Đề tài gia đình trong truyện ngắn Trần Thùy Mai, Y Ban và Nguyễn Thị Thu Huệ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN





LÊ THỊ HUỆ



ĐỀ TÀI GIA ĐÌNH TRONG TRUYỆN NGẮN
TRẦN THÙY MAI, Y BAN VÀ NGUYỄN THỊ THU HUỆ



LUẬN VĂN THẠC SĨ

Chuyên ngành: Văn học Việt Nam





HÀ NỘI – 2014




ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN




LÊ THỊ HUỆ



ĐỀ TÀI GIA ĐÌNH TRONG TRUYỆN NGẮN
TRẦN THÙY MAI, Y BAN VÀ NGUYỄN THỊ THU HUỆ



Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Văn học Việt Nam
Mã số: 60 22 01 21


Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
PGS - TS Lƣu Khánh Thơ




HÀ NỘI – 2014



LỜI CẢM ƠN

 TS


 giáo Kho
n  







2014
Tác giả luận văn



Lê Thị Huệ


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU 1
1. Lý do chọn đề tài 1
2. Lịch sử vấn đề 3
2.1. Nghiên cứu về đề tài gia đình 3
2.2. Nghiên cứu về truyện ngắn của ba tác giả 4
2.2.1. Trần Thùy Mai 4
2.2.2. Y Ban 5
2.2.3. Nguyễn Thị Thu Huệ 6

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 7
3.1. Đối tượng: Các truyện ngắn của ba tác giả 7
3.2. Phạm vi nghiên cứu 7
4. Phƣơng pháp nghiên cứu 7
5. Cấu trúc của luận văn 7
PHẦN NỘI DUNG 9
CHƢƠNG 1: TRUYỆN NGẮN BA TÁC GIẢ (TRẦN THÙY MAI, Y
BAN VÀ NGUYỄN THỊ THU HUỆ) TRONG DÒNG CHẢY TRUYỆN
NGẮN THỜI KỲ ĐỔI MỚI VÀ SỰ THỂ HIỆN ĐỀ TÀI GIA ĐÌNH
TRONG VĂN HỌC VIỆT NAM ĐƢƠNG ĐẠI 9
1.1. Truyện ngắn ba tác giả trong dòng chảy truyện ngắn thời kỳ
Đổi mới 9
1.1.1. Diện mạo truyện ngắn thời kỳ Đổi mới 9
1.1.2. Khái quát về ba tác giả Trần Thùy Mai, Y Ban và Nguyễn Thị
Thu Huệ 12
1.2. Sự thể hiện đề tài gia đình trong văn học Việt Nam đƣơng đại 20
1.2.1.Gia đình và mối quan hệ gia đình - xã hội 20
1.2.2. Đề tài gia đình trong văn học Việt Nam 25


CHƢƠNG 2: GIA ĐÌNH HIỆN ĐẠI QUA CÁI NHÌN MANG MÀU SẮC
NỮ QUYỀN TRONG TRUYỆN NGẮN BA TÁC GIẢ 36
2.1. Vấn đề nữ quyền và ý thức nữ quyền trong sáng tác của Trần Thùy
Mai, Y Ban và Nguyễn Thị Thu Huệ 36
2.1.1. Vấn đề nữ quyền và văn học nữ quyền 36
2.1.2. Ý thức nữ quyền trong quan niệm sáng tác của Trần Thùy Mai,
Y Ban và Nguyễn Thị Thu Huệ 41
2.2. Các cấp độ biểu hiện đề tài gia đình trong truyện ngắn của Trần
Thùy Mai, Y Ban và Nguyễn Thị Thu Huệ 48
2.2.1. Nhân vật người phụ nữ trong truyện ngắn ba tác giả 48

2.2.2. Nhân vật nam trong truyện ngắn ba tác giả 73
2.2.3. Nhân vật trẻ em trong truyện ngắn ba tác giả 78
Chƣơng 3: MỘT SỐ PHƢƠNG THỨC BIỂU HIỆN 85
3.1. Nghệ thuật miêu tả tâm lý 85
3.2. Ngôn ngữ 88
3.2.1. Ngôn ngữ đời sống 88
3.2.2. Ngôn ngữ độc thoại 91
3.2.3. Ngôn ngữ đối thoại 96
3.3. Giọng điệu 99
3.3.1. Giọng trữ tình sâu lắng 100
3.3.2. Giọng xót xa, ngậm ngùi 104
3.3.3. Giọng mỉa mai, châm biếm 106
PHẦN KẾT LUẬN 109
TÀI LIỆU THAM KHẢO 111






1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
 

ý trung
thkhông    và phát  trong
 liên   tác vô cùng    muôn vàn   xã  khác.




             




trong tính nhân l 
 
  

 là sau 1986,

 


 




2





y 


Gia 

 
Ncác
 c V 
 
         
  -1975 
 
. Sau 1986

               
và
 

Đề tài gia đình trong truyện ngắn Trần
Thùy Mai, Y Ban và Nguyễn Thị Thu Huệy 





3





hiện nay.
2. Lịch sử vấn đề
T 



. Trong 




2.1. Nghiên cứu về đề tài gia đình
      , gia

  

 Gia đình việt
Nam hiện nay: Truyền thống hay hiện đại (Tamvocviet.vn), Gia đình Việt
Nam trong cơn bão của thời đại  
Cấu trúc gia đình Việt Nam: Thay đổi chưa
từng có Sự biến động của cuộc sống trong gia đình hiện
đại, Điều đáng lo ngại trong nhiều gia đình hiện nay ở thành thị 
Giang       Mái nhà giữa cơn giông thời hiện đại


4
  Mùa lá rụng trong vườn và những vấn
đề của đời sống gia đình hôm nay    

2.2. Nghiên cứu về truyện ngắn của ba tác giả







 Cho 


2.2.1. Trần Thùy Mai

 Trên các t

Truyện ngắn hôm nay 

Người đương thời -


 



trong n


5
Công an nhân dân -

 
 Trần Thùy Mai nối dài cuộc sống từ các nhân vật (Vnexpress), Trần
Thùy Mai lặng lẽ với văn chương (Vnexpress), Trần Thùy Mai viết văn là một
cách thương yêu Trần Thùy Mai viết về tình yêu 
Công an nhân dân), Truyện ngắn Trần Thùy Mai – hành trình đi tìm hạnh
phúc ảo  Nhà văn Trần Thùy Mai: Lánh
cuộc đua “hàng hót” (Mai Hoàng  Nhà văn Trần Thùy

Mai: “Tôi chẳng làm được gì nếu không được yêu”, 
Nam, 2004), Trần Thùy Mai và những bi kịch của người phụ nữ  

 


2.2.2. Y Ban
Bức thư gửi mẹ Âu Cơ
o 1990).
 
 Mai trong Y Ban – Hành trình
đến tận cùng thế tục: 

B

             
(www.vanhoahoc.edu.vn
               


6


: Khi người ta trẻ Báo cáo kết
quả cuộc thi văn xuôi về đề tài Hà Nội Một giọng nữ trầm
trong văn chương Y Ban và những thân phận đàn bà (Xuân
Cang), Đọc truyện ngắn Y Ban. Y Ban - hành trình đến tận cùng thế tục
(- www. vietimes. vietnamnet.vn), Y Ban: Bốp chát và nữ tính
(Hòa Bình  tienphong.vn), Y Ban không thấy nhục cảm là phi đạo đức ( Tú
 Giadinh.net.vn), Y Ban “Cũng có lúc khóc rú lên một mình” (Hà

Linh  Vnexpress.net), Nhà văn Y Ban: “Chỉ cầu mong hai chữ bình an”
-  Mười truyện
ngắn hay báo Văn nghệ 1998 do T      
 Sau chớp là dông bão 
.
 
khách quan, 
  
mang tính  .
2.2.3. Nguyễn Thị Thu Huệ

 Ngun

trong Năm truyện ngắn dự thi của một
cây bút trẻ : 





7


bài
 : Nguyễn Thị
Thu Huệ - Người tốt đang co ro  Vnexpress), Nguyễn
Thị Thu Huệ - Nhà văn của nồng ấm tình yêu  
nhân dân), Nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ: Lạnh lùng câu chữ, xa xót tâm can




3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng: Các truyện ngắn của ba tác giả
3.2. Phạm vi nghiên cứu



4. Phƣơng pháp nghiên cứu
 - 

5. Cấu trúc của luận văn
ba 

ba 
 
 



8







9
PHẦN NỘI DUNG
CHƢƠNG 1: TRUYỆN NGẮN BA TÁC GIẢ (TRẦN THÙY MAI,

Y BAN VÀ NGUYỄN THỊ THU HUỆ) TRONG DÒNG CHẢY
TRUYỆN NGẮN THỜI KỲ ĐỔI MỚI VÀ SỰ THỂ HIỆN ĐỀ TÀI GIA
ĐÌNH TRONG VĂN HỌC VIỆT NAM ĐƢƠNG ĐẠI

1.1. Truyện ngắn ba tác giả trong dòng chảy truyện ngắn thời kỳ
đổi mới
1.1.1. Diện mạo truyện ngắn thời kỳ Đổi mới
1.1.1.1. Những vấn đề chung của văn học thời kỳ Đổi mới


, 
ic 



1986 
  Bên

 


nhi

. 
         


