skkn SKKN Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh

SKKN: Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh
PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC TẬP LUYỆN TDTT CỦA HỌC
SINH

I. Đặt vấn đề.
Như chúng ta đã biết tập luyện TDTT thường xuyên là phương
thuốc kì diệu, nó giúp cho người tập phát triển cao về trí tuệ, cường tráng
về thể chất, phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức, vì thế mà từ
xa xưa ông cha ta đã nói “ cái quý nhất của con người là sức khoẻ và trí
tuệ” Lao đông là vinh quang “ Bàn tay ta làm nên tất cả, có sức người sỏi
đá cũng thành cơm” qua đó thấy rằng rèn luyện sức khoẻ là nhiệm vụ hết
sức cần thiết cho chúng ta không chỉ để học tập, lao động mà còn phải
bảo vệ tổ quốc.
Chương trình giáo dục thể chất trong nhà trường làm cho học sinh
có sức khoẻ để học tập, vui chơi sau những tiết học căng thẳng trên lớp
từ đó để học tốt hơn các môn khác và tham gia các hoạt động ngoại khoá
trong và ngoài nhà trường đạt kết quả tốt hơn, đó chính là một phần
không nhỏ để nâng cao chất lượng giáo dục nòi riêng và cho xã hội nói
chung.
Thể dục là một trong những môn học quan trọng, là hoạt động cơ
bản của giáo dục thể chất trong nhà trường nò không những bảo vệ sức
Người thực hiện:Thạch Dũ Nhàn
1
SKKN: Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh
khoẻ mà còn nâng cao năng lực học tập, công tác đồng thời là phương
tiện có hiệu quả để giáo dục đạo đức cho học sinh.
Để phát huy tính tích cực tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh
trong hoạt động học tập nhằm phù hợp với xu thế thời đại, chính vì vậy
giáo viên chỉ là người hướng dẩn chỉ đạo, điều khiển, học sinh đi tìm
kiến thức mới, vận dụng kiến thức cũ vào thực tiển, chính vì vậy học

sinh là người tự giác, chủ động tìm tòi phát hiện các kiến thức mới một
cách linh hoạt, sáng tạo vào thực tiển của cuộc sống thông qua những bài
giảng của giáo viên trong từng tiết dạy. Do vậy việc lựa chọn phương
pháp dạy học sao cho phù hợp chương trình gây được hứng thú sạy mê
học từ đó phát huy tối đa các phương pháp, các bài tập mà giáo viên đề
ra dẩn đến sự thành công bài dạy, đó cũng là một thủ thuật sư phạm của
người giào viên.
Nhận thức được điều đó tôi mạnh dạn tìm hiểu và nghiên cứu đề tài
“Phát huy tính tự học của học sinh” mà tôi đã áp dụng và theo dõi
trong 2 năm tại Trường THCS Vĩnh Mỹ A nơi tôi đang công tác.
1. Mục đích nghiên cứu.
Hướng dẫn học sinh tự học là một tiến trình không thể thiếu trong
giờ dạy
nhằm hướng cho học sinh có thói quen tự rèn luyện kĩ thuật, nâng cao kĩ
năng động tác, do thời gian ở trên lớp ít số lượng học sinh đông chính vì
vậy giáo viên chỉ làm mẩu và phân tích một vài lần sau đó học sinh tự
tập luyện. Tuy vậy, lâu nay chúng ta chưa chú trọng nhiều khâu hướng
dẫn học sinh tự học trong tiết dạy để làm sao cho hiệu quả, giúp học sinh
Người thực hiện:Thạch Dũ Nhàn
2
SKKN: Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh
nhớ lâu, thiết thực đối với bài học lẫn bài sắp học, dẫn đến học sinh chưa
có sự nhảy vọt về sự phát triển và định hình động tác, học sinh chưa có
động cơ rèn luyện kĩ năng, nâng cao chất lượng động tác vừa học.Vì lẽ
đó, đổi mới khâu hướng dẫn học sinh tự học trong từng tiết dạy hiện nay
nhằm khắc phục những tồn tại trên là một thực tế cần được chú trọng.
2. Đối tượng, thời gian và địa điểm nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu đề tài là học sinh THCS
Địa điểm: Trường THCS Vĩnh Mỹ A
Thời gian thực hiện đề tài 2 năm. (2012 – 2013, 2013 – 2014)

3.Phương pháp nghiên cứu.
Phân loại giờ học thể dục (Giờ chuẩn bị thể lực chung, giờ chuẩn bị
thể lực chuyên môn.)
Định mức kiến thức, lượng vận động, tính chất động tác
Nghiên cứu cách hướng dẫn nội dung tự học.
Bố trí, biên soạn phần hướng dẫn tự học theo từng nội dung
Đánh giá so sánh kết quả
4.Nội dung đề tài: “Phát huy tính tự học của học sinh”
II.NỘI DUNG ĐỀ TÀI
CHƯƠNG I: Cơ sở lí luận liên quan đến đến tài
1. Cơ sở pháp lí.
Theo QĐ số 16/2006/QĐ – BGD và ĐT ngày 5/5/2006 đã nêu
“Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh” Bồi dưỡng cho
Người thực hiện:Thạch Dũ Nhàn
3
SKKN: Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh
học sinh khả năng tự học, tự tìm tòi sáng tạo, rèn luyện kĩ năng vận dụng
vào thực tiển cuộc sống.
2. Cơ sơ lí luận
Cần nhấn mạnh rằng, tất cả các phần của giờ học có liên quan hữu
cơ với nhau, các khâu lên lớp được thực hiện một cách có hệ thống và cụ
thể trong mối quan hệ chặt chẽ với các nhiệm vụ đặc trưng của giáo dục
thể chất. Vậy, để thực hiện được điều đó cần tận dụng mọi khả năng của
nội dung chương trình, các hình thức tổ chức lớp, các mối quan hệ, yếu
tố thể lực học sinh, các tình huống cụ thể của giờ học mà tiến hành
hướng dẫn học sinh tự học.
Thời gian và nội dụng các phần của giờ học luôn thay đổi, bởi vì
chúng phụ thuộc vào đặc điểm trạng thái của người học, vào nhiệm vụ
đặc trưng của các bài
tập, vào thời gian chung của buổi tập, vào điều kiện chủ quan và khách

quan khác. Do đó, hướng dẫn học sinh tự học không nên hình thức và
cứng nhắc.
3. Cơ sở thực tiễn
Hoàn thành tốt nhiệm vụ của một giờ học Thể Dục là dựa trên cơ
sở thực hiện và hoàn thiện kĩ thuật động tác, có được như vậy một động
tác phải được thực hiện lặp đi lặp lại nhiều lần, có khi để hoàn thiện đến
phần then chốt kĩ thuật cần phải thực hiện hàng loạt các động tác bỗ trợ
và được thực hiện nhiều lần/1động tác, các động tác được chia nhỏ lể sa
và đi sâu mổ xẻ vao từng động tác từ đó để nắm vững kĩ thuật và hình
thành chắc chắn kĩ thuật động tác. Như vậy, để có được một động tác
Người thực hiện:Thạch Dũ Nhàn
4
SKKN: Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh
hoàn chỉnh giáo viên cần phải hướng dẫn cho học sinh có phương pháp
tự luyện tập xen vào từng nội dung của bài tập, từ đó học sinh tự lĩnh hội
kiến thức, nắm bắt được các yếu tố liên kết đến mức độ phát triển hoàn
thiện từng động tác, từ đó học sinh nhớ lâu, hoàn thiện hơn và hình thành
kĩ năng, kĩ xảo động tác chắc chắn.
Để mang lại hiệu quả giờ học cho đa số học sinh, các bài tập phải
được phân theo mức độ nặng, nhẹ từ đó phân học sinh ra tập luyện theo
trình độ và khối lượng bài tập phù hợp với thể lực học sinh, vì vậy giáo
viên cần phải có phương pháp hướng dẫn tự tập luyện giúp cho từng
nhóm đối tượng tiếp cận động tác một cách thoải mái, không ràng buột
(phân loại bài tập cho từng nhóm đối tượng luyện tập), điều mà giáo
viên lâu nay ít được chú trọng và chỉ hướng dẫn học sinh tự luyện tập
một cách đại trà, đồng loạt cho cả lớp dẫn đến một số nhóm học sinh yếu
không thể thực hiện được bài tập hoặc một số nhóm học sinh có thể lực
tốt thì bài tập đó chưa đủ độ khó để rèn luyện kĩ năng và nâng cao thành
tích của mình được.
Một trong những yếu tố rất quan trọng để mang lại hiệu quả cao

trong giờ Thể Dục nói chung và rèn luyện nâng cao chất lượng động tác
nói riêng mà hiện nay chưa được quan tâm đúng mức đó là kiểm tra đánh
giá phần hướng dẫn tự học ở tiết học trước, có thể ở đây là các bài tập bỗ
trợ, các động tác mang tính cầu nối để hoàn thiện kĩ thuật động tác chính,
các bài tập được giao về nhà v.v….nên học sinh chưa có động cơ và ý
thức luyện tập tốt, tất yếu sẽ dẫn đến hoàn thiện kĩ thuật động tác chính
không có hiệu quả cao. Do vậy cần bố trí thời gian trong từng nội dung
Người thực hiện:Thạch Dũ Nhàn
5
SKKN: Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh
cụ thể trong giờ dạy để kiểm tra đánh giá tuyên dương kịp thời hoặc bài
tập giáo viên đã hướng dẫn tự học, bài tập được giao về nhà để cho học
sinh có động cơ và ý thức luyện tập tốt chất lượng động tác chính hoàn
thiện tốt hơn, học sinh có thói quen, niềm hứng khởi khi bài tập về nhà
mình đã hoàn thành.
CHƯƠNG II: Thực trạng đề tài nghiên cứu
1. Khái quát phạm vi nghiên cứu.
Phạm vi nghiên cứu ở toàn bộ học sinh THCS và được so sánh kết
quả 2 khoảng thời gian (trước khi thực hiện đề tài 2011 - 2012 và sau khi
thực hiện đề tài 2012 - 2013)
2.Thực trạng đề tài nghiên cứu.
Qua quá trình giảng dạy chương trình Thể Dục trong 2 năm (sau
khi thực hiện đề tài 2012 - 2013 và 2013-2014) cho thấy: Hoàn thành
nhiệm vụ một giờ học Thể Dục, nếu giáo viên quan tâm chưa đúng mức
đến khâu hướng dẫn tự học hoặc hướng dẫn học sinh học ở nhà quá cứng
nhắc hay nói cách khác là chỉ dạy và xem đây là một tiến trình phụ,
không quan trọng nên tiến trình này giáo viên chỉ sắp đặt
trong giáo án ở phần cuối giờ dạy chưa tạo cho học sinh có được cơ sở
vững chắc để hoàn thiện động tác, phát triển thể lực cần thiết cho mọi
hoạt động, dẫn đến học sinh không nhớ lâu kĩ thuật động tác vừa học,

không vận dụng được các mối liên quan các động tác, học sinh hoàn
thiện động tác không chắc chắn, một số động tác bỗ trợ học sinh thực
Người thực hiện:Thạch Dũ Nhàn
6
SKKN: Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh
hiện chỉ mạng tính đối phó, một số học sinh có trình độ thể lực kém lại
không thực hiện được bài tập mà giáo viên giao tự luyện tập, dẫn đến
khó phát triển các tố chất và chưa vươn tới thành tích cao trong vận
động.
Phương pháp mới hiện nay giờ học được thể hiện phong phú, đa
dạng về nội dung, cấu trúc và đặc trưng của giờ Thể Dục. Vì vậy, để
mang lại hiệu quả cao giúp cho học sinh hứng thú, tìm tòi, sáng tạo, tiếp
cận động tác cho mọi đối tượng, từ đó làm cho học sinh tự định hình
được động tác và nhớ lâu hơn, hoàn thiện động tác chắc chắn trên cơ sở
tự luyện tập, giáo viên phải chú trọng nhiều đến việc bố trí nội dung
hướng dẫn cho học sinh tự học một cách khoa học trong từng nội dung
và phải được kiểm tra đánh giá nghiêm túc, kịp thời.
Ví dụ 1: Tiết dạy 3 nội dung: (Nhảy xa, chạy nhanh, chạy bền.)
Trong quá trình phân nhóm giảng dạy kĩ thuật động tác giáo viên
phải có sự sắp xếp định trước phần hướng dẫn học sinh tự học trong từng
động tác của mỗi nội dung (ở đây có thể là hướng dẫn tự tập luyện một
động tác hoàn chỉnh hoặc một bài tập bỗ trợ để hình thành một then chốt
kĩ thuật động tác chính). Sau quá trình học sinh luyện tập giáo viên có kế
hoạch kiểm tra đánh giá, từ đó học sinh có được động cơ tự luyện tập để
hoàn thiện động tác, và động tác được hình thành một cách chắc chắn.
Đặc thù môn Thể Dục là thực hiện động tác và để hoàn thiện một
động tác đó phải được lặp đi lặp lại nhiều lần. Trong quỹ thời gian 90
phút cho một buổi tập giáo viên chỉ trang bị cho học sinh hình thành
động tác ở mức độ tạm thời, chưa sâu.
Người thực hiện:Thạch Dũ Nhàn

7
SKKN: Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh
Vì vậy, qua từng nội dung giáo án giáo viên cần bố trí nội dung
hướng dẫn bài tập về nhà cho thực sự thiết thực, bài tập về nhà phải phù
hợp với từng nhóm đối tượng, và được tập đi tập lại nhiều lần (động tác
được lặp đi lặp lại) Học sinh hình thành động tác bền vững hơn, chính
xác hơn. Từng nhóm đối tượng đều có những bài tập phù hợp cho mình
 làm kích thích được sự ham mê, hăng say, thích thú cho tất cả các đối
tượng dẫn đến hiệu quả việc giảng dạy kĩ thuật động tác được nâng cao
hơn.
Môn Thể Dục được giảng dạy theo chuỗi chương trình, kĩ thuật
động tác được bố trí theo mức độ tăng tiến từng tiết, nếu giáo viên hướng
dẫn cho học sinh tự luyện tập ở nhà mà không chú trọng các mối quan hệ
bài vừa học và bài sắp học thì hiệu quả tiết học này sẽ không hỗ trợ để
giải quyết nhiệm vụ tiết học sau, từng tiết học sẽ có mối quan hệ mắc
xích với nhau về mức độ phát triển kĩ thuật động tác. Do vậy, giáo viên
phải nghiên cứu nghiêm túc, chính xác thời lượng tiết dạy để cho khâu
hướng dẫn học ở nhà hiệu quả cả bài vừa học lẫn bài sắp học.
Từ đó chúng ta sẽ giải quyết một cách có hiệu quả các nhiệm vụ cụ
thể mà nội dung chương trình đề ra.
Ví dụ 2: Ở 2 nội dung: Thể Dục 9
* Tiết 22: Nhảy xa:Ôn chạy đà 5-7 bước giậm nhảy - bước bộ trên
không và tiếp đất bằng 2 chân
chạy nhanh: Ôn xuất phát thấp - chạy lao - chạy giữa quảng - chạy về
đích(60m)
Người thực hiện:Thạch Dũ Nhàn
8
SKKN: Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh
* Tiết 23: Nhảy xa )Ôn chạy đà giậm nhảy - bước bộ trên không
và tiếp đất bằng 2 chân, một số bài tập phát triển sức mạnh chân.

Ôn xuất phát thấp - chạy lao - chạy giữa quảng - chạy
về đích(60m) tập một số bài tập phát triển sức nhanh.
Nhảy xa T 22:(Giáo viên hướng dẫn về nhà tự học cách đo và điều
chỉnh đà cho hợp lí, chạy đà - giậm nhay - bước bộ trên không và tiếp
đất)
chạy nhanh: Ôn xuất phát thấp - chạy lao - chạy giữa quảng - chạy
về đích(60m)
Từ đó: Nhiệm vụ về nhà tiết 22 học sinh luyện tập các động tác ở 2
nội dung đó được cũng cố kiến thức và hình thành động tác tốt cho tiết
vừa học lại vừa là cầu nối bỗ trợ kiến thức kĩ thuật động tác cho tiết 23
được hình thành dễ dàng , nhanh chóng, chuẩn xác và chắc chắn.
 Để hướng dẫn tự học ở nhà có hiệu quả cao giáo viên cần chú ý.
 Nghiên cứu kĩ phân phối chương trình để nắm bắt được chuỗi
chương trình  có bài tập hợp lí.
 Định luợng hợp lí thời gian trên lớp
 Nghiên cứu thêm nhiều động tác bỗ trợ để có thể áp dụng cho
từng nhóm học sinh theo trình độ thể lực.
 Hướng dẫn học sinh tự học phải được bố trí theo từng nội dung.
 Có kế hoạch kiểm tra tuyên dương kịp thời phần hướng dẫn tự
học của học sinh.
CHƯƠNG III: Biện pháp, giải pháp chủ yếu để thực hiện đề tài
Người thực hiện:Thạch Dũ Nhàn
9
SKKN: Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh
1.Cơ sở đề xuất giải pháp
Dựa vào kết quả chất lượng hàng năm cho thấy (trước và sau khi
thực hiện đề tài), chất lượng học sinh không tiến bộ hoặc tăng không cao.
Phương pháp mới đã mang lại sự hưng phấn ham thích cho học
sinh khi tập luyện động tác. Tuy nhiên, động tác hình thành có chất
lượng không cao, hình thành còn ở mức độ tạm thời, chưa có sự gắn kết

giữa các tiết học. Qua trải nghiệm thực tế tôi nhận thấy để giải quyết
những tôn tại trên cần phải đổi mới khâu hướng dẫn học sinh tự học mà
lâu nay vốn là khâu không được quan tâm đúng mức.
2. Các giải pháp chủ yếu
Nghiên cứu thêm nhiều động tác bỗ trợ cho từng nội dung
Biên soạn và định lượng hợp lí cho khâu hướng dẫn tự học theo
từng nội dung, cần nghiên cứu hướng dẫn tự học ở những động tác nào
(động tác bỗ trợ hay động tác chính…) cho từng nhóm đối tượng.
Phân nhóm học sinh theo trình độ thể lực, để áp dụng bài tập cho
phù hợp với từng đối tượng học sinh.
Kiểm tra đánh giá nghiêm túc nội dung hướng dẫn tự học của tiết
học trước để có giải pháp điều chỉnh kịp thời.
Đánh giá so sánh kết quả trước và sau khi thực hiện đề tài.
3. Tổ chức triển khai thực hiện
Giáo viên phân loại các bài tập bổ trợ động tác để hướng dẫn học
sinh tự học
Phân nhóm học sinh theo trình độ thể lực
Người thực hiện:Thạch Dũ Nhàn
10
SKKN: Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh
Tổ chức soạn giảng theo đề tài trọng tâm đổi mới khâu hướng dẫn
tự học
So sánh và đánh giá kết quả thực hiện đề tài
Hội đồng khoa học nhà trường phê duyệt triển khai đề tài
Áp dụng tổ chức giảng dạy
4. Kết quả thực hiện
TT NĂM THỰC HIỆN GIỎI KHÁ TB YẾU
Trước khi thực hiện đề tài
1 2011 - 2012 40,5% 45% 14% 0,5%
Sau khi thực hiện đề tài

2 2012-2013 và 2013-2014 50,6% 47,5% 1,9%
III.KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Qua việc đổi mới khâu hướng dẫn học sinh tự học trong phương
pháp mới hiện nay, đã cho thấy một kết quả đáng ghi nhận:
Khả năng hình thành kĩ thuật động tác ở học sinh có chất lượng tốt
hơn, chắc chắn hơn, kiến thức và khả năng thực hiện động tác được nưng
lên một mức đáng kể, học sinh có ý thức hơn trong việc tự tập luyện và
hoàn thành những bài tập về nhà, tạo thói quen tốt cho việc rèn luyện
nâng cao kĩ năng động tác.
Điều đáng ghi nhận hơn cả là đa số học sinh (TB-yếu và học sinh
khá-giỏi) đều hoàn thành tốt yêu cầu môn học. Chất lượng được so sánh
giữa 2 khoảng thời gian tăng lên đáng kể, điều đó cho ta thấy để tích cực
Người thực hiện:Thạch Dũ Nhàn
11
SKKN: Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh
hoá trong giờ học, kiến thức, khả năng thực hiện động tác được nâng
cao, động tác hình thành chắc chắn, học sinh nhớ lâu cần phải đổi mới
khâu là hướng dẫn học sinh tự học và phải được nhìn nhận một cách
đúng mức vấn đề này.
2.Kiến nghị.
Theo nội dung cũng như yêu cầu phương pháp mới hiện nay, cần
bổ sung thêm trang thiết bị và đồ dùng dạy học cho phù hợp, Sân tập còn
nhỏ hẹp. Vậy để thực hiện có hiệu quả giáo dục nói chung và môn Thể
Dục nói riêng, khâu bố trí và xây dựng khu tập Thể Dục ở trường là hết
sức cần thiết, nhà trường cũng như cơ quan có chức năng cần trang bị tốt
hơn nữa trang thiết bị dụng cụ để có thể tổ chức một giờ học đáp ứng
được yêu cầu và nội dung giáo án đề ra.
Trên đây là đề tài nghiên cứu của tôi, rất mong được sự góp ý của
các cấp lảnh đạo và các đồng nghiệp để đề tài trên được áp dụng vào

giảng dạy có hiệu quả hơn.
Tôi xin chân thành cám ơn!
Vĩnh Mỹ A, ngày 09 tháng 09 năm 2014
Người viết


Thạch Dũ Nhàn
Người thực hiện:Thạch Dũ Nhàn
12