SKKN Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 5 sử dụng phép tu từ so sánh trong văn miêu tả

Một số kinh nghiệm hớng dẫn
học sinh lớp 5 luyện tập tu từ so sánh
trong văn miêu tả

A. PHN M U
I. Li m u
Tiu hc Tp lm vn l mt mụn hc c s, rt quan trng trong
chng trỡnh dy hc. lm mt bi vn hay, ũi hi hc sinh phi bit vn
dng cỏc kin thc liờn mụn thuc lnh vc khoa hc xó hi, khoa hc t
nhiờn. Vỡ cỏc kin thc liờn mụn ny s giỳp cho hc sinh cú c t liu
vit bi vn v bit cỏch s dng ngụn t th no trỡnh by suy ngh ca
mỡnh mt cỏch mch lc, rừ rng, sỏng ý v hp dn. Th nhng, ch cú nhng
kin thc liờn mụn núi trờn thỡ vn cha . Tp lm vn cũn l phõn mụn cú
tớnh c lp, cú h thng lớ thuyt riờng nhm xõy dng cỏc th loi nh: Vn
miờu t (bao gm cỏc kiu bi: miờu t vt, cõy ci, con vt, t cnh, t
ngi), vn k chuyn, vit th, v tng loi bi li ũi hi phi rốn luyn
cú k nng cn thit.
Mt bi vn hay, cú giỏ tr khụng phi ch ch trỡnh by mch lc, d hiu;
m cỏi quan trng hn l sc truyn cm. V s truyn cm ny cú c l do
tớnh chõn thc, tớnh nhõn bn, cao hn na l cỏi "cht vn, hi vn". vit
c bi vn hay, cỏc em cn phi rốn luyn sao cho cú c nng lc quan sỏt
( nhn bit c cỏi c trng ca s vt, hin tng) nng lc cm th,
nng lc thu thp thụng tin, nng lc tng tng - liờn tng, nng lc phõn
tớch tng hp, nng lc linh cm, c bit l vic vn dng cỏc bin phỏp tu t
vo quỏ trỡnh lm bi nh: phộp tu t so sỏnh, nhõn hoỏ v cỏc kh nng biu
t, b cc
Ngay t lp 2, hc sinh ó c lm quen vi th loi vn miờu t thụng qua
vic quan sỏt tranh v tr li cõu hi. n lp 3, 4, 5 thỡ ni dung ny li c c
th hn v yờu cu cng cao hn. Bờn cnh ú, lp 3, sỏch giỏo khoa Ting
Vit ó gii thiu s b v phộp tu t so sỏnh. õy cha i sõu v lớ thuyt ca
phộp tu t so sỏnh m ch hỡnh thnh nhng hiu bit v k nng ban u v so

1
sánh thông qua hệ thống các bài tập thực hành. So sánh được xem là một trong
những phương thức tạo hình, gợi cảm gợi ra những hình ảnh cụ thể, những cảm
xúc thẩm mỹ lành mạnh, đẹp đẽ cho con người. Qua đó giúp học sinh cảm nhận
được cái hay, cái đẹp của những hình ảnh thơ văn đồng thời giúp học sinh vận
dụng phép tu từ so sánh vào quan sát các sự vật, hiện tượng và con người xung
quanh các em, từ đó giúp các em thể hiện vào bài văn miêu tả được tốt hơn, sâu
sắc và sinh động hơn.
Để nâng cao chất lượng bài văn, việc tìm ra các bước hướng dẫn học sinh
lớp 5 luyện tập về phép tu từ so sánh trong làm văn miêu tả là rất cần thiết.
Nhằm góp phần tháo gỡ những khó khăn của giáo viên và học sinh nhằm
nâng cao hiệu quả của việc dạy học văn miêu tả ở lớp 5, đã thôi thúc tôi
nghiên cứu vấn đề này và đúc rút qua sáng kiến: "Một số kinh nghiệm hướng
dẫn học sinh lớp 5 sử dụng phép tu từ so sánh trong văn miêu tả".
II. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
1. Thực trạng
Trong thực tế, cả giáo viên và học sinh còn gặp rất nhiều khó khăn trong
việc vận dụng phép tu từ so sánh vào dạy và học văn miêu tả. Vì vậy, hiệu quả
của việc dạy và học văn miêu tả chưa cao. Học sinh chưa biết trong trường hợp
nào nên vận dụng phép tu từ so sánh vào nói, viết đoạn văn, bài văn miêu tả
của mình. Nếu có sử dụng hình ảnh so sánh thì cũng là phát hiện của người
khác vì thế hành văn của các em chưa tạo được sự mới mẻ, độc đáo, chưa có
dấu ấn cá nhân.
Tìm hiểu về thực trạng dạy và học văn miêu tả trong trường Tiểu học, tôi
phát hiện thấy một số vấn đề sau:
1.1. Về phía giáo viên
Qua sinh hoạt chuyên môn, và dự giờ, trao đổi với giáo viên trực tiếp giảng
dạy, tôi thấy rằng: Đa số giáo viên đều cho Tập làm văn là khó dạy, đặc biệt
là thể loại văn miêu tả, không biết diễn đạt thế nào, lựa chọn hình thức học ra
sao để học sinh dễ hiểu. Mặt khác, có thể thấy rằng: những hiểu biết về mặt lí

luận của giáo viên về văn miêu tả và phép tu từ so sánh đang còn là một
2
khoảng trống với họ. Vì thế, việc vận dụng vào thực tiễn dạy học còn gặp
nhiều khó khăn.
Trong quá trình dạy học văn miêu tả, giáo viên chưa khai thác hết các biện
pháp dạy học, chưa vận dụng triệt để các biện pháp tu từ so sánh vào quá trình
luyện tập thực hành cho học sinh, chưa khai thác tối đa việc cho học sinh
được trực tiếp quan sát đối tượng miêu tả.
Hình thức dạy học và đồ dùng trực quan còn nghèo nàn nên học sinh không
có những hiểu biết, những hình dung cụ thể và rõ nét về đối tượng miêu tả. Bởi
vậy, học sinh nói và viết mơ hồ, chung chung, không có sắc thái biểu cảm hay
nói cách khác trong mỗi bài làm chưa thể hiện được cái riêng.
1.2. Về phía học sinh
Qua dự giờ, thăm lớp đặc biệt là tìm hiểu từ các bài viết của các em học sinh,
chúng tôi nhận thấy rằng bài làm của các em còn mang nặng tính công thức,
khuôn sáo, máy móc, thiếu tính chân thực. Nó được thể hiện qua các khía cạnh
sau:
- Vay mượn ý tứ của người khác, thường là một bài mẫu. Nói cách khác học
sinh sẵn sàng học thuộc một bài văn mẫu, một câu văn mẫu, khi làm bài các em
sao chép ra và biến thành bài làm của mình, không kể đầu bài quy định như thế
nào. Với cách làm ấy, các em không cần biết đến đối tượng miêu tả, không
quan sát không có cảm xúc gì về chúng. Chấm bài không tinh, thầy cô giáo dễ
khen nhầm văn của người khác mà cứ tưởng là văn của học trò mình. Đây là
điều không chỉ xảy ra với văn miêu tả mà hầu hết các thể loại văn khác cũng
tương tự như thế.
- Miêu tả hời hợt, chung chung không có một sắc thái riêng biệt nào của
đối tượng được tả Vì thế, bài làm ấy gán cho đối tượng miêu tả nào cùng
loại cũng được. Một bài miêu tả như vậy đọc lên ta cảm thấy nhợt nhạt, mờ
mờ. Nguyên nhân chủ yếu là vì các em không được quan sát, không biết cách
hồi tưởng kinh nghiệm sống của mình hoặc không biết cách quan sát nên

không có những nhận xét cụ thể và tinh tế.
2. Kết quả, hiệu quả của thực trạng trên
3
Ngay vào đầu năm học XXX, tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng về học
sinh lớp tôi chủ nhiệm với mục đính nắm được thực chất chất lượng. Từ đó
tìm ra phương pháp, biện pháp phù hợp để nâng cao chất lượng bài văn miêu
tả cho học sinh.
Tôi đã tiến hành kiểm tra khảo sát chất lượng với đề bài: Tả cây bàng ở
sân trường em trong thời gian 40 phút.
Kết quả khảo sát được thể hiện rõ qua bảng dưới đây:
Bảng 1: Kết quả khảo sát đầu năm
Số
HS
Dưới 5 Điểm 5- 6 Điểm 7- 8 Điểm 9-10
Số
lượng
Tỉ lệ
Số
lượn
g
Tỉ
lệ
Số
lượng
Tỉ lệ
Số
lượng
Tỉ lệ
30 11 36.7 12 40 5 16.7 2 6.6
Qua bảng trên, chúng ta dễ nhận thấy chất lượng bài văn của học sinh còn

rất thấp, số học sinh đạt điểm khá và giỏi còn rất ít. Trong khi đó, số học sinh
đạt điểm yếu còn nhiều.
Kết quả trên cho thấy sự cần thiết phải có những biện pháp để nâng cao
chất lượng bài văn miêu tả của học sinh.
4
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
1. Nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ
2. Tích cực đổi mới phương pháp dạy học, thay đổi hình thức dạy học
3. Tìm hiểu nội dung và vai trò của phép tu từ so sánh trong văn miêu tả
4. Hướng dẫn học sinh luyện tập về pháp tu từ so sánh trong văn miêu tả
II. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Để thực hiện tốt các giải pháp trên cũng như giải quyết vấn đề của đề tài,
tôi xây dựng một số biện pháp cụ thể sau đây:
1. Nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ
* Tăng cường bồi dưỡng tư tưởng chính trị, tinh thần trách nhiệm trong thực
hiện nhiệm vụ của người giáo viên. Trước hết tôi phải học tập, nắm bắt, quán
triệt các nghị quyết, thông tư, chỉ thị, hướng dẫn nhiệm vụ năm học của nhà
trường, của các cấp, các ngành một cách nghiêm túc.
* Tăng cường học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ: Bản thân tôi
luôn có ý thức nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ qua những việc làm như:
- Tham gia các lớp bồi dưỡng ngắn hạn hoặc dài hạn nhằm nâng cao trình độ
về chuyên môn nghiệp vụ, về trình độ lí luận, tin học, tham gia các đợt tập huấn
do Sở hoặc Phòng Giáo dục tổ chức, nhất là các lớp tập huấn về đổi mới phương
pháp dạy học, tích cực tiếp thu các chuyên đề do nhà trường, tổ khối triển khai.
- Tự học, tự bồi dưỡng một cách thật sự nghiêm túc, thường xuyên nắm bắt
chắc chắn về mục tiêu, nội dung, chương trình sách giáo khoa Tiểu học mới
và phương pháp dạy học cụ thể của từng môn học, từng bài học. Tham gia
thao giảng thường xuyên; tăng cường dự giờ thăm lớp; tham gia sinh hoạt
chuyên môn, rút kinh nghiệm các tiết dạy của đồng nghiệp. Tham gia hội thi

"Giáo viên giỏi" các cấp. Tích cực nghiên cứu khoa học, đúc rút sáng kiến
kinh nghiệm,
- Thực hiện nghiêm túc quy chế chuyên môn: dạy đúng theo chuẩn kiến thức,
đúng theo kế hoạch giáo dục, phân phối chương trình day học, thời khóa biểu, kế
hoạch bài học và qua các hoạt động giáo dục khác.
5
- Bám sát các văn bản chỉ đạo chuyên môn của ngành, của nhà trường, của tổ.
Thực hiện xây dựng kế hoạch bài học theo tinh thần đổi mới.
2. Tích cực đổi mới phương pháp dạy học, thay đổi hình thức dạy học
Dạy học theo hướng đổi mới ngoài việc dạy kiến thức và kĩ năng cho học sinh
còn dạy các em phương pháp tự học, thông qua các hoạt động học tập phát huy
tính chủ động, tích cực, tự giác của học sinh. Bởi vậy trong việc đổi mới phương
pháp dạy học; tích cực áp dụng các phương pháp dạy học mới đồng thời phát
huy những ưu điểm của giáo dục truyền thống. Trong quá trình dạy học, tôi luôn
phát huy tính chủ động, tích cực, tự giác, tìm tòi sáng tạo của học sinh và giúp
các em tham gia học tập một cách tự giác, chủ động và sáng tạo. Giáo viên giữ
đúng vai trò chủ đạo của mình trong giảng dạy, là người định hướng giúp đỡ học
sinh trong học tập và tuyệt đối không làm thay học sinh.
Xây dựng các hình thức học tập cũng vậy, tôi luôn tìm hiểu một cách sâu sắc
về vai trò, tác dụng của từng hình thức dạy học cụ thể để có thể áp dụng vào mỗi
dạng bài, mỗi đơn vị kiến thức khác nhau của từng môn học sao cho phù hợp,
khai thác hết nội dung nhằm đạt triệt để mục tiêu bài học.
3. Tìm hiểu nội dung và vai trò của phép tu từ so sánh trong văn miêu tả
Việc tìm hiểu rõ nội dung và vai trò của phép tu trừ so sánh trong văn miêu
tả giúp giáo viên chủ động trong quá trình dạy học đặc biệt đó là cơ sở, là
nguyên tắc giúp việc xây dựng các biện pháp nâng cao chất lượng dạy học văn
miêu tả.
So sánh tu từ là biện pháp tu từ ngữ nghĩa trong đó người ta đối chiếu hai
đối tượng khác loại của thực tế khách quan không đồng nhất với nhau hoàn
toàn mà chỉ có một nét giống nhau nào đó, nhằm diễn tả hình ảnh một lối tri

giác mới mẻ về đối tượng.
Nhờ phép so sánh, chúng ta có thể tái hiện lại đối tượng phản ánh làm cho
đối tượng miêu tả trở nên cụ thể hơn. Từ đó, có thể biểu lộ những nhận thức
sự cảm thụ cũng như gửi gắm những tâm sự rất riêng của mình, giúp cho bài
làm có được nét tinh tế, độc đáo và phong cách riêng.
Để một bài văn miêu tả có cái mới, có chiều sâu, giàu sức sống thì mỗi học
sinh, mỗi người viết phải có được những kĩ năng nhất định. Cùng với kĩ năng
6
quan sát, kĩ năng lập dàn ý, giàu vốn từ thì sử dụng phép tu từ so sánh là một
kĩ năng hết sức cần thiết mà người viết nói chung và học sinh nói riêng cần
có. Đây là kĩ năng giúp cho học sinh có bài nói bài viết hay không chỉ trong
khuôn khổ của bậc học Tiểu học mà nó còn giúp các em nâng cao chất lượng
giao tiếp mãi về sau này.
4. Hướng dẫn học sinh luyện tập về phép tu từ so sánh trong văn miêu tả
4.1. Hướng dẫn học sinh quan sát đối tượng
Trong miêu tả thì quan sát là một trong những bước quan trọng nhất. Kết
quả quan sát chính là yếu tố quan trọng để viết nên bài văn. Kết quả của mỗi
lần quan sát sẽ làm giàu thêm kho biểu tượng của các em mà mỗi khi cần
miêu tả các em sẽ dễ dàng thiết lập được hình ảnh so sánh giữa chi tiết, bộ
phận hay sự vật cần miểu tả với hình ảnh có sẵn trong vốn biểu tượng phong
phú của mình.
Sử dụng phương pháp này nhằm phát huy khả năng ngôn ngữ của học sinh,
phát huy trí tưởng tượng phong phú, khả năng sáng tạo tinh tế của các em.
Từ thực tế nghiên cứu giảng dạy, tôi thấy những câu văn hay, sống động,
giàu hình ảnh là những câu văn được quan sát thực tế một cách tinh tế, tỉ mỉ.
Chính vì vậy, tôi luôn chú ý "Tổ chức cho học sinh quan sát". Để làm được
điều này, tôi luôn chú ý tạo điều kiện cho học sinh đến tận nơi quan sát đối
tượng trước khi miêu tả và coi đó là nguyên tắc khi giảng dạy văn miêu tả của
mình. Chỉ trên cơ sở thu nhận trực tiếp các nhận xét, các ấn tượng cảm xúc về
sự vật, hiện tượng thì cảm xúc mới nảy sinh, có như thế bài viết mới có cảm

xúc thực sự.
Khi cho học sinh quan sát thực tế, tôi hướng dẫn các em chọn vị trí như thế
nào cho thuân lợi, ghi lại đầy đủ những điều quan sát được từ đối tượng quan
sát, phối hợp các giác quan (thính giác, thị giác, xúc giác, ) trong quá trình
quan sát. Chẳng hạn, dùng mắt để nhận biết màu sắc (xanh, đỏ, tím, vằng, )
hình dạng (cao thấp, lớn, bé, ) hay hoạt động của đối tượng miêu tả, Dùng
tay để sờ, nắn để cảm nhận cảm giác thật hơn,
Ví dụ: Với đề bài: Tả một cảnh đẹp ở quê hương em.
7
Với đề bài trên, trước tiên, học sinh phải xác định cảnh đẹp mình định tả.
Và tôi hướng dẫn các em cách lựa chọn vị trí để quan sát:
- Em tả cảnh gì? (cánh đồng lúa, )
- Để tả cánh đồng một cách chi tiết, đầy đủ, bao quát em phải lựa chọn vị
trí như thế nào để quan sát? (lựa chọn nơi thấy rõ toàn cảnh cánh đồng nhất)
- Nhìn từ xa em thấy những gì? (lúa, rau, kênh mương, người làm việc, đàn
cò trắng, trâu, bò, )
- Trên cánh đồng, em tả những gì? (những ruộng lúa, đàn cò, người nông
dân làm việc, )
- Để tả được những cảnh đó chi tiết, cụ thể em phải làm gì? (lại gần để
quan sát)

Hướng cho học sinh phối hợp các giác quan trong quá trình quan sát.
Ví dụ: Với đề bài Tả cảnh biển, khi hướng dẫn học sinh quán sát cảnh biển,
tôi đặt các câu hỏi gợi ý như:
- Em cảm giác thế nào khi đón nhận những làn gió từ biển thổi vào?(những làn
gió mát lạnh như bàn tay mềm mại luồn vào mái tóc, mơn man trên khuôn mặt, )
- Khi mặt trời lên mặt biển trông như thế nào? (mặt biển sáng lấp lánh như
một tấm thảm khổng lồ dệt bằng những sợi kim tuyến, )
- Các em hãy lắng nghe để ghi lại âm thanh từ biển?(tiếng sóng vỗ vào bờ
đê ầm ập, gió thổi rì rào, lá cờ trên trụ buồm phần phật bay, )

Việc lựa chọn tốt vị trí quan sát và phối hợp nhiều giác quan trong quá
trình quan sát sẽ góp phần giúp học sinh viết được đoạn, bài văn cụ thể, sinh
động hơn. Bên cạnh đó, một yêu cầu rất quan trọng nữa cần hướng dẫn các
em trong qua trình quan sát đó là:
- Lựa chọn trình tự quan sát:
+ Trình tự không gian: Từ quan sát toàn bộ đến quan sát từng bộ phận hoặc
ngược lại; quan sát từ trái sang phải hay trên xuống dưới hay ngoài vào trong
hoặc ngược lại.
8
+ Trình tự thời gian: Quan sát tả cảnh vật, cây cối theo mùa trong năm, quan
sát theo thời gian trong ngày: buổi sáng, buổi trưa, buổi chiều. Dù quan sát theo
trình tự nào cũng cần tập trung bộ phận chủ yếu và trọng tâm, hướng dẫn học
sinh sử dụng các giác quan để quan sát.
Ví dụ: Với đề bài Hãy tả một cơn mưa.
Tôi đặt câu hỏi để hướng dẫn các em quan sát một cách có trình tự:
- Khi tả một cơn mưa, các em cần quan sát như thế nào? (quan sát khi trời
sắp mưa, khi trời mưa và khi cơn mưa tạnh)
- Khi trời sắp mưa, em nhìn thấy những gì? (mây đen kéo đến, bầu trời
xám xịt, những tia chớp xuất hiện, )
- Lúc mưa em quan sát thấy những gì? (không khí mát lạnh, mưa rơi rào
rào, )
- Khi trời tạnh em quan sát thấy những gì? (trời rạng dần, chim chóc bay
ra hót râm ran, ánh nắng lấp lánh trên vòm lá, )
- Các em đã sử dụng những giác quan nào trong quá trình quan sát của
mình? (thị giác, thính giác, xúc giác, )
Như vậy qua cách đặt câu hỏi trên, tôi đã giúp các em biết quan sát cơn
mưa theo trình tự thời gian, cũng như phối hợp nhiều giác quan trong quá
trình quan sát.
Hay với đề bài Em hãy tả cánh đồng lúa, tôi hướng dẫn các em quan sát

như sau:
- Em quan sát cánh đồng lúa như thế nào? (từ xa đến gần, từ gần đến xa,
từ bao quát đến cụ thể, )
- Nhìn từ xa, em thấy cánh đồng lúa như thế nào? (như một tấm đệm màu
xanh mềm mại, )
- Lại gần, cảnh vật trên cánh đồng lúa hiện ra trước mắt em như thế nào?
(những mảnh ruộng vuông vắn, những cụm lúa mỡ màng đang rì rào trong
gió, những chú cò trắng lúc bay lúc đậu, )

Trong lúc quan sát, tôi đặt câu hỏi gợi mở để các có thể phát huy sự hiểu
9
biết, vốn ngôn ngữ, kết hợp khả năng liên tưởng cảm xúc để cho việc quan
sát tốt hơn.
Ngoài ra, tôi còn hướng dẫn các em quan sát thông qua các bài tập.
Ví dụ: Đề bài: Tả loại trái cây mà em yêu thích - Tiếng Việt 5, tập 2- trang 99.
Giáo viên có thể cho học sinh quan sát và điền theo yêu cầu trong bảng sau:
Đối với những học sinh yếu, tôi cho học sinh hệ thống câu hỏi gợi ý, các
em dựa vào đó để quan sát. Ví dụ:
Hãy quan sát quả mà em định tả và cho thầy giáo biết:
- Quả đó có hình dáng như thế nào? (tròn, dài, )
- Quả đó to hay nhỏ? To bằng chừng nào? Bây giờ nó có màu gì? Nó có
thay đổi màu sắc khi chín không?
Em hãy quan sát thật kĩ bên ngoài quả đó và cho biết: Quả đó có những bộ
phận nào? Mỗi bộ phận đó có đặc điểm gì? Nó giống với đồ vật nào,
- Bây giờ em hãy quan sát bên trong và cho thầy biết những đặc điểm bên
trong.
- Quả này thường được dùng để làm gì? (ăn, làm thuốc, )
-
Tóm lại, quan sát giúp cho học sinh có cái nhìn chính xác và sâu sắc hơn về
đối tượng tả. Qua đó, các em có thể thể hiện những điều mà các em đã cảm

nhận, đã nghĩ bằng vốn ngôn từ nghệ thuật của mình để làm hiện rõ trước mắt
người đọc về đối tượng phản ánh một cách chân thực và sinh động nhất.
Trong quá trình hướng dẫn học sinh quan sát trực tiếp hoặc thông qua các
bài tập ngoài việc giúp các em có được kết qua quan sát tốt, tôi luôn chú ý khắc
Hình dáng:
Đặc
điểm
Bên ngoài Bên trong Hình ảnh so sánh
Màu sắc
Vị
Tác
dụng

10
sâu cách quan sát để sau những lần như vậy các em dần hình thành cho mình
khả năng quan sát độc lập.
4.2. Hướng dẫn học sinh liên tưởng, tưởng tượng tới đối tượng miêu tả
4.2.1. Hướng dẫn học sinh biết liên tưởng
Liên tưởng có thể có nhiều cách khác nhau. Đó là:
+ Liên tưởng tương tự; liên tưởng cặp đôi; liên tưởng trái ngược; từ những
hình ảnh này liên tưởng đến những hình ảnh khác,
Với mức độ học sinh lớp 5, trước tiên tôi giúp các em hiểu thế nào là liên
tưởng: "liên tưởng" là từ chuyện này nghĩ tới chuyện khác, từ chuyện người
ngẫm ra chuyện mình. Liên tưởng trong văn miêu tả là từ một câu, một đoạn,
một bài văn gợi ra những suy nghĩ, cảm xúc về những gì con người đã sống,
đã cảm nhận, đã thấy, đã trải qua.
Và quan trọng nhất là việc lấy ví dụ cũng như chỉ ra cái hay của đoạn văn
cũng như chỉ rõ hình ảnh, sự vật, sự việc được liên tưởng.
Ví dụ: Thấy hình ảnh dê con đang chăm chú kéo xe hàng của mình ở chiếc
cặp, cậu học sinh liên tưởng đến chuyện dê con như đang muốn nhắc nhở

mình phải thật chăm học.
Tôi chỉ rõ cho các em thấy "dê con đang chăm chú kéo xe hàng" là hình ảnh
ban đầu đã cho bạn học sinh liêng tưởng đến sự việc "mình phải thật chăm học"
Hay từ hình ảnh ban đầu, thực tế "bạn con" cho hình ảnh liên tưởng đến là
"con mình" trong câu: "Thấy bạn con đến thăm, người mẹ bật khóc nhớ đến
đứa con của mình đã hy sinh".
Tôi cũng giúp các em hiểu có nhiều loại liên tưởng khác nhau. Đó là: liên
tưởng trái ngược:
Ví dụ: Khi miêu tả cảnh biển lúc dịu êm ta có thể liên tưởng đến cảnh biển
lúc dữ dội, đáng sợ của những ngày bão tố.
Hay liên tưởng tương tự, ví dụ: Khi miêu tả cảnh quê hương hình ảnh cây
đa đầu làng được liên tưởng tới hình ảnh người tráng sĩ hiên ngang trấn giữ,
bảo vệ quê hương.
Hay từ hình tượng này liên tưởng đến hình tượng khác.
11
Tôi đưa ví dụ: Trong bài Tre Việt Nam (Tiếng Việt 4, tập 1), viết về hình
tượng tre Việt Nam với sự ngay thẳng, đoàn kết, chịu khó, tác giả muốn nói
đến, muốn liên tưởng đến hình tượng người dân Việt Nam kiên cường, bất
khuất, chính trực, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ,
Giáo viên phải tích cực trong việc lấy ví dụ cũng như dừng lại ở những câu
văn thể hiện sự liên tưởng trong bài tập đọc, đoạn văn mẫu hay trong một bài
viết nào đó mà chúng ta thấy hay, Chỉ khi thầy, cô tỏ ra tâm đắc và dừng lại
chỉ ra cái hay, cái ý nghĩa của sự liên tưởng đó thì học sinh mới thật sự chú ý,
dần cảm nhận và bắt chước, học làm theo.
4.2.2. Hướng dẫn học sinh tưởng tượng
Để các em phát huy được trí tưởng tượng, trước hết, tôi giúp các em hiểu rõ:
Tưởng tượng là tạo ra hình ảnh về những cái không có trước mắt hoặc chưa hề có.
Lấy các ví dụ cụ thể về hình ảnh tưởng tượng để học sinh hiểu như là: Con
người sẽ tạo ra một loại xe mà vừa đi được trên đường vừa có cánh để bay
qua rừng núi lại có khi bơi được trên sông hồ như tàu thuyền, Chính qua

những ví dụ này cũng đã góp phần kích thích trí tưởng tượng ở các em.
Đồng thời tôi luôn chú ý trính dẫn các ví dụ về tưởng tượng từ các bài tập
đọc, những đoạn văn mẫu, và chỉ ra cái hay, cái đẹp cái giá trị về câu, đoạn
văn có hình ảnh tưởng tượng đó.
Ví dụ:
"Ngày mai
Chiếc đập lớn nối liền hai khối núi.
Biển sẽ nằm bỡ ngỡ giữa cao nguyên." (Tiếng đàn ba-la-lai-ca trên sông
Đà, Tiếng Việt 5, tập 1)
Tôi giúp cho học sinh thấy hình ảnh tưởng tượng của tác giả "Biển nằm bỡ ngỡ
giữa cao nguyên" và chỉ cho các em thấy cái hay, cái giá trị của hình ảnh trên.
Hay hình ảnh "người khổng lồ đi lạc vào vương quốc của những người tí
hon" trong đoạn văn: " Loanh quanh trong rừng chúng tôi đi vào một lối đầy
nấm dại, một thành phố nấm lúp xúp dưới bóng cây thưa. Những chiếc nấm to
bằng cái ấm tích, màu sặc sỡ rực lên. Mỗi chiếc nấm là một lâu đài kiến trúc
tân kì. Tôi có cảm giác mình là một người khổng lồ đi lạc vào kinh đô của
12
vương quốc những người tí hon. Đền đài, miếu mạo của họ lúp xúp dưới
chân " (Kì diệu rừng xanh - Nguyễn Phan Hách - Tiếng Việt 5, tập 1) đã cuốn
hút, hấp dẫn người đọc. Tạo cho người đọc có cảm giác như chính mình là
nhân vật trong truyện,
Cùng với việc lấy ví dụ, tôi khuyến khích các em phát huy trí tưởng tượng,
tạo tình huống để các em được tưởng tượng. Tôi cho các em nói, viết về sự vật
không có trước mắt hoặc không có trong thực tế.
Ví dụ: "Em hãy viết một đoạn văn khoảng 5 câu tả về ngoại hình của nhân
vật Thủy Tinh trong truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh."
Tóm lại, giáo viên cần chú ý khuyến khích học sinh sử dụng vốn tri thức,
kinh nghiệm sống của mình để phát huy trí tưởng tượng và khả năng liên
tưởng của mình.
4.3. Hướng dẫn học sinh thiết lập các hình ảnh so sánh

Trên cơ sở của việc quan sát, liên tưởng, tưởng tượng tôi hướng dẫn học
sinh thiết lập các hình so sánh. Để thực hiện được mục tiêu này, tôi đưa ra các
đoạn văn cùng viết về một cảnh nhưng có sự khác nhau đó là có và không có
sử dụng phép tu từ so sánh để học sinh nhận xét và thấy được giá trị của phép
tu từ này.
Ví dụ: Tả một cảnh đẹp ở quê hương em.
Tôi đưa ra hai đoạn văn cùng tả về cánh đồng lúa.
Đoạn thứ nhất: Cánh đồng lúa làng em rất rộng, nhìn hút tầm mắt mà
không hết. Cả cánh đồng phủ một màu xanh. Những thửa ruộng được be bờ
cẩn thận. Những chú cò trắng lúc bay, lúc đậu. Đi dạo trên cánh đồng em rất
thích, gió mát và thoáng.
Đoạn thứ hai: Cánh đồng làng em rất rộng, nhìn hút tầm mắt mà không
hết. Cả cánh đồng lúa đang thì con gái được phủ một màu xanh trông như
tấm thảm không lồ mềm mại dưới làn gió. Những thửa ruộng được be bờ cẩn
thận vuông vức xếp liền nhau thẳng tắp như một chiếc thang lớn được bắc về
phía chân trời. Đàn cò trắng nổi bật trên thảm lúa xanh lúc bay, lúc đậu làm
cho bức tranh buổi sáng trên cánh đồng thêm sinh động. Đứng giữa cánh
13
đồng hít thở bầu không khí trong trẻo và đón những là gió mát rười rượi của
buổi sáng em thấy sảng khoái kì lạ.
Tôi cho học sinh đọc hai đoạn văn và đặt câu hỏi để các em nhận xét:
- Đoạn văn thứ nhất tả về những gì? (bao quát cánh đồng, từng đám
ruộng, cây lúa, đàn cò, )
- Đoạn thứ hai tả về những gì? (Cũng tả như đoạn thứ nhất: cánh đồng,
ruộng lúa, cây lúa, đàn cò, )
- Em thấy đoạn văn nào tả hay hơn? (Đoạn thứ hai tả hay hơn)
- Vì sao em thấy đoạn văn thứ hai tả hay hơn? (Có sử dụng phép tu từ so
sánh)
- Em hãy chỉ ra các câu được sử dụng phép tu từ so sánh trong đoạn văn
trên. (Cánh đồng như tấm thảm khổng lồ , Những mảnh ruộng )

Như vậy, qua cách đưa ra những đoạn văn cụ thể cho học sinh so sánh, đối
chiếu và nhận xét, tôi đã giúp các em thấy rõ vai trò, giá trị của phép tu từ so sánh
và kích thích, tạo hứng thú sử dụng biện pháp so sánh cho các em khi viết văn
miêu tả.
Ở mức độ cao hơn, tôi đưa ra một đoạn văn chưa sử dụng phép tu từ so
sánh và yêu cầu các em viết lại cho đoạn văn hay hơn bằng cách sử dụng các
hình ảnh so sánh.
Ví dụ: Tôi đưa đoạn văn tả cảnh biển:
Biển quê em rộng lớn bao la. Nước biển quanh năm xanh thẳm. Những
ngày giông bão nước biển đục ngầu, sóng cuồn cuộn dâng.
Hướng dẫn các em tìm các hình ảnh so sánh để viết lại đoạn văn cho hay
hơn. Chẳng hạn:
- Biển rộng lớn, bao la, ta có thể sửa thành: Biển bao la như tình mẹ dành
cho những đứa con thơ hay Biển trông như một tấm thảm màu ngọc bích
khổng lồ lấp lánh dưới ánh mặt trời,
- Biển luôn luôn xanh thẳm, ta sửa thành: Biển trẻ mãi, xanh tươi mãi
mãi như những đứa trẻ.
14
- Khi giông bão, biển đục ngầu, sóng cuồn cuộn dâng, Ta viết Biển có lúc
dữ dội như người khổng lồ nóng nảy quái dị, gọi sấm, gọi chớp,
Tóm lại, trong một bài văn tả, không nhất nhất chỉ sử dụng một dạng so sánh
mà có thể kết hợp, tuỳ theo đối tượng cần tả mà sử dụng dạng so sánh này nhiều,
dạng so sánh kia ít. Viết thế nào để không những khắc hoạ rõ nét đối tượng được
tả mà còn thể hiện tính cách, tâm trạng nhân vật, và cả tình cảm của mình đối
với đối tượng được miêu tả.
4.3 1. Tạo điều kiện để học sinh tích luỹ vốn từ ngữ để miêu tả
Trong quá trình dạy học, tôi luôn chú trọng tích lũy vốn từ cho học sinh
thông qua tất cả các môn học. Những môn (phân môn) tôi chú ý khai thác
nhiều nhất đó là Tập đọc và Luyện từ và câu.

Khi dạy Tập đọc, tôi chỉ cho học sinh các từ ngữ miêu tả, chọn một trong những
trường hợp đặc sắc nhất để phân tích cái hay, sự sáng tạo của nhà văn khi dùng
chúng.
Ví dụ: Khi dạy bài Mùa thảo quả, hình ảnh : " Thảo quả chín dần. Dưới
đáy rừng, tựa như đột ngột, bỗng rực lên những chùm thỏa quả đỏ chon chót,
như chứa lửa, chứa nắng. Rừng ngập hương thơm. Rừng như có lửa hắt lên
từ dưới đáy rừng " của nhà văn Ma Văn Kháng, Tôi chỉ ra cho học sinh cách
tác giả miêu tả cảnh thảo quả chín trở nên sống động. Qua việc phân tích nghệ
thuật so sánh và cách dùng từ của nhà văn có thể tạo cho học sinh thêm cảm
giác rạo rực, hứng khởi như đang được đứng giữa rừng thảo quả vậy (tựa như
đột ngột, bỗng rực lên, như chứa lửa, chứa nắng, lửa hắt lên từ ).
Hay khi dạy bài Cây gạo của của nhà văn Vũ Tú Nam: “Cây gạo sừng
sững như một tháp đèn khổng lồ, ánh nến trong xanh”. Tôi chỉ ra cho học
sinh thấy tác giả miêu tả cây gạo trở nên sống động, có hồn, có thần và có
“tình”. Bởi cách so sánh của ông khiến người đọc hết ngỡ ngàng này lại đến
ngỡ ngàng khác. Tác giả còn gắn cây gạo với hình ảnh quê hương; với bến đò
(cây đứng im lìm cao lớn, làm tiêu cho những con đò cập bến và cho những
đứa con về thăm quê mẹ).
15
Qua các tiết học Luyện từ và câu cũng là một dịp để tôi giúp các em hiểu rõ
hơn nghĩa của từ, đồng thời mở rộng chúng khi tìm các từ ngữ cùng nghĩa hoặc
trái nghĩa.
Ví dụ: Tôi hướng dẫn để các em thấy bên cạnh tính từ gầy nói về hình dạng
một con người còn có nhiều từ ngữ khác tương tự: khô đét, xương xẩu, hom
hem, lép kẹp. Bên cạnh tính từ đẹp còn hàng loạt tính từ khác: trông dễ mến,
xinh xinh, xinh xắn, xinh xẻo, dễ coi, lượng từ ngữ này giúp các em rất
nhiều khi miêu tả các con vật, cây cối, tả người tả cảnh,
4.3.2. Hướng dẫn học sinh lựa chọn từ ngữ khi miêu tả
Có vốn từ ngữ nhưng phải biết dùng chúng đúng lúc, đúng chỗ. Muốn vậy
phải coi trọng việc lựa chọn từ ngữ diễn đạt. Mỗi chi tiết khi miêu tả thường

chỉ có một từ ngữ, một hình ảnh thích hợp, do đó có tác dụng gợi hình, gợi
cảm nhất.
Ví dụ: Để tả hình dáng một em bé đang tuổi tập nói, tập đi, học sinh viết "Bé
Hà có dáng người béo mập". Trong trường hợp này, tôi đưa ra câu hỏi để các em
thấy sử dụng từ "béo mập" là không hay, nên thay bằng từ "bụ bẫm" hay "mập
mạp".
Hay khi tả về khuôn mặt của bạn, một học sinh viết: "Bạn Thanh Thanh có
đôi má bánh đúc" các em tả đúng thực tế, nhưng tả như vậy không hay. Tôi
giúp cho các em hiểu và hướng dẫn các em sửa thành "Bạn Thanh Thanh có
khuôn mặt bầu bĩnh của chú mèo Đô-rê-mon thông minh", Cũng là so sánh
nhưng rõ ràng cách so sánh thứ hai vừa đúng lại ngộ nghĩnh và đáng yêu hơn,
phù hợp với đề bài Tả một người bạn thân của em trong lớp.
Để có thể sử dụng được hình ảnh hay, độc đáo, phản ánh được đối tượng
đang tả chúng ta cần xác định và tìm hiểu kĩ đối tượng tả là gì? Giáo viên cần
hướng dẫn, uốn nắn để các em có thể cân nhắc, lựa chọn hình ảnh so sánh sao
cho phù hợp với đối tượng tả. Khuyến khích học sinh sử dụng phép tu từ so
sánh trong khi nói và viết đoạn văn miêu tả nhưng không quá lạm dụng làm
cho đoạn văn, bài văn trở nên gượng ép.
4.4. Hướng dẫn sử dụng phép tu từ so sánh trong nói, viết văn miêu tả
4.4.1. Hướng dẫn học sinh nói đoạn, bài văn miêu tả
16
Sau khi đã quan sát, lựa chọn từ ngữ khi miêu tả, trước khi viết tôi hướng
dẫn học sinh nói. Muốn làm tốt bước này, tôi luôn chú ý để tổ chức giờ học
sao cho tự nhiên, gây hứng thú, tạo cho học sinh có nhu cầu nói, nhu cầu giao
tiếp. Để giờ làm được như vậy, tôi luôn chú ý một số điểm sau:
- Chuẩn bị phần mở đầu sao cho có thể thu hút người nghe hoặc gây tác
động kích thích lớp học sôi nổi. Thường thì tôi cho những em bạo dạn, nói tốt
để mở đầu, (làm mẫu).
- Tạo không khí sôi nổi, tôn trọng học sinh để kích thích các em nói.
- Hướng dẫn học sinh sử dụng lời nói của mình thành câu ngắn gọn, thể

hiện ngữ điệu tự nhiên, đời thường khi gặp các câu hỏi, câu cảm, Chú ý
hướng dẫn học sinh nói đúng phong cách và giữ gìn sự trong sáng của tiếng
Việt, tránh sử dụng từ ngữ lai căn, sáo rỗng
- Nhắc nhở các em: Nói đúng yêu cầu của đề bài (nội dung súc tích, ý mạch
lạc, ), chọn cách nói phù hợp đối tượng (người nghe), phong cách tự nhiên, biết
cách điều khiển giọng nói (ngữ điệu, âm sắc, cao độ, cường độ, trường độ, ).
Tóm lại, để bài nói của học sinh tốt, cả giáo viên và học sinh phải có sự
chuẩn bị tỉ mỉ, công phu, Cho học sinh luyện tập qua nhiều lần, qua nhiều
dạng đề khác nhau. Và cứ sau mỗi bài tập như thế, tôi cùng các em nhận xét,
đánh giá để qua đó các em đúc rút kinh nghiệm.
4.4.2. Hướng dẫn học sinh sử dụng hình ảnh so sánh trong miêu tả
Trước một đối tượng miêu tả cụ thể, các em đã được giáo viên hướng dẫn qua
các bước: Quan sát, liên tưởng, tưởng tượng, lựa chọn hình ảnh so sánh, chọn từ
ngữ. Ở bước này, các em vận dụng những hiểu biết đã có ở các bước trên vào bài
viết của mình. Đây là một khâu quan trọng học sinh nhớ lại những điều đã quan
sát được viết thành đoạn, bài văn hoàn chỉnh sao cho người đọc cảm thấy đã gặp,
đã chứng kiến những điều mà các em vừa đem đến cho họ.
Ngoài những việc làm trên, tôi lưu ý cách trình bày để bài viết có bố cục đẹp,
rõ ràng, hợp lý, lưu ý sử dụng câu chuyển để giữa các đoạn văn có sự móc nối,
liền mạch, câu chữ diễn đạt ngắn gọn, súc tích, tránh viết dài dòng, không đúng
trọng tâm của đề bài. Đồng thời động viên, uốn nắn, ân cần chỉ bảo phương
17
hướng, khơi gợi vốn hiểu biết, cái nguồn biểu tượng sẵn có để các em hồi
tưởng lại, các em phấn khởi dồn hết tâm trí vào bài làm.
Tóm lại: Để học sinh làm văn miêu tả có hiệu quả, tạo được hứng thú với các
em cần luyện tập phép tu từ so sánh thông qua việc hướng dẫn cho các em quan
sát đối tượng miêu tả, hướng dẫn các em liên tưởng, tưởng tượng, thiết lập các
hình ảnh so sánh, tích luỹ vốn từ, lựa chọn từ ngữ miêu tả; và nói viết đoạn
văn, bài văn miêu tả.
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

I. Kết quả nghiên cứu
Sau một thời gian áp dụng vào thực tế giảng dạy ở lớp Năm, qua các kết quả
kiểm tra, đề tài đã thu được một số kết quả nhất định. Học sinh có những
chuyển biến rõ rệt trong việc học kiểu bài miêu tả của chương trình Tập làm
văn lớp Năm.
Dưới đây là kết quả của việc áp dụng các biện pháp trên vào trong quá trình
dạy học văn miêu tả ở lớp của tôi - lớp 5B với 30 học sinh.
Kết quả bài kiểm tra viết của học sinh trong tháng 03/XXX
Đề bài: Tả một người bạn thân ở trường của em.
Bảng 2: Kết quả khảo sát tháng 3
Số HS
làm bài
Điểm
Yếu Trung Bình Khá Giỏi
Số
lượng
Tỉ lệ
Số
lượng
Tỉ lệ
Số
lượng
Tỉ lệ
Số
lượng
Tỉ lệ
30 0 0 11 36.7 12 40 6 20
Kết quả trên đã phản ánh hiệu quả học tập của học sinh trong phân môn tập
làm văn nói chung và văn miêu tả nói riêng là khá rõ rệt mặc dù thời gian áp
dụng là chưa dài. Số học sinh yếu giảm hẳn trong khi đó số học sinh khá và giỏi

đều tăng rõ rệt. Kết quả kên cho thấy việc sử dụng việc luyện tập cho học sinh
khả năng sử dụng phép tu từ so sánh vào trong dạy văn miêu tả là có tính khả thi.
18
1. Bài học kinh nghiệm
Đồng thời, bản thân tôi cũng rút ra được một số bài học kinh nghiệm như sau:
- Tích cực tự học, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
Tích cực đổi mới phương pháp dạy học, thay đổi hình thức tổ chức dạy học,
- Trong nhà trường tiểu học, văn miêu tả là một trong những thể loại chủ yếu
của chương trình, thông qua văn miêu tả, còn hình thành và rèn luyện cho học
sinh một số năng lực cần thiết như: Quan sát, hồi tưởng, tưởng tượng, sáng tạo,
cách lựa chọn hình ảnh so sánh, và đặc biệt là góp phần quan trọng trong việc
bồi dưỡng và phát triển mới quan tâm của các em với thiên nhiên, khơi gợi các
em lòng yêu cái đẹp, khả năng phát triển ngôn ngữ.
- Việc nắm vững lý thuyết về văn miêu tả và đặc điểm của văn miêu tả cũng
như việc hướng dẫn học sinh vận dụng phép tu từ so sánh vào làm các kiểu bài
văn miêu tả: cây cối, đồ vật, con vật, con người và tả cảnh là một trong những
điều kiện cần thiết đối với giáo viên Tiểu học. Nhằm nâng cao chất lượng bài văn
của học sinh, hạn chế tình trạng bài văn của các em sáo rỗng, rập khuôn, máy
móc, dựa vào văn mẫu vì vậy bài làm của các em na ná giống nhau.
- Để vận dụng các bước hướng dẫn học sinh lớp 5 luyện tập về phép tu từ
so sánh trong tập làm văn miêu tả phải đảm bảo một số yêu cầu:
Thứ nhất, các bước hướng dẫn phải phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý học
sinh tiểu học.
Thứ hai, khi tổ chức hướng dẫn học sinh lớp 5 luyện tập về phép tu từ so
sánh trong tập làm văn miêu tả cần thực hiện tốt các yêu cầu:
+ Hướng dẫn học sinh quan sát đối tượng miêu tả.
+ Hướng dẫn học sinh liên tưởng, tưởng tượng đối tượng tả.
+ Hướng dẫn học sinh thiết lập các hình ảnh so sánh.
+ Hướng dẫn học sinh nói, viết đoạn văn, bài văn miêu tả có sử dụng phép
tu từ so sánh.

2. Kiến nghị, đề xuất
- Văn miêu tả trong nhà trường cần được xem xét từ góc độ là một văn bản.
Do đó việc viết các bài văn này đòi hỏi một hệ thống kỹ năng gắn với việc sản
sinh văn bản; song văn miêu tả lại mang tính thông báo thẩm mĩ, tính nghệ thuật.
19
Để viết được một bài văn miêu tả, người viết phải có vốn hiểu biết về đối tượng
miêu tả, một tâm hồn nhạy cảm, giàu cảm xúc. Do đó, cần đẩy mạnh nghiên cứu
những hiểu biết chung về văn miêu tả, nghiên cứu các biện pháp tu từ so sánh,
để trang bị cho giáo viên và học sinh để họ dễ thuận tiện vận dụng vào quá trình
dạy học - học văn miêu tả ở tiểu học một cách chủ động, sáng tạo và có hiệu quả.
- Giáo viên tiểu học là người trực tiếp giảng dạy cần nhận thức đúng tầm quan
trọng về công tác đổi mới phương pháp dạy học văn miêu tả mới. Để có thể thực
hiện được điều này từ hình thức tổ chức lớp học tới sự hoạt động của thầy và trò
trong lớp, đều có sự thay đổi. Muốn quan sát trực tiếp đối tượng, tiết học luyện
tập quan sát, tìm ý không thể tiến hành giữa bốn bức tường vôi lạnh mà tiến hành
giữa thiên nhiên tươi xanh, Giáo viên phải biết vận dụng quy trình một cách hợp
lý, linh hoạt, sáng tạo, không máy móc, không rập khuôn, tuỳ vào từng đối tượng
học sinh, từng bài học cụ thể để có kế hoạch dạy học mang lại kết quả cao nhất.
Giáo viên phải thường xuyên nâng cao năng lực chuyên môn, tự tìm tòi và cập
nhật tri thức để đáp ứng những đòi hỏi của xã hội đang đặt ra với giáo dục.
- Dạy Tập làm văn ở lớp Năm để phát triển năng lực viết văn thì bên cạnh
đó việc rèn kĩ năng làm văn cho học sinh là hết sức quan trọng. Cùng với các
kĩ năng quan sát, tìm ý và lập dàn ý, đó là khả năng sử dụng phép tu từ so
sánh vào trong quá trình làm bài.
Với những kết quả ban đầu thu được sau một thời gian áp dụng sáng kiến
kinh nghiệm "Một số kinh nghiệm hướng dẫn học sinh lớp 5 sử dụng phép tu
từ so sánh trong văn miêu tả", tôi đề nghị các cấp quản lí giáo dục tổ chức
khảo nghiệm và có ý kiến góp ý, chỉ đạo để tôi tiếp tục hoàn chỉnh đề tài, góp
phần nâng cao chất lượng dạy học Tiếng Việt nói riêng, chất lượng dạy học
cho học sinh lớp Năm nói chung.

20