SKKN KINH NGHIỆM TỔ CHỨC TRÒ CHƠI HỌC TẬP TRONG GIỜ DẠY ĐẠO ĐỨC Ở LỚP 1, 2, 3

SKKN: KINH NGHIỆM TỔ CHỨC TRÒ CHƠI HỌC TẬP TRONG GIỜ
DẠY ĐẠO ĐỨC Ở LỚP 1, 2, 3

PHẦN 1 – ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lý do chọn đề tài
Giáo dục đạo đức là một mặt giáo dục mà xã hội cần phải quan tâm. Trong
công cuộc đổi mới hiện nay khi yếu tố con người được đặc biệt coi trọng thì tiềm
năng trí tuệ cùng với sức mạnh tinh thần và đạo đức của con người càng được đề
cao và phát huy mạnh mẽ trong mọi lĩnh vực xã hội. Việc nâng cao chất lượng hiệu
quả của giờ dạy môn học đạo đức trong trường Tiểu học là trách nhiệm và là việc
làm vô cùng cần thiết của mỗi người giáo viên. Với đặc điểm tâm sinh lý học sinh
Tiểu học thì giáo dục đạo đức cho trẻ không thể nào là thuyết giảng hay, nhồi nhét
các bài học đạo đức mà cần phải sử dụng nhiều phương pháp. Một trong những
phương pháp đạt hiệu quả cao trong tiết học đạo đức là phương pháp tổ chức trò
chơi cho học sinh.
Với những suy nghĩ và trăn trở tôi mạnh dạn áp dụng kinh nghiệm của bản thân vào
giảng dạy môn Đạo đức ở các lớp do tôi chủ nhiệm năm học 20 20 thực nghiệm
tại lớp 1. Năm học 20 - 20 , thực nghiệm tại lớp 2. Năm học 20 - 20 thực
nghiệm tại lớp 3, tôi thấy đã có nhiều kết quả khả quan. Học sinh nắm chắc được
kiến thức đã học biết vận dụng tốt vào thực tế cuộc sống. Trong khuôn khổ hạn hẹp
của bài viết này tôi xin được trình bày một số kinh nghiệm "Tổ chức trò chơi học
tập trong giờ dạy Đạo đức ở các lớp 1, 2, 3".
II. Mục đích nghiên cứu
…
III. Kết quả cần đạt
…
IV. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
…
1
PHẦN 2 - NỘI DUNG
I. Cơ sở lý luận nghiên cứu

Trò chơi là hoạt động rất quen thuộc gần gũi với con người. Bất cứ ai trong cuộc
đời cũng từng tham gia các trò chơi. Cũng như lao động, học tập, trò chơi là một
loại hình hoạt động sống của con người. Trò chơi có chứa đựng chủ đề, nội dung
nhất định, có những quy chế nhất định mà người chơi phải tuân thủ. Trò chơi vừa
mang tính chất vui chơi, giải trí song đồng thời lại có ý nghĩa giáo dưỡng và giáo
dục lớn lao đối với con người. Trò chơi có ý nghĩa đặc biệt đối với lứa tuổi trẻ em.
Trò chơi tạo tất cả những điều kiện để trẻ em thể hiện nhu cầu tự nhiên về hoạt
động, tạo ra ở trẻ em những rung động thực tế và quan trọng cho cuộc sống. Trong
khi chơi, trẻ em phản ánh hiện thực xung quanh, đồng thời thể hiện thái độ nhất
định đối với môi trường. Đốivới trẻ em, chơi có nghĩa là hoạt động, là khơi dậy
trong mình những cảm giác và ớc mơ, là cố gắng để thực hiện những ớc mơ đó là
cảm giác, tri giác và phản ánh một cách sáng tạo thế giới vào trong tưởng tượng
của mình. Đúng như Amgorơki đã nhận xét "Trò chơi là con đường để trẻ em nhận
thức thế giới, là nơi chúng đang sống và là cái chúng nhận thấy cần phải thay đổi "
Cùng với học chơi là nhu cầu không thể thiếu được của học sinh Tiểu học, dù
không còn là hoạt động chủ đạo song vui chơi vẫn giữ một vai trò rất quan trọng
trong hoạt động sống của trẻ, vẫn có một ý nghĩa lớn lao với trẻ. Lý luận và thực
tiễn đã chứng tỏ rằng: Nếu biết tổ chức cho trẻ vui chơi một cách hợp lý, đúng đắn
thì đều mang lại hiệu quả giáo dục. Qua trò chơi các em không những đơc phát
triển về mặt trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ mà còn được hình thành nhiều phẩm chất và
hành vi đạo đức. Chính vì vậy tổ chức trò chơi được sử dụng như là một phương
pháp quan trọng để giáo dục hành vi đạo đức cho học sinh.
* Hoạt động trò chơi thúc đẩy trẻ em:
- Nhận thức hiện thực.
- Hình thành những nhận thức nhất định về hành vi
- Tiếp nhận những quy tắc và quy luật của sinh hoạt xã hội.
2
- Hình thành năng lực quan sát và đánh giá có phê phán những cử chỉ của người
khác cũng như đặt nền móng cho những niềm tin và thói quan đạo đức cùng với
các dạng bài học đạo đức trong chương trình giáo dục tiểu học mới ở lớp 1, 2, 3 thì

việc tổ chức trò chơi trong các giờ học sẽ có tác dụng to lớn trong việc giúp học
sinh hình thành các biểu tượng, chuẩn mực đạo đức cũng như rèn luyện kỹ năng thể
hiện hành vi đạo đức cho các em.
II. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
Dạy học là một nghề sáng tạo, nhất là trong môn học Đạo đức, môn học cung cấp
cho học sinh những chuẩn mực về đạo đức. Môn học có tác dụng to lớn trong việc
hình thành nhân cách cho học sinh. Vậy mà việc dạy học môn Đạo đức ở trường
chúng tôi hiện nay còn phần nào coi nhẹ, cứng nhắc. Trong giờ học giáo viên chủ
yếu sử dụng phương pháp thuyết trình, giảng giải. Hình thức tổ chức dạy học trong
các hoạt động còn đơn điệu. Sau giờ học, học sinh không biết vận dụng kiến thức
đã học vào thực tế. Chẳng hạn học sinh vừa được học bài giữ trật tự vệ sinh nơi
công cộng song lại rất ồn ào mất trật tự, nhiều học sinh làm việc riêng trong giờ
học hay là còn vứt rác bừa bãi trong sân trường. Học sinh vừa được học bài lễ phép
vâng lời thầy cô giáo nhng ra khỏi lớp chỉ chào hỏi cô giáo dạy mình. Hoặc là học
sinh không biết cảm ơn, xin lỗi khi được giúp đỡ hay làm điều gì không phải với
bạn bè, thầy cô, người khác v.v Rộng hơn nữa hiện nay ngoài xã hội một bộ phận
thanh thiếu niên đang có nhiều biểu hiện xuống cấp về đạo đức, tệ nạn ăn cắp, cờ
bạc, nghiện hút v.v ngày một nhiều. Đâu đó vẫn còn hiện tượng học sinh đánh
thầy cô giáo. Đây cũng là điều mà những người làm công tác giáo dục phải suy
nghĩ.
Từ năm học 2002 – 2003 Bộ GD - ĐT đã triển khai chương trình GDTH mới
trên phạm vi cả nước. Song song với việc cải tiến nội dung chương trình thì việc
đổi mới phương pháp dạy học đã và đang được các cấp các ngành quan tâm. Trong
những năm gần đây đã có nhiều đợt học tập, sinh hoạt chuyên môn, hội thảo, thao
3
giảng cấp trường, cấp huyện, cấp tỉnh để giáo viên cùng với nhà chuyên môn trao
đổi về đổi mới phương pháp dạy học. Một trong những phương pháp tổ chức dạy
học theo xu hướng mới là phương pháp tổ chức trò chơi học tập. Không ai có thể
phủ nhận được mặt tích cực mà việc tổ chức trò chơi học tập mang lại. Tuy nhiên
thực trạng của việc tổ chức trò chơi vào trong những tiết dạy đạo đức của trường tôi

cũng như những trường khác còn nhiều bất cập. Nhiều giáo viên không thấy hết
được tác dụng của phương pháp tổ chức trò chơi còn xem nhẹ và rất ngại sử dụng
phương pháp này. ở những tiết học được thanh tra, thao giảng hay hội giảng thì tổ
chức lôi thôi, luộm thuộm, mang nặng tính hình thức. Giáo viên hết sức lúng túng
không biết tổ chức vào lúc nào, cách thức tổ chức ra sao. Học sinh ngượng ngùng,
bỡ ngỡ không nghiêm túc khi thể hiện nên dẫn đến sau trò chơi không mang lại
hiệu quả giáo dục cao. Tất cả những điều trên do đâu? Tôi nghĩ thứ nhất do điều
kiện cơ sở vật chất trường lớp, bàn ghế, trang thiết bị phục vụ cho giảng dạy còn
quá nhiều thiếu thốn. ở một số giờ học giáo viên muốn tổ chức trò chơi thì không
có điều kiện. Thứ hai là do trình độ, năng lực, chuyên môn của đội ngũ giáo viên
còn nhiều hạn chế chưa đáp ứng với nhu cầu cải tiến nội dung cũng như phương
pháp giảng dạy.
Độ nhiệt tình, ý thức trách nhiệm cũng như nhận thức rõ ràng là cần phải thực sự
đổi mới phương pháp giảng dạy chưa cao. Bên cạnh việc khắc phục khó khăn về
điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, tôi luôn quan tâm gần gũi bồi dưỡng
tư tưởng tình cảm vốn sống cho học sinh, đồng thời tự học hỏi, trau dồi kiến thức,
trình độ chuyên môn nghiệp vụ s phạm qua bạn bè, đồng nghiệp, qua sách báo tìm
tòi ra những hướng đi mới để giảng dạy tốt các môn học nói chung và môn Đạo
đức nói riêng.
III. Mô tả nội dung
A/ Những nội dung đề cập trong sáng kiến kinh nghiệm
4
Chúng ta đã biết kết quả cuối cùng của mỗi giờ học đạo đức là học sinh phải có
được những hiểu biết ban đầu về một số chuẩn mực hành vi đạo đức và pháp luật
phù hợp với lứa tuổi. Từ đó từng bước hình thành cho học sinh kỹ năng nhận xét,
đánh giá đối với quan niệm hành vi việc làm có liên quan đến các chuẩn mực đạo
đức đã học. Bước đầu hình thành thái độ có trách nhiệm với lời nói, việc làm của
bản thân, tự tin vào bản thân. Trong các giờ đạo đức ngoài các phương pháp đặc
trng của môn học như phương pháp động não, thảo luận nhóm, đóng vai v.v tôi
thường chú trọng đến phương pháp tổ chức trò chơi học tập cho học sinh. Mục đích

