Nghiên cứu phát triển du lịch văn hóa tỉnh Bắc Ninh

1


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN




LÊ TRUNG THU



NGHIÊN CỨU PHÁT TRIỂN DU LỊCH
VĂN HÓA TỈNH BẮC NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ DU LỊCH





Hà Nội, 2013

2


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

LÊ TRUNG THU

NGHIÊN CỨU PHÁT TRIỂN DU LỊCH
VĂN HÓA TỈNH BẮC NINH

Luận văn thạc sĩ chuyên ngành: Du lịch
(Chƣơng trình đào tạo thí điểm)


NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:PGS.TS.NGUYỄN PHẠM HÙNG




Hà Nội, 2013

3

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU………………………………………………………………………….
1.
Lý do chọn đề tài…………………………………………………
7
2.
Lịch sử nghiên cứu vấn đề…………………………………………
8

3.
Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu………………………………
10
4.
Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu.…………………………………
10
5.
Phƣơng pháp nghiên cứu…………………………………………
11
6.
Cấu trúc của luận văn……………………………………………
11
7.
Đóng góp của luận văn…………………………………………….
11
Chƣơng 1: ĐIỀU KIỆN ĐỂ PHÁT TRIỂN DU LỊCH VĂN HÓA TỈNH BẮC
NINH……………………………………………………………………….…… 12
1.1.
Tài nguyên du lịch…………………………………………………
12
1.1.1
Tài nguyên du lịch tự nhiên…
12
1.1.2.
Tài nguyên du lịch nhân văn……………………………………
18
1.1.2.1
Tài nguyên du lịch văn hóa vật thể………………………………
18
1.1.2.2.

Tài nguyên du lịch văn hóa phi vật thể…………………………….
23
1.2.
Điều kiện về hạ tầng xã hội……………….……………………
29
1.2.1.
Giao thông…………………………………………………………
29
1.2.2.
Hệ thống điện…………………………………………………….
31
1.2.3.
Hệ thống cấp, thoát nước…………………………………………
32
1.2.4.
Hệ thống thông tin liên lạc…………………………………………
33
1.3.
Điều kiện cơ chế, chính sách phát triển về phát triển du lịch
33
1.4.
Đánh giá chung …………………………………………………….
38
1.4.1.
Thuận lợi………………………… ………………………………
38
1.4.2
Khó khăn…………………… ……………………………………
40
TIỂU KẾT CHƢƠNG 1………………………………… …………………… .41

4

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG DU LỊCH VĂN HÓA TỈNH BẮC
NINH…………………………………………………………………………… 42
2.1.
Thực trạng về thị trƣờng khách du lịch Bắc Ninh……………….
42
2.1.1.
Lượng khách du lịch……………………………………………….
42
2.1.1.1.
Khách quốc tế………………………………………………………
44
2.1.1.2.
Khách nội địa……………………………………………………….
46
2.1.2.
Phân tích đặc điểm nguồn khách đến với Bắc Ninh……………
47
2.1.2.1.
Thành phần, độ tuổi, giới tính……………………………………
47
2.1.2.2.
Quốc tịch…………………………………………………………….
48
2.1.2.3.
Mức độ chi tiêu……………………………………………………
49
2.1.2.4.

Thời gian lưu trú……………………………………………………
50
2.1.3.
Phân tích nhu cầu của khách…………………………………
50
2.1.3.1.
Du lịch tín ngưỡng tâm linh………………………………………
50
2.1.3.2.
Tham quan…………………………………………………………
52
2.1.3.3.
Nghỉ dưỡng………………………………………………………….
53
2.1.3.4.
Thưởng thức nghệ thuật……………………………………………
54
2.2.
Thực trạng về khai thác các giá trị văn hóa phục vụ du lịch…
55
2.2.1.
Khai thác quan họ phục vụ du lịch….……………………………
55
2.2.2.
Khai thác làng nghề truyền thống phục vụ du lịch………………
62
2.2.3.
Khai thác các giá trị của lễ hội truyền thống phục vụ du lịch…….
72
2.2.4.

Khai thác giá trị các di tích lịch sử và những ngôi chùa cổ phục
vụ du lịch văn hóa, du lịch hành hương và du lịch tâm linh tại
Bắc Ninh…………………………………………………………….


