Chính sách trợ giúp xã hội thường xuyên cộng đồng trong đời sống người khuyết tật (Nghiên cứu trường hợp tại xã Gia Canh – Huyện Định Quán – Tỉnh Đồng Nai

I HC QUC GIA HÀ NI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN





BÙI CAO THANH VÂN




CHÍNH SÁCH TRỢ GIÚP XÃ HỘI THƢỜNG XUYÊN
CỘNG ĐỒNG TRONG ĐỜI SỐNG
NGƢỜI KHUYẾT TẬT
(Nghiên cứu trƣờng hợp tại xã Gia Canh, huyện Định Quán,
tỉnh Đồng Nai)



LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI HỌC




Hà Nội - 2014

I HC QUC GIA HÀ NI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

BÙI CAO THANH VÂN


CHÍNH SÁCH TRỢ GIÚP XÃ HỘI THƢỜNG XUYÊN
CỘNG ĐỒNG TRONG ĐỜI SỐNG
NGƢỜI KHUYẾT TẬT
(Nghiên cứu trƣờng hợp tại xã Gia Canh, huyện Định Quán,
tỉnh Đồng Nai)


Chuyên ngành: Xã hội học
Mã số: 60 31 30

LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI HỌC


Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Hoàng Thu Hƣơng




Hà Nội - 2014

LỜI CAM ĐOAN

ng thông tin, s liu trong lu
s thc nhng ý cho s dng. Tôi xin chu
trách nhim v tính xác thc ca các thông tin có trong lu
Hà Ni, ngày 15 tháng 10 

i thc hin



Bùi Cao Thanh Vân

LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thc hin lut nghip v tài: "Chính sách
tr giúp xã hng xuyên ci sng NKT" (Nghiên cu
ng hp ti xã Gia Canh, huynh Quán, tng Nai). Ngoài s n
lc ca bn thân, tôi còn nhc s  tn tình ca các thy, cô giáo,
ng nghip i thân.
Tc tiên, tôi xin bày t lòng bic ti PGS.TS Hoàng Thu
 tn tình ng d tôi trong quá trình thc hin
lu
 c gi li cy cô giáo
trong khoa Xã hi hc  i hc Khoa hc xã h
nhy d  tôi trong nhc
kin th hoàn thành luy.
   ng nghi      tôi
trong quá trình kho sát, thu thp s li thc hin lu
Cui cùng tôi xin bày t s c  i v  n bè nhng
ng viên tôi trong sut quá trình hc t
thc hiên lu
Tôi xin chân thành c
Hà Ni, ngày 15 tháng 10 
i thc hin

Bùi Cao Thanh Vân

1
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU 8
1. Lý do ch tài 8
2. Tng quan v nghiên cu 9
c tin 13
4. Mm v nghiên cu. 13
ng, khách th, phm vi nghiên cu 14
6. Câu hi nghiên cu 14
7. Gi thuyt nghiên cu 15
8. u 15
9. Khung lý thuyt 18
NỘI DUNG CHÍNH 19
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 19
1.1. Mt s lý thuyt áp dng 19
1.1.1. Lý thuyt v thang bc nhu cu ca Maslow 19
1.1.2. Lý thuyt cu trúc ch 21
1.2. Khái nim công c 22
1.2.1. Chính sách 22
1.2.2. Tr giúp xã hi, tr giúp xã hng xuyên cng . 23
i khuyt tt 25
m cc v chính sách tr giúp
xã hng xuyên cng 27
1.3.1. Ch i vi chính sách tr giúp xã hi ng xuyên
cng 27
1.3.2. Mt s m ca chính sách tr giúp xã hng
xuyên cng 30
1.4. Khái quát v a bàn nghiên cu 35