tổ chức trò chơi có thể là khởi động, giới thiệu bài; có thể là học sinh tìm hiểu,
phát hiện nội dung bài học; có thể là để rèn luyện kỹ năng ứng xử cho học sinh; có
thể là khắc sâu, củng cố kiến thức cho học sinh. Tuy nhiên để việc tổ chức cho học
sinh chơi đạt hiệu quả giáo dục cao thì không phải là việc làm dễ thực hiện. ở bài
viết này tôi xin đề cập tới ba vấn đề cơ bản:
1) Chủ động khắc phục khó khăn về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học.
2) Khắc phục những khó khăn từ phía học sinh.
3) Khắc phục những khó khăn từ phía giáo viên.
B/ Biện pháp thực hiện
1) Khắc phục khó khăn về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học.
Điều kiện về cơ sở vật chất trang thiết bị dạy học là yếu tố quan trọng, nó có tác
dụng phụ trợ đắc lực cho người giáo viên khi tiến hành tổ chức trò chơi học tập
môn Đạo đức. ở vùng nông thôn chúng ta hiện nay điều kiện về cơ sở vật chất,
trang thiết bị dạy học hết sức thiếu thốn. Làm thế nào để khắc phục tình trạng trên,
đây là câu hỏi luôn trăn trở đối với mỗi giáo viên trực tiếp đứng lớp. Tôi nghĩ
ngoài việc đề nghị Ban giám hiệu, hội cha mẹ học sinh và các cấp có thẩm quyền
quan tâm giúp đỡ thì người giáo viên phải chủ động, linh hoạt, sáng tạo khi tổ chức
trò chơi học tập đạo đức cho học sinh. ở những trò chơi cần điều kiện sân bãi rộng,
bàn ghế đúng quy cách để tổ chức cho học sinh cả lớp cùng tham gia một trò chơi,
thì ta có thể chia nhỏ từng tốp học sinh hoặc thay đổi thành trò chơi khác phù hợp
5
với điều kiện về cơ sở vật chất của lớp, của trường mà vẫn đảm bảo được nội dung
giáo dục cho học sinh. Chúng ta có thể huy động từ phía học sinh thu gom đồ phế
thải tận dụng làm những đồ dùng đơn giản. Ví dụ : Khi tổ chức cho học sinh trò
chơi “Ném bóng” trong bài: “Em là học sinh lớp 1” (Đạo đức – lớp 1). Giáo viên
có thể làm quả bóng bằng giấy báo vo viên to bằng 1/2 quả bóng thường, bên ngoài
bọc bằng giấy màu cho đẹp. Hay ở trò chơi “Tặng hoa” ; “ Hái hoa dân chủ” (Trò
chơi này được áp dụng ở rất nhiều bài trong chương trình đạo đức lớp 1, 2, 3). Giáo
viên có thể dùng giấy màu cắt thành những bông hoa nhiều màu sắc, lọ hoa có thể
tận dụng bằng vỏ lon bia Hàng ngày giáo viên, học sinh có thể su tầm thêm tranh

ảnh sách báo về các loài cây, hoa, người, động vật để có thể minh hoạ cho trò
chơi thêm sinh động hấp dẫn.
Tóm lại tuỳ từng điều kiện hoàn cảnh mà người giáo viên có thể linh hoạt, chủ
động sáng tạo tổ chức trò chơi cho học sinh sao cho đạt hiệu quả, yêu cầu cần giáo
dục.
2) Giải pháp khắc phục những vớng mắc từ phía học sinh.
Theo phương pháp dạy học mới thì học sinh là người chủ động lĩnh hội kiến thức
dựa trên sự hướng dẫn của giáo viên.
Tuy nhiên trong khi tổ chức trò chơi cho học sinh tôi thấy các em còn rất nhút
nhát, thiếu tự tin. Đây chính là hạn chế chủ yếu của các em học sinh vùng nông
thôn vì sự hiểu biết, vốn từ của các em không nhiều, các em ít có điều kiện tiếp xúc
với tranh ảnh, sách báo. Để khắc phục hạn chế ấy, ngay từ khi nhận lớp (đầu năm
học) tôi làm công tác điều tra cơ bản, lấy thông tin từng hoàn cảnh gia đình, điều
kiện sống của từng học sinh, tìm hiểu tính cách, cá tính, trình độ năng lực, khả năng
hiểu biết của các em, sau đó phân loại để có các cách khác nhau giúp đỡ học sinh.
Trong quá trình giảng dạy, tôi cố gắng dạy tốt tất cả các môn học, thành lập tủ sách
măng non của lớp (do học sinh đóng góp). Nhờ vậy các em đã được bổ sung rất
nhiều kiến thức nâng dần trình độ hiểu biết về mọi mặt. Tôi thường xuyên gần gũi
trò chuyện với các em và đặc biệt quan tâm đến hai đối tượng học sinh. Một là học
6
sinh có cá tính mạnh, hai là những học sinh còn e dè nhút nhát trong các hoạt động.
Với đối tượng một: Bên cạnh những việc nêu lên những điểm tốt của học sinh này
là nhanh nhẹn, hoạt bát, hăng hái trong các hoạt động, thì giáo viên phải rèn cho
học sinh thói quen hoạt động có nề nếp, trật tự. ở những học sinh còn nhút nhát, tôi
thường xuyên quan tâm, trò chuyện gợi mở, động viên khích lệ học sinh nói lên ý
kiến của bản thân.
Như vậy trong khi tổ chức trò chơi học tập môn Đạo đức người giáo viên cần phải
động viên, khuyến khích tạo điều kiện cho tất cả mọi đối tượng học sinh đều được
tham gia chơi. Lựa chọn trò chơi, lựa chọn các yêu cầu phù hợp, vừa sức với từng
đối tượng học sinh sao cho sau trò chơi mỗi học sinh đều được học, đều nhận được

ở đó những kiến thức, những nội dung mang ý nghĩa giáo dục.
3) Giải pháp khắc phục những vướng mắc từ phía giáo viên
Một trong những nguyên nhân khiến người giáo viên ngại, lúng túng không muốn
tổ chức trò chơi trong giờ học đạo đức là vì: Trình độ chuyên môn nghiệp vụ, vốn
hiểu biết còn hạn chế, tâm lý ngại đổi mới về phương pháp giảng dạy của một số
giáo viên nhất là những giáo viên đã được đào tạo lâu năm. Một số giáo viên không
biết tổ chức trò chơi vào lúc nào trong giờ học, thiết kế trò chơi đảm bảo các yêu
cầu gì và cách thức tổ chức ra sao.
3.1/ Không ngừng nâng cao nhận thức, tự học hỏi trau dồi kiến thức và trình
độ chuyên môn nghiệp vụ.
Để đáp ứng với yêu cầu của xã hội hiện nay, tôi nghĩ mỗi người giáo viên chúng
ta cần phải có nhận thức đúng đắn về việc đổi mới phương pháp dạy học. Chúng ta
cần phải nhanh chóng tiếp cận với các phương pháp hiện đại, kết hợp hài hoà với
các phương pháp truyền thống để áp dụng vào từng nội dung bài giảng cho phù hợp
với nội dung chương trình đang được đổi mới và thực tế hiện nay:
- Giáo viên phải tích cực học hỏi trau dồi kiến thức cho bản thân. Kiến thức của
mỗi trò chơi đạo đức là kiến thức tổng hợp về tự nhiên, xã hội, pháp luật, về thế
7
giới xung quanh. Chính vì vậy mà người giáo viên phải am hiểu và có kiến thức
nhất định về những vấn đề cần cung cấp cho học sinh.
- Không ngừng học hỏi, trau dồi chuyên môn nghiệp vụ qua sách báo và các
phương tiện thông tin khác. Thường xuyên cập nhật các thông tin có liên quan cần
thiết cho giảng dạy. Mạnh dạn trao đổi với đồng nghiệp những vấn đề còn vớng
mắc để cùng nhau tháo gỡ. Trong khi tổ chức trò chơi cho học sinh giáo viên cần
quan sát, kiểm nghiệm tự đúc rút ra những kinh nghiệm để áp dụng cho những năm
học tiếp theo.
3.2/ Cách lựa chọn, tổ chức trò chơi môn Đạo đức ở lớp 1, 2, 3.
a) Lựa chọn xem nên tổ chức trò chơi vào lúc nào trong tiết dạy.
Trong giờ học đạo đức với đặc trng của môn học người giáo viên có thể tổ chức
trò chơi vào bất cứ lúc nào, tuỳ từng nội dung bài học có thể là khởi động, giới

thiệu bài, có thể để học sinh tìm hiểu bài, phát hiện nội dung bài học hoặc có thể để
củng cố, khắc sâu kiến thức cho học sinh. Tuy nhiên thường thì chúng ta lựa chọn,
tổ chức trò chơi ở cuối tiết 2, phần củng cố bài học. Sau khi học sinh đã nỗ lực tự
giác giải quyết các nhiệm vụ của bài học, nếu giáo viên chuyển sang một hình thức
học tập mới (trò chơi) thì các em sẽ được chuyển từ trạng thái "căng thẳng" sang
một trạng thái "hưng phấn" phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ.
b) Khi thiết kế trò chơi cần phải đảm bảo các nguyên tắc sau:
* Thiết kế nội dung trò chơi:
- Phải đảm bảo tính giáo dục, phù hợp với chủ đề giáo dục đạo đức cho học sinh.
- Đảm bảo yêu cầu phổ cập, nghĩa là trò chơi phù hợp với năng lực và trình độ
của mọi học sinh với sức khoẻ của các em. Bởi vì, nếu trò chơi quá khó thì học sinh
sẽ không thể thực hiện được; còn nếu quá đơn giản thì học sinh sẽ nhàm chán,
không muốn chơi.
- Đảm bảo tính hấp dẫn đối với học sinh thu hút được nhiều học sinh tham gia
chơi, tạo được không khí thi đua, sôi nổi hào hứng trong lớp học.
8
- Trò chơi phải phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh thực tiễn của lớp học, trường
học (về quỹ thời gian, về không gian, về các phương tiện cần thiết cho trò chơi)
- Đảm bảo an toàn, không gây nguy hiểm cho học sinh.
* Thiết kế đồ dùng, thiết bị phục vụ cho trò chơi.
Các đồ dùng thiết bị phục vụ cho trò chơi phải đảm bảo các nguyên tắc sau:
- Tiện dụng (dễ sử dụng).
- Dễ làm (ai cũng có thể làm được, làm nhanh).
- Rõ ràng, đẹp mắt, nổi bật nội dung trò chơi.
- Tiết kiệm (sử dụng được nhiều lần, làm bằng các vật liệu dễ kiếm, rẻ tiền ).
* Tổ chức trò chơi phải đảm bảo các nguyên tắc.
- Nguyên tắc 1:Bảo đảm cho học sinh hiểu rõ yêu cầu, nội dung và cách thức tổ
chức trò chơi.
Yêu cầu đối với trò chơi có tác dụng định hướng đối với toàn bộ quá trình tổ
chức trò chơi, nhằm đáp ứng yêu cầu giáo dục của bài đạo đức tơng ứng.

Nội dung trò chơi giúp cho học sinh biết cần làm những gì và cách thức tổ chức
trò chơi giúp cho học sinh cần phải làm như thế nào trong khi chơi: Từ đó học sinh
sẽ thực hiện trò chơi được đúng hướng, với nội dung đầy đủ, với cách thức hoạt
động phù hợp. Vì vậy trước khi chơi tôi thường giải thích rõ ràng những yêu cầu
cần đạt, nội dung và cách thức hoạt động cần thực hiện. Bởi nếu không thì các em
sẽ tiến hành chơi một cách vô ý thức, tuỳ tiện và không thu được kết quả giáo dục
mong muốn.
- Nguyên tắc 2: Bảo đảm phát huy tính tích cực, độc lập sáng tạo của học sinh
trong quá trình tổ chức chơi.
Học sinh không những là đối tượng của hoạt động dạy cũng như của hoạt động
giáo dục mà điều quan trọng hơn, các em là chủ thể nhận thức vì vậy trong quá
trình tổ chức trò chơi, tôi thường quan tâm đến các mức độ tham gia của học sinh
từ thấp đến cao:
+ Giáo viên chọn, hướng dẫn và tổ chức trò chơi.
9
+ Giáo viên chọn và hướng dẫn trò chơi, còn học sinh tự tổ chức trò chơi.
+ Giáo viên chọn trò chơi, còn học sinh tự nghiên cứu và tự tổ chức trò chơi.
+ Học sinh tự chọn, tự hướng dẫn và tổ chức trò chơi.
- Nguyên tắc 3: Đảm bảo tổ chức trò chơi được tự nhiên,không gò ép.
Khi tổ chức các trò chơi tôi thường giúp học sinh tham gia một cách tự nhiên
không gò ép, thường là các em nhập vai thành công. Nhờ sự nhập vai thành công
này, các em được vui chơi thoải mái, dễ dàng thể nghiệm những chuẩn mực hành
vi đạo đức đã được học.
- Nguyên tắc 4: Bảo đảm luân phiên các trò chơi một cách hợp lý.
Học sinh Tiểu học, khả năng chú ý có chủ định và hứng thú chưa thật bền vững.
Do đó tôi không tổ chức một trò chơi quá dài mà căn cứ vào yêu cầu giáo dục của
từng chủ điểm, căn cứ vào đặc điểm tâm sinh lý của học sinh để lựa chọn trò chơi
thích hợp, để có thể luân phiên nhau giúp học sinh chuyển hướng chú ý và hứng thú
một cách hợp lý.
- Nguyên tắc 5 : Bảo đảm tổ chức trò chơi với tinh thần thi đua đồng đội.

Trong khi tổ chức cho học sinh chơi các trò chơi có tính chất đồng đội tôi luôn
quan tâm đến yếu tố thi đua có chuẩn và thang đánh giá thành tích của cá nhân
cũng như thành tích chung của đồng đội.
Nhờ vậy luôn kích thích được tính tích cực phấn đấu của mỗi học sinh vì thành
tích bản thân, vì thành tích đồng đội mà mình là một thành viên. Qua đó, vun đắp
cho các em ý thức đồng đội, tình bạn thân ái.
* Quy trình lựa chọn và tổ chức trò chơi học tập môn đạo đức cho học sinh
lớp 1, 2, 3
Trong quá trình tổ chức trò chơi cho học sinh tôi luôn tiến hành theo quy trình
sau:
* Giai đoạn thứ nhất: Lựa chọn trò chơi.
Bước 1: Phân tích yêu cầu giáo dục của chuẩn mực hành vi đạo đức.
10
Bước 2: Chọn thử trò chơi nào đó để phân tích nội dung và khả năng giáo dục
của nó.
Bước 3: Đối chiếu nội dung và khả năng giáo dục của trờ chơi (vừa chọn thử)
với yêu cầu giáo dục hành vi đạo đức.
Nếu thấy không phù hợp thì trở lại bước 2: Chọn thử trò chơi khác và tiến hành
lại công việc theo các bước đã quy định. Nếu thấy phù hợp thì quyết định chọn trò
chơi đã phân tích.
* Giai đoạn thứ 2: Chuẩn bị tổ chức trò chơi.
Bước 4: Thiết kế giáo án.
+ Tên trò chơi.
+ Mục đích giáo dục của trò chơi: Qua trò chơi cần đạt những yêu cầu giáo dục gì
về tri thức, thái độ và hành vi?
+ Các phương tiện phục vụ cho viêc tổ chức trò chơi (tuỳ thuộc vào trò chơi)
nêu lên những phương tiện vật chất.
Ví dụ: Đối với trò chơi "đi tha, về chào" cần chuẩn bị áo cho bố, cho ông: khăn
đội đầu, kim đan cho bà, cho mẹ )
+ Các giải thưởng (nếu có).

+ Nội dung trò chơi, các hoạt động cụ thể với cách tiến hành cụ thể.
+ Chuẩn và thang đánh giá, nếu cần ví dụ đối với trò chơi (hái hoa dân chủ)
chuẩn đánh giá là phần trả lời đúng, rõ ràng mạch lạc và thang đánh giá từ 1 điểm
đến 10 điểm (Mục đích để đánh giá thứ hạng của các đội)
Bước 5: Chuẩn bị thực hiện giáo án.
- Chuẩn bị đầy đủ và có chất lượng các phương tiện dạy học.
- Phân công và hướng dẫn cho học sinh tập diễn trước (nếu chuẩn bị cho trò chơi
sắm vai hay trò chơi đóng kịch) .
* Giai đoạn thứ 3
Bước 6: Đặt vấn đề
- Nêu tên trò chơi và giải thích qua ý nghĩa của trò chơi
11
- Nêu yêu cầu của trò chơi
Bước 7: Phổ biến luật chơi
- Nêu rõ cách chơi, hiệu lệnh, phần việc và cách thức làm việc.
- Nêu rõ cách cho điểm, đánh giá.
- Công bố trọng tài (có thể là giáo viên cùng với học sinh trong lớp)
Bước 8: Tiến hành trò chơi.
Hô hiệu lệnh dứt khoát cho các nhóm đồng loạt tiến hành. Trọng tài chú ý quan
sát, điều chỉnh, giúp đỡ các thành viên về cách chơi, kịp thời uốn nắn những lệch
lạc.
* Giai đoạn thứ 4: Kết thúc trò chơi
Bước 9: Trọng tài tập hợp học sinh để nhận xét, đánh giá chung (cá nhân và
nhóm hoặc tổ) cho học sinh tham gia đánh giá.
- Làm một số động tác thư giãn (nếu chơi trò chơi vận động)
- Tính tổng điểm của từng nhóm và công bố kết quả.
Bước 10: Tuyên dương học sinh, đặc biệt là nhóm có cố gắng hơn.
Trao phần thưởng (nếu có)
Lưu ý: Không chê học sinh trong khi tiến hành tổ chức trò chơi.
Để minh hoạ cho quy trình trên sau đây tôi xin nêu một số ví dụ về tổ chức trò

chơi trong giờ dạy Đạo đức ở lớp 1 và lớp 2. Bắt đầu từ giai đoạn thứ hai.
Ví dụ 1: Trò chơi trong bài “Em là học sinh lớp 1” (Đạo đức lớp 1) được tổ chức
ở hoạt động 1 của tiết 1.
Mục đích: Giúp học sinh nhớ tên nhau một cách vui vẻ.
Bước 1 : Chuẩn bị.
Giáo viên chia lớp thành các nhóm nhỏ, mỗi nhóm từ 6 đến 7 học sinh, đứng
thành vòng tròn; một quả bóng bằng nhựa hoặc bằng giấy báo vo tròn.
Bước 2 :Nêu tên trò chơi.
Trò chơi mang tên “Ném bóng”
12
Bước 3: Phổ biến luật chơi: Các nhóm đứng thành vòng tròn, bóng được truyền
từ người này sang người khác một cách từ từ. Ai nhận được bóng phải nói to tên
của mình để cả lớp nghe rõ. Sau khi cả nhóm đã lần lợt nhận được bóng thì đổi
cách chơi. Lần này người ném bóng phải gọi đúng tên người đã ném bóng cho. Cứ
như vậy cho đến khi mọi người trong nhóm đều được gọi tên. Ai nói sai hoặc
không nhớ tên bạn, sẽ phải nhảy lò cò một vòng.
Giáo viên cử ra nhóm trọng tài gồm ba em.
Bước 4: Tiến hành trò chơi: Giáo viên tổ chức cho một nhóm làm mẫu. Giáo
viên rút kinh nghiệm và cho cả lớp tiến hành chơi thật. Giáo viên hô (có dự lệnh -
động lệnh) “Trò chơi – Bắt đầu”.
Giáo viên cùng trọng tài quan sát và điều chỉnh cho các nhóm hoạt động khẩn
trơng, đúng luật.
Bước 5: Tổng kết trò chơi: Giáo viên đánh giá chung cả lớp và riêng từng nhóm.
Giáo viên rút ra kết luận: Mỗi người đều có một cái tên. Trẻ em cũng có quyền có
họ tên.
Ví dụ 2:Trò chơi trong bài : “Bảo vệ loài vật có ích” (Đạo đức lớp 2) được tiến
hành ở hoạt động 1 của tiết 2.
Mục đích: Giúp học sinh có thêm hiểu biết về các loài vật và thêm yêu quý, gần
gũi với loài vật.
Tạo không khí vui vẻ, sôi nổi trong giờ học.

Bước 1: Chuẩn bị: Nhắc học sinh su tầm trước các bài hát nói về con vật nh: Con
chim vành khuyên; Con cò bé bé; Rửa mặt như mèo; Chú ếch con; Chú voi con ở
bản Đôn
Giáo viên chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm khoảng 10 em.
Bước 2 :Nêu tên trò chơi.
Trò chơi mang tên: “Hát về các con vật”
Bước 3: Phổ biến luật chơi: Lớp chia thành 3, 4 nhóm, hai bàn quay mặt vào
nhau. Các nhóm cử đại diện lên bốc thăm hoặc oản tù tì để xác định thứ tự nhóm
13
hát trước, nhóm hát sau. Sau khi nhóm thứ nhất hát một đoạn của một bài hát nói
về một con vật nào đó thì nhóm thứ hai phải tiếp tục hát ngay một đoạn của bài hát
khác cũng nói về một con vật khác. Rồi tiếp theo đến nhóm thứ 3 hát và nhóm thứ
t. Sau đó lại quay lại nhóm thứ nhất hát, song không được hát lại bài hát mà đã có
nhóm hát rồi. Nhóm nào không tìm ra bài hát khác để hát hoặc phản ứng chậm sẽ bị
loại. Nhóm nào còn lại đến sau cùng, nhóm đó sẽ thắng cuộc.
Bước 4: Tiến hành trò chơi
Giáo viên hô: “Trò chơi - Bắt đầu” Các nhóm bắt đầu thực hiện. Giáo viên quan
sát và nhắc nhở học sinh chơi đúng luật.
Bước 5: Tổng kết trò chơi:
Giáo viên tổng kết đánh giá khen thưởng cho nhóm thắng.
Giáo viên rút ra kết luận: cuộc sống con người không thể thiếu các loài vật có ích.
Loài vật không chỉ có lợi ích cụ thể, mà còn mang lại cho chúng ta niềm vui và
giúp chúng ta hiểu biết thêm nhiều điều kỳ diệu.
IV. Kết quả nghiên cứu, bài học kinh nghiệm
1. Kết quả nghiên cứu
Với những nỗ lực và cố gắng của bản thân,vận dụng một số kinh nghiệm vừa nêu
vào việc giảng dạy hơn ba năm qua. Tôi nhận thấy việc sử dụng phương pháp tổ
chức trò chơi học tập vào môn Đạo đức của bản thân đã đạt được một số kết quả
nhất định cụ thể :
- Học sinh đã ghi nhớ dợc dễ dàng, lâu bền các kiến thức cần ghi nhớ vì ở từng

nội dung trò chơi đã minh hoạ một cách sinh động cho các mẫu hành vi đạo đức,
những mẫu hành vi này đã tạo được những biểu tượng rõ rệt ở từng học sinh.
- Học sinh đã biết cách thể hiện hành vi đúng ra ngoài thực tế cuộc sống vì trong
các trò chơi học sinh đã được luyện tập những kỹ năng, những thao tác hành vi đạo
đức.
14
- Học sinh đã có khả năng tự quyết định cho mình cách ứng xử đúng phù hợp
trong một số tình huống.
- Qua trò chơi học sinh có cơ hội để thử nghiệm những chuẩn mực hành vi. chính
nhờ sự thể hiện này đã hình thành được ở học sinh niềm tin về chuẩn mực hành vi
đã học, tạo ra động cơ bên trong cho những hành vi ứng xử trong cuộc sống.
- Học sinh được hình thành năng lực quan sát, được rèn luyện kỹ năng nhận xét,
đánh giá hành vi của người khác là phù hợp hay không phù hợp với chuẩn mực đạo
đức.
- Khả năng giao tiếp giữa học sinh với giáo viên giữa các em với nhau được tăng
cờng hơn. Các em đã mạnh dạn, tự tin hơn trong giáo tiếp…
- Học sinh có hứng thú tích cực tham gia vào các hoạt động học tập cũng như các
hoạt động tập thể khác.
2. Bài học kinh nghiệm
Để tổ chức tốt trò chơi trong giờ dạy đạo đức ở lớp 1, 2, 3 giáo viên cần:
- Lựa chọn trò chơi cho phù hợp với nội dung bài, với yêu cầu cần giáo dục. Trò
chơi phải dễ tổ chức và thực hiện phù hợp với đặc điểm trình độ học sinh, với quỹ
thời gian với hoàn cảnh, điều kiện thực tế của lớp học đồng thời phải không gây
nguy hiểm cho học sinh.
- Khi tổ chức cho học sinh chơi giáo viên phải phổ biến rõ luật chơi để học sinh
nắm được quy tắc và nhắc nhở học sinh tôn trọng luật chơi.
- Phải quy định rõ thời gian, địa điểm chơi.
- Giáo viên cần phải phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh, tạo
điều kiện cho mọi học sinh tham gia tổ chức, điều khiển tất cả các khâu: Từ chuẩn
bị, tiến hành trò chơi đến đánh giá sau khi thực hiện xong.

- Trò chơi phải được luân phiên thay đổi một cách hợp lý, để không gây nhàm
chán cho học sinh.
- Sau khi chơi, giáo viên cần cho học sinh thảo luận để nhận ra ý nghĩa giáo dục
của trò chơi.
15
Trên đây là một số điểm quan trọng mà người giáo viên cần lưu ý khi tổ chức trò
chơi học tập môn đạo đức ở lớp 1, 2, 3. Điều này bản thân tôi đã đúc rút được qua
thực tế. tôi nghĩ nếu chúng ta thực hiện tốt những điểm cần lưu ý trên thì chắc chắn
chất lượng của mỗi trò chơi nói riêng và chất lượng giáo dục môn Đạo đức nói
chung sẽ đạt kết quả tốt .
PHẦN 3 – KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
I. Kết luận
Chuẩn bị tốt, biết kết hợp hài hoà giữa các yếu tố cơ sở vật chất, trang thiết bị
dạy học, hoạt động dạy của giáo viên, hoạt động học của học sinh, tôi thiết nghĩ
việc tổ chức trò chơi học tập vào môn học Đạo đức không còn là băn khoăn, vớng
mắc của người giáo viên nữa. Thông qua trò chơi việc rèn luyện hành vi đạo đức
cho học sinh được tiến hành nhẹ nhàng sinh động. Học sinh được lôi cuốn vào quá
trình luyện tập một cách tự nhiên, hứng thú và có tinh thần trách nhiệm, đồng thời
giải tỏa được những mệt mỏi căng thẳng trong quá trình học tập. Giờ học đạo đức
sẽ nhẹ nhàng hơn, không còn khô khan cứng nhắc nữa. Nội dung giáo dục mà giáo
viên truyền đạt tới học sinh sẽ được các em tiếp thu dễ dàng hơn.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được ở trên, trong quá trình tổ chức trò chơi cho
học sinh các lớp tôi phụ trách tôi thấy còn một số hạn chế :
- Do điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học còn thiếu thốn nên một số trò
chơi, giáo viên không có điều kiện để tổ chức.
16
- Mặc dù các em được luyện tập những kỹ năng, những thao tác hành vi đạo đức
trong các giờ học, song việc thể hiện các hành vi đúng ở ngoài thực tế cuộc sống
còn nhiều hạn chế. Một số em vẫn còn thấy ngợng ngùng xấu hổ khi nói lời “cảm
ơn, xin lỗi”

- Khả năng giao tiếp, diễn đạt của học sinh còn hạn chế chưa thực sự mạnh dạn,
tự tin
II. Khuyến nghị
Chúng tôi là những giáo viên trực tiếp đứng lớp, rất mong các cấp, các ngành
quan tâm, đầu tư nhiều hơn nữa cho các trường về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy
học. Về phía ngành xin đề nghị tạo điều kiện cho chúng tôi tham quan, học tập một
số trường điển hình hay mở hội nghị, hội thảo bàn về vấn đề đổi mới phương pháp
giảng dạy để chúng tôi có điều kiện nâng cao năng lực chuyên môn học tập đổi mới
phương pháp giảng dạy .
Trên đây là tất cả những kinh nghiệm mà tôi đã tích luỹ được trong việc tổ chức
trò chơi môn đạo đức ở lớp 1, 2, 3. Với khuôn khổ hạn hẹp của sáng kiến rất mong
nhận được ý kiến đóng góp của các nhà chuyên môn, các bạn đồng nghiệp bổ xung
vào bài viết này để hoàn thiện hơn.
…………., ngày … tháng … năm 20…
Người viết
………………………
17