77
2.3.
Cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ cho du lịch văn hóa tỉnh…….
78
2.3.1.
Hệ thống lưu trú ………………… …………………………….
79
2.3.2.
Hệ thống các dịch vụ khác (vui chơi giải trí, mua sắm…)……
81
2.4.
Nhân lực phục vụ cho du lịch văn hóa tỉnh………………………
81

5

2.5.
Tổ chức, quản lý và quy hoạch du lịch văn hóa tỉnh…………….
83
2.5.1.
Hiện trạng đầu tư phát triển khu, điểm du lịch…………………
83
2.5.2.
Các dự án đầu tư khác liên quan đến du lịch……………………
87

2.6.
Tuyên truyền, quảng bá cho du lịch văn hóa tỉnh………………
87
2.7.
Tác động của du lịch đến các di sản văn hóa…………………….
90
2.7.1.
Tác động tích cực……………………………………
90
2.7.2.
Tác động tiêu cực…………………………………………………
93
2.8.
Đánh giá chung hiện trạng phát triển du lịch văn hóa………….
102
2.8.1
Ưu điểm……………………………………………………………
102
2.8.2
Tồn tại, hạn chế……………………………………………………
103
TIỂU KẾT CHƢƠNG 2………………………………………………………… 105
Chƣơng 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH VĂN HÓA TỈNH
BẮC NINH………………… ………………………………………… ……… 106
3.1.
Những căn cứ đề xuất giải pháp………………………………….
106
3.1.1.
Định hướng phát triển theo ngành………………………………
106

3.1.1.1.
Định hướng phát triển thị trường…………………………………
106
3.1.1.2.
Định hướng phát triển các sản phẩm du lịch đặc thù……………
106
3.1.2.
Định hướng phát triển theo không gian, lãnh thổ………………
108
3.2.
Những giải pháp phát triển du lịch văn hóa tỉnh Bắc Ninh…….
110
3.2.1.
Giải pháp cho thị trường du lịch văn hóa tỉnh Bắc Ninh…………
110
3.2.1.1.
Thị trường khách du lịch quốc tế………………………………….
111
3.2.1.2.
Thị trường khách du lịch nội địa…………………………………
133
3.2.2.
Giải pháp về xây dựng sản phẩm du lịch văn hóa và sản phẩm du
lịch đặc thù…………………………………………………………
114
3.2.3.
Giải pháp về phát triển cơ sở vật chất phục vụ du lịch văn hóa….
119
3.2.2.1.
Về cơ sở lưu trú…………………………………………………….

120
3.2.2.2.
Cơ sở vui chơi giải trí du lịch………………………………………
121

6

3.2.4.
Giải pháp về phát triển nhân lực trong du lịch văn hóa…………
121
3.2.5.
Giải pháp về tổ chức, quản lý hoạt động du lịch văn hóa………
122
3.2.5.1.
Các cơ quan quản lý nhà nước về phát triển du lịch văn hóa…….
122
3.2.5.2.
Các cơ sở, đơn vị du lịch…………………………………………
126
3.2.5.3.
Chính quyền địa phương…………………………………………
127
3.2.6.
Giải pháp về xúc tiến, quảng bá sản phẩm du lịch văn hóa………
128
3.2.7.
Giải pháp bảo tồn di sản văn hóa và tài nguyên du lịch văn
hóa…………………………………………………………………

130

3.2.7.1.
Giải pháp vĩ mô… …………………………………………………
130
3.2.7.2.
Giải pháp vi mô…………………………………….……………
131
TIỂU KẾT CHƢƠNG 3……………………………… …………………… 132
KẾT LUẬN…………………………………………………………… … 133
TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………………… ………… 136



















7

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
STT
 

1
ASEAN


2
BQL

3
CHXHCN

4


5
EU

6
FDI
Foreign 
7
GTSX

8
GDP


9
ITDR
Institute For Tourism Development Reseach (










 )
10
MICE
Meeting Incentive Con


11
ODA

12
TNHH

13
TP

14
TX

 xã
15
TW

16
UBND

17
UNESCO
United Nations Educational Scientific and Cultural




8

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
STT
BẢNG SỐ
TÊN BẢNG
TRANG
1
Bảng 1.1
Phân bố di tích đƣợc công nhận cấp quốc
gia và địa phƣơng trên địa bàn tỉnh Bắc
Ninh
18
2
Bảng 2.1
Lƣợng khách du lịch đến Bắc Ninh giai

đoạn 2001 – 2011
43
3
Bảng 2.2
Khách du lịch quốc tế đến Bắc Ninh
44
4
Bảng 2.3
Cơ cấu thị trƣờng khách du lịch quốc tế đến
Bắc Ninh
phân theo thị trƣờng
45
5
Bảng 2.4
Cơ cấu thị trƣờng khách du lịch quốc tế đến
Bắc Ninh
phân theo mục đích chuyến đi
46
6
Bảng 2.5
Khách du lịch nội địa đến Bắc Ninh
46
7
Bảng 2.6
Cơ cấu thị trƣờng khách du lịch nội địa đến
Bắc Ninh phân theo thị trƣờng
47
8
Bảng 2.7
Số lƣợng cơ sở lƣu trú du lịch tỉnh Bắc Ninh

79
9
Bảng 2.8
Sự phân bố các cơ sở lƣu trú ở Bắc Ninh
79
10
Bảng 2.9
Phân loại cơ sở lƣu trú du lịch tỉnh Bắc
Ninh
80
11
Bảng 2.10
Lao động trong ngành du lịch tỉnh Bắc
Ninh
82
12
Bảng 2.11
Bảng tổng hợp kinh phí quảng bá du lịch
88 - 89


9

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ngày nay, c          

 

. D

  

  

rong dòng
   





 








10





  
             
khách
   






    


 Nghiên cứu phát triển du lịch văn hóa tỉnh Bắc Ninh”  


2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu





 G. Dumoutier Hội Đền Gióng 
Bắc Ninh thổ tạp ký” T

11

 

                

Sau C            
khô               
Anh hùng làng Gióng  
Hội hè đình đám” 

“Một số vấn đề dân ca Quan họ”
 Mấy ý kiến về vấn đề tìm hiểu dân ca
quan họ Bắc Ninh”.  “Hà
Bắc – Kinh Bắc”  , cđịa chí
Hà Bắc”  
 

 Khoa du l
 
“Khai thác di sản văn hóa quan họ
Bắc Ninh phục vụ phát triển Du lịch”, h
  
Bảo tồn và phát
huy các giá trị văn hóa của các lễ hội ở Bắc Ninh phục vụ phát triển Du lịch”
 Kho
 
  “Nghiên cứu phát triển Du lịch làng gốm Phù Lãng ở Bắc
Ninh”uy nhiên 
  nào

12

 


         c
.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
● Mục đích nghiên cứu
    hóa


● Nhiệm vụ nghiên cứu
 
 

 
4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu
● Đối tượng nghiên cứu
 
hóa;     ; Các       
  .
● Phạm vi nghiên cứu
- 
t.
- tính   
2001 




13

5. Phƣơng pháp nghiên cứu
     
sau:
- 
- 
- 
6. Bố cục luận văn
 


Chƣơng 1:   .
Chƣơng 2: .
Chƣơng 3: 
.
7 Đóng góp của luận văn
- 
- 

- 










14

Chƣơng 1: ĐIỀU KIỆN ĐỂ PHÁT TRIỂN DU LỊCH
VĂN HÓA TỈNH BẮC NINH
1.1. Tài nguyên du lịch
1.1.1. Tài nguyên du lịch
Vị trí địa lý: Bc Ninh là mt tnh ca ngõ phía Bc ca th i,
trung tâm x Kinh Bc c  a linh nhân kit, n
thng khoa bng và ni. Bc Ninh có t là 21
0

00' - 21
0
05'
Bc, 105
0
45' - 106
0
 Phía Bc giáp tnh Bc Giang, phía Tây và Tây
Nam giáp th i, phía Nam giáp tnh
Hc Ninh là tnh thuc vùng kinh t trm Bc B có các h
thng giao thông thun li kt ni vi các tc l 1A ni
Hà Ni - Bc Ninh - Lng cao tc 18 ni sân bay Quc t Ni
Bài - Bc Ninh - H Long; Quc l 38 ni Bc Ninh - H  - Hi
Phòng; Trng st xuyên Vit chy qua B
Quc; Mng thy sông Cng, sông Thái Bình rt thun li
ni Bc Ninh vi h thng cng sông và cng bin ca vùng to cho Bc Ninh
 a bàn m gn vi phát trin ca th  Hà N   ng xây
dng các thành ph v tinh và s phân b công nghip ca Hà N
nhng yu t rt thun l phát trin kinh t - xã ha Bc
Ninh vi bên ngoài.
Bc Ninh là tnh thung bng sông Hng và là mt trong 8 tnh
thuc vùng kinh t trm Bc B, khu vc có mng kinh t
 mnh ca c c, to cho Bc Ninh nhiu li th v
phát trin và chuyn du kinh t.
Là cc và là cu ni gia Hà Ni và các tnh trung
du min núi phía Bc và trên hành lang kinh t Nam Ninh - L- Hà
Ni - Hi Phòng - H Long và có v trí quan trng v an ninh quc phòng.

15

Thành ph Bc Ninh ch cách trung tâm th i 30 km, cách sân
bay quc t Ni Bài 45 km, cách Hi Phòng 110 km. V a kinh t lin k
vi th i, trung tâm kinh t ln, mt th ng rng ln hàng th hai
trong c c, có sc cun hút toàn din v các mt chính tr, kinh t, xã hi,
giá tr lch s ng th cp thông tin, chuyn giao công
ngh và tip th thun li vi mi mic. Hà Ni s là th ng
tiêu th trc tip các mt hàng ca Bc Ninh v nông - lâm - thu sn, vt liu
xây dng, hàng tiêu dùng, hàng th công m ngh. B a bàn
m rng ca Hà Ni qua xây dng các thành ph v tinh, là mi gia
công cho các xí nghip ca th p hoá - hii
hoá.
Vi v a kinh t thun li s là yu t phát trin quan trng và là mt
trong nhng tim lc to ln cc phát huy mt cách tri nhm phc
v phát trin kinh t - xã h hoá ca tnh Bc
Ninh. Xét trên khía cnh cu trúc h th a tnh
 Bc Ninh s d tr thành mt h thng hoà nhp trong vùng nh
ng ca th i và có v nh vi h th
chung toàn vùng kinh t trm Bc B.
Điều kiện tự nhiên:
Địa hình: a hình tnh Bi bng phng dc
ch yu t Bc xung Nam và t c th hin qua các dòng
chy m v ng và sông Thái Bình. M chênh la hình
không lng b cao ph bin t 3  7mi
 cao ph bin 40  50m so vi mc bin. Dii núi
chim t l rt nh (0,53%) so vi tng din tích t nhiên toàn tnh.
     


16





  

 có 
m



Khí hậu: 
      
0
       
28,9
0

0


0
C.
           
         


  

        

Nam  
T,   
  
  
   

17




ng  


  
ùa h
 hu và 

 
              

     

Sông ngòi: 











18







   





     
    
 


 

 


nhi





19

 


Hệ động, thực vật: N Vung
 



        
3
   
0m
3

3





  







    



 


20

  
 



1.2.2. Tài nguyên du lịch nhân văn
1.2.2.1. Tài nguyên du lịch văn hóa vật thể của tỉnh Bắc Ninh
Di tích lịch sử văn hóa: 
            

 





Bảng 1.1: Phân bố di tích được công nhận cấp quốc gia và địa phương trên
địa bàn tỉnh Bắc Ninh (Tính đến 31/12/2011)
TT

Huyện, thị xã,
thành phố
Diện
tích
(Km
2
)
Số đƣợc
công
nhận
Cấp di tích, mật độ
Quốc
gia
Mật độ (di
tích/km
2
)
Địa
phƣơng
Mật độ (di
tích/km
2
)
1

82,6
76
41
0,50
35

0,42
2

61,3
78
42
0,68
36
0,58
3
Tiên Du
95,7
52
23
0,24
29
0,30
4
Yên Phong
96,9
62
32
0,33
30
0,30
5

154,8
28
9

0,06
19
0,12
6
Gia Bình
107,8
43
10
0,09
33
0,30
7

105,7
36
10
0,09
26
0,24
8

117,9
53
24
0,20
29
0,25
Toàn tỉnh
822,71
428

191
0,23
237
0,29
(Nguồn: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bắc Ninh)

21

 

Các di tích có giá trị tiêu biểu gồm:
1.  
- 

2.  
 

3.  -

4.  

5. - 
Lý).
6.  .
7. - 
8.  
 
9.                

10.  


11. Chùa Bút Tháp  


22

12. Chùa Tiêu  
 

13. Chùa Dâu  

14.              

15. Chùa Bách Môn  
).
16.   -            

17. Chùa Khai Nghiêm  

18.   

19.  

Ninh  
20.  


21.  

22.  t



23

23.   


24.  


25. - 
 1940  
26. Khu di - 
 
Di sản văn hóa Tranh Đông Hồ: 
am
              



“Đì đoẹt ngoài sân tràng pháo chuột
Om sòm trên vách bức tranh gà…”
Đặc điểm in ấn: T

"sản xuất"          

.
Giấy in và màu sắc: Bên 
“Tranh Đông Hồ, gà lợn nét tươi trong,
Màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp…”

(Trích: Bên kia sông Đuống của Hoàng Cầm)

24



p,  

- 


 





thôi.
Nội dung tranh gồm có 5 thể loại:
Tranh thờ: 
Tranh lịch sử: 
Truyện tranh: Thánh 
 - Phú quý, Nghi xuân, Gà

Tranh sinh hoạt:    râu      








25



Các tranh k
 

 


   
Kinh 

1.1.2.2. Tài nguyên du lịch văn hóa phi vật thể của tỉnh Bắc Ninh
Di sản văn hóa phi vật thể “dân ca Quan họ Bắc Ninh”: Dân ca quan











 