2
CHƢƠNG 2: NGƢỜI KHUYẾT TẬT TẠI XÃ GIA CANH, HUYỆN
ĐỊNH QUÁN, TỈNH ĐỒNG NAI: ĐẶC ĐIỂM VÀ NHU CẦU TRỢ
GIÚP XÃ HỘI 37
2.1. Khái quát v i khuyt tt  Vit Nam hin nay 37
i khuyt tt ti xã Gia Canh, huynh Quán, tnh
ng Nai 43
2.2.1. Gii 43
 tui 45
 hc vn, chuyên môn k thut 46
2.2.4. Dng tt, m khuyt tt, nguyên nhân khuyt tt 49
u kin sng ci khuyt tt 52
2.3.1. Nhà  và tài sn 52
ng, vic làm và thu nhp ci khuyt tt 55
2.4. Nhu cu tr giúp xã hi ca i khuyt tt 58
CHƢƠNG 3: CHÍNH SÁCH TRỢ GIÚP XÃ HỘI THƢỜNG XUYÊN
CỘNG ĐỒNG ĐỐI VỚI NGƢỜI KHUYẾT TẬT TẠI XÃ GIA
CANH, HUYỆN ĐỊNH QUÁN, TỈNH ĐỒNG NAI: THỰC TRẠNG
VÀ TÁC ĐỘNG 64
3.1. Khái quát v h thng chính sách tr giúp xã hng xuyên cng
i vi i khuyt tt 64
3.1.1. Rà soát h thn ca chính sách tr cp xã hi
hàng tháng 65
3.1.2. Rà soát h thn ca chính sách tr giúp y t 68
3.1.3. Rà soát h thn ca chính sách tr giúp giáo dc,
dy ngh 71
3.2. Thc trng th ng chính sách tr giúp xã hng xuyên cng
ci khuyt tt ti xã Gia Canh, huynh Quán, tng Nai 76

3
3.2.1. S th 



  cp xã hi hàng tháng 76
3.2.2. S th 



 tr giúp y t 79
3.2.3. S th 



  giúp giáo dc, dy ngh 84
ng ca ca chính sách tr giúp xã hng xuyên cng
ti si khuyt tt 88
3.3.1ng ti thu nhp 88
ng ti hoc khe 92
ng ti kh p cn giáo dc 95
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 99
1. Kt lun 99
2. Khuyn ngh 100
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 104
PHỤ LỤC 107

4
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
1. ASXH: An sinh xã hi

2. BTXH: Bo tr xã hi
3. BHYT: Bo him y t
4. LĐTBXH: ng  i
5. NKT: i khuyt tt
6. TGXH: Tr giúp xã hi
7. THCS: Trung h
8. THPT: Trung hc ph thông
9. PHCN: Phc hi ch















5
DANH MỤC CÁC BẢNG
B tui ca NKT 37
Bng 2.2: NKT chia theo dng tt 38
Bng 2.3: Nguyên nhân dn ti khuyt tt 39
B hc vn ca NKT 40
Bu chuyên môn k thut ca NKT 42

B tui ca NKT ti xã Gia Canh, huynh Quán, tnh
ng Nai 45
B chuyên môn k thut ca NKT ti xã Gia Canh, huyn
nh Quán, tng Nai phân chia theo gii tính và dng tt 48
Bng 2.8: Loi hình công vic ca NKT ti xã Gia Canh, huynh Quán,
tng Nai 55
Bng 2.9: Thu nhp ca NKT ti xã Gia Canh, huynh Quán, tng
Nai phân chia theo loi hình công vic và dng khuyt tt 56
Bng 2.10: Nhi sng ca NKT ti xã Gia Canh, huyn
nh Quán, tng Nai 59
Bng 2.11: Nhu cu h tr ca NKT ti xã Gia Canh, huynh Quán, tnh
ng Nai 61
Bng 3.1: H s ng tr cp xã hi hàng tháng ca NKT ti xã Gia Canh,
huynh Quán, tng Nai 77
Ba bnh ca NKT ti xã Gia Canh, huynh Quán,
tng Nai 81


6
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Bi u gii ca NKT ti xã Gia Canh, huynh Quán, tnh
ng Nai 44
Bi  hc vn ca NKT ti xã Gia Canh, huynh Quán, tnh
ng Nai 46
Bi 2.3: T l NKT phân chia theo dng khuyt tt ti xã Gia Canh, huyn
nh Quán, tng Nai 49
Bi 2.4: T l NKT phân chia theo m khuyt tt ti xã Gia Canh,
huynh Quán, tng Nai 50
Bi  2.5: Nguyên nhân d n khuyt tt ti xã Gia Canh, huy nh
Quán, tng Nai 51