10
- - - 


1.1.1.2. Đội ngũ các cây bút nữ thời kỳ Đổi mới

- Bích Thu; 
-  - 
 - L
-  -  và còn


               

-
 -
. có 75%
  
  

Th  
  
 
 
 






11

tâm h



, 
 
.
  
.  vãnh

n

 
, n
   
m. T
phong phúcác nhà
. 
 


  tình yêu h luôn là
. , trong sáng


 Tuy nhiên, không th  ghi      
.


12
1.1.2. Khái quát về ba tác giả Trần Thùy Mai, Y Ban và Nguyễn
Thị Thu Huệ

1.1.2.1. Trần Thùy Mai
K
 
, chuyên , 

. 
             

T
 
              
, s viên  
 V   này           
mình. Dù ,

.  
lung 

 . 

Ngoài ra    
am 




13
 

 

 , 
 : Bài thơ về biển khơi (1983), Cỏ hát (1983),
Thị trấn hoa quỳ vàng (1994), Trò chơi cấm (1998), Quỷ trong trăng (2001),
Thập tự hoa (2003), Mưa đời sau (2005), Mưa ở Strasbourg (2007), Trăng
nơi đáy giếng (2008), Một mình ở Tokyo (2008), Onkel yêu dấu (2010) 
Thập tự hoa,
Gió thiên đường, Trăng nơi đáy giếng.
            
   
hai Thị trấn hoa quỳ vàng g
2002) cho
Người khổng lồ núi Bạc 
(2 

(2005)
 Quỷ trong trăngên
h 
n Thập tự hoa, 
 Thiên -  cho
Một mình ở Tokyo
- .
        
àng 
 bài  .
 



14



 
 

  . : 
 

     
 
   
             m và
 . B 


oài .


y


1.1.2.2. Y Ban
             , 

. 

nh


15


.   

1 tháng 7 1961
. , 
ba 
K


 say mê  
 Người đàn bà có ma lực, Thư gửi mẹ Âu
Cơ   bút danh Y Ban ( ). 
 
  T     T     T 
Giáo
dục và Thời đại.
   cho ra

tên các  : Người đàn bà có ma lực (1993), Đàn bà sinh ra
từ bóng đêm (1995), Vùng sáng kí ức (1996), Truyện ngắn Y Ban (1998),
Miếu hoang (2000), Cẩm cù (2001), Người đàn bà dưới gốc dâu cổ thụ
(2003), Cưới chợ (2004), Cuộc phiêu lưu trên dòng nước lũ (2000), Đàn
bà xấu thì không có quà Thần cây đa và tôi 
I am đàn bà (2006), Xuân từ chiều Trò chơi hủy
diệt cảm xúc 
Thành công 
qua 


16
 -1990), 

  
toàn    

.

. 
 

 

ra

                


 
C
t 





 
.


17



 
hóa. 
ó 
  


không lăn tăn .
1.1.2.3. Nguyễn Thị Thu Huệ
0 

 
 phong cách sáng
t
 
oàn. ngoài  
             
Nước mắt đàn ông, Hậu thiên đường, Cầu thang…
Phú,  sinh 
Hùm,  () 
. Trong ký   
“


- -  cho theo
Cô giáo Huệ  


18



ánh
, khi h
 




lúc là c .
 
 


 Mưa trái mùa và Mùa hoa
sấu rụng 

 Sau hai 
 làm hóa n
 
  
 
      
uya. 
 
 giàu



19
 Dù công
Khi


 sáu 

- 
 
có  và .
 
 

        
cách riêng

 



 
35
 : Cát đợi (1992),
Hậu thiên đường (1993), Phù thủy (1995), Nào ta cùng lãng quên (2003),
37 truyện ngắn Nguyễn Thị Thu Huệ Thành phố
đi vắng (2012).
 
:  
Những khoảng trời chờ đợi , Gi B T


20
Những đêm thắp nắng, G
 NHậu thiên đường, G

Hậu thiên đường và Biển
ấm,     N        
1995, - 
Thiếu phụ chưa chồng, mThành
phố đi vắng  
Của để dành, Nước mắt đàn ông  
 
 

               

mì  
.
1.2. Sự thể hiện đề tài gia đình trong văn học Việt Nam đƣơng đại
1.2.1.Gia đình và mối quan hệ gia đình - xã hội
Theo TT

, 383].
g 
 




, gi qua