
phu thuóc vào khà nàng
cùa nén kinh le

co ihii hùi /à
su dung
co
hiéu
qua kic
lugng lao dòng mói làng
ihém
này.
*Tài nguyén thién nhién (
dai
dai, khoàng
san,
rùng, bién ) . Su phong phù
giàu
co
cùa lài nguyén thién nhién là nhùng liéu
de
thuàn
Igi
cho su phàl trién
nhài là ò giai doan mói
bài
dàn cóng nghiép hoà nhu'ng
day
là nhùng nguón
liic
eó
giói han, do vày xél ve dai han yéu ló này sé bi suy giàm cà
ve
lugng làn

ve
chài.
*
Tién bò cóng nghé là yéu ló dugc nhiéu nhà kinh té hoc cho là nguón
quan Irgng nhài cua su làng truóng
kiiìh
lé ó càc nuóc dang phàl Irién, bòi
Iheo
ho,
khài niém trung làm cùa cong nghiép hoà là su chuyén giao còng nghé.
Co
3 loai
licn ho
cong nghé
co'
bàn ;
Uen
ho cóng nghé
irung
hoà, tién bò
còng nghé
lièi
kiém
hu^
(l()ng.
lién bó cóng
nghè liei kiéin
vón.
13
Ò càc nuóc dang phàl trién

ihuòng su
dung cóng nghé
lièi
kiém vón là loai
còng nghé su
dting
nhiéu lao dòng han
va
hiéu
qua
hon.
Gàn
day
nguòi la
ihuòng
nhóm càc yéu ló làng truóng kinh lé thành nhùng
yéu ló nói sinh
va
nhùng yéu ló ngoai sinh.
Nhùng yéu
ló
tàng truóng kinh té nói sinh là càc nàng
liic
sinh ra lù ben
lrong( nguón voi; lich luy lù nói bò nén kinh lé, so luong va chài lugng nguón
nhàn
lue,
tài nguyén thién nhién, trinh dò cóng nghé
va
trinh do quàn ly cùa nén

kinh té, càc yéu
ló ve thè
che,
vàn hoà ) nò khòng chi là ca
so
cùa su van dóng,
su phàl trién
lu
thàn
ma con
là diéu kién
de
tiép càn càc yéu lo ben ngoài thành
cài cùa minh.
Càc yéu tó tàng iruóng ngoai sinh( nguón vón tu
ben
ngoài, càc
hoal
dóng
chuyén giao còng nghé,
ihi
Iruóng quóc lé, phuong thùc kinh doanh
va
quàn ly
lién lién ) là
nhiing
nguón
lite ma
mói nuóc càn
va

eó
'.iié
khai thàc dugc thóng
qua kénh cùa càc
Unii vue
kinh
té
dói ngoai.
Trong hai yéu ló trén, yéu
to'
nói sinh dóng vai
irò
quyéi dinh su phàl irién
cùa mot dai nuóc.
^riiuc
lé cho
Ihày,
trong giai doan hién nay chi nhùng quóc
già
su
dung
co
hiéu
qua
cà càc yéu ló nói sinh làn càc yéu ló ngoai sinh thi mói cóng
nghiép hoà
dai
nuóc thành còng.
1.1.3
Mot so

mó hình cóng nghiép hoà
va
bài hoc kinh nghiém :
Cho dén nhùng nàm
cuòi
cùng cùa
thè
ky 20, irong so càc nuóc dang phàt
Irién, ngoài
mot
so rài
li
nuóc cóng nghiép hoà thành còng
con
hàu hél càc nuóc
vàn ò Irong linh irang lac hàu, chàm phàl Irién. Vi vày vice
tini
cho minh mòl mò
hình cóng nghiép
lioà
thich hgp
liión
là
niói
c|nan làm hàng dàu cùa càc nuóc này.
Nhìn lai lich su cùa càc nuóc dà cóng nghiép hoà cho
Ihày,
luy
Ihuòc
vào

nhùng diéu kién cu
ihc
cua
t|uóc
già va
quóc lé,
moi
nuóc
co
thè
lu'a
chon cho
14
minh mot mó hình còng nghiép hoà khàc nhau.
Co
thè néu ra mot so mò hình
cóng nghiép hoà chù yéu sau:
+ Mò hình cóng nghiép hoà eó dién.
Day
là mó hình còng nghiép hoà
cùa
càc nuóc Chàu Àu
va
Bàc My ò
ihé
ky
18,19.
Nel
dàc trung cùa mò hình là:
chuyén

tu
cóng nghé thù cóng sang cóng nghé ca khi, chuyén tu kinh lé tu nhién
sang
kinh lélhi
truòng, nguón vón de còng nghiép hoà dugc thuc hién theo
kiéu
lich luy nguyén
ihuy
tàn bao, càc ngành cóng nghiép hình thành chù yéu huóng
vào thi truóng
nói
dia. làng truóng
ihàp.
+ Mó hình cóng nghiép hoà theo huóng thay
ihé
nhap khau là mò hình ra
dói sau chién
iranh ihé
giói thù hai.
Day
là
ihói
ky hàng
loai
càc quóc
già
nghèo,
thuóc dia cùa càc nuóc
de
quóc,

ihirc
dàn, giành dugc dòc
lap ve
chinh tri tuy
nhién
ve
mal kinh lé ho vàn bi
lé ihuòc
vào càc nuóc chmh quóc. Càc nuóc tu bàn
phàt trién muón duy
tri linh irar.g
lé
ihuóc
này. trong khi càc nuóc dang phàt irién
la.i
muón eó
<>vìi
dòc làp, tu chu
\c
kinh lé, il lé
ihuóe
vào
ben
ngoài. Do vày càc
nuóc dang phàt trién
co
xu
hiióng
thuc hién mot chién
lugc

cong nghiép
b.oà
theo
hifóng
thay
thè
nhàp
khàii
( xàv dung mòl nén kinh le eó khà nàng tu dàm bào
hàu héi càc nhu càu trong nuóc)
Chién lugc hoàc mò hình cóng nghiép hoà này eó nhùng
net
dàc trung sau:
+ Càc ngành còng nghiép duoc xày dung
va
phàl trién mang tinh chài
huóng nói,
phiic
vu nhu càu
iiong
nuóc, thay
thè
dàn càc hàng nhàp khau. Muc
liéu phàn dàu là dàn dàn hình
ihành mot
co càu cóng nghiép hoàn chinh hoàc
lUOng
dói hoàn chinh
gòni
càc ngành nàng lugng,

luyén
kim, co khi, hoà chài
nhàm chàm
dui sii
lé thuóc vào
ben
ngoài .
+
Thuc
hién
chinh sàch bào
ho ihi
truòng irong nuóc nghiém
ngàl bang
chinh sàch thuc c|uan cao,
bang
hàng rào phi
ihuéquan chài
che, càm nhàp khàu
15
de
bào
ve
nhùng ngành cóng nghiép irong nuóc tao diéu kién cho nhùng ngành
này dòc quyén
irén
thi iruóng nói dia.
+ Phàl trién kinh lé quóc doanh
va
thuc hién chinh sàch kinh lé vT mò

khuyén
khich
thay
thè
nhàp
khà\i,
vi du nhu : chinh sàch ty già co dinh vói già
dóng tién noi té thuòng cao
de
khuyén khich thay thè nhàp khau, duy tri mot mùc
lài suài rài
ihàp,
kiém S(3;it chat
che già cà, ngoai
ihuang
Mac du mot
vìn
nuóc thu dugc
mot so
kéi qua sau
mói ihCa
gian àp
duiig
mò hinh
Ihay
thè nhàp khau: dà tao làp dugc mòl nén còng nghiép eó co càu
tuang dó'i hoàn chinh, tu bào dàm hàu héi càc nhu càu trong nuóc, nhung do
nhùng chinh sàch bào
ho
chàm dugc hoàn lhién,do qua chù y lói khfa canh thay

thè nhap
khà\i
dà làm cho nén kinh té cùa càc nuóc này ngày càng kém hiéu
qua,
làm vào tinh irang bé tàc do
ihi
truòng irong nuóc dàn
Irò
nén chat hep,
ihiéu
ngoai té, hàng hoà khòng co khà nàng canh tranh trén
ihi
truòng
ihégiói
Ròi
cu,
nhùng nuóc này dà khòng thuc hién dugc su nghiép cóng nghiép hoà dal nuóc
thành còng
va
vàn là nhùng quóc
già
nghèo, chàm phàt trién.
Co
thè
nói \'ào cuòi
nhùng nàm 60 mó hinh cóng nghiép hoà thay thè nhàp
khàu dà ló ra khòng thich hop dói vói càc nuóc dang phàt trién bòi nò khòng khai
thàc dugc
Igi
thè so sành cùa

dai
nuóc.
+
Mó hình cóng nghiép hoà huóng
ve
xuài khau ( "chién lugc cóng nghiép
hoà huóng
ve
xuài khàu" hay "chién lugc huóng ngoai") ra dòi vào nhùng nàm 70
trong nhùng diéu kién
c|uóc
lé dà
co
nhùng thay dói sàu sàc: cuóc dàu tranh giài
phóng dàn
toc
cùa càc nuóc kém phàt trién dà làm tan rà hoàn loàn he thóng
ihuòc
dia cùa chu
iigliia de
C|LIÓC.
SU lón lai cua Lién Xó
va
càc nuóc XHCN dà
lai)
ra
mot
su thay doi can han trong c|uan he
kinh le
the

gió'i.
Càc nuóc tu bàn
khòng thè de dang
à|ì
LIUI
niói
quan he kinh lé kiéu cu
ilói \'ói
càc nuóc dang phàt
trién Irong vice
khai ihàc tài
nguyén thién nhién,
lai
nguyén lao dòng,
va ihi
16
truàng, irong khi nhùng yéu
io
này lai là nhùng yéu ló quan trong khòng thè thiéu
dói vói nén kinh
lé
cùa càc nuóc tu bàn. Do vay càc nuóc tu bàn muón tìm kié'm
nhùng hinh thùc mai cho mói
(juan
he vói càc nuóc dang phàt trién.
Ve
phia minh, càc nuóc dang phàt trién cùng gap bé
làc
trong viéc
thgc

'hién chién lugc cóng nghiép hoà thay
ihénhàp
khàu. do vày cùng eó nhu càu
lìm
kiérn
m.ót
mo hình cóng nghiép hoà thich hgp
ihòng
c|ua viéc cài thién trong quan
he vói càc nuóc phàl irién.
Va chién lugc cóng nghiép hoà huóng
ve
xuài khàu dà dugc ra dòi. Chién
lugc này chi thành hién thuc khi eó su thay dói chinh sàch ò cà hai
phia:
phfa
cac
nuóc phàt trién
va phia
càc nuóc dang phàl trién, dua
irén
co
so
khai thàc càc
Igi
thè
so sành cùa minh.
Phfa càc nuóc phàt Irién : mó cùa
ihi
truóng nhàp khàu, cung càp vón va

cliuyèn
giao còng nghé cho càc nuóc dang phàl
triéii.
Phia càc nuóc dang phàl trién : liép nhàn vón, còng nghé, xuài khau
càc
hàng hoà theo yéu càu thi iruòng cùa càc nuóc phàt trién.
Chién lugc này co thè chia làm 3 giai doan: giai doan dàu làp
Irung
phàt
trién càc ngành khai thàc
va san
xuài
san
phàm thò (phàl trién còng nghiép khai
khoàng,nòng,
làm, ngu nghiép)
de
xuài khàu sang càc nuóc cóng nghiép phàt
trién. Càc ngành kinh lé su dung nhiéu lao dòng
song
nhu del, may màc, làp ràp
co khi
va
dién lù cùng duoc chù y nhàm khai thàc
Igi
thè
ve
nhàn còng. Giai
doan tiép theo càc ngành
che

bién duoc chù trong nhiéu hon, ty irong
san
xuàt
va
xuài khàu
san
phàm
ihó
giàm dàn. Giai doan thù ba; càc ngành san xuài
san
phàm
che
bién
va
càc ngành san
xual
càc
san
phàm co hàm luong khoa hoc ky thuàl cao
se giù vi tri Irong
ven
irong
ch'ing
góp \ào xuài
khan.
San
phàm cùa càc ngành này
co
khà nàng canh tranh NÓI
s;in

phàm
iirong
ur cua càc nuóc phàt trién
irén ibi
iruòng
Ihégiói.
17
JG^THCC
GUOC
GIÀ
H/.
NÓI
!lìiC;;
"/ocoSJ
Su phàn chia càc giai doan
thii'c
hién chién lugc chi eó y nghla tuang doi vi
thuc lé thi ngay khi làp trung phàl irién san xuài
va
xuài khau
san
phàm thò, càc
nuóc dang phàt trién dà phàt irién
mot so
co
so che
bién hoàc càc co sa
san
xuài
san

phàm ky thuàl cao. Càc chinh sàch vT mó cùa Chinh phù ( chinh sàch ty già
hói doài, chmh sàch khuyén khich
va
trg giùp xuài khàu, khuyén khich dàu tu
nuóc ngoài )
co
anh huóng
lài
lón dén su thành cóng cùa chién lugc huóng
i'goai.
Mot so nuóc dang phàl trién eó toc dò làng truóng kinh lé nhanh, nén kinh
lé khà ón dinh, co càu kinh té thay dói nàng dóng, vi tri kinh té cùa quóc
già
trén
Ihi
truòng thè giói dà
dii'oc
cài thién rò
rei
trong nhùng thàp ky 70,80 là nhùng
quóc
già
dà
ihu'c
hién mó hình "huóng
ve
xuài khàu". Bòi vày mò hinh chién lugc
này hién dang dugc nhiéu nuóc dang phàt irién quan làm
va
àp dung.

Tuy nhién, c'in
luu
y.ràng
su thành còng cùa chién
hrgc
huóng ngoai ò mot
vài nuóc chàu À ( càc nuóc
NICs
chàu À) dugc dién ra irong nhùng diéu kién lich
su
va
ky
ihuài
rài thuàn loi
\ao
nhùng nàm 70. Hién nay linh
hinh
dà dói khàc,
viéc theo duói thuàn tuy chién lugc huóng ngoai là hoàn loàn khòng
de
dàng dói
vói càc nuóc dang phàl trién. vi thè trén thuc té dà hinh thành mot chién lugc
cóng nghiép hoà mói- chién lugc hón hgp.
Chién lugc hón hgp duoc xày dung trén co
so
kéi hgp càc yéu tó cùa chién
lugc huóng nòi(
coi
irong
thi

iruòng trong nuóc, phàt trién
san
xuài càc san phàm
ma
trong nuóc eó khà nàng
\'à san
xuài
co
hiéu
qua) va
càc yéu tó cùa chién lugc
huóng ngoai( phàt huy Igi
ihé
so sành
de
phàl trién manh vice san xuài càc san
phàm hàng hoà
va dich \'u iham già
\'ào
ihuong
mai quóc lé, là'y càc yéu càu cùa
ihi
truóng
c|uóc
té làm
luióng
phàn
tlàu
trong vice phàt trién càc ngành Irong
nuóc).

Theo
mot
so làc già, hién dang hinh thành mò hinh còng nghiép hoà theo
huóng hói nhàp quóc lé. Dói vói càc nuóc dang phàl trién viéc
lijra
chon mò hinh
chién lugc nào
de
lién hành còng nghiép hoà déu phài dua trén co
so
ly
luàn
là
càc hoc thuyéi kinh lè
va
co
so ihuc
lé là càc nhàn ló cùa su phàl irién
ó
quóc
già
minh.
Khi nói
^\cn
càc
ciiióc già
ngheo
ihuc
hien còng nghiép hoà thành cóng sau
chién

Iranh
the giói thù
hai,
nguòi ta
liiuòng
nhàc dén bón quóc
già
chàu À: Man
quóc.
Dai
loan,
Hong
kòng,
Singapo. Chi trong vòng 30 nàm
tùeàe
nuóc nghèo, 4
quóc
già
ké trén dà
Irò
thành càc quóc
già
cóng nghiép mai( NICs)
nhò
viéc theo
duói
mot
chinh sàch cóng nghiép hoà huóng ngoai thành cóng, nhìn chung GNP
cùa càc nuóc này chi sau 10 nàm lai làng
gap

2 làn.
Co
thè néu ra nhùng yéu tó
mang lai thành cóng cho càc nuóc này là:
- Co
:nót nguón
\óivnhan
lue lói. do
co
Iruyén thóng coi Irong giào
dite va
do su nò
lue
hoc
làp
cùa nguòi
tlàn
qua hoal dóng
ihuc
té.
- Thuc hién chinh sàch huóng ra
ben
ngoai, eó
gang
nàng cao khà nàng
canh Iranh
irén
thi iruòng the
gioì,
lich cuc

ihu
hùt vón
va
cóng nghé cùa nuóc
ngoài .
- Vai Irò cùa Chinh phù trong viéc kiém soàt kinh té
vi
mó, trong viéc dàm
bào kéi càu ha làng cho phàl
li
ién kinh té.
- On dinh chinh tri
va
thuc hién càc chinh sàch xà hói nhàm giàm
bòi
su
bài bình dàng irong phàn phói càc thành
qua
cùa phàt nién kinh té.
Tuy
nhicii inoi
trong
nliiing
mal chua
ihành
còng cùa mó
tiinh
càc nuóc
NICs là dà dal
tluoc

toc do
jìli.ii Inen kinh
té
tlàng
ké vói
cài
già rài
dal
là su huy
hoai sinh thài.
Vi
du : Dai loan -
mot
nuóc
co toc
dò làng truóng kinh lé trung bình là
9%/nàm trong 4
ihàp
ky ( lù thàp ky 50 dén
ihàp
ky 90). Thành còng
ve
kinh té
rài dàng ké, lù
mot
nuóc lac hàu nay GDP bình quàn dàu nguòi dà
vugi
qua nhiéu
nuóc tu bàn ó chàu Àu ( >
lO.OOOUSD

nàm 1995), nhung cài già phài tra
ve
mói
truòng là rài lón. Su ò nhiém mòi truòng làm cho
so
nguòi bj bénh ung thu tàng
nhanl:
ch'.Mig
dai "chi
so
cao
nhài'
ve
:y le so dàn màc bénh ung thu cùa
nhùutf
mióe
còn<^
ngliiép
phàl Irién nhài
ma diing
dà;: là My.
1
ù 1994
Dai
loan bào dóno
ve
khan hiém nuóc
ngol
do khoàng 70% nguón nuóc
rigot

bi khai
inàc
can
kiéi
cho còng nghiép, 90% nguón nuóc (
song,
ho, ao, kénh ) bi nhiém dòc kim
loai nàng, 1/3
dai
canh làc bi làn phà do càc loai chài
ihài,
phàn bón
va
thuóc bào
ve thuc
vai
chùa dòc tó Càc nhà khoa hoc
Dai
loan khàng dinh
de
khói phuc
mòi truòng
va
mói sinh dal mùc truóc khi
Dai
loan phàt trién càn chi khoàng 400
ty USD.
ò
Hàn Quóc : Giai
d(ìan

còng nghiép hoà
ck'ii
nuóc
con
dugc goi là "cuòc
chién Iranh 30 nàm chóng lai
mòi
truóng
va
mòi sinh",
tinh
irang thiéu nuóc ngol,
ó nhiém nuóc thài dà làm cho chinh
r.guói
Hàn Quóc phài
ihùa
nhàn
"iàc
dòng
cùa nan ò nhiém nhanh
dcn cht')ng
mài.
nhanh
hc:n
ly le làng truòng kinh
lé
nhiéu
làn"
Tai mòl
so

nuóc chàu A hién dang tién hành cóng nghiép hoà nhu Trung
Quóc, Thài Lan,
Philipin.
Indónéxia,
Viét nam linh irang ò nhiém mói iruóng
ngày càng
già
làng, linh
irung
hình trong 10 nàm, néu GDP cùa càc nuóc chàu À
làng lén 2 làn
ihì
mùc dò ò nhiém mói truòng làng lén 5 làn. Kc lù 1980 dén nay
nén kinh té Trung
C.)uóc
dà tang gap 4 làn nhung
hièn
ho dang phài dói dàu vói
mòl thàm hoa
ve moi
iruòng : gàn mot nùa trong
so
7 he thóng
song
cùa Trung
Quóc hi ó nhicm nghiém
ironu tio
(SO''^
chat thai cóng nghiép
va

sinh hoal dugc
dò vào càc dòng song
IIKÌ
kliong
qua
xù
ly.
iiiih
irang khan hiém nuóc ngol dà
;o
xuài hién ò hàu héi càc thành phó lón ò Trung Quóc. Hàu héi càc thành phó cùa
Trung Quóc khòng khi bi ó nhiém. Ty lé nguòi màc bénh duòng
ho
hàp gap 5 làn
so vói nguòi My
va
là nguyén nhàn lù vong hàng dàu trong càc khu
vue ihành
thi
cùa Trung Quóc. Trùng Khành -
mot
thành phó ò phia Tày Trung Quóc hàng
nàm mài di khoàng 3% GDP
LÌO
Ó
nhiém
va
thiét hai
ve
sinh thài. Theo tinh loàn

cùa càc chuyén
già,
chi
phf
can eó de bào
ve
moi truòng cùa Trung Quóc
il
nhài
lù
5-10%
GDP hàng
nàin,
nhiing ihoi
gian
1995
2000, Trung Quóc chi dành
0./% GDP ( khoàng 17 ly LSD, cho mói truòng
va
sé tàng lén 1.5% GDP ( 40 ty
USD ) vào nàm 2000.
Do linh chài quan irong cùa càc vàn
de
mòi truòng, thàng 4/1996 Chinh
phù Trung Quóc dà dua "lói phà hoai mòi truòng " vào khung hinh phat lù hinh.
Philippin : Càc cóng ty da quóc
già
ò Philippin cành cào ràng Philippin là
mot trong nhùng nuóc ó
nluém

nhài chàu À
va co
nguy co mài dàu tu nuóc ngoài
bòi khòng
co
khà nàng
ilua
ra
uluìng bién
phàp xù ly thich hgp càc chài thài cóng
nghiép. Hàng
Ihàp
ky nay.
tinh
trang
j")hà
rùng, ó nhiém mòi truóng bién, giàm
sul
càc nguón cà ngày càng
già
làng. Theo tinh loàn, néu khòng
thiic
hién nghiém
tue
nhùng liéu chuàn
ve
mòi truóng dói vói cóng nghiép,
ihì
vói lóc dò hoal dòng
còng nghiép làng 7.5% /nàm,

so
lugng chài thài nguy hiém
va
dòc hai eó thè làng
lén gap hai làn trong
10
nàm lói.
Tlieo
dành già cùa Chinh phù hién lugng chài
thài dóc hai ó Philippin là 6.5
iriéu
tàn/nàm tue là cu mòi giày eó khoàng 3 làn
ràc dugc thài ra.
Thài Lan : GNP
irén
dàu nguòi làng gàn 8 làn lù
1970-1990
nhung mòi
iruòng lai xuòng càp nghiém
liong
mùc ó nhiém dà làng lén gap 10 làn. Ty lé che
phù
ning
giàm xuòng
du'ói
30'^-
gay
ra nhiéu thién lai
nhu'
han hàn,

lui
lói, xói
món
dai
làm giani nàng suài nòng nghiép
ve
làu
dai.
Viéc
làp
irung
phàl irién
cóng nglìicp
(')•
Hàng
eòe tlà
gà\ ncn
linh
irang ó
nhicm
khòng khi, nuóc, chài thài,
linh trang làc nghcn
giao
ihóng
ihuòng
xuyén xày ra. Chi linh riéng nhùng thiét
hai do tàc nghcn giao thóng ò thù dò
Bang
eoe hàng nàm dà lén lai hon
Ity

USD.
Theo Ngàn hàng phàl trién chau À (ADB). ò nhiém mòi truòng ò chàu A
nàng dén mùc khòng chi ành huóng dén chài lugng cuóc
song ma con
de doa su
phàt trién kinh té caa khu
vue
ADB nòe tinh
ihiéi
hai kinh lé do mòi truóng suy
ihoài
ò chàu À chiém lù i
-'/'%
GDP cùa mòi
nuóc.Mot
cóng
irinh
nghién cùu nàm
199^^
dành già
làng
thiét ha:
\;u ciiài liang
nàm do mòi truòng ó nhiém ò Pakistan
lén lói 1.7 ly USD tue là
bang
3.3 %
GDP
cùa nuóc này.
Mot nghién cùu khàc nàm 1996 cho

ihày
néu mói Iruòng ò Trung Quóc
dugc cài thién co thè dem lai
Igi
ich ve nàng suài lao dóng
va
y té tri già 20-30 ty
USD.
Viéc bào ve mòi truòng chàu À dòi hòi hàng nàm phài dàu tu khoàng 40 ly
USD( Thài Lan phài chi
3ly,
Hàn quóc 6ly
de
khàc phuc ò nhiém)
Thuc ra
\ àii
de ò nhiém
va
suy thoài mòi truòng khòng chi dién ra ò càc
nuóc mói cóng nghiép hoà. dang cóng nghiép hoà
ma
cor. dién ra khà gay
gài
ò
cà càc nuóc tu ban
phài
Irién nhu My, Tày àu,
Nhài
Ban. cùng nhu ò nhùng nuóc
nghèo chàu Phi. 'Tlieo

mot
cóng bó gàn
day
cùa Tó chùc Tàm nhìn thè giói- mot
co quan chuyén nghién cùu
ITiìh
vue bào
ve
mói iruòng cho biéi, riéng ò chàu Àu
ò nhiém khòng khi do chài
IIKÌI
còng nghiép va khi thài cùa càc phuong lién giao
Ihóng
vàn
li'u giìy
ra mòl khoiin
ihici hai
khoàng 30ly USD/nàm. O My, linh Irang
ó nhiém mòi truòng,
ihiél
hai do khi hàu nòng lén
gay
thài thoài khoàng
60lyUSD/nàm.
ò
chàu Phi. phuong
ihùc
canh làc lac hàu làm mài dò màu
ma
cùa

dai gay
ra
mot kho;in ihiél hai
lén
lói
7ty
USD/iìàm.
"Cài già hién nay phài
irà
cho su tàn phà
moi
truòng
linh
cà nan
xói nìòn
dai, su suy giàm
sue
khoc
va
càc
hiéu
ùng khàc cna nan o
nhicm,
uóc tinh là 5% cua GNP loàn càu hoàc hon nùa
.Con so
này se làng nhanh néu
ihé gi(')'i
khòng hành dóng
hu'óìig lói mot
nghi

trình
11