Bi 2.6: Loi nhà  ca NKT ti xã Gia Canh, huynh Quán, tnh
ng Nai 52
Bi 2.7: Tình trng s hu các loi tài sn ca h i xã Gia
Canh, huynh Quán, tng Nai 54
Bi 2.8: Các ngun sng chính ca NKT ti xã Gia Canh, huynh Quán,
tng Nai 57
Bi a NKT ti xã Gia Canh, huynh Quán, tng
Nai v mc tr cp hàng tháng 78
Bi 3.2: Các hình thc h tr c khe NKT ti xã Gia Canh,
huynh Quán, tng Nai 80
Bi a NKT ti xã Gia Canh, huynh Quán, tng
Nai v  giúp y t 83
Biu  3.4: Các hình thc h tr NKT tham gia giáo dc ti xã Gia Canh,
huynh Quán, tng Nai 85
Bi a NKT ti xã Gia Canh, huynh Quán, tng
Nai v  giúp giáo dc và dy ngh 87

7
Bi a NKT ti xã Gia Canh, huynh Quán, tng
Nai v ng ca chính sách tr cp xã hi ti thu nhp c 89
Bi a NKT ti xã Gia Canh, huynh Quán, tng
Nai v ng ca chính sách tr giúp y t 92
Bi a NKT ti xã Gia Canh, huynh Quán, tng
Nai theo các dng tt v ng ca chính sách tr giúp y t ti vic ci thin
sc khe 94
Bi a NKT ti xã Gia Canh, huynh Quán, tng
Nai v ng ca chính sách giáo dc, dy ngh 95
Bi a NKT ti xã Gia Canh, huynh Quán, tng
Nai theo các dng tt v ng ca chính sách h tr giáo dc ti tip
cn giáo dc 97

8
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong tin trình phát trin kinh t - xã hi c   ng, Nhà
nc và xã hi luôn q  nhi yu th trong
xã hi khuyt tc
thi k  lên ch  ng nâng
 i sng vt cht ca mi thành viên trong xã h   i sng
nhi già ckhuyt tt, mt sng và tr m  [10;
tr.67]ng thi khnh mi thành viên, bao gm c c nhà
c bm quyng các thành qu
chung ca s phát trin xã hi. Hin nay, Vi thng chính sách
tr giúp xã hi cho nhng bo tr xã hi (BTXH) nói chung và
NKT nói riêng. Chính sách tr giúp xã hng BTXH 
Vic hình thành t khi Cách mi mc
i chu hu qu chin tranh, hu qu thiên tai,
tr em m côi, NKT. Cùng vi quá trình phát trin kinh t - xã hi, chính sách
c si, b sung phù hp vi yêu cu ca xã hn nay
chính sách TGXH là mt trong nhng chính sách b phn quan trng ca
chính sách an sinh xã hi (ASXH). TGXH không ch là c tr 
thc cho cá nhân, h u hu qu thiên tai, chin tranh 
rng thành các hp phn chính sách là tr  t xut, tr  ng
xuyên (tr  ng xuyên c       
BTXH) Mi hp phn chính sách li bao gm các chính sách b phc
bing xuyên cng gm có các chính sách
b phn là: tr cp xã hi hàng tháng, tr giúp y t, tr giúp giáo dc, tr giúp
vic làm, tr giúp hc ngh, Chính sách ng xuyên c
nh trong h thng các lung dn lut. Các chính

9
này n ci thii sng vt cht và tinh thn cng yu th
nói chung và NKT nói riêng, tuy nhiên các chính sách này vng
 và toàn dii ca xã h ht b phn
NKT cn tr giúp, hiu lc, hiu qu c
Vi nhng lý do trên vic nghiên cu "Chính sách tr giúp xã hi
ng xuyên ci sng NKT" (Nghiên cng hp ti xã
Gia Canh, huynh Quán, tng Nai) là rt cn thit. Tác gi mong
mun nghiên cu mt cách toàn di v  lý lu thc tin
v ng xuyên ci v
ti i s tìm ra các gii pháp
hoàn thin chính sách.
2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
Trong nhng n qua, vi các phng pháp tip cn khác nhau 
có nhiu nghiên cu liên quan n  s lý lun v TGXH thng xuyên
cng ng  Vit Nam, tuy nhiên các nghiên cng nghiên cu các
ng BTXH nói chung. Hoàng Chí B




Mt s v v chính sách xã hi  c ta hi
Tr

 i m qun lý
vic thc hi 

 





ph i mi và hoàn thin chính sách ASXH  c ta hi  
2004, Lê B











 o tr xã hi cho
nhng nhóm thit thòi  Vi   ng
xuyên c

, 









 (2005)

ng xuyên c 



:
các bin pháp nhc, bao gm ch yu là nhng chính sách
c phát trin và các bin pháp th ch h tr; các bin pháp
phòng nga, bao gm các dch v bo him xã hi và các dch v 

10
i dân khng khng hong và cn s cu tr
 n pháp bo v, bao g      p dành cho
nhng b tn khuyên góp bng tin
mt, hin vt ho h tr ngn hn khác [9, tr.23]. V


tip c

   ng xuyên c: (i)
chính sách BTXH cho nông dân nghèo, (ii) chính sách xã ht mng
i bo v, (iii) chính sách xã hp; (iv) chính sách cho lao
 nông thôn ra thành th, (v)  , (vi)
i b nhim HIV/AIDS. 




 ng v s lin, 

c, 






 ,




 , 







 ng BTXH ca Vi  i vi các
ng yu th cn tr giúp. n Hi H


  , 
c tri    -2007 và khuyn
ngh t 2015



  tr thc hin chính sách gim nghèo và


















mt s 



 cp xã hi hàng
: tr em m 


90 tui tr lên; NKT n hai NKT 






khuyt 


nng không có kh  phc vi nhim HIV/AIDSi
ng tr em m côi, tr em có hoàn cc bibên
ctr giúp v y t; giáo dc; dy ngh, to vic làm; tip cn các công
trình công cng; ho

  giúp khn cp. 




ng  , ,
 ng xuyên
cng.  qun l kinh t, n 










11
n ngh gii pháp tip tc hoàn thin chính sách tr cp xã hi, khám cha
bnh, giáo dc và các chính sách b phn khác cng
xuyên cng. Lun án ti giúp xã hng xuyên

cng ti Via Nguyn Ngc To  lý
lun và thc tin v chính sách TGXH ng xuyên cng ti Vit Nam,
m ca mt s c trên th gii trong vic thc hin chính
ng xuyên ti cng th ra thc trng và
nhu cu cng BTXH  TGXH
kt qu và hn ch cng th hoàn thin
chính sách. Gn 80% NKT không có kh ng, không có thu nhp n
nh phi nh vào s tr giúp ci. Mn h gia
nhng h . B
phi mt vi rt nhiu khó c sng. Kt qu nghiên c
ra có 58,      khám cha b   c kho;
42,t hàng ngày ca NKT, 43,1% có khó
n sn xut- kinh doanh; 25, tip
cn công ngh thông tin, truyn thông, công trình giao thông. Nguyn vng có
73,67% NKT mong muc tr giúp khám cha bc kho;
56,c tr cp xã hi, 43,c tr giúp chnh hình, PHCN, 25,7%
c tr giúp vic làm [21, tr. 75].
 xã hi hng nghiên cu v chính sách xã
hi và h thng an sinh xã h-2003 Bùi Th ng v tài cp
B  thng phúc li xã hi Vit Nam trong thi k i M
Bùi Th ng vi nghiên cu chính sách xã hi: Nhìn li mt chng
trên tp chí Xã hi hc s  Qung
Th Vi nhi  thng an sinh xã hi  Vit Nam
trong mô hình phát trin và qun lý xã hi Vin 2011-

12
, 

, 
quan, 






















 ,
ng xuyên c




cho côn






, 




















,  B ng 
i (B ) 







ch, chính sách, gii pháp v ng bm hài hoà công bng xã
hng kinh t. 2008, 

nghiên cu và phát trin xã hi 




NKT , , 






 







 ; 



























NKT chng quc
t (ILO) thc hin o sát v ào to ngh và vic làm cho NKT Vi
 i hp vi Qu ng Liên hp quc thc
hin nghiên cnh tính v tr khuyt tt tng
Nai - Kin th, và Th. 







, hoàn cnh, nguyn v 
,  hoàn thin chính sách.










 , 








ng xuyên cng  

, 















ng xuyên cng  

, 























 , 
. 


,  ng,  , 








, 



, 



















. ,   cho thy 



 , 






, 

















 . Tuy nhiên, 











13
 ng xuyên cng,









, 
















,  
i vi riêng ng là NKT.
3. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn
3.1. Ý nghĩa khoa học
N
TGXH N
 làm rõ 
 TGXH


3.2. Ý nghĩa thực tiễn

Kt qu nghiên cu c tài giúp thc thc tri sng ca
NKT, hiu qu và ng ca chính sách TGXH ng xuyên cng
ti sng vt cht và tinh thn ca NKT. T 
chính sách TGXH và hn ch trong vic ban hành và th
i pháp giúp hoàn thin chính sách tr giúp xã hi cho NKT.
4. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Mục đích nghiên cứu
Nghiên c  ng ti làm sáng t  ng ca vic thc hin
ng xuyên ci vi NKT.
4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Mô t và phân tích h thng     ng
xuyên ci vi NKT.

14
- Mô t thc tr i sng NKT t a bàn nghiên cu: tình trng
khuyt t tu p, ngh nghip, u kin
sng, u tr giúp ca NKT.
- Png ca chính sách ti sng ti vn
 thu nhp, tip cn giáo dc khe ca NKT.
-  xut gi  i mi, hoàn thi    ng
xuyên ci vi NKT  Vin ti.
5. Đối tƣợng, khách thể, phạm vi nghiên cứu
5.1. Đối tượng nghiên cứu: 
             

5.2. Khách thể nghiên cứu: 
à chính sách TGXH 
5.3. Phạm vi nghiên cứu
   ng xuyên c ng i vi NKT bao gm
nhiu chính sách b phn. Do hn ch v thi gian u kin nghiên

cu có h     hn ch ca lu   tài gii hn
phm vi nghiên cu gm: Chính sách tr cp xã hi hàng tháng, chính sách
tr giúp y t và chính sách tr giúp giáo dc, dy ngh cho NKT.
6. Câu hỏi nghiên cứu
-   c

- 
?

15
- 

Gia Canh, 
- 

7. Giả thuyết nghiên cứu
Chính sách   
         g ASXH, có vai trò quan

NKT . B
          
   
 

x
.
8. Phƣơng pháp nghiên cứu
8.1. Phương pháp phân tích tài liệu

 


ASXH 
b 
              
Lào Cai, 
, , Thanh Hóa, , ). 

16
NKT. 
NKT và NKT  c
NKTNKT 
NKT;    chính sách TGXH   NKT   
xã Gia Canh,
 NKT 
TGXH  
 
Cơ cấu mẫu khảo sát tại xã Gia Canh, huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai


Số ngƣời
Tỷ lệ (%)
Giới tính
Nam
207
56,25

161
43,65
Nhóm tuổi


53
14,40

19
5,16

212
57,61

84
22,83
Trình độ học vấn

7
1,96
THPT
16
4,48
THCS
25
7,0

97
27,17

212
59,38
Tổng

368

Ngun: Tính toán li t b s liu Kha B 
8.2. Phương pháp phỏng vấn sâu
c tác gi thc hin và s dng nhm m
làm rõ tng ca chính sách ti sng NKT, nguyn vng và nhu cu
ci vi các chính sách TGXH ng xuyên cng; nhm thu

17
thp nhng thông tin nh tính làm minh ha và hing thông tin
c.
S ng phng vn c hi
i din NKT
Mt s ni dung chính trong cuc phng vn sâu:
- Các yu t ch c hm cá nhân,
ngh nghip, thu nhp,
- S hiu bit ca NKT v các chính sách TGXH thng xuyên cng
ng hin nay.
- a NKT v hiu qu c
- Nguyn vng và nhu cu TGXH ca NKT.

18

9. Khung lý thuyết


u kin kinh t -  xã hi
ng xuyên
cng
Chính
sách tr
giúp
giáo
dc, dy
ngh
Chính
sách tr
giúp y
t
i si

khuyt tt

sc khe
Chính
sách tr
cp xã
hi
hàng
tháng

Thu nhp
Tip cn
giáo dc

19
NỘI DUNG CHÍNH
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Một số lý thuyết áp dụng
1.1.1. Lý thuyết về thang bậc nhu cầu của Maslow

. 

, 

  g
hàng ngày. Các nhu  
       
  

 

 

Hình 1.1: Tháp thang bậc nhu cầu của Maslow
T th
hin
Nhu cu tôn
trng
Nhu cu xã hi
Nhu cu an toàn
Nhu cn

20


(1) Nhu    hay nhu  sinh  là  nhu   
cho con  t        và phát  nòi  và
các nhu     khác.
(2) Nhu   an ninh và an toàn: là các nhu     sinh 
an toàn, không    an ninh,    ,
(3) Nhu  xã  hay nhu  liên k và   là các nhu  
tình yêu     bè, xã ,
(4) Nhu   tôn  là các nhu     tôn  
khác,   khác tôn   ,
(5) Nhu     hay  thân   là các nhu   chân,
    sáng  hài   [16, tr. 32]
m này li làm trung tâm ca mc tiêu các chính
sách. Vi quan nii sinh ra có các quyn sng còn, c cn
có bin pháp h tr nhc thc hin quyn và bo
m nhu c


 c sng. Các nhu cu  m cao xut
hin khi các nhu cu  m thng. TGXH là s can thip
 

 c hin các nhu cn. Trách nhim c




bo v s an toàn cho tt c các thành viên trong xã h
suy gim, hoc b mt ngun thu nhc các cú sc v kinh t - xã hi,
 chn ca ASXH.
m này, chính sách TGXH xây d bm cho
b phc hin các nhu cu v i sc, thc
phc sch sinh ho, bm v ng,
c tip cn giáo dc, giao tip, các hong cng.

21
1.1.2. Lý thuyết cấu trúc chức năng
Thuyt cu trúc ch gii thích s tn ti và vn hành
ca xã hi cn phi phân tích cu trúc  cha nó, tc là ch ra các
thành phn cu thành (c hong (cha chúng.
Các lum ca thuyu nhn mnh tính cân bng, nh và kh
a cu trúc. Thuyt này cho rng mt xã hi tn ti, phát
tric là do b phn cu thành ca nó hong nhp nhàng v
m bo s cân bng chung ca c cu trúc; bt k s i  thành phn
 i  các thành phi vi cu trúc xã hi
i din ca ch thuyt cha nhn mnh tính h thng ca nó
v cao vai trò quan trng ca h giá tr, h chun mc xã hi trong vic
duy trì, thng nht, nh, trt t xã hi.

Theo Lê Ngc Hùng (2002) v mThuyt chc
ng vào gii quyt các v bn cht ca cu trúc xã hi và h qu
ca cu trúc xã hi vi bt k s kin, hing xã hng
vào vic phân tích các thành phn to nên cu trúc ca chúng, xem các thành
ph i liên h v     c bit xét quan h ca
i vi nhu cu chung ca s tn ti và phát trin ca s kin, hin
ng thi v mháp lun, ch thuyi phi
tìm hi hong ca tng thành ph bit chúng có ch
tác di vi s tn ti mt cách cân bng, nh ca cu trúc xã hi 
[18, tr. 196-197].
Chính sách 







 g ASXH c 



















ASXH .
Mi thành viên trong xã h ri ro. Ri ro làm cho cá nhân
trong xã hi mt hoc suy gim thu nhp, không còn ngun sng, i
 qun lý ri ro và thc hin các ch