Kiến thức thái độ và hành vi của người dân nông thôn về nước sạch và vệ sinh môi trường (nghiên cứu trường hợp 3 xã huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định

1
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN







NGUYỄN LÊ HOÀI ANH


KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ VÀ HÀNH VI NGƢỜI DÂN NÔNG
THÔN VỀ NƢỚC SẠCH VÀ VỆ SINH MÔI TRƢỜNG
(Nghiên cứu trƣờng hợp 3 xã huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định)



LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI HỌC





Hà Nội - 2009
2

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

NGUYỄN LÊ HOÀI ANH

KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ VÀ HÀNH VI NGƢỜI DÂN NÔNG
THÔN VỀ NƢỚC SẠCH VÀ VỆ SINH MÔI TRƢỜNG
(Nghiên cứu trƣờng hợp 3 xã huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định)

Chuyên ngành: Xã hội học
Mã số: 60 31 30

LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI HỌC
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Kim Hoa








Hà Nội – 2009
3



MỤC LỤC
****
Nội dung
Trang

MỤC LỤC
1
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
4
MỞ ĐẦU
6
1. Lý do chọn đề tài
6
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
7
2.1. Trong nước
7
2.2. Ngoài nước
10
3. Ý nghĩa lý luận và thực tiến
10
3.1. Ý nghĩa lý luận
10
3.2. Ý nghĩa thực tiến
11
4. Mục đích và mục tiêu nghiên cứu
11
4.1. Mục đích nghiên cứu
11
4.2. Mục tiêu nghiên cứu
11
5. Đối tƣợng, khách thể và phạm vi nghiên cứu
12
5.1. Đối tượng nghiên cứu
12

5.2. Khách thể nghiên cứu
12
5.3. Phạm vi nghiên cứu
12
5.4. Mẫu nghiên cứu
12
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
16
7. Giả thuyết nghiên cứu
18
8. Khung lý thuyết
18
9. Cấu trúc luận văn
19
4

NỘI DUNG CHÍNH

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
20
1.1. Cơ sở lý luận
20
1.2. Một số lý thuyết có liên quan
20
1.3. Thao tác hóa khái niệm
21
1.31. Nước sạch
21
1.3.2. Nhà tiêu hợp vệ sinh
22

1.3.3. Kiến thức
22
1.3.4. Thái độ
23
1.3.5. Hành vi
24
1.4. Tổng quan về địa bàn nghiên cứu
24
CHƢƠNG 2: KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ VÀ HÀNH VI CỦA NGƢỜI DÂN
HUYỆN MỸ LỘC VỀ NƢỚC SẠCH VÀ VỆ SINH MÔI TRƢỜNG
29
2.1. Kiến thức, thái độ và hành vì của ngƣời dân về nƣớc sạch
30
2.1.1. Thực trạng nước sạch ở nông thôn Việt Nam
30
2.1.2. Kiến thức, thái độ và hành vi của người dân huyện Mỹ Lộc về nước
sạch
31
2.1.2.1. Những nguồn nước các hộ dân đang sử dụng
31
2.1.2.2. Kiến thức, thái độ, hành vi của người dân huyện Mỹ Lộc về nước sạch
34
2.2. Kiến thức, thái độ và hành vì của ngƣời dân huyện Mỹ Lộc về vệ sinh
môi trƣờng
47
2.21. Thực trạng vệ sinh môi trường nông thôn Việt Nam
47
2.2.2. Kiến thức, thái độ và hành vi của người dân huyện Mỹ Lộc về nước
sạch và vệ sinh môi trường
51

5

2.2.2.1. Kiến thức, thái độ và hành vi của người dân huyện Mỹ Lộc về việc sử
dụng nhà vệ sinh và hệ thống thoát nước thải
51
2.2.2.2. Kiến thức, thái độ và hành vi của người dân huyện Mỹ Lộc về việc thu
gom va
̀
xư
̉
ly
́
ra
́
c tha
̉
i va
̀
môi trươ
̀
ng
61
2.2.2.3. Kiến thức, thái độ và hành vi của người dân huyện Mỹ Lộc về vê
̣
sinh
cá nhân
65
2.2.3. Nhận thức và mong muốn của người dân về dự án nước sạch và vệ
sinh môi trường
69

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
75
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
80
PHỤ LỤC
82

















6

CÁC 
*****
DANH MỤC CÁC BẢNG













27
27
2
             





44

3

.46
8thoát  
9

 10              
bãi


7

2: Kênh thông tin  
               
án



DANH MỤC CÁC BIỂU



 29
2
              


 2.4:                
trì
 2.5:               
08/2005/QD-BYT, theo vùng sinh thái
2.6:   49
2.7: 

 8                 

9
2.10 67
2.11
8

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài




 “Cải thiện việc cấp thoát
nước ở đô thị, thêm nguồn nước sạch cho nông thôn”Nam
7




- 
-
 
 
 

 và ngoài ra còn có các công trình do nhân dân
 


75% 
 [20,tr10]
  

9




phòng trc


chúng  ti

, 

 ,   
  - 
vi, 

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
2.1. Trong nước








 
“Vệ sinh môi trường tại trường học và một số nơi công cộng
vùng Nông thôn Việt Nam”
10




phân tích.
“Vệ sinh môi trường ở Nông thôn Việt Nam” 


  
08/2005/QDD-BYT.
“Điều tra chất lượng
nước sinh hoạt nông thôn Việt Nam” 


“Sổ tay hướng dẫn ngành nước - Để xây dựng các chương trình
tốt hơn”
         

n, 

“Quản lý và giám sát
các dự án về cấp nước và vệ sinh môi trường nông thôn” 

         
             
- 

thái này.
11

“Nam giới, nữ giới trong lĩnh vực
cấp nước và vệ sinh môi trường”



“Công tác cấp nước và vệ sinh nông thôn ở Tiền Giang”. Nghiên



 

     
“Điều tra tình trạng nhiễm Asen trong nguồn nước ngầm và các ảnh hưởng độc hại tới
sức khỏe cộng đồng dân cư tại tỉnh Hà Nam”  

 
 Khái quát tình hình và các
. 


   



c ban hành
“Các văn bản pháp quy trong lĩnh vực cấp nước và vệ
sinh môi trường nông thôn” 

12

           ôi


2.2. Ngoài nước




“Tiếng nói của nước” ('Water Voices' Documentaries) 



“Nước và đói nghèo” (Water and Poor) 


    

 “Nước ở các
thành phố Châu Á” (Water in Asian Cities) 



3. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
3.1. Ý nghĩa lý luận
 
: l 


13

3. 2. Ý nghĩa thực tiễn









4. Mục đích và mục tiêu nghiên cứu
4.1. Mục đích nghiên cứu
        



4.2. Mục tiêu nghiên cứu
- 

- 


- 

- 

- 
 
14

5. Đối tƣợng, khách thể và phạm vi nghiên cứu
5.1. Đối tượng nghiên cứu


5.2. Khách thể nghiên cứu
- 



- 

5.3. Phạm vi nghiên cứu
- 

-  
5.4. Mẫu nghiên cứu
+ Cỡ mẫu: - 

426 hộ.
Biểu 1: Tƣơng quan địa bàn điều tra trong
cơ cấu mẫu
39%
35.7%
25.3%







     



15

+ Cơ cấu mẫu theo kết quả điều tra:


 
Bảng 1: Cơ cấu giới tính
Giới
Mỹ Hà
Mỹ Thắng
Mỹ Tiến
N
%
N
%
N
%
Nam
75
49.3
108
65.1
57
52.8

77
50.7
58
34.9
51
47.2
Biểu 2: Tƣơng quan giới trong cơ

cấu mẫu
56.3%
43.7%
Nam


 
ng



 

 


 

5
 -


16

Bảng 2: Nhóm tuổi của ngƣời trả lời
Nhóm tuổi
Mỹ Hà
Mỹ Thắng
Mỹ Tiến
N

%
N
%
N
%
<35
37
24.3
13
7.8
3
12
36-45
47
30.9
45
27.1
27
25
46-55
49
32.2
70
42.2
39
36.1
56-65
16
10.5
26

15.7
16
14.8
Trên 65
3
2
12
7.2
13
12

152
100
166
100
108
100

 
- Cơ cấu trình độ học vấn





Bảng 3: Học vấn của ngƣời trả lời
Trình độ học vấn
Mỹ Hà
Mỹ Thắng
Mỹ Tiến

N
%
N
%
N
%

0
0
0
0
2
1.9

12
7.9
17
10.2
20
18.5

114
75
127
76.5
62
57.4

23
15.1

22
13.3
19
17.6

3
2
0
0
5
4.6
Tổng
152
100
166
100
108
100

- Cơ cấu nghề nghiệp
17





Bảng 4: Nghề nghiệp của ngƣời trả lời
Nghề nghiệp
Mỹ Hà
Mỹ Thắng

Mỹ Tiến
Tô
̉
ng chung
N
%
N
%
N
%

3
2
1
6
5
4.6
2.1
Nông dân
132
86.8
144
86.7
83
76.9
84.3
Công nhân
5
3.3
2

1.2
3
2.8
2.3

4
2.6
6
3.6
8
7.4
4.2

7
4.6
13
7.8
8
7.4
6.6

1
0.7
0
0
1
0.9
0.5

152

100
166
100
108
100
100

 

rong

  

Bảng 5: Quan hệ giữa ngƣời trả lời và chủ hộ
Quan hệ với chủ hộ
Mỹ Hà
Mỹ Thắng
Mỹ Tiến
Tô
̉
ng
chung
N
%
N
%
N
%

87

57.2
114
68.7
77
71.3
65.3

58
38.2
47
28.3
30
27.8
31.7
18

Con
6
3.9
5
3.0
1
0.9
2.8

1
0.7
0
0
0

0
0.2

152
100
166
100
108
100
100

Kh




xã.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
chúng g

- Phương pháp quan sát trực tiếp: 

- Phương pháp phân tích tài liệu: 




- Phương pháp phỏng vấn sâu: 



- Phương pháp cộng đồng cùng tham gia 



19



- 
- Phương pháp phỏng vấn bằng bảng hỏi:
 sinh
 

       -        
  
  


 Một số thuận lợi và khó khăn khi nghiên cứu thực địa
 Thuận lợi


 
 
 


 



 Khó khăn
20

 
 

 - - -
         

 



- Về xử lý số liệu: 
trình SPSS 16.0
7. Giả thuyết nghiên cứu
- 

- 


- 


21

8. Khung lý thuyết


9. Cấu trúc luận văn
- 
- 
+ 
+  

- 





Môi trường kinh tế, văn hóa, xã hội


cá nhân







Kiến thức
Thái độ

Hành vi
Nước sạch
Vệ sinh môi trường
22

PHẦN NỘI DUNG
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Cơ sở lý luận
C
xét 


em xét 

nhân               

 
 


1.2. Một số lý thuyết có liên quan
1.2.1. Lý thuyết hành vi

  thái    
              


t





23





          

1.2.2. Lý thuyết hành động xã hội






 




1.3. Thao tác hóa khái niệm
1.31. Nước sạch

- 
- Tro
- 

             

-Nước sạch quy
24

          

                 
- 
          


   

1.3.2. Nhà tiêu hợp vệ sinh
Tiêu chuẩn nhà tiêu hợp vệ sinh theo Quyết định 08/2005/QĐ-BYT:
Ngày 11/3/200-


 




xung quanh.



-BYT).
1.3.3. Kiến thức



25


- 
-  sinh nào?
- 
- 
- 
- 
- 
1.3.4. Thái độ




   





             rg và
        


xú

          
: