Đạo đức nghề nghiệp trong hoạt động kinh doanh chứng khoán

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Đạo đức nghề nghiệp trong hoạt động kinh doanh chứng
khoán
Khi nền kinh tế Việt Nam bước sang vận hành theo cơ chế thị trường, câu
nói đầu tiên phá bỏ tư tưởng bao cấp "xin - cho" được nhiều người cho là
một sự đổi mới triệt để, đó là câu: "Khách hàng là thượng đế".
Đạo đức nghề nghiệp trong hoạt động kinh doanh chứng khoán: Là tập hợp
các chuẩn mực hành vi, cách cư xử và ứng xử được quy định cho nghề nghiệp
kinh doanh chứng khoán nhằm bảo vệ và tăng cường vai trò, tính tin cậy,
niềm tự hào của nghề nghiệp kinh doanh chứng khoán trong xã hội
Từ khi TTCK Việt Nam ra đời vào năm 2000, hoạt động kinh doanh
chứng khoán đã được coi là một nghề, lúc đầu còn mới mẻ, nhưng nay
đã trở nên khá phổ biến trong một bộ phận những tri thức trẻ. Tuy
nhiên, tính chuyên nghiệp của người hành nghề lại là vấn đề phải bàn,
nhất là khi chúng ta đã gia nhập WTO - một sân chơi toàn cầu, nơi sàng
lọc và tôn vinh tính chuyên nghiệp của các thành viên tham gia.
Liên quan đến TTCK Việt Nam, từ năm 2006, với sự giúp đỡ của Quỹ Tiền
tệ quốc tế (IMF) và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Việt Nam đã xây
dựng và ban hành Bộ quy tắc ứng xử, thường gọi theo chuẩn mực quốc tế là
Quy tắc đạo đức nghề nghiệp dành cho người hành nghề chứng khoán.
Bộ quy tắc này đã được đưa vào giảng dạy trong các lớp học để cấp chứng
chỉ hành nghề kinh doanh chứng khoán, cũng như một số lớp học nâng cao
kỹ năng cho các thành viên thị trường. Thời kỳ TTCK bùng nổ, nhiều CTCK
tập trung lo xử lý công việc kinh doanh hàng ngày nên thiếu quan tâm đến
đạo đức nghề nghiệp của người hành nghề chứng khoán. Vì vậy, ở đâu đó đã
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
có nhiều phản hồi về việc đối xử không công bằng với khách hàng, chèn
lệnh mua bán cho cá nhân, cho người thân… của nhân viên CTCK. Gần đây,
đợt kiểm tra của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã phát hiện và đi đến cảnh
cáo, kỷ luật khá nhiều nhân viên và công ty chứng khoán vì những sai phạm

dạng này… Đây là một thực trạng đáng báo động trong hoạt động kinh
doanh chứng khoán tại Việt Nam.
Vì gắn với đồng tiền của nhà đầu tư, sức khoẻ của các DN nên TTCK
càng phát triển, đạo đức của người hành nghề kinh doanh chứng khoán càng
phải được coi trọng. Nếu thị trường vẫn tiếp tục tình trạng có nhân viên chèn
lệnh, mua bán khống, lập chứng từ khống để mua bán… thì tính minh bạch,
công bằng trong hoạt động giao dịch chưa biết đến khi nào mới trở thành
hiện thực. Vừa qua, chúng ta đã quá coi nhẹ đạo đức nghề nghiệp, dẫn đến
thực trạng một số người hành nghề đã vi phạm pháp luật. Nhiều công ty
chứng khoán lặng lẽ cho thôi việc những nhân viên này, nhưng sau đó,
những người từng phạm lỗi lại chuyển sang công ty chứng khoán khác làm
việc. Đúng ra, những người này cần phải chịu phạt nặng hơn, không chỉ là
sự cảnh cáo, phạt tiền, mà thậm chí họ không đáng được trọng dụng ở bất kỳ
công ty chứng khoán nào.
Thị trường cần hồi chuông cảnh báo về sự vi phạm đạo đức nghề nghiệp
dẫn đến vi phạm pháp luật về chứng khoán và TTCK - những vi phạm đó đã
và đang làm xói mòn niềm tin của nhà đầu tư. Gần đây, trong bối cảnh thị
trường ảm đạm, nhiều công ty đã soát xét cho nghỉ việc một số nhân viên
hành nghề, số nhân viên còn lại được tổ chức học về đạo đức nghề nghiệp.
Đây chính là thời kỳ các công ty chứng khoán cần chấn chỉnh, củng cố, tạo
dựng niềm tin cho nhà đầu tư và cũng là thời gian để chọn lọc những nhân
viên hành nghề có đủ phẩm chất đạo đức. Lãnh đạo các công ty cần có sự
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
liên kết và thông tin cho nhau để kiểm soát tốt hơn đạo đức nghề nghiệp của
chính các nhân viên mình quản lý, đồng thời nắm bắt được những hành vi
làm xói mòn niềm tin của công chúng đầu tư.
Sự sôi động của thị trường chứng khoán trong những năm gần đây kéo
theo sự phát triển của hoạt động môi giới, nhất là nghề môi giới CK trên
TTCK tập trung. Tuy nhiên không phải tất cả nhân viên môi giới hiện nay

đều đã được "bảo hành". Theo đại diện của UBCKNN tại TP HCM, cả nước
hiện có khoảng 3000 nhà môi giới nhưng phải phụ trách một số lượng vốn
chiếm khoảng 30% GDP (cuối năm 2007). Tính bình quân mỗi nhà môi giới
phụ trách đến 500 tỷ đồng và đang không ngừng tăng lên nên làm không
xuể. Theo dự báo trong thời gian tới, lượng CtyCK mới sẽ không dừng lại ở
mức 92 Cty, một đội ngũ tư vấn đảm bảo số lượng, nghiệp vụ tư vấn và đạo
đức nghề nghiệp sẽ là yêu cầu cấp bách. Một trong những nguyên tắc căn
bản vận hành thị trường chứng khoán là nguyên tắc trung gian, thể hiện rõ
nét nhất với vai trò và hoạt động của các nhà môi giới và kinh doanh chứng
khoán. TTCK hoạt động hiệu quả một phần là nhờ vào sự thủ vai tốt của các
nhà môi giới và kinh doanh chứng khoán. Dù hoạt động ở thị trường nào thì
những nhà chuyên nghiệp được chọn lọc này cũng phải đăng ký và được cấp
phép hành nghề.
Tuy nhiên, do khan hiếm nguồn nhân lực đợt vừa qua, nhiều Cty CK đã bỏ
qua nhiều yếu tố quan trọng của nhân viên môi giới. Đó là việc nhiều Cty
CK nhận cả những nhân viên môi giới chưa có chứng chỉ hành nghề, quy
phạm đạo đức nghề nghiệp. Tại các Cty CK, việc nhân viên môi giới thường
xuyên bỏ lệnh của các nhà đầu tư để nhập lệnh cho người thân, người quen
và khách hàng ruột, “ưu tiên” đặt lệnh trực tiếp vào hệ thống giao dịch của
Trung tâm Giao dịch Chứng khoán TP HCM cho một số nhà đầu tư, kể cả tổ
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
chức và cá nhân, không thực hiện việc ghi thứ tự, thời gian đặt lệnh vào
phiếu lệnh trước mặt khách hàng để khách hàng có thể kiểm soát; phiếu lệnh
của nhà đầu tư không được ghi thành hai liên theo qui định và họ cũng
không mở sổ lệnh để theo dõi thời gian đặt lệnh theo quy định.
Do đ ó các c ông ty cần có một bộ qui tắc hợp lí cho tất cả các nhân viên để
có những hình thức xử phạt xưng đáng đối với những nhân viên vi phạm.Sau
đây tôi xin giới thiệu bản qui tắc đạo đức nghề nghiệp của công ty cổ phần
chứng khoán Sài Gòn:

Trong mọi hoạt động, các cán bộ, nhân viên của SHS có trách nhiệm
tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của đạo đức nghề nghiệp dưới đây:
Tuân thủ pháp luật, các quy trình, quy chế, quy định của Công ty:
Phải tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành, Quy tắc ứng xử của Công ty
chứng khoán ban hành kèm theo Quyết định số 20/QĐ-HHKDCKVN ngày
22/11/2006 của Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh Chứng khoán Việt Nam và
các quy định về kỹ thuật và quy trình nghiệp vụ của Công ty.
1. Luôn đảm bảo tính trung thực, khách quan,
công bằng và minh bạch trong hành nghề
- Phải công bằng, tôn trọng sự thật và không được thành kiến, thiên vị
trong mọi hành động của mình;
- Cán bộ, nhân viên của SHS không được nhận quà hoặc tặng quà, dự
chiêu đãi hoặc mời chiêu đãi đến mức có thể làm ảnh hưởng đáng kể tới
các đánh giá nghề nghiệp của họ hoặc tới những người họ cùng làm
việc;
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Không được làm những công việc mà có cam kết nhận hay trả những
khoản lợi ngoài những thu nhập thông thường;
- Cán bộ, nhân viên của SHS không được sử dụng thông tin nội bộ để mua
bán chứng khoán cho Công ty hay cá nhân và không dùng những thông tin
nội bộ để hướng dẫn đầu tư cho khách hàng;
- Các thông tin cung cấp cho khách hàng phải đảm bảo công bằng cho
mọi khách hàng;
- Không được phép đảm bảo lợi ích mà khách hàng sẽ thu được từ việc
đầu tư ngoài việc cung cấp những thông tin thực tế liên quan đến việc
đầu tư.
Ngăn ngừa xung đột lợi ích:
- Trong việc tư vấn, hướng dẫn cho khách hàng, nếu có sự xung đột về
lợi ích giữa Công ty với khách hàng hoặc giữa cá nhân nhân viên với

khách hàng mà có thể tác động đến kết quả đầu tư của khách hàng thì
cán bộ, nhân viên có liên quan phải công bố rõ những thông tin liên
quan đến xung đột trên cho khách hàng để khách hàng xem xét đầu tư.
2. Đảm bảo năng lực chuyên môn và tính cẩn
trọng:
- Ban lãnh đạo SHS có trách nhiệm tổ chức xây dựng quy trình hoạt
động theo tiêu chuẩn thống nhất, xây dựng đội ngũ cán bộ có trình độ,
tận tụy và tinh thần trách nhiệm trong công việc. Cán bộ, nhân viên của
Công ty phải thực hiện công việc được giao với đầy đủ năng lực chuyên